Persdossier
De nieuwe Brusselse Huisartsenwachtdienst : Een eerste balans en toekomstperspectieven De Brusselse wachtdienst: oorsprong van het project
p.2
De huisartsen geconfronteerd met demografische wijzigingen in Brussel
p.4
! Demografische groei ! Leeftijdskader ! Kwestbare bevolkingsgroepen De werking en troeven van de huisartsenwachtdienst
p.10
! Eén enkel nummer ! Een optimale zorgverstrekking aan de patiënten ! Een beter gecoördineerde wachtdienst ! De voordelen voor de huisartsen van wacht Eén jaar Brusselse wachtdienst : een eerste balans en toekomstperspectieven
p.15
! Wachtposten en huisbezoeken : algemene cijfers ! Verschillen per gemeente ! Het profiel van de patiënt en type pathologie ! Diagnoses en opvolging ! Toekomstperspectieven
Perswoordvoerster: Magali Ronsmans –
[email protected] - 0477 55 71 05 asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
1
De Brusselse wachtdienst : oorsprong van het project
Evolutie van de wachtdiensten en enkele belangrijke data: ! Jaren ‘60 : volgend op de grote stakingsgolven binnen het medisch korps hebben de huisartsen zich verenigd in lokale associaties om de continuïteit van de zorgverstrekking te waarborgen via wachtdiensten. ! Jaren ‘80 : deze lokale associaties verenigen zich in de Federatie van Brusselse Huisartsenverenigingen (FBHAV) -> een permanente zorgverstrekking door huisartsen is verzekerd binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De overvloed aan jonge huisartsen tijdens de jaren ‘80 en ‘90 zorgt ervoor dat de wachtdiensten zoals wettelijk voorzien meer dan ruim ingevuld kunnen worden. ! Begin jaren 2000 : een duidelijke vermindering van de instroom van jonge huisartsen waarbij de wachtdiensten gedaan moeten worden door een alsmaar ouder wordend huisartsenkorps. Wachtposten worden opgezet met het oog op het houden van raadplegingen binnen de wachturen. Dit moest het aantal huisbezoeken verminderen alsook een antwoord bieden op de overbevraging van de spoeddiensten. Het eerste pilootproject in dit verband, gekend onder de naam Medinuit, werd snel gevolgd door andere projecten zoals het CMGU, Terranova en Athena. ! 2002 : een Besluit van het FOD Volksgezondheid introduceert het concept van de Huisartsenkring. Huisartsenkringen zijn samengesteld uit huisartsen gevestigd in een welomschreven geografisch gebied. De Kringen dekken samen het volledige land. Elke Belgische gemeente heeft een huisartsenkring. Brussel heeft er twee: een Franstalige Kring (de FAMGB) en een Nederlandstalige Kring (de BHAK, Brusselse Huisartsen Kring). De belangrijkste wettelijke taak van de Huisartsenkringen is het organiseren van huisartsenwachtdiensten binnen hun gebied, minstens tijdens het weekend en op feestdagen. ! Sinds de jaren 2010 kent de Brusselse huisartsenwachtdienst, op terugkerende basis, verscheidene problemen om de goede werking van de wachtdiensten te handhaven en een voldoende kwalitatieve zorgverstrekking te kunnen waarborgen. Er zijn verschillende redenen: een wijziging in de mentaliteit en beschikbaarheid van de huisartsen, een effectieve vermindering van het aantal huisartsen, problemen op vlak van mobiliteit en veiligheid,… Het werd duidelijk voor de beroepsgroep van huisartsen en eveneens voor de FBHAV/BHAK, dat er nood was aan een hervorming van de huisartsenwachtdiensten in Brussel, dit om een permanente toegang tot de zorgverstrekking te kunnen blijven verzekeren. ! Sinds 2012 heeft de FBHAV het initiatief genomen om het gehele systeem te hervormen en zo te beantwoorden aan het toenemend aantal moeilijkheden in asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
2
de uitoefening van haar kerntaak: de organisatie van de huisartsenwachtdienst. Het ging in het algemeen over het verbeteren van de coördinatie van de wachtposten en van de mobiele wacht binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het optimaal inzetten van de beschikbare medische werkkrachten en middelen om aan de noden van de bevolking te kunnen voldoen. Gezien het tweetalig statuut van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en aangezien de BHAK gelijkaardige problemen kende, heeft de FBHAV te kennen gegeven samen met de BHAK grondig te willen nadenken over hoe de tweetalige Brusselse wachtdienst georganiseerd kan worden, met aandacht voor alle betrokken partijen. ! In 2013 hebben de twee verantwoordelijke instanties voor de Brusselse huisartsenwachtdiensten (de FBHAV – Franstalige Kring - en de BHAK1 Nederlandstalige Kring) samen de hervorming verder gedefinieerd: doelomschrijving, de rol van de huisartsen, de zichtbaarheid en toegang tot de huisartsen (vooral voor die groep patiënten die systematisch beroep doen op de spoeddiensten). Deze hervormingsplannen werden goedgekeurd door de leden van de FBHAV maar het BHAK wilde niet onmiddellijk mee instappen in het project. ! In juni 2014 werd de vzw GBBW (Garde Bruxelloise – Brusselse Wachtdienst) opgericht om de Brusselse Huisartsenwachtdienst te organiseren, te coördineren en te promoten. De GBBW verzorgt de coördinatie en het beheer van de wachtposten, van de huisbezoeken en van het call center (centralisatie van alle oproepen via één enkel nummer). De wachtdiensten zijn op deze manier verenigd in één juridische entiteit die een tweetalige wachtdienst verzekert.
Het beheer van de GBBW De Raad van Bestuur van de vzw is momenteel samengesteld uit huisartsen aangesloten bij de FBHAV en de Algemene Vergadering omvat de 13 leden van de FBHAV. Een managementteam verzekert de dagelijkse coördinatie en het administratieve beheer van de wachtposten en huisbezoeken.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
3
Huisartsen geconfronteerd met demografische wijzigingen in Brussel
Meer dan 30 % van de Brusselaars verbonden aan een ziekenfonds gaat nooit naar de huisarts2 : een verontrustende vaststelling als men ervan uitgaat dat de huisarts het eerste aanspreekpunt is om te oordelen over de gezondheid van een patiënt, ongeacht zijn leeftijd. Binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vermindert echter het aantal huisartsen3, vooral in de armste buurten van het Gewest. Met het grote aantal ziekenhuizen in de directe omgeving, inclusief poliklinieken en spoeddiensten, komt het vaak voor dat algemeen medische (niet-dringende) problemen behandeld worden door deze ziekenhuizen. In Brussel zijn er tweemaal zoveel patiënten die een beroep doen op de spoeddiensten voor een medische behandeling dan in de rest van het land. Deze situatie is niet langer wenselijk o.w.v. verschillende redenen: • Een beroep doen op de spoeddiensten is meer belastend voor de patiënt en de maatschappij, ook al lijkt dat niet onmiddellijk zo te worden aangevoeld door de patiënt zelf. • De patiënt wordt verzorgd voor een zeer specifiek ziektebeeld zonder dat er op zich rekening wordt gehouden met zijn of haar algemene gezondheidstoestand. • De beschikbaarheid van spoedartsen en specialisten, die patiënten verzorgen voor gezondsheidsproblemen die niet direct aansluiten bij hun competenties, wordt beperkt voor die patiënten die net wel door deze specialisten moeten worden behandeld. Een studie van het RIZIV4 toont eveneens aan dat het hebben van een vaste huisarts en een globaal medisch dossier leidt tot een vermindering van het aantal bezoeken aan specialisten en spoeddiensten. Het is van essentieel belang om de rol van de vaste huisarts als eerste aanspreekpunt voor gezondheidsproblemen, opnieuw te benadrukken. De specifieke demografische situatie in Brussel toont het belang aan van het verder sensibiliseren van de bevolking inzake deze essentiële rol van de huisarts5.
2 Meeus P, van Aubel X., Performantie van de huisartsgeneeskunde: een check-‐up, RIZIV, juli 2012, p.14,
D/2012/0401/11.
3 Livre Blanc de la médecine générale à Bruxelles, FAMGB, octobre 2013 4 Meeus P, van Aubel X., Performantie van de huisartsgeneeskunde: een check-‐up, RIZIV, juli 2012,
D/2012/0401/11.
5 Données ci-‐dessous issues de l’Observatoire de la Santé et du Social de Bruxelles-‐Capitale (2014).
Baromètre social 2014. Bruxelles : Commission communautaire commune. asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
4
Demografische groei De Brusselse bevolking kende de laatste jaren een sterke aangroei (sneller dan de bevolkingsaangroei in Vlaanderen of Wallonië), vooral door de instroom van migranten.
1/3 van de huidige Brusselse bevolking is van vreemde origine of is geboren uit migrantenouders (waarvan de meerderheid komt uit lidstaten van de Europese Unie).
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
5
Het multiculturele karakter van onze hoofstad heeft een impact op de manier van werken van de huisartsen en het waarborgen van de algemene gezondheidszorg van de Brussels bevolking: het communiceren in de taal van de patiënt, rekening houden met culturele verscheidenheid wat betreft lichaam en ziektes, het aanpakken van bepaalde gezondheidsproblemen gerelateerd aan voedingsgewoontes en religie. Bovendien is er elk jaar een substantieel nieuwe samenstelling van de bevolking (zij die vertrekken en zij die aankomen), hetgeen een continu proces van gezondheidsbewustwording vereist6.
Leeftijdskader Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verschilt van de andere gewesten door het grote aandeel jongeren onder haar bevolking (de gemiddelde leeftijd is 37 jaar). Er zijn echter grote verschillen tussen de verschillende gemeenten, zoals aangetoond in de volgende grafieken.
6 J-‐P Hermia, Baromètre démographique 2013 de la Région de Bruxelles-‐Capitale, Focus
mars 2014, Institut bruxellois de statistique et d’analyse. asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
6
Verder zijn er minder ouderen in Brussel dan in de rest van het land maar deze leeftijdsgroep van ouderen is op haar beurt wel gemiddeld ouder (80+ jaar) dan de dezelfde groep ouderen in de rest van het land, waar het gemiddelde op 65+ jaar ligt (men spreekt hier over de verouderingsintensiteit)7. Dit fenomeen van verouderingsintensiteit van de Brusselse bevolking lijkt tot een hogere vraag naar huisbezoeken te leiden, voornamelijk in enkele Brusselse gemeenten.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
7
Vandaag verlopen 62% van de raadplegingen door huisartsen bij patiënten van meer dan 75jaar via een huisbezoek8.
Kwetsbare bevolkingsgroepen 1/3 van de Brusselse bevolking leeft onder de armoedegrens (tegenover 11% in Vlaanderen en 17% in Wallonië). De groeiende bevolkingsdensiteit, de krappe –en dure- woningmarkt en het bewonen van verouderde huisvesting zijn elementen die een duidelijke impact hebben op de gezondheidstoestand van de kwestbare bevolkingsgroepen. Deze hachelijke situatie bemoeilijkt de toegang tot de gezondheidszorg en kan leiden tot een achteruitgang van de gezondheid. Men ziet overigens een duidelijke trend van het uitstellen van zorgverstrekking bij mensen in een kwetsbare situatie: voor 23% van de Brusselaars wordt deze trend gelinkt aan hun socio-economische statuut (tegenover 5% in Vlaanderen en 10% in Wallonië).
Bovendien doen bepaalde benadeelde bevolkingsgroepen, door het leven in onzekerheid en stress, primair beroep op zorgverstrekking in het ziekenhuis, ook omdat het concept van eerstelijnshulp via de huisarts miskend wordt. Dit is de reden waarom talrijke behandelingen op de spoeddiensten van ziekenhuizen beschouwd worden als niet-dringend. De huisartsengeneeskunde in Brussel, geconfronteerd met complexe demografische kwesties en binnen een algemene context van een tekort aan zorgverleners, moet daarom zodanig georganiseerd worden dat ze kan voldoen aan de vraag van de burgers en kwaliteitszorg kan garanderen voor de gehele Brussels bevolking door: 8 Meeus P, Van Aubel X., Performance de la médecine générale, bilan de santé. Health
Services research (HSR). Bruxelles : Institut national d’assurance maladie-‐invalidité (INAMI), 2012. asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
8
• aan iedereen toegang tot zorgverlening te waarborgen; • het blijven ondersteunen van huisbezoeken (voornamelijk voor de ouderen) en het verzekeren van een continuïteit van de zorgverstrekking; • het organiseren van een permanente zorgverstrekking wanneer de behandelend arts niet beschikbaar is. Tegen deze achtergrond was een verandering binnen het bestaande systeem noodzakelijk, hetgeen vandaag door de GBBW wordt verzorgd: een meer optimale coördinatie van de wachtdiensten zowel bij de wachtposten als voor huisbezoeken om de toegang tot de algemene zorgverstrekking te vergemakkelijken. De GBBW wil ook de eerstelijnshulp door huisartsen opnieuw op het voorplan brengen, terwijl ze tevens de complementariteit met de specialist-geneesheren en ziekenhuizen wenst te bevorderen. Bovendien neemt de GBBW bepaalde administratieve taken over van de huisartsen zodat deze laatsten zich kunnen focussen op hun rol als medische zorgverstrekker.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
9
De werking en troeven van de Huisartsenwachtdienst
Maak kennis met de Brusselse Wachtdienst via het filmpje op www.gbbw.be
Eén enkel nummer en toegang tot de huisartsen voor iedereen De wachtdienst werkt via één enkel centraal telefoonnummer: 02/201.22.22. De patiënt die wenst gebruik te maken van de huisartsenwachtdienst kan dit nummer bellen, 7 dagen op 7 en 24u op 24u. Wanneer de patiënt dit nummer belt: ! Wordt hem of haar naar de reden van de oproep gevraagd zodat het call center kan bepalen of de huisartsenwachtdienst kan optreden of dat het beter is de patiënt door te verwijzen naar de spoeddiensten of andere vormen van hulpverlening. ! Als de vraag toekomt aan de huisartsenwachtdienst wordt aan de patiënt gevraagd of hij/zij de behandelende arts al heeft gecontacteerd en of de gezondheidstoestand het toelaat te wachten tot het moment de vaste huisarts weer beschikbaar is.
Voor de patiënten die de tussenkomst van de wachtdienst nodig hebben: Als de patiënt zich kan verplaatsen, wordt hij of zij verzocht naar één van de huidige wachtposten in Brussel te gaan: ! Athéna (Brussel-Stad) ; ! Médinuit (Molenbeek) ; ! Le Centre de Médecine Générale d’Urgence (CMGU – Sint-LambrechtsWoluwe). Deze wachtposten zijn ‘s avonds geopend evenals tijdens het weekend en op feestdagen. De wachtdienst geeft de voorkeur aan een raadpleging in een wachtpost eerder dan een raadpleging via huisbezoek. Als de patiënt zich niet kan verplaatsen, wordt een huisbezoek ingepland. Een huisbezoek wordt eveneens ingepland voor de raadplegingen ‘s nachts want dan zijn de wachtposten gesloten.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
10
Tijdens de oproep zal het call center de adresgegevens van de patiënt en informatie in verband met de gezondheidstoestand noteren en doorgeven: ! Aan de wachtpost waar de patiënt naartoe zal gaan als hij/zij zich kan verplaatsen. ! Aan één van de huisartsen die de huisbezoeken verzorgt als de patiënt een raadpleging via huisbezoek behoeft. De adresgegevens worden onmiddellijk doorgestuurd naar de GPS van de taxichauffeur die de huisarts vervoert. De keuze van de huisarts die het huisbezoek zal doen hangt af van het adres van de patiënt maar ook van andere elementen zoals bijvoorbeeld de taal. Dit centrale telefoonnummer geeft de mogelijkheid aan elke burger makkelijk informatie te verkrijgen om een vaste huisarts te vinden in de nabije omgeving. Tijdens de dag kan de patiënt naar een huisartsenpraktijk gaan (de vaste huisarts of een medisch centrum zoals Athéna of de CMGU). « Het is beter naar hier te komen dan naar de traditionele spoeddienst want daar verliest men veel meer tijd en uiteindelijk is het resultaat hetzelfde» (getuigenis van een patiënt verzorgd in de wachtpost Médinuit)
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
11
Een meer optimale dienstverlening aan de patiënten Het doel van de coördinatie van de wachtdiensten door de GBBW is het beantwoorden aan de zorgbehoefte van de Brussels bevolking en het waarborgen van een aangepaste dienstverlening tijdens bepaalde periodes (bijv. bij een piekmoment van epidemies). Voor de bevolking heeft deze wachtdienst verscheidene voordelen: ! Makkelijke toegang telefoonnummer;
tot
de
huisartsenwachtdienst
via
één
enkel
! één organisatie die de wachtdienst verzekert in gans Brussel; ! Toegang tot de wachtposten zonder afspraak; ! De raadplegingen gebeuren aan de officiële tarieven door geconventioneerde artsen, zonder bijkomende administratieve kosten (een bezoek aan de huisartsenwachtdienst is minder duur dan een raadpleging op de spoeddienst) ; ! Cash betalen of met een bankkaart (zowel op de wachtpost als bij een huisbezoek) ; ! een rapport van de raadpleging wordt rechtstreeks aan de vaste huisarts overgemaakt.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
12
De kostprijs voor de patiënt voor de huisartsenwachtdienst (officiele tarieven op 1/10/2015) : Wachtdienst
Bedrag te betalen
Tussenkomst
Remgeld
Wachtpost in het weekend
€36,72
€30,72
€6
Wachtpost
€28,54
€22,54
€6
Wachtpost na 21u
€48,97
€42,97
€6
Huisbezoek
€84,55
€54,16
€29
‘s avonds
Een beter gecoördineerde wachtdienst Alle huisartsen zijn wettelijk verplicht deel te nemen aan wachtdiensten behoudens ingeval van werkonbekwaamheid. Geconfronteerd met een vermindering van huisartsen, probeert de GBBW door haar coördinatie het aantal huisartsen van wacht tijdens bepaalde periodes te optimaliseren: de wachtdienst is zo op de meest efficiënte manier gewaarborg zonder onderbrekingen. De huisartsen van wacht hebben in Brussel duidelijk gekozen voor een systeem van solidariteit, gecoördineerd door de GBBW: de zorgverstrekking wordt collectief gewaarborgd op het gehele grondgebied en niet langer binnen bepaalde beperkte geografische gebieden (waarvan sommige duidelijk de gevolgen hebben gedragen van een tekort aan huisartsen van wacht). Een optimale coördinatie draagt bij tot een verbetering van de dienstverlening aan de patiënten en de beschikbaarheid van de artsen op het grondgebied van Brussel.
De voordelen voor de huisartsen die de wachtdienst verzorgen De nieuwe Brusselse werkomstandigheden:
wachtdienst
verbetert
ook
voor
de
huisartsen
de
! Ze kunnen zich rechtstreeks online inschrijven voor de wachtsroosters. ! De administratieve taken worden deels overgenomen door het team van de GBBW (planning van de wachtdiensten, opvolging van de zorgverstrekking, betalingen opvolgen, opvolging bij het RIZIV, evalueren van de behoeftes bij de bevolking,…).
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
13
De coördinatie verbetert ook het comfort bij de huisbezoeken. De artsen melden zich steeds aan bij de wachtpost Athéna (het ankerpunt voor de huisbezoeken, gelegen in het centrum van de stad) alvorens hun huisbezoeken te starten: ! De huisartsen kunnen het nodige materiaal bekomen voor hun raadplegingen: o Boekje met getuigschriften en attesten ; o hechtingskit et ECG (afhankelijk van de bekwaamheid van de arts) ; o laptop met het software programma Healthguard, dat de medische gegevens van de patiënten centraliseert en via dewelke de huisarts van wacht de details van de zorgverstrekking kan ingeven alvorens die naar de behandelend geneesheer worden doorgestuurd; o mobiele betaalterminal (om de hoeveelheid cash geld te beperken). ! De artsen verplaatsen zich in een taxi en zijn dus steeds vergezeld van een chauffeur die hen naar elk huisbezoek vervoert. Het vervoer verhoogt de veiligheid tijdens de huisbezoeken en vermijdt parkeerproblemen. ! De taxi is voorzien van een GPS systeem dat rechtstreeks verbonden is met het call center om de verplaatsingstijd tussen de verschillende patiënten te optimaliseren.
De Huisartsenwachtdienst in beeld – een korte documentaire voor het grote publiek: www.gbbw.be
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
14
Eén jaar hervormde Brusselse wachtdienst: Een eerste balans en toekomstperspectieven
De GBBW coördineert de Brusselse Huisartsenwachtdienst sinds oktober 2014. De voorbije periode laat ons toe vandaag een eerste balans op te maken en enkele vaststellingen te doen. De GBBW heeft als doel aan de zorgbehoefte van de bevolking te voldoen door middel van een optimale coördinatie van de wachtdiensten maar bepaalde bijkomende zaken zijn noodzakelijk om de toegang tot de wachtdiensten voor iedereen te blijven waarborgen.
Wachtposten en huisbezoeken: algemene cijfers Sinds oktober 2014 : ! Meer dan 25.500 raadplegingen waarvan 34% huisbezoeken ! 76% van de raadplegingen gebeurden tijdens het weekend en op feestdagen en 24% ‘s avonds and ‘s nachts tijdens weekdagen. ! Gemiddeld 492 raadplegingen per week waarvan 167 huisbezoeken. ! Gemiddeld 188 raadplegingen per jaar per 10 000 inwoners in de 19 Brusselse gemeenten.
Verschillen per gemeente Onze analyse toont duidelijke verschillen aan tussen de gemeenten, bijvoorbeeld: ! Sint-Pieters-Woluwe: ongeveer 400 raadplegingen/jaar/10 000 inwoners, tijdens de week en weekend en op feestdagen. ! Ukkel, Vorst, Anderlecht, Sint-Gilles, Sint-Joost-ten-Noode : ongeveer 125 raadplegingen/jaar/10 000 inwoners.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
15
De verschillen zijn grotendeels te verklaren door de nabijheid van de wachtposten (momenteel gelegen te Sint-Jans-Molenbeek, Sint-Lambrechts-Woluwe en BrusselStad). Het blijkt bovendien uit onze analyse dat 20% van de raadplegingen gebeuren voor niet-Brusselaars. Dit bevestigt de noodzaak om ook in bepaalde andere gemeenten verder te sensibiliseren.
Profiel van de patiënt en type pathologie
Wie zijn de patiënten? Het profiel van patiënten verschilt tussen de wachtposten en de huisbezoeken: -
Wat betreft de wachtposten: de leeftijd van de patiënten komt overeen met de leeftijdspiramide in Brussel met een significant gebruik van de wachtposten voor raadplegingen met kinderen.
-
Wat betreft de huisbezoeken : overwegend gebruikt door de bevolkingsgroep van 60-plussers ; meer dan 19% van de patiënten zijn 85jaar of ouder.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
16
Hebben deze patiënten een vaste huisarts? Binnen de groep van patiënten die gebruik maken van de wachtdienst heeft 75% al een vaste huisarts. Voor zij die er nog geen hebben, helpt de GBBW de patiënten een vaste huisarts te vinden in de buurt van hun woonplaats.
Diagnoses en opvolging Kan elke pathologie terecht bij de wachtdienst? Een evaluatie van de relevantie van de pathologie voor de wachtdiensten leidt tot de volgende vaststelling: meer dan 84 % van de door de wachtdienst behandelde pathologieen zijn van algemeen medische aard.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
17
Welke opvolging is vereist ? Voor raadplegingen op de wachtposten: ! In 94% van de gevallen kunnen de patiënten terug naar huis keren (met of zonder verder opvolging door de behandelend geneesheer) en voor 3% wordt een opvolging door een specialist-geneesheer aanbevolen. ! 3,5% van de patiënten worden doorgestuurd naar de spoeddienst van het ziekenhuis en voor 0,01 % van de patiënten moet een beroep gedaan worden op een ziekenwagen/MUG. Naar aanleiding van huisbezoeken: ! In 76% van de gevallen kunnen de patiënten thuis blijven (met of zonder verdere opvolging door de behandelend geneesheer) en voor 2% van hen wordt de opvolging door een specialist aanbevolen. ! 10,4% van de patiënten worden naar de spoeddienst doorgestuurd en voor 0,01 % is de tussenkomst van een ziekenwagen of MUG vereist.
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
18
Toekomstperspectieven
! Het optimaliseren van de geografische dekkingsgraad De huidige inplanting van de medische wachtposten dekt niet het gehele gebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met name enkele gemeenten met een hoge bevolkingsdichtheid blijken onvoldoende gedekt. Een analyse van de activiteiten van de Brusselse wachtdienst, in 2012, toont aan dat de bestaande wachtposten ontoereikend zijn om te voldoen aan de zorgvraag van de inwoners van bepaalde gemeenten. Een theoretische analyse9 werd gebruikt om de optimale inplanting van de medische wachtposten te bepalen, dit op basis van de bevolkingsdichtheid, de reistijden (routes en gebruik van openbaar vervoer) en op basis van andere specifieke criteria zoals de nabijheid van spoeddiensten en de vraag naar huisbezoeken door bepaalde patiëntengroepen (ouderen). Zo werd aangetoond dat in totaal 6 huisartsenwachtposten nodig zijn, zodanig geografisch verspreid dat ze op een adequate manier kunnen voldoen aan de zorgbehoefte van de bevolking (Oost-Noord-Oost Brussel werd erkend als prioritair). Bovendien laat het oprichten van bijkomende medische wachtposten op het grondgebied Brussel toe, het gebruik van huisbezoeken te optimaliseren want huisbezoeken zouden niet langer hoeven te worden aangevraagd omwille van de afstand tot een wachtpost in de buurt. De bijkomende wachtposten zullen verder beschikbaar zijn voor bepaalde doelgroepen van patiënten zoals de hoogbejaarden 9 Menée par l’Institut de la Mobilité de l’Université d’Hasselt
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
19
geconcentreerd in bepaalde gemeenten. Op dit moment gebeuren 14% van de huisbezoeken in rust- en verzorgingstehuizen.
! Specifieke aandacht voor hulpbehoevende patiënten De GBBW streeft naar een vlotte toegang tot de zorgverlening voor iedereen, zowel op vlak van geografische bereikbaarheid als op vlak van financiële draagkracht (de raadplegingen zijn aan de officiële tarieven zoals gepubliceerd door het RIZIV). De GBBW wil verder de hulpbehoevende personen sensibiliseren met betrekking tot het bestaan van de wachtdiensten en het belang van een vaste huisarts. Het is met name die bevolkingsgroep die de nood tot verzorging dreigt uit te stellen om financiele redenen (cf. analyse op p. 12) en zich in geval van problemen allereerst richt op de spoeddiensten. De GBBW werkt in dit kader voornamelijk samen met Artsen van de Wereld.
! Verder sensibiliseren van het publiek Het grote publiek van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dient verder te worden geïnformeerd over het bestaan van het centrale telefoonnummer. Tijdens de laatste maanden heeft de GBBW gewerkt aan de vormgeving van haar communicatie voor het grote publiek. De GBBW wil met behulp van deze communicatie de reflex creëren bij de Brusselaars om bij gezondheidsproblemen een beroep te doen op de huisartsenwachtdienst, indien de vaste huisarts niet beschikbaar is. Deze reflex kan een aanzienlijke impact hebben op de openbare gezondheid en de kosten voor onze sociale zekerheid.
! Het verzekeren van een bi-communautaire wachtdienst De GBBW wenst verder samen te werken met de Nederlandstalige huisartsen om een tweetalige dienstverlening te bevorderen. Opleidingen en taaltesten zullen worden voorzien. De officiële startdatum voor de tweetalige wachtdiensten is voorzien voor 1 januari 2016.
! Optimaliseren van de samenwerking met spoeddiensten en ziekenhuizen In de volgende jaren wil de GBBW enerzijds de samenwerking met de spoeddiensten van de ziekenhuizen verder uitbouwen en de banden met de andere eerstelijnshulpverleners aanhalen. Een optimale samenwerking tussen professionele gezondheidswerkers komt de kwaliteit van de gezondheidszorg ten goede. Anderzijds hoopt de GBBW te kunnen rekenen op de hulpverleners binnen de gezondheidssector om de informatie over de huisartsenwachtdiensten te verspreiden en zo de kwaliteit en de continuïteit van de zorgverlening ten voordele van de Brusselse bevolking te behartigen. Het is nodig zich continu aan te passen asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
20
aan de evolutie van de zorgbehoeften van de bevolking en de medische wachtdiensten te waarborgen door een complementaire aanpak in samenwerking met alle professionele gezondheidswerkers.
! Het continue verbeteren van de zorgkwaliteit De huisartsenwachtdienst wordt bemand door huisartsen die dagelijks in de praktijk staan. Om de kwaliteit van de zorgverstrekking continu te verbeteren voorziet de GBBW in ontmoetingsmomenten tussen gezondheidswerkers alsook in trainingen en het aanduiden van een medische coördinator voor de algemene opvolging. Door een optimale samenwerking tussen de professionele gezondheidswerkers hoopt de GBBW de continue verbetering van de zorgkwaliteit te ondersteunen.
In beeld, de werking van en specifieke aspecten in verband met de huisartsenwachtdiensten: www.gbbw.be (webpagina « Wie zijn we»)
asbl GBBW vzw | www.gbbw.be | Persdossier 2015
21