De Krant Uitgave 2 Elst janauri 2016 De Protestantse Gemeente Elst

De Krant Uitgave 2 • Elst janauri 2016 • De Protestantse Gemeente Elst

van Verbindingen

4 Op excursie om elkaar te leren kennen

Van 7 januari tot 7 februari staat De Ruimte in het teken van spiritualiteit.

Activiteitenkalender Kijk snel op pagina 5 t/m 8

9 Religieuze Feesten

Kennismaking met verschillende religies In Nederland kun je tegenwoordig naast christelijke kerken ook moskeeën bezoeken. Het is geen probleem om een hindoetempel of synagoge binnen te wandelen en kennis te maken. Nederland is onmiskenbaar een land geworden waar verschillende godsdiensten een thuis hebben gevonden. Het christendom is niet langer de overheersende godsdienst in ons land. Sommigen begroeten deze diversiteit aan godsdiensten met vreugde. Er is immers niet één waarheid. Het straatbeeld wordt fleuriger door de aanwezigheid van verschillende culturen. Maar er leven ook angsten en zorgen. Wordt Nederland niet overspoeld door mensen die anders denken over de positie van vrouwen in de maatschappij, het recht op scholing en over de vrijheid van meningsuiting?

Januari: Maand van de Spiritualiteit

Als Protestantse Gemeente Elst willen we een rol spelen om de verschillende gevoelens die worden opgeroepen door het ontstaan van een multiculturele maatschappij eerlijk onder ogen te zien. Kennis van een andere godsdienst helpt vooroordelen uit de weg te ruimen. Daar spelen we op in tijdens de Maand van de Spiritualiteit. De Maand van de Spiritualiteit wordt een platform voor verschillende culturen en achtergronden. We leren beter te luisteren naar de geloofsverhalen van mensen met een andere godsdienst. We gaan op zoek naar de verbinding tussen godsdiensten.

C����� H���n� v�� H���i� Het is een kille donderdagmorgen in november. Om de honderd meter pak ik mijn zakdoek om mijn brillenglazen droog te poetsen. Het is geen weer om op mijn elfendertigste langs de marktkramen te struinen, dus loop ik gedecideerd naar de viskraam van Hilvis. Want bij ons thuis geldt: donderdag visdag. Licht geïrriteerd sluit ik aan in een lange rij visliefhebbers. Ik sta achter een lange man met brede schouders. Ik prijs mij een beetje gelukkig, want hij is als een schuilplaats voor me; mijn bril blijft zo waar een paar minuten droog. Vóór hem staat een man met een donker uiterlijk in een wat sjofel sportjack. Aan zijn taalgebruik te horen, is hij nog niet zo lang in Nederland. Met vreemde klanken en met handen en voeten probeert hij een bestelling te doen, maar de geduldige mevrouw achter de toonbank kijkt hem steeds vertwijfeld aan. Dan neemt de lange man voor me het woord. Met een sonore stem zegt hij: “Dag Achmed, kan ik je misschien ergens mee helpen”.

De Syriër kijkt verschrikt om en zegt: “Hoe weet u wie ik ben?” Waarop de man zegt: “Ik ken je, ik heb je vergezeld op je vlucht over de Middellandse zee”. “Maar wie bent u dan?”, stamelt de Syriër. “Ik ben wie ik ben, en ik ben er voor jou”, zegt de man. De mevrouw achter de toonbank, die het schouwspel ademloos had gevolgd, riep opeens: “Maar dat kan niet, want u voldoet helemaal niet aan het beeld dat wij Spakenburgers van u hebben”. “Dat weet ik” zegt de man, “maar dat is helemaal niet erg. Want niemand kan mij doorgronden, hoe hard je ook zoekt. Jullie zien allemaal maar een heel klein stukje van mij, “heel verschillende stukjes ook”. Plotseling draait hij zich om kijkt mij recht in mijn ogen. Hij zegt: “Ja Peter, jou ken ik ook. En ik weet dat je vaak aan mij en mijn bedoelingen twijfelt. Blijf dat gewoon doen, want mensen die niet meer twijfelen, denken niet meer na. Elke dag zien jullie om je heen wat dáár van komt”. Peter de Leeuwerk, voorzitter kerkenraad

E�� �����n��n�� ����

De Grote Kerk in Elst bepaalt al ruim 500 jaar het dorpsbeeld. De markante toren is van ver te zien. Wie na een dag werken over de A50 naar huis rijdt en de toren ziet, krijgt een ‘thuisgevoel’. Kerk en toren vormen al eeuwen een baken in de tijd. Iedere bezoeker die gebruik wil maken van het ruime winkelaanbod in Elst werpt altijd een blik op het markante gebouw. De Grote Kerk is het hart van het dorp. De plaats waar de Kerk is gebouwd, is uitzonderlijk. Deze herbergt namelijk een bijzondere religieuze geschiedenis. Op de plek van de Grote Kerk ligt al in de prehistorie een openlucht heiligdom van de toenmalige bewoners, de Bataven. Rond 50 na Christus bouwen de Romeinen op deze plek een tempel. Later is deze verbouwd tot de grootste Romeinse tempel in Noord-Europa! Met het vertrek van de Romeinen raakt de tempel in verval. Als het christendom deze regio bereikt, wordt er een houten kerk op de restanten van de tempel gerealiseerd. De huidige kerk en toren krijgen rond 1500 hun contouren. Met recht een heilige plek. Allerlei mensen uit verschillende tijden hebben op deze cultusplek het leven gevierd. Zo offerden Bataafse druïden hier voor een goede oogst, smeekten Romeinse priesters hun goden om vrede en brachten christelijke heiligen als Werenfridus het christendom. Iedere tijd heeft zo zijn eigen goden gebracht. De Bataafse handelaar op spannende handelsreis, de Romeinse legionair uit het tiende legioen en de inwoners van Elst in de tweede Wereldoorlog hebben allemaal hun zorgen op deze heilige plaats geuit. Al meer dan 2000 jaar lang proberen mensen op deze cultusplek zin te geven aan leven en dood, vreugde en verdriet. Alle seizoenen van het bestaan hebben hier hun plek gekregen.

r lang a a j 0 0 dan 20 ze Al meer mensen op de n leven n aa probere k zin te geven le cultusp

De Grote Kerk verbindt door haar geschiedenis verschillende vormen van zingeving. Onder het gebouw liggen de fundamenten van tempels en kerken. Symbolen van verschillende religies. Vandaag wil de Grote Kerk mensen van verschillende religies die nu het straatbeeld bepalen met elkaar verbinden. Zo werkt ze mee aan een stevig fundament voor een open maatschappij. Ds. Jeroen Jeroense

E�� �v�n� �� M�r��k� In het Radboud Universitair Medisch Ziekenhuis in Nijmegen bevindt zich een stiltecentrum waar bezoekers en patiënten een kaarsje op kunnen steken. Er is ook een gebedsruimte voor moslims. Zodat zij zich op hún manier kunnen bezinnen. En het is mogelijk om een geestelijk verzorger uit de islamitische traditie te spreken. De patiënten in het ziekenhuis komen immers uit allerlei culturen.

Iedere religie heeft zijn eigen vormen en rituelen. Het lievelingsgerecht van Saida Aoulad Baktit:

Groentetajine met vleesreepjes Een tajine is zowel een stoofpot (gerecht) als een aardewerken stoofpot met een puntig deksel. Geen tajine in huis? Een braadpan met dikke bodem is een prima alternatief. Ingrediënten 2 eetlepels olie 300 g varkensvleesreepjes 300 g sperziebonen (schoongemaakt) 1 bakje champignons (in kwarten) 2 teentjes knoflook 1 blik tomatenblokjes (400 g) 1 theelepel gemalen komijn 1 theelepel gemalen kaneel 1 theelepel gemalen korianderzaad mespunt cayennepeper (of paprikapoeder) 300 g couscous 2 eetlepels verse korianderblaadjes (fijngehakt) Bereiden 1.Verhit de olie in een braadpan en bak hierin de vleesreepjes in 5 minuten al omscheppend bruin. 2. Voeg de sperziebonen en champignons toe en pers de knoflook boven de pan uit. Bak de groenten 5 minuten mee. 3. Voeg de tomatenblokjes met vocht, de komijn, de kaneel en het korianderzaad toe en breng het geheel op smaak met de cayennepeper en zout. Stoof het geheel in 15 minuten op laag vuur gaar. 4. Strooi de couscous in een ruime schaal en schenk er 500 ml kokend water op. Laat de couscous 5 minuten wellen en roer 'm los met een vork. 5. Verdeel de couscous over vier borden, schep de tajine erover en bestrooi met de koriander. Serveer direct. Bron: Allerhande

Saida Aoulad Baktit is geestelijk begeleider voor allochtone patiënten in het Radboudumc. In haar werk richt ze zich op de begeleiding en ondersteuning van moslimpatiënten en hun familie. Ze heeft aandacht voor het veld van spiritualiteit en bijzondere omstandigheden zoals ziek zijn in cultureel verwarrende omstandigheden, in relatie tot de islamitische identiteit. Ook draagt ze op verzoek geschikte koranteksten en gebeden aan. Ze ziet het als haar taak om patiënten en hun familie met een islamitische levensovertuiging te begeleiden bij levensvragen en rituelen. Zij is te gast op deze marokkaanse avond. Vanuit haar expertise heeft ze meegewerkt aan de film: ‘Ik heb een dokter in Marokko’. Deze film laat op indringende wijze zien hoe patiënten van niet-westerse afkomst omgaan met ziekte en dood. De film geeft een bijzondere inkijk in gewoonten en geloofsovertuigingen bij ziekte en rituelen rond het levenseinde. In de film worden allochtone patiënten en hun familie in Nederland gevolgd, maar speelt zich tevens af in een Marokkaanse kliniek. De verschillen zijn groot. In de verhouding tussen arts en patiënt bijvoorbeeld, in de rol van de familie of in het brengen van slecht nieuws. De film geeft een verrijkend beeld hoe mensen vanuit een islamitische levensovertuiging omgaan met zorg, ziekte en sterven. In de Maand van de Spiritualiteit wordt deze film in De Ruimte vertoond. Zo wordt er gewerkt aan respect voor verschillende vormen van stervens- en rouwbegeleiding. Iedere religie heeft zijn eigen vormen en rituelen. Vooraf aan de film is er een Marokkaanse maaltijd. Met natuurlijk een nadere kennismaking met Saida die de film zal inleiden. Een boeiende Marokkaanse avond die zeker mensen zal verbinden. Ds. Jeroen Jeroense

Op excursie om elkaar te leren kennen

•Synagoge •Russisch-Orthodoxe Kerk •Hindoetempel •Moskee Een synagoge is in het jodendom een gebeds- en gemeenschapshuis, waar religieuze bijeenkomsten plaatsvinden. Een andere naam voor synagoge, is sjoel, het Jiddisch, voor school. De synagoge is dan ook niet alleen een plaats voor gebed, maar ook een plaats om te lezen en onderwijzen uit de Thora.

De Russisch-Orthodoxe Kerk is een van de oosters-orthodoxe kerken. Het grootste Russischorthodoxe kerkgebouw en de hoogste orthodoxe kerk ter wereld is de Christus Verlosserkathedraal in Moskou. Vaak wordt de Russisch-orthodoxe Kerk aangeduid als het grootste kerkgenootschap na de Roomskatholieke Kerk.

Een hindoeïstische tempel is een plaats van aanbidding van Brahma. De tempel is gereserveerd voor het faciliteren van religieuze bijeenkomsten en het uitvoeren van spirituele activiteiten. Een kenmerk die in de meeste tempels terug te zien is, is de aanwezigheid van godsdienstige afbeeldingen van de hindoeïstische god waar de tempel aan is gewijd.

Een moskee is een gebedshuis binnen de islam. In een moskee vinden religieuze bijeenkomsten plaats. De speciale vrijdagsmoskeeën worden ook wel masdjid djami (= verzamelmoskee) genoemd. Bij de moskee staan een of meer lange, smalle torens: de minaretten. Vanaf een minaret roept de muezzin vijf keer per dag op tot het gebed.

Het is gemakkelijk om over elkaar te praten. We kunnen ook foto’s laten zien. Maar aanwezig zijn in een voor ons vreemde gebedsruimte en in gesprek gaan met wie daar thuis is, dat is heel iets anders. Dan krijg je er een gevoel bij, een beeld, een klank, Tekstwijzer in een boekrol

een geur. Die neem je weer mee naar huis. In een synagoge zijn boekrollen met een jasje aan en een kroon op. Waarom is dat? Ze worden zorgvuldig bewaard in een heilige ruimte. Wanneer worden ze tevoorschijn gehaald? Een stokje met een handje om bij te wijzen waar je bent gebleven met lezen. Is dat nou nodig? In een Russisch-Orthodoxe Kerk staan geen banken. Zit daar een idee achter? Het hangt er vol met iconen. Duidelijk geen westerse kunst. Hoe moeten we ze opvatten? De voorgangers in de liturgie komen steeds tevoorschijn en verdwijnen weer als poppetjes in een weerhuisje. Wat drukken ze daarmee uit?

Een icoonenwand

In een mandir vinden we beelden van verschillende godheden. Soms zijn ze best wel grillig. Zijn dat echte goden? Bloemen, olie, geuren, vuur worden geofferd. Hebben de goden daar iets aan? We horen korte gebeden die vaak herhaald worden, mantra’s. Gezegd is toch gezegd; waarom zo vaak hetzelfde? In een moskee komen we langs een wasbekken: eerst handen en voeten wassen. Zo vies zijn we toch niet? Niemand loopt naar binnen met schoenen aan. Waarom dan niet? Als mensen samen bidden staan ze allemaal op een rechte lijn. Waar is dat goed voor? Ds Dick Snijders

Het wasbekken

Maand van de Spiritualiteit in De Ruimte in Elst. Van 7 januari tot 7 februari staat De Ruimte in het teken van spiritualiteit. Binnen het thema ‘Religies verbinden’ organiseren we tal van activiteiten voor alle leeftijdsgroepen. We leren beter te luisteren naar de geloofsverhalen van mensen met een andere godsdienst. We gaan op bezoek, we gaan op gesprek, we gaan naar de film, we gaan samen eten. De Ruimte, Centrum voor Christelijke Spiritualiteit, St. Maartenstraat 32b in Elst. Vooraf opgeven Activiteiten waarbij vermeld: ‘Deelname onbeperkt’: opgave niet nodig. Activiteiten waarbij vermeld: ‘Vooraf opgeven’: opgave 48 uur vooraf. Adres opgave: [email protected].

skee V� 8 j��u���

Spirituele wandeling ‘Geloven’ met Feike Vlas. 13.30-16.30 uur. Deelname onbeperkt. Een spiritueel ommetje met een religieus tintje. Onder leiding van Feike Vlas ontdekken enbeleven we de natuur. We verzamelen bij De Ruimte en vertrekken voor een tocht langs ’s Heeren wegen. Na afloop napraten aan de stamtafel onder het genot van koffie, thee of een goed glas.

Z� 10 j��u���

Spiritueel 10R- uur met Louis Michielsen en Jan van Rooijen. 10.00-11.00 uur. Vooraf opgeven, deelname onbeperkt Geloven is iets heel persoonlijks. Het speelt zich bij mensen van binnen af. Stel dat je met een heleboel mensen in je blootje in de sauna zit. Je kun dan niet zien wie wel of niet gelovig is. Kom je die mensen vervolgens op straat tegen, dan kun je soms wel zien of iemand bijvoorbeeld moslim of jood is. We gaan aan de slag met de uiterlijke kenmerken van het geloof. In groepjes brengen we belangrijke uiterlijke kenmerken van verschillende gelovigen in beeld brengen.

M� �1 j��u���

Inspiratietegeltjes schilderen met Annemieke van der Kaa. 20.00-22.00 uur. Vooraf opgeven, maximaal 20 deelnemers. Tijdens de maand van de spiritualiteit bruist het van de inspiratie en nieuwe inzichten. Wellicht kom je mooie teksten en nieuwe wijsheden tegen. Of heb je al een eigen lijfspreuk. Op 11 januari heb je dé kans om jouw inspiratie voor altijd vast te leggen. We gaan aan de gang met echt Delfts blauw op tegeltjes. Deze tegels zullen later in de maand in de inspiratiehut opgehangen worden. Alle materialen zijn aanwezig om jouw inspiratie vast te leggen. Laat je creativiteit de vrije loop!

W� 13 j��u���

Bezoek synagoge aan de Nonnenstraat in Nijmegen met ds. Dick Snijders. Vertrek 19.30 uur vanaf De Ruimte. Vooraf opgeven (met telefoonnummer) deelname onbeperkt. In de middeleeuwen was de joodse gemeenschap van Nijmegen de belangrijkste in Nederland. Midden 16e eeuw werden de joden verdreven. Rond 1680 is er weer een joodse gemeenschap. In 1756 is de synagoge aan de Nonnenstraat in gebruik genomen. In de 20e eeuw was het gebouw een opslagplaats. In 1999 is het weer overgedragen aan de joodse gemeenschap. Deze synagoge is dus een gebouw met een geschiedenis, in gebruik door mensen met een geschiedenis. We stellen de vraag: hoe is het om in deze tijd en omgeving joods te zijn? Dit bezoek is voor jong en oud. Jongeren van The Meeting gaan mee in het kader van de meetkring. Meer informatie: www.nignijmegen.nl.

W� 13 j��u���

Winteravondgast: Ron van Hoeven met ds. Jeroen Jeroense. 20.00-21.30 uur. Deelname onbeperkt. Als tegenhanger van ‘zomeravondgasten’, vanavond een winteravondgast. Aan de hand van filmfragmenten, literatuur en muziek gaan we op zoek naar iemands passie, spiritualiteit en inspiratie. Vanavond neemt Ron van Hoeven plaats op de bank. Ron was van 2010 tot 2014 raadslid namens D66 en is sinds 2014 wethouder van de gemeente Overbetuwe. In zijn portefeuille heeft hij onder andere Onderwijs en Jeugdzorg. Besturen en organiseren zit hem in het bloed. Wel met als doel een betere leefomgeving en wereld voor de medemens.

D� 14 j��u���

Zen in het Westen met Eric Kogen van den Berg. 20.00-21.30 uur. Vooraf opgeven, maximaal 20 deelnemers. Zen heeft zijn wortels in het boeddhisme en is verder ontwikkeld in China en Japan. In het begin van de twintigste eeuw zochten mensen vanuit het Christendom naar praktische vormen van spirituele beoefening. Thema’s als lijden, compassie en liefde vormen een parallel tussen Christendom en boeddhisme. Tegelijk confronteerde zen ons in het westen met raadsels, paradoxen en onbegrijpelijke wijsheden. In de lezing ontsluieren we iets van de achtergrond van zen en doen we een paar praktische oefeningen, die de raadsels van de geest belichten.

V� 15 j��u���

Marokkaanse avond met maaltijd en film met uitleg door Saida Aoulad Baktit. 18.30-19.30 uur. Marokkaanse maaltijd. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. 20.00-21.30 uur. Film ‘Ik heb een dokter in Marokko’. Deelname onbeperkt. De film laat op indringende wijze zien hoe patiënten van nietwesterse afkomst omgaan met ziekte en dood. De beelden geven een bijzondere inkijk in gewoonten en geloofsovertuigingen bij ziekte en in verwachtingen jegens de zorgverleners en rituelen rond het levenseinde. De film volgt allochtone patiënten en hun familie in Nederland, maar speelt zich tevens af in een Marokkaanse kliniek. De verschillen blijken groot. Saida Aoulad Baktit heeft intensief aan deze film meegewerkt. Ze geeft uitleg over het doel van dit filmproject.

M� 18 j��u���

Open filosofiekring ‘Wat betekent jouw geloof voor de huidige samenleving’ met Henk Minnema en drie gasten met verschillende geloofsachtergrond. 20.00-22.00 uur. Vooraf opgeven, maximaal 40 deelnemers. Na opgave ontvangt u een formulier met nadere informatie. De open filosofiekring staat in de Maand van de Spiritualiteit in het teken van de ontmoeting tussen geloof en samenleving. Hoe kijken mensen met een andere geloofsachtergrond hier tegenaan? En wat kunnen we van hen leren? • Inleiding: Onze drie gasten vertellen aan de hand van een filmfragment of verhaal over hun katholieke, joodse en islamitische achtergrond. • Ontmoeting aan de hand van de titelvraag. De deelnemers aan de avond gaan in subgroepen, waarbij in iedere subgroep iemand van een andere geloofsachtergrond aanwezig is. • Terugkoppeling: de oogst wordt binnengehaald

W� 20 j��u���

Meetkring ontmoet boeddhisme met Gerlinde Wibbelink en Jeroen Jeroense. 19.30-21.00 uur. Deelname onbeperkt. Ben jij tussen de 12 en 25 jaar en houd je van chillen met leeftijdsgenoten, en ben je tegelijk in voor een goed gesprek?! Dan is Meetkring iets voor jou! Deze Meetkring staat in het teken van het boeddhisme. Het boeddhisme is een levensbeschouwelijke en religieuze stroming die volgens de overlevering werd gesticht door Gautama Boeddha. Wat houdt het boeddhisme precies in? Wat kan ik er mee in onze samenleving en in deze tijd? Een gastspreker komt vertellen over het boeddhisme en wat dat voor hemzelf betekent.

D� 21 j��u���

Joodse avond met maaltijd en inleiding ‘De Tora maakt het leven zoet’ door Afke Maas-Smilde. 18.30-19.30 uur. Joodse maaltijd. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. 20.00-21.30 uur. Inleiding Afke Maas-Smilde. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. De joodse spiritualiteit leren we op deze avond kennen uit de praktijk van het joodse leven. Elke dag de gebeden, elke week de viering van de sjabbat en het hele jaar door worden er de grote feesten gevierd. We maken kennis met de bijbehorende feestmaaltijden en de muziek. We staan stil bij wat de Tora (de eerste vijf boeken van de Bijbel) betekent voor de joodse spiritualiteit. Door christenen vaak gezien als ‘wet’, is de Tora in joodse kring veel meer een ‘wegwijzer’ erop gericht om het leven ‘zoet’ te maken door haar woorden te doen.

Z� 23 j��u���

W� 20 j��u���

Bezoek aan het Islamitisch Centrum aan de Fonteinkruid in Arnhem Zuid met ds. Dick Snijders. Vertrek 19.15 vanaf De Ruimte. Vooraf opgeven (met telefoonnummer), deelname onbeperkt. Het Islamitisch Centrum Arnhem Zuid is in Nederland uniek, vanwege de uiteenlopende nationaliteiten van de bezoekers. Mensen van meer dan 20 nationaliteiten zijn erbij aangesloten o.a. uit Somalië, Egypte, Tunesië, Togo, Bosnië, Nederland, Marokko, Turkije en Soedan. Het is meer dan alleen een gebedsruimte. Naast de religieuze functie vervult het centrum een belangrijke rol als ontmoetingscentrum voor moslims in Arnhem. Het vervult een brugfunctie tussen moslims en niet-moslims in de Arnhemse samenleving. We stellen de vraag: hoe is het om in deze tijd en omgeving moslim te zijn? Meer informatie: www.sicazuid.nl.

Nacht van de Inspiratiehut met Bert Verbeek en het kamerkoor En Suite onder leiding van Vivien Moffat. 19.30-22.00 uur. Deelname onbeperkt. Jaarlijks maken we in de maand van de Spiritualiteit ruimte voor poëzie. Leden van de gemeente lezen een gedicht of verhaal voor en vertellen iets over het gedicht van hun keuze. Bert Verbeek draagt zorg voor de organisatie van het poëzie gedeelte. Het koor ‘En Suite’, onder leiding van Vivien Moffat, verzorgt enkele optredens. Het is winter. Kunnen we vanavond weer genieten van een bezoek aan de St. Maartenshof? In de tuin is een Inspiratiehut gebouwd. Rond deze hut komen klank, kleur, licht en tekst samen. Een bijzondere belevenis op een bijzondere avond.

Adres opgave: [email protected]

Z� 24 j��u���

12+bijeenkomst ‘Religies Verbinden’ met Thijmen Jeroense en Romanie van der Kaa. 10.00-11.00 uur. Deelname onbeperkt. 12+ groep is voor alle middelbare scholieren op deze vierde zondag van de maand. We beginnen met zijn allen om 10.00 uur in de kerk. Voorin zijn twee banken gereserveerd. Tegelijk met de kinderen van de kinderkerk verlaten we de kerkdienst en voor het einde van de dienst schuiven we weer de kerkbanken in. Tijdens de preek komen we bij elkaar in The Meeting voor een gezellig en geïnspireerd samenzijn. Deze keer in het thema van ‘Religies Verbinden’. Thijmen en Romanie zullen de ochtend voorbereiden en leiden.

D� 26 j��u���

Gebedsstenen schilderen met Klarien Verbeek. 20.00-22.00 uur. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. Een steen uit de aarde, geslepen door het water, een verleden van duizenden jaren, en misschien ook wel een toekomst van duizenden jaren. Een enorme bonk energie in je hand of bij je op tafel. Een bijzondere ondergrond om je gevoelens op vast te leggen. Maak je de bovenzijde anders dan de onderzijde? Ds. Dick Snijders leidt de avond in met gedachten over gebedsstenen. Klarien Verbeek, Jan Koopman en Ottje Faber denken met u mee om vorm te geven aan uw gedachten of korte gebeden. Materiaal is aanwezig. Of hebt u zelf misschien een bijzondere steen? Neem hem mee en kleur uw verbintenis in.

W� 27 j��u���

Bezoek aan de Hindoetempel aan de Stationslaan in Wijchen met ds. Dick Snijders.

Z� 30 j�n����

Bezoek aan de Russisch-Orthodoxe Kerk van de Heilige Nikolaas van Myra aan de Lijnbaansgracht in Amsterdam met ds. Dick Snijders. Vertrek 09.00 uur Station Elst. Vooraf opgeven (met telefoonnummer), deelname onbeperkt Na afloop kunnen belangstellenden een bezoek brengen aan een nader te kiezen museum. Sinds 1974 is er weer een Russisch-Orthodoxe parochie in Amsterdam. Sint-Nikolaas is een grote heilige van de Orthodoxie en vooral van Rusland. Bovendien is hij schutspatroon van Amsterdam. De parochie heeft een internationaal en daardoor open karakter. In het oog springend is het gebruik van iconen thuis en in de liturgie en de bijzondere indeling van de kerk. We stellen de vraag: hoe is het om in deze tijd en omgeving orthodox te zijn? Meer informatie: www.orthodox.nl.

Z� 30 j��u���

The Meeting; Ontmoeting en gesprek met Islamitische jongeren met Gerlinde Wibbelink. 20.00-21.30 uur. Deelname onbeperkt. De jongeren van The Meeting zijn vorig seizoen naar de Abibakr moskee in Nijmegen geweest. Door jongeren, die aangesloten zijn bij de moskee, kregen we een interessante rondleiding. Nu komen deze jongeren naar The Meeting. We willen hen, en ons zelf, kennis laten nemen van het christelijk geloof. En alles laten zien van The Meeting. Een gezellige interactieve ontmoeting tussen jongeren van verschillende religies.

D� 2 ����u���

Vertrek 18.30 uur vanaf De Ruimte. Vooraf opgeven (mettelefoonnummer), deelname onbeperkt De tempel is meer dan alleen een tempel. Vorming en ontmoetingstaan centraal. Er zijn cursussen, lezingen, feestavonden. Hoewel het centrum in eerste instantie bedoeld is voor de Hindoestaanse gemeenschap mag het ook een multicultureel centrum zijn. De educatieve programma’s en alle grote activiteiten zijn daarom toegankelijk voor iedere geïnteresseerde. We stellen de vraag: hoe is het om in deze tijd en omgeving hindoe te zijn? Dit bezoek is voor jong en oud. Jongeren van The Meeting zullen mee gaan in het kader van meetkring. Meer informatie: www.mandirwijchen.nl.

‘Tekenen in Verbinding’ met Angelique den Engelsen. 20.00-21.30 uur. Vooraf opgeven, maximaal 12 deelnemers. We starten deze avond met een meditatie en overdenking. Van daaruit gaan we in 3-tallen samen een tekening maken. Net als in het dagelijks leven zal je tijdens het tekenen diverse dingen tegenkomen. Hoe ga je ermee om als iemand te dich bij komt en over jouw grenzen gaat? Wat doe je als iemand op een heel klein stukje blijft tekenen en op zichzelf is? Of wat doet het met jou als iemand de hele tekening vol kladdert en duidelijk aanwezig is? Kortom een tekenavond vol ontmoetingen en uitdagingen. In of uit verbinding. Teken je mee? Angelique den Engelsen van Natuurgeneeskundige praktijk GezondGoed begeleidt de avond. Voor meer informatie: www.gezondgoed.nu

Adres opgave: [email protected]

W� 3 ����u���

Meetkring; Coexist met Gerlinde Wibbelink en Jeroen Jeroense. 19.30-21.00 uur. Deelname onbeperkt. Ben jij tussen de 12 en 25 jaar en houd je van chillen met leeftijdsgenoten, en ben je tegelijk in voor een goed gesprek?! Dan is Meetkring iets voor jou! Deze Meetkring staat in het teken van Coexist. Leadzanger Bono van de band U2 zingt het nummer Sunday bloody Sunday tijdens de Vertigo-tour in 2005. Op de achtergrond verschijnt de tekst ‘coexist’ in beeld. In de tekst staat de maan, de davidster en het kruis, drie van de wereldreligies naast elkaar. We gaan ermee aan de slag. Verbinden wereldreligies nou wel of juist niet.

W� 3 ����u���

Filmavond met maaltijd met Jeroen Jeroense. 18.30-19.30 uur. Maaltijd. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. 20.00-21.30 uur. Film ‘Bon Dieu’. Deelname onbeperkt. Deze komische Franse film benadert het multiculturele probleem met een knipoog. De film gaat over een welgesteld echtpaar met een katholieke moraal, dat het eigenlijk maar niets vindt dat hun dochters zijn getrouwd met mannen van een andere afkomst. Vader Claude probeert zich zo veel mogelijk te gedragen als de moderne, tolerante man, maar het wordt hem niet gemakkelijk gemaakt met schoonzoons uit Israël, Marokko en China. Wanneer dochter nummer vier thuiskomt met een Afrikaan, lijkt de maat vol.

D� 4 ���r����

Spirituele maaltijd met Wim & Ineke Middendorp. 18.30-20.00 uur. Vooraf opgeven, maximaal 30 deelnemers. Maaltijd, voeding en spiritualiteit, hoe verbinden we dat met elkaar. Vanavond is er in de Ruimte weer gelegenheid om met elkaar te eten. Proef en geniet van een duurzame, regionale, vegetarische maaltijd. Aan tafel wordt u uitgenodigd om met elkaar van gedachten te wisselen over rituelen rondom de maaltijd zoals het gebed, aansteken van kaarsen en stilte. Wat doen bepaalde gerechten met u en waarom gebeurt dat? Onderstaand gebed verwoordt een waardevolle beleving: Dit voedsel is een geschenk van de aarde, van de hemel van grond, licht, lucht en water, en van hard werken. Wij danken dat wij hierin mogen delen dat wij ons te goed mogen doen aan dit eten, samen met anderen en met alles wat leeft.

V� 5 ����u���

Ex��r��e�

Religies verbinden, op bezoek.

Tijdens de maand van de spiritualiteit gaan we op excursie. De ene godsdienst of levensbeschouwing is de andere niet. Het is gemakkelijk om verschillen aan te wijzen in de geloofsinhoud. Zijn de verschillen wel zo groot? Als we elkaar beter kennen kunnen we elkaar beter begrijpen. Daarom gaan we bij elkaar op bezoek. Ds. Dick Snijders organiseert de excursies. Opgave vooraf is noodzakelijk, graag met telefoonnummer, in verband met nadere bezoekafspraken en de organisatie van het vervoer.

Ma�l��j���

Religies verbinden, anders eten.

Tijdens de maand van de spiritualiteit gaan we samen eten. Voedsel maakt vaak onderdeel uit van een religieuze beleving. Wat mag je als gelovige wel of niet eten? En leg je jezelf vanuit je geloof beperkingen op? Of mag je eten tot je ervan omvalt? Marokkaans, Joods, spiritueel, kom erbij en proef. Opgave 48 uur vooraf, kosten: vrijwillige bijdrage, maximaal 30 deelnemers per maaltijd.

F��m�

Films verbinden.

De camera is een prachtig middel om vragen te stellen bij de multiculturele samenleving. Wat met woorden niet lukt, kan door beelden uitstekend worden neergezet. Films verwonderen, fascineren en ontroeren. Ja ze kunnen de kijker zelfs flink irriteren en je door elkaar schudden. In de maand van de spiritualiteit worden twee inspirerende films vertoond die religies willen verbinden. De één brengt op een indringende manier het thema in beeld de ander op een humoristische.

Kos���

Religies verbinden, dat kost niet veel.

Deelname aan de activiteiten is gratis met uitzondering van de maaltijden. Koffie en thee zijn gratis, andere consumpties moeten worden afgerekend. Voor de bezoeken aan de synagoge, het islamitisch centrum, de hindoetempel en de orthodoxe kerk worden geen kosten in rekening gebracht. Wel stellen deze instellingen een gift van bezoekers op prijs als blijk van waardering voor het bezoek. Bij het bezoek aan Amsterdam zijn de reiskosten (trein) en de toegangsprijs van het museum voor eigen rekening.

Spirituele wandeling met Feike Vlas. 13.30-16.30 uur. Deelname onbeperkt. Een spiritueel ommetje met een religieus tintje. Onder leiding van Feike Vlas ontdekken en beleven we de natuur. We verzamelen bij De Ruimte en vertrekken voor een tocht langs ’s Heeren wegen. Na afloop napraten aan de stamtafel onder het genot van koffie, thee of een goed glas.

Vo�ra� �p�����

Activiteiten waarbij vermeld: ‘Deelname onbeperkt’; opgave niet nodig. Activiteiten waarbij vermeld: ‘Vooraf opgeven’; opgave 48 uur vooraf. Adres opgave: [email protected].

Het hindoestaanse Holi

Religieuze Feesten Het hindoestaanse Holi In februari/maart vieren hindoes het Holifeest. Holi wordt in samenhang met een reeks van gebeurtenissen gevierd. Het Holifeest symboliseert de overwinning van het goede op het kwade, van licht op duisternis, van kennis op onwetendheid, van recht en waarheid op onrecht en onwaarheid. Op de morgen van Holi komen mensen bijeen. Na het uitspreken van een zegewens brengt men elkaar met as een geluksteken (tilak) op het voorhoofd aan, om elkaar vervolgens met as te bestrooien. Hierna wordt er de hele dag, tot laat in de nacht uitbundig gefeest: gegeten, gedronken en gezongen door jong en oud samen met familieleden, vrienden en kennissen. Men besprenkelt elkaar met parfum en reukwater, bepoedert elkaar flink en begiet elkaar met allerlei vloeistof, die de in bloei staande natuur symboliseren. Het islamitische Suikerfeest

Het islamitische Suikerfeest Het Suikerfeest is de uitbundigste gebeurtenis in het islamitisch jaar. Na dertig dagen overdag niet gegeten, gedronken, gerookt of gevreeën te hebben wordt de traditionele Ramadan (Vastenmaand) afgesloten.

Het feest duurt 7 dagen. Op de vooravond (Sederavond) wordt over de uittocht verteld en wordt er gegeten van voedsel waardoor je aan die tijd moet terugdenken, bijvoorbeeld het bittere mierikswortel. Daarna worden er lekkere dingen gegeten.

Het feest duurt vaak meerdere dagen, want er wordt aan veel mensen gedacht c.q. een bezoek gebracht; buren, familie, vrienden, arme mensen en ook de dode mensen worden niet vergeten. Er wordt wel gezegd dat het motto van dit feest ‘zoet eten, zoet praten’ is. Deze dag is dan ook de gelegenheid om ruzie of conflicten van de afgelopen tijd uit of goed te praten. Er mag weer overdag gegeten worden en dat wordt dan ook overvloedig gedaan: het lekkerste en zoetste eten wordt op tafel gezet.

Het christelijke Kerstfeest Kerst (Kerstmis) is het feest dat rond de geboorte van Jezus Christus wordt gevierd. Door christelijke gemeenschappen wordt het uitgebreid als familiefeest gevierd. In de christelijke kerk worden de vier weken voor kerst de adventstijd genoemd. Elke zondag steekt men in de kerk een kaars aan, zodat er met kerst vier adventskaarsen branden.

Het joodse Paasfeest Pesach (Joods Pasen) is een eeuwenoud feest dat zijn oorsprong vindt in de geschiedenis van het volk Israël. Met het feest wordt de uittocht van het joodse volk uit Egypte herdacht. Na een periode van ongeveer 400 jaar slavernij wordt het volk door Mozes, een van haar leiders, Egypte uitgeleid op weg naar het beloofde land Israël. Om dit feest te kunnen vieren wordt het hele huis grondig schoongemaakt. De keuken krijgt een extra beurt. Alle bestek wordt uitgekookt en het speciale Pesachservies wordt klaargezet.

Op 24 december wordt er in veel gezinnen kerstavond gevierd. De kerstboom staat opgetuigd, vol lichtjes, versieringen zoals ballen, engeltjes, klokjes, met bovenop een glimmende piek. Hoewel lang niet iedereen in Nederland lid is van een christelijke kerk, gaan met kerst veel meer mensen dan anders naar een kerkdienst. En er is bijna geen Nederlander die geen kerstliedje kent. Zonder kerstboom en kaarsen is het kerstfeest niet compleet.

De Ruimte stimuleert verbindingen tussen mensen die behoefte hebben aan een goed gesprek.

Verbinding in The Meeting

De Ruimte: een verbindend huis Naast de ‘Grote Kerk’, vierplek van de Protestantse Gemeente Elst, is twee jaar geleden De Ruimte in gebruik genomen. De Ruimte is een vernieuwend initiatief van de Protestantse Gemeente Elst dat zingeving in de samenleving aanwezig wil laten zijn. Het is een gastvrij en uitnodigend onderkomen voor iedereen die geïnteresseerd is in het thema zingeving. Door activiteiten te organiseren op het brede terrein van cultuur en spiritualiteit wil De Ruimte mensen met elkaar verbinden. In het hart van de huiskamer van De Ruimte staat een grote stamtafel. Deze tafel staat symbool voor wat De Ruimte beoogt: verbindingen bewerkstelligen. Verbindingen stimuleren tussen mensen die behoefte hebben aan een goed gesprek. Aan de tafel worden gesprekken gevoerd over actualiteit, cultuur en geloof. Om deze gesprekken te stimuleren worden er in De Ruimte lezingen georganiseerd, filmfragmenten bekeken, kranten gelezen en vinden er workshops meditatie plaats. Je kunt de functie van De Ruimte ook zien als een ‘pleisterplaats’. Pleisteren betekent: je reis onderbreken, rusten en voedsel tot je nemen. Dit woord is trouwens weer afgeleid van peisteren dat ‘weiden’ betekent. Het centrum als een ‘grazige weide’, midden in een soms hectische en chaotische maatschappij. Het is de uitdaging voor De Ruimte om zich de komende jaren om te vormen tot een verbindend huis, de mens onderweg en toch thuis. Een plek waar mensen uit verschillende religies zich thuis voelen. Ds. Jeroen Jeroense

The Meeting is dé plek van en voor jongeren vanaf 12 jaar, binnen de Protestantse Gemeente Elst. In The Meeting zijn we op zoek naar verbinding. Verbinding tussen de betrokken jongeren, verbinding met de wereld om ons heen en verbinding met religie. In de activiteiten komt dit altijd ergens tot uitdrukking. Zoals de activiteit de ‘ 12 uur van…’. Twaalf uur lang stond het thema ‘een veilig thuis?!’ centraal. Jongeren hebben nagedacht over hun eigen thuis, en dat van de vluchtelingen zoals die de afgelopen tijd in Nederland zijn gekomen. Met hen is verbinding in sport gezocht. Voor sport heb je niet persé taal nodig. Als je naar een Nederlands kind een voetbal schopt, schopt het kind de bal terug. Doe je dit naar een Syrisch kind, dan schopt het kind de bal ook terug. In Nijmegen hebben we met vluchtelingen een voetbaltoernooi gehouden. Weer of geen weer, met 30 man hebben we ruim 2 uur met elkaar gevoetbald. Iedereen had super veel plezier, aan fanatisme geen gebrek! Tussendoor is er veel met elkaar gepraat. We mochten veel vragen stellen. Dat was erg bijzonder en gaaf! We vonden verbinding in interesses, levensdoelen, karaktertrekken en religie. Maar de omstandigheden zijn zo anders, we zijn er allemaal erg door geraakt. Aan het einde van de dag gingen we moe naar huis, om vervolgens te gaan slapen in ons eigen veilige huis. Een veilig thuis waar we toch wel een beetje extra dankbaar voor waren na deze indrukwekkende ontmoeting. Gerlinde Wibbelink is de Jeugd- & Jongerenwerkster van de Protestantse Gemeente Elst. Zij coördineert het gehele jeugdwerk en is een vast gezicht in The Meeting. Je kunt Gerlinde altijd bereiken per mail [email protected]

of telefoon 06-12672143. Kijk eens op onze website www.jeugdwerkpgelst.nl.

esprek.

gehele n vast ting. tijd

pgelst.nl

72143.

website pgelst.nl.

Bidden in religies, wat zeggen de gebeden Bidden is het hart van elk geloof. Het blijkt dat ook veel mensen bidden die zich niet tot een geloof rekenen. Er gaat kracht van uit; het doet je goed. Als we gebeden met elkaar vergelijken, blijken er veel overeenkomsten. De verschillen zitten meestal in de naam van God. In wat ze te zeggen hebben, kunnen de kerngebeden van de verschillende geloven misschien wel in elke geloofsgemeenschap uitgesproken worden. In het gebed prijzen we de grootheid van God en we danken God dat Hij/Zij zich laat kennen en aanspreken en ons in het leven begeleidt. We leggen God onze nood voor en vragen om kracht en zegen. Bidden kan gaan om concrete dingen: om gezondheid, of om een goede afloop van een moeilijk gesprek of een examen. Meestal verwachten we niet zomaar van God te krijgen wat we vragen. Sommige dingen komen nu eenmaal op onze levensweg en is er niet veel aan te doen. Voor andere zaken moeten we zelf werken. We kunnen ook bidden om meer algemene dingen: om wijsheid, inzicht, liefde en geduld. Dat is wat we wel ontvangen als antwoord op het gebed, los van de concrete vraag die we hadden gesteld. Een andere vorm van bidden is stil zijn en luisteren. God weet toch alles al wat willen vragen. Maar wij weten nog niet wat God tot ons wil zeggen. Door stil te zitten in een ontvankelijke en opmerkzame houding ervaren we God dichterbij en zelfs in ons. Ds Dick Snijders

Z��� �� �� ���� ��n���

Informatie over de Protestantse Gemeente Elst is te vinden op: www.pg-elst.nl E-mail: [email protected] of [email protected] Tel: 0481-371357 Maandag t/m vrijdag tussen 9.00 en 12.00 uur De Ruimte is gevestigd aan de St. Maartenstraat 32b, 6661 DA Elst De Ruimte heeft een Twitter account voor korte mededelingen en daginspiraties: @DeRuimte_Elst De Ruimte is ook terug te vinden op Facebook. Hier worden bijeenkomsten geplaatst met foto’s en evaluaties: www.facebook.com/DeRuimte.Elst Mocht u een kijkje willen nemen in de agenda van De Ruimte, download dan onze app. Zoek in Play Store (voor Android) of App Store (Apple) naar ‘Protestant’ en download de gratis app. De Protestantse Gemeente Elst heeft twee predikanten: Ds. Jeroen Jeroense, tel. thuis: 0481-373575, tel. De Ruimte: 0481-452978 Ds. Dick Snijders, tel. thuis: 06-19920341, tel De Ruimte: 0481-453978

a���n��� M �. S � � �� � u � � �� In���ra

Achter De Ruimte ligt een spirituele tuin waar met vormen, planten en objecten een bijzonder invulling wordt gegeven aan de gedachten en beleving van geloof en spiritualiteit. De tuin bestaat uit drie gebieden: Ontmoeting, Wandeling en Inkeer.

Het is in ieder seizoen een lust om in de tuin te wandelen, op adem te komen en te genieten van de kleuren en geuren die de tuin omringen. Ook is er een prachtige bron van levend water. Een pad in de tuin verbindt de verschillende perken. Sinds januari kent de St. Maartenshof een heuse ‘Inspiratiehut’. Dit is een ruimte waar de bezoeker zich even terug kan trekken om het hoofd leeg te maken en inspiratie op te doen. Vanuit de hut is er ruim zicht op de toren van de Grote Kerk. In de Insipratiehut hebben symbolen van verschillende religies een plaats gekregen. De tuin met haar rijkdom aan planten, struiken en bomen verbindt de mens met de natuur. Het wil de gehaaste moderne mens een plek geven om te ontstressen. De Inspiratiehut wil dit nog eens onderstrepen. Ds. Jeroen Jeroense

Ds. Dick Snijders en Ds. Jeroen Jeroense

Maandelijks komt het blad Onderweg uit met informatie over de kerkelijke gemeente. Onderweg is beschikbaar in De Ruimte. Colofon: Elst janauri 2016. Oplage 10.000 stuks Verspreiding huis-aan-huis in Elst Teksten: Dick Snijders, Jeroen Jeroense, Kees van Nes, John Patrick van der Kaa, Gerlinde Wibbelink, Peter de Leeuwerk Eindredactie: Kees van Nes Foto’s: Arjen Faber, Ottje Faber, Astrid Keepers e.a. Samenstelling en Lay-out: Miranda Leijser Drukwerk en verspreiding: DrukwerkCentrum Leijser Industriestraat14-Huissen www.leijser.nu