de mensenrechten voor personen met een beperking

de mensenrechten voor personen met een beperking De VN-Standaardregels in eenvoudige taal

een uitgave van Onze Nieuwe Toekomst vzw

mensenrechten ik voel me thuis recht om alleen te zijn mijn ogen spreken mensenrechten uit de sterren dansen mee mensen met een beperking kom uit jullie kot en droom! spreek het uit! als de zon lacht proef ik de vrijheid van het leven! rock voor specials: iedereen heeft recht om eens tussen echte sterren te dansen mensen met een beperking, breek uit! kom uit je kot! mensenrechten is dromen om op vakantie te gaan laat de zon je hart vullen mensen met een beperking zijn burgers zoals iedereen laat het niet alleen een mooie droom zijn! didier peleman

1

Iedereen heeft rechten! Ook mensen met een verstandelijke beperking hebben rechten. Al hebben we het niet altijd gemakkelijk. Vaak worden we niet gehoord. We weten niet wat onze rechten zijn. Rechten zijn niet op onze maat geschreven. We kunnen ze dan ook moeilijk begrijpen en afdwingen. Mensenrechten leren kennen is een ontdekkingstocht. Door dit boek word je bewust van je rechten. Je leest ze, je hoort ze en denkt erover na. Je fantaseert over je rechten. Je denkt na over je eigen rechten en over de rechten van anderen.

Marc Callebaut en Ludo Schoeters

2

Het Verdrag inzake de Rechten voor Personen met een Beperking Op 2 juli 2009 heeft het België het Verdrag inzake de Rechten voor Personen met een Beperking geratificeerd. Een verdrag is een overeenkomst tussen verschillende landen. Ratificeren wil zeggen goedkeuren. België wil vanaf nu rekening houden met deze rechten. In het verdrag wordt steeds het woord handicap gebruikt. Wij hebben dit steeds vertaald naar beperking, omdat we dat mooier vinden.

3

4

Het boekje of de CD In de eerste plaats heb je dit boekje. Je kiest natuurlijk zelf wat je met jouw boekje wil doen. Als je er bijvoorbeeld iets wil bijschrijven of als je iets wil aanduiden, is dat zeker en vast geen probleem. Je zal dan ook zien dat er genoeg plaats is in het boekje om er iets bij te schrijven. Je kan ook de cd beluisteren. Dan hoef je niet te kunnen lezen. Per nummer van de cd vind je een artikel: dat is het volgende mensenrecht. Het is zoals een cd met muziek. Elk volgend liedje is een artikel. Zo kan je ook op je gemak de Rechten voor Personen met een Beperking beluisteren en leren kennen. De cd vind je achteraan dit boekje in het flapje van de kaft.

5

inhoud Inleiding ................................................. bladzijde 8 Artikel 1................................................. bladzijde 12 Artikel 2................................................. bladzijde 14 Artikel 3................................................. bladzijde 18 Artikel 4................................................. bladzijde 22 Artikel 5................................................. bladzijde 26 Artikel 6................................................. bladzijde 28 Artikel 7................................................. bladzijde 30 Artikel 8................................................. bladzijde 32 Artikel 9................................................. bladzijde 34 Artikel 10.............................................. bladzijde 36 Artikel 11.............................................. bladzijde 38 Artikel 12.............................................. bladzijde 40 Artikel 13.............................................. bladzijde 42 Artikel 14.............................................. bladzijde 44 Artikel 15.............................................. bladzijde 46

6

Artikel 16.............................................. bladzijde 48 Artikel 17.............................................. bladzijde 52 Artikel 18.............................................. bladzijde 54 Artikel 19.............................................. bladzijde 58 Artikel 20.............................................. bladzijde 60 Artikel 21.............................................. bladzijde 62 Artikel 22.............................................. bladzijde 66 Artikel 23.............................................. bladzijde 68 Artikel 24.............................................. bladzijde 70 Artikel 25.............................................. bladzijde 74 Artikel 26.............................................. bladzijde 76 Artikel 27.............................................. bladzijde 78 Artikel 28.............................................. bladzijde 82 Artikel 29.............................................. bladzijde 84 Artikel 30.............................................. bladzijde 86 Artikel 31 tot 50................................. bladzijde 90

7

inleiding De preambule is de inleiding van het verdrag. Er staat kort uitgelegd waar het verdrag over gaat. Alle mensen zijn gelijk. Alle mensen hebben recht op de rechten die in de Universele Verklaring staan. Deze rechten kun je terug vinden in ons zwarte boekje. Mensen met een beperking hebben echter extra aandacht nodig. Voor hen is het Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Beperking opgesteld. Zij mogen niet uitgesloten worden! Alle landen, die het verdrag ondertekenden, gaan akkoord met de volgende dingen: Een BEPERKING is een wisselwerking tussen de persoon met een beperking en zijn/haar omgeving. De omgeving kan zowel andere mensen als gebouwen zijn.

•

wil GELIJKE KANSEN voor mensen • Men met beperking verbeteren. in het beleid en in de wet moet men rekening • Ook houden met personen met een beperking en hun rechten. 8

op basis van een beperking • DISCRIMINATIE is een schending van de waardigheid van mensen. vertrekt vanuit DIVERSITEIT. • Men Alle mensen zijn verschillend. Er zijn verschillen in huidskleur, religie, geslacht, mogelijkheden,… willen de rechten voor ALLE personen bevorderen • We en beschermen. Er is extra aandacht nodig voor mensen met een beperking. Zij worden nog altijd geconfronteerd met OBSTAKELS of hindernissen. Standaardregels willen de BIJDRAGE van mensen • Deze met een beperking erkennen. Standaardregels willen dat mensen met een • Deze beperking het gevoel hebben dat ze ERBIJ HOREN. Standaardregels erkennen de AUTONOMIE en • Deze ONAFHANKELIJKHEID van mensen met een beperking. Ze mogen zelf hun eigen keuzes maken. met een beperking moeten BETROKKEN worden • Mensen bij het beleid. 9

met een beperking kunnen het slachtoffer zijn • Mensen van MEERVOUDIGE DISCRIMINATIE. Je kan bijvoorbeeld uitgesloten worden door je beperking en door je huidskleur. Er kunnen meerdere redenen zijn om uitgesloten te worden. en MEISJES met een beperking • Bijis deVROUWEN kans op misbruik groter. met een beperking moeten hetzelfde • KINDEREN behandeld worden als kinderen zonder beperking. altijd rekening gehouden worden • Ermetmoet de verschillen tussen MANNEN en VROUWEN met een beperking. meerderheid van de personen met een beperking • De leeft in ARMOEDE. Het is nodig dat de negatieve gevolgen van armoede worden aangepakt.

10

is belangrijk dat de omgeving van mensen • Het met een beperking TOEGANKELIJK is. Dit wil zeggen dat mensen toegang hebben tot gezondheidszorg, onderwijs, informatie en communicatie,… van mensen met een beperking • ONDERSTEUNERS moeten zorgen dat de rechten nageleefd worden.

• Het GEZIN is belangrijk voor mensen met een beperking. Standaardregels willen zorgen dat mensen • De met een beperking beter kunnen deelnemen aan de maatschappij. Dit heet PARTICIPATIE.

11

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon12 sequidoluptatemporectedignimus.

artikel

1

Doel van het verdrag

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite Alle mensen met een beperking ctur,omnisimrerisiurreptatemin uit alle landen van de wereld vernatiunderspictectiusparumihebben dezelfde rechten en vrijheden. maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Ze hebben dezelfde rechten ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. als mensen zonder beperking. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetma nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeIedereen is een beetje anders. Toch heeft iedereen voluptisnullamquaedolenestiaepr dezelfde rechten. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teMensen in een rolstoel hebben dezelfde rechten als eatemet,omnitiisenditatesuntfac mensen die kunnen lopen. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Mensen met bruin haar hebben dezelfde rechten als Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenmensen met blond haar. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon13 3 sequidoluptatemporectedignimus.


Moeilijke woorden in het Verdrag

artikel

2

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisIn het Verdrag komen estiumesnamvitlaboruntiadoluptu een aantal moeilijke woorden terug. rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin Communicatie vernatiunderspictectiusparumiHoe kan je iets vertellen aan andere mensen? maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Dit kan je op verschillende manieren doen: ileumetquepedquateaceperumetqui Door te praten met iemand asprorenam,conemporessumetmaio. Door te lezen Ugiavenimusnosestetlatesvenisdo Door te schrijven lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevo Door televisie te kijken lorsiconresmosullumquaerionetma Via gebarentaal nesipiciumlautquodignimusdusres Via braille sumalitquenonsequuntotatemrae Via pictogrammen en prenten voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Via een computer (Sommige mensen kunnen niet speruntissunt,nisoloremodipsus, lezen. De computer leest dan teksten voor.) eostomnistiunt,quoentiumsit,te Via lichaamstaal eatemet,omnitiisenditatesuntfac … erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Discriminatie op grond van een beperking OccuseumesitaturmoseadoluptibeJe rechten worden afgepakt omdat je roquevoluptatiisassectideconeneen beperking hebt. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataMensen mogen niet mee doen omdat ze anders zijn. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaJe mag niet naar de school in jouw buurt, utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate omdat je een beperking hebt. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon15 sequidoluptatemporectedignimus.

• • • • • • • • • •

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquatiisdiveriatenonseditectur,oRedelijke aanpassingen mnisimrerisiurreptateminvernatiEr moeten dingen veranderd worden. underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoOp die manier kan iedereen deelnemen luptatiisdoloratemperionresciaan de maatschappij. mintorissuscianatem.Denihileume Mensen moeten er rekening mee houden dat niet alles tquepedquateaceperumetquiaspror kan aangepast worden. enam,conemporessumetmaio.UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepuRedelijk wil zeggen dat er goed wordt nagedacht daestisimagnatiooccumrecorevoover de aanpassing. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeDe overheid gaat niet zomaar alles aanpassen. voluptisnullamquaedolenestiaepr Ze gaat er goed over nadenken. orroblautapiet,temposaliberiber De overheid gaat bijvoorbeeld kijken of het allemaal speruntissunt,nisoloremodipsus, niet teveel geld kost. eostomnistiunt,quoetiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Je hebt een restaurant met twee verdiepingen erepevoluptadendaenempore,sumqu en elke verdieping heeft hetzelfde eten. iaquiblamillectorporepenonsequi De overheid zal zeggen dat er geen lift hoeft te zijn. dolendamducipsamatasipietautem. Dat is redelijk. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenWanneer je boven iets anders kunt eten dan beneden, emporioptaeconevolorumradesnondan moet er wel een lift zijn. sequundaquaeribusrestrumverataIedereen heeft het recht om te kunnen kiezen rumetessimesapelignivenditeatwat men wil eten. epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit16 pravelipsamenisditiunteminissa-

umdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpa voluptatiur?Emetoccateetur,eni Universeel ontwerp quatiisdiveriatenonseditectur, Nieuwe voorwerpen, gebouwen en diensten omnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaxima worden niet alleen voor bepaalde mensen gemaakt. gnidemisuntaconetquataututautWanneer men een plan tekent voor een nieuwe bus, doluptatiisdoloratemperionreseen nieuw huis,… MOET men rekening houden cimintorissuscianatem.Denihile met alle mensen. umetquepedquateaceperumetquias prorenam,conemporessumetmaio. Zoveel mogelijk mensen moeten het nieuwe voorwerp Ugiavenimusnosestetlatesveniskunnen gebruiken. dolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecoreWanneer men een nieuwe bus maakt, moet men er vnesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemravoor zorgen dat iedereen de bus kan nemen. evoluptisnullamquaedolenestiaep Ook mensen die niet goed kunnen wandelen rorroblautapiet,temposaliberibe of in een rolstoel zitten moeten de bus kunnen nemen. rsperuntissunt,nisoloremodipsus ,eemet,omnitiisenditatesuntface repevoluptadendaenempore,sumqui aquiblamillectorporepenonsequidolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupitpravelipsamenisditiunteminissa17 mideumenetquecorumrecae.Rorum,ve

3


artikel

Wat vindt men belangrijk in dit verdrag ?

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisRespect estiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet Je moet iedereen aanvaarden zoals hij/zij is. ur,eniquatiisdiveriatenonsedite Je moet de verschillen tussen mensen waarderen. ctur,omnisimrerisiurreptatemin Je mag niemand uitlachen en uitsluiten. vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperiNon-discriminatie onrescimintorissuscianatem.Denih Je kan mensen niet uitsluiten ileumetquepedquateaceperumetqui omdat ze een beperking hebben. asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceVolledige participatie pudaestisimagnatiooccumrecorevoIedereen moet overal aan kunnen meedoen. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeRespect voor verschillen voluptisnullamquaedolenestiaepr Dit betekent dat mensen je aanvaarden, orroblautapiet,temposaliberiber of je nu een beperking hebt of niet. speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teJe kijkt naar de persoon en niet naar de beperking. eatemet,omnitiisenditatesuntfac Iedereen is verschillend maar toch zijn we allemaal erepevoluptadendaenempore,sumqu evenveel waard. iaquiblamillectorporepenonsequi Dat betekent dat iedereen evenveel betekent. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeIedereen mag zijn zoals hij/zij wil zijn. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonGelijke kansen sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatIedereen moet dezelfde kansen hebben. epavollam,coreaccullaccaedentaIedereen moet dezelfde kansen krijgen. utmoloremquidesetvoluptatempellaEr mogen geen mensen minder kansen krijgen nenecatquianonsequevolorissitate dan anderen. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon19 sequidoluptatemporectedignimus.

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquatiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatiWe moeten gelijke kansen hebben underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoom een baan te krijgen. luptatiisdoloratemperionresciWe moeten hetzelfde loon krijgen voor hetzelfde werk. mintorissuscianatem.Denihileume Werkgevers moeten de werkplekken veranderen tquepedquateaceperumetquiaspror zodat deze toegankelijk zijn voor iedereen. enam,conemporessumetmaio.UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepuIedereen moet zijn mails kunnen lezen. daestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaIedereen moet les kunnen volgen nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraein het gewoon onderwijs. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Toegankelijkheid speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoetiumsit,teIedereen moet overal naar binnen kunnen eatemet,omnitiisenditatesuntfac en alles kunnen begrijpen. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi De gebouwen moeten worden aangepast. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeHet gaat over een lift, pijlen in braille, roquevoluptatiisassectideconeneen effen wandelpad,… emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataMensen mogen niet altijd moeilijke woorden gebruiken. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedenHet gaat over informatie die dezelfde is voor iedereen. tautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit20 pravelipsamenisditiunteminissa-

umdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpa voluptatiur?Emetoccateetur,eni quatiisdiveriatenonseditectur, omnisimrerisiurreptateminvernaGelijkheid van man en vrouw tiunderspictectiusparumimaxima Mannen en vrouwen zijn evenveel waard. gnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denihile Talent umetquepedquateaceperumetquias Er is respect voor de talenten en de eigen persoonlijkheid prorenam,conemporessumetmaio. van mensen met een beperking. UgiavenimusnosestetlatesvenisEen talent is iets waar je heel goed in bent dolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorezoals tekenen, voetbal spelen… vnesipiciumlautquodignimusdusJe eigen persoonlijkheid is wie je bent als mens, ressumalitquenonsequuntotatemramet al je mogelijkheden en beperkingen. evoluptisnullamquaedolenestiaep rorroblautapiet,temposaliberibe rsperuntissunt,nisoloremodipsus ,eemet,omnitiisenditatesuntface repevoluptadendaenempore,sumqui aquiblamillectorporepenonsequidolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupitpravelipsamenisditiunteminissa21 mideumenetquecorumrecae.Rorum,ve


Wat moet een land doen ?

artikel

4

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu ALLE landen moeten zorgen rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite dat mensen met een beperking ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumideze rechten en vrijheden hebben. maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Een land moet zorgen dat andere mensen rekening ileumetquepedquateaceperumetqui houden met deze rechten. asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoEen land moet zorgen dat men geen mensen uitsluit. lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaMen moet niet alleen praten OVER mensen nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraemet een beperking. Men moet werken voluptisnullamquaedolenestiaepr MET mensen met een beperking. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teDit kan men op verschillende manieren doen. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Wetten moeten aangepast worden aan mensen met iaquiblamillectorporepenonsequi een beperking. dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptibe De wetten moeten rekening houden met mensen met roquevoluptatiisassectideconeneen beperking. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverata Mensen met een beperking moeten kunnen meedoen rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentain het beleid. utmoloremquidesetvoluptatempella Beleid betekent meewerken in de politiek. nenecatquianonsequevolorissitate Zo zal men een Vlaamse Hoge raad oprichten. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon23 sequidoluptatemporectedignimus.

• •

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquatiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernati Zij moeten controleren of het land rekening houdt underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdomet mensen met een beperking. luptatiisdoloratemperionresci In deze Vlaamse Hoge Raad moeten ook mintorissuscianatem.Denihileume mensen met een beperking zitten. tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolum Men moet onderzoek doen naar betere rehenescidusmosdipiscillaceputechnologieën, zodat iedereen kan meedoen daestisimagnatiooccumrecorevoin de maatschappij. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemrae Technologieën zijn technische hulpmiddelen. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Deze moeten zo goedkoop mogelijk zijn. speruntissunt,nisoloremodipsus, Dan kan iedereen deze technologieën betalen. eostomnistiunt,quoetiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Dit kan bijvoorbeeld een sprekend uurwerk zijn of een erepevoluptadendaenempore,sumqu computer die kan voorlezen wat er geschreven staat. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Alle informatie moet begrijpbaar zijn voor iedereen. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnon Men moet vorming geven aan mensen die werken sequundaquaeribusrestrumveratamet personen met een beperking. rumetessimesapelignivenditeat Het is belangrijk dat zij de rechten van mensen epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempelmet een beperking kennen. lanecatquianonsequevolorissitate Zij kunnen mensen met een beperking op die manier stautecepeliquidquamiliquoellagoede ondersteuning bieden. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit24 pravelipsamenisditiunteminissa-

•

• •

umdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpa voluptatiur?Emetoccateetur,eni quatiisdiveriatenonseditectur, Je kan als land niet een klein beetje aan rechten werken. omnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaxima Je moet goed nadenken en luisteren naar mensen met gnidemisuntaconetquataututauteen beperking. doluptatiisdoloratemperionresEen land moet er grondig werk van maken. cimintorissuscianatem.Denihile Je moet niet alleen binnen kunnen in een theaterzaal. umetquepedquateaceperumetquias prorenam,conemporessumetmaio. Het theaterstuk moet ook verstaanbaar zijn voor jou. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaHalf werk is geen werk! cepudaestisimagnatiooccumrecorevnesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaep rorroblautapiet,temposaliberibe rsperuntissunt,nisoloremodipsus ,eemet,omnitiisenditatesuntface repevoluptadendaenempore,sumqui aquiblamillectorporepenonsequidolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupitpravelipsamenisditiunteminissa25 mideumenetquecorumrecae.Rorum,ve

5


artikel

Gelijkwaardigheid en non-discriminatie

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Iedereen moet op dezelfde manier behandeld worden. ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Iedereen moet op dezelfde manier beschermd worden. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceBeschermd worden betekent dat men je zal verdedigen als pudaestisimagnatiooccumrecorevoiemand iets doet tegen je mensenrechten. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeIedereen moet dezelfde bescherming krijgen. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Uitsluiten van mensen is verboden. speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Er moeten redelijke aanpassingen komen. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Alle landen moeten ervoor zorgen dat de wetten voor dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptibeiedereen gelijk zijn. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon27 sequidoluptatemporectedignimus.

Iedereen is gelijk voor de wet.


Vrouwen met een beperking

artikel

6

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiVrouwen met een beperking verdienen extra aandacht. maximagnidemisuntaconetquatauVrouwen met een beperking worden sneller uitgesloten. tutautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Zij zijn vrouw en zij hebben een beperking. ileumetquepedquateaceperumetqui Dit zijn twee redenen om hen uit te sluiten. asprorenam,conemporessumetmaio. Dat mag niet! Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,te eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Een vrouw heeft dezelfde rechten als een man. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Een vrouw met een beperking heeft dezelfde rechten als Occuseumesitaturmoseadoluptibeeen vrouw zonder beperking. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon29 sequidoluptatemporectedignimus.

Vrouwen met een beperking hebben dezelfde rechten als alle andere mensen.

7


artikel

Kinderen met een beperking

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Ze moeten hulp krijgen om hun mening te zeggen. speruntissunt,nisoloremodipsus, Deze hulp moet passen bij hun beperking en hun leeftijd. eostomnistiunt,quoentiumsit,te eatemet,omnitiisenditatesuntfac Dit wil zeggen dat de hulp niet groter moet zijn erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dan nodig. dolendamducipsamatasipietautem. We moeten kinderen niet betuttelen Occuseumesitaturmoseadoluptibeomwille van hun beperking. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataEr moet geluisterd worden naar kinderen rumetessimesapelignivenditeatmet een beperking. epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon31 sequidoluptatemporectedignimus.

Kinderen met een beperking hebben dezelfde rechten als kinderen zonder beperking.


Bevordering van de bewustwording

8

artikel

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisAlle landen moeten aan de mensen estiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet een duidelijk beeld geven. ur,eniquatiisdiveriatenonsedite Wie zijn personen met een beperking? ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiWat zijn hun rechten? maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperiWaarom moeten mensen dit weten? onrescimintorissuscianatem.Denih Mensen denken vaak verkeerde dingen. ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Mensen zien wat mensen met een beperking kunnen. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdo Mensen zien dat mensen met een beperking lumrehenescidusmosdipiscillaceook mensen zijn. pudaestisimagnatiooccumrecorevo Mensen zien dat mensen met een beperking lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusreskunnen leren. sumalitquenonsequuntotatemrae Mensen leren dat mensen met een beperking voluptisnullamquaedolenestiaepr niet raar zijn. orroblautapiet,temposaliberiber Mensen moeten geen vooroordelen hebben. speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,te … eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Dit kunnen we doen iaquiblamillectorporepenonsequi - door campagnes te voeren, dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptibe- door reclame te maken, roquevoluptatiisassectideconen- door er aandacht aan te geven in het onderwijs, emporioptaeconevolorumradesnon- door verenigingen zoals Onze Nieuwe Toekomst, sequundaquaeribusrestrumverata-… rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellaMensen met een beperking zijn ook PERSONEN. nenecatquianonsequevolorissitate De nadruk mag niet op de beperking liggen. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon33 sequidoluptatemporectedignimus.

• • • • • • •


artikel

9

Toegankelijkheid

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisIedereen moet binnen kunnen in alle gebouwen. estiumesnamvitlaboruntiadoluptu Je kan een hellingsvlak aan de ingang zetten rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite in plaats van een trap. ctur,omnisimrerisiurreptatemin Je kan een lift in een gebouw plaatsen. vernatiunderspictectiusparumi Je kan wegwijzers in braille zetten. maximagnidemisuntaconetquatau Zo zijn er ook aan de zebrapaden ribbels op de weg tutautdoluptatiisdoloratemperivoorzien. onrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui Een persoon, die niet (goed) kan zien, weet nu asprorenam,conemporessumetmaio. waar hij kan oversteken. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdo Mensen in een rolstoel kunnen niet aan de bankautomaat. lumrehenescidusmosdipiscillace Daarom zouden deze lager moeten komen. pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaIedereen moet kunnen gebruik maken nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevan het openbaar vervoer. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Iedereen moet met iedereen kunnen praten. speruntissunt,nisoloremodipsus, Iedereen moet alles kunnen verstaan. eostomnistiunt,quoentiumsit,te Een gsm moet zo gemaakt zijn dat iedereen eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu hem kan gebruiken. iaquiblamillectorporepenonsequi Een gsm met grotere cijfers kan gemakkelijker zijn. dolendamducipsamatasipietautem. Bij sommige gesprekken moet een doventolk aanwezig Occuseumesitaturmoseadoluptibezijn. Zo kunnen dove mensen het gesprek volgen. roquevoluptatiisassectideconen Sommige mensen kunnen niet lezen. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverata Er bestaan computers, die voor hen rumetessimesapelignivenditeatteksten kunnen voorlezen. epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellaSommige teksten hebben heel veel moeilijke nenecatquianonsequevolorissitate woorden. Mensen moeten soms hun teksten stautecepeliquidquamiliquoellagemakkelijker maken. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon35 sequidoluptatemporectedignimus.

• • • • •

• • •


Recht op leven

artikel

10

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceJe mag geen mensen doden pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaomdat ze een beperking hebben. nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeIedereen heeft recht op een eigen leven. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Je kan kiezen welk leven je wil leiden: eostomnistiunt,quoentiumsit,te Een luxeleven eatemet,omnitiisenditatesuntfac Een gezond leven erepevoluptadendaenempore,sumqu Een leven vol vrienden iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Een eenzaam leven Occuseumesitaturmoseadoluptibe Een leven zonder verdriet roquevoluptatiisassectideconen Een leven vol goede zorgen emporioptaeconevolorumradesnon … sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon37 sequidoluptatemporectedignimus.

Alle landen moeten ervoor zorgen dat iedereen kan leven.

• • • • • • •

11


artikel

Risicovolle situaties en humanitaire noodsituaties

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Risicovolle situaties zijn gevaarlijke situaties. ileumetquepedquateaceperumetqui Dit kan gaan over een oorlog. asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoHumanitaire noodsituaties zijn situaties lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevowaar mensen in gevaar zijn. lorsiconresmosullumquaerionetmaDit kan gaan over een aardbeving, een storm, een nesipiciumlautquodignimusdusresoverstroming,… sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber In deze situaties hebben mensen met een beperking speruntissunt,nisoloremodipsus, recht op veiligheid. eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Mensen met een beperking hebben het recht erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi om beschermd te worden in gevaarlijke situaties. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeSoms zijn er extra maatregelen nodig voor roquevoluptatiisassectideconenmensen met een beperking. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon39 sequidoluptatemporectedignimus.


Gelijkheid voor de wet

12

artikel

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisIn de wet moet men rekening houden estiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet met personen met een beperking. ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin Ze moeten gezien worden als mensen die dezelfde vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataukansen hebben als mensen zonder beperking. tutautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Ze hebben het recht om dingen te erven. ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoEen lening mag niet geweigerd worden lumrehenescidusmosdipiscillaceomdat je een beperking hebt. pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaZe hebben het recht om belastingen te nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraebetalen net als iedereen. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Landen moeten weten dat mensen met een beperking speruntissunt,nisoloremodipsus, handelingsbekwaam zijn. eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Handelingsbekwaam betekent dat je zelf dingen kunt doen. erepevoluptadendaenempore,sumqu Je weet wat je doet en je kan in staan voor je eigen daden. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Je kan zelf de trein nemen naar Gent. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconen emporioptaeconevolorumradesnonJe kan zelf een studio huren. sequundaquaeribusrestrumverata rumetessimesapelignivenditeatJe kan zelf een bankkaart gebruiken. epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate Alle landen moeten maatregelen nemen, stautecepeliquidquamiliquoelladie hierbij kunnen helpen. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon41 sequidoluptatemporectedignimus.

13


artikel

Toegang tot de rechter

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaAls je als vrouw misbruikt wordt, moet je naar de rechter nesipiciumlautquodignimusdusreskunnen gaan. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Wanneer men iets steelt van jou, moet je naar de rechter speruntissunt,nisoloremodipsus, kunnen gaan. eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Wanneer men jou pijn doet, moet je naar de rechter erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi kunnen gaan. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeEen rechter is iemand die recht spreekt. roquevoluptatiisassectideconenEen rechter bepaalt in een rechtszaak wie er schuldig is. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataHij bepaalt ook welke straf er wordt gegeven. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon43 sequidoluptatemporectedignimus.

Je hebt het gevoel dat je oneerlijk behandeld wordt. Je moet naar een rechter kunnen gaan.


Vrijheid en veiligheid van de persoon

artikel

14

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoVrijheid wil zeggen dat je zelf kiest wat je wil doen. lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevoJe kiest zelf waar je naar toe wil gaan. lorsiconresmosullumquaerionetmaJe vrijheid mag niet afgepakt worden. nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonVeiligheid betekent dat je wordt beschermd tegen gevaar. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon45 sequidoluptatemporectedignimus.

Iedereen heeft recht op vrijheid. Iedereen heeft recht op veiligheid.


15 artikel

Je moet geen foltering of straf ondergaan.

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Je mag niet gekwetst worden dolendamducipsamatasipietautem. door wat mensen zeggen of doen. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenAlle landen moeten hiervoor zorgen. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon47 sequidoluptatemporectedignimus.

Je mag niemand pijn doen.

Niemand mag jou pijn doen.


Je mag niet uitgebuit of misbruikt worden. Er mag geen geweld gebruikt worden.

16

artikel

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin Mensen met een beperking vernatiunderspictectiusparumimoeten worden beschermd tegen uitbuiting. maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperiUitbuiting betekent het verkeerd gebruiken van macht om onrescimintorissuscianatem.Denih dingen te krijgen. ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Mensen met een beperking Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacemoeten worden beschermd tegen geweld. pudaestisimagnatiooccumrecorevoGeweld betekent dat andere mensen je pijn doen. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresMensen met een beperking sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr moeten worden beschermd tegen misbruik. orroblautapiet,temposaliberiber Misbruik betekent dat iemand iets doet zonder het aan jou speruntissunt,nisoloremodipsus, te vragen. eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Men neemt zomaar geld uit je geldbeugel. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonJe wordt gekust terwijl je dit eigenlijk niet wil. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon49 sequidoluptatemporectedignimus.

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquAlle landen moeten ervoor zorgen atiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatidat geweld niet voorkomt. underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoAlle landen moeten ervoor zorgen dat je ergens terecht luptatiisdoloratemperionrescikan, wanneer je hulp nodig hebt. mintorissuscianatem.Denihileume tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.UgiaAlle landen moeten ook zorgen dat mensen die slechte venimusnosestetlatesvenisdolumdingen doen, worden gestraft. rehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaEr moeten organisaties zijn, waar je terecht kunt nesipiciumlautquodignimusdusresmet je problemen. sumalitquenonsequuntotatemraeZij luisteren naar je voluptisnullamquaedolenestiaepr en zullen je proberen verder te helpen. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoetiumsit,teRobert werkte in een houthandelbedrijf. eatemet,omnitiisenditatesuntfac Hij kwam altijd werken, erepevoluptadendaenempore,sumqu maar werd niet altijd uitbetaald. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Dit is uitbuiting. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit50 pravelipsamenisditiunteminissa-

[

]

umdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpa voluptatiur?Emetoccateetur,eni quatiisdiveriatenonseditectur, omnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaxima gnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denihile umetquepedquateaceperumetquias prorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevnesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaep rorroblautapiet,temposaliberibe rsperuntissunt,nisoloremodipsus ,eemet,omnitiisenditatesuntface repevoluptadendaenempore,sumqui aquiblamillectorporepenonsequidolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupitpravelipsamenisditiunteminissa51 mideumenetquecorumrecae.Rorum,ve

17


artikel

Bescherming van de persoonlijke integriteit

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiPersoonlijke integriteit betekent maximagnidemisuntaconetquataudat je jezelf moet kunnen zijn. tutautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Je moet de dingen kunnen doen, ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. die je zelf graag wilt doen. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoJe moet geen dingen doen die je niet graag doet. lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Begeleiders mogen niet zeggen wat je moet doen. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenOok in voorzieningen heb je recht emporioptaeconevolorumradesnonop een eigen manier van leven sequundaquaeribusrestrumverataen een eigen plekje. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon53 sequidoluptatemporectedignimus.

Niemand mag je tot iets dwingen, ook niet als je een beperking hebt.


Vrijheid van verplaatsing en nationaliteit

18

artikel

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Dit betekent dat je mag kiezen waar je wil wonen. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceJe kan kiezen in welk soort huis je woont: pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetma villa nesipiciumlautquodignimusdusres caravan sumalitquenonsequuntotatemrae kasteel voluptisnullamquaedolenestiaepr appartement orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, kamer eostomnistiunt,quoentiumsit,te voorziening eatemet,omnitiisenditatesuntfac … erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Je kan kiezen in welk land je woont: Occuseumesitaturmoseadoluptibe België roquevoluptatiisassectideconen Frankrijk emporioptaeconevolorumradesnon China sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeat Zuid-Afrika epavollam,coreaccullaccaedenta … utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon55 sequidoluptatemporectedignimus.

Je hebt het recht om te verhuizen. • • • • • • • • • • • •

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquJe kan kiezen hoe je woont: atiisdiveriatenonseditectur,o alleen mnisimrerisiurreptateminvernati bij je ouders underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdo met vrienden luptatiisdoloratemperionresci met je partner mintorissuscianatem.Denihileume met je hond tquepedquateaceperumetquiaspror met je kat enam,conemporessumetmaio.Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolum … rehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevoJe wordt geboren in een land. lorsiconresmosullumquaerionetmaJe ouders gaan dan naar het gemeentehuis nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeen schrijven je in. voluptisnullamquaedolenestiaepr Dat betekent dat je een nationaliteit krijgt. orroblautapiet,temposaliberiber Zo word je Belg. speruntissunt,nisoloremodipsus, Je ouders mogen niet beslissen om je niet in te eostomnistiunt,quoetiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac schrijven, omwille van je beperking. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Je nationaliteit mag niet zomaar worden afgenomen. dolendamducipsamatasipietautem. Je moet kunnen veranderen van nationaliteit. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenJe kan verhuizen naar een ander land. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataJe mag een land verlaten wanneer je wilt. rumetessimesapelignivenditeatJe mag je land altijd terug binnen gaan. epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate Je mag gaan en staan waar en wanneer je wil. stautecepeliquidquamiliquoellaJe komt ook terug wanneer je wil. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit56 pravelipsamenisditiunteminissa-

• • • • • • •


19

artikel


Zelfstandig wonen en deel uitmaken van de maatschappij

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Je mag dus alleen wonen, wanneer je dit wil. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceEr zijn diensten die je helpen een goed huis te vinden. pudaestisimagnatiooccumrecorevoSommige diensten helpen je om alleen te wonen. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresBij andere diensten woon je in groep. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr Marie woont in een huis op een woonerf. orroblautapiet,temposaliberiber Haar huis heeft een eigen voordeur, maar de achterdeur speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teis via een gang verbonden met andere huizen. eatemet,omnitiisenditatesuntfac Marie woont samen met 3 andere personen. erepevoluptadendaenempore,sumqu Als er iets is, kunnen ze steeds iaquiblamillectorporepenonsequi naar de begeleiding gaan. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeZij hebben een eigen ruimte, die verbonden is met het roquevoluptatiisassectideconenhuis. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataVroeger woonde Joris in een leefgroep. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaDat vond hij maar niets. utmoloremquidesetvoluptatempellaNu woont hij zelfstandig. nenecatquianonsequevolorissitate In de week krijgt hij hulp bij papierwerk en geldzaken. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon59 sequidoluptatemporectedignimus.

Een persoon met een beperking heeft het recht om zelfstandig te wonen, als hij/zij dat kan en wil.

[

]


Persoonlijke mobiliteit

artikel

20

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevoJe moet zelf kunnen kiezen waar je naartoe wil. lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeNiemand mag jou verbieden om thuis te blijven. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Als je hulp nodig hebt om je te verplaatsen, speruntissunt,nisoloremodipsus, moet deze gegeven worden. eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Dit kan een rolstoel zijn, maar ook een begeleider, iaquiblamillectorporepenonsequi een hond, een stok, een mobiele centrale, een dolendamducipsamatasipietautem. treinbegeleider,… OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonDe begeleiding mag gratis mee op de bus. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatWanneer mensen in een rolstoel zitten, epavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellamoeten zij de NMBS 24 uur op voorhand verwittigen. nenecatquianonsequevolorissitate Zo kan er iemand hen op de trein helpen. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon61 sequidoluptatemporectedignimus.

Een persoon met een beperking heeft het recht om zich te kunnen verplaatsen.

21


artikel

Vrijheid van mening en toegang tot informatie

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoDit betekent dat je mag zeggen wat je denkt. lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaJe woorden mogen wel niemand pijn doen. nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeJe hebt recht op informatie. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Dit wil zeggen dat je de informatie mag opzoeken eostomnistiunt,quoentiumsit,tedie je nodig hebt. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Je kan informatie opzoeken op verschillende manieren: dolendamducipsamatasipietautem. via het internet Occuseumesitaturmoseadoluptibe via de bibliotheek roquevoluptatiisassectideconen via vrienden emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverata via informatiediensten rumetessimesapelignivenditeat via 1207 epavollam,coreaccullaccaedenta via de radio utmoloremquidesetvoluptatempella … nenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon63 sequidoluptatemporectedignimus.

Een persoon met een beperking heeft recht op vrije meningsuiting.

• • • • • • •

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquJe moet zelf kunnen kiezen hoe jij je informatie wil atiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatizoeken. underspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoSoms kan je hulpmiddelen gebruiken zoals luptatiisdoloratemperionrescipictogrammen, braille, gebarentaal,… mintorissuscianatem.Denihileume tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.UgiaMensen moeten weten dat deze hulpmiddelen heel venimusnosestetlatesvenisdolumbelangrijk kunnen zijn. rehenescidusmosdipiscillacepuZe moeten deze dan ook leren gebruiken. daestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresIn Nederland wordt het nieuws op televisie sumalitquenonsequuntotatemraeook in gebarentaal vertaald. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Verslagen van Onze Nieuwe Toekomst eostomnistiunt,quoetiumsit,teworden voorzien van pictogrammen. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Laura mag de computer alleen gebruiken iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. voor spelletjes. OccuseumesitaturmoseadoluptibeMailen en chatten mag niet. roquevoluptatiisassectideconenZij kan het internet niet gebruiken om zich te emporioptaeconevolorumradesnoninformeren. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit64 pravelipsamenisditiunteminissa-

[ [

] ]



Eerbiediging van de privacy

artikel

22

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisEen persoon met een beperking heeft recht op privacy. estiumesnamvitlaboruntiadoluptu Dit wil zeggen dat andere mensen zich niet mogen rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite bemoeien met jouw leven. ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoMensen mogen zich ook niet bemoeien met je gezin, je lumrehenescidusmosdipiscillaceleven, je thuis, je hobby’s,… pudaestisimagnatiooccumrecorevoWanneer mensen zich toch moeien, moet je daartegen lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresbeschermd worden. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr Zo mogen jouw brieven niet door andere mensen orroblautapiet,temposaliberiber gelezen worden. speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teBegeleiders mogen geen dingen over jou aan andere eatemet,omnitiisenditatesuntfac mensen vertellen, zonder jouw toestemming. erepevoluptadendaenempore,sumqu In een voorziening moet je een eigen kamer hebben. iaquiblamillectorporepenonsequi Jij moet kunnen zeggen wanneer iemand binnen kan dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptibekomen. roquevoluptatiisassectideconenJe moet zelf kunnen kiezen welke informatie over jezelf emporioptaeconevolorumradesnonwordt verspreid. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaKobe heeft een vriend. utmoloremquidesetvoluptatempellaVroeger mochten ze nooit alleen samen zijn. nenecatquianonsequevolorissitate Er was altijd iemand bij in de kamer. stautecepeliquidquamiliquoellaDan wordt je recht op privacy niet gerespecteerd. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon67 sequidoluptatemporectedignimus.

Je moet je eigen leven kunnen leiden.

[

]


artikel

23

Je hebt recht op een woning en een gezinsleven.

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu Een persoon met een beperking rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite heeft recht op een gezinsleven. ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiJe mag zelf kiezen hoe je woont en met wie je wilt wonen. maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih Wanneer je trouwt, moet je daar samen voor kiezen. ileumetquepedquateaceperumetqui Niemand kiest dit voor je. asprorenam,conemporessumetmaio. Je moet oud genoeg zijn om te trouwen. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevoJe mag zelf kiezen of je kinderen wil. lorsiconresmosullumquaerionetmaJe moet zelf over je vruchtbaarheid kunnen beslissen. nesipiciumlautquodignimusdusresVruchtbaarheid is de mogelijkheid om zwanger te worden. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Wanneer een kind geadopteerd wordt, moet dit speruntissunt,nisoloremodipsus, in het belang van het kind zijn. eostomnistiunt,quoentiumsit,teAdoptie betekent dat je jouw kindje eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu aan iemand anders geeft. iaquiblamillectorporepenonsequi Zij zullen dan voor jouw kindje zorgen. dolendamducipsamatasipietautem. Jij kan dit zelf niet doen. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonEen kind gaat alleen weg bij zijn ouders, als zij niet meer sequundaquaeribusrestrumveratavoor het kind kunnen zorgen. rumetessimesapelignivenditeatWanneer het kind weg moet van de ouders, moet men epavollam,coreaccullaccaedentaeerst kijken of het terecht kan bij familie of vrienden. utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate Een allerlaatste oplossing is een voorziening. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon69 sequidoluptatemporectedignimus.


Onderwijs artikel

24

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoJe moet zelf kunnen kiezen waar je naar school wil gaan. lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaJe kan kiezen voor nesipiciumlautquodignimusdusres- de school in jouw buurt, sumalitquenonsequuntotatemrae- een internaat waar je blijft slapen, voluptisnullamquaedolenestiaepr - een school in het buitengewoon onderwijs, orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, - een katholieke school, eostomnistiunt,quoentiumsit,te- een niet-katholieke school, eatemet,omnitiisenditatesuntfac - een beroepsschool waar je een beroep leert, erepevoluptadendaenempore,sumqu -… iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeSoms zal men aanpassingen moeten doen. roquevoluptatiisassectideconenZo kan het kind naar de school van zijn/haar keuze gaan. emporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatVoor blinde kinderen zal men leesboeken in braille epavollam,coreaccullaccaedentamoeten maken. utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon71 sequidoluptatemporectedignimus.

Kinderen met een beperking hebben recht op onderwijs.

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquVoor kinderen in een rolstoel zal men een hellend atiisdiveriatenonseditectur,ovlak of lift moeten installeren. mnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoSoms moet er ook een extra begeleider aanwezig zijn luptatiisdoloratemperionresciin de klas om extra uitleg te geven of te zorgen dat je mintorissuscianatem.Denihileume kan mee doen. tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumJan zit in het buitengewoon onderwijs. rehenescidusmosdipiscillacepuHij studeert zelfstandigheid. daestisimagnatiooccumrecorevoJan vindt het jammer dat hij geen toetsen lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresen taken krijgt. sumalitquenonsequuntotatemraeHij vindt uitdagingen heel belangrijk. voluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber ‘Een school zonder uitdagingen is de naam speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoetiumsit,tevan school niet waardig’. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Thomas zit op een buitengewone school. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeHij zou liever op een gewone school zitten. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnon‘Elke gewone school zou aangepast moeten sequundaquaeribusrestrumverataworden aan rolstoelgebruikers.’ rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit72 pravelipsamenisditiunteminissa-

[

]

[

]



artikel

25

Gezondheid

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumimaximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui Wanneer mensen ziek zijn en naar de dokter moeten, asprorenam,conemporessumetmaio. moeten zij de dokter betalen. UgiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillaceZij krijgen dit geld helemaal of voor een deel terug pudaestisimagnatiooccumrecorevovan de ziekenkas. lorsiconresmosullumquaerionetmaPersonen met een beperking hebben ook dit recht. nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr Wanneer iemand niet alleen naar de dokter kan gaan, orroblautapiet,temposaliberiber moet hij/zij daar hulp bij krijgen. speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teDokters moeten in gemakkelijke woorden vertellen eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu wat het probleem is. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Dokters moeten personen met een beperking op Occuseumesitaturmoseadoluptibedezelfde manier verzorgen als andere mensen. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataSeksuele gevoelens en behoeften rumetessimesapelignivenditeatmaken deel uit van het leven. epavollam,coreaccullaccaedentaHet is daarom belangrijk dat iedereen utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate seksuele voorlichting krijgt. stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon75 sequidoluptatemporectedignimus.

Personen met een beperking hebben recht op gratis of betaalbare gezondheidszorg.


Habilitatie en revalidatie

artikel

26

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet Habilitatie betekent een persoon zien als iemand die ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin zelfstandig kan handelen. vernatiunderspictectiusparumiJe bent iemand die vaardigheden kan aanleren. maximagnidemisuntaconetquatauJe kan een opleiding volgen, die je graag doet, tutautdoluptatiisdoloratemperizoals computerlessen. onrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Revalidatie betekent herstellen van iets. UgiavenimusnosestetlatesvenisdoVele mensen moeten naar de kinesist gaan, lumrehenescidusmosdipiscillaceopdat ze beter leren lopen. pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaSommige mensen hebben het moeilijk om bepaalde nesipiciumlautquodignimusdusreswoorden uit te spreken. Zij gaan naar de logopedist. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr Mensen hebben het recht om vaardigheden te leren. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Mensen hebben ook recht op (lichamelijke) behandeling. eostomnistiunt,quoentiumsit,teDit moet zo dicht mogelijk bij huis georganiseerd worden. eatemet,omnitiisenditatesuntfac Het doel moet zijn dat mensen erepevoluptadendaenempore,sumqu volledig kunnen participeren. iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Iedereen heeft immers het recht om Occuseumesitaturmoseadoluptibeeen zo normaal mogelijk leven te leiden. roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonAlle landen moeten hiervoor maatregelen nemen. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaDit kan je doen zonder de hulp van anderen. utmoloremquidesetvoluptatempellaAls je hulp wil, mag je dit vragen. nenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon77 sequidoluptatemporectedignimus.


Werk en werkgelegenheid

artikel

27

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite Personen met een beperking ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumihebben recht op goed werk. maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperiWanneer je hulp nodig hebt, moet deze worden gegeven. onrescimintorissuscianatem.Denih ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Je hebt het recht zelf voor je eten en kleren te zorgen. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teEr moet gezorgd worden dat je met je rolstoel eatemet,omnitiisenditatesuntfac de werkplaats kan bereiken. erepevoluptadendaenempore,sumqu Een persoon met een visuele beperking iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. heeft recht op een aangepaste computer. OccuseumesitaturmoseadoluptibeOok heb je recht op ondersteuning op de werkvloer. roquevoluptatiisassectideconenDit kan door een doventolk, een jobcoach, emporioptaeconevolorumradesnoneen hellend vlak, … sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaJe moet kunnen kiezen hoe lang utmoloremquidesetvoluptatempellaje wilt werken: halftijds, voltijds, 4/5,… nenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon79 sequidoluptatemporectedignimus.

Je werkgever moet ervoor zorgen dat jij je werk kan doen.

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquJe hebt het recht om je aan te sluiten bij een vakbond. atiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatiZij zorgen dat je genoeg betaald wordt. underspictectiusparumimaximagn Zij zorgen dat de omstandigheden waarin je werkt idemisuntaconetquataututautdoin orde zijn. luptatiisdoloratemperionresciZij zorgen dat je niet te lang moet werken. mintorissuscianatem.Denihileume tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.UgiaAlle landen moeten ervoor zorgen venimusnosestetlatesvenisdolumdat er geen slavernij is. rehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresKurt werkt op een voedingsbedrijf. sumalitquenonsequuntotatemraeDaar krijgt hij aangepaste taken. voluptisnullamquaedolenestiaepr Zo heeft hij geen begeleiding nodig orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, en kan hij wel in een gewoon bedrijf werken. eostomnistiunt,quoetiumsit,teHij is verantwoordelijk om goede producten eatemet,omnitiisenditatesuntfac bij de klanten te leveren. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit80 pravelipsamenisditiunteminissa-

[

]



Behoorlijke levensstandaard en sociale bescherming

artikel

28

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisMensen met een beperking estiumesnamvitlaboruntiadoluptu hebben recht op een behoorlijke rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite levensstandaard. ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiDit betekent maximagnidemisuntaconetquatau genoeg geld om van te leven, tutautdoluptatiisdoloratemperi voldoende eten en drinken, onrescimintorissuscianatem.Denih voldoende kleren, ileumetquepedquateaceperumetqui een huis om in te wonen, asprorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdo water om je te kunnen wassen, lumrehenescidusmosdipiscillace… pudaestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaPersonen met een beperking hebben recht nesipiciumlautquodignimusdusresop sociale bescherming. sumalitquenonsequuntotatemraeSociale bescherming wil zeggen voluptisnullamquaedolenestiaepr dat de maatschappij jou helpt. orroblautapiet,temposaliberiber Wanneer je het moeilijk hebt, zal de maatschappij speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoentiumsit,teje niet in de steek laten. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Wanneer je ziek bent en je kan niet gaan werken, iaquiblamillectorporepenonsequi dan zal de maatschappij zorgen dat je wel geld krijgt. dolendamducipsamatasipietautem. OccuseumesitaturmoseadoluptibeWanneer je te oud bent om te gaan werken, roquevoluptatiisassectideconenheb je elke maand recht op geld. emporioptaeconevolorumradesnonDit geld krijg je van de maatschappij. sequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaVeel mensen met een beperking leven in armoede. utmoloremquidesetvoluptatempellaDit maakt het voor hen moeilijker om te leven. nenecatquianonsequevolorissitate Daarom moet men ervoor zorgen dat mensen met een stautecepeliquidquamiliquoellabeperking niet meer arm zijn. doloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon83 sequidoluptatemporectedignimus.

• • • • • •


artikel

29

Participatie in het politieke en openbare leven

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntParticipatie betekent deelnemen aan iets. doluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet Mensen met een beperking hebben het recht om deel te ur,eniquatiisdiveriatenonsedite nemen aan het openbare en politieke leven. ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiJe hebt het recht om te stemmen. maximagnidemisuntaconetquatauJe hebt het recht om dit alleen te doen, zonder dat tutautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih iemand bij jou staat. ileumetquepedquateaceperumetqui Je moet niet vertellen op wie je gestemd hebt. asprorenam,conemporessumetmaio. Als je hierbij ondersteuning nodig hebt, mag je deze Ugiavenimusnosestetlatesvenisdopersoon zelf kiezen. lumrehenescidusmosdipiscillaceHet stemmen moet toegankelijk zijn voor iedereen. pudaestisimagnatiooccumrecorevoDe stemhokjes moeten breed genoeg zijn, lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusreszodat je er met een rolstoel in kan rijden. sumalitquenonsequuntotatemraeJe kan een stemprinter gebruiken. voluptisnullamquaedolenestiaepr Je moet kunnen begrijpen hoe je moet stemmen. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Deze computer helpt mensen, die niet kunnen lezen en eostomnistiunt,quoentiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac schrijven, een stem uit brengen. erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Mensen met een beperking hebben ook het recht om dolendamducipsamatasipietautem. zich verkiesbaar te stellen. OccuseumesitaturmoseadoluptibeDit wil zeggen dat mensen op je kunnen stemmen roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonbij de verkiezingen. sequundaquaeribusrestrumverataHiervoor heb je recht op ondersteuning. rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentaJe hebt het recht om deel te nemen aan verenigingen utmoloremquidesetvoluptatempellaof politieke organen. nenecatquianonsequevolorissitate Je hebt het recht om zelf organisaties op te richten voor stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepersonen met een beperking. promosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon85 sequidoluptatemporectedignimus.


Deelname aan het culturele leven, recreatie, vrijetijdsbesteding en sport

artikel

30

SandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisMensen met een beperking hebben, net als iedereen: estiumesnamvitlaboruntiadoluptu recht op vrije tijd rasulpavoluptatiur?Emetoccateet recht op cultuur ur,eniquatiisdiveriatenonsedite ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiDit kan een bezoek zijn aan een museum, een theater, maximagnidemisuntaconetquataueen bibliotheek, kijken naar televisieprogramma’s,… tutautdoluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denih recht op recreatie of ontspanning ileumetquepedquateaceperumetqui asprorenam,conemporessumetmaio. Dit kan een wandeling in het park zijn, gaan winkelen, Ugiavenimusnosestetlatesvenisdonaar een speeltuin gaan,… lumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevoHet moet mogelijk zijn dat personen met een beperking lorsiconresmosullumquaerionetmadeelnemen aan sportactiviteiten die rekening houden nesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraemet hun beperking. voluptisnullamquaedolenestiaepr De gebouwen moeten hierbij ook toegankelijk zijn. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, Zo moeten er mogelijkheden zijn om sporten als eostomnistiunt,quoentiumsit,terolstoeldansen, rolstoelbasket,... te beoefenen. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu iaquiblamillectorporepenonsequi Mensen met een beperking dolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptibemoeten op een gelijke manier roquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonkunnen deelnemen aan sport en sequundaquaeribusrestrumveratavrije tijd als mensen rumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentazonder beperking. utmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon87 sequidoluptatemporectedignimus.

• • •

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquatiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaximagn idemisuntaconetquataututautdoKim heeft een aangepaste fiets. luptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denihileume Zo kan ze zelfstandig gaan fietsen. tquepedquateaceperumetquiaspror Kim vindt dat er niet genoeg aangepaste enam,conemporessumetmaio.Ugiaactiviteiten zijn in de buurt. venimusnosestetlatesvenisdolumZe moet steeds vervoer regelen rehenescidusmosdipiscillacepuen dat kost veel geld. daestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraeMaarten doet mee aan de Special Olympics. voluptisnullamquaedolenestiaepr Volgende keer hoopt hij eerste te worden. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, eostomnistiunt,quoetiumsit,teeatemet,omnitiisenditatesuntfac Sofie heeft haar rijbewijs. erepevoluptadendaenempore,sumqu Ze kan gaan en staan waar ze wilt. iaquiblamillectorporepenonsequi Zo gaat ze soms naar de cinema of dolendamducipsamatasipietautem. supporteren voor Anderlecht. OccuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumverataPieter zit in een filmclub. rumetessimesapelignivenditeatHier leert hij hoe je moet filmen en hoe je epavollam,coreaccullaccaedenmooie beelden krijgt. tautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit88 pravelipsamenisditiunteminissa-

[

]

[ [ [

]

]

]



artikel

31tot 50

Sandionevolorenianamusanisquamneofficiumdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadoluptu rasulpavoluptatiur?Emetoccateet ur,eniquatiisdiveriatenonsedite We hebben alle rechten besproken. ctur,omnisimrerisiurreptatemin vernatiunderspictectiusparumiEr moet gecontroleerd worden of alle landen ook maximagnidemisuntaconetquataututautdoluptatiisdoloratemperirekening houden met deze rechten. onrescimintorissuscianatem.Denih Daarom moet elk land een groep mensen ileumetquepedquateaceperumetqui aanduiden, asprorenam,conemporessumetmaio. Ugiavenimusnosestetlatesvenisdodie zorgt dat er geen fouten gemaakt worden. lumrehenescidusmosdipiscillaceDit noemt men een raad. pudaestisimagnatiooccumrecorevoDe raad moet kijken of het land rekening houdt lorsiconresmosullumquaerionetmanesipiciumlautquodignimusdusresmet deze rechten. sumalitquenonsequuntotatemraeDe raad moet controleren of de wet rekening voluptisnullamquaedolenestiaepr houdt met het verdrag. orroblautapiet,temposaliberiber speruntissunt,nisoloremodipsus, De raad moet kijken of gebouwen toegankelijk eostomnistiunt,quoentiumsit,tezijn. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Het is heel belangrijk dat er mensen met een iaquiblamillectorporepenonsequi dolendamducipsamatasipietautem. beperking in deze raad zitten. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnon91 sequidoluptatemporectedignimus.

quamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpavoluptatiur?Emetoccateetur,eniquatiisdiveriatenonseditectur,omnisimrerisiurreptateminvernatiunderspictectiusparumimaximagn Twee jaar na de ondertekening, idemisuntaconetquataututautdomoet deze raad een verslag schrijven. luptatiisdoloratemperionresciIn dit verslag vertellen zij welke maatregelen mintorissuscianatem.Denihileume België heeft genomen. tquepedquateaceperumetquiaspror enam,conemporessumetmaio.UgiaOok vertellen zij of België vooruitgang heeft venimusnosestetlatesvenisdolumgeboekt. rehenescidusmosdipiscillacepuVanaf dan moet de raad elke vier jaar daestisimagnatiooccumrecorevolorsiconresmosullumquaerionetmaeen verslag schrijven. nesipiciumlautquodignimusdusresHet verslag kan door iedereen gelezen worden. sumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaepr orroblautapiet,temposaliberiber Dit verslag wordt opgestuurd naar het comité speruntissunt,nisoloremodipsus, betreffende de rechten van personen met een eostomnistiunt,quoetiumsit,tebeperking. eatemet,omnitiisenditatesuntfac erepevoluptadendaenempore,sumqu Dit is een internationaal comité. iaquiblamillectorporepenonsequi Internationaal betekent dat het van alle landen is. dolendamducipsamatasipietautem. Het comité bestaat uit 12 experts. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupit92 pravelipsamenisditiunteminissa-

umdelentvoluptatisdoluptaquiomnisquamcumecoremporeruptatisdellavolorpostrumidesuntdoluptatesintquidmaximilitiisestiumesnamvitlaboruntiadolupturasulpa voluptatiur?Emetoccateetur,eni quatiisdiveriatenonseditectur, omnisimrerisiurreptateminvernaAlle landen moeten samenwerken met het comité. tiunderspictectiusparumimaxima Als een land een probleem heeft, kan het comité gnidemisuntaconetquataututauthen helpen. doluptatiisdoloratemperionrescimintorissuscianatem.Denihile umetquepedquateaceperumetquias Wanneer je vindt dat je rechten niet gevolgd prorenam,conemporessumetmaio. worden, dan kan je naar het comité stappen. UgiavenimusnosestetlatesvenisZij zullen jouw land dan straffen. dolumrehenescidusmosdipiscillacepudaestisimagnatiooccumrecorevnesipiciumlautquodignimusdusressumalitquenonsequuntotatemraevoluptisnullamquaedolenestiaep rorroblautapiet,temposaliberibe rsperuntissunt,nisoloremodipsus ,eemet,omnitiisenditatesuntface repevoluptadendaenempore,sumqui aquiblamillectorporepenonsequidolendamducipsamatasipietautem. Occuseumesitaturmoseadoluptiberoquevoluptatiisassectideconenemporioptaeconevolorumradesnonsequundaquaeribusrestrumveratarumetessimesapelignivenditeatepavollam,coreaccullaccaedentautmoloremquidesetvoluptatempellanenecatquianonsequevolorissitate stautecepeliquidquamiliquoelladoloreicidestetamarionseditexcepromosutfugiaecat.Atvenemadiommoluptiusamquiscoreniasimusnonsequidoluptatemporectedignimus. Veriossitatquiutemfugiasolupitpravelipsamenisditiunteminissa93 mideumenetquecorumrecae.Rorum,ve

Wat is Onze Nieuwe Toekomst? Onze Nieuwe Toekomst is een beweging van, voor en door mensen met een verstandelijke beperking. We willen met onze beweging vooral laten zien dat we mensen zijn met eigen mogelijkheden. Als er met ons rekening wordt gehouden, dan kunnen we ook heel wat. Als beweging verdedigen we de rechten en de belangen van mensen met een verstandelijke beperking. We vechten voor gelijke kansen in onze samenleving. We willen het onrecht bestrijden en onze mensenrechten verdedigen. We willen controle op ons leven. We willen graag baas zijn over ons eigen leven en dat ook blijven. Samen denken we na, praten we en voeren we actie. We gaan er samen voor!

94

We hebben 3 doelen: - We willen elkaar beter leren kennen en elkaar verstaan. - We willen tonen dat we wél iets kunnen aan alle andere mensen. - Het derde doel is misschien het belangrijkste: we strijden samen voor onze rechten als mensen!

Contactgegevens: ONT vzw p/a Jaspisstraat 1 9000 Gent Tel.: 0498.56.96.95

95

Uitgave: 2010 Layout en illustraties: Driedee Projects bvba

We bedanken: Universiteit Gent - Vakgroep Orthopedagogiek Professor Geert Van Hove Bram Martens, student 1ste Master Alle studenten uit de 1ste Bachelor Pedagogische Wetenschappen voor de stem op de audio-CD: Tom Boudeweel Dit boekje werd gemaakt door: Ludo Schoeters Marc Callebaut Met ondersteuning van Jolien Huylebroeck Alle kernleden & coachen van Onze Nieuwe Toekomst www.ont.be

Dit boekje kwam tot stand met de steun van:

de mensenrechten voor personen met een beperking

Recommend Documents