De kunst van het samenwerken

SMOEL is het begeleidend onderzoek voor het ZonMw-programma ‘Op één lijn’

Uitnodiging zevende landelijke themabijeenkomst

De kunst van het samenwerken Eerste hulp bij samenwerking met de gemeente(n)

Donderdag 27 juni 2013, 15.00-20.00 uur Educatorium, Leuvenlaan 19, 3584 CE Utrecht

Zevende SMOEL themabijeenkomst: Eerste hulp bij samenwerking met de gemeente(n)? Gemeenten spelen een steeds belangrijkere rol in de lokale organisatie van zorg en welzijn. Wilt u weten hoe u een duurzame relatie opbouwt met uw gemeente? Kom dan 27 juni naar de themabijeenkomst! Gemeenten worden een steeds belangrijkere samenwerkingspartner voor de eerste lijn. Vanwege de overheveling van rijksoverheidstaken naar de gemeente en de afbouw van de AWBZ. Gemeenten vormen daardoor een groeiende inkoopmacht. Naast zorgverzekeraars. Deze partners zullen hun beleid en hun inkoop in de toekomst meer op elkaar afstemmen. Gemeenten zoeken naar mogelijkheden tot samenwerking met de eerste lijn. In de praktijk is het echter niet makkelijk om elkaar te vinden en verbinden! Dat komt door verschillen in cultuur en oriëntatie. Er leven over en weer verschillende denkbeelden die samenwerking in de weg staan. Het is vaak een uitdaging om een relatie te verankeren en onderhouden. We bieden in deze themabijeenkomst ‘eerste hulp’ bij het bouwen van een duurzame relatie met gemeente. In deze themabijeenkomst krijgt u antwoorden op vragen als:  Hoe organiseert u samenwerking met de gemeente?  Hoe raakt u actief betrokken bij het tot stand komen van beleid op het gebied van zorg en welzijn?  Welke afwegingskaders hanteren gemeenten in de wijze waarop zij zorg en welzijn organiseren en inkopen?  Hoe maakt u strategisch gebruik van de beleidscyclus? Naast de medewerkers van de praktijkprojecten zijn ook andere geïnteresseerde partijen van harte welkom tijdens de themabijeenkomsten. SMOEL en de kunst van het samenwerken 'SMOEL' staat voor Samenwerking Monitor Op Eén Lijn1 en is het begeleidend onderzoek voor het ZonMw-programma Op één lijn (www.zonmw.nl/opeenlijn). In het programma Op één lijn staat de versterking van de organisatie in de eerstelijnszorg centraal. SMOEL doet onderzoek bij alle Op één lijn projecten om te begrijpen hoe het proces van samenwerking en organisatieontwikkeling verloopt. Er worden verschillende onderzoekstrategieën gecombineerd om de verschillende projecten optimaal te ondersteunen en evalueren. Door een systematische terugkoppeling van de meetgegevens kunnen de projecten zich continu verbeteren. Om kennis en inzichten van de Op één lijn projecten te delen, organiseren het Jan van Es Instituut en het Julius Centrum themabijeenkomsten. Centraal bij deze themabijeenkomsten staat de kunst van het samenwerken. Wat zijn de succesfactoren en knelpunten rond de samenwerking en organisatieontwikkeling? En wat kunnen de projecten van elkaar leren? Deze themabijeenkomsten zijn ook toegankelijk voor externe belangstellenden. Voor meer informatie over SMOEL en de themabijeenkomsten kijk op www.smoel.org. 1

SMOEL is een consortium van zes partijen NIVEL, Jan van Es Instituut / Julius Centrum van het UMC Utrecht, Instituut Beleid en Management van de Gezondheidszorg (iBMG), EIM en Research voor Beleid.

Programma SMOEL themabijeenkomst op 27 juni 2013 14.00 uur

Ontvangst met koffie en thee en gelegenheid tot netwerken

15.00 uur

Opening door de voorzitter Marc Bruijnzeels, Directeur Jan van Es Instituut

15.05 uur

Perspectief van de gemeente José Manshanden, Lid Directieraad/Themadirecteur Sociaal Gemeente Utrecht

15.30 uur

De kunst van slim samenwerken Prof.dr. Patrick Kenis, Academic Dean Antwerp Management School

17.00 uur

1e ronde workshops: ‘Best Practice samenwerking met de gemeente’ Deelnemers krijgen een keuzeformulier toegestuurd, er kunnen tijdens de bijeenkomst 2 verschillende workshops worden bijgewoond 1) MSM: Multidisciplinair Samenwerkingsmodel: de cliënt centraal in domeinoverstijgende zorg Jan Peters MSc, Projectleider MSM en Adi Kessels-de Beer, Penvoerder MSM 2) Nieuwegein: de spelregels van de gemeente zijn anders dan van de zorgverzekeraar! Jan Joost Meijs, Directeur Gezondheidscentrum de Roerdomp 3) Twee praktijkvoorbeelden integrale samenwerking in Amersfoort - Integrale en wijkgerichte zorg: Orion Straalt! - Samenwerking BSlim: beweeg meer, eet gezond en FrieslandCampina Marloes Westerveld, Adviseur Zorg Gemeente Amersfoort en Juliette Neomagus, Projectleider Integrale Zorg Achmea 4) De ZorgBuurtSuper: betere samenwerking, betere kwaliteit Frank Verschuur, Zelfstandig Adviseur VieR Organisatie en drs. Albert Scheffer, Senior Beleidsmedewerker Samenlevingszaken Gemeente Smallingerland

18.00 uur

Soep met broodjes en gelegenheid tot netwerken

18.30 uur

2e ronde workshops: ‘Best Practice samenwerking met de gemeente’ Deelnemers krijgen een keuzeformulier toegestuurd, er kunnen tijdens de bijeenkomst 2 verschillende workshops worden bijgewoond. 1) MSM: Multidisciplinair Samenwerkingsmodel: de cliënt centraal in domeinoverstijgende zorg Jan Peters MSc, Projectleider MSM en Adi Kessels-de Beer, Penvoerder MSM 2) Nieuwegein: de spelregels van de gemeente zijn anders dan van de zorgverzekeraar! Jan Joost Meijs, Directeur Gezondheidscentrum de Roerdomp 3) Twee praktijkvoorbeelden integrale samenwerking in Amersfoort - Integrale en wijkgerichte zorg: Orion Straalt! - Samenwerking BSlim: beweeg meer, eet gezond en FrieslandCampina Marloes Westerveld, Adviseur Zorg Gemeente Amersfoort en Juliette Neomagus, Projectleider Integrale Zorg Achmea 4) De ZorgBuurtSuper: betere samenwerking, betere kwaliteit Frank Verschuur, Zelfstandig Adviseur VieR Organisatie en drs. Albert Scheffer, Senior Beleidsmedewerker Samenlevingszaken Gemeente Smallingerland

19.30 uur

Plenaire terugkoppeling door de voorzitter Marc Bruijnzeels, Directeur Jan van Es Instituut

19.45 uur

Afsluiting, naborrelen en gelegenheid tot netwerken

Voorzitter, sprekers en workshopbegeleiders Marc Bruijnzeels is sinds 1989 actief in het onderzoek en de ondersteuning van de eerste lijn. Na een verblijf van tien jaar bij de afdeling huisartsgeneeskunde is hij zeven jaar hoofd geweest van een onderzoeksteam gericht op kwaliteit en toegankelijkheid van zorg voor allochtonen bij het iBMG, Erasmus MC. Tevens is hij in deze tijd wetenschappelijk coördinator van het ZonMw programma Cultuur & Gezondheid. Hierna heeft Bruijnzeels vijf jaar als ROS directeur gewerkt in de regio Haaglanden, waar hij veel ervaring heeft opgedaan met de wijze waarop de eerste lijn vernieuwing en verandering oppakt en tracht te realiseren in de praktijk. Deze unieke combinatie van wetenschap en praktijk hebben geleid tot zijn huidige functie als directeur van het Jan van Es instituut dat vanaf 2010 actief is vanuit Almere. José Manshanden (1958) is momenteel lid van de Directieraad/Themadirecteur Sociaal van de gemeente Utrecht. In deze functie is zij verantwoordelijk voor het sociale domein in Utrecht en speciaal belast met de overdracht van nieuwe taken van het Rijk naar de gemeente op het terrein van de jeugdzorg, de AWBZ en de participatiewet. Hiervoor was zij geruime tijd Directeur Maatschappelijk Ontwikkeling in Utrecht. Na haar studie Pedagogische Wetenschappen heeft Manshanden korte tijd gewerkt in jeugdhulpverlening en preventieve gezondheidszorg. Van 1990 – 2000 heeft zij diverse functies op het Ministerie van VWS bekleed, waaronder hoofd Internationaal Volksgezondheidbeleid en hoofd van de afdeling Maatschappelijke Opvang. Na VWS was Manshanden enkele jaren werkzaam bij Adviesbureau Berenschot, als organisatieadviseur en interim-manager. Van 2003 – 2007 was zij directeur van de Sociale Dienst in Dordrecht, een dienst die onder haar leiding is gefuseerd met 5 afdelingen Sociale Zaken van andere gemeenten tot de regionale Sociale Dienst Drechtsteden. Naast haar werk voor de gemeente Utrecht is Manshanden tevens kroonlid van de Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO). Deze RMO adviseert de regering over maatschappelijke participatie en stabiliteit in de samenleving. Patrick Kenis is since 2010 Academic Dean of Antwerp Management School, Belgium. Formerly he was Professor for Policy and Organization Studies at the Faculty of Social and Behavioural Sciences at Tilburg University, the Netherlands. Previously he has worked at the Free University, Amsterdam, the University of Konstanz, Germany, the European Centre for Social Welfare Policy and Research, Vienna and the European University Institute, Florence. He has also worked as a consultant for the European Commission, the European Parliament, WHO, UNDCP, the Council of Europe, the European University Institute and a number of national organisations. He has also been involved in the co-ordination and management of a large number of international projects. His main research interest is the study of organisational responses in different areas, the study of inter-organisational forms of co-operation and policy networks as well as evaluation studies. He is the author of a number of books and has published widely in scientific journals. Jan Peters MSc is werkzaam geweest als manueel therapeut en praktiseert momenteel als psycholoog, trainer en coach. Jan is praktijkhouder van de Helwegen-Peters groep, mededirecteur bij opleidings- en trainingsbureau Einders Educatie en in het verleden projectleider van Multidisiciplinair SamenwerkingsModel Maasgouw (MSM), dat liep van 2010-2012. Momenteel leidt hij de implementatie van het project MSM: de cliënt centraal in domein overstijgende zorg. Adi Kessels-de Beer is als senior docent verbonden aan de opleiding logopedie van Hogeschool Zuyd. Zij is werkzaam als trainer en coach en praktiserend logopedist/praktijkhouder bij Logopédica: centrum voor stem, spraak, taal en dyslexie. Ook zij is als projectleider en penvoerder sedert 2010 betrokken bij MSM. Jan Joost Meijs is in 1987 afgestudeerd als basisarts en vervolgens de opleiding tot tropenarts gaan doen. In 1991 is hij drie jaar uitgezonden naar Zambia waar hij als District Medical Officer hoofd werd van de basisgeneeskundige zorg in een district zo groot als half Nederland met 22 ‘gezondheidscentra’. Voor Meijs de eerste kennismaking met public health in de tropen in een managementfunctie in de zorg. Na een korte break in Nederland heeft Meijs vervolgens drie jaar voor de Leprastichting Nepal gewerkt als regionaal coördinator voor het lepraprogramma. Vanaf 1999 werkt Meijs in Nederland als directeur van gezondheidscentrum de Roerdomp te

Nieuwegein. Voortbordurend op zijn public health en management ervaringen in de tropen, aangevuld met een strategische management opleiding heeft Meijs afgelopen 13 jaar in de Roerdomp gewerkt aan wijk- en populatiegericht werken volgens een public health model waarbij de eerstelijnszorg en welzijn het kruispunt vormen op de paden patiënt-gezondheidscentrum-ziekenhuis en inwoner-wonen-welzijn-onderwijs-zorg. Marloes Westerveld is sinds 1996 actief in het verbinden van zorgnetwerken tussen nulde en eerste lijn. In haar huidige functie als beleidsadviseur zorg is zij verantwoordelijk voor de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid waaronder Orion straalt! En B.Slim beweeg meer, eet gezond vallen. Eerder heeft Marloes ervaring opgedaan in het woondomein met thema’s zoals woon-zorg-welzijns pakketten, woonservicezones en TweedekansWonen. Ook is ze werkzaam geweest bij gemeente Utrecht in de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang en bij gemeente Amersfoort in het urgentiebeleid rondom wonen en zorg. Sinds 2007 is Juliette Neomagus werkzaam bij Achmea als projectleider Integrale Zorg voor de divisie Zorg en Gezondheid van Achmea. De infrastructuur verbeteren van de eerste lijn en het verbinden met welzijn, zodat de burger sneller en efficiënter geholpen wordt, waardoor kosten omlaag gaan in de zorg, maar ook binnen het welzijnsdomein, is een van de doelen. Met verschillende gemeenten waarmee Achmea een convenant heeft wordt er gezamenlijk gewerkt aan de “Gezonde Wijk” in de prioriteitswijken. Samen met Amersfoort, wordt op dit moment concreet samengewerkt aan de invulling van een wijkgerichte aanpak tussen de eerste lijn en welzijn: Orion straalt! Albert Scheffer is al ruim 15 jaar actief met veranderingen binnen de gemeente Smallingerland. Eerst als projectleider sociale vernieuwing; daarna invoering wijkgericht werken en vanaf 2006 met de invoering van de WMO. Gedurende die 15 jaar is veel ervaring opgedaan met het organiseren van een integrale aanpak van maatschappelijke vraagstukken en de rol van de gemeente hierin. Het vinden en organiseren van een gemeenschappelijk belang/visie en daarin sturen is een lastige opgave voor gemeente(n). Het ondersteunen van mantelzorgers en organiseren van vrijwillige inzet is sinds de invoering van de WMO een gemeentelijke taak. Veel gemeenten hebben dit uitbesteed en is het een taak die niet zelden verdwijnt binnen de drukte die er op dit moment bestaat in gemeenteland met de decentralisaties van rijkstaken ( transities jeugdzorg, AWBZ, passend onderwijs e.d. ). Door het ondersteunen van mantelzorg vanuit het perspectief van organisatie verandering op te pakken ontstaat er een andere dynamiek met alle betrokken organisaties en de rol van de gemeente daarin. Frank Verschuur is in 1984 gestart als wetenschappelijk medewerker aan de faculteit Technische Bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. Vanaf 1986 werkzaam als organisatieadviseur om samen met mensen gedreven vanuit passie te kunnen werken aan een organisatie die zin en betekenis geeft aan hun werk met goede resultaten. Kernwoorden: grensverleggend organiseren, menselijke maat, mensen betrekken, uitdaging, topprestaties. Projectleider, regisseur en coach van complexe veranderprocessen. Expert in organisatie en proces ontwerp (ook in relatie tot ict, logistiek, financiële sturing), zeer veel ervaring met en kennis van veranderkundige interventies in complexe veranderprocessen. Aanvankelijk werkzaam voor organisaties in de profitsector, als Philips, Heineken, ECT, NedCar, Solvay Pharmaceuticals, DMV Campina, later: Nuon, en Nedtrain (Nederlanse Spoorwegen). In toenemende mate werkzaam voor non-profit organisaties: Fontys Hogescholen, ROC van Amsterdam, RIAGG, Provincie Noord Brabant. Oprichter/directeur van een organisatieadviesbureau van ca. 20 professionals van 1991 tot 2010. Momenteel werkzaam als zelfstandig adviseur vanuit VieR Organisatie Innovatie. Daarnaast is hij verbonden aan het SIOO, voor de opleiding 'Designing Complex Organisations' en als docent voor de Masteropleiding 'Master in Management & Innovation' verbonden aan Pro Education. Tevens is hij actief bestuurslid van het Vlaams-Nederlandse 'Ulbo de Sitter Kennisinstituut' voor kennisontwikkeling en -verspreiding van nieuwe organisatievormen.

Omschrijvingen workshops MSM: Multidisciplinair Samenwerkingsmodel: de cliënt centraal in domeinoverstijgende zorg Het virtuele gezondheidscentrum MSM richt zich op coördinatie en afstemming van eerstelijns zorg in de directe omgeving van de cliënt die multidisciplinaire zorg behoeft. Hiervoor werd een, op ICF gebaseerd,

elektronisch zorgdossier ontwikkeld dat gebruikt wordt om een overzicht te genereren waarin de status van de cliënt middels een RPS- formulier zichtbaar wordt gemaakt. Tevens komt en een overzicht tot stand van de gezamenlijke (multidisicplinaire) diagnoses en interventies, die worden besproken en afgestemd tijdens een MDO dat via beeldcontact plaatsvindt. Daarnaast wil MSM in een zorgportaal naar de gemeente voorzien. Dit betekent dat het RPS formulier, na goedkeuring van de cliënt , ter beschikking wordt gesteld aan de betrokken gemeentemedewerker. Dit resulteert in een betere en efficiëntere samenwerking tussen eerste lijn en de gemeente en een verlichting voor de cliënt. Door opname van het zorgportaal binnen MSM wordt voorzien in de behoefte toegang te krijgen tot alle vormen van zorg en welzijn. Tijdens de workshop worden mogelijkheden tot samenwerking tussen eerste lijn en gemeente geïnventariseerd en besproken. Nieuwegein: De spelregels van de gemeente zijn anders dan van de zorgverzekeraar! Vanaf 2004 heeft gezondheidscentrum de Roerdomp een tweetal ambities namelijk: - ‘De Roerdomp, centrum voor al uw (zorg)vragen’ en - ‘De Roerdomp, beste gezondheidscentrum van midden Nederland in de ogen van de klant’ Vanuit de eerste ambitie is een wonen-welzijn-zorg project opgestart waarbij ook de gemeente betrokken werd aanvankelijk als een van de project partijen. Slechte ervaringen in een gemeentelijk geïnitieerd wonen-welzijnzorg project waren er debet aan dat de gemeente zeer afwachtend was in hun rol als ‘vertegenwoordiger van de burger’. Contacten met de gemeente op politiek/bestuurlijk en ambtelijk niveau hebben ertoe geleid dat de gemeente in eerste instantie toch de regierol op zich nam en in tweede instantie besloot om de verbinding tussen wonen-welzijn-zorg in alle wijken te gaan maken. ‘Nieuwegein, stad voor iedereen’ zag het licht. Zoals gebruikelijk werd er een grote projectorganisatie opgetuigd met een bestuurlijke, management en uitvoerende laag en kon de strijd beginnen. Voor de veldpartijen stond staat hun individueel organisatie belang nog steeds voorop en is de gemeente als ‘regisseur’ niet in staat dit te doorbreken! Vooral op bestuurlijk niveau werkt dit meer verlammend dan stimulerend. Hoe de Roerdomp binnen dit verlammend construct toch haar ambities probeert waar te maken en ook gemeentelijk haar succes(jes) weet te boeken, komt in de workshop ruimschoots aan de orde. Twee praktijkvoorbeelden integrale samenwerking in Amersfoort Integrale en wijkgerichte zorg: Orion Straalt! In het convenant ‘Een Gezond en Vitaal Amersfoort’ dat is afgesloten tussen gemeente Amersfoort en Achmea, staat het thema Integrale en Wijkgerichte zorg beschreven. Om deze afspraken te concretiseren is het pilotproject Gezonde Wijkaanpak Orion straalt! van start gegaan in de wijken De Koppel en Schothorst. De samenwerking tussen Huisartsen, Raedelijn, Achmea, GGDmn, gemeente Amersfoort verloopt succesvol. Op een werkbijeenkomst waren onlangs ruim 50 welzijn- en zorgverleners uit de wijken Schothorst en de Koppel aanwezig. In deze workshop wordt ingegaan op: hoe komt een dergelijke samenwerking tot stand? Welke successen en valkuilen kom je tegen in deze samenwerking? Welke criteria zijn nodig zodat het project succesvol wordt voor de verschillende partijen? Samenwerking BSlim beweeg meer, eet gezond en FrieslandCampina Sinds 2005 loopt in Amersfoort het project ‘B.Slim: beweeg meer, eet gezond’. Een programma dat is gericht op het terugdringen van overgewicht bij de jeugd. Gezondheidsbeleid is alleen effectief als het samen met andere partners in de stad wordt uitgevoerd. Doordat een groot aantal organisaties in de stad hun krachten heeft gebundeld in B.Slim wordt een integrale aanpak geboden met een samenhangend pakket van interventies. Partners in het project B.Slim zijn: SRO, SWA, Diëtistengroep, Meander Medisch Centrum, Huisartsenvereniging Eemland, RIAGG, MTC-junior en Stichting ABC. Deze organisaties werken actief samen met basisscholen, peuterspeelzalen, moskeeën, buitenkasten en ouders in de wijken. Met FrieslandCampina is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan. In deze workshop krijgt u informatie over de samenwerking tussen BSlim en FrieslandCampina. De ZorgBuurtSuper Met het concept van ‘de zorg-buurtsuper’ wordt betere samenwerking tussen de diverse ‘spelers’ rondom het cliëntsysteem in de gemeente Smallingerland beoogd. Dit moet resulteren in betere effectievere zorg (beter en afgestemd aanbod), efficiëntere inzet (door onderlinge afstemming: wie kan het beste wat doen), betere kwaliteit van dienstverlening door kennisdeling, meer kwaliteit van het werk en betrokkenheid van de medewerkers (en vrijwilligers) door het hebben van meer beïnvloedingsmogelijkheden op het resultaat (een gezonde thuissituatie voor cliënt en mantelzorger) en tenslotte betere onderlinge verhoudingen tussen diverse (in)formele organisaties in de zorg. Aan de orde komen afstemmen, samenwerking en organisatieveranderingsproces, in het bijzonder ook de rol van de gemeente vanuit de ‘gemeente-bril’ en gezien door de bril van de andere betrokken samenwerkingspartners.

Inschrijfformulier

U523

SMOEL zevende landelijke themabijeenkomst De kunst van het samenwerken Eerste hulp bij samenwerking met de gemeente(n) 27 juni 2013, 15.00 – 20.00 uur, Educatorium, Utrecht Voornaam:................................................................................................................................... Achternaam:..........................................................................................................................m/v Functie:..…………………………........................................................................................................... Organisatie:……………………………………………………………………........................................................... Adres:…………………………………………………………………………………………………………………………………….. Postcode en Plaats:………………………………………............................................................................. E-mail:………………………………………………………………………………………Tel.nr.:..................................... Dieetwensen:…………………………………………………………………………………………………………………………. Ondergetekende schrijft zich in voor bovengenoemde bijeenkomst als: □ Gratis deelnemer: medewerker van de praktijkprojecten Op één lijn van ZonMw Projectnr./omschrijving:………………………………………………………………………………………………….. □ Betalende deelnemer: extern geïnteresseerden Betaling inschrijfgeld (aankruisen wat van toepassing is) □ Hierbij machtig ik de administratie van het UMC Utrecht om éénmalig de deelnemersbijdrage van € 100,- af te schrijven van: bankrekeningnummer:………………………………………………………………………………………… ten name van:……………………………………………………………………………………………………… te:..……………………………………………………………………………………………………………………… □ Stuurt u mij een factuur ten bedrage van € 105,- (incl. € 5,- administratiekosten) Bij schriftelijke annulering vóór 1 juni 2013 berekenen wij € 25,- administratiekosten. Bij annulering na deze datum wordt het gehele bedrag in rekening gebracht. Indien u onverhoopt verhinderd bent, dan is een collega van harte welkom. Datum: Retourneren aan:

Handtekening: Per e-mail naar [email protected] Per fax naar 088 – 7568060 Per post naar Julius Academy, UMC Utrecht T.a.v. Inge Kuurman, Str. 6.131 Antwoordnummer 8419, 3500 VW Utrecht www.juliusacademy.nl