ONDERWEG Kerkblad van de Protestantse Gemeente Elst (Gld.)
35e jaargang nr. 10 • december 2014 januari 2015
MEDITATIE Zeg eens herder Zeg eens herder, waar kom jij vandaan? Ik heb eens gekeken in een oude stal, daar zag ik een wonder, dat ’k vertellen zal. Zeg eens herder, wat heb jij gezien? ’k Zag een os en ezel bij een voederbak. ’t Was er koud en donker, tocht kwam door het dak. Zeg eens herder, zag je daar nog meer? Ja, ik zag een kindje, huilend van de kou en daarbij stond Jozef die ’t warmen wou. In de adventsperiode buigen we ons over herders in de nacht. Wat dreef de herders om hun bedrijf te verlaten en op zoek te gaan naar wat hen was verteld? Ze gingen een droom, een visioen, achterna en lieten daar alles voor achter. Zij waren als de herder uit de gelijkenis die 99 schapen had en er één van miste en de 99 achterliet om het ene te zoeken. Zo gezien zou het Christuskind het verloren schaap zijn, waarbij het veel vreugde in de hemel geeft als het gevonden wordt. Op zoek naar en mooi lied over herders in het Liedboek kwam ik Lied 485 tegen. Een feest van herkenning. Ik kende alleen de eerste regel nog en nu staat het gewoon in het Liedboek! Toen ik als klein kind op de zondagsschool zat, werd dit lied tijdens een kerstviering gezongen. Het was zo’n kerstviering die een kleverige sinaasappel, een krentenbol en een boek van W.G. van der Hulst opleverde. Volgens mij heette het boek Fikkie. Nu ik dit opschrijf, voel ik me ineens heel erg oud. Het lied vond ik indrukwekkend. Het was een nog jonge man, ik denk zo rond de 20 jaar, die met een deken om zijn schouders, rond zijn middel met een strotouwtje bijeengehouden, als herder de solo zong. Je moet maar durven!
gehoord. Je gelooft in de kracht ervan als wezenlijk voor je leven. En dat laat je niet meer los. En daar ligt voor ons de grote vraag of we echt ergens in geloven en er voor gaan, of dat we het wel geloven en het laten gaan. De grootste tegenstelling tot geloof is geen ongeloof, maar onverschilligheid. We gedenken met vreugde de geboorte van Christus als mens onder de mensen. Bijzonder en niet bijzonder. Ieder kind is lief en schoon. Ieder kind vraagt om liefde. Het verhaal van Jezus laat ook zien hoe we hem ontvangen, in wat voor wereld hij terecht komt; de wereld waarin ieder kind terecht komt. De kinderen van Bethlehem worden vermoord. Vrede op aarde is er nog lang niet, laat staan dat het eer geeft aan God in de hoogste hemel. Juist daarom vertellen we elkaar dit verhaal ieder jaar opnieuw. Om moed te houden. Om geloof te versterken. Om kracht op te doen. Zeg eens herder, wat heb jij gezien? En vertel het telkens weer. Zeg eens herder, zag je soms nog meer? ’k Zag toen dat Maria ’t kind in de armen nam. Os en ezel keken, ook een heel klein lam. Zeg eens herder, is het lief en schoon? Schoner dan het zonlicht, schoner dan de maan, schoner dan de hemel, waar de sterren staan! Zeg eens herder, heeft het iets gevraagd? Ja, het vroeg om liefde, schatten vraagt het geen. Laten wij nu allen gaan tot Hem alleen. ds. Dick Snijders
Moed is een basisvoorwaarde om een herder te zijn. Moed is nodig om je dromen te volgen, om stappen te zetten die verschil maken. Hoe kom je aan moed? Moed komt eruit voort doordat je ergens in gelooft, in wat je hebt gezien of ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 2
KERKDIENSTEN Zondag 7 december 10.00 uur KERK 19.00 uur
2e advent Ds. D.J.A. Snijders organist: D. Luijmes Ds. D.J.A. Snijders ademviering organist: J. Jansma
KERK
Zondag 14 december 10.00 uur KERK 10.00 uur 10.15 uur
THE MEETING
20.00 uur
KERK
TERTZIO
Zondag 21 december 10.00 uur KERK 15.30 uur
KERK
19.00 uur
KERK
3e advent Ds. P.J.G. Jeroense organist: IJ. ter Haar 10-R-uur Ds. D.J.A. Snijders organist: G. Kievith Ds. P.J.G. Jeroense Spiritueel café Theatervoorstelling van Kees Posthumus 4e advent Ds. D.J.A. Snijders organist: IJ. ter Haar Ds. D.J.A. Snijders kinderkerstfeest Pastor Victor Bulthuis Kerstsamenzang
Woensdag 31 december Oudjaar 15.00 uur TERTZIO Ds. D.J.A. Snijders vesper organist: P. de Leeuwerk 19.30 uur KERK Ds. D.J.A. Snijders organist: IJ. ter Haar Zondag 4 januari 10.00 uur KERK 19.00 uur
KERK
Zondag 11 januari 10.00 uur KERK
10.00 uur 10.15 uur
THE MEETING TERTZIO
Zondag 18 januari 10.00 uur KERK
20.00 uur
KERK
Woensdag 24 december Kerstnacht 22.30 uur KERK Ds. P.J.G. Jeroense m.m.v. koor PassePartout organist: D. Luijmes Donderdag 25 december 1e Kerstdag 10.00 uur KERK Ds. D.J.A. Snijders m.m.v. St.M.K.K. organist: D. Luijmes Ds. P.J.G. Jeroense 10.15 uur TERTZIO organist: N. Pieper m.m.v. koor Oriëns Vrijdag 26 december 12.00 uur KERK Zondag 28 december 10.00 uur KERK
2e Kerstdag Kerstconcert
Zondag 25 januari 10.00 uur KERK
10.15 uur
Zondag 1 februari 10.00 uur KERK
19.00 uur Ds. P.J.G. Jeroense organist: J. Jansma
TERTZIO
KERK
Ds. D.J.A. Snijders organist: D. Luijmes Ds. D.J.A. Snijders ademviering organist: D. Luijmes
Ds. P.J.G. Jeroense afscheid en bevestiging ambtsdragers organist: D. Luijmes 10-R-uur Pastor J. Rademakers organist: M. de Does
Ds. D.J.A. Snijders Heilig Avondmaal organist: IJ. ter Haar Ds. P.J.G. Jeroense spiritueel café spreker: Freddy van Maurik
Ds. D.J.A. Snijders organist: D. Luijmes 12+ groep Ds. A. Jensma Heilig Avondmaal organist: G. Kievith
Ds. P.J.G. Jeroense m.m.v. ZWO organist: D. Luijmes Ds. D.J.A. Snijders ademviering organist: D. Luijmes
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 3
Oecumenisch Bijbelleesrooster voor december 2014 en januari 2015 Zondag 7 december Jesaja 40:1-11, Psalm 80:1-8, 2 Petrus 3:8-18, Johannes 1:19-28 Zondag 14 december Jesaja 65:17-25, Psalm 126, 1 Thessalonicenzen 5:12-24, Johannes 3:22-30 Zondag 21 december 2 Samuël 7:4-16, Psalm 132, Romeinen 16:25-27, Lucas 1:26-38 28 december Jeremia 31:15-17, Psalm 124, Openbaring 21:1-7, Mattheüs 2:13-18 Zondag 4 januari Jesaja 60,1-6 Psalm 72 Efeziërs 3, 1-‐12 Matteüs 2,1-12 Zondag 11 januari Jesaja 55:1-11, Daniël 3:52-56, Handelingen 19:1-7, Marcus 1:1-11 Zondag 18 januari Jesaja 62:1-5, Psalm 96, Romeinen 4:19-25, Johannes 2:1-11
kleine liedjes met diepe teksten uit het Liedboek. Op zondag 4 januari 2015 is er weer een ademviering. ds. Dick Snijders
Paulus, in het oog van de storm Op zondag 14 december 2014 spelen Kees Posthumus en Juul Beerda hun muzikale theatervoorstelling ‘Paulus, in het oog van de storm’ in de Grote Kerk van Elst. Beerda en Posthumus touren momenteel met ‘Paulus’ door heel Nederland. In hun voorstelling verschijnt Paulus op het toneel als de apostel van de vrijheid. Vanaf het moment dat hij het licht heeft gezien en een stem heeft gehoord, zal Paulus gepassioneerd en onvermoeibaar de vrijheid voor ieder mens verkondigen. In een decor van fok- en grootzeilen en op de klanken van een accordeon onderzoekt hij de mogelijkheden en grenzen van zijn grootse vrijheid. Hij reist. Hij schrijft. Hij preekt. Hij is de grootste reiziger uit zijn tijd. Hij schrijft brieven die wereldberoemd zouden worden. Hij preekt voor Joden en heidenen, met wisselend succes, zijn boodschap van bevrijding. Zonder Paulus geen christendom.
Zondag 25 januari 1 Samuël 3:1-10, Psalm 63, 1 Corinthiërs 6:11b-14, Marcus 1:14-20 1 februari Deuteronomium 18:15-20, Psalm 111, 1 Corinthiërs 8:1b-13, Marcus 1:21-28
TOELICHTING
DIENSTEN Ademviering De eerste zondag van elke maand is er een ademviering. In de maand december is dat op 7 december om 19.00 uur. De viering duurt ongeveer drie kwartier en is te vergelijken met een klassieke vesperviering en met een Taizéviering. Van beide heeft het elementen. Centraal in de viering is een stiltemoment waar we ruim de tijd voor nemen. We zingen samen mooie
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 4
De voorstelling begint om 20.00 uur in de Grote Kerk aan Grote Molenstraat 2. De organisatie is in handen van de Protestantse Gemeente Elst.
Freddy van Maurik studeerde Muziekwetenschap te Utrecht, waar hij in 2003 afstudeerde bij prof. dr. Paul Op de Coul.
‘Paulus, in het oog van de storm’ wordt gespeeld door Kees Posthumus (tekst, zang en spel) en Juul Beerda (techniek, muziek en spel). Regisseur is Heleen Hennink. Dit is hun vijfde productie, na Op het leven! Menno Simonszoon, Arminius! Rekkelijk! en Calvijn op bezoek. De voorstelling wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Vermeulen Brauckmanfonds.
Freddy is gespecialiseerd in 19e eeuwse muziek, in het bijzonder opera en laat-romantische symfonische muziek. Freddy vormt met mezzosopraan Gery Vermeulen de beleidscommissie van Stichting Gewoon Klassiek, die als doel heeft meer klassieke muziek te brengen is streken waar deze (te) weinig te horen is, met bijzondere concerten als resultaat. Zij verzorgen ook zangworkshops voor scholieren in het basisen voortgezet onderwijs, waarbij de kinderen/ jongeren kennismaken met klassieke muziek. Daarnaast dirigeert Freddy enkele koren en is hij actief als pianist.
Kinderkerstfeest 2014 Op zondag 21 december om 15.30 uur is het jaarlijkse kinderkerstfeest in de Grote Kerk in Elst. Het kinderkoor zal voor ons zingen en natuurlijk is er het kerstspel gespeeld door de kinderen. Dit jaar kijken we mee met de herders die waken in de donkere nacht bij hun kudde. Kerstsamenzang 2014 Op zondag 21 december is er weer gelegenheid om in oecumenisch verband kerstliederen met elkaar te zingen. Dit jaar is de locatie de Grote Kerk aan de Sint Maartenstraat. Voorganger is pastor Victor Bulthuis en de aanvang van de dienst is 19.00 uur. Inloop is vanaf kwart voor 7, waarbij het orkest van Prins Willem Alexander haar kerstrepertoire voor ons speelt en verder worden we muzikaal vermaakt door het Sint Caecilia koor en een koor van de Molukse Kerk uit Elst. Komt allen en zegt het voort. Esther Nijholt en Aartje Boks De spiritualiteit van de dood in muziek: Freddy van Maurik, 18 januari Sterven, de dood, rouw, geloof, troost en muziek zijn al sinds mensenheugenis met elkaar verbonden. Eén van de duidelijkste vormen daarvoor is het requiem, de dodenmis. Prachtige muziek voor een kwetsbaar moment. Tijdens deze avond vertelt musicoloog Freddy van Maurik aan de hand van diverse luistervoorbeelden hoe verschillende componisten (van de 15e tot en met de 20e eeuw) het requiem verklankt hebben.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 5
UIT DE GEMEENTE Geboren Op 24 oktober is geboren: Jasper Johannes Cornelis. Hij is de zoon van Danny & Mirjam Knipping. Ze zijn dankbaar en dolgelukkig met dit nieuwe mensenkind. Een mensje zo klein en zacht Pas net geboren Maar vol liefde verwacht. We wensen de ouders veel zegen en liefde.
waarin de liefde van een man en een vrouw wordt bezongen. Het gedicht eindig met de woorden: ‘Ze zouden niet willen geloven dat alleen maar een man alleen maar een vrouw dat een mens een mens zo liefhad als ik jou.’ Naast woorden van haar kinderen werd ook aandacht besteed aan de kleinkinderen in de viering van afscheid doordat er voor hen een verhaal van Toon Tellegen werd voorgelezen door Editha Lim. Mensen sterven niet, maar leven voort in de herinnering en de mooie tekenen van het leven op moeder aarde.
Ds. Jeroen Jeroense
Onze jarigen van 90 jaar en ouder. Op 2 januari wordt mevrouw T. Hageman, 97 jaar. Op 13 januari wordt mevrouw A. Kortstanje, 90 jaar. Op 22 januari wordt mevrouw M. Buijink, 93 jaar. Op 29 januari wordt mevrouw G. van de Pol, 95 jaar. Op 31 januari wordt de heer E. Roersma, 90 jaar. Het redactieteam van Onderweg feliciteert hen van harte met deze feestelijke dag. Natuurlijk kunnen gemeenteleden een kaartje sturen. Onze ouderen stellen dat zeer op prijs. In memoriam Marianne Peters- Allijn Amsterdam, 9 mei 1951 – Elst, 27 oktober 2014 Tijdens een indrukwekkende dankdienst voor haar leven op 31 oktober in de Grote Kerk is het leven van Marianne Peters op verschillende manieren herdacht. Een kleurrijke vrouw die het leven op een boeiende en liefdevolle manier vorm en inhoud heeft gegeven. Nadat de kleinkinderen allemaal een kaars hadden aangestoken ontstond er een zee van licht rondom de baar van Marianne. Symbool voor het licht waar ze naar toe ging en waarin ze geloofde. ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’. Haar man Paul sprak een gedicht uit van Hans Andreus met als titel ‘voor een dag van morgen’
Centraal in de viering stond een tekst uit het evangelie van Johannes 15 waarin gesproken wordt over de liefde van Christus voor zijn mensen. Liefde voor haar naasten en allen die ze in haar leven mocht ontmoeten is een kernwoord dat het leven van Marianne typeerde. Ze had een oprechte interesse in het leven en welzijn van de ander. Vooral haar kinderen en kleinkinderen waren haar zeer dierbaar. Ze gaf hen liefde die ze weer terugkreeg van hen. In het leven van Marianne speelde vertrouwen in God, geloof en liefde een belangrijke rol. Ze wist zich in haar leven gedragen door de zegen van de Eeuwige. Ook tijdens haar ziekte heeft ze zich geborgen gevoeld bij God. Toen duidelijk werd dat genezing niet meer mogelijk was heeft ze zich, vertrouwend op een leven na de dood bij God, voorbereid op haar afscheid en sterven. Tijdens een aantal gesprekken hebben we haar viering van afscheid en dankbaarheid voorbereid. Gesprekken die in het teken stonden van hoop en geloof op een verder leven na de dood. Marianne geloofde heilig in het licht, het leven na de dood. Een geloof dat ze graag deelde met haar naasten en anderen. Voor Paul en haar kinderen en kleinkinderen is een fase van verdriet, van rouw en vooruitkijken aangebroken. Een proces van zoeken en soms vinden. We bidden voor hen dat het vermoeden van Licht en geborgenheid bij God tot een geloven mag worden. Dat het leven van Marianne hen en ons tot zegen mag zijn. Ds. Jeroen Jeroense
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 6
In memoriam C. van der Linden Op 1 november is overleden de heer Cees van der Linden, in de leeftijd van 87 jaar. Spraakzaam als hij was, is Cees voor velen een welbekende. Hij heeft zich ingezet voor zijn werk als beroepsmilitair, voor de vakbond van militairen, voor schoolbestuur en kerk. Met soms weinig tijd voor het gezin, even tussendoor eten en weer weg. Anderzijds deed hij ook veel met de kinderen. Zijn maatschappelijke en sociale betrokkenheid was groot, hij had een sterk gevoel van rechtvaardigheid. Telkens werd hij gesteund en bijgestuurd door zijn vrouw Janny, zijn ene grote liefde. De andere grote liefde in zijn leven was muziek: piano en orgel. Een deuntje en vooral goede muziek hoorden erbij. Langzaamaan werden zijn krachten steeds minder tot uiteindelijk het slotakkoord klonk.
Op 7 november is de uitvaartdienst gehouden in de Grote Kerk. We stonden stil bij de woorden van 1 Korintiërs 13 over geloof, hoop en liefde. In de Bijbel lezen we verhalen over mensen die op zoek zijn naar meer, naar een diepere betekenis van het leven, een doel en een richting. De lijnen van het leven komen in God samen. Zo direct komen we God in de tekening van ons leven niet tegen, maar als we de lijnen doortrekken, komen we uiteindelijk wel bij Hem uit. Het centrale punt is God en dus liefde, zegt de apostel. We wensen dat Cees die liefde ten volle mag ervaren en we wensen Janny, de kinderen, klein- en achterkleinkinderen de kracht om het verlies te dragen.
KERKENRAAD In de vergadering van de kleine kerkenraad van oktober hebben Kees van Nes en John Patrick van der Kaa een plan van aanpak voor communicatie gepresenteerd. Kees en John Patrick maken deel uit van de werkgroep communicatie die bezig is met het vernieuwen van de website van de kerk en met het inzetten van sociale media als Facebook en Twitter. In het afgelopen jaar heeft de werkgroep zich vooral gericht op het aanpassen van de verschillende communicatiemiddelen als folders, Blikvanger en posters aan de huisstijl. De kleine kerkenraad is enthousiast over de activiteiten die de werkgroep tot nu toe heeft gerealiseerd en over de plannen voor de website. Het is een hele klus om de communicatie uitingen van onze kerk eenduidig en up-to-date te maken. In het kader van ‘Kerk naar buiten’ is de diaconie in gesprek met de landelijke kerk over mogelijke ondersteuning bij het opzetten van een project rond mantelzorg. Met een dergelijk project wil de diaconie inspelen op de veranderingen in de zorg en zich richten op die groep mensen die daar de dupe van dreigen te worden. De kleine kerkenraad heeft tijdens de vergadering in november kennis gemaakt met de nieuwe jeugd- en jongerenwerker Gerlinde Wibbelink. En inmiddels is de kerkenraad versterkt met een nieuwe ouderling-kerkrentmeester, Jacob Alkema.
Ds. Dick Snijders
Overleden 11 oktober De heer L. Boerma, geboren 3 september 1932 We gedenken hem met de woorden: Niemand leeft voor zichzelf, niemand sterft voor zichzelf. We leven en sterven voor God onze Heer, Aan Hem behoren wij toe.
Toch zijn alle vacatures nog niet ingevuld. Bovendien nemen wij in januari 2015 weer afscheid van een aantal kerkenraadsleden. Daarom besteden we in de komende vergaderingen aandacht aan het werven van nieuwe ambtsdragers. Het blijkt toch iedere keer weer lastig om de vacatures in te vullen. Wij houden ons aanbevolen voor suggesties op dit gebied! Ellen Burger, scriba
We wensen de familie veel sterkte toe bij het verlies. ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 7
COLLEGE VAN PREDIKANTEN EN OUDERLINGEN Het bruist en borrelt aan alle kanten Bijna twee jaar geleden ben ik begonnen als voorzitter van het college van predikanten en ouderlingen. Afgekort het CPO. Een enthousiaste groep mensen die zich met hart en ziel inzetten om ons gemeentewerk en ons kerkzijn handen en voeten te geven. Elke keer ben ik weer verwonderd om te zien hoe je met een relatief kleine groep zo veel kunt bereiken, in gang kunt zetten en voor andere mensen kunt betekenen. Een soort Gideonsbende. Zo maar even een kleine greep uit het brede pakket, waar het CPO voor wil gaan. Allereerst ons jeugdwerk. Dat staat als een huis en klinkt als een klok. Iets om trots op te zijn. En waar we met de komst van Gerlinde Wibbelink als onze nieuwe jeugd- en jongerenwerker weer een nieuwe fase tegemoet gaan. Nieuwe ideeën en nieuwe kansen. Naast het jeugdwerk draait ook het hele programma Leren en Inspireren. Elders in dit blad kun je elke maand in een indrukwekkende kalender zien hoeveel activiteiten er plaatsvinden. En dan besef je ook weer dat achter elke activiteit een team zit van mensen die het hebben bedacht, voorbereid en het dan ook nog realiseren. Studiekringen, lezingen, creativiteit, de leesclub, stiltewandelingen, filmavonden, de Elster Passie, het Herdersproject, samen eten in De Ruimte, de stamtafel, enzovoort. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is er! En via de sociale media kunnen we er ook allemaal nog intensiever van meegenieten dan hiervoor. Kortom: ik ben een dankbaar mens, niet alleen vandaag, maar elke dag weer. Daar krijg je energie van en dat maakt dat je je ook elke keer weer met genoegen inzet samen met vele anderen.
Natuurlijk is –zoals altijd en overal- niet alles alleen maar goud wat er blinkt. Er zijn soms ook experimenten en activiteiten, waar weinig belangstelling voor blijkt te zijn. Daar stoppen we dan ook weer mee. Of er zijn dingen, waarvan we vinden dat ze toch nog anders of beter kunnen. En er is altijd behoefte aan nog meer mensen die ook –samen met ons- de schouders eronder willen zetten. Maar juist omdat wij mensen zijn van de hoop, hebben en houden wij er alle vertrouwen in dat ons kerkzijn hier ter plaatse ZINvol is, WAARDEvol en telkens weer de moeite waard!
Wij zoeken jou: doe je mee? Kerkenwerk is mensenwerk. En omdat we een kerkelijke gemeente zijn met veel ambities op allerlei gebied, zoeken we voortdurend mensen die –net als wij- een klein gedeelte van hun vrije tijd zouden willen inzetten om samen kerk te zijn in de praktijk van alledag. Op dit moment zoeken we mensen, die tijd en zin hebben, om een bijdrage te leveren aan bijvoorbeeld: • Versterking van de pastoraatsgroep; deze groep werkt onder leiding van Dick Snijders en geeft invulling aan ons pastorale beleid. • Enthousiaste vrijwilligers die zich willen inzetten om allerlei eenmalige of jaarlijkse activiteiten en/of projecten te organiseren. Bijvoorbeeld: de maand van de spiritualiteit, een gemeentedag, hemels fietsen (op Hemelvaartsdag), enzovoort. Voordeel van het werken op projectbasis is dat je zelf je inzet goed kunt regelen. Daarnaast kent elk project een duidelijk begin en eind, dus je zit er niet ‘voor de eeuwigheid’ aan vast. • Notulist/secretaris voor het college van predikanten en ouderlingen; dit college komt 1 x per maand bij elkaar. We zoeken iemand die maandelijks kort verslag wil maken en daarnaast ook alle werkafspraken wil vastleggen en ‘bewaken’. • Een vrijwilliger die zich wil inzetten om de samenwerking tussen de pastoraatsgroep, het college van predikanten en ouderlingen en de PVD te versterken. Liefst een mensenmens, die goed kan luisteren en die verbindend kan werken. • Een vrijwilliger, die zich thuis voelt op het gebied van ‘personeel & organisatie’. Juist omdat onze kerk het moet hebben van een groot vrijwilligerslegioen is het erg belangrijk dat er aandacht is, waardering en ondersteuning voor de tientallen of misschien wel honderden vrijwilligers, die onze kerk rijk is. Nou, dit is zo maar een greep uit onze, op dit moment openstaande ‘vacatures’. Heb je interesse of wil je er meer over weten, neem dan contact op met Theo Overduin, voorzitter van het college
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 8
van predikanten en ouderlingen. Doe jezelf niet tekort en denk niet te gemakkelijk, dat het niks voor jou is. Iedereen heeft talent, iedereen kan een bijdrage leveren en je weet allemaal van jezelf heel goed wat je leuk vindt, waar je goed in bent en waar je energie van krijgt. We zoeken vooral mensen die gewoon in de praktijk aan de slag willen, lekker concreet, handen uit de mouwen. Maar ook als je hart meer ligt bij het beleidsmatige en bestuurlijke werk, ben je uiteraard meer dan welkom. Graag wil ik –als je dat wilt- antwoord geven op al je vragen. Hopelijk voel je je aangesproken. Jong of oud, iedereen kan een ZINvolle bijdrage leveren! We bieden je een boeiende en dynamische werkomgeving, hele leuke collega’s, geen salaris maar wel heel veel voldoening. Kortom: wij zoeken jou, doe je mee? Vol verwachting klopt mijn hart! Theo Overduin E-mail:
[email protected]., tel: 06-10176345
KERKRENTMEESTERS Kerk: Dit jaar willen we vanuit de kerkenraad de vrijwilligers op een andere wijze bedanken voor hun inzet. We willen een bedankavond organiseren voor alle vrijwilligers, omdat we veel waardering hebben voor al het werk wat zij verrichten. Nieuwe Jeugd- en jongerenwerker: Per 15 november is mevrouw Gerlinde WibbelinkHorst in dienst gekomen als nieuwe jeugd- en jongerenwerker. We wensen haar veel succes en plezier toe in onze gemeente. Penningmeester gezocht! Op 1 januari verlaat Peter Smit het College van Kerkrentmeesters. We zijn op zoek naar een kerkrentmeester die de taken van Peter betreffende het beheer van de kerkelijke geldstromen op zich wil nemen. Graag komen we in contact met gemeenteleden die belangstelling hebben voor en affiniteit hebben met het werk van het team van kerkrentmeesters. Aarzel niet om contact op te nemen met Sandra Eenhoorn (secretaris) of Arnoud Aikema (voorzitter) voor meer informatie over het college. Of meld je aan om actief te zijn binnen het team (
[email protected]).
Voorstellen nieuwe ouderlingkerkrentmeester Mijn naam is Jacob R. Alkema en gehuwd met Pauline Alkema van den Brink. Samen hebben we drie kinderen: Julia 13 jaar, Redmar 11 jaar en Sylke 8 jaar. Oorspronkelijk ben ik afkomstig uit het Friese Makkum en ben sinds 1988 werkzaam als hoogspanningsingenieur en data-analist in Arnhem. Tot 2002 woonden we in Heteren, daarna in Driel. Naast mijn werk houd ik me graag bezig met genealogie en historische zaken. In de periode van 1991 tot 1995 was ik ZWOdiaken bij de Vloedschuurgemeente Heteren. Van 1995 tot 2000 heb ik nog zitting gehad in enkele raadscommissies van de voormalige burgerlijke gemeente Heteren. Vervolgens vier jaar ouderling-kerkrentmeester en begraafplaatsbeheerder van 2007 tot 2011 bij de Protestante Gemeente Driel. Daarnaast was ik nog afgevaardigde naar de Classis Nijmegen. Inmiddels brak de tijd aan om weer nieuwe uitdagingen op te pakken en een inspirerende omgeving te zoeken voor ons gezin. Daarbij heb ik mij bij een van de kerkrentmeesters aangemeld om het college te versterken. Het is altijd mooi om concrete invulling te kunnen geven aan je geloof. Want ik vind dat de kerk voor altijd in stand moet worden gehouden. Mijn taken zijn het beheren en onderhouden van de Grote Kerk en De Ruimte. Inmiddels heb ik al een paar vergaderingen achter de rug en kan vaststellen dat ik met een paar geweldige kerkmensen en predikanten mag samenwerken. En ik kijk uit naar een goede tijd met u allen. Jacob. R Alkema, Driel
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 9
DIACONIE
Kerkbalans, het is weer bijna zover Dit jaar is het motto: ‘Mijn kerk in balans’. Hoe we dat bereiken is aan u en aan mij. De actie Kerkbalans 2015 komt eraan. Ziet en ervaart U de saamhorigheid, de beleving, de verhalen, de gesprekken, de stilte? De kerk waar we vieren, trouwen en rouwen. De kerk waar professionele krachten richting geven aan de eredienst, de activiteiten, het jeugdwerk, de orgelmuziek en de kerkelijke administratie. De gebouwen waar het licht en de verwarming brandt, die onderhoud vragen en moeten worden schoongehouden. En de kerk die pastoraal is, waar je kunt leren en je laten inspireren, waar aandacht gegeven wordt wanneer je ziek wordt, waar ouder worden een levenskunst mag heten, een spirituele gemeenschap. Die kerk is van ons allemaal samen. Van die kerk mogen u en ik lid zijn. Mijn kerk is het waard om te blijven bestaan. Dat mag wat kosten toch? Dat mag u wat kosten toch? In januari komen we langs om te vragen wat u over heeft voor de kerk. Voor al die activiteiten, voor al die mogelijkheden. Want ze kosten echt geld, dat kunnen we u verzekeren. Wat is de kerk mij waard? We komen nog een paar mensen tekort om de enveloppes weg te brengen en op te halen. Doe eens mee, het is leuk om op een andere manier gemeenteleden te ontmoeten. En…veel handen maken licht werk. De uitgifte van de wijken is op donderdag 15 januari en de inleverdag is donderdag 5 februari. Als je wilt meedoen of meer informatie wilt hebben: Arie Kattouw, tel: 375413 of Huib Weernekers, tel: 371320 Ze staan je graag te woord. Namens het college van kerkrentmeesters, Arie Kattouw
Zorgzame kerk In navolging van onze gesprekken in de kerkenraad vorig jaar over Kerk naar buiten en de zoektocht van ons als diaconie naar onze plek in de lokale samenleving, hebben we contact opgenomen met de landelijke kerk. In het kader van de oproep van de overheid om te komen tot een participerende samenleving waarin we gezamenlijk de zorg van de kwetsbaren dragen, is de landelijke kerk op zoek gegaan naar kerken die hieraan invulling willen geven in hun eigen woonplaats. Deze projecten worden door de landelijke kerk ondersteund. Wij hopen in de komende weken een concreet project te definiëren. We willen in de eerste helft van 2015 aan de slag om voor de zomer te komen met een concreet voorstel wat we als kerk in Elst bij kunnen dragen op het gebied van de informele zorg. U hoort zeker nog van ons. Arjen Dijkstra, voorzitter diaconie
Kerstpakkettenactie Evenals vorig jaar biedt de diaconie u ook dit jaar de mogelijkheid om het kerstpakket dat u mogelijk van uw werkgever ontvangt, bij ons in te leveren. Wij verdelen de pakketten dan onder de mensen die een extraatje erg goed kunnen gebruiken en waarderen. U kunt ook zelf een pakket samenstellen en dat bij ons afleveren. Op vrijdag 19 december van 19.00 tot 20.00 uur en op zaterdag 20 december van 10.00 uur tot 11.00 uur nemen wij graag uw pakket in ontvangst in De Ruimte, St. Maartenstraat 32b, Elst. Alvast bedankt voor uw medewerking. Namens de diaconie, Ina Schoenmaker
Knopen en munten Het zal u niet verbazen dat we bij het tellen van collectes na de dienst allerlei eigenaardigheden tegenkomen. Van knopen, winkelwagenmuntjes en buitenlandse munten tot soms nog wat guldens, kwartjes of oude tientjes, zo’n blauwe, weet u nog? Dit alles is netjes opgespaard. Nu zijn er circa 400 à 500 munten verzameld, variërend van dubbeltjes tot Thaise Baht, Cubaanse Pesos en Belgische Franken. In totaal bijna 2 kilogram.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 10
Hiervoor of hierdoor ??? Binnen de diaconie hebben wij het idee opgevat om al dit oude en buitenlandse geld in zijn geheel bij opbod te verkopen. Wellicht zijn er liefhebbers en muntenverzamelaars in uw omgeving die hier een flink bedrag voor zou willen neertellen, het liefste ‘all-in’. Het bedrag dat hierdoor binnenkomt gaan wij overmaken naar Kerk in Actie. Ik heb enkele foto’s gemaakt waarop u kunt zien wat er zoal bij zit. Die kan ik u per e-mail toesturen zodat u kunt inzoomen of u kunt ze komen bekijken. Graag uw reactie vóór 31 december. Mocht deze actie toch niet aanslaan, dan gaat het ‘op de grote hoop’ en zal het waarschijnlijk bij de Nederlandse Bank afgegeven worden die niet elk dubbeltje omdraait, maar slechts per kilogram met ons afrekent. Hartelijk groet, Diaconie, Gert Jan Geertjes
[email protected]
Vervolg van de impressie van de GroeneKerkendag te Houten op 11 oktober Geïnspireerd door de liturgische opening van ds. Mirjam Kollestaart-Muis nog enkele gedachten, om met u te delen. Zij sprak ongeveer het volgende: ‘Als christenen spreken wij uit dat we hulp verwachten van God, als de Schepper van hemel en aarde. Ik probeer bewust te leven en te genieten van alles wat ik om mij heen zie. Dat valt lang niet altijd mee in mijn bestaan dat vol is van gezin, werk en veel andere beslommeringen.
Terwijl ik twee auto’s voor de deur heb staan, vraag ik me af: red ik de wereld door de fiets te pakken en daarmee een kleine beetje bij te dragen aan duurzaamheid? Nee, natuurlijk niet en toch… Toch wil ik mijn best doen voor een duurzame levensstijl, omdat ik vind dat ik die verantwoordelijkheid gekregen heb. Net als jij, toch? De aarde is ons gegeven om er goed op te passen. Maar ik maak ook vaak een keuze die de schepping schaadt en mens, dier en natuur uitput. Toch spreken we elkaar er wel op aan, dus onder andere schenken we fair trade koffie in de kerk. Of doen we groen om bij Hem in een goed blaadje te komen? Groen doen we, wat mij betreft, uit verwondering om het leven dat God gegeven heeft. Uit dankbaarheid om de zorg waarmee Hij trouw blijft aan zijn schepping. Groen doen we om zichtbaar te maken dat we naar zijn beeld gemaakt zijn: mens met Hem verweven, mens die met zorg bewerkt en met liefde beschermt wat Hij gemaakt heeft’. Een aantal dingen zijn al lang gestart in de protestantse kerk waar wij deel van uitmaken, maar er liggen een nog groter aantal ideeën in onze kerkelijke gemeente die wij zouden kunnen oppakken om onze duurzame idealen te verwezenlijken. Maar we kunnen niet alles en al helemaal niet tegelijk. We richten ons als eerste op die zaken die dichtbij liggen, gemakkelijk realiseerbaar. Dat doe je thuis toch ook? Om in Betuwse termen te blijven: eerst het laaghangend fruit plukken, daarna de vruchten die iets hoger hangen. We gaan in de komende tijd verder met het maken van stappen om de plannen, die er liggen te realiseren. De werkgroep DUURzSAAM kerkzijn, die afgelopen jaar actief geweest is krijgt een vervolg! Er liggen plannen genoeg en ambities zijn er ook. Wij zijn op zoek naar enthousiaste mensen om samen aan de slag te gaan. Wie ook actief mee wil denken en doen om DUURzSAAM kerkzijn in Elst steeds meer gestalte te geven wordt bij deze van harte uitgenodigd deze werkgroep te komen versterken. Aanmelden kan per e-mail naar
[email protected]. Je krijgt dan uiteraard bericht voor de eerstvolgende bijeenkomst. Wat zou het schitterend zijn als we een slagvaardig team worden! Iedereen is welkom! Gert Jan Geertjes, diaken Ria Struijs, (thema)diaken duurzaamheid
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 11
Goede raad in duurzaamheid In de Onderweg van oktober is de rubriek DUURzSAAMkerkzijn geïntroduceerd en heb ik geschreven over de (Zon)dag van de duurzaamheid.
ook eens waarvoor u hem echt nodig hebt en misschien blijkt het dan veel voordeliger om af en toe gebruik te maken van een deelauto. Dan betaal je alleen voor het gebruik en niet voor het bezit. Repaircafé Als een apparaat niet meer goed functioneert weet u meestal zelf niet wat er precies stuk is. Het is dan een moeilijke keuze tussen laten repareren (hoe duur wordt dat?) of direct nieuw kopen (duur en jammer als er maar een klein onderdeel stuk is). Om te voorkomen dat apparaten worden vervangen die eenvoudig te repareren zijn is het repaircafé opgericht: een landelijke organisatie met talloze plekken waar je gratis je spullen (kleding, elektronica, fietsen, meubels, en dergelijke) kunt laten repareren. Elke laatste donderdag van de maand is er ’s middags een repaircafé bij Stuw, in het gebouw De Wieken aan de Prinses Irenestraat.
Ideeën Op de gemeente dag in mei 2014 is een groot aantal ideeën en tips aangedragen om (nog) duurzamer te leven. Zo is voorgesteld om de liturgie niet meer op papier te verstrekken, maar via een beamer voor in de kerk. Dan bespaar je papier en inkt. Maar de beamer verbruikt wel stroom, en het is moeilijk om voor in de kerk een geschikte plaats voor een scherm te vinden om op te projecteren. Daarom wordt dit idee niet overgenomen. Auto delen Het idee om gebruik te maken van de auto van iemand anders kent inmiddels verschillende systemen. Greenwheels heeft eigen auto’s die op strategische plekken in steden staan en die je voor een paar uur kunt huren (dus niet per sé een hele dag). Daarnaast bieden veel particulieren (ook in Elst) hun eigen auto aan voor betaald gebruik via www.snappcar.nl en www.mywheels.nl. Op deze manier is het niet meer nodig om zelf een auto te bezitten, waarmee u veel kosten kunt besparen, want een auto is een erg duur vervoermiddel. Misschien loont het de moeite om eens te kijken hoe vaak u uw auto gebruikt en hoeveel u dat kost. Kijk daarbij
Eigen tips? Heeft u zelf tijdens de gemeente dag geen tip geplaatst om minder (energie) te verspillen op de flap-over, maar wilt u er nu wel een doorgeven? Als u die tips naar mij stuurt probeer ik er regelmatig een te plaatsen in Onderweg. Duurzame groet, Bert Wolters,
[email protected]
Medisch zendingswerk in Myanmar (Burma) De ZWO-groep van Elst heeft het werk van de Leprazending in Myanmar uitgekozen als onderwerp waaraan we extra aandacht willen besteden. Myanmar (Burma) is een groot en prachtig land in Zuid-Oost Azië. Het land is ongeveer 2000 kilometer lang van noord naar zuid en ruim 900 kilometer breed. Er is een grote diversiteit aan flora en fauna. Er wonen ruim 52 miljoen mensen. Er is veel te zeggen over de militaire dictatuur, de pogingen om het land in een meer democratische richting te sturen. Er wonen 135 verschillende etnische groepen.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 12
We beperken ons hier tot informatie over het werk van de Leprazending in Myanmar. Ongeveer 1,4 miljoen mensen zijn gehandicapt in dit land. Voor deze groep heeft de Leprazending een netwerk opgezet. Over het land verspreid zijn er 15 centra opgericht voor gehandicapten. Daar kunnen gehandicapten medische zorg krijgen en fysiotherapie. Ook kunnen daar mensen getraind worden om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Daarnaast kunnen ze microkredieten krijgen als ze hun eigen onderneming willen opzetten. Dit hele werk wordt intussen voor meer dan 95% gerund door professionals uit het land zelf. Slechts in beperkte mate is er personele ondersteuning vanuit het buitenland. Het is wel een zeer arm land, dus financiële steun vanuit het buitenland is noodzakelijk om dit werk te kunnen voortzetten. Sinds enige tijd is er nu ook een mobiele prothesekliniek die langs deze 15 centra gaat om mensen die een prothese nodig hebben te helpen. Het gaat hierbij vooral om mensen die hun onderbenen missen. Er zijn veel mensen die hun onderbenen missen als gevolg van
landmijnen, maar ook zijn er mensen die door de lepra hun benen missen (ongeveer 15% van de mensen). Gelukkig worden zo heel veel mensen geholpen, niet alleen (para)medisch, maar ook sociaal. Het maakt nogal wat uit of je buitengesloten wordt vanwege je handicap en van fooien moet zien rond te komen of dat je weer zo gezond mogelijk wordt gemaakt en in je eigen levensonderhoud leert voorzien. Prachtig werk waar we niet genoeg over kunnen schrijven. U hoort nog van ons! Paul Peters, diaken en lid van de ZWO-groep
Meldpunt Overbetuwe/ Steunpunt Mantelzorg Voor al uw vragen betreffende vrijwillige thuishulp. Telefonisch spreekuur: maandag t/m vrijdag 9.00-11.00 uur.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 13
DIACONIECOLLECTE
DECEMBER
2014
Oikocredit helpt boeren in ontwikkelingslanden een beter bestaan op te bouwen Celoso Jallasa Choque uit Bolivia boekt veel vooruitgang nu hij zijn land met een tractor bewerkt. Die kon hij kopen met een microkrediet. Op de onherbergzame hoogvlaktes van Bolivia hoeden herders hun lama’s en verbouwen boeren quinoa, een graansoort die gebruikt wordt voor pasta, brood en bier. Celoso Jallasa Choque is zo’n quinoa-boer. Hij leerde het vak van zijn vader. Trouwde met Julia en kreeg met haar negen kinderen. Nu stopt hij al zijn energie in het laten groeien van zijn boerenbedrijf. Dat betekent acht maanden per jaar de grond omploegen, zaaien, onkruid wieden, oogsten en graan zeven. Aanvankelijk deed hij alles met de hand. Maar op 3800 meter hoogte is lichamelijke inspanning bijzonder zwaar. Dus leende Celoso twee jaar geleden 10.000 dollar om een tractor te kopen, een lening die hij in vier jaar afbetaalt. ‘Het werk is een stuk makkelijker geworden, waardoor ik veel vooruitgang heb kunnen boeken’, zegt Celoso. ‘En we verdienen nu genoeg geld om al onze kinderen naar school te sturen.’ Waar Celoso zijn land bewerkt wonen nog ruim vijfhonderd boeren die net als hij met microkrediet hun bedrijf hebben kunnen opbouwen en uitbreiden, waardoor de hele streek tot bloei komt! Oikocredit vecht al bijna 40 jaar tegen armoede. Het belangrijkste wapen? Microkrediet. Het kapitaal komt via een breed netwerk van lokale microfinancieringsinstellingen over de hele wereld terecht bij mensen die daarmee hun levensomstandigheden kunnen verbeteren. Geld lenen zorgt voor zelfvertrouwen, gelijkwaardige relaties en economische groei. Anders dan geefgeld, wordt leengeld steeds opnieuw uitgeleend: zo kunnen veel meer mensen geholpen worden.
Ga voor meer informatie naar www.oikocredit.nl
DIACONIECOLLECTE
JANUARI 2015 Vluchtelingen in Irak en Syrië Al drie jaar steunt Kerk in Actie, dankzij vele Nederlanders, het noodhulpwerk van de kerken in Syrië. Via de unieke contacten zijn we in staat om effectief te helpen. De kerkelijke hulpverleners konden veel regelen zoals: onderdak, hygiënische – en voedselpakketten. Nu worden scholen herbouwd en wordt voorzien in onderwijs voor kinderen. De kerkelijke hulpverlening doet dat samen met de andere hulporganisaties, onder coördinatie van de Verenigde Naties.
Naast de steun aan de getroffenen in Syrië, helpt Kerk in Actie via haar netwerk nu ook de vele tienduizenden vluchtelingen in Irak. Christenen, gematigde moslims en andere minderheden vluchten massaal weg uit Mosul, Sinjar en de vlakte van Ninevé naar de Koerdische regio. Daar zijn ze relatief veilig voor terreur door IS strijders. Maar het ontbreekt hen aan alles; de regio kan de grote hoeveelheid vluchtelingen niet aan. Via ACT Alliance, het internationaal oecumenisch netwerk van kerkelijke hulporganisaties, biedt Kerk in Actie ook hier hulp in de vorm van voedselpakketten, water, sanitaire voorzieningen, onderdak en slachtofferhulp. Om deze hulp te ondersteunen collecteren we hiervoor in de maand januari.
BESTEMMING UITGANGSCOLLECTE DECEMBER EN JANUARI 7 december: Jeugdraad Deze collecte is bestemd voor de jeugd in onze gemeente. Op veel verschillende manieren wordt binnen het jeugdwerk aandacht gegeven aan de jeugd, voor nu en later. Wat er geldt nog steeds: ‘Wie de jeugd heeft de toekomst’. 14 december: PVD Een actieve vrijwilligersdienst binnen onze gemeente die gemeenteleden bezoekt, zorgt voor ontmoetingen en aandacht heeft en geeft voor gemeenteleden. 21 december: Pax kinderhulp Pax Kinderhulp trekt zich het lot aan van kinderen in het buitenland die in moeilijke
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 14
omstandigheden leven. Kinderen uit met name Europese landen, waar door oorlog, geweld, armoede, onrecht of een (natuur)ramp de leefomstandigheden slecht zijn, krijgen een vakantie aangeboden. De kinderen worden bij gastgezinnen in Nederland of in vakantiehuizen in een liefdevolle omgeving ondergebracht. Pax Kinderhulp biedt deze kinderen de mogelijkheid om even gewoon kind te zijn. Zo hoopt zij bij te kunnen dragen aan hun geloof in een betere toekomst en tevens vrede, vrijheid en medemenselijkheid te bevorderen. 24/25 december: Kinderen in de knel Geef deze kerst een pleegouder cadeau. Papa’s sterke hand om vast te pakken. Mama’s ogen die aandachtig naar je kijken als je iets vraagt. Onvoorwaardelijke steun waardoor je als kind voelt dat je veilig bent. Een gevoel dat veel weeskinderen in Rwanda elke dag moeten missen. Daarom willen we hen deze kerst die steun teruggeven, zodat ze onbezorgd groot kunnen worden. Doe mee en geef deze kerst een pleegouder cadeau. Met Kerst vieren we de geboorte van Jezus. Hij groeide op in een gezin met zijn moeder Maria en Jozef die als een vader vorm hem zorgde. Jozef was zo een pleegvader van Jezus. Wij vinden dat ieder kind een Jozef verdient. Een vader- of moederfiguur die hen steunt en ervoor zorgt dat kinderen echt kind kunnen zijn. Onze partner Mwana Ukundwa zorgt ervoor dat kinderen in Rwanda een Jozef krijgen. En wij willen hen daar deze Kerst samen met u bij steunen. 28 december: kerk Elk jaar wordt er onderhoud verricht aan de Grote Kerk, dit gebeurt op basis van het rapport van de Monumentenwacht en het Onderhoudsplan. Soms ziet u niets gebeuren, maar achter de schermen wordt onderhoud verricht. Dit jaar zijn een groot aantal ramen en de muur rond de kerk vernieuwd. Ook zijn de fietsenbeugels vervangen voor nieuwe beugels die niet meer aan de muur zijn bevestigd, dit om de muur te ontzien. 4 januari: Doel kinderkerk 2015: Kinderen van de Voedselbank Wist u dat er kinderen zijn die niet elke avond warm eten met een stukje vlees hebben.
Wist u dat er kinderen zijn die al in geen jaren hun verjaardag hebben kunnen vieren. Wist u dat er kinderen zijn die altijd in oude kleren of afdankertjes van andere lopen. Wist u dat er kinderen zijn die nooit eens in een pretpark of een dierentuin komen. Wist u dat er kinderen zijn die vrijwel nooit een leuk cadeautje krijgen. Wist u dat er kinderen zijn die hierdoor bijna dagelijks worden gepest op school en in de buurt. Wist u dat deze kinderen gewoon in Nederland wonen! Voor al deze kinderen is de stichting Kinderen van de Voedselbank opgericht, een stichting die zich inzet tegen de maatschappelijke gevolgen van kinderarmoede in Nederland. 11 januari: Onderhoud Kerk Om het kerkgebouw in een goede staat te houden, wordt er elk jaar onderhoud aan de kerk en toren uitgevoerd. De laatste jaren wordt dit met name aan de ramen gedaan. Deze zijn meer 55 jaar oud en hebben onderhoud nodig. Vorig jaar bleek dat er toch meer onderhoud nodig was dan op het eerste te oog te zien was, dus ook extra kosten. 18 januari: Kansarme Roemeense kinderen Dorcas komt in actie voor mensen in nood en diepe armoede, ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Geïnspireerd door Mattheüs 25:31-46 om te zorgen voor armen en verdrukten, werkt Dorcas al dertig jaar aan hulp- en ontwikkelingsprojecten in Oost-Europa en Afrika. Veel kinderen in Roemenië, vooral kinderen uit minderheidsgroepen zoals Roma, groeien op in armoede. Hun ouders hebben meestal weinig tot geen opleiding en zien het nut van goed onderwijs vaak niet in. Een hoop kinderen spijbelen en maken hun huiswerk niet. Door gebrek aan scholing hebben ze later minder kansen op de arbeidsmarkt. Roma zijn niet populair in de Roemeense samenleving. Zij hebben vaak te maken met buitensluiting en discriminatie. De avondmaalcollecte is bestemd voor het verbeteren van het welzijn van kansarme kinderen in Oradea door begeleiding, training en ontspannende activiteiten.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 15
25 januari: Klimaat en duurzaamheid Wereldwijd verandert het klimaat in hoog tempo. De belangrijkste oorzaak is de toenemende CO2uitstoot. U kunt klimaatprojecten blijven steunen via Kerk in Actie. Deze projecten zijn onderdeel van het programma Werelddiaconaat van Kerk in Actie. Daarnaast kunnen zij ook breder aan de slag met duurzaamheid binnen de kerkelijke gemeente. Kerk in Actie geeft kerken praktische tips hoe ze als kerk duurzaam bezig kunnen zijn met aandacht voor mens en milieu. Zo kunnen kerken bijvoorbeeld duurzaam inkopen, milieuvriendelijke maatregelen nemen, groene stoom gebruiken, fairtrade kerk worden, eerlijk bankieren of klimaatneutraal worden. 1 februari: KIA Werelddiaconaat De Cambodjaanse organisatie NTFP komt de inheemse volken van Cambodja te hulp met het beschermen van hun natuurlijke hulpbronnen, alfabetisering en onderwijs, en economische ontwikkeling van hun gemeenschappen. In het noordoosten van Cambodja werd jarenlang op grote schaal bos gekapt om hout te verkopen.
DE TORENHAAN ZEGT ER HET ZIJNE VAN... Kerktraktatie
Wit Gemeente van Tasje gaat open Tasje gaat weer dicht Knisper
Niet alleen de natuur werd bedreigd, maar ook de mensen die in deze bossen leven en daar in hun levensonderhoud voorzien. De Cambodjaanse organisatie NTFP wil de bossen en haar inwoners beschermen. De organisatie helpt de bewoners met alfabetisering, onderwijs en de economische ontwikkeling van hun gemeenschappen. Sandra Eenhoorn, College van Kerkrentmeesters
Vieren en verbinden Jezus heeft gezegd: ‘Waar twee of drie in Mijn naam bij elkaar zijn, ben Ik zelf in hun midden.’ Iedere zondag mogen we daar deelgenoot van zijn. Tijdens onze kerkdiensten vieren we dat Jezus in ons midden is. Dat Hij ons verbindt. Maar Hij is niet alleen op zondag onder ons. We ontmoeten Hem - en elkaar - ook op andere dagen van de week. Zo mochten we het afgelopen jaar bij talloze activiteiten en bijeenkomsten met elkaar zingen, meeleven, van gedachten wisselen of juist samen stil zijn. Als kerkenraad kijken we hoopvol uit naar een nieuw jaar, waarin we ons als gemeente opnieuw willen laten inspireren door het Evangelie! Wij staan voor de uitdaging om zowel de jongsten als de oudsten in en buiten onze gemeente te blijven betrekken bij onze gemeenschap. Dat doen we met passende activiteiten voor verschillende leeftijdsgroepen, met gesprekskringen, en met diaconale en missionaire activiteiten. Om al die activiteiten mogelijk te maken is geld nodig. Daarom vragen we aan het eind van dit jaar een extra gift zodat we dit werk komend jaar kunnen voortzetten! Draag bij aan een gemeente die samen viert dat Jezus verbindt! Geef aan de ‘eindejaarscollecte’ of maak uw bijdrage over via de acceptgirokaart. Uw bijdrage komt ten goede aan onze gemeente, aan een bestemming of activiteit die we als kerkenraad zorgvuldig uitkiezen. Heeft u vragen of opmerkingen over deze collecte of over de bestemming, neemt u dan contact op met de kerkenraad. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw betrokkenheid en steun. Arie Kattouw, College van Kerkrentmeesters
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 16
DE RUIMTE Gedachtenisstenen naar de St. Maartenshof gebracht Op 6 november zijn in de tuin achter De Ruimte bij de doopvont 25 gedachtenisstenen uit de Mariakapel neergelegd. Voorafgaand aan de plaatsing werd in de kerk tijdens een bijeenkomst aandacht gegeven aan de overledenen van het afgelopen kerkelijk jaar. Na een korte inleiding zongen de aanwezigen psalm 23: ‘Zolang er mensen zijn op aarde’. In een stille stoet werden de stenen vanuit de kerk naar de St. Maartenshof gedragen en bij de doopvont neergelegd. Op deze plaats werd een gedicht van Geert Boogaard uit het liedboek gelezen (pagina 1489): Vergeef me tuinman, dat ik er weer ben En dat ik morgen hier al weer wil wezen. Ik heb nog alle stenen niet gelezen. Er zijn er vele die ik nog niet ken. Dat is de reden, waarom ik hier dwaal. ’t Is beter u daarover in te lichten. Soms zijn er doden, die ons iets berichten. Zij spreken een uitzonderlijke taal. Zo vond ik gister, in een witte steen, Een woord geschreven over eeuwig leven. Wat doden zeggen is niet overdreven. Het komt met wat beloofd is overeen
De bijeenkomst werd afgesloten met het gezamenlijk bidden van het ‘Onze Vader’ en het uitspreken van de Ierse reiszegen zoals die ook in de St. Maartenshof is te lezen.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 17
Film die er toe doet! Beeld en debat 10 december: The Broken Circle Breakdown Dit is een Belgische langspeelfilm van Felix Van Groeningen uit 2012 met Veerle Baetens en Johan Heldenbergh in de hoofdrol. De film was de Belgische inzending voor de Oscars en sleepte een nominatie voor beste buitenlandse film in de wacht. Vijf vrienden spelen samen in een bluegrass-bandje. Als banjospeler Didier (Johan Heldenbergh) tattooartieste Elise (Veerle Baetens) ontmoet, komt zij erbij als zangeres. Ze krijgen een dochter Maybelle, die na haar zesde verjaardag kanker krijgt, en binnen het jaar sterft. Daarna wordt de relatie van Didier en Elise erg op de proef gesteld. De muziek helpt af en toe om de pijn te verzachten. Didier stort zich op sciëntisme, zeker nadat hij ontdekt dat George W. Bush zijn veto had uitgesproken tegen het onderzoek op embryonale stamcellen onder druk van religieuze fanatici, pro-life en creationisten. Elise vlucht in spiritisme en reïncarnatie. Elise, die zichzelf heeft hernoemd naar Alabama kan het niet meer aan en probeert zelfmoord te plegen met een overdosis medicatie. Alabama is niet meer levensvatbaar en Didier stemt ermee in dat de kunstmatige ademhaling in het ziekenhuis wordt stopgezet. De film eindigt met de band die aan het sterfbed van Alabama een afscheidsnummer speelt. Een imponerende film waarin verdriet en pijn van mensen rondom afscheid ontroerend en soms heftig wordt getoond. Plaats: De Ruimte Tijd: 20.00 uur Maaltijd Wie wil kan van 18.30-19.30 uur aanschuiven voor een in de woorden van Olivier B. Bommel, ‘gezonde doch voedzame maaltijd’. Tijdens de maaltijd wordt een korte preview gegeven van de film. Ds. Jeroen Jeroense
[email protected]
De Elster Passie Als u dit leest is de eerste informatieavond over de Elster Passie geweest. Het verhaal staat! De muziek en liederen zijn geselecteerd. Wij, deelnemers, orkest en organisatie hebben er zin in! Een zeer eigentijds verhaal over de lijdenstijd onder andere gezien vanuit het gezichtsveld van het volk. Geen kopie van de ‘TV passion’ maar een echte eigen Elster Passie! De rollen worden verdeeld en het instuderen en oefenen kan gaan beginnen. U bent vast net zo nieuwsgierig naar de uitvoeringen als wij dat zijn. Noteert de data maar alvast in de agenda’s! Zaterdagavond 28 maart en zondagavond 29 maart 2015. Net zoals bij de musicals zal om alle bezoekers maximaal te kunnen laten genieten van het passieverhaal en de muziek niet de hele kerk beschikbaar zijn om te kunnen zitten. Reserveren is daarom van harte aanbevolen, ja zelfs zeer gewenst, om u en jullie te verzekeren van een goede plaats. Reserveren van kaarten is vanaf nu ook mogelijk via het e-mailadres:
[email protected]. Geeft u wel even de avond aan dat u wilt komen en met hoeveel personen? De kaartreservering wordt ook per mail weer aan u bevestigd. De toegang is gratis, maar… aan het eind wordt er wel een collecte gehouden voor de onkosten. Mag u zelf bepalen hoeveel het spel en muziek van de Elster Passie u waard is geweest. Denkt u na het lezen van dit stuk, en toch zou ik best nog mee willen doen, of mee willen werken rondom de Elster Passie, aanmelden kan nog steeds, ook via bovengenoemd emailadres. Een hartelijke groet, John Patrick, Maurice, Jeroen en Jaco
Eten en ontmoeten Samen eten zonder zelf te hoeven koken is gezellig en makkelijk. Kom en schuif aan op donderdag 4 december of donderdag 18 december. Op 18 december is de feestelijke eindejaarsmaaltijd waar het hele team van kokers een bijdrage aan geeft. Speciaal aanbevolen! In januari zijn de eetavonden op 8 en 22 januari. Aanmelden kan telkens tot woensdag 12.00 uur vooraf aan de maaltijd bij het kerkelijk bureau.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p.18
Iedereen is welkom: stellen, gezinnen met kinderen en alleenstaanden. Voor de kosten wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd: u kunt geven wat het u waard is en wat u missen kunt.
Ruimtewandeling
Heeft u De Ruimte al? Vanaf september is De Ruimte op vele plekken terug te vinden. Zo heeft De Ruimte bijvoorbeeld een Twitter account voor korte mededelingen en daginspiraties. Tevens is De Ruimte ook terug te vinden op Facebook. Bijeenkomsten worden hierop geplaatst met foto’s en evaluaties. Natuurlijk ook met de vraag of u deze pagina wil ‘liken’. En mocht u graag een kijken nemen in de agenda van De Ruimte, download dan onze nieuwe app. Altijd de agenda bij de hand. Twitter: @DeRuimte_Elst Facebook: www.facebook.com/DeRuimte.Elst
App: U zoekt in uw Play Store (voor Android) of App Store (Apple) naar ‘Protestant’ en download deze gratis app. Deze app is door de PKN helaas nog niet ontwikkeld voor Windows gebruikers. Zegt het voort, zegt het voort!
Het is altijd heerlijk om de benen te strekken en te genieten van de natuur om ons heen. Het is gezond voor lichaam en ziel. Even een andere horizon zien, schept ruimte in de Geest. Het warmlopen van de spieren maakt van ons ‘warmere’ mensen. De drempel om de wandelschoenen aan te trekken is soms net iets te hoog voor veel mensen. Je hebt niemand om mee op pad te gaan, je hebt net steeds wat anders te doen of het komt er gewoon niet van. Om elkaar het zetje in de goede richting te geven is iedereen die van wandelen houdt welkom op de eerste vrijdagmiddag van de maand om 13.30 uur bij De Ruimte. Omstreeks 16.30 uur zijn we weer terug bij De Ruimte waar we samen een kop koffie of thee genieten. Voor vervoer naar start wandelplek wordt gezorgd. De volgende wandelingen zijn op 12 december en 2 januari. Plaats: De Ruimte Aanvang: 13.30 uur Ds. Jeroen Jeroense
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 19
COLUMN Dom of dapper? Herkent u dat gevoel? Over een onderwerp dat je bezighoudt, hoor je iets of maak je iets mee dat je in eerste instantie tegen je haren instrijkt. Maar naarmate je er langer over nadenkt, brengt het je in verwarring: ‘Ik vind dat ik hier een opvatting over moet hebben, maar ik heb geen idee welke.’ Een lastig dilemma, maar wel een dilemma dat het denkproces op gang houdt. Zo’n gevoel bekroop mij toen ik onlangs kennisnam van de publiciteitscampagne van de Remonstranten. U kunt het bijna niet gemist hebben. Via spotjes op radio 1 en 4 en door middel van billboards op stations getuigen de Remonstranten van de God waarin zij geloven. En nodigen zij mensen uit om ‘vriend’ te worden. Met als verbindend thema ‘Geloof begint bij jou’ roepen zij het volgende uit: ‘Mijn God doet niet aan dogma’s, mijn God kijkt niet op mij neer, mijn God dwingt mij tot niets, mijn God laat mij zelf denken, mijn God is een superoptimist, mijn God trouwt ook homo’s’ Mijn eerste gevoel nadat ik dit voor het eerst hoorde, was een soort mengeling van mij aangevallen voelen (‘waarom suggereren jullie dat onze God daar anders over zou denken?), afgrijzen over het platte godsbeeld (het onvermijdelijke effect van oneliners) en bedenkingen bij de verkwisting van vermogen (hebben de remonstranten daarvoor generaties lang gespaard, om hun kapitaal er in een paar weken doorheen te jagen)?’. Even tussendoor voor wie het niet (meer) weet. De Remonstrantse broederschap dateert van het begin van de 17e eeuw en was een afsplitsing van de toenmalige protestantse kerk, de Nederduits Gereformeerde Kerk. De Remonstranten verzetten zich destijds tegen het beginsel van bindende belijdenisgeschriften, zoals de Dordtse leerstellingen en de Heidelbergse catechismus. De Remonstranten, ook wel rekkelijken genoemd, die onder leiding stonden van Armenius, kwamen zo tegenover de zogenaamde Contraremonstranten te staan, ook wel preciezen genoemd, onder leiding van Gomaris Kortgezegd dus: de ‘Armenianen’ tegen de ‘Gomaristen’, aanspreektitels die u mogelijk
wel eens voorbij heeft zien komen. Om min of meer dezelfde reden zagen de Remonstranten er in de jaren 90 van de vorige eeuw vanaf om op te gaan in de PKN. Daarbij bedenk ik mij dat het opvattingsverschil tussen de Remonstranten en (vrijzinnige) stromingen binnen de PKN waarschijnlijk aanzienlijk kleiner was – en zeker is dan tussen stromingen binnen de PKN (maar dit terzijde). De Remonstranten tellen in Nederland 42 lokale gemeenten en hebben ongeveer 5500 leden. Maar, zoals ik al zei, als iets je bezighoudt komt er na een eerste reactie ook altijd een tweede. En die was een stuk positiever, of in elk geval genuanceerder. En daarbij gaat het mij even niet om de vraag of wij nog steeds Gomaristen zijn of wel erg op Armenianen zijn gaan lijken. Die mag u zelf beantwoorden. En het gaat mij evenmin om de feitelijke formulering van de geloofsuitingen in reclameblokken en op pamfletten. Want zeker voor slogan-achtige formuleringen geldt: zo veel zielen, zoveel gedachten. Je kunt het daarbij nooit iedereen naar de zin maken. Het enig gevoel dat ik niet helemaal kan wegdrukken is het gevoel van ‘afzetten tegen’. Maar dat ik het zo hoor, betekent niet dat het ook zo is bedoeld. Nee, de essentie van mijn gevoel in tweede instantie is: het is niet dom, het is dapper. Het is vernieuwend, baanbrekend. Want of het nu effectief is of niet, de Remonstranten hebben het aangedurfd vrijmoedig te spreken over hun geloof, en dat op een eigentijdse en op een naar buiten gerichte manier gedaan. Dat verdient waardering en respect. Nu zou u kunnen denken (eerlijk gezegd heb ik dat wel even gedaan): ‘de Remonstranten zijn een vergrijzende, sterk krimpende splintergroep en hebben weinig meer te verliezen. Dat maakt zo’n actie natuurlijk een stuk makkelijker’. Maar, zo bedacht ik mij vervolgens, misschien zorgt de angst om te verliezen er juist wel voor dat gebeurt waar we bang voor zijn. Maar hoe dan ook: wij zeggen dat wij als kerk ‘naar buiten’ willen. Wat kunnen wij als protestantse gemeente van Elst leren van de Remonstranten? Wilt u reageren? Graag.
[email protected]. Peter de Leeuwerk
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 20
LEREN EN INSPIREREN De engel van de zeven gemeenten Plaatjes vullen de gaatjes van de praatjes. Bijbelse teksten spreken ons meer aan als we de achtergrond kennen. Bijvoorbeeld van de zeven gemeenten in Asia waaraan Johannes schrijft in zijn boek Openbaring. Welke gemeenten waren dat en wat was daar te doen? Enkele jaren geleden is Arjen Faber er heen gegaan met een Paulusreis. Hij zorgt voor de plaatjes, Dick Snijders voor de praatjes. Datum: 2 december 2014 Tijd: 14.00-16.00 uur Plaats: De Ruimte Bijbelkring Tertzio Op 11 december is er met name voor bewoners, omwonenden en inwonenden van Tertzio een Bijbelkring. Ook andere belangstellenden zijn welkom. De bijeenkomst wordt geopend met gebed en het samen zingen van een lied. Vervolgens komt er een evangelieverhaal aan de orde; hoofdstuk voor hoofdstuk lezen we het evangelie volgens Matteüs. Deze keer lezen we vanaf Matteüs 27: 62. De bijeenkomsten worden afgesloten door het zingen van een lied en het gezamenlijk bidden van het gebed van de Heer. ds. Dick Snijders
Meditatie rond christelijke bronnen Op maandag 15 december om 2015-21.15 uur en op dinsdag 16 december om 18.45-19.45 uur is er gelegenheid tot meditatie rond christelijke bronnen. In een klein groepje laten we rust en stilte, woorden en beelden uit de christelijke traditie tot ons komen. Plaats: De Ruimte, Stilteruimte Gezien de kleine ruimte is aanmelding noodzakelijk. Er is plaats voor maximaal vijf personen. Leiding: ds. Dick Snijders God een vraag? Carel ter Linde Wat bedoelen we eigenlijk wanneer we zeggen dat we in een God geloven? Is het vandaag de dag in een moderne tijd wel zinnig om in een God te geloven? Sommigen ervaren God in het dagelijks leven, anderen zien God meer als een denkconstructie. Voor de één is God een bron van inspiratie om het bestaan zinvol te maken voor
de ander is het een persoon die in de hemel troont. In ieder geval is duidelijk dat over God heel verschillend wordt gedacht. Daarnaast is het geloof, of is het eerder twijfel, aan verandering onderhevig. Gaandeweg ons leven verandert de kijk op geloof, God en kerk. Een boeiende ontwikkeling die het waard is om eens met anderen te delen. De predikant en theoloog Carel ter Linde heeft over bovenstaande een inspirerend boekje geschreven onder de titel: ‘Wat doe ik hier in godsnaam?’ Dit boek vormt de leidraad voor de gesprekken. Steeds zal de avond worden ingeleid met een samenvatting van een van zijn hoofdstukken om daarna het gesprek te starten. Het te bespreken gedeelte zal worden aangekondigd. Tijd: Maandagavond: 12 januari: 20.00-22.00 uur 9 februari: 20.00-22.00 uur 9 maart: 20.00-22.00 uur Plaats: De Ruimte Inlichtingen Ds. Jeroen Jeroense,
[email protected]
De praktijk van zen Zen is een uitermate praktische spirituele weg. Je hoeft geen bijzondere ervaringen te hebben en je hoeft geen bijzondere gaven te hebben. Zen is voor iedereen. Zoals je bent ben je goed. Je hoeft de wereld niet de rug toe te keren of een andere werkelijkheid binnen te stappen. Je hoeft niet ergens van weg te gaan en je hoeft nergens heen. Het is de werkelijkheid zien zoals hij is en te aanvaarden zoals je bent. Bij de beoefening van Zen speelt meditatie een centrale rol. Het brengt je rust en verdieping zodat je ruimte krijgt voor vragen en open komt te staan voor inzicht. Meditatie is een uitermate nuchtere bezigheid, waarbij je de blik naar binnen richt en je jezelf leert kennen. Het is een beoefening om helder te leren kijken en afscheid te nemen van gewoonten en ingesleten patronen die onze blik op de werkelijkheid en op wie we zijn vertroebelen. Bij deze beoefening keren we de blik naar binnen en laten we ons licht naar binnen schijnen om van daaruit het leven te zien zoals het is. Het is thuiskomen, het openen van ons hart.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 21
Tijdens de bijeenkomsten kan iedereen kennis maken met de praktische kant van Zen. De avonden zijn toegankelijk voor iedereen, zowel beginners als gevorderden. Tijdens de bijeenkomst maak je kennis met zen-meditatie (zazen) en is er ruimte om je ervaring te bespreken. Tijd: 16 januari 20.00-22.00 uur Plaats: De Ruimte Eric Kogen (弘元) van den Berg: Vanaf mijn jeugd ben ik vertrouwd met meditatie en Boeddhisme. Tijdens mijn studie kunstgeschiedenis en filosofie maakte ik in 1983 kennis met het Zen-boeddhisme en ben nu leerling van zenmeester Tenkei Roshi (Zen River, Uithuizen). Deelname: gratis, gelieve u van te voren op te geven. Voor meer informatie: www.flowingmountains.nl Of:
[email protected] Kennismaken met Mindfulness Door mindfulness leer je bewuster in het leven te staan en leer je het beste uit jezelf te halen en beter te functioneren. Het is een manier om verdieping in je leven te vinden door met aandacht te kijken naar je ervaring en te leren van de signalen van lichaam en geest. Mindfulness gaat uit van de gedachte dat iedereen zijn eigen raadgever is. Je leert luisteren naar je eigen wijsheid. In de training leer je op een andere manier te kijken naar je eigen gedachtenpatronen en belemmerende overtuigingen, waardoor je ze los kunt laten.
Tijd: vrijdag 23 januari 2015, 20.00-21.30 uur Plaats: de Ruimte Emma Haspels en Eric van den Berg Deelname: gratis, gelieve u van te voren op te geven. Voor meer informatie: www.maisha.nl of www.flowingmountains.nl Of:
[email protected] Seniorenpastoraat Elst: Themamiddag met als onderwerp ‘Te- vreden’ De decembermaand ligt achter ons. Een maand bekend als de maand van geschenken, kerstpakketten. Op het eind van de maand in het Journaal de berichten over wat er is besteed in Nederland. Het gaat om miljoenen. Zeker als het vuurwerk wordt meegeteld. Was er iets te merken van de crisis of misschien van een groeiend vertrouwen. Of werkt de crisis juist door met minder vakanties naar het buitenland?
Concrete doelen van mindfulness zijn: met een scherpere focus en geconcentreerder functioneren; emotionele stabiliteit, waardoor je beter om kunt gaan met moeilijke situaties en mensen; stressreductie en herstel van burn-out; leven vanuit je talent; effectiever omgaan met veranderingen; versterken van je communicatie en samenwerking persoonlijke ontwikkeling en spiritualiteit.
Die vraag hoeven bezoekers van de voedsel- of kledingbank zich niet meer te stellen. Voor hen zijn gevolgen van de crisis, de werkloosheid, het leven op bijstandsniveau de armoede en schuldsanering vaak heel invoelbaar. Het antwoord op de vraag ‘Wanneer ben je een tevreden mens’ is van veel omstandigheden afhankelijk. Het materiële aspect van inkomen en bezit is slechts één aspect. De vraag is ook wat heeft tevredenheid te maken met levensgeluk. Want wat telt en welke rangorde is er wanneer we denken aan gezondheid, welbevinden in relaties, het ontwikkelen van eigen mogelijkheden. In hoeverre heeft de eigen levenservaring ons daarbij geholpen of helpt ons nu daarmee om te gaan? Welk criterium leggen we aan om te zeggen: ’Ik ben een tevreden mens’. Na de decembermaand een onderwerp, de moeite waard om bij stil te staan. Een thema voor boeiende gedachtewisseling onder leiding van Ds. Dick Snijders en pastor John Rademakers. Van harte welkom.
Tijdens de workshop kan iedereen kennis maken met wat mindfulness inhoudt. De uitgangspunten en de resultaten van mindfulness worden belicht, maar de avond is vooral praktisch. U kunt meedoen aan yoga-oefeningen en er is een begeleide meditatie. Ook is er ruimte voor vragen.
Wanneer? Woensdag 28 januari 2015 van 14.00 – 16.00 uur Waar: Parochiecentrum De Hoeksteen Elst Informatie: Seniorenpastoraat John Rademakers, tel.481597 Ds.Dick Snijders, tel. 4599444
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 22
AGENDA LEREN EN INSPIREREN DECEMBER - JANUARI Activiteit
Datum
Leven is een kunst 1 december De engelen van de zeven gemeenten2 december Eten en ontmoeten 4, 18 december Ademviering 7 december Christelijke meditatie 8 december Samen de Bijbel door 9 december Films die er toe doen 10 december Bijbelkring Tertzio 11 december Jong volwassenen 14 december Spiritueel café 14 december Rafaëlgroep Elst 15 december Rafaëlgroep Bemmel 16 december Meditatie rond christelijke bronnen 15 december Meditatie rond christelijke bronnen 16 december Het leerhuis Elst 17 december Woensdagmorgenkring 17 december
Ademviering Basiscatechese Samen de Bijbel door Bijbelkring Tertzio Eten en ontmoeten Jong volwassenen God een vraag? Carel ter Linde Rafaëlgroep Elst Vrouw in kerk en samenleving Meditatie rond christelijke bronnen Meditatie rond christelijke bronnen Rafaëlgroep Bemmel De praktijk van Zen Spiritueel café Bijbelreis naar Jordanië en Israël Het leerhuis Elst Woensdagmorgenkring Kennismaken met Mindfulness Leven is een kunst Volwassenencatechese Themamiddag Seniorenpastoraat De stamtafel actueel Crea(t)uur Hebreeuws
4 januari 5, 12, 19, 26 jan. 6 januari 8 januari 8, 22 januari 11 januari 12 januari 12 januari 12 januari 12 januari 13 januari 13 januari 16 januari 18 januari 19 januari 21 januari 21 januari 23 januari 26 januari 27 januari 28 januari elke vrijdag elke woensdag elke woensdag
Locatie
De Ruimte De Ruimte Grote Kerk De Ruimte De Ruimte De Ruimte Tertzio Grote Kerk De Hoeksteen Parochiecentrum De Ruimte De Ruimte De Ruimte De Ruimte
Grote Kerk De Ruimte De Ruimte Tertzio De Ruimte De Ruimte De Hoeksteen De Hoeksteen De Ruimte De Ruimte Parochiecentrum De Ruimte Grote Kerk De Hoeksteen De Ruimte De Ruimte De Ruimte De De De De De
Ruimte Hoeksteen Ruimte Ruimte Ruimte
Informatie bij Linda Medendorp (9) Ds. Dick Snijders (14) Ds. Dick Snijders (26) Ds. Dick Snijders (2) Trijnie Nielen-Rosier (5) Trijnie Nielen-Rosier (12-13) Ds. Jeroen Jeroense (19-21) Ds. Dick Snijders (25) Francijn Elgersma-Mak (3) Ds. Jeroen Jeroense (14-15) Pastor Janine Kallen (9-10) Pastor Janine Kallen (9-10) Ds. Dick Snijders (12) Ds. Dick Snijders (12) Jan Koopman (18) Riet Beerhorst (22)
Ds. Dick Snijders (2) Ds. Dick Snijders (23) Trijnie Nielen-Rosier (12-13) Ds. Dick Snijders (25) Ds. Dick Snijders (26) Francijn Elgersma-Mak (3) Ds. Jeroen Jeroense (8) Pastor Janine Kallen (9-10) Pastor Janine Kallen (11) Ds. Dick Snijders (12) Ds. Dick Snijders (12) Pastor Janine Kallen (9-10) Eric van den Berg (6) Ds. Jeroen Jeroense (14-15) Pastor Janine Kallen (11-12) Jan Koopman (18) Riet Beerhorst (22) Emma Haspels (6-7) Linda Medendorp (9) Ds. Dick Snijders (13) Pastor John Rademakers(23-25) Ds. Jeroen Jeroense (26) Loes Pieper (14) Nel Pieper-Brummelkamp(18-19)
De tussen haakjes geplaatste cijfers verwijzen naar de desbetreffende pagina in het boekje Leren en inspireren.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 23
KINDERKERK Wanneer? Iedere zondag van 10.00-11.00 uur. Wie? Voor alle kinderen van 4-12 jaar. Waar? Start in de kerk, daarna in De Ruimte.
Kinderkerk in de adventperiode In de periode voorafgaand aan kerst, de adventperiode, zal de kinderkerk aansluiten bij het Herderproject in de kerk. De kunstcommissie heeft voor de vier zondagen in de adventperiode vier verbeeldingen gemaakt. Aan elke verbeelding is een thema verbonden. De kinderkerk gaat werken met dezelfde thema's en zal ook dezelfde verhalen lezen. De thema's zijn: 1e advent: zorgen / waken 2e advent: overtuigingskracht / licht 3e advent: moed / op weg gaan 4e advent: compassie / aankomst. Elke zondag zullen we op zoek gaan naar de herders in het verhaal. We zullen met de kinderen ontdekken dat de herders verschillende functies hebben. De herder kan over zijn schapen waken, de herder kan ons de weg wijzen en de herder kan ons moed geven om door te gaan.
Kinderkerstfeest 2014 Op zondag 21 december om 15.30 uur is ons jaarlijkse kinderkerstfeest in de Grote Kerk in Elst. Het kinderkoor zal voor ons zingen en natuurlijk is er het kerstspel gespeeld door de kinderen. Dit jaar kijken we mee met de herders die waken in de donkere nacht bij hun kudde. Zij moeten hun ogen goed open houden. Kwamen er nu wel of niet twee mensen langs met een ezeltje? En zag één van de herders nou drie koningen langskomen, of droomde hij dat? Kinderen, ouders, opa's en oma's, iedereen is van harte welkom om dit feest met ons mee te vieren. Na afloop van de viering is er warme chocolademelk en koffie in de Ruimte. Voor het kerstspel zijn we op zoek naar kinderen van 4-12 jaar die het leuk vinden om mee te doen. We oefenen op zondag 21 december vanaf 13.00 uur voorafgaand aan de viering. Wil je ook meespelen in het kerstspel, stuur dan voor maandag 15 december een mailtje met je naam, leeftijd en of je voorkeur voor een rol (met of zonder tekst) naar
[email protected] Met vriendelijke groet, Sigrid Michielsen
JEUGD
Op zondag 14 december komen we met de kinderkerk terug naar de kerk en dan zullen we laten zien hoe wij psalm 23 gelezen hebben. We hopen dat we in de advent periode veel kinderen kunnen verwelkomen die met ons samen op zoek gaan naar de herders. Namens de kinderkerkleiding, Carla Otter
Contactpersonen voor The Meeting Gerlinde Wibbelink Jeugd- en Jongerenwerker E-mail:
[email protected] Frank den Daas Internet:
Voorzitter Meetingcommissie www.jeugdwerkpgelst.nl
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 24
De 13 uur van het vertrouwen Op zaterdag 15 november was in the Meeting de 13 uur van het vertrouwen. Dit betekent dat de jongeren 13 uur lang rondom het thema ‘vertrouwen’ activiteiten hebben gedaan. ’s Ochtends om 11 uur kwamen de eerste jongeren the Meeting binnen, ongeveer 15 jongeren. Later op de dag, om 18 uur, was er een instroom voor jongeren die overdag andere verplichtingen hadden. ’s Avonds waren er ongeveer 22 jongeren. De dag werd geopend met een gedicht over vertrouwen. Daarna hebben de jongeren in groepjes een woordweb gemaakt. Om 12 uur kreeg the Meeting bezoek van Ineke Schaars. Zij is blind en slechthorend en heeft een blindengeleidehond. Zij heeft anderhalf uur gepraat met de jongeren over haar werk in het MuZIEum in Nijmegen, de reden waarom zij blind is geworden op latere leeftijd, haar mogelijkheden en haar onmogelijkheden in bijvoorbeeld het huishouden en het vertrouwen dat zij moet hebben in haar blindengeleidehond Lex. Overigens is een blindengeleidehond niet hetzelfde als een hulphond waardoor Ineke veel dingen zelf doet en kan. Na het bezoek van Ineke stond er een heerlijke lunch klaar. Daarna was het tijd om het centrum van Elst in te gaan. De jongeren gingen in groepjes met een opdrachtenkaart het centrum in. Daar moesten zij een Selfie maken met een onbekend persoon met bepaalde kenmerken (bijvoorbeeld: zoek een man met een snor).
Zij moesten het vertrouwen krijgen om mensen aan te durven spreken en het wederzijds vertrouwen krijgen om een foto te mogen maken. Iedere foto leverde punten op. Aan het einde van de middag was er nog tijd om met elkaar stellingen te bespreken rondom het vertrouwen in het geloof en in God. Om een beetje te ontspannen volgde er daarna het gezelschapsspel Weerwolven van Wakkerdam. Rond 18 uur stroomde er weer wat jongeren in en was het tijd om te eten. Er stond pasta op het menu. The Meeting was inmiddels omgetoverd tot filmzaal. Na een kort doorfluisterspelletje hebben we de film The Fault in Our Stars gekeken. Na deze indrukwekkende film volgde er een hindernisbaan die geblinddoekt afgelegd moest worden. Vanaf ongeveer 22 uur was het tijd om de dag met elkaar feestend en dansend af te sluiten. Precies om 0.00 uur werd het laatste nummer ingezet en gingen de jongeren moe, maar voldaan, naar huis. De activiteitencommissie van the Meeting heeft gezorgd voor een prachtig, afwisselend en verdiepend programma. Dankjewel Lotte, Tom, Romanie, Elise, Fleur en Paul! Ruben: bedankt voor je extra ondersteuning als Chef kok en DJ! Het was geweldig! Wouter Simons, tijdelijk Jeugd- en Jongerenwerker van The Meeting
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 25
We hebben een nieuwe Jeugd- en Jongerenwerker! De afgelopen drie maanden is de benoemingscommissie druk bezig geweest om de vacature Jeugd- en Jongerenwerker invulling te geven. Wij zijn blij te kunnen melden dat we unaniem tot een keuze voor een kandidaat zijn gekomen. Per 15 november is Gerlinde Wibbelink onze nieuwe Jeugd- en Jongerenwerker. In de kerkdienst van zondag 30 november zal zij voorgesteld worden aan de gemeente en is er gelegenheid haar te ontmoeten. De eerste weken zal Gerlinde vooral benutten om kennis te maken met ons Jeugdwerk, onze kerk en onze activiteiten. Deze periode zal ook gebruikt worden door Wouter Simons om zijn taken als tijdelijke Jeugd- en Jongerenwerker op goede wijze over te dragen aan Gerlinde. Wij bedanken Wouter alvast voor zijn grote inzet als tijdelijk Jeugd- en Jongerenwerker en wensen Gerlinde veel succes en plezier toe in ons mooie Jeugdwerk!
oorspronkelijk uit het noorden van het land, maar ben na mijn studie in Utrecht, een stageperiode in Zuid-Afrika en ons huwelijk, in Arnhem terecht gekomen. Dit bevalt ons heel goed. Wij houden van reizen en volleyballen. Ik ben afgestudeerd als ecologisch pedagoog en heb heel veel zin om te beginnen als jeugd- en jongerenwerker bij u. Beste kinderen, jongeren, ouders/verzorgers, en alle anderen in de gemeente. Ik ben er voor jullie! Voel je vrij om kennis met mij te maken, ideeën bij me te droppen, te vertellen wat je als bijzonder hebt ervaren, wat je mist in het jeugd- en jongerenwerk, wat je graag wilt leren of waar je heel goed in bent en je graag voor wilt inzetten. Of heb je iets anders wat je me graag wilt vertellen?! Kom en vertel het me! Je kunt me vinden in ‘the Meeting’ of mij bereiken via telefoon en e-mail:
[email protected]. Tot snel! Groeten, Gerlinde
Namens de benoemingscommissie, Hans Smelt
Hallo allemaal, Spil zijn in het jeugd- en jongerenwerk in uw gemeente, dat klinkt mij als muziek in de oren. Hier was de benoemingscommissie het van harte mee eens. Daarom ben ik blij en dankbaar om mezelf op deze manier aan u voor te stellen, als uw nieuwe Jeugd- en Jongerenwerker. Mijn hart als pedagoog gaat sneller kloppen als ik jeugd- en jongeren mag begeleiden en motiveren om zich te ontwikkelen in hun leven. Mijn hart als christen gaat sneller kloppen als ik samen met deze doelgroep op ontdekkingstocht mag gaan naar wie God is en wil zijn in hun leven. Daarbij ben ik enthousiast, gedreven, sportief, creatief, nauwkeurig, luisterend en sociaal. Maar uiteindelijk heb ik maar één hart, en komt alles dus samen in mij als persoon met verschillende talenten en passies. Ik heb er ontzettend veel zin in om dit, in dienst van God, voor u te mogen inzetten. Mijn naam is Gerlinde Wibbelink. Ik ben getrouwd met Hendrik en wij wonen in Arnhem. Ik kom ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 26
KERKPERIKELEN In het Nederlands Dagblad van zaterdag 6 september schreef Dick Schinkelshoek een artikel over een typisch protestants én typisch Nederlands fenomeen. Het snoepje als de preek begint. De redactie van Onderweg laat u graag meegenieten van een ingekorte versie van dit artikel. Kauwen in de kerk De vroegste herinneringen van protestantse kinderen gaan vaak over pepermunt. Zodra de preek begint, gaat het ritselen in de kerk. Zeven dingen die iedere snoeper in de kerk moet weten. Het ziet er wonderlijk uit De meeste gelovigen gaan misschien naar de kerk om geestelijk voedsel te krijgen, voor generaties protestantse kerkgangers is pepermunt er onlosmakelijk mee verbonden. Serieus onderzoek naar het doorgeven van rollen en kauwende kaken is er nooit gedaan. Een Rotterdamse dominee beschreef wat hij allemaal ziet: ‘Wanneer de preek begint – geen minuut eerder! – begint de hele kerk te bewegen, te ritselen en te schuiven. Tasjes gaan open. Rollen pepermunt, stophoest, drop en wat al niet meer gaan van hand tot hand, soms de hele kerkbank door’. De dominee verdraagt het De meeste voorgangers laten het gekauw en geknisper gelaten over zich heen komen. Hooguit wachten ze even tot iedereen is voorzien, zoals de voorganger die zei ‘Laten we even wachten, ik zie dat er een traktatie rondgaat’. Toch is bij dominees ook wel eens de maat vol. ‘Gij maakt het huis mijns Vaders tot een vuilnisbelt’ zou begin 20ste eeuw een Katwijkse predikant zijn gehoor hebben toegeroepen, met een losse verwijzing naar Jezus’ woorden in de tempel. Een andere voorganger merkte eens op dat de eerste minuten van de preek meer voor King waren dan voor de Koning. Het is iets typisch Nederlands Snoepen doe je niet in de kerk vertelt Henry Kuyvenhoven uit Canada. Alleen sommige Nederlandse immigranten zitten nog met een pepermuntje onder de preek. Nederlandse kerk-
gangers blijk je tot in Sjanghai en Australië te kunnen herkennen: zodra de preek begint komt de rol tevoorschijn. Komen buitenlandse gasten op hun beurt in een Nederlandse kerk dan is de verbazing groot. ‘Is dit iets heiligs ofzo’ vroeg een christelijke vluchteling uit Irak zich af toen er een witte rol werd doorgegeven in de kerkbank. Het is niet van gisteren Pepermunt bestaat pas sinds de 19e eeuw, maar dat betekent niet dat kerkgangers het daarvoor zonder zoetigheid deden. ‘Niemant sal vermogen eenige appelen, peeren of ander fruyt in de kerck te schillen, snyden of eenige andere vuyligheden in de kerck te brengen’ staat er in de Grote Kerk in Schermerhorn op het Ordonnatiebord uit 1659 te lezen. Boete bij overtreding: 10 stuivers. Het werd verboden, dus het gebeurde. Vroeger had het nog enig nut Is dat snoepen nog ergens goed voor? Soms wel vertelt ene Jan Borkent. ‘Mijn opa stond zondagochtends om zes uur op om de koeien te melken. Daarna kleedde hij zich om en liep drie kwartier om op tijd in de kerk te zijn, die warm gestookt werd met een oliekachel. Om zijn ogen open te houden bij die cocktail van warmte en vermoeidheid, nam hij halverwege de dienst een pepermuntje, liep na de dienst weer drie kwartier naar huis en ’s middags ging hij op herhaling. Nooit sloeg hij een dienst over en hij bleef wakker tot het eind’. En wat te denken van de kleine kinderen die zonder kindernevendiensten of kinderpraatjes lange diensten bijwoonden. Voor hen was het letterlijk een zoethoudertje. Je snoep verraadt je kerkelijke voorkeur (een beetje) Rooms-katholieken – ook Nederlandse roomskatholieken – is het kerkelijk snoepgedrag totaal vreemd. Strikt genomen dien je als katholiek een uur voor de communie niets te eten. Dus zul je mensen – als het goed is – niet zien snoepen in een katholieke kerk. Na afloop gaan rooms-katholiek kerkgangers dan wel weer naar het café. Gereformeerden eten King in de kerk, hervormden Faam-pepermunt. Waar het gerucht vandaan komt en of het klopt weet niemand. Maar het verhaal is hardnekkig. Faam-pepermunt is zachter, en
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 27
sneller opgezogen. Misschien komen die eigenschappen beter overeen met de hervormde mentaliteit dan het hardere snoepje van King. Wat wellicht wel klopt, is de stelling: hoe behoudender de gemeente, hoe royaler de rollen. Maar dat heeft dan met de lengte van de preek te maken. Als je iets écht belangrijk vindt snoep je niet Het kerksnoepje zorgt ervoor dat je niet in slaap valt. Het zorgt voor glucose voor de hersenen, en helpt dus bij het luisteren. Het smeert de keel voor het zingen. Misschien is het allemaal waar, maar als je iets echt belangrijk vindt deel je geen snoep uit. Een voorganger haalde eens demonstratief tijdens een kerkenraadsvergadering een rol pepermunt uit zijn zak en liet hem rondgaan. Zijn buurman weigerde, ze zaten net bij een belangrijk onderwerp. De voorzitter keek verbaasd en vroeg waar het verstand van de predikant zat? En dat terwijl ze de dag ervoor in de kerk precies hetzelfde hadden gedaan. Nog een pepermunt verhaal? Lees het verhaal Braakland in ‘Het vrome volk’ van Maarten ’t Hart Bewerking: Kees van Nes
Kapelletjes Tijdens onze zomervakanties wandelen wij graag in het berggebied rond de Aletschgletsjer, bij Blatten Belalp in Zwitserland. We verwonderen ons over de hoeveelheid kapelletjes die we dan op de meest onverwachte plaatsen ontdekken. Altijd is de deur open en zijn ze goed onderhouden. Vaak zijn ze alleen te voet te bereiken en moet je flink klauteren om er te komen. De mensen in dit gebied zijn op elkaar aangewezen want je stapt niet even in de auto om elders een bezoekje te brengen. Het aantal kapelletjes (en zangkoren) is waarschijnlijk mede daardoor zo hoog. Een kleine impressie. Kapelle Maria zum Schnee in Nessel Gebouwd in 1759 door de gemeente Birgisch. In 1953/54 afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. Nessel is een ‘dorpje’ van 20 huisjes die grotendeels alleen in de zomer bewoond worden.
Het ligt op 2010 meter hoogte aan de voet van de Foggenhorn, vlakbij Belalp in het Aletschgebied. De inwoners van Nessel zijn zeer betrokken bij de ontwikkelingen van hun godshuis en werkten daarom bijna allen mee aan de nieuwbouw. Neogotische Kapelle Lüsgen in Belalp Gebouwd in 1883/84 op de Belalp op 2130 m hoogte vlakbij hotel Belalp. Gerenoveerd in 1987-1989. Tot ongeveer 1940 was de kapel bestemd voor de gasten van het hotel en behoorde tot de Anglicaanse kerk. Het was verboden om ook katholieke diensten in dezelfde gebedsruimte te houden. De katholieken hielden hun diensten op een zolderkamertje maar wilden toch graag een eigen kapel. In 1941 besluit de bisschop dat er ook een Messe in de kapel gehouden mag worden en behoort de kapel niet meer aan de Anglicaanse kerk. In 1982 is de kapel, die in particulier bezit was, geschonken aan de parochie van Naters. De oprichtingsdatum valt nu in het feestweekend het Schäferwochenende.
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 28
Kapelle St. Laurentius in Hegdorn Geweldig mooie moderne kapel in 1992 geschonken door de jongerenvereniging als cadeau voor hun 25-jarig bestaan. Binnen zijn geen banken maar de deuren kunnen letterlijk wijd open zodat de toehoorders op het gras en de stenen kunnen staan en zitten.
DIVERSEN Nieuw heilig, over hedendaagse inspiratie. Boekrecensie
Jeroen Jeroense en Theo Overduin, Nieuw heilig. Over hedendaagse inspiratie. 2014 Skandalon. ISBN 978-94-90708-98-6, prijs € 18,95. Speciale introductieprijs bij de auteurs € 17,00.
Trämelkapelle in Geimen (1037 m) Eind 19e eeuw is een kapelaan van deze gemeente in een gletsjer spleet gevallen. Hij beloofde een kapel te bouwen als hij het ongeval zou overleven. Dat gebeurde en samen met pelgrims bouwde hij de Trämelkapel. De kapel is nu ook een bedevaartsplaats.
Jaqueline Kampen
Geruime tijd voor 26 oktober hoorde ik over een bijzonder project van mijn collega Jeroen Jeroense en ouderling Theo Overduin. Samen spraken ze met bekende en minder bekende Nederlanders en Vlamingen, dorpsgenoten en stedelingen, over het heilige in hun leven. Wat leuk, dacht ik, daar is echt behoefte aan. Er is behoefte aan om van anderen die niet beroepsmatig met het heilige bezig zijn, te horen hoe zij het leven beleven. Wat mooi dat Theo en Jeroen dit hebben opgepakt. Als de ‘kerk naar buiten’ gaat, houdt dat ook in dat ‘buiten’ naar ‘binnen’ komt en dat we het bij ons laten binnenkomen. Het is altijd interessant om te horen wat een ander ten diepste beweegt. Op 26 oktober was er eindelijk de presentatie van het boek ‘Nieuw heilig’ in een bijzonder spiritueel café in de Grote Kerk. Er was grote belangstelling. Meer dan 150 mensen waren aanwezig om te luisteren naar een lezing van Peter Nissen, hoogleraar spiritualiteitsstudies in Nijmegen. Hij hield een mooi betoog over de verschuiving van het heilige in de loop van de vorige eeuw. Het liep van ‘God’ via ‘Gerechtigheid’ naar ‘Gezondheid’, allemaal met een grote ‘G’. Gezondheid is het nieuwste item waarvoor we tot grote offers bereid zijn. Na de lezing luisterden we naar een interview van Elma Drayer met Pieter Medendorp, Oane Visser, Shirin Musa en Cees Veerman. Vooraf uitte Elma Drayer een
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 29
kritische noot in de richting van Jeroen en Theo. Liever zou ze hen als schrijvers van het boek hebben geïnterviewd. Als ik eerlijk ben, had mij dat ook veel interessanter geleken; een belangrijke toevoeging op al die verhalen in het boek. Goed, daar is niet voor gekozen, we moesten het doen met een korte toelichting door Jeroen op het ontstaan van het initiatief om dit boek te schrijven. Uit het interview kwam met name naar voren hoe moeilijk het is om te praten over wat ‘heilig’ is, over wat je ten diepste drijft, over wat je tot mens maakt, tot de mens die je bent, over wat niet onderhandelbaar is. Bijzonder aan deze avond waren ook het welkomstwoord en slotwoord door Peter de Leeuwerk als voorzitter van de kerkenraad en de muzikale bijdragen van Johan Kruijt, die de ‘Mondscheinsonate’ van Beethoven speelde, en van Dirk en Brigitte Faber die ‘Zing, vecht, huil, bid, lach’ van Ramses Shaffy ten gehore brachten. Het was een heel waardevolle avond waarop Jeroen en Theo als schrijvers van dit boek terecht van een gunnende belangstelling mochten genieten. Tevens voldeed het aan alle elementen van een goed spiritueel café: een geestelijk gesprek op een verrassende manier waardoor ook andere mensen zich aangesproken weten dan enkel leden van de kerk. Dan is het spannend hoe het resultaat is geworden. Een goed idee krijgt niet altijd goed vorm. Hoe zou het boek geworden zijn? Het is bijzonder dat zoveel mensen en juist ook deze mensen ons in hun hart laten kijken. Spreken over wat je heilig is, doe je niet elke dag en zeker niet met iedereen. Bij het eerste doorbladeren van het boek lees ik de intro’s bij de zeventien geïnterviewden. De diversiteit aan personen en hun functies verrast me. Als ik het boek van voor tot achter doorlees, blijken de beschreven gesprekken stuk voor stuk miniatuurtjes met doorkijkjes te zijn. Ze laten zien wat ze laten zien, niet meer en niet minder. Tegelijk voel ik behoefte om de ruimten er achter binnen te gaan, om soms door te vragen of om mijn eigen vragen te stellen. De lezer wordt uitgedaagd zelf na te denken en zijn eigen fantasie te gebruiken. Het boek is op een vlotte manier geschreven. Nergens verveelt het. Jeroen en Theo nemen ons telkens mee als ze uit Elst vertrekken naar hun
bestemming. Subtiel tekenen ze de sfeer van de plaats waar het gesprek plaatsvindt. Door korte tussenzinnetjes zoals ‘Theo houdt pen en papier gereed’ of ‘Jeroen zit op het puntje van zijn stoel’ als een spannend antwoord verwacht wordt, voelt de lezer wanneer er voor de interviewers iets ‘heiligs’ gebeurt in het gesprek. En elk interview wordt afgesloten met de afdronk. De mooiste vind ik persoonlijk de nazit na het gesprek met Jan Jaap van der Wal. Als Theo en Jeroen Amsterdam binnenkomen, hebben ze vanwege de motregen het gevoel een zwart-wit foto binnen te lopen. Tijdens het gesprek met Van der Wal zegt hij dat het voor hem een heilig moment is als er iets gebeurt dat aanzet tot een vertelling, het begin van een verhaal. Na het gesprek zitten Jeroen en Theo op een verwarmd terras. Ze zien een zwerver die naar een groentekraam sjokt. ’Hij wordt hartelijk begroet en krijgt een appel aangereikt. Een mooi begin van een verhaal. Heilig bijna. Als je goed kijkt, begint er al wat kleur te komen.’ Prachtig. De schrijvers spreken de hoop uit dat hun zoektocht een helderder beeld oplevert van het begrip heiligheid. Naar mijn idee heeft het dat niet opgeleverd; wel een gevarieerd beeld. ‘Gelukkig’, zeg ik dan maar. Het boek nodigt uit om erop door te gaan; om er met elkaar over te praten. Dat zal ik graag doen. Is er dan geen punt van kritiek? Natuurlijk wel, maar is eigenlijk te kleingeestig tegenover zoveel heiligheid. Cees Veerman komt uit NieuwBeijerland, een dorp op het eiland Hoeksche Waard. Als ze er met hun heilige blauwe Mercedes naar toe waren gereden, hadden ze een groot bord gezien hoe je dat spelt, met ‘sch’. Jeroen en Theo zijn er duidelijk niet geweest; ze hebben het van horen zeggen. Dat krijg je als je iemand interviewt op vreemde grond. De foto op de omslag is van Arjen Faber. Diverse leden van de gemeente hebben meegewerkt aan de interviews. Het is een boek geworden waar we ook als gemeente trots op mogen zijn en dat ons en vele anderen verder kan helpen op onze levensweg. Een mooi geschenk met Sinterklaas, of beter nog: met Kerst, nu Sinterklaas als oude heilige door de mand gevallen is. Dick Snijders
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 30
Het Sint Maartenskerkkoor Als u dit leest is Zondag Voleinding voorbij. Voor het SMKK is deze zondag steeds weer speciaal om samen met u stem en klank te geven aan de gedachten en gevoelens van deze bijzondere dag. In het lied ‘God be in my head’ vroegen we om Gods aanwezigheid, zeker ook op het eind van onze levensreis. Noem dit zeker hoopvol; vertrouwend op de goede afloop. Inmiddels is het Advent: we gaan samen op weg naar Kerst. Op Eerste Kerstdag werkt het SMKK weer mee aan de dienst. We zingen dan onder andere ‘Uns ist ein Kind geboren’. Dit is een schitterend vierstemmig stuk van Melchior Frank (1579-1639). We gaan hier nog flink aan werken de komende tijd. Wilt u als tijdelijk (of gewoon) lid eens tussen de koorzangers (v/m) staan: de eerstvolgende gelegenheid is kerstmorgen. Meedoen met Kerst: het kan dus. U bent van harte welkom op onze vaste repetitiemoment: donderdagavond van 20.00 tot 22.00 uur in de bovenzaal van Onder de Toren. Dit mag overigens na Kerst ook doorgaan! Als u zich meldt via:
[email protected], liggen de spullen klaar. Na de jaarwisseling –en een korte winterpauzegaan we verder en in de loop van februari zijn we als koor ook weer present in de dienst. U leest daarvan eind januari wel wat meer. Jan Luiten (voorzitter SMKK)
Feestmaand in de Wereldwinkel Voor de beste cadeaus moet je bij de Wereldwinkel zijn, dé fairtrade cadeauwinkel van Nederland. Na de verbouwing gaan we voor de titel van mooiste cadeauwinkel van Elst. Nog niet in onze verbouwde winkel geweest dan wordt het nu hoog tijd om met de feestmaand voor de deur eens een kijkje te komen nemen. Met een Sintof kerstgeschenk uit de Wereldwinkel geef je niet alleen iets moois aan de mensen om je heen maar geef je ook iets terug aan de producenten van fairtrade cadeaus.
De leukste en mooiste fairtrade artikelen vind je in de Wereldwinkel. Daarom hebben wij speciaal voor jou verschillende manieren bedacht waarop je de mensen om je heen kunt verrassen.
Wat te denken van een pakket met foodartikelen rond een landenthema samengesteld met behulp van een medewerkster van de wereldwinkel. Of een mooie ketting met bijpassende sjaal, een kandelaar met bijzondere kaars, een wokpakket, soepen met bijpassende kom, kortom er zijn mogelijkheden genoeg om er iets orgineels van te maken. Voor de creatievelingen onder ons is het natuurlijk een mooie uitdaging om helemaal zelf iets samen te stellen, dan kan het zo persoonlijk worden als je wilt. De medewerkers van de Wereldwinkel zijn gaarne bereid om mee te helpen tot een goede keuze te komen. Geef kerst inhoud met de Wereldwinkel cadeaubon. Mocht de keuze voor een geschenk toch te moeilijk zijn is er altijd nog de cadeaubon als alternatief. Geef een Wereldwinkel cadeaubon van € 25, € 15, € 10 of € 5 zodat de ontvanger zelf iets kan kiezen. Kom in ieder geval op tijd om teleurstellingen te voorkomen, dan wordt het ook dit jaar weer een mooie decembermaand. Ans Zoetbrood
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 31
INGEZONDEN Tweede deel Bach’s Weihnachtsoratorium in Elst Wat gebeurde er na de geboorte van Jezus? Op zaterdag 13 december 2014 worden in de Grote Kerk van Elst (Gld) de laatste drie cantates uitgevoerd van het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach door het Cantatekoor Bilthoven onder leiding van Herman Schimmel uit Elst. Solisten zijn Henriëtte Hamer, sopraan; Petra van Dijk, alt; Erik Janse, tenor; Hans Schimmel, evangelist; Janko Fraanje, bas. De begeleiding is in handen van het Regine Bach Orkest. Het concert begint om 20.00 uur.
het land rondom Bilthoven. In de 15 jaar dat het koor bestaat werden vooral Bachwerken uitgevoerd zoals de Johannes Passion, de Markus Passion, Weihnachtsoratorium en een groot aantal Bach cantaten. Af en toe maakte het koor uitstapjes naar andere componisten. Zo werden onder meer de Coronation Anthems van Handel, de Funeral Anthems van Purcell, het Requiem van Mozart en het Gloria van Vivaldi uitgevoerd. De drie delen van het Weihnachtsoratorium worden zondagmiddag 14 december ook uitgevoerd in de Opstandingskerk, 1e Brandenburgerweg 34, Bilthoven. Aanvang 15.30 uur. Herman Schimmel, 0634895360
Toegangsprijs 17,50 euro (inclusief programmaboekje). In de voorverkoop € 15.00. Kaarten zijn verkrijgbaar bij Sipkje Schimmel (0481-376125) en bij Bruna Herberts, Dorpsstraat 33, Elst. We kennen allemaal het kerstverhaal dat vertelt over de geboorte van Jezus. Door J.S. Bach muzikaal feestelijk en pastoraal weergeven in de eerste drie cantates. Het cantatekoor zal nogmaals het majestueuze openingskoor ‘Jauchzet, frohlocket’ zingen. Maar wat gebeurde er daarna? Daarover vertellen de volgende cantates. Cantate 4, ‘Fallt mit Danken, fallt mit Loben’, vertelt hoe Maria en Jozef na 8 dagen met Jezus naar de tempel gaan. Cantate 5 ‘Ehre sei dir Gott gesungen’, geschreven voor de zondag na Nieuwjaar, doet ons even beleven hoe engelen destijds geklonken moeten hebben. Dat openingskoor vraagt de uiterste soepelheid en lenigheid van het koor om het ook sprankelend en spetterend te laten klinken. De drie koningen komen hier ten tonele om te vragen waar de koning van de Joden is geboren en hoe Herodes daar achter probeert te komen. Onnavolgbaar instrumenteert Bach het openingskoor van deel 6 ‘Herr, wenn die stolzen Feinde schnauben’. Het is de aankondiging van het feest van de aanbidding van de Drie Koningen. En als je een geboortefeest wilt vieren dan doe je dat, net als in het openingskoor met spetterende trompetten en pauken in een meeslepend slotkoor ‘Nun seid ihr wohl gerochen‘.
’Nine Lessons and Carols’ 21 december in Ressen ‘A Festival of Nine Lessons and Carols’ is de lange officiële naam van een dienst die in veel Anglicaanse kerken wordt gehouden vlak voor Kerstmis. De dienst bestaat uit negen lezingen uit de Bijbel die worden afgewisseld met kerstliederen. De lezingen komen uit Genesis, Jesaja, Lukas, Mattheus en Johannes en vertellen het verhaal vanaf de zondeval tot aan de komst van Jezus. De meest bekende Nine Lessons and Carols dienst wordt gezongen door het koor van King’s College in Cambridge. De uitzending hiervan door de BBC op Kerstavond vormt voor velen het begin van Kerstmis. Dit jaar, dichter bij huis, wordt een Nine Lessons and Carols dienst gehouden op zondag 21 december om 20.00 uur in het kerkje van Ressen. De koorzang wordt verzorgd door het projectkoor ‘Oriëns’ onder leiding van Vivien Moffat. De voorganger is Ds. Evert Tuinstra en het orgel wordt bespeeld door IJsbrand ter Haar. Iedereen is van harte welkom. Voor meer informatie: Vivien Moffat, tel. 06-53168417 of Anja Bos, tel. 0481-374947
Het Cantatekoor Bilthoven is een projectkoor dat twee keer per jaar een programma uitvoert. De zangers komen voornamelijk uit het midden van ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 32
Hartelijk dank voor de bloemen die ik vanuit de dienst van zondag 2 november mocht ontvangen. Ik heb op 4 december een Heupoperatie in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Carel van Setten
Collecten opbrengst en verdeling oktober 2014 Diaconie/ de Engelenbakfiets €. 719,63 Kerk 584,87 Kinderkerk 36,32 5 okt Israëlzondag 260,22 12 okt Sint Maartens Kerkkoor 222,53 19 okt Roosevelthuis 167,20 26 okt St. Be-More 225,94 Uitvaartdiensten oktober 353,77 17 aug Tertzio/ St. Alg. Hulpdienst 36,45 Totalen van oktober 2014
Collectebonnen Kerkgangers die gebruik willen maken van collectebonnen kunnen deze in de volgende coupures bestellen: Kaarten met 20 bonnen van € 0,50 (€ 10,-) of € 0,75 (€ 15,-) of € 1,- (€ 20,-) of € 2,- (€ 40,-) door storting op bankrekening NL15FVLB0635817578 ten name van Collectebonnen Protestantse Gemeente Elst, onder vermelding van adres, aantal en soort. U zult zien dat op zeer korte termijn uw bestelling bij U thuis wordt bezorgd. Voor eventuele nadere informatie A.M. Brandt, tel. 376384 (bij voorkeur na 19.00 uur).
€. 2.606,93
Lucia Zoutman
Verschijningsdata Onderweg in 2015 Nummer
Februari Maart April Mei Juni Juli/Augustus September Oktober November December/Januari
Deadline Zo. 18.00 18/1 15/2 22/3 19/4 17/5 21/6 23/8 20/9 18/10 15/11
ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 33
KLEURPLAAT ONDERWEG nr. 10 • december 2014 / januari 2015 • p. 34