De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf

Ontwikkeling smaakvoorkeuren en eetgedrag

 Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd  Hoe worden voorkeuren aangeleerd?  Neofobie, variatie en stabiliteit van voorkeuren  Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte

 Discussie

Voorkeuren, nature vs./and nurture

 Smaak versus geur/aroma

 Aangeboren voorkeur voor zoet  Aangeboren afkeer voor bitter en zuur  Voorkeur voor zout ontstaat na half jaar  Voorkeur voor umami bij zes maanden  Voorkeur voor vet


 Voorkeuren voor smaken zijn redelijk stabiel en universeel; zoet, zout, zuur, bitter, umami, vet over de hele wereld

 Smaak signaleert macronutriënten  voeding ● Zoet  koolhydraten ● Umami  eiwit ● Vet  vet ● Zout  vochtbalans ● Bitter en zuur  gevaarlijk


 Geuren/aroma’s/flavours

 Eindeloos aantal geuren, gemakkelijk herkenbaar, moeilijk benoembaar  Geuren krijgen betekenis door associatie met andere sensorische signalen (vgl. aardbei/banaan vs. Bacon)

 Voorkeuren voor flavours/voedingsmiddelen aangeleerd



 Discussie

Hoe worden voorkeuren aangeleerd

 Vier principes ● Blootstelling ● Flavour – nutrient learning (Energie – smaak conditionering) ● Flavour – flavour learning (Smaak – smaak conditionering) ● Sociale beloning en straf / imitatie

Effect van blootstelling

 In tientallen studies aangetoond; meest krachtige mechanisme  Begint al in de baarmoeder

I don’t like it; I never tried it: Effects of exposure on two years old children’s food preferences Toets van ‘mere’ exposure hypothese (Zajonc, 1968)

Method Exp. 1: 6 children; 5 types of cheese Exp. 2: 8 children; 5 types of fruit Exp. 1: 26 pairs: 20, 15, 10, 5, 2

Exp. 2: 25 pairs: 25, 15, 10, 5, Bron: Birch, et al, Appetite 1982

Voorkeur hangt rechtstreeks samen met de frequentie van blootstelling 5 – 10 blootstellingen lijken genoeg om voorkeur te bewerkstelligen

Bron: Birch, et al, Appetite 1982

Prenatal and postnatal flavor learning

 46 mothers in the last trimester of pregnancy  Mothers either drank 300 ml of water or carrot juice daily for 4 days per week for 3 consecutive weeks.

 During the last trimester of pregnancy and during first 2 months of lactation

Mennella et al., 2001

Beverage Consumed During: Pregnancy Lact at ion

Preference Test at Weaning

Group CW

CARROT

WATER

Carrot-Flavored vs Plain Cereal

Group WC

WATER

CARROT


Group WW

WATER

WATER


Mennella et al., 2001

Prenatal and postnatal flavor learning A. Intake

B. Negative Facial Expressions

.70 35.00

Proportional Response

.65 26.25 .60 17.50

.55 8.75 .50 0.00

.45 -8.75

.40 -17.50 .35 -26.25

.30 -35.00

CW

WC

WW

CW

Group

WC

WW Mennella et al., 2001

Mennella et al, 2001

Effecten van blootstelling vs energie-smaak en smaak – smaakconditionering bij peuters Victoire de Wild

 Doelstelling: -Vaststellen of smaak – smaak (flavour - nutrient) of smaak – smaak (flavour – flavour) conditionering een effectievere strategie is om voorkeur voor groente aan te leren dan blootstelling

Twee studies bij kinderdagverblijven

 FNL (Flavour Nutrient Learning)1  Soup study

 FFL (Flavour Flavour Learning) 2  Crisp study 1. Published in Appetite (2013) 2. Published in Pedriatic Obesity (2014)

Testproduct soups: andijvie & spinazie

Kcal/125g

Low energy

High energy

20

140

Children

M age (SD)

40

36 (7.8)



 Discussie

Test product chips: rode biet & pastinaak Sweet taste

Neutral taste

Tomato ketchup (TK)

White sauce (WS)

Children

M age (SD)

45

33.6 (8.4)

Methode: Ontwerp studie 1

Week 1 (T = 0) Baseline Pre-test • Preference • Intake

Week 2-8 Week 9 Conditioning (T = 1) period

2 months (T = 2)

6 months (T = 3)

Repeated exposure • 7x HE + • 7x LE soup (125ml)

Post-test 2 • Preference • Intake



= Low energy

= high energy

Impression: preference tests & intake at day care

Results study 1: soup intake ad libitum Glm repeated measure within subject: P< 0.001 (t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of energy, no interaction effect. 200,0

Intake vegetable soup (g)

50% increase *

*

*

150,0

LE

100,0

HE

50,0

0,0

PRE (t = 0)

POST (t = 1)

POST (t=2)

POST (t=3)

Results study 2: intake crisps ad libitum GLM repeated measure within subject; p < 0.001(t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of flavouring, no interaction effect

Results study 2: intake during conditioning phase 25% more intake crisps paired with tomato ketchup Crisps

100% more intake of tomato ketchup Dip sauces

Conclusies

• Bij peuters

nam de groente inneming toe in alle condities onafhankelijk van FNL of FFL 

• Herhaalde blootstelling krachtig mechanisme • Gem soep inneming nam toe met 60 g (50%) • Gem chips ineming nam toe met 8 g (300%) • Toegenomen inneming was stabiel over de tijd (6 maanden)  lange termijn effect

• Toename van inneming chips gepaard met

tomatenketchup gedurende de interventie verdween na de interventie


 Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd  Hoe worden voorkeuren aangeleerd?  Neofobie, variatie en stabiliteit voorkeuren  Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte

 Discussie

Ontwikkeling neofobie

 Tot 1 jaar accepteren kinderen vrijwel alles  Van 1 – 6 jaar  neofobie  kieskeurig, zelfstandige eters met specifiek voorkeuren

Neofobia, variatie, en stabiliteit voorkeuren

 Variatie bij introductie van vast voedsel leidt tot een reductie van neofobia

 Voorkeuren tijdens de peutertijd, 1 – 3 jaar, blijven in stand tot jonge volwassenheid (Nicklaus et al)



 Discussie

Energiedichtheid en portiegrootte

 Birch (1991)  2 – 5 j kinderen hebben een goede regulatie van energieinneming door van maaltijd naar maaltijd te compenseren.

 Rolls et al (2000)  kinderen van 3 jaar reageren niet op portiegrootte, maar kinderen van 5 wel.

 Barara Rolls  hogere portiegrootte en hogere energiedichtheid leiden tot hogere energie-inneming



Recent onderzoek kinderen portiegrootte energiedichtheid

Entree: macaroni and cheese Other foods: mainly fruits and vegetables

Source: Savage et al; Am J Clin Nutr 2012

Lunch items were either lower-ED or higher-ED versions of chicken, macaroni & cheese, green vegetables, applesauce, ketchup, and milk; n = 103, 3 – 5 y

Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014

100% Portion Size Lower ED (100%)

Higher ED (142%)

150% Portion Size

200% Portion Size

Portion size and energy density combined to affect energy intake Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014

500 400

Lower-ED Meals

Higher-ED Meals

 176 ± 13 kcal

300

Milk Ketchup Applesauce Vegetable Mac & cheese Chicken

Energy Intake (kcal)

200 100 0

100% 150% 200%

100% 150% 200%

Portion Size

The effects of higher ED and larger portion size combined to increase lunch intake by 78%

Summary of Results Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014

• Portion size and energy density independently affected preschool children’s energy intake  Increasing portion size by 100% increased energy intake by 26%  Increasing ED by 42% increased energy intake by 39%

 These effects combined to significantly increase children’s meal energy intake by 78%

• When served the same portions, children consumed similar weights of the lower-ED and higher-ED meals  This suggests that the meals were similar in acceptability



 Discussie

Discussie

 Voedselvoorkeuren deels aangeboren (smaak), deels aangeleerd (flavours, voedingsmiddelen)

 Blootstelling is belangrijkste voorspeller van voorkeur  Vroege introductie en blootstelling aan groente  hogere voorkeur en inneming

 Voorkeuren vroeg aangeleerd en dan stabiel  Kleine kinderen reageren ook op portiegrootte en energiedichtheid  lagere energiedichtheid (bijv. groente en fruit), niet te grote porties

Thank you for your attention

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf

Recommend Documents