De nieuwe norm in financieren

d e c e m b e r

2 0 0 9

n r

0 5

Magazine voor bedrijfsmatig vastgoed Arnhem e.o.

De nieuwe norm in financieren

R E S E A R C H

&

Interview

Huurrecht wordt belangrijk Rosorum Residenties Jacqueline van der Stelt:

‘In vergelijking met andere markten is vastgoed toch een bewezen stabiele factor in een beleggingsmix.’

Investeren in ouderenzorg Interview

Economie en psychologie

B U S I N E S S

Voorwoord Hockeystick of W? Het is een beetje stil in de regionale vastgoedwereld. Of liever gezegd: men houdt zich liever stil. De behoefte om in dit blad het woord te voeren of zich via advertenties te profileren is minder geworden sinds onze laatste voorjaarseditie. Vandaar deze iets dunnere uitgave van M2. De redactie ving een aantal keren bot bij interviewaanvragen. Men wilde even niet in de spotlights, soms onder verwijzing naar ‘cliënten die het ook wat moeilijker hadden.’ Die reacties zijn begrijpelijk, want we weten allemaal hoe de vlag erbij hangt. Hoewel er tekenen van licht herstel zijn, is het aantal vastgoedtransacties nog niet indrukwekkend. De recessie zeurt nog een beetje door, ook in de markt voor bedrijfshuisvesting. Marktpartijen wachten af, banken zijn conservatiever in hun financieringsbeleid en ondernemers stellen de aankoop van bedrijfspanden uit. Die impasse is voor een deel psychologisch. De economie is namelijk lang niet altijd economisch verklaarbaar. Esther-Mirjam Sent, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, heeft een verhelderende kijk op de relatie tussen economie en menselijke emoties. Modellen zijn niet zaligmakend, stelt zij. Maar wat dan? Lees daarvoor het boeiende interview in

Inhoud

deze editie van M2.

Mr Jan Heikens: Huurrecht wordt belangrijker Column van Ewoud Pranger Rosorum Residenties Vastgoedsnippers Ondernemerscentrum De Pelikaan Vastgoedsnippers Interview met Esther-Mirjam Sent  over economie en menselijk gedrag Jacqueline van der Stelt:  Voorzichtig opereren in een afwachtende markt Vastgoedsnippers Arnhem Centraal weer in beweging Vastgoedsnippers Aanbod vastgoed 

Kantoor KantoorArnhem Arnhem: Zijpendaalseweg Jansbuitensingel 29 53a 6814AD CD Arnhem 6811 Arnhem Tel.: 026 9300 tel.: 026 352352 93 00 Fax: 026 352 9301 fax: 026 352 93 01 [email protected]

www.vdstap.com www.vdstap.com

Kantoor KantoorRotterdam Rotterdam: Westerlaan Westerlaan 1 1 3016CK CKRotterdam Rotterdam 3016 Tel.:010 010 440 tel: 440 80 8000 00 Fax: 010 440 8001 fax: 010 440 80 01 [email protected]

Verspreiding M2 verschijnt periodiek en wordt verstuurd naar bedrijven in de regio Groot Arnhem Oplage 5.000 exemplaren

Het is niet alleen kommer en kwel; de crisis biedt ook kansen. We kunnen klagen over

20

Wie wakker blijft en de veranderingen in de markt goed volgt, kan het hoofd boven

ondernemers die geen bedrijfspanden en kantoren kopen, maar ondertussen ontstaat er een interessante huurdersmarkt, bijvoorbeeld voor kleinere ruimtes met flexibele opzegtermijnen. Is die behoefte er? Beantwoord die dan, zegt huurrechtadvocaat Jan Heikens in gesprek met onze hoofdredacteur, maar zorg er wel voor dat je als verhuurder de risico’s zorgvuldig afdekt. Een jurist in de arm nemen kan dan geen kwaad.

water houden. Dat bewijst Louk Heijmans op een overtuigende manier met zijn on-

22 23 25 27

dernemerscentrum De Pelikaan. Ook in de zorgsector liggen kansen, vinden Bernhard Minnen en Bart van Venrooij. In Rosorum aan de Amsterdamseweg realiseren zij een woonzorgconcept dat zeer interessant is voor ontwikkelaars, beleggers en makelaars. Komen we er dit jaar al weer bovenop of krijgen we nog tegenslag? We kunnen voorzichtig optimistisch zijn. Maar evenals Esther-Mirjam Sent verwacht Jacqueline van

Colofon Uitgever M2 Geograaf 15 6921 EW Duiven Tel. (026) 311 63 00

4 6 8 12 13 15 18

der Stelt pas in 2011 of 2012 een solide herstel. Als regiodirecteur bij ING Real Estate Finance kan zij uitleggen waarom banken terughoudend zijn in hun financieringsTeksten Niek Ulrich www.gelderstekstbureau.nl Fotografie Henk ter Velde, Edwin Verbaal e.a. Holland Media Concept Marcel Bekkers 06 - 52 11 42 47 Opmaak Rob Hermsen, JP offset Druk JP offset, Duiven

beleid. Overigens vindt ze haar eigen bank toch niet al te krenterig, zegt ze in het interview met M2. Soms zijn de marktpartijen zelf te afwachtend. Er is dus wel degelijk psychologie in het spel. We vragen ons af of de economische ontwikkeling in de nabije toekomst de vorm van een hockeystick krijgt (na de dip gestaag omhoog) of die van de letter ‘w’ (eerst nog even naar beneden en dan pas omhoog). En we denken dat we ondergeschikt zijn aan zulke ‘modellen’. Maar waarschijnlijk kunnen we er zelf veel aan doen. Niek Ulrich Hoofdredacteur

m2 | 12-09 | 

Van ROZ-modellen naar maatwerk

Huurrecht wordt steeds belangrijker Jan Heikens is advocaat en partner bij De Kempenaer Advocaten. Hij is gespecialiseerd in het huurrecht. In zijn praktijk richt hij zich hoofdzakelijk op bedrijfsruimten. Hij voorspelt een groeiende en beweeglijke huurdersmarkt, met meer onderhandelingen en meer behoefte aan juridische kennis bij zowel aanbieders als afnemers. Onderhandelingsruimte Jan Heikens: ‘Wij treden meestal op voor verhuurders, dus we opereren voornamelijk aan de aanbodzijde. Onze cliënten zijn grote partijen als woningcorporaties, projectontwikkelaars, beleggers en investeringsmaatschappijen. Een van onze grotere opdrachtgevers is ontwikkelaar en beheerder van vastgoed in stationsgebieden. Het is nog niet onder alle verhuurders een vaste gewoonte om bij het afsluiten van een contract een externe jurist in de arm te nemen. Soms is dat omdat ze zelf juristen in huis hebben. Vaak wordt onderschat hoeveel onderhandelingsruimte er nog bestaat binnen standaarden en contracten als de ROZ-modellen. Terwijl je met verstand van zaken en met betrekkelijk simpele ingrepen tot maatwerk kunt komen. Gezien de huidige marktomstandigheden lijkt me dat wel verstandig.’

‘De gangbare modellen zijn lang niet altijd dekkend, bijvoorbeeld op het gebied van de verdeling van aansprakelijkheid bij schade.’

 | 12-09 | m2

Aanpassingen Volgens Heikens wordt bij vastgoedtransacties te weinig gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van in het huurrecht gespecialiseerde advocaten: ‘Er is meer ruimte voor aanpassingen dan velen denken. Stel dat ik voor een huurder zou optreden, dan zou ik in een ROZ-modelcontract heel veel mogelijkheden zien om op bepaalde onderdelen voordeel te behalen voor die huurder. Dat geldt trouwens ook als je het bekijkt vanuit het perspectief van de verhuurder. De gangbare modellen zijn namelijk lang niet altijd dekkend, bijvoorbeeld op het gebied van de verdeling van aansprakelijkheid bij schade. Huurders en verhuurders nemen de ROZ-modellen vaak veel te gemakkelijk letterlijk over, terwijl die nu juist zijn geschreven als uitgangspunt voor onderhandelingen. Wanneer Amerikaanse bedrijven hier vastgoed komen huren, vertrouwen ze er echt niet blindelings op en zijn ze argwanender. Ik pleit voor iets meer van dat Amerikaanse wantrouwen. Daar hoeven de relaties tussen partijen echt niet onder te lijden.’

‘We zien dagelijks reorganisaties bij bedrijven, waardoor men van huurcontracten af wil, ook al verbiedt het ROZ-model om tussentijds op te zeggen.’ Breekoptie Het is duidelijk waar het spanningsveld ligt. Verhuurders en (vooral) beleggers hebben belang bij stabiele, lange huurperiodes, terwijl huurders soms mogelijkheden zoeken om er sneller tussenuit te kunnen. ‘Neem als voorbeeld een winkelpand,’ zegt Heikens. ‘De verhuurder wil een vaste huurperiode van 10 à 15 jaar, dat is ook interessant voor beleggers. Maar huurders vragen vaak om kortere periodes. Daar zitten nadelen aan, want bij verhuur in opeenvolgende periodes van bijvoorbeeld vijf jaar kunnen beide partijen al na de eerste periode van vijf jaar om aanpassing van de huurprijs vragen. Bij de huidige markt is niet denkbeeldig dat dit tot een verlaging van de huurprijs leidt. Dus om te voorkomen dat van die mogelijkheid gebruik wordt gemaakt, kan de verhuurder er belang bij hebben dat de winkelruimte voor een langere vaste periode wordt verhuurd. Aan de andere kant begrijp ik best dat huurders zeggen: ik kan niet overzien hoe het de komende vijftien jaar met mijn zaken zal gaan! De oplossing voor dit soort situaties kan liggen in een zogenaamde breekoptie. Je sluit dan een overeenkomst voor een vaste periode van bijvoorbeeld 15 jaar en je spreekt af dat de huurder steeds na het verstrijken van een bepaalde periode mag opteren voor beëindiging. De huurprijs kan dan niet tussentijds worden aangepast, maar de huurder kan er wel tussenuit als hij het op die locatie toch niet kan bolwerken.’ Uiteraard signaleert Jan Heikens dat er ook een markt aan het ontstaan is voor kortere contracten. ‘Als die vraag er is, kan het heel interessant zijn om daar aanbod tegenover te stellen. Misschien kun je kortere looptijden compenseren met iets hogere huurprijzen.’ Geen jurisprudentie Onmiskenbaar hebben de recessie en de nasleep daarvan gevolgen voor de huurdersmarkt. Jan Heikens: ‘We zien

dagelijks reorganisaties bij bedrijven, waardoor men van huurcontracten af wil, ook al verbiedt het ROZ-model om tussentijds op te zeggen. Vaak wordt een huurder zelfs verplicht om een pand te blijven gebruiken, want verhuurders en beleggers zijn erg beducht voor leegstand. Een ondernemer kan dan natuurlijk zeggen: ik trek de stekker eruit. Dan gaat een werkmaatschappij of dochteronderneming failliet en is er geen huurplicht meer. Maar daar zijn grote risico’s aan verbonden voor de bestuurders van die vennootschappen; je kunt niet zomaar de zaak laten ploffen.’ Waar lopen de onderhandelingen nu doorgaans op uit als de huurder er buiten een faillissement tussenuit wil? Heikens: ‘Je kunt je nauwelijks op jurisprudentie baseren, want er zijn op dit gebied maar weinig rechterlijke uitspraken. Er komt wel eens uit dat de huurder een afkoopsom moet betalen van zo’n 70% tot 90% van de huurprijs over de resterende periode, maar dan wel mag vertrekken. Maar het blijft moeilijk, vooral wanneer een pand minder courant is.’

‘Er zal meer beweging in de huurprijzen komen en er zal meer over contracten worden onderhandeld. Hopelijk zal men er ook vaker specialisten op het gebied van huurrecht bij halen.’ Varianten ‘Partijen kunnen ook de mogelijkheid inbouwen dat ze samen het risico dragen. Daarbij stel je de afkoopsom afhankelijk van het tempo waarin de verhuurder een nieuwe huurder vindt. Voor de huurder heeft dat als nadeel dat hij niet weet waar hij aan toe is, maar hij kan wel nieuwe gegadigden voor een pand aandragen. En dan kennen we nog een subvariant: de huurder koopt af voor 90%, maar wanneer er voortijdig een andere huurder opduikt, dan gaat er iets vanaf. De hoogte van dat aftrekbare bedrag hang natuurlijk af van de nieuwe huurprijs. Bij een dergelijke constructie kan men – zo adviseer ik soms – de afkoopsom enige tijd in depot houden.’ Problemen met wegtrekkende huurders doen zich uiteraard vaker voor op bedrijfslocaties die toch al onder druk staan. Heikens erkent dat er wat dat betreft ‘probleemgebieden’ in de regio Arnhem zijn: ‘Bedrijven onttrekken bijvoorbeeld nevenvestigingen aan mindere locaties en concentreren zich op hun hoofdvestiging. Daardoor kunnen bedrijfsterreinen verloederen. Op alle betrokken partijen, zoals de gemeente, rust een grote verantwoordelijkheid dergelijke ontwikkelingen voor te zijn.’

‘De recessie heeft wel geleid tot stagnatie in de bouw, maar die zal niet eeuwig duren.’ Geen stilstand Jan Heikens denkt dat de huurdersmarkt de komende jaren nog zal groeien, mede onder invloed van de recessie. ‘Er zal meer beweging in de huurprijzen komen en er zal meer over contracten worden onderhandeld. Hopelijk zal men er ook vaker specialisten op het gebied van huurrecht bij halen. Wordt een contract ook in juridische zin goed uitonderhandeld, dan kunnen daar voor beide partijen voordelen uit voortvloeien.’ In het huidige economische klimaat zal minder nieuw te verhuren commercieel en bedrijfsmatig vastgoed gecreëerd worden. Maar ook daar biedt maatwerk de oplossing. Toch gelooft Heikens niet in volledige stilstand: ‘De recessie heeft wel geleid tot stagnatie in de bouw, maar die zal niet eeuwig duren. Hier en daar zien we al weer tekenen van herstel. Bovendien kunnen ze in sommige sectoren echt niet stil blijven zitten. Neem de zorgsector, daar moet in de toekomst voor gebouwd worden. ’

Jan Heikens

m2 | 12-09 | 

mr. Ewoud Pranger

Over “bebouwde onbebouwde” bouwterreinen Alsof de roerige tijden die de vastgoedwereld thans doormaakt als gevolg van de economische crisis nog niet voor genoeg ‘reuring’ zorgen, heeft het Europese Hof van Justitie de fiscale gevolgen voor deze sector nog eens extra in beweging gebracht door op 19 november 2009 een opzienbarend arrest te wijzen. In deze bijdrage zullen wij nader op deze casus ingaan. Bij projectontwikkeling zie je vaak dat de te ontwikkelen locatie - afhankelijk van de aard van het te ontwikkelen object - wordt aangekocht als fiscaal bouwterrein (met btw) of juist als ‘oud’ onroerend goed (met overdrachtsbelasting). Van een btw-bouwterrein is sprake bij een onbebouwd terrein waaraan bijvoorbeeld aanvullende handelingen zijn verricht. De vraag is of dit ook na deze procedure nog het geval is. Casus In de casus waarover wordt geprocedeerd hadden koper en verkoper afgesproken dat de verkoper de bestaande bebouwing zou slopen. Partijen konden kennelijk echter niet wachten tot de sloop was voltooid en droegen de grond met de halfgesloopte opstal over aan koper met de afspraak dat verkoper voor verdere sloop zorg zou dragen. Partijen namen het standpunt in dat het een met btw belaste levering betrof. Volgens de inspecteur overdrachtsbelasting was echter geen sprake van de levering van een onbebouwd terrein en hij legde een

 | 12-09 | m2

naheffingsaanslag overdrachtsbelasting op. Dit standpunt is conform de huidige jurisprudentie en beleid. De Hoge Raad heeft de zaak aan het Hof van Justitie voorgelegd om duidelijkheid te krijgen over de toepassing van de desbetreffende bepalingen in de Europese btw-richtlijn. Hof van Justitie Het Hof van Justitie constateert dat de overeenkomst niet de levering van het bestaande gebouw en het erbij behorend terrein, maar de levering van een onbebouwd terrein tot voorwerp heeft. Een en ander ongeacht hoever de sloop van het oude gebouw op het moment van de daadwerkelijke levering van het terrein is gevorderd. Het Hof zegt dus dat verkoper in feite een onbebouwd terrein heeft geleverd, ondanks dat nog bebouwing aanwezig is. Wel is van belang dat de verkoper het pand geheel zal slopen (als de koper verder zou slopen, dan zou a contrario geredeneerd kunnen worden dat geen sprake meer is van de levering van “onbebouwde” grond). Tevens merkt het Hof op dat met volledige inachtneming van de doelstelling van de vrijstellingsbepaling, de btw-richtlijn enkel de leveringen van onbebouwde terreinen van btw vrijstelt, die niet als ondergrond voor een opstal bestemd zijn. Desondanks krijgt de Hoge Raad de opdracht te onderzoeken of sprake is van een bouwterrein zoals bedoeld in de Nederlandse Wet op de omzetbelasting (hetgeen suggereert dat toch niet alle onbebouwde terreinen, bestemd tot ondergrond voor een opstal, zonder meer kwalificeren als bouwterrein).

Hoge Raad De Hoge Raad krijgt nu dus de taak te onderzoeken of het “onbebouwd” perceel als bouwterrein in de zin van de (Nederlandse) btw kwalificeert. Als de grond inderdaad als bouwterrein in de zin van de btw kwalificeert, is de levering belast met btw en is de verkrijging vrijgesteld van overdrachtsbelasting. Volgens de huidige leer (en beleid) is dat alleen het geval als na de sloop nog aanvullende bewerkingen zijn verricht of voorzieningen op of in de omgeving van de grond zijn getroffen of een bouwvergunning aanwezig is. Omdat het Hof zich alleen heeft uitgelaten over de vraag of sprake is van “onbebouwde” grond zou de Hoge Raad kunnen concluderen dat toch geen sprake is van een bouwterrein in de zin van de btw, zolang niet aan bedoelde voorwaarde(n) is voldaan. Maar als we lezen wat het Hof over de doelstelling van de vrijstellingsbepaling zegt en daarmee suggereert dat in casu door de sloop reeds sprake kan zijn van een bouwterrein, dan zou de conclusie van de Hoge Raad ook wel eens kunnen zijn dat de bewerkingen en voorzieningen niet langer vereist zijn. In dat geval is dan voor de btw zonder meer sprake van een bouwterrein. Wat te doen? De hiervoor beschreven casus kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de projecten die u onder handen of in voorbereiding heeft. Teneinde de exacte gevolgen voor uw specifieke casus vast te stellen, raden wij u aan om contact op te nemen met uw adviseur. Vanuit fiscale optiek worden de grootste voordelen namelijk gerealiseerd bij de aankoop van de locatie. mr. Ewoud Pranger, Partner Indirect Tax Deloitte Arnhem

karakter van het gebouw gerespecteerd. Bart van Venrooij: ‘We konden op een prachtige plek realiseren wat we in theorie op de plank hadden liggen. In de toekomst willen we op meerdere goede locaties in het land soortgelijke woon- en zorgvoorzieningen tot stand brengen. We zijn ervan overtuigd dat we hiermee bouwers, ontwikkelaars en makelaars kunnen interesseren. Rosorum Arnhem is het eerste concrete voorbeeld. De al 160 jaar bestaande naam van Rosorum beviel ons dermate goed dat we ons label daarnaar vernoemd hebben: Rosorum Residenties.’

‘We konden op een prachtige plek realiseren wat we in theorie op de plank hadden liggen.’

Aantrekkelijk concept voor ouderen, maar ook voor bouwers, makelaars, beleggers en zorgondernemers

Rosorum Residenties AIG Careconcepts is dochteronderneming van de Arnhemse Investeringsgroep (AIG). Projectontwikkeling en conceptontwikkeling in de zorgsector staan centraal. In die sector is veel aan de hand, onder meer doordat ouderen zich steeds minder willen conformeren aan bestaande oplossingen voor thuiszorg of intramurale zorg. Het verzorgingshuis of verpleeghuis maakt plaats voor woon- en zorgconcepten waarbinnen mondige ouderen zelfstandig blijven wonen en daarbij hoogwaardige service, ondersteuning en zorg op maat krijgen. Daarmee behouden ze hun zelfstandigheid en individualiteit. Rosorum Residentie Arnhem laat zien hoe deze mentaliteitsverandering concreet kan worden in een innovatief project. Dit unieke woonzorgcomplex kwam tot stand door samenwerking tussen AIG Careconcepts en Vesteda. Bernhard Minnen en Bart van Venrooij vertellen namens AIG Careconcepts en Rosorum Residenties hoe dat in zijn werk ging.

 | 12-09 | m2

Goed moment ‘We zijn ongeveer tweeënhalf jaar geleden gestart,’ vertelt Bernhard Minnen. ‘We hadden toen een mooi model voor ouderenzorg op papier staan, op basis van gedegen research en voorbereiding. Je moet bijvoorbeeld anticiperen op de wet- en regelgeving en de eisen vanuit de inspectie voor de gezondheidszorg. Maar je kunt pas echt wat doen als je een goede locatie hebt. We konden het concept wel vast hier en daar toepassen in diverse bestaande projecten in het land, zonder dat wij daar als initiator of ontwikkelaar bij betrokken waren. Toen deed zich de mogelijkheid voor om te participeren in die prachtige locatie aan de Amsterdamseweg in Arnhem. Samen met eigenaar en ontwikkelaar Vesteda gingen we aan de slag. Wij kwamen daar binnen op het moment dat een potentiële huurder zich had teruggetrokken; de renovatie en de verbouwing van het voormalige asielzoekerscentrum waren bijna klaar. Dat was voor ons tijdwinst. Ook voor de belegger kwam het goed

uit dat wij hierop konden inspringen. We hadden natuurlijk wel ons eigen programma van eisen maar dat hebben we in goede samenwerking nog tijdig kunnen inpassen.’

‘Ook voor de belegger kwam het goed uit dat wij hierop konden inspringen.’ Label De meeste Arnhemmers weten dat het historische pand van Rosorum in de afgelopen decennia talloze functies heeft gehad, onder meer als asielzoekerscentrum. De laatste jaren – toen de bestemming een tijdlang onduidelijk bleef - stond het gebouw nogal te verpieteren. Wie nu door het fraai gerenoveerde en in 22 luxe appartementen verdeelde pand loopt, weet niet wat hij ziet. De afwerking en het voorzieningenniveau zijn ongekend en er is alles aan gedaan om het magnifieke uitzicht in de richting van de Rijn optimaal te benutten. Tegelijkertijd is het historische, monumentale

Specifiek Exclusief wonen met hoogwaardige service en zorg, daar komt het concept voor Rosorum Residenties op neer, stelt Berhard Minnen: ‘Het is een goed alternatief voor ouderen met een zorgvraag die geen zin hebben in de regels en beperkingen van een gestandaardiseerde oplossing. Binnen de klantgerichte opzet van Rosorum bepaalt de oudere zelf wat er gebeurt. Het denken in vaste stramienen van intramurale zorg is losgelaten en ingeruild voor een volledig op de bewoners gerichte benadering. De AWBZindicatie wordt gewoon benut voor de verstrekking en financiering van de zorg. Deze zorg, hoe intensief dan ook, wordt echter in overleg met de bewoner afgestemd en geleverd in de eigen comfortabele woning. Ook met een verpleeghuisindicatie is dit goed mogelijk, omdat er 24 uur per dag gekwalificeerd zorgpersoneel in huis aanwezig is. Veel bewoners maken gebruik van een persoonsgebonden budget, maar de zorg kan ook als “zorg in natura” worden gegeven. De zorg kan variëren van bijna geen of lichte ondersteuning tot zeer intensieve zorg in een terminale fase.’ Illustratief voor het maatwerk dat Minnen en Van Venrooij voor ogen staat is een echtpaar dat in Rosorum twee appartementen huurt: een aantrekkelijk, ruim appartement waarin de vrouw intensieve zorg krijgt en een kleiner appartement waarin haar echtgenoot, die nog geen speciale ondersteuning nodig heeft, zich ’s avonds of ’s nachts kan terugtrekken. Zo specifiek kan een oplossing blijkbaar zijn.

‘Onze bewoners zijn qua inkomen wel bovenmodaal, meestal door een goed pensioen en het bezit van een eigen woning, maar in tegenstelling tot wat men vaak denkt hoeven ze niet uitgesproken bemiddeld te zijn.’ Integraal aanbod Naast de aanwezige zorgfaciliteiten hebben bewoners van Rosorum 24 uur per dag toegang tot een breed servicepakket: van wasservice tot en met volledig verzorgde en in eigen keuken bereide maaltijden. Dit integrale aanbod is in de maandelijkse woonservicekosten inbegrepen. ‘Vergelijk dat als oudere eens met eigen woningbezit,’ zegt Bernhard Minnen. ‘In zo’n situatie moet je buiten je woonlasten voor van alles en nog wat apart betalen. Als je het zo bekijkt ben je met onze prijzen – vanaf 2950 euro per maand – nog niet zo slecht af. Met uitzondering van de kosten van telefonie zijn vrijwel alle denkbare kosten inbegrepen in de maandprijs. De waarde van een appartement in Rosorum moet je niet alleen afmeten aan de fraaie locatie, de luxe afwerking en het prachtige uitzicht, maar ook in relatie zien tot het

Bart van Venrooij

‘Er melden zich honderden sollicitanten. Goed gekwalificeerde zorgverleners, die via ons nog een additionele opleiding volgen.’ Personeel Overal in de (ouderen)zorg klaagt men over personeelsgebrek. Dit probleem speelt hier gelukkig nauwelijks niet, vertelt Bart van Venrooij: ‘Er melden zich honderden sollicitanten. Goed gekwalificeerde zorgverleners, die door ons aanvullend worden opgeleid om het medische model te verlaten en te leren de behoefte van de bewoners centraal te stellen. ‘Veel mensen uit de zorg zijn op zoek naar iets innovatiefs, waarbinnen ze de kans krijgen om op een persoonlijke, aandachtige manier met cliënten om te gaan.

m2 | 12-09 | 

www.gmpgroep.nl

zeer complete, integrale aanbod, en meest belangrijk: de zekerheid dat men nooit naar een verzorgings- of verpleeghuis hoeft te verhuizen, ook als er op termijn intensievere zorg nodig is. Onze bewoners zijn qua inkomen wel bovenmodaal, meestal door een goed pensioen en de verkoop van de eigen woning, maar in tegenstelling tot wat men vaak denkt, hoeven ze niet uitgesproken bemiddeld te zijn.’

SAMENWERKING IN DE GMP GROEP GMP Groep Velperweg 157 6824 MB Arnhem Tel.: +31 (0)26 351 3725 Fax: +31 (0)26 351 6182 E-mail: [email protected]

www.gmpgroep.nl

Leveren en produceren van bouwgrondstoffen Recycling van bouwen sloopafval Afvalinzameling Milieustraat

www.paro-bv.nl

Onderzoek, advies en projectmanagement op gebied van ruimte, milieu en water. (Water) bodemsaneringen

www.kobessenmilieu.nl

Vastgoedbeleggingen Projectontwikkeling Participaties

www.gmpvastgoed.nl

Projectmanagement (Management) Trainingen Consultancy HRM Outplacement

www.human-issue.nl

Sfeer ‘Uiteindelijk is één van de belangrijkste componenten in de formule van Rosorum Residenties het creëren van een sfeer van warmte en huiselijkheid,’ aldus Bart van Venrooij. ‘Een gebouw of een woning kan nog zo prachtig zijn, mensen zoeken uiteindelijk toch een omgeving waarin ze zich prettig voelen. Onder handhaving van de professionaliteit van dienstverlening besteden we daar dan ook met het team van Rosorum Residentie continu aandacht aan. Zo hebben we een medewerkster die zich fulltime bezig houdt met het organiseren van activiteiten waar bewoners prijs op stellen, zowel binnen als ook buiten huis. Op die manier ontstaat er een prettige band tussen bewoners en personeel onderling.’

punt.’ Van Venrooij vult aan: ‘Het tegendeel bleek waar. De huidige generatie kinderen van ouderen met een zorgoriëntatie willen juist graag dat beschikbare middelen besteed worden aan een prettige oude dag voor hun ouders. Zij vinden het heel belangrijk dat hun ouders op een aangename en veilige plek zitten waar zij na een bezoek met een goed gevoel weer weg gaan. Bovendien is het vaak de beste uitweg vanuit een situatie waarin de kinderen door drukte het niet meer redden om zelf de benodigde zorg en ondersteuning te bieden.’

De familie is enthousiast ‘We stappen eventueel ook in nieuwbouwVaak spreken Minnen en Venrooij in eerste instantie met trajecten die je helemaal vanaf het begin op de familie of vrienden van de toekomstige bewoners. Maar maat kunt maken, in samenwerking met een als het op beslissen aankomt, staan de ouderen overigens ontwikkelaar en een bouwer.’ uitstekend hun mannetje. Bernhard Minnen: ‘We hebben onderzoek gedaan naar hoe de familieleden aankijken tegen ons particuliere woonzorgconcept, omdat we vreesden dat Groeimarkt Het is geen geheim dat de markt voor bouwers, makelaars er veel terughoudendheid zou zijn vanuit financieel oogen beleggers op dit moment te wensen overlaat. Maar juist hier liggen volgens Minnen en Van Venrooij nog kansen. ‘Niet alleen moet de zorgsector noodzakelijkerwijs nog groeien,’ zegt Minnen. ‘Maar ons concept past ook prima op locaties waarvoor men nog een oplossing zoekt. In deze markt krijgen we de projecten nog steeds van de grond, terwijl bijvoorbeeld de gewone woningmarkt nog behoorlijk vastzit.’ Rosorum is natuurlijk een goed voorbeeld van geslaagde herbestemming. Maar daar hoeft het volgens Minnen niet altijd op neer te komen: ‘We stappen eventueel ook in nieuwbouwtrajecten die je helemaal vanaf het begin op maat kunt maken, in samenwerking met een ontwikkelaar en een bouwer.’ Exploitatiezekerheid Bart van Venrooij: ‘Ik verwacht met ons unieke woonzorgconcept geen bezettingsprobleem. Op de open dagen kwamen onlangs 750 belangstellenden langs. Terwijl er 22 appartementen te vergeven zijn. Inmiddels zijn er al vele verhuurd. Juist in tijden van recessie bieden projecten als Rosorum een vrij grote exploitatiezekerheid.’ Bernhard Minnen durft de stelling aan dat hij en Van Venrooij koplopers in de markt zijn: ‘Er zijn er wel een paar die op een soortgelijke manier opereren. Maar binnen de groep van kleinschalige zorgondernemers staan we qua locatie en serviceniveau aan de top.’

m2 | 12-09 | 11

Vastgoed Snipper Hoofdkantoor Ziut komt in Arnhem

Succes dankzij de recessie?

Alliander en Enexis kiezen voor Arnhem als hoofdkantoor voor de Lightning Activiteiten van beide bedrijven. De activiteiten worden ondergebracht in een nieuw dochterbedrijf, dat Ziut gaat heten. Per 1 november heeft Ziut 1.100 m2 gehuurd aan het Nieuwe Plein 1 B te Arnhem. Eigenaar van dit pand is de gemeente Arnhem. De gemeente Arnhem werd bij deze verhuur geadviseerd door Strijbosch Thunnissen Bedrijfsmakelaars Arnhem, partner in Dynamis.

Vastgoed Snipper Boutique Buyten naar Oosterbeek Merkkleding Boutique Buyten met winkels in Langweer, Sneek en Breukelen heeft ca. 155 m2 winkelruimte gehuurd aan de Utrechtseweg 106 te Oosterbeek. Strijbosch Thunnissen Winkelmakelaars, partner in Dynamis, heeft de transactie tot stand gebracht namens de verhuurder, een particuliere belegger. De huurprijs is marktconform.

12 | 12-09 | m2

Ondernemerscentrum De Pelikaan in Zevenaar De verkoop en de verhuur van onroerend goed hebben betere tijden gekend. Toch valt met creatief ondernemerschap nog veel te bereiken, zoals blijkt uit het succes van Ondernemers Centrum De Pelikaan. Initiatiefnemer Louk Heijmans legt uit hoe dat zit. Timing ‘Nog maar anderhalf jaar geleden hebben we het centrum opgezet,’ vertelt Louk Heijmans. ‘Maar inmiddels hebben zich hier al zestien bedrijven gevestigd. Het gaat om een bestaand pand, dat we grondig hebben gerenoveerd en uitgebreid met de kantoorfaciliteiten die moderne gebruikers verwachten. Dat gebeurde juist toen de verhuurmarkt voor kantoren inzakte. Je zou dus kunnen denken dat de timing slecht was. Maar het tegendeel bleek waar: juist nu bloeit de vraag naar kleine, flexibel verhuurbare kantoorruimtes op.’ Andere markt Heijmans heeft daar wel een verklaring voor: ‘Diverse ondernemingen zijn door de crisis onderuitgegaan. Veel ontslagen werknemers besluiten verder te gaan als startende ondernemers. Die groep komen we nu tegen in ons centrum. Maar we huisvesten ook bedrijven die al tien jaar of langer bestaan. Soms hebben die minder ruimtebehoefte dan voorheen. Ze overleven de crisis wel, maar ze krimpen in.’ Wie tijdig op de veranderende markt reageert, kan zelfs profiteren van de recessie. Tevreden stelt Louk Heijmans dan ook vast dat het hele pand verhuurd is, op één kantoorruimte na. ‘We moeten zelfs voorzichtig gaan nadenken

over verdere uitbreiding van De Pelikaan. Binnenkort krijgen we daar meer duidelijkheid over.’ Vaker huren Mogelijk dankt De Pelikaan (Ringbaan Zuid 8 in Zevenaars) het succes ook aan het feit dat er momenteel sowieso een huurmarkt ontstaat. In economisch onzekere tijden zien veel ondernemers voorlopig af van het aankopen van kantoor- of bedrijfsruimtes. Huren is dan een goed alternatief. Maar het centrum biedt vele voordelen die los staan van het economisch getij. Op de eerste plaats is de locatie gunstig: De Pelikaan bevindt zich op nog geen vijf minuten lopen van het centrum van Zevenaar en precies tegenover het station. Verder onderscheidt het pand zich na de renovatie door een representatieve uitstraling en biedt het tal van gemeenschappelijk faciliteiten zoals vergader- en presentatieruimtes, internetaansluiting en een gezamenlijke entree en receptie. Keuzevrijheid Optioneel zijn apart in te huren services als schoonmaken en telefoonservice, tegen aantrekkelijke tarieven. ‘Over de huurprijzen zijn we absoluut duidelijk,’ zegt Louk Heijmans. ‘Bij ons geen verrassingen achteraf. Een je huurt in de Pelikaan al een kantoor vanaf negentien vierkante meter, dus je kunt klein beginnen. Bovendien zit je er niet aan vast. Als je dat wilt, hanteren we een opzegtermijn van drie maanden. Vooral voor startende ondernemers is dat een veilig vertrekpunt.’ Zie ook: www.ocdepelikaan.nl

m2 | 12-09 | 13

VOOR UW HUISVESTINGSZAKEN

Vastgoed Snipper Smits Schoenen opent tweede winkel in Arnhem

Guijt bedrijfsmakelaardij Verhuur Verkoop

Aankoop

Aanhuur

Kantoren

Winkels

Taxaties

Advies

Bedrijfspanden

Smits Schoenen heeft een winkelruimte van ca. 130 m2 aan Hemelrijk 9 te Arnhem gehuurd. Smits Schoenen heeft al winkels aan de Jansstraat 8b in Arnhem en Utrechtseweg 118a in Oosterbeek. De uitbereiding van Smits is onder andere ingegeven door de recente onderscheiding voor de mooiste winkel van Nederland. Strijbosch Thunnissen Winkelmakelaars, partner in Dynamis, bracht de transactie tot stand namens Metterwoon Vastgoed.

Vastgoed Snipper H.J.D. Overheids- en Milieumanagement komt in Oosterbeek

Grietsestraat 60B 6901 GW Zevenaar T 0316-580860 F 0316-580861 E [email protected]

www.guijt.nl Guijt heeft ook vestigingen in o.a. Arnhem, Huissen, Bemmel, Gendt, Nijmegen en Doetinchem.

Een kantoorvilla met een oppervlakte van 240 m2 en 5 parkeerplaatsen aan de Schelmseweg 1 te Oosterbeek is verhuurd aan een organisatie-adviesbureau. De huurprijs bedraagt € 137,- per m2 kantoor. De huurder, H.J.D. Overheids- en Milieumanagement, werd geadviseerd door Guijt Makelaardij. Strijbosch Thunnissen Bedrijfsmakelaars Arnhem, partner in Dynamis te Arnhem, bracht deze transactie tot stand namens de huidige huurder Hobo HiFi.

m2 | 12-09 11-07 | 15

A50

A12

Arnhem

Knooppunt Velperbroek A12

A50

Esther-Mirjam Sent over economie en menselijk gedrag

Gemodificeerd kapitalisme Professor Dr. Esther-Mirjam Sent hield zich lange tijd bezig met de geschiedenis en de filosofie van de economie. In die disciplines promoveerde zij aan Stanford University in de Verenigde Staten. Haar huidige hoogleraarschap aan de Nijmeegse Radboud Universiteit staat in het teken van de gedragseconomie en de experimentele economie. Volgens Sent speelt rationaliteit maar een beperkte rol bij het maken van keuzes. De recente crisis illustreert dat psychologische aspecten voor economen minstens zo belangrijk zijn als verklarende (of zelfs voorspellende) modellen. Harde leerschool In de lange lijst van Sents publicaties duiken regelmatig de namen van twee vooraanstaande economen op: Thomas Sargent (1943) en Herbert A. Simon (1916-2001). Zij staan voor een interessante tegenstelling rond het begrip ‘rationaliteit’, stelt zij. In de droom van Adam Smith, de ‘de vader van alle economen’, neemt het individu alle informatie tot zich, overziet hij het geheel, overweegt dat en maakt vervolgens een keuze die zijn eigenbelang optimaal dient. Dat zelfzuchtige belang dient ook het algemene belang, omdat de markt de eventuele schade voor anderen inperkt. Sent: ‘Vanuit dat idee van rationaliteit kun je economische ontwikkelingen makkelijk in modellen weergeven en kun

je claimen de hardste onder de sociale wetenschappen te vertegenwoordigen. Sargent is zo’n extreme rationalist die gelooft in modellen. Economen die denken zoals hij, hebben de neiging om iedere staatsbemoeienis af te wijzen en de markt heilig te verklaren. Zij fluisteren de overheden in: doe maar niks! Maar de kredietcrisis is een harde leerschool, die duidelijk maakt dat de verwachtingen van het neoliberalisme niet altijd uitkomen.’

‘De kredietcrisis is een harde leerschool, die duidelijk maakt dat de verwachtingen van het neoliberalisme niet altijd uitkomen.’ Emoties ‘De crisis toont juist wat emoties en angsten kunnen aanrichten,’ betoogt Sent. ‘Dat zie je ook bij de recente commotie rond de DSB. Een bank staat of valt bij vertrouwen.’ De hardnekkige aanhang die Scheringa geniet, ook bij sommige feitelijk gedupeerden, is volgens haar eveneens terug te voeren op irrationele mechanismen: ‘Uit psychologische experimenten blijkt dat mensen minder hersenactiviteit vertonen, zodra ze geloven dat iemand een expert is. Er zijn talloze voorbeelden. Alleen al uit Nout Wellinks manier van praten concluderen velen: nou, die weet het wel! Hetzelfde effect sorteerde Wouter Bos tijdens een spreekbeurt in Nijmegen. “Vadertje Bos stelt gerust” schreef De Gelderlander de volgende morgen. Zo werkte het ook. Het punt is: na een geruststellende boodschap kan het goed komen. Zo’n uitspraak komt dan uit, simpelweg omdat iemand die uitspraak doet. Ook in negatieve zin, zoals bij Lakeman die roept dat de bank moet vallen. Dan valt die bank! In de economie is nu eenmaal sprake van self-fulfilling (en soms ook self-defeating) prophecies.’

‘Ook bij de inzet van economische beleidsinstrumenten, waarbij je sturing van menselijk gedrag beoogt, is de manier van communiceren erg belangrijk.’ Beperkte rationaliteit ‘De verdienste van Simon is, dat hij wijst op de beperkte rationaliteit,’ stelt Sent. ‘Maar critici zeggen terecht dat hij niet scherp genoeg is. Want je kunt misschien op één manier rationeel zijn, maar op vele manieren niet-rationeel. Hoe ga Esther-Mirjam Sent

je daar wetenschappelijke mee om? En hoe ga je vervolgens beleidsinstrumenten inzetten? Commerciële partijen, zoals verzekeringsmaatschappijen, weten maar al te goed hoe ze met hun communicatie moeten inspelen op irrationaliteit. Ze bieden bijvoorbeeld tegen een bepaalde prijs een volledig pakket aan, dat goedkoper wordt naarmate je meer onderdelen laat vallen. De meeste mensen nemen dan een volledig of bijna volledig pakket, uit angst dat ze later spijt krijgen van verkeerde zuinigheid. Dat is angst uitbuiten voor commercieel gewin. Maar ook bij de integere inzet van economische beleidsinstrumenten, waarbij je sturing van menselijk gedrag beoogt, is de manier van communiceren erg belangrijk.’ Perverse prikkels Esther-Mirjam Sent pleit voor een balans tussen enerzijds het gebruik van rationele, abstracte modellen en anderzijds de erkenning van complexiteit, onvoorspelbaarheid en irrationaliteit in de economie: ‘Het moet een maatschappelijk relevante wetenschap blijven.’ Door de crisis lijkt de vrees voor overheidsingrijpen enigszins geweken en Sent signaleert zelfs een herwaardering van Keynes: ‘Sinds de stagflatie van de jaren ’70 waren zijn ideeën uit de gratie, maar al die stimuleringsmaatregelen zijn Keynesianisme ten top. Natuurlijk moet je banken, als smeermiddel van de economie, overeind houden. Maar staatssteun kan ook perverse prikkels oproepen, vooral als banken niet gestraft worden voor hun slechte gedrag. En is er ook een exit-strategie? Met andere woorden: komt de overheid er ook weer vanaf?’

‘Staatssteun kan ook perverse prikkels oproepen, vooral als banken niet gestraft worden voor hun slechte gedrag.’ Andere accenten Veel economen concluderen uit de huidige ontwikkelingen dat ongereguleerde markten tot rampspoed leiden. Het idee van de vrije markt als recept voor welzijn voor zoveel mogelijk mensen ligt onder vuur. Maar hoeveel we ook van de crisis kunnen leren, hoezeer ook het extreme neoliberalisme moet wijken voor een bescheiden rentree van Keynes, aan het primaat van het kapitalisme wordt blijkbaar niet getornd, ook niet door Sent: ‘Zelf ben ik voorstander van een gemodificeerd kapitalisme. Maar je ziet wel accentverschuivingen, misschien door de louterende werking van de crisis. Niet voor niets kregen Elinor Ostrom en Oliver Williamson in 2009 de nobelprijs voor de economie. Zij verwerpen de opvatting dat de markt en de groei zaligmakend zijn en stellen vast dat er buiten de markt om belangrijke economische transacties plaatsvinden. Het werk van Williamson richt zich op transacties binnen bedrijven, terwijl Ostrom zich bezighoudt met samenwerking, communicatie en de relatie tussen mensen en natuurlijke hulpbronnen.’

‘In de economie is nu eenmaal sprake van selffulfilling prophecies.’

Sturing Esther-Mirjam Sent is redelijk optimistisch over het oplossend vermogen van de gedragseconomie: ‘In ieder geval kunnen we vanuit mijn wetenschapsgebied meer sturen dan vanuit abstracte modellen.’ Ook in dit kader pleit zij voor ‘gemodificeerd kapitalisme’: ‘Je moet de markt zijn goede werk laten doen, maar de staat moet een beetje politieagent blijven spelen. Daar kunnen wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen bij helpen. Tenslotte is de crisis mede veroorzaakt door verkeerd beleid, dus door menselijk gedrag. De Amerikaanse regering stimuleerde funeste hypotheekpraktijken en Greenspan voerde een te ruim monetair beleid. Daarnaast was de Chinese munt systematisch ondergewaardeerd. Je kunt je ook afvragen of we met de privatisering en liberalisering van de zorg- en verzekeringsmarkt op de goede weg zijn. Je ziet monopolies ontstaan, juist waar je ze wilde bestrijden. We mogen blij zijn met Neelie Kroes, die zich daar vanuit haar EU-commissariaat zo tegen te weer stelde.’

‘Je moet de markt zijn goede werk laten doen, maar de staat moet een beetje politieagent blijven spelen.’ Klappen Sommige ondernemers laken de terughoudendheid van de banken. Waarom zitten die als een kloek op het geld, nadat ze met belastinggeld gered zijn? Esther-Mirjam Sent begrijpt die boosheid, maar stelt dat er allerlei redenen zijn voor de afwachtende houding van banken: ‘Ook hier moeten we de psychologie niet onderschatten. Het is bekend dat verliezen harder aankomen dan winsten worden gewaardeerd. Het lastige van deze crisis is bovendien, dat de effecten gespreid zijn en verschillend bij de diverse partijen aankomen. En wat kunnen we verwachten? Krijgt de recessie het verloop van een hockeystick, hebben we het laagste punt bereikt waarna we weer omhoog komen? Of moeten we meer aan een “W” denken, dus krijgen we nog een neergang te verwerken? Ik houd er rekening mee dat we nog klappen krijgen, voordat een definitief herstel inzet. Maar ik moet ook denken aan de vaak aangehaalde uitspraak van Laurence J. Peter, van het “Peter Principle”: Een econoom kan je precies vertellen waarom vandaag niet is uitgekomen wat hij gisteren heeft voorspeld.’

m2 | 12-09 | 19

Over de nieuwe norm bij financieren

Voorzichtig opereren in een afwachtende markt Jacqueline van der Stelt is regiodirecteur bij ING Real Estate Finance. Daarmee is ze verantwoordelijk voor het financieringsbeleid bij beleggingsvastgoed voor het gebied vanaf de regio Arnhem-Nijmegen tot en met de vier noordelijke provincies. De recessie heeft bij ING geleid tot zorgvuldiger keuzes legt ze uit. Voor de financiering van goed vastgoedbeleggingen is de geldkraan echt niet dicht. De ‘stilstand’ in de markt wordt ook veroorzaakt door afwachtende ondernemers en beleggers. Jacqueline van der Stelt

Prognose De schrik zit er goed in, maar misschien hebben we het dieptepunt van de crisis gehad. ING acht de kans aanwezig dat we nog tegenslagen moeten verwerken, voordat het echte herstel doorzet. ‘Wij zijn hoogstens gematigd optimistisch,’ zegt Jacqueline van der Stelt. ‘Van blijvend herstel is misschien pas in 2011 sprake. Zo’n prognose heeft natuurlijk invloed op nieuwe investeringen. Bij geldverstrekking zitten we nu tot zo’n vijfenzeventig procent, dus partijen moeten nu minimaal vijfentwintig procent aan eigen geld meebrengen. Voor de recessie, toen de vastgoedprijzen stegen, waren we vaak bereid om tachtig procent te financieren.’

‘Je zou zeggen: cash is king! Maar zo werkt het nog niet.’

20 | 12-09 | m2

Liquide partijen Ook potentiële marktpartijen met geld op zak, kijken blijkbaar nog de kat uit de boom. We zien nog geen run van koopjesjagers op het beschikbare vastgoed. Van der Stelt: ‘Je zou zeggen: cash is king! Maar zo werkt het nog niet. Velen wachten nog op de echte koopjes, terwijl niemand weet of en wanneer ze echt gaan komen. En vermogend zijn betekent helaas niet altijd dat je ook liquide bent. We zien in ieder geval dat de partijen die vermogend en liquide zijn, nog een afwachtende houding aannemen. Het resultaat is vooralsnog, dat er vrijwel geen markt is. Wie niet kan heeft geen keus, wie wel kan wacht af.

Monitoren Veel vastgoed-beleggers hebben dankzij een gunstige rentestand en een goede huurdersmix nog steeds een aantrekkelijke belegging. Een en ander betekent niet dat een bank geen werk kan verrichten voor cliënten. Jacqueline van der Stelt ziet juist in deze tijd een belangrijke adviestaak voor ING weggelegd, middels pro-actief portefeuille managment: ‘We monitoren en analyseren samen met onze relaties hun vastgoedportefeuilles. Waar zitten de zwakke elementen, oftewel de risico’s? Wat zijn de consequenties als een huurder failliet gaat? Hoe eerder je de gevaren signaleert, hoe eerder we coöperatief naar een oplossing kunnen zoeken. Zo voorkom je dat problemen groter worden dan nodig is.’

‘We hebben geld, ik mag groeien. Maar veel klanten kunnen of willen niet.’ Conservatiever Overigens bestrijdt Van der Stelt de populaire opvatting dat banken – na het incasseren van overheidssteun - als een kloek op het geld zitten: ‘Er is geld, we mogen groeien. Maar veel klanten kunnen of willen (nog) niet. Dat we bij het financieren voorzichtiger zijn geworden, komt ook doordat we geleerd hebben van het recente verleden. De markt werd voor de recessie te sterk beïnvloed door waardestijgingen, net als bij de particuliere huizenmarkt en van ongelimiteerde aanwezigheid van kapitaal. Die situatie is nu heel anders; de visie op de waardeontwikkeling van vastgoed is immers realistischer geworden. Dat is alles. On-

dernemers moeten meer geld zelf meebrengen. En dan vind ik een financieringsbereidheid van vijfenzeventig procent in een onzekere markt reëel. Bovendien zijn we ons meer bewust van risico’s. Huurders kunnen bijvoorbeeld failliet gaan, de rente kan gaan stijgen, noem maar op. Daar past een wat conservatiever beleid bij.’

‘De markt werd voor de recessie te sterk beïnvloed door waardestijgingen, net als bij de particuliere huizenmarkt.’ Basics Ongetwijfeld zal de vastgoedmarkt weer in beweging komen, al is het moment waarop dat gebeurt moeilijk te voorspellen. Of er een kans is dat de oostelijke regio’s daarbij een voortrekkersrol gaan spelen, is voor Jacqueline van der Stelt moeilijk te voorspellen: ‘In het westen begonnen altijd de vernieuwende trends. Daar is meer concurrentie. En de Randstad, met name Amsterdam, heeft meer focus bij buitenlandse investeerders en internationale makelaars. Wat daar begon, zagen we enige tijd later vaak in onze regio ook gebeuren. Als ik vandaag een trend zou moeten aanwijzen die we signaleren, dan zou ik zeggen: back tot the basics en dit past juist weer erg bij de mentaliteit in het oosten en noorden. Dus geen ingewikkelde constructies meer. Verder zullen er ook hier nieuwe spelers op de markt komen, zoals families met oud geld. Daarnaast zien we steeds vaker dat ‘local heroes’ bereid zijn om in eigen

stad of dorp een vastgoedbelegging te verwerven. En de pensioenfondsen blijven ook actief hun portefeuilles vernieuwen.’

‘In vergelijking met andere markten is vastgoed toch een bewezen stabiele factor in een beleggingsmix.’ Overwinteren ‘Vermogende en liquide partijen zullen echt wel weer wat gaan doen,’ denkt Van der Stelt. ‘Dat heeft ook te maken met risicoperceptie, die in ons geval gunstig kan uitpakken. In vergelijking met andere markten is vastgoed toch een bewezen stabiele factor in een beleggingsmix en daarnaast een van de weinige inflatiebestendige beleggingen. Maar het kan ook nog twee jaar duren. Als je het kunt uitzingen, is een tijdje ‘overwinteren’ en je zaakjes op orde brengen in je portefeuille namelijk niet zo erg. Aan de andere kant zie ik momenteel de huurmarkt groeien, want startende ondernemers willen en kunnen niet zo snel meer kopen. En het goede nieuws is: voor mooie beleggingspanden zijn er absoluut nog mogelijkheden om te financieren.’

m2 | 12-09 | 21

Nieuwe entree Sonsbeekzijde

Vastgoed Snipper NUON Warmte betrekt pand aan de Westervoortsedijk

DTZ Zadelhoff heeft per 1 oktober 2009 namens N.V. Nuon Energy ca. 2.150 m2 kantoorruimte, 300 m2 bedrijfsruimte en 47 parkeerplaatsen aangehuurd op Industriepark Kleefse Waard aan de Westervoortsedijk 73 in Arnhem. Nuon Warmte zal hier gehuisvest worden. Nuon Warmte zorgt voor de levering van stadswarmte aan nieuwbouw in Schuytgraaf en Presikhaaf en in een gedeelte van Arnhem-Centrum. De stadswarmte is afkomstig van de warmtekrachtcentrale Kleefse Waard.

Vastgoed Snipper ING huurt ruim 1.000 m2 aan Jansbuitensingel 6 te Arnhem

Ook aan de Amsterdamseweg krijgt het stationsgebied allure

Arnhem Centraal volop in beweging Financiering rond Bij de aanbesteding van de OV-terminal, in 2008, bleek geen enkele aannemer bereid om binnen het destijds beschikbare budget een bieding te doen. De ministeries van VROM, Verkeer en Waterstaat, ProRail en de gemeente besloten daarom tot opsplitsing in twee fases: eerst de perrontunnel en de fietsenstalling, daarna voltooiing van de gehele OV-terminal. In de tussentijd zouden de overheden naar aanvullende financiën zoeken. Die opzet is geslaagd. Het ministerie van VROM, de provincie Gelderland, de Stadsregio Arnhem-Nijmegen en de gemeente Arnhem springen bij, waardoor de financiering rond is. De bouw van de fietsenstalling en de afbouw van de perrontunnel zijn gestart. De oplevering vindt vermoedelijk begin 2011 plaats, waarna de bouw van de ‘transferhal’ zal beginnen. In die centrale hal komen diverse verkeersstromen samen. Reizigers die op Arnhem Centraal aankomen, per trein, streekbus, fiets, auto of te voet, stappen hier over op een ander vervoermiddel.

22 | 12-09 | m2

Arnhem - ING Bank N.V. heeft ten behoeve van ING Real Estate Finance circa 1.020 m2 kantoorrruimte en 14 parkeerplaatsen gehuurd op de derde en vierde verdieping van het kantoorgebouw aan de Jansbuitensingel 6 te Arnhem. Het gebouw is gelegen aan de Arnhemse cityring en heeft een totale oppervlakte van circa 2.700 m2. Op dit moment zijn de

begane grond, de eerste verdieping en de tweede verdieping nog voor verhuur beschikbaar. Strijbosch Thunissen Bedrijfsmakelaars Arnhem begeleidde de transactie namens verhuurder IEF Capital Vastgoed Rietveld (Arnhem-Jansbuitensingel) B.V. Het asset management van het pand wordt gevoerd door Bouwfonds Real Estate Investement Management.

Sporen in Arnhem ProRail is, in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, verantwoordelijk voor het project Sporen in Arnhem, dat inmiddels in volle gang is. Men verwacht in de nabije toekomst een flinke groei van het aantal reizigers. Het project moet in dat kader voorzien in meer capaciteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de sporen rond het station. Daartoe bouwt men een ongelijkvloerse spoor-

kruising met een lengte van 735 meter, een vierde perron en twee nieuwe perronsporen. De huidige perronoverkappingen, de perrons en de passerelle worden vervangen. Sporen in Arnhem beoogt verder de complete herinrichting van het emplacement aan de west- en oostkant van het station, inclusief vernieuwing van sporen, bovenleiding en kabelwerk. Beperking van het aantal wissels zal de geluidsoverlast terugdringen en snellere aankomst- en vertrektijden voor treinen mogelijk maken. Entree Sonsbeekzijde Onderdeel van Sporen in Arnhem is de bouw van een nieuwe entree aan de Sonsbeekzijde, door de meeste Arnhemmers aangeduid als de ‘noordkant’ van het station. Op die locatie stond tot voor kort een koepelgebouw, dat geldt als een kenmerkend voorbeeld van de wederopbouwarchitectuur van na de Tweede Wereldoorlog. Dat gebouw wordt vanaf eind januari zorgvuldig gedemonteerd en zal herrijzen in het Arnhemse Park Presikhaaf. ProRail voorkomt ongemak voor reizigers door de aanleg van een tijdelijke traverse en toegang. Eind september 2011 is de nieuwe entree aan de Sonsbeekzijde klaar. Het nieuwe gebouw is ook ontworpen door UN Studio van architect Ben van Berkel. Sfeer en uitstraling sluiten dan ook perfect aan bij die van het totale stationsgebied. Een interessante ontwikkeling, juist ook voor organisaties en ondernemingen die zich zullen vestigen in de nieuwe kantoren aan en rond de Amsterdamseweg.

m2 | 12-09 11-07 | 23

Vastgoed Snipper Enexis gaat naar de Jansbuitensingel

>ciZgbZY^V^g^c kVhi\dZYWZaZ\\^c\Zc 7ZYg^_[hbV`ZaVVgh IVmVi^ZhXdchjaiVcXn

9ZbV`ZaVVgkddgdcYZgcZbZgh DTZ Zadelhoff heeft per 1 oktober 2009 namens Enexis B.V. ca. 1.875 m2 kantoorruimte met 47 parkeerplaatsen aangehuurd aan de Jansbuitensingel 30 in Arnhem. Enexis is het netwerkbedrijf van Essent.

Vastgoed Snipper Kasteel Kiekeboe naar Oosterbeek

G‚h^YZcXZO^_eZcYVVa GŽZaahigVVi' +-&)?96gc]Zb I %'+))+%%++ ; %'+))+%%-% : ^c[d5Wj^hkVhi\dZY#ca lll#Wj^hkVhi\dZY#ca

Kasteel Kiekeboe, onderdeel van Kinderopvang Nederland, heeft voor het pand aan de Reuvensweg 2 in Oosterbeek een langjarige huurovereenkomst getekend. De nieuwe locatie voor kinderopvang zal naar alle waarschijnlijkheid vanaf 1 januari 2010 operationeel zijn en plaats bieden aan 4 tot 5 groepen. Hiermee behoort deze locatie tot de grotere kinderdagverblijven in de regio. Kasteel Kiekeboe beschikt thans over ca. 34 locaties in de regio. Strijbosch Thunnissen Bedrijfsmakelaars Arnhem, partner in Dynamis, trad in deze transactie op namens de verhuurder, Engelsing Beleggingen Winkels naast adviseurs Meeus en Buis Bedrijfsmakelaars. De huurprijs is marktconform.

m2 | 12-09 11-07 | 25

Aanbod vastgoed Arnhem en omstreken Altijd Blijven Communiceren Over Beveiliging

Aalsbergen 2 Didam

Edisonstraat 40 Zevenaar

Ringbaan Zuid 10a Zevenaar

Te Huur: Uitstekend gelegen zeer representatieve kantoorruimte en bedrijfsruimte.

Te Huur: Fraai showroomcomplex op zichtlokatie A12

Te huur: Degelijke opslaghal met laadkuil

Oppervlakte: Kantoor totaal ca. 1.035 m2, bedrijfsruimte ca. 1.175 m2. Ligging: Kollenburg nabij A12 en A18 Parkeren: Op eigen terrein, naar rato Oplevering: Turn-key met o.a. fraai inbouwpakket Huurprijs: Afhankelijk van te huren oppervlak en condities. Richtprijs: € 115,--/m2/jaar exclusief BTW. Bijzonderheden: Kantoor in units va. ca. 360 m2. Aanvaarding: Nadere info en beschikbaarheid op aanvraag

Oppervlakte: Totaal ca. 1.670 m2 in 2 bouwlagen Ligging: Hengelder, meubelstraat Parkeren: Ruim op eigen terrein Oplevering: In overleg Huurprijs: Afhankelijk van staat van oplevering Bijzonderheden: Naast Vivaldi XL, volumineuze detailhandel Aanvaarding: Op korte termijn

Oppervlakte: Ca. 1.600 m2 Ligging: Zuidspoor tegenover station Parkeren: Op eigen terrein Oplevering: Inclusief toilet e.d. Huurprijs: € 64.000,-- per jaar excl. BTW Bijzonderheden: Beton, 8 m. hoog, naast OC de Pelikaan Aanvaarding: In overleg

Cartograaf ong. Duiven

Cartograaf ong. Duiven

Mercurion ong. Zevenaar

Te koop: Nog enkele bouwkavels op bedrijventerrein “De Corridor”

Te koop: 4 multifunctionele bedrijfsunits met parkeerplaatsen

Te koop: 3 nog te bouwen moderne kantoorvilla’s

Oppervlakte: Diverse, o.a. 5.200 m2, evt. va. ca. 2.500 m2. Ligging: Bij aansluiting A12, o.a. nabij Makro, Ikea, Mc Donalds Bestemming: Bedrijven milieucat. 1 t/m 3b. Bijzonderheden: Voor wie “zichtbaar” wil ondernemen! Aanvaarding: Informatie over beschikbaarheid, condities en prijzen op aanvraag beschikbaar.

Oppervlakte: Begane grond ca. 104 m2, verdieping ca. 26 m2. Ligging: Bedrijventerrein de Corridor, nabij Ikea, Makro e.d. Bestemming: Bedrijven milieucat. 1 t/m 3b. Parkeren: 3 eigen parkeerplaatsen. Koopsom: Vanaf € 139.000,-- v.o.n. incl. basis pakket Bijzonderheden: Project van Janssen de Jong Aanvaarding: Na oplevering.

Oppervlakte: Ca. 600 m2 per villa (3 lagen van elk 200 m2) Ligging: Bedrijvenpark Mercurion, aan de A12 Parkeren: Op eigen terrein ca. 14 plaatsen per villa Oplevering: Naar wens koper, ruime inspraak Bijzonderheden: Ook ideaal voor deel eigen gebruik, deel verhuur Aanvaarding: Informatie over beschikbaarheid en prijzen op aanvraag beschikbaar

“Wij bieden totaaloplossingen” Vanuit een zichtlocatie aan de A12 laat Robert Jansen zien dat de naam van zijn bedrijf een hele bewuste keuze is. ABCO Beveiliging staat voor Altijd Blijven Communiceren Over Beveiliging, een slogan die hij dag in dag uit waarmaakt. Een portret van een onderneming die het woord dienstverlening met hoofdletters schrijft. ,,De klant heeft hier een naam en een gezicht.’’

I

nbraakbeveiligingssystemen, camera- observatiesystemen, branddetectie systemen, ontruimingssystemen, terreinbeveiliging, toegangscontrolesystemen. ABCO Beveiliging levert maatwerk op het gebied van beveiliging voor particulieren, kantoren, winkels, kleine en grote bedrijven. Robert Jansen: ,,Wij bieden totaaloplossingen, een combinatie van maatregelen die op elkaar afgestemd zijn op basis van de wensen van de klant en de eisen van verzekeraars. Daarbij passen we steeds de nieuw-

De trotse eigenaren Dick en Henri Van Essen samen met Robert Jansen voor hun nieuwe pand in Westervoort. ABCO Beveiliging heeft het pand voorzien van een inbraaksysteem, camerasysteem, toegangscontrolesysteem, brandmeldinstallatie en sluitplan.

ste, innovatieve producten toe. En zonder afhankelijk te zijn van één specifieke leverancier of producent.’’ ,,Met onze jarenlange ervaring en onze kennis van de nieuwste ontwikkelingen ontwerpen wij een beveiligingsconcept dat bij de klant past en dat aansluit op de wensen van de verzekeraar. Dit maatwerk, dat het dagelijkse leven en de bedrijfs-

processen ongemoeid laat, krijgen klanten bovendien tegen een aantrekkelijk tarief,’’ benadrukt Robert Jansen.

Guijt bedrijfsmakelaardij - Grietsestraat 60 b - 6901 GW Zevenaar - Tel. 0316-580860 - Fax 0316-580861 - www.guijt.nl

m2 | 12-09 | 27

Milieu krijgt energie uit groenafval

Milieu

Milieu krijgt energie uit groenafval

Aanbod vastgoed Arnhem en omstreken

Milieu

BKC MILIEU KRIJGT ENERGIE UIT GROENAFVAL. Al meerdere jaren verwerken wij restproducten uit de groensector, en blijven we zoeken naar nieuwe concepten en oplossingen. Vandaag de dag zijn wij er in geslaagd om deze stroom om te vormen tot bruikbare producten. Het groenafval dat bijvoorbeeld voor energetische bestemdUIT is, BKC MILIEU doeleinden KRIJGT ENERGIE wordt tot spaanders verwerkt. Deze GROENAFVAL. spaanders bijvoorbeeld uit Al meerderebestaan jaren verwerken wij restschaaldelen, pallets, kap-, hakhout, producten uit de groensector, en blijtakken, groenafval en onbehandeld ven we zoeken naar nieuwe concepten gebruikt hout. Verder kunnen wijzijn dit en oplossingen. Vandaag de dag product in verschillende kwaliteiten wij er in geslaagd om deze stroom om en snippergrote leveren. Per kuub of in bulk, u vraagt wij draaien. Uiteraard kantot ditbruikbare op locatieproducten. geleverd worden door ons moderne wagenpark. Onze bedrijvigheid speelt zich te vormen in grote mate af in Duitsland Nederland. Door de toename van onze klanten en opdrachten in onze Het groenafval dat bijvoorbeelden voor groenprojecten zijn wij vanaf heden energetische doeleinden bestemd is, gevestigd op onze nieuwe locatie Nano 7, op 7Poort te Zevenaar. Daar gaan groenafval biomassaDeze produceren en kunnen wij u eventueel advies geven doormiddel van onze wordtwij totuit spaanders verwerkt. BKC Groenscan®, hoebijvoorbeeld u het beste uit met uw afval (grondstof) om kunt gaan. Zelf gaan wij onze kantoren CO2 spaanders bestaan neutraal verwarmen met onze biomassaketel. U bent uiteraard van harte welkom om op onze locatie te schaaldelen, pallets, kap-, hakhout, komen kijken hoe wij duurzaam “groen”ondernemen takken, groenafval en onbehandeld gebruikt hout. Verder kunnen wij dit Onze partners voor groene energieen zijn. product in verschillende kwaliteiten snippergrote leveren. Per kuub of in bulk, u vraagt wij draaien. UiEssent teraard kan dit op locatie geleverd worden door ons moderne wagenpark. Onze bedrijvigheid speelt zich in Staatsbosbeheer grote mate af in Duitsland en Nederland. Door de toename van onze klanten en opdrachten in onze Aitec groenprojecten zijn wij vanaf heden gevestigd op onze nieuwe locatie Nano 7, op 7Poort te Zevenaar. Daar gaan wij uit groenafval biomassa produceren en kunnen wij u eventueel advies geven doormiddel van onze Milieu is een van hoe de drie hoofdthema’s van het(grondstof) pakket van om BKCkunt NL. Ons bedrijf is in wij de onze loop der jaren CO2 uitBKC Groenscan®, u het beste met uw afval gaan. Zelf gaan kantoren gegroeid tot een vakbekwaam team van circa 25 medewerkers, waar wij zeer trots op zijn. BKC gaat voor neutraal verwarmen met onze biomassaketel. U bent uiteraard van harte welkom om op onze locatie te CO2 neutraal is ISO“groen”ondernemen gecertificeerd, en zijn VCA en milieu in voorbereiding. komen kijken ondernemen, hoe wij duurzaam Onze partners voor groene energie zijn. Essent Staatsbosbeheer Aitec

Mercurion 12 Zevenaar

Mallemoolen 23-25 Zevenaar

Transito 2 Babberich

Te huur: turn-key kantoorruimte met uitzicht op A12

Te huur: functionele kantoorruimte in het centrum

Te huur: Opslagruimte met docks en kantoorruimte

Oppervlakte: Totaal ca. 825 m2, evt. in units van 400 en 425 m2. Ligging: Mercurion, ruim opgezet groen bedrijvenpark Parkeren: Op eigen terrein, naar rato Oplevering: Turn-key met o.a. wanden, pantry’s en toiletgroepen Huurprijs: Afhankelijk van te huren oppervlak en condities. Richtprijs: € 120,--/m2/jaar exclusief BTW. Bijzonderheden: Betreft hoogste bouwlaag van representatief pand Aanvaarding: Januari 2010

Oppervlakte: Totaal ca. 610 m2, evt. in units vanaf 105 m2. Ligging: Stadscentrum, naast park en Gemeentehuis Oplevering: Turn-key met o.a. wanden, pantry’s en toiletgroepen Huurprijs: Afhankelijk van te huren oppervlak en condities.   Richtprijs € 99,--/m2/jaar exclusief BTW. Bijzonderheden: Eventueel BTW-vrij te huur Aanvaarding: Nadere info en beschikbaarheid op aanvraag

Oppervlakte: Ca. 2.080 m2 opslagruimte en ca. 370 m2 kantoor Ligging: Transportcentrum Zevenaar aan A12, nabij grens Parkeren: Op eigen terrein Huurprijs: € 120.000,-- per jaar excl. BTW Bijzonderheden: Dubbel laaddock met levelers, op termijn 1.600 m2 extra te huur Aanvaarding: Januari 2010

Vlijtweg 8 Pannerden

Edisonstraat 68a Zevenaar

Ringoven 19 Arnhem

Te huur: Geïsoleerde opslagruimte met inpandig kantoor (ca. 25 m2).

Te huur: representatieve kantoorunits

Te huur: compleet garagecomplex op zichtlokatie N325

Oppervlakte: Ca. 2.450 m2 (35 x 70 m) Ligging: Industrieterrein Pannerden aan de Rijndijk Oplevering: Inclusief toilet en pantry. Huurprijs: € 75.000,-- per jaar excl. BTW Bijzonderheden: Totale hoogte ca. 8 m., slechts 3 kolommen! Aanvaarding: In overleg

Oppervlakte: Totaal ca. 400 m2, in units van 100 of 200 m2. Ligging: Hengelder, op zichtlokatie vanaf A12 Parkeren: Op eigen terrein, naar rato Oplevering: Turn-key met o.a. koeling, pantry en toiletgroep Huurprijs: Afhankelijk van te huren oppervlak en condities. Richtprijs € 120,--/m2/jaar exclusief BTW. Aanvaarding: Op korte termijn

Oppervlakte: Totaal ca. 2.300 m2, w.v. ca. 1.150 m2 showroom/receptie Ligging: IJsseloord I, aan Pleyroute Parkeren: Ruime mogelijkheden op eigen terrein Oplevering: In overleg Huurprijs: € 145.000,-- per jaar excl. BTW Bijzonderheden: Tussen Lexus en Toyota gelegen Aanvaarding: Op korte termijn

Milieu is een van de drie hoofdthema’s van het pakket van BKC NL. Ons bedrijf is in de loop der jaren uitgegroeid tot een vakbekwaam team van circa 25 medewerkers, waar wij zeer trots op zijn. BKC gaat voor CO2 neutraal ondernemen, is ISO gecertificeerd, en zijn VCA en milieu in voorbereiding.

Guijt bedrijfsmakelaardij - Grietsestraat 60 b - 6901 GW Zevenaar - Tel. 0316-580860 - Fax 0316-580861 - www.guijt.nl

[email protected]

www.bkcbv.nl

m2 | 12-09 | 29

Aanbod vastgoed Arnhem en omstreken Meander 1051 Arnhem

Tivolilaan 205 Arnhem

Groningensingel 51 Arnhem

Altijd Blijven Communiceren Over Beveiliging Veiligheid is een absolute voorwaarde voor prettig leven, wonen en werken. ABCO Beveiliging minimaliseert de risico’s die kunnen ontstaan door brand en criminaliteit. Kantoorruimte op zichtlocatie aan de A12, Businesspark IJsseloord 2 te Arnhem

Hoogwaardige kantoorlocatie in bedrijfsverzamelgebouw ‘de Enk’

Functioneel kantoorgebouw gelegen in Arnhem-Zuid aan de Pleijroute (N325) en nabij winkelcentrum Kronenburg.

Oppervlakte ca. 8.960 m2 Parkeren 172 parkeerplaatsen Oplevering turn key en op maat Huursom op aanvraag Bijzonderheden bedrijfsrestaurant aanwezig Aanvaarding per direct

Oppervlakte ca. 10.000 m2 Parkeren 250 parkeerplaatsen op eigen terrein Oplevering op maat Huursom vanaf € 125,- per m2 per jaar, te vermeerderen met BTW Bijzonderheden restaurant en fitnessfaciliteiten aanwezig in gebouw Aanvaarding per direct

Oppervlakte ca 12.046 m2 Parkeren 137 parkeerplaatsen op eigen terrein Oplevering in huidige staat Huursom € 115,- per m2 per jaar, te vermeerderen met BTW Bijzonderheden BTW vrij huren mogelijk Aanvaarding medio eerste kwartaal 2010

Daardoor kunt u zich concentreren op de wezenlijke activiteiten van uw bedrijf en – in geval van een particuliere oplossing – vertrouwen op een veilige woonomgeving. U kunt dat gerust aan ons overlaten, want beveiliging is ons vak. Met onze jarenlange ervaring en onze kennis van de nieuwste ontwikkelingen ontwerpen wij een beveiligingsconcept dat bij u past en dat aansluit op de eisen van de verzekeraar. Dit maatwerk, dat uw dagelijkse leven en bedrijfsproces ongemoeid laat, krijgt u bovendien

Buskesdries 3-5 Andelst

Kronenburgsingel 12 Arnhem

Burg. Matsersingel 200 Arnhem

tegen een aantrekkelijk tarief.

Robert Jansen

Inbraakbeveiligingsystemen Camera-observatie systemen Branddetectiesystemen Ontruimingssystemen Modern bedrijfscomplex gelegen op het bedrijventerrein De Schalm.

Representatief kantoorgebouw gelegen aan de Kronenburgsingel.

Fraai en luxe kantoorgebouw genaamd ‘Matserhuis’

Oppervlakte ca 4.035 m Parkeren ruime parkeervoorzieningen op eigen terrein Oplevering in huidige staat Huursom € 225.000,- per jaar, te vermeerderen met BTW Bijzonderheden direct nabij A15 Aanvaarding in overleg

Oppervlakte ca. 3.071 m Parkeren 85 parkeerplaatsen Oplevering in huidige staat Huursom € 125,- per m2, per jaar, te vermeerderen met BTW Bijzonderheden Deelverhuur mogelijk in units vanaf ca. 438 m2. Aanvaarding in overleg

Oppervlakte ca. 2.650 m Parkeren 71 parkeerplaatsen beschikbaar Oplevering in huidige staat Huursom € 120,- per m2 per jaar, te vermeerden met BTW Bijzonderheden in 2004 compleet gerenoveerd en v.v. moderne voorzieningen Aanvaarding in overleg

Toegangscontrolesystemen Kluizen / notebooksafes

2

2

2

Mechanische systemen Cilinders en sluitplannen Hang – en sluitwerk Security- en risicomanagement Meldkamerdiensten

Strijbosch Thunnissen Makelaars - Sweerts de Landasstraat 27 - 6814 DA Arnhem - Tel. 026 355 21 00 - Fax 026 355 21 01 - www.s-t.nl

Strijbosch Thunnissen 30 | 12-09 | m2

Bedrijfsmakelaars

Recherchediensten Training en opleiding

ABCO Beveiliging is lid van UnetoVNI sectie Beveiliging, ook is ABCO Beveiliging Borg gecertificeerd. Dit betekend dat ontwerp, montage, service en inspectie worden uitgevoerd volgens vaste procedures, met alle aandacht voor tussentijdse en eindcontroles. Onze beveiligingsadviseurs zijn opgeleid om u te adviseren volgens BORG regeling, en/of de Haagse Methodiek. Wilt u meer weten over onze visie op uw beveiliging? Bel dan met 026-8811144. Wij staan u graag persoonlijk te woord.

www.abcobeveiliging.nl [email protected]

Maak met D De jui

Meer dan ooit is he van uw ondernemin advies. Denk dan ee

Niet voor niets hebb om accountancy, be

In ons kantoor aan h woord. Bel voor een

Maak het verschil met Deloitte De juiste combinatie Maak het Maak het verschil met Deloit Maak het verschil Maak het verschil met Deloitte Maak het combinatie verschil met Deloitte De juiste c met Deloitte De juiste De juiste combinatie metjuiste Deloitte De combinatie De juiste combinatie

Of kijk op www.de

Deloitte verwijst naar Deloitte Touche Tohmatsu, een Swiss Verein, en haar netwerk van memberfirms. Elke memberfirm is een zelfstandige juridische eenheid. Zie www.deloitte.com/about voor Meer een gedetailleerde van deom juridische dan ooitbeschrijving is het zaak de juiste structuur van Deloitte Touche Tohmatsu en haar memberfirms. © 2009 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

beslissingen te nemen. Over de toekomst van uw onderneming, uw mensen, uzelf. Juist nu bent u dus gebaat bij een goed advies. Denk dan eens aan Deloitte.

Niet voor niets hebben wij een ijzersterke reputatie bij het bedrijfsleven als het gaat om accountancy, belastingadvies, consultancy en financiële advisering. Meer dan ooit is het zaak om de Meer dan ooit is het zaak om de juiste beslissingen te nemen. Over de toekomst van uw onderneming, uw mense van uw onderneming, uw mensen, uzelf. In Juist bent u aan dus het gebaat bij een 10 goed onsnukantoor Kroonpark te Arnhem staan wij u graagadvies. persoonlijk Denktedan eens aan Deloi advies.dan Denk eens aanom Deloitte. woord. Beltevoor een mr.juiste Ewoud Pranger, 088 288 5333. Meeroriënterend dande ooit is gesprek het zaaknaar: om de beslissingen te nemen. Over de toekomst Meer ooitdan is het zaak de juiste beslissingen nemen. Over toekomst

niets hebben wij goed een ij vangebaat uw onderneming, bentvoor u dus gebaat bij een van uw onderneming, uw mensen, uzelf. Juist nu bent u dus bij een goeduw mensen, uzelf. Juist nuNiet Niet voor niets hebben wij een ijzersterkeOf reputatie bij het advies. bedrijfsleven als meer het gaat kijk op www.deloitte.nl informatie. om accountancy, belastingadvie Denkvoor dan eens aan Deloitte. advies. Denk dan eens aan Deloitte. Meer dan ooit is het zaak om de juiste beslissingen te nemen. Over de toekomst om accountancy, belastingadvies, consultancy en financiële advisering. van uw onderneming, uw mensen, uzelf. Juist nu bent u dus gebaat bij een goed In bij onshet kantoor aan hetals Kroonpar voor nietsalshebben wij een ijzersterke reputatie bedrijfsleven het ga Niet voor niets hebben wij een ijzersterke reputatie bij het Niet bedrijfsleven het gaat advies. Denk dan Deloitte. In ons kantoor aaneens het aan Kroonpark 10 te Arnhem wij om u advisering. graag persoonlijk te Bel advisering. voor een oriënterend accountancy, belastingadvies, consultancy enwoord. financiële om accountancy, belastingadvies, consultancy enstaan financiële woord. Bel voor een oriënterend gesprek naar: mr. Ewoud Pranger, 088 288 5333. Niet voor niets hebben wij een ijzersterke reputatie bij het bedrijfsleven als het gaat Of kijkwij opuwww.deloitte.nl ons kantoor aan het graag persoonlijk voo te In ons kantoor aan het Kroonpark 10 te Arnhem staan wij In u graag persoonlijk te Kroonpark 10 te Arnhem staan om accountancy, belastingadvies, consultancy en financiële advisering. Of kijk op voor gesprek meer informatie. voor een oriënterend gesprek naar: mr. Ewoud Pranger, 088 288 5333 woord. Belwww.deloitte.nl voor een oriënterend naar: mr. Ewoudwoord. Pranger,Bel 088 288 5333. In ons kantoor aan het Kroonpark 10 te Arnhem staan wij u graag persoonlijk te Of kijk op www.deloitte.nl voor meer informatie. Of kijk op www.deloitte.nl voor meer informatie. woord. Bel voor een oriënterend gesprek naar: mr. Ewoud Pranger, 088 288 5333.

in, en haar netwerk van memberfirms. Elke memberfirm out voor een gedetailleerde beschrijving van de juridische

Of kijk op www.deloitte.nl voor meer informatie.

Deloitte verwijst naar Deloitte Touche Tohmatsu, een Swiss Verein, en haar netwerk van memberfirms. Elke memberfirm is een zelfstandige juridische eenheid. Zie www.deloitte.com/about voor een gedetailleerde beschrijving van de juridische structuur van Deloitte Touche Tohmatsu en haar memberfirms. © 2009 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

ohmatsu, een Swiss Verein, en haar netwerk van memberfirms. Elke memberfirm ie www.deloitte.com/about voor een gedetailleerde beschrijving van de juridische en haar memberfirms.