Bijlage 1 Voorbeeld van een checklist voor borstvoeding in de kraamtijd
De moeder heeft tijdens de kraamtijd voorlichting gekregen over: Zorgvuldig aanleggen
o
Voedingshoudingen zittend op twee manieren liggend
o o
Hoe vaak voeden
o
Hoe lang voeden
o
Belang van voeden op verzoek (vraag en aanbod)
o
Rooming-in
o
Nachtvoedingen
o
Herkennen van de toeschietreflex
o
Plasluiers (nat/zwaar)
o
Ontlastingspatroon (kleur)
o
Wegen
o
Stuwing
o C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Nadelen van (fop)spenen
o
Bijvoeding: waarom en hoe
o
Afkolven o welke methode: .................................. .........................................................
Extra vitamine
D K
o o
Regeldagen, tijdelijk niet genoeg melk
o
Afvallen / dieet volgen
o
Herkennen en preventie van beginnende borstontsteking
o
Tot zes maanden alleen moedermelk
o
Borstvoedingsorganisaties folder/landelijk adres en telefoon
o
namelijk: ……………
plaatselijke contactgroep/telefoon
o
namelijk: …………….
Contact met wijkverpleegkundige JGZ
o
telefoon: ………….. Mogelijkheid van lactatiekundige hulp
o C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Bijzonderheden:
Bijlage 2 Voorbeeld van een evaluatieformulier voor cliënten Het evaluatieformulier kan dienen als basis voor overleg met andere organisaties en disciplines.
Laat ons weten hoe onze Zorg voor Borstvoeding u bevallen is!
1. Voor de bevalling heb ik informatie gekregen over: de voordelen van borstvoeding, hoe borstvoeding geven gaat. 2. Deze o o o
ja
nee
?
o o
o o
o o
informatie, vóór de bevalling, heb ik gekregen van (meerdere antwoorden mogelijk) : de verloskundige o de kraamzorg de gynaecoloog o de verpleegkundige in het ziekenhuis de borstvoedingsorganisatie o de lactatiekundige
3. De verloskundige heeft me tijdens de zwangerschap gewezen op de borstvoedingsgroep (Borstvoeding Natuurlijk of LLL), namelijk: landelijk telefoonnummer cursus/contactpersoon in de regio
o o
o o
o o
4. Meteen na de bevalling kreeg ik mijn baby bij me, bloot tegen me aan en zo lang als we dat wilden.
o
o
o
5. Ik heb mijn baby kort na de bevalling voor het eerst de borst gegeven.
o
o
o
6. Ik ben goed geholpen bij het aanleggen van mijn baby.
o
o
o
7. Mijn verloskundige heeft me aangeraden de baby dag en nacht bij me op de kamer te houden.
o
o
o
o
o
o
8. Mijn baby heeft alleen maar moedermelk gekregen. Indien nee, graag toelichten: Wat kreeg de baby extra en waarom?
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
.................................................................................................
Wie besloot daartoe? ..................................................................................................
9. Mijn verloskundige heeft ons aangeraden bijvoeding niet met een flesje te geven.
o
o
o
o ja
o nee
o ?
11. Ik heb van de verloskundige reclamemateriaal van een flesvoedingfabrikant of een gratis verpakking flesvoeding gekregen.
o
o
o
12. Het advies van de verloskundige heeft me geholpen een borstvoedingsprobleem goed op te lossen.
o
o
nvt
13. Over het algemeen ben ik tevreden over de begeleiding bij borstvoeding door de verloskundige praktijk.
o
o
o
14. In het kraambed heb ik advies gekregen waar ik met vragen over borstvoeding terecht kan.
o
o
o
10. Mijn verloskundige heeft ons aangeraden de baby zo weinig mogelijk een fopspeen te geven.
15. Ik geef nu uitsluitend borstvoeding. o o Ik geef nu borstvoeding in combinatie met kunstmatige zuigelingenvoeding. o o Ik geef nu uitsluitend kunstmatige zuigelingenvoeding. o o
o o o
Mijn baby is … weken oud.
Heeft u nog opmerkingen?
Hartelijk dank voor uw medewerking! Met uw opmerkingen kunnen we ons beleid nog beter maken.
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Bijlage 3 Voorbeeld van inhoud en fasering van de prenatale voorlichting over borstvoeding 1. Bij de tweede controle krijgt de zwangere van de assistente: Folder 2 x 10 dingen die je moet weten over borstvoeding Folder van een van de borstvoedingorganisaties, nl: …….. Vragenlijst voor aanstaande ouders De assistente vraagt haar de vragenlijst samen met haar partner door te lezen bij het volgende bezoek aan de verloskundige mee te nemen. Als ze daarop aangeeft waarover ze meer zou willen weten, krijgt ze voorlichting op maat. 2. Een keuze maken Bij de derde controle bespreekt de verloskundige: Heeft de moeder al nagedacht over wat voor voeding haar baby zal krijgen? Wat is de opvatting van de vader? Deze gegevens worden kort genoteerd in het dossier. De verloskundige maakt duidelijk dat borstvoeding eerste keus is en waarom dat zo is. De ingevulde vragenlijst voor aanstaande ouders wordt in het dossier bewaard (zie verder B.2). Afhankelijk van de situatie volgt hierna een van beide scenario’s, route A of route B.
Route A A.1 Als de zwangere geen borstvoeding gaat geven, twijfelt over borstvoeding en onzeker is of het wel zal lukken, gaat de verloskundige daarop in met begrip voor haar bedenkingen. De zwangere (en haar partner) moet zich eerst helemaal gehoord voelen in haar bedenkingen, alvorens zij zich kan openstellen voor iets anders. Borstvoeding geven is een heel gewoon natuurlijk proces waarop je bent gebouwd Slechts ongeveer 2% van de vrouwen die een kind krijgen heeft niet genoeg moedermelk Borstvoeding geven hoort geen pijn te doen Het vraagt in het begin tijd en aandacht (maar je hebt dan ook de tijd voor je pasgeboren baby), maar daarna is het veel makkelijker dan voeden met de fles De baby heeft minder kans op ziekten De vader kan ook zonder de fles een band met zijn baby opbouwen Een eerdere negatieve ervaring betekent niet dat het deze keer weer niet zal lukken: nu betere voorbereiding en begeleiding Voeden kan heel onopvallend gebeuren Er zijn goede wettelijke regels voor de combinatie borstvoeding en werken. De verloskundige wijst de zwangere op de borstvoedingorganisatie in de omgeving, op boeken (nl. … … ) en op internetsites over borstvoeding. Tenslotte geeft zij (hij) aan dat er bij een van de volgende controles op de keuze wordt teruggekomen. A.2 Bij de … c ontrole rond … weken vraagt de verloskundige aan de zwangere die nog twijfelde of ze heeft nagedacht en hoe ze er nu tegenover staat. Bij een keuze voor borstvoeding ondersteunt zij (hij) deze door de gezondheidseffecten van borstvoeding C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
(B.1) te benoemen (zie verder route B). Bij twijfel bespreekt de verloskundige of de zwangere nog andere informatie of misschien gewoon meer tijd nodig heeft. Er wordt vastgelegd in het dossier of en wanneer opnieuw op borstvoeding zal worden teruggekomen. A.3. Als opnieuw op de keuze voor de voeding zou worden teruggekomen, vraagt de verloskundige of de zwangere een keuze heeft gemaakt. Bij de keuze voor kunstmatige zuigelingenvoeding wordt dit vastgelegd in het dossier. Bij keuze voor borstvoeding wordt route B gevolgd.
Route B B.1 Als de moeder ervan overtuigd is dat ze borstvoeding gaat geven, ondersteunt de verloskundige deze keuze door de gezondheidseffecten van borstvoeding nog eens te benoemen, eventueel aan de hand van de folder ’2 x 10 dingen die je moet weten over borstvoeding’: De juiste samenstelling, afgestemd op de baby Altijd voldoende in voorraad door het vraag en aanbod principe Bescherming tegen ziekten: minder risico op klachten van maag, darmen, oren, urinewegen, luchtwegen Minder allergische klachten, eczeem Minder risico op overgewicht ook op termijn Optimale hersenontwikkeling Ook de moeder is gebaat bij borstvoeding geven: Minder bloedverlies na de bevalling Meestal langer uitblijven van de menstruatie, hetgeen door veel vrouwen als prettig wordt ervaren Sneller terug op het oude gewicht Bescherming tegen bepaalde vormen van kanker (bij langdurig voeden) Sterkere botten op latere leeftijd De verloskundige wijst de zwangere op de borstvoedingorganisatie in de omgeving, op boeken (nl. … … ) en op internetsites over borstvoeding. Tenslotte geeft zij (hij) aan dat er bij een van de volgende controles op de praktijk van borstvoeding geven wordt teruggekomen. B.2 Bij de … controle rond … weken vraagt de verloskundige aan de zwangere die borstvoeding gaat geven of er op basis van de vragenlijst aanstaande ouders (zie 1) onderwerpen zijn waarover ze meer wil weten. De betreffende vragen worden beantwoord, zo mogelijk met ondersteuning van schriftelijk materiaal. De verloskundige praktijk beschikt daartoe over de volgende folders: -
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Praktische voorlichting Degenen die de keuze voor borstvoeding hebben gemaakt, krijgen na de eerste ondersteunende voorlichting over de gezondheidseffecten en de beantwoording van specifieke vragen, met name nog praktische voorlichting. Deze voorlichting vindt over het algemeen plaats tijdens het … … … en het … … … consult, maar in ieder geval voor week 30/32. De praktische voorlichting is ingedeeld in twee delen: voorbereiding en de eerste dagen (B.3) hoe gaat borstvoeding in het leven van alledag (B.4) B.3 Deze voorlichting vindt bij voorkeur plaats in een persoonlijk gesprek, omdat dat effectiever is; dit geldt zeker voor vrouwen uit risicogroepen. Als dat onmogelijk blijkt, kan de verloskundige een keuze maken en de cliënt ook gedeeltelijk van schriftelijke informatie voorzien. Voorbereiding en de eerste dagen De verloskundige bespreekt of de zwangere vragen heeft over de maat of vorm van haar borsten en tepels, onderzoekt deze desgewenst en geeft eventueel een advies over de verzorging. De verloskundige vraagt of de zwangere contact heeft gelegd met een borstvoedingorganisatie en of ze informatie heeft ingewonnen via boeken en/of internet. De verloskundige legt uit dat de baby (mits in goede conditie) meteen nadat hij geboren is aan de moeder zal worden gegeven en dat ze hem dan bloot tegen zich aan mag houden. Huid-op-huidcontact stimuleert de baby en bevordert de (hormonale) reactie van de moeder. Het beleid van de verloskundige is dat beide ouders in alle rust de tijd moeten nemen voor de eerste kennismaking met hun kind. Zij (hij) raadt aan de grootouders en andere familieleden pas na dat eerste rustige uur of anderhalf uur op de hoogte te stellen. De pasgeboren baby is meestal wakker en alert en zal zelf op zoek gaan naar de borst. Met wat hulp zal hij waarschijnlijk dan al gaan drinken, al hoeft dat niet per se. De eerste dagen drinkt de baby nog maar kleine hoeveelheden; moedermelk heeft dan juist extra beschermende stoffen voor een veilige start buiten de baarmoeder. Baby’s drinken naar behoefte en de melkproductie past zich aan die behoefte aan. Moeder en kind blijven zo veel mogelijk bij elkaar. De moeder geeft dus vaak en lang genoeg de borst, maar ze moet er zelf ook voor zorgen dat ze goed geholpen wordt met aanleggen. Voeden doet geen pijn, al is het in de eerste week wel gevoelig terwijl de baby de tepel en tepelhof diep in de mond neemt. De kans op last van stuwing is veel kleiner als ze de eerste dagen vaak voedt/oefent met voeden. B.4 Hoe gaat borstvoeding in het leven van alledag Na de bevalling komt de melkproductie vanzelf op gang, maar de voeding moet ook goed gaan ‘lopen’: de toeschietreflex. De moeder moet de tijd en de rust nemen voor de voeding, vooral in het begin. Later gaat het tussen de bedrijven door. C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Of de baby genoeg krijgt is onder meer te zien aan de luiers: zes tot acht keer per etmaal kletsnat; de kraamverzorgende geeft meer uitleg over huilen en slapen. De verloskundige zal adviseren of de baby bijvoeding nodig heeft, maar meestal is dat niet het geval. Flessen aanschaffen is zeker niet nodig. Eventueel wordt bijvoeding met een lepeltje, voedingsspuitje of een kopje gegeven. Veel vrouwen vinden dat ze makkelijker wennen aan het leven met een kind omdat ze borstvoeding geven. Het geeft ook een bijzonder gevoel van bij elkaar horen. Voeden kan liggend op bed maar ook zittend; het is praktisch om allebei te proberen. Er is een goede regelgeving om borstvoeding en werken te combineren; daarover zijn folders beschikbaar, o.a. van het ministerie van SZW. Overleg met de werkgever voor de bevalling.
Belangrijke aandachtspunten; bij aanstaande ouders die resoluut kunstvoeding kiezen na volledige uitleg van het belang van borstvoeding, wordt deze weloverwogen keuze uiteraard gerespecteerd; dan ook geen schriftelijke borstvoedingsinformatie meegeven. geen uitgebreide informatie standaard (mee)geven aan vrouwen die al een positieve ervaring met borstvoeding hebben en bij wie veel bekend blijkt te zijn; checken wat nog nuttig is: voorlichting op maat
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Naam cliënte: Datum aantal wkn zwanger
interventie
gedaan ja/nee bijzonderheden
1. meegeven: folder 2 x 10 dingen folder borstvoedingsorganisatie vragenlijst as ouders 2. kiezen de ouders borstvoeding? nee of twijfel > route A ja > route B keuze aangetekend in dossier A.1. waarom geen borstvoeding of twijfel? aangetekend in dossier inhoudelijke informatie 2.1 geven verwijzen naar bv org. internet, cursus, boeken, video (lenen) A.2. gekozen voor borstvoeding? ja: informatie B.1 geven twijfel of nee: nog op terugkomen? desgewenst: wanneer? A.3. gekozen? flesvoeding: aangetekend in dossier borstvoeding: volg route B B.1. informatie over gezondheidseffecten kind moeder verwijzen naar borstvoedingsorganisaties. internet, cursus, boeken B.2. bespreken vragenlijst as ouders (1) er zijn vragen besproken over: folders meegegeven B.3. praktische voorlichting: voorbereiding de eerste dagen B.4. praktische voorbereiding borstvoeding in het leven van alledag weer aan het werk C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Bijlage 4 Vragenlijst over borstvoeding voor aanstaande ouders Voordat uw baby geboren wordt, neemt u als ouders heel wat beslissingen. Een daarvan is de keuze van de voeding: wordt het borstvoeding of kunstmatige voeding (flesvoeding)? Onze ervaring is dat het overgrote deel van de vrouwen borstvoeding wil geven, maar dat ze er vaak nogal wat vragen over hebben. U kunt deze vragenlijst gebruiken om de onderwerpen aan te kruisen waarover u meer wilt weten. Dan kunnen wij u beter van dienst zijn met onze voorlichting of verwijzen naar geschikte informatiebronnen. Kennis Als u borstvoeding gaat geven, is het belangrijk daar van te voren het een en ander over te weten. Kruis aan waarover u informatie wenst. o o o o o o o o o o o o
de baby mag binnen één uur na de bevalling aan de borst, bloot huid-op-huid contact aanleggen en voedingshoudingen voeden op verzoek, verwennen? hoe lang duurt een voeding? rooming-in (wiegje op ouderslaapkamer) herkennen van voedingssignalen van de baby verschillen tussen moedermelk en kunstmatige zuigelingenvoeding hoe weet ik of ik genoeg voeding heb? bijvoeding, waarom, hoe? fopspeen? uitsluitend borstvoeding tot de baby ongeveer zes maanden is wat bieden de borstvoedingorganisaties?
Werken en borstvoeding Als u na het bevallingsverlof weer buitenshuis gaat werken of studeren, krijgt u te maken met specifieke vragen. Kruis aan waarover u informatie wenst. o o o o
mogelijkheden van combinatie borstvoeding en werk de Arbeidstijdenwet: het recht om ¼ van de werktijd (doorbetaald) te besteden aan voeden en/of kolven, tot het kind negen maanden is wat moet je regelen voor voeden en/of kolven op het werk? Overleg tijdens de zwangerschap met de werkgever informatie over hoe kolven gaat en wat voor apparaten er zijn; moedermelk bewaren
Verwachtingen over borstvoeding geven Twijfelt u of u borstvoeding zult geven? Kruis aan waarover u informatie wenst. o o o o o o o o o o o o
grote of kleine borsten, vlakke of ingetrokken tepels negatieve borstvoedingservaring bij een eerder kind negatieve borstvoedingservaringen gezien bij anderen tepelkloven of borstontsteking, kun je dat voorkomen? gebondenheid de rol van mijn partner en steun van de omgeving gêne/verlegenheid om te voeden waar anderen bij zijn medicijngebruik, roken en alcohol wat mag je eten en drinken tijdens de borstvoedingsperiode? anticonceptie de kwaliteit van moedermelk, verontreinigende stoffen heeft het gevolgen voor mijn figuur als ik weer ophoud met borstvoeding? C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
o
voeden na een borstoperatie
bijlage 5 Voorlichtingsposter voor cliënten
Wat kun je verwachten van onze zorg voor borstvoeding? 1. Tijdens de zwangerschap begint ook de voorbereiding op borstvoeding. We geven informatie over de verschillen tussen borstvoeding en flesvoeding. Zo kun je samen met je partner je keuze maken. Maak ook gebruik van de informatie van de borstvoedingsorganisaties. 2. Meteen na de geboorte ligt je baby lekker bloot tegen je aan. We zorgen voor rust, zodat jullie alle tijd hebben om te genieten van dat bijzondere eerste uur met elkaar. 3. Je pasgeboren baby voelt je warme huid en gaat vaak al tijdens het eerste contact op zoek naar de borst. Als je kindje ongestoord zijn gang gaat, zal er een grote kans zijn dat hij de borst vindt en meteen goed kan drinken. 4. Die eerste kleine slokjes zijn van groot belang. 5. Je baby mag dag en nacht bij je blijven en we geven uitleg en ondersteuning, zodat jullie allebei wennen aan drinken aan de borst. Praktisch alle vrouwen kunnen in de loop van de tijd meer dan genoeg moedermelk produceren. 6. De baby mag drinken naar behoefte en dat is de eerste weken heel vaak. 7. Bijvoeding is haast nooit nodig als je baby gezond en voldragen is en daarbij effectief drinkt. 8. We leggen uit welke houding prettig is om te voeden en hoe de baby goed aan de borst drinkt. Pijn hoort er niet bij. 9. Soms heeft een baby bijzondere zorg nodig en kunnen jullie tijdelijk niet bij elkaar zijn en/of je baby is nog niet in staat om goed te drinken. We helpen dan met afkolven. 10. Jonge baby’s kunnen in de war raken door een fopspeen. Ze drinken dan niet zo goed meer aan de borst. Het kan ook zijn dat ze minder vaak borstvoeding krijgen omdat ze voedingen missen of te moe zijn om te drinken. We adviseren daarom om voorlopig liever geen fopspeen en ook nog geen fles te geven. 11. Na afloop van de kraamtijd kun je voor begeleiding bij borstvoeding terecht bij het consultatiebureau. We geven je ook informatie over de borstvoedingsorganisaties. Daar zijn vrouwen actief die zelf hun kinderen gevoed hebben en na een extra training allerlei vragen kunnen beantwoorden. Deze hulp is gratis, je vindt ze op www.borstvoeding.nl
12.Na een tijdje is borstvoeding geven voor de meeste vrouwen makkelijk en plezierig. We raden je aan om de eerste zes maanden alleen moedermelk te geven. Daarna heeft je baby ook ander voedsel nodig. Je kunt borstvoeding blijven geven zo lang als jij en je baby willen.
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Bijlage 6 (voor het steekproefsgewijs verzamelen van borstvoedingscijfers) Zorg voor borstvoeding certificering vraagt bij (re) certificering naar de borstvoedingscijfers. Op deze wijze kunt u samen met ons monitoren in hoeverre uw beleid effectief is. Veel instellingen werken met digitale patiënten- of cliëntendossiers. Mogelijk kunt u (een deel van) de gevraagde items in uw dossier voegen. Wanneer u met een papieren dossier werkt, kunt u op de volgende wijze gebruik maken van de formulieren: De kraamzorg noteert de voeding tot en met de 8s te dag. De verloskundige praktijk registreert de voeding tot en met de nacontrole. In de Jeugdgezondheidszorg krijgen alle kinderen die gedurende twee opeenvolgende maanden zijn geboren de vragenlijst zuigelingenvoeding in hun dossier. Als alle kinderen van deze groep zes maanden oud zijn worden de gegevens verwerkt. De namen zijn bij inlevering onleesbaar gemaakt.
Vragenlijst zuigelingenvoeding naam kind …………… naam voor inleveren om redenen van privacy verwijderen geboortedatum
……………
naam verpleegkundige JGZ gemeentelijk werkgebied en postcode
…………………………… …………………………...
algemene gegevens, moeder gaat weer buitenshuis werken □ ja □ nee aantal uren per week: …………
hoogste voltooide schoolopleiding van de moeder (een item aankruisen) □ (geen) lagere school □ vbo/lbo (huishoudschool, lts, leao), mavo □ havo, vwo, mbo □ hbo, universiteit, hogeschool □ afgeronde vervolgopleiding in buitenland □ overig
soort melkvoeding wensna geboo- 8 dagen 4 weken 8 weken voeding rte BV kv BV KV GV BV KV GV BV KV GV BV KV GV
3 maan6 maanden den BV KV GV BV KV GV
Voor elke leeftijd aankruisen welke melkvoeding gegeven wordt; niet meer dan één mogelijkheid aankruisen. C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
Categorieën: BV = borstvoeding zonder enige bijvoeding (water, glucose, kunstmatige zuigelingenvoeding, enz.) ook als afgekolfde moedermelk met lepeltje, kopje, fles enz, wordt gegeven KV = uitsluitend kunstmatige zuigelingenvoeding GV = gemengde voeding: borstvoeding gecombineerd met kunstmatige zuigelingenvoeding, water, glucose enz. Tijdstippen: Na de geboorte = de voeding waarmee gestart is op dag 0 of 1 8 dagen = eind kraamperiode 4, 8, 12, 24 weken = de voeding op die leeftijd; wanneer het kind een of meer weken later op het cb komt, terugvragen naar de voeding op dat tijdstip; is het kind nog jonger, dan bij volgend contact navragen. Belangrijkste reden(en) voor het stoppen met borstvoeding Facultatief. In te vullen als de moeder van geheel of gedeeltelijk borstvoeding is overgegaan op volledig kunstmatige zuigelingenvoeding. Meerdere antwoorden zijn mogelijk Factoren bij het kind
1.
Drinktechniek van het kind was niet goed
2.
Problemen met de gezondheid van het kind
Borstvoedingsfactore 3. n 4.
Borstvoeding kwam niet op gang Borstvoeding werd minder, te weinig
5. Borstvoeding was te pijnlijk (tepelkloven/borstontsteking) Factoren bij de moeder
Anders
6.
Slechte eerdere ervaring met borstvoeding
7.
Te druk, geen tijd voor borstvoeding
8.
Beter te combineren met werk
9.
Zodat anderen ook flesvoeding kunnen geven
10. Problemen met de gezondheid van de moeder 11. Andere reden n.l............................ 12.
Weet niet/onbekend
C opyright Zorg voor borstvoeding certificering© WHO/UNIC EF/Stichting Zorg voor Borstvoeding
