Claire Laeremans De noodzaak voor ruïnes Een strategie voor het schaduwlandschap van Le Centre
Lange Winkelhaakstraat 26, 2060 Antwerpen, België BE 0031 (0) 485/030. 234 | NL 06 444 84 610
[email protected] www.lamaland.eu Linkedin Claire Laeremans owner LAMA | LAndscape MAnifesto | Landscape Architects Antwerp BELGIUM
Landscape Architecture
Claire Laeremans De noodzaak voor ruïnes Een strategie voor het schaduwlandschap van Le Centre
In ‘de noodzaak van ruïnes’ wordt de transformatie voorgesteld van het vergeten industriële landschap van Le Centre tot een wonderlijk schaduwlandschap. Waarin parallel aan de dagelijkse grauwe context surrealistische landschappen, bijzondere geologische processen en arcadische ruïnes de identiteit bepalen. Een landschap waarin ontdekken, (ver)dwalen en verwonderen de emoties bepaald. Le Centre is een oude mijnregio in het zuiden van België. Vandaag vooral bekend omwille van de negatieve en ironische connotaties. Negatief in de zin van werkloosheid, armoede, criminaliteit. Ironisch omwille van het hopeloos mislukte project: de grootste scheepslift ter wereld van StrépyThieu. De streek heeft een troosteloze uitstraling met de grauwe dominantie van eindeloze betonwegen en bebouwingslinten die het resterende landschap versnipperen. Althans zo wordt het landschap op het eerste zicht beleefd.
De ontdekking en expeditie Verborgen achter de grijze waas ligt echter een prachtig vergeten landschap. Een landschap van relicten van het oude industriële tijdperk waar de regio na de terugval van de steenkoolindustrie zijn rug naar heeft gekeerd. De relicten: kanalen, spoorlijnen, fabrieksterreinen met gebouwen, mijnen en terrils vormden ooit een samenhangend netwerk waardoor het landschap als één grote machine, aangedreven door de ondergrondse steenkool, werkte. Vandaag is de artificiële machine stilgevallen en de relicten verlaten en functieloos. Door de verlatenheid krijgen natuurlijke processen weer de ruimte en vervormen geleidelijk aan het artificiële landschap. Een bijzonder samenspel tussen natuurlijke artefacten en artificiële natuur ontstaat en de aanwezigheid van verschillende tijdslagen wordt hierdoor voelbaar. Vanuit een ware expeditie zijn de verborgen relicten op het terrein opgespoord, gekarteerd en is het proces van verval geanalyseerd.
Concept - interventies De transformatiestrategie start vanuit de kleinste en reeds bestaande maar vergeten korrel van het landschap: de verlaten relicten. Anders dan eerdere transformatiestrategieëen van post-industriële gebieden bv. het Ruhrgebied, wordt niet ingezet op het programmeren van het landschap of het zoeken naar nieuwe economiën van ‘boven af’, maar is de motor de intrinsieke kracht van de relicten. Minimale haast onzichtbare interventies vormen samen met een consistente behandeling van de industriële relicten een nieuw netwerk dat zich verheft boven de grijze waas. Een netwerk dat een bijzondere ecologische, toeristische en maatschappelijke betekenis krijgt op een bovenregionale schaal. De ruïnes staan hierin centraal. Door subtiele landschappelijke en architectonische ingrepen gaan ze een spel aan met tijdsdimensies. De mens wordt bewust gemaakt van zijn slechts tijdelijk aanwezigheid maar ook van de schoonheid en romantiek van verval.
Graduation date 15 03 2013
Commission members Jana Crepon (mentor) Ruut van Paridon Bruno de Meulder
Additional members for the examination Maaike van Stiphout Harm Veenenbos
Claire Laeremans
T=0 moment van abandonatie van het landschap
T=1 1 tot 10 jaar na abandonatie
Bouwstenen proces van tijd en verval. Artificiële natuur of natuurlijk artefacten
T=2 10 tot 50 jaar na abandonatie
T=3 50 tot 100 jaar na abandonatie
T=4 climaxstadium
Landscape Architecture
Le Centre in België
Het landschap als geoliede machine voor de mijnbouw
De stilgevallen machine
De expeditie gekarteerd, de verlaten nog aanwezige relicten in het gebied
De leegstaande vervallen arbeiderswoning wordt geopend en getransformeerd naar een lokale toegangspoort met een maatschappelijke functie. De poort is de toegang van de grauwe realiteit naar het bijzondere schaduwlandschap.
Claire Laeremans
Image caption
Het landschappelijke netwerk
Bij de verlaten gebouwen wordt door middel van subtiele interventies (vb. verwijderen niet-duurzame materialen, ontwerpen toegangspad,...) de condities gecreeëerd voor de arcadische ruïne. Deze groeit op termijn uit tot een bijzondere plek, waarin verschillende tijdsdimensies leesbaar zijn en zeldzame fauna en flora de artificiële uitgangssituatie opnieuw occuperen.
Landscape Architecture
Bestaande situatie industriële site Anderlues
Image caption
Fase 01. Interventies: opruimen ruïne (verwijderen niet -duurzame materialen), toegankelijkheid voorzien dmv subtiele architectonische objecten, aanplant solitaire bomen, realiseren kwelvoet bij terril
Fase 02 ( na 100j). Door de gepleegde interventies ontstaat een geregisseerd krachtenspel tussen artificiële relicten en natuurlijke processen waarin verschillende tijdsdimensies tot uitdrukking komen
Claire Laeremans
Master of Architecture / Urbanism / Landscape Architecture Amsterdam Academy of Architecture
Architects, urban designers and landscape architects learn the profession at the Amsterdam Academy of Architecture through an intensive combination of work and study. They work in small, partly interdisciplinary groups and are supervised by a select group of practising fellow professionals. There is a wide range of options within the programme so that students can put together their own trajectory and specialisation. With the inclusion of the course in Urbanism in 1957 and Landscape Architecture in 1972, the academy is the only architecture school in the Netherlands to bring together the three spatial design disciplines. Some 350 guest tutors are involved in teaching every year. Each of them is a practising designer or a specific expert in his or her particular subject. The three heads of department also have design practices of their own in addition to their work for the Academy. This structure yields an enormous dynamism and energy and ensures that the courses remain closely linked to the current state of the discipline. The courses consist of projects, exercises and lectures. First-year and second-year students also engage in morphological studies. Students work on their own or in small groups. The design projects form the backbone of the curriculum.
On the basis of a specific design assignment, students develop knowledge, insight and skills. The exercises are focused on training in those skills that are essential for recognising and solving design problems, such as analytical techniques, knowledge of the repertoire, the use of materials, text analysis, and writing. Many of the exercises are linked to the design projects. The morphological studies concentrate on the making of spatial objects, with the emphasis on creative process and implementation. Students experiment with materials and media forms and gain experience in converting an idea into a creation. During the periods between the terms there are workshops, study trips in the Netherlands and abroad, and other activities. This is also the preferred moment for international exchange projects. The academy regularly invites foreign students for the workshops and recruits wellknown designers from the Netherlands and further afield as tutors. Graduates from the Academy of Architecture are entitled to the following titles: Master of Architecture (MArch), Master of Urbanism (MUrb), or Master of Landscape Architecture (MLA). The Master’s
