ONDERWEG. Kerkblad van de Protestantse Gemeente Elst (Gld.)

ONDERWEG Kerkblad van de Protestantse Gemeente Elst (Gld.)

35e jaargang nr. 9 • november 2014

MEDITATIE ‘De kerk: een huis van vrede en gebed’ De schitterend gerestaureerde Nikolaikirche in Leipzig is een van de bekendste kerken in Duitsland. Niet alleen omdat de grote Bach hier meermalen het orgel heeft bespeeld en daar de Johannes Passion heeft gedirigeerd, maar ook omdat hier het vreedzame verzet tegen het regime van de DDR is ontstaan. In het begin van de jaren tachtig worden hier iedere maandagmiddag om 17.00 uur korte gebedsdiensten voor vrede georganiseerd onder leiding van de predikanten Christoph Wonneberger en Christian Führer. Een korte gebedsdienst waar naast schriftlezing, stilte en lied, uitdrukkelijk voor vrede wordt gebeden. Dit in navolging van de vredevieringen die in het vrije West-Duitsland worden gehouden. De toenmalige predikanten zien hierin een mogelijkheid om op een legitieme wijze te protesteren tegen de dictatuur van de DDR. Niemand kan een kerk immers verbieden te bidden voor vrede en gerechtigheid? Meermalen leest men de bekende tekst uit de profeet Micha 4:1-4, waarin gesproken wordt over zwaarden die tot ploegscharen worden omgesmeed. In november 1982 wordt op een tafel in de kerk van Leipzig een verbeelding van deze tekst geplaatst wat op kritiek van het regime komt te staan. Ondanks deze kritiek weigert men het beeld weg te halen. Het is immers niet meer dan een verbeelding van een tekst uit de Bijbel. De eerste jaren worden de avondgebeden bezocht door een kleine groep van zo’n tien mensen. Soms zijn er slechts vier mensen aanwezig maar het initiatief, hoe kleinschalig ook, blijft bestaan. Al snel blijven mensen na het avondgebed in de kerk achter om over de politieke situatie van de DDR te spreken. De kerk is namelijk het enige gebouw waar vrij gesproken mag worden. Het is immers het huis waar het Woord van God concreet mag worden gemaakt. De kerk is het huis waar gesproken mag worden. Spreken over vrede en recht kan zelfs de Stasi niet verbieden want de kerk, ook al wordt

ze door het regime niet serieus genomen en belachelijk gemaakt, mag wel blijven bestaan. Zo wordt de kerk van Leipzig een vrijplaats voor hen die willen bidden voor vrede en recht en daarover van gedachten willen wisselen. Langzaam maar zeker groeit het aantal mensen dat het vredesgebed bezoekt. Halverwege de jaren tachtig zit de grote kerk soms meermalen vol, dit tot grote ergernis van het regime. Maar men heeft geen antwoord op een protest dat bestaat uit bidden, zingen, Bijbel lezen en het uitwisselen van gedachten. Op 4 september 1989 besluit de 20-jarige theologiestudente Kattrin Hattenhauern en Gesine Otlmans dat de kerk de straat op moet gaan om het gebed om vrede en recht concreet te gaan maken. De dag is goed gekozen omdat er in de stad veel West-Duitse journalisten zijn vanwege de Leipziger Messe. De twee dappere vrouwen ontrollen een spandoek met de tekst: ‘Voor een open land en voor vrije mensen’. Het spandoek wordt hen door de politie uit de handen gerukt. Wanneer ze maandag 11 september weer de deur van de kerk uitkomen om te protesteren met nu ruim 50 anderen worden ze gevangen genomen en tot 13 oktober vastgezet en zwaar verhoord. De gebedsdiensten en aansluitende demonstaties gingen echter door. Steeds meer mensen sloten zich bij het vredesgebed aan zodat er veel mensen buiten de kerk het gebed mee moesten maken. De kerk en haar gebed om vrede was letterlijk op straat gekomen. Uiteindelijk groeide het verzet uit tot de beroemde demonstratie op 9 oktober waar 70.000 mensen aan deelnamen. Het gebed om vrede en geweldloosheid werd tijdens die demonstratie in praktijk gebracht. Er werd door de demonstranten geen geweld gebruikt waardoor escalatie uitbleef. Op 9 november viel uiteindelijk de muur en waren de burgers in de DDR vrije mensen geworden. Christian Führer schrijft terugkijkend op het geweldloze karakter van het verzet: ‘Dat God zijn beschermende hand over ons allen – christenen en niet-christenen, regimetegenstanders en Stasimensen – heeft gehouden en deze vreedzame revolutie liet slagen na zo veel wreed Duits geweld in de twintigste eeuw, dat kan ik alleen

ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p. 2

maar als genade zien: genade voor deze kerk, voor deze stad en voor heel Duitsland.’ De geschiedenis van het vredesgebed laat zien dat bidden om vrede en recht kan leiden tot de val van een regime. Het vredesgebed in Leipzig en vele andere Duitse steden toont de kracht van het gebed. Woorden zijn meer dan alleen maar woorden. Wanneer er in de Naam van God gebeden wordt om vrede, schenkt dit mensen hoop en vastberadenheid. Het samen bidden hielp de mensen ook om het jarenlange verlangen naar vrede en vrijheid vol te houden en de moed niet op te geven. In De Ruimte zijn we sinds de opening gewend om doordeweeks de dag te beginnen en te eindigen met een kort moment van gebed en viering. Een kleine groep bidt om vrede, respect, aandacht en liefde in de Naam van de Eeuwige. Een klein moment. Toch is de uitwerking wellicht groter dan we als mensen zouden verwachten. Het morgen- en avondgebed geeft een ziel aan De Ruimte en de gemeente. Er wordt gebeden voor allen die zoeken en leven. Op deze manier wordt de kerk van Elst een huis van vrede en gebed. Een plaats waar de Naam van God wordt hoog gehouden. Ds. Jeroen Jeroense

KERKDIENSTEN Zondag 2 november 10.00 uur

KERK

12.00 uur

KERK

19.00 uur

KERK

Zondag 9 november 10.00 uur KERK

10.00 uur 10.15 uur

THE MEETING TERTZIO

dankdag voor gewas en arbeid Ds. P.J.G. Jeroense m.m.v. ZWO en diaconie organist: IJ. ter Haar orgelconcert, IJsbrand ter Haar Ds. D.J.A. Snijders ademviering organist: IJ. ter Haar

Ds. P.J.G. Jeroense, Heilig Avondmaal organist: IJ. ter Haar 10-R-uur Ds. D.J.A. Snijders Heilig Avondmaal organist: G. Kievith

Dinsdag 11 november 19.00 uur KERK Ds. P.J.G. Jeroense St. Maartensviering Zondag 16 november 10.00 uur KERK Ds. D.J.A. Snijders doopviering organist: J. Jansma Zondag 23 november Zondag Voleinding 10.00 uur KERK Ds. P.J.G. Jeroense Ds. D.J.A. Snijders m.m.v. St.M.K.K. organist: IJ. ter Haar Zondag 30 november 1e advent Ds. P.J.G. Jeroense 10.00 uur KERK organist: J. Jansma 10.15 uur TERTZIO Pastor J. Rademakers organist: M. de Does Zondag 7 december 10.00 uur KERK 19.00 uur

KERK


2e advent Ds. D.J.A. Snijders organist: D. Luijmes Ds. D.J.A. Snijders ademviering organist: J. Jansma

Bijbelleesrooster voor november 2014

Zondag Voleinding

Zondag 2 november Psalm 131 Zondag 9 november Efiziërs 6:18-24 Zondag 16 november Daniël 10:1-11 Zondag 23 november Daniël 12:1-4 Zondag 30 november Psalm 85

TOELICHTING

Als je van iemand houdt.

DIENSTEN Ademviering De eerste zondag van elke maand is er een ademviering. In de maand november is dat op 2 november om 19.00 uur. De viering duurt ongeveer drie kwartier en is te vergelijken met een klassieke vesperviering en met een Taizé-viering. Van beide heeft het elementen. Centraal in de viering is een stiltemoment waar we ruim de tijd voor nemen. We zingen samen mooie kleine liedjes met diepe teksten uit het Liedboek. Ds. Dick Snijders

Als je van iemand houdt en hij/zij ontvalt je kan niets de leegte van zijn/haar afwezigheid vullen. Je moet dat niet proberen. je moet eenvoudig aanvaarden en volharden. Dat klinkt erg hard, maar het is een grote troost. Het is fout te zeggen ‘God vult de leegte’. Hij vult haar helemaal niet. Integendeel. Hij houdt de leegte leeg en helpt ons zo die vroegere gemeenschap met elkaar bewaren, zij het ook in pijn. Dankbaarheid verandert de pijn door herinneringen in stille vreugde. De mooie dingen van vroeger zijn geen doorn in het vlees, maar een kostbaar geschenk dat je meedraagt. Een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor, maar alleen op bijzondere ogenblikken. Dan wordt het verleden een blijvende bron van vreugde en kracht. Dietrich Bonhoeffer


Op 13 oktober werd de dankdienst voor haar leven gehouden in de Grote Kerk. We spraken over haar trouwtekst: ‘De Heer zal je voortdurend leiden’. Het is door een stem, dat de Heer ons voortdurend zal leiden; Hij leidt ons door de weg van het goede leven te wijzen. ‘Wanneer je de hongerige schenkt wat je zelf nodig hebt en de verdrukte gul onthaalt, dan zal je licht in het donker schijnen,’ zegt God bij monde van de profeet. Maar ons leven is niet zo eenduidig als een tekst.

UIT DE GEMEENTE Geboren Gedroomd vervuld verwacht geboren Met deze woorden kondigden Harry en Janine van Zeijts de geboorte aan van hun zoon Gabriël Henk Gerrit. Gabriël is geboren op 25 september 2014. e feliciteren hen van harte.

Onze jarigen van 90 jaar en ouder. Op 10 november wordt mevr. G.M. Kapel-Snijders, 91 jaar. Op 11 november wordt mevr. M. Palmers, 95 jaar.

We nemen die gedachten wel mee in alles wat op ons afkomt, in de eisen die aan ons gesteld worden en in de ruimte die we zien. Aansluitend aan de dienst vond de begrafenis in besloten familiekring plaats op de Algemene Begraafplaats. We wensen de kinderen, kleinen achterkleinkinderen de kracht toe om het verlies te dragen. Ds. Dick Snijders

Het redactieteam van Onderweg feliciteert hen van harte met deze feestelijke dag.

In memoriam mevrouw C. Schaart-Appelo Op 7 oktober 2014 is overleden Catharina Schaart-Appelo, in de leeftijd van 87 jaar. Zij woonde tot 8 mei aan de Dorpsstraat 42B in Elst.

Zwaar gestempeld door het overlijden van haar man in 1977, waarna ze achterbleef met vier kinderen, die deels al hun eigen weg gingen, heeft ze haar weg gezocht. Ze heeft het niet gemakkelijk gehad, ze is niet altijd gemakkelijk geweest. Praten over haar gevoel viel haar niet licht, het gaf haar houvast om te denken aan hoe het moest en hoe het hoorde. Ze kon genieten als ze vertelde over haar kinderen en kleinkinderen. Ze zong graag in het kerkkoor en in ‘n Toontje Lager. Vol energie was ze over de verhuizing, hoewel het ook spannend was. Uiteindelijk heeft ze maar een paar maanden in Oosterbeek gewoond.

In memoriam mevrouw E.C. de Boer-Molderink Op 11 oktober 2014 is overleden Egberdina Catharina de Boer-Molderink (Dini), in de leeftijd van 79 jaar. Dini was een ware levensgenieter. Elke gelegenheid werd aangegrepen om uitgebreid te vieren samen met familie en vrienden. Ze genoot er dan van om in het middelpunt te staan; met kleurrijke kleren en een bijpassend hoedje en met een uitgebreide speech. Ze had haar eigen werk en ze heeft haar man in zijn carrière altijd gesteund. Dini had oog voor alle mensen, of het nu peuters in de speel-zaal waren, de politieke gevangenen over de hele wereld via Amnesty International of in de politiek in Dodewaard toen ze daar woonde.

De uitvaartdienst vond plaats op 17 oktober in de Grote Kerk. We spraken over de trouwtekst uit Psalm 36: 10 ‘Want bij u is de bron van het leven, door úw licht zien wij licht.’ In de Psalm wordt God geschetst als het symbool van al het goede: van trouw en van rechtvaardigheid, Hij is


redder van mens en dier. Dat is een mooi voorbeeld, een inspiratiebron. En dan vallen de woorden op hun plaats: ‘Want bij u is de bron van het leven, door uw licht zien wij licht.’ Zonder God zou er helemaal geen innerlijk licht zijn. De diepste bron van het leven is de weldadigheid zelve en ieder die weet te doen wat goed is voor de mensen, is een spiegel van dat licht. Dat is onze taak in het leven. Aansluitend aan de dienst vond de begrafenis plaats op de Algemene Begraafplaats. We wensen haar man, de kinderen en kleinkinderen de kracht toe om het verlies te dragen. Ds. Dick Snijders

Overleden 19 september Dhr. G. Bron, geboren 28 november 1953

We gedenken hen met de woorden: Niemand leeft voor zichzelf, Niemand sterft voor zichzelf, Wij leven en sterven voor God onze Heer, Aan hem behoren wij toe.

DIACONIE Vakantieweek in het Roosevelthuis Langdurig ziek of gehandicapt en toch op vakantie? Dat kan! In opdracht van de Classicale Diaconale Commissie organiseert de Werkgroep Recreatie Gehandicapten, regio Nijmegen, in 2015 voor de 47e keer een volledig verzorgde vakantieweek voor mensen die langdurig ziek zijn of een lichamelijke handicap hebben en niet zelfstandig op vakantie kunnen gaan. De vakantieweek is bedoeld voor mensen in de leeftijd vanaf 45 tot ongeveer 75 jaar. De vakantieweek wordt gehouden van 7 tot en met 14 maart in het geheel aangepaste F.D. Roosevelthuis, een vakantiehuis gelegen midden in de prachtige bossen bij Doorn. Voor het aanvragen van een aanmeldingsformulier of nadere informatie over de vakantieweek kunt U voor 15 december 2014 contact opnemen met Ineke Nab, tel: 0481-371450, e-mail: [email protected] of met Thea Dorrestijn, tel. 0481-373747, e-mail: [email protected] Thea Dorrestijn

We wensen de familie veel sterkte toe.

KERKRENTMEESTERS Kerk: De muur om de kerk is weer helemaal opgeknapt. Het ziet er erg mooi uit. Hierna worden er nieuwe fietsenrekken geplaatst. De beugels worden daarbij in de grond geplaatst in plaats van in de muur, zo wordt de muur ontzien.

Nieuwe kerkrentmeesters gezocht: In januari gaan 2 kerkrentmeesters ons na, jarenlange inzet, verlaten. Hierdoor is er ruimte gekomen voor 2 nieuwe vrijwilligers. Heeft u interesse, neem contact op met Arnoud Aikema of Sandra Eenhoorn.

Bericht van Rodolfo Aguiila uit Cuba Een aantal jaren geleden is Rodolfo Aguila, een pastoraal werker uit Cuba, bij ons in Elst op bezoek geweest. De ZWO groep heeft 2 jaar lang geld ingezameld om het project te steunen waar hij voor werkt. Hij werkt voor arme kinderen in de wijk La Marina, in Matanzas. Deze kinderen zwerven vaak op straat rond en hebben weinig uitzicht op een toekomst met goede scholing en werk. Rodolfo organiseert wekelijks clubbijeenkomsten voor deze groep kinderen, waarbij ze oefenen in sociale vaardigheden, leren over het geloof, maar vooral leren op een positieve en gezellige manier met elkaar om te gaan. Ook worden de kinderen geholpen met hun huiswerk voor school. Vanuit Elst hebben wij geld gestuurd om materialen voor deze clubjes te kopen en ook geld om uitstapjes te ondernemen. Deze zomer is Rodolfo met een groep kinderen naar 'Las Cuevas de Bellamar' geweest. Dit is een soort informatie- en pretpark in de buurt van


Leprazending gaat verder dan medische zorg. Ze richten zich ook op re-integratie in de maatschappij. Dat doen ze onder andere door middel van het LEPRAstappenPLAN. De 3 pijlers waarop de 9 stappen van het LEPRAstappenPLAN rusten zijn: • Medische Zorg • Gehandicaptenzorg • Sociaal-economische Zorg

Matanzas. De kinderen hebben de grotten bezocht, zijn geïnformeerd over wat daar allemaal te ziens is en ze hebben ook het pretpark dat erbij hoort bezocht. Zo'n uitstapje hadden deze kinderen nog nooit gemaakt, simpelweg omdat hun ouders dat niet kunnen betalen. Rodolfo is ontzettend blij dat hij de kinderen dit soort activiteiten kan aanbieden naast de wekelijkse clubjes in Matanzas. Hij is erg dankbaar voor het geld dat wij vanuit Elst naar Matanzas gestuurd hebben.

Niet voor iedere leprapatiënt zijn alle activiteiten even belangrijk en niet alle activiteiten kunnen in elke regio worden uitgevoerd. Maar waar ze kunnen, bieden ze een zo breed mogelijk scala aan diensten, ernaar strevend leprapatiënten weer volledig terug te laten keren in de maatschappij. Medische Zorg 1. Opsporing en diagnose Om lepra vroegtijdig op te sporen werkt Leprazending samen met lokale overheden. Zo kan de verspreiding van lepra worden tegengegaan en kunnen permanente handicaps worden voorkomen. 2. Medicijnen en medische zorg De medicijnen tegen lepra worden door de fabrikant gratis verstrekt, maar Leprazending zorgt dat ze ter plaatse zijn en toegediend kunnen worden en dat de patiënt medische zorg krijgt. Hieronder valt bijvoorbeeld ook de (poli)klinische behandeling van zweren en ontstekingen, oogzorg, enzovoort. In veel van de ziekenhuizen van Leprazending wordt daarnaast ook algemene medische zorg geboden aan niet-leprapatiënten.

LEPRAZENDING, het nieuwe project van de ZWO-werkgroep De ZWO-werkgroep heeft voor de zomer aangekondigd de komende tijd aandacht te vragen voor de LEPRAZENDING. Dit is een internationale christelijke organisatie tégen lepra, met aandacht en liefde voor de individuele patiënt. Zij staan leprapatiënten medisch, sociaal en geestelijk bij en streven ernaar om Gods liefde zichtbaar en tastbaar te maken voor mensen die zich verstoten voelen.

3. Onderzoek Behalve daadwerkelijke medische en sociale zorg besteedt Leprazending ook aandacht aan onderzoek. Nu er een goede medicatie is gevonden om Lepra te genezen is het wachten op een medicatie (vaccin) dat Lepra kan voorkomen!


Eén van de belangrijkste projecten op dit moment is het COLEP-onderzoek. Gehandicaptenzorg 4. Fysiotherapie Na operaties of het aanmeten van een prothese is fysiotherapie nodig om weer optimale mobiliteit te krijgen die nodig is voor terugkeer in de samenleving. Fysiotherapie kan in sommige gevallen ook voorkomen dat blijvende handicaps ontstaan. 5. Hersteloperaties Sommige handicaps kunnen verholpen worden door corrigerende operaties, zoals bijvoorbeeld aan klauwvormige handen of aan de ogen. Lokale artsen kunnen deze operaties uitvoeren, waarbij ze soms ondersteund worden door onze specialisten. 6. Hulpmiddelen en protheses Zijn operaties niet meer mogelijk, dan streeft Leprazending ernaar om de (ex-)leprapatiënt weer te mobiliseren met behulp van een hulpmiddel (rolstoel, driewielfiets, ezel!) of prothese (vaak voet of onderbeen). Sociaal-economische Zorg 7. Onderwijs en vakscholing Zowel basisonderwijs als vakscholing zijn bijzonder belangrijk voor volledige integratie in de maatschappij. Kinderen met lepra, maar ook kinderen van lepraouders, wordt vaak de toegang tot de school ontzegd uit angst voor besmetting, maar ook armoede als gevolg van lepra kan een reden zijn. Leprazending voorziet hierin door voorlichting, en door daadwerkelijke hulp (schoolgeld, schoolmiddelen enzovoort). Voor oudere kinderen en voor volwassen (ex-)leprapatiënten is vakonderwijs de manier om een nieuwe start te maken in het arbeidsproces.

8. Economische re-integratie Om deze nieuwe start mogelijk te maken kan ondersteuning bij het vinden van een baan of het starten van een bedrijf nodig zijn. Leprazending biedt onder meer ondersteuning door het verstrekken van microkredieten. Omdat armoede een belangrijk aspect is bij het doorgeven van lepra werken we ook aan verbetering van de levensomstandigheden van leprapatiënten (woningen, hygiëne). 9. Sociale re-integratie De nazorg beperkt zich niet tot fysieke aspecten, maar Leprazending wil (ex-)leprapatiënten en de gemeenschappen waarin zij wonen ook ondersteunen bij de terugkeer in de maatschappij. Door goede voorlichting wil Leprazending de angst voor Lepra wegnemen en nieuwe kansen creëren. Waar nodig wordt geestelijke en pastorale zorg geboden. Doe mee! Ook de komende maanden zal de ZWO-werkgroep uw aandacht vragen voor LEPRAZENDING en fondsen werven. We hopen op uw steun! ZWO-werkgroep, Henriëtte Nonnekens

DUURzSAAM Groenekerkendag In Houten is de jaarlijkse Groenekerkendag gehouden op 11 oktober 2014. Met twee personen waren we vanuit de protestantse kerk Elst vertegenwoordigd. In de ochtend waren er diverse lezingen, ‘s middags workshops in kleinere groepen. Uit alle hoeken van Nederland waren belangstellenden naar het groene Houten gekomen: van de eilanden in het hoge noorden tot die in het zuidwesten. Dominee Mirjam Kollestaart verzorgde een liturgische opening van deze dag. Een kerngedachte die zij uitsprak was: ‘Groen doen we niet om bij God in een goed blaadje te komen maar uit dankbaarheid voor zijn trouw en om zijn sjalom zichtbaar te maken.’


De stadsecoloog Niels de Zwarte liet ons zien hoe dorp en stad aan haar burgers en hun kerken kansen bieden om biodiversiteit te behoeden en te bewaken. In Rotterdam lopen bijvoorbeeld honderden vossen rond! Door dingen niet te doen (zoals je tuin volledig betegelen) en dingen juist wel te doen (nestkasten plaatsen, kerktuinen/ geveltuinen aanleggen) kunnen we de biodiversiteit bevorderen. Gerard de Korte, bisschop van Groningen/ Friesland betoogde over de hechte relatie tussen geloof en duurzaamheid. Hij ziet kansen in de samenwerking van de godsdiensten die geloven in God de Schepper - die zien immers de mensen als ‘rentmeesters’, ‘hoveniers’. Hij liet zien dat er binnen het christendom verschillende mogelijkheden bestaan voor meer specifieke beleving/ inspiratie. In de Oosterse Orthodoxie een liturgische beleving, die de werkelijkheid sacramenteel bekijkt. Bij Franciscus een mystieke beleving (zonnelied) of in de meer vrijzinnige benadering van Albert Schweitzer van ‘eerbied voor alle leven’. Uitgaand van de mogelijkheden én beperkingen van mensen en rekening houdend met de ‘weerbarstigheid’ van de werkelijkheid, is een maatschappelijk verantwoorde manier van leven denkbaar die welvaart op wereldschaal eerlijker verdeelt. De bisschop kijkt verwachtingsvol uit naar wat paus Franciscus volgend jaar in een aangekondigde encycliek over duurzaamheid gaat zeggen. Ook het afgelopen jaar hebben weer meerdere kerkgemeenschappen zich aangesloten bij de groene kerken. Zij werden op het podium voorgesteld aan de aanwezigen, sommigen werden geïnterviewd over hoe ze er toe waren gekomen zich als groene kerk aan te melden. Dit jaar was opvallend dat daar een moskee bij was: Deventer heeft de primeur van de eerste groene moskee! Rondom de eenvoudige lunch (met uiteraard duurzame producten) was er gelegenheid de stands te bezoeken die elk informatief waren op bepaald gebied, zoals de Micha cursus, over goed en recht doen, Oikos hoe werk je aan kerken voor de toekomst.

niet. Soms vinden ze gelukkig hun weg naar de voedselbank wel! Een mooi verhaal van een prachtig initiatief van de stichting Manna. De workshops gingen meer over hoe je zaken rondom duurzaamheid kunt aanpakken. Er was genoeg aanbod: hoe een veranderproces in z’n werk gaat/ jongeren en duurzaamheid/ kerktuinen en bloemversieringen/ de energievragen in een kerkgebouw/ natuur meer onder de aandacht brengen. Dit alles om duurzaamheid in de plaatselijke kerken nog meer op de kaart te krijgen en dit verder vorm te geven. Veel onderlinge uitwisseling omtrent de communicatiekanalen, die je kunt gebruiken als je iets op wilt zetten. Hoe bereik je jongeren eigenlijk in hun eigen (elektronische) netwerken? Daarnaast suggesties over samenwerken om te vergroenen. Met andere buur(t)gemeenten samen optrekken.

Wil je weten hoe het in z’n werk gaat om groene kerk te worden, kijk dan op www.groenekerken.nl (wordt vervolgd).

Duurzsaamheidstip: Kort(er) douchen bespaart water en energie (minder water hoeft te worden verwarmd en de lamp in de douche is korter aan).

Er waren landbouwgewassen tentoongesteld die opvielen door hun formaat of vorm. Deze producten doorstaan de toets voor het handelscircuit ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p. 9

DIACONIECOLLECTE

NOVEMBER Kerstdiner voor alleenstaanden. Traditioneel organiseert Rotary rondom Kerst een diner voor ouderen en alleenstaanden. Er is plaats voor ongeveer 60 mensen en er wordt een driegangenmenu geserveerd. Dit jaar is dat op zaterdag 20 december 2014.

9 november: Avondmaalscollecte voor Voedselbank De voedselbank ziet de aanvragen voor voedselpakketten steeds verder oplopen. Veel mensen doen op dit moment een beroep op de voedselbank. U moet hierbij denken aan jonge gezinnen, gepensioneerden, ZZP’ers.

Zoals al jaren gebruikelijk wordt dit gehouden op het Westeraamcollege. Graag willen wij hen ondersteunen zodat het voor de mensen een fijne avond wordt. Dankzij de inzet van de Rotaryleden en hun partners is dit mogelijk. Wij bevelen de collecte van harte bij u aan!

In Arnhem en omgeving worden er nu wekelijks bijna 1100 voedselpakketten verstrekt. Ook in Elst is er een uitgiftepunt van de voedselbank Arnhem. Totaal zijn er 24 uitgiftepunten waarvan er 13 in Arnhem en 11 in de omliggende gemeenten. En het neemt steeds maar toe.

BESTEMMING

‘Over de gehele linie zien we in onze regio (groot Arnhem) een stijging van het aantal klanten van circa 30% over het afgelopen jaar, maar per dorp of gemeente zijn er uitschieters naar beneden of naar boven’, aldus Tom Hillemans, voorzitter van het bestuur van Voedselbank Arnhem. De avondmaalscollecte is voor de voedselbank.

UITGANGSCOLLECTE NOVEMBER 2 november: Kerk in actie: Theologisch onderwijs Zambia Het aantal actieve gelovigen in Zambia neemt snel toe en er zijn predikanten nodig om hen te begeleiden. Het Justo Mwale Theological University College (JMTUC) leidt studenten daarvoor op.

Negentig procent van de Zambianen noemt zich christen. Maar de kerken groeien. Hoe dat kan? De meeste Zambianen zijn niet betrokken bij een kerk. Het Justo Mwale Theological University College (JMTUC) staat aan de rand van de Zambiaanse hoofdstad Lusaka en is vernoemd naar de eerste zwarte dominee van de Reformed Church of Zambia. De tachtig studenten die op de campus wonen, worden opgeleid tot predikant in de Reformed Church of Zambia of een van de andere kerken. Zij zijn niet alleen afkomstig uit Zambia, maar ook uit Malawi, Mozambique, Zimbabwe, Kenia, Botswana en Zuid-Afrika. Op de campus wonen en werken bovendien tien docenten. De meesten komen uit Zambia, maar er zijn ook Amerikanen bij, ook een echtpaar uit Nederland geeft onderwijs. Vanaf december 2011 werken Hermen en Johanneke Kroesbergen als docenten theologie in Zambia. Kerk in Actie heeft hen uitgezonden naar het Justo Mwale Theological University College (JMTUC). Hermen is systematisch theoloog en Johanneke studeerde godsdienstwetenschappen. ‘We hopen dat studenten op hun eigen, Afrikaanse manier hun geloof inhoud geven.’

16 november: Zwerfjongeren Deze stichting wil de situatie van dak- en thuisloze jongeren in Nederland blijvend verbeteren. Daarom versterken ze de positie van zwerfjongeren door: - de problematiek van de zwerfjongeren landelijk onder de aandacht te brengen - aan te dringen op oplossingen bij de verantwoordelijke partijen - partijen bij elkaar te brengen en kennis te delen - participatie van zwerfjongeren verder te ontwikkelen en te promoten 23 november: Voedselbank Arnhem Wekelijks eten ongeveer twintigduizend gezinnen, ruim vijftigduizend mensen in Nederland van het voedselpakket dat zij gratis van de voedselbank krijgen. Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket mag men als alleenstaande niet meer dan 175 euro per maand overhouden na aftrek van vaste lasten zoals huur, gas, water, licht en verzekering. Voor gezinnen gelden andere richtlijnen. Elk jaar worden meer dan negenhonderdduizend pakketten uitgedeeld. De voedselbank betaalt niet voor voedsel.


30 november: Vluchtelingenplatform Arnhem Dit platform helpt asielzoekers in nood in Arnhem en omgeving. Vluchtelingen in afwachting van hun procedure, vluchtelingen die zijn uitgeprocedeerd maar niet terug kunnen of terug durven. Mensen die een reële kans maken op een verblijfsvergunning, maar desondanks door de Nederlandse overheid in de steek worden gelaten. Die overheid zet vluchtelingen, vaak ziek of getraumatiseerd, gewoon op straat. Zonder voorzieningen, zonder perspectief. Stichting Vluchtelingen Platform Arnhem

helpt deze mensen met woonruimte, voedsel en advies. Tegelijkertijd maken ze zich sterk voor een humaan asielbeleid. 7 december: Jeugdraad Deze collecte is bestemd voor de jeugd in onze gemeente. Op veel verschillende manieren wordt binnen het jeugdwerk aandacht gegeven aan de jeugd, voor nu en later. Wat er geldt nog steeds: ‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst’. Sandra Eenhoorn, College van Kerkrentmeesters

LEREN EN INSPIREREN AGENDA LEREN EN INSPIREREN OKTOBER Activiteit Ademviering In je kracht komen Herders in de nacht Basiscatechese Er is leven voor de dood Rafaëlgroep Elst Rafaëlgroep Bemmel Samen de Bijbel door Eten en ontmoeten Jong volwassenen Meditatie rond christelijke bronnen - maandag Meditatie rond christelijke bronnen - dinsdag Bijbelkring Tertzio Dialoog Christendom - Boeddhisme Het leerhuis Elst Lezingen: Liefde en lust Woensdagmorgenkring De Elster Passie Spiritualiteit en management Volwassenencatechese Themamiddag Seniorenpastoraat De stamtafel actueel Crea(t)uur Hebreeuws

Datum 2 november 3 november 3, 10 november 3, 10, 17, 24 nov. 3, 24 november 3, 24 november 4, 25 november 4 november 6, 20 november 9 november

Locatie Grote Kerk De Ruimte De Ruimte De Ruimte De Ruimte De Hoeksteen Parochiecentrum De Ruimte De Ruimte

Informatie bij Ds. Dick Snijders (2) Ds. Jeroen Jeroense (5) Ds. Jeroen Jeroense (7) Ds. Dick Snijders (23) Ds. Dick Snijders (10-11) Pastor Janine Kallen (9-10) Pastor Janine Kallen (9-10) Trijnie Nielen-Rosier (12-13) Ds. Dick Snijders (26) Francijn Elgersma-Mak (3)

10 november

De Ruimte

Ds. Dick Snijders

11 november 13 november 17 november 19 november 19 november 19 november 24 november 25 november 25 november 26 november elke vrijdag elke woensdag elke woensdag

De Ruimte Tertzio De Ruimte De Ruimte Grote Kerk De Ruimte De Ruimte Galgeplek 21 De Ruimte De Hoeksteen De Ruimte De Ruimte De Ruimte

Ds. Dick Snijders (12) Ds. Dick Snijders (25) Ds. Jeroen Jeroense (5) Jan Koopman (18) Ds. Jeroen Jeroense (21-22) Riet Beerhorst (22) John Patrick van der Kaa (3) Ds. Jeroen Jeroense (13) Ds. Dick Snijders (13) Pastor John Rademakers(23-25) Ds. Jeroen Jeroense (26) Loes Pieper (14) Nel Pieper-Brummelkamp(18-19)

De tussen haakjes geplaatste cijfers verwijzen naar de desbetreffende pagina in het boekje Leren en inspireren. ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p. 11

(12)

In je kracht komen Als wij in onze kracht zijn dan stroom het, voelen we energie en levensdrang: ‘dan kunnen we de hele wereld aan’. Maar….., we weten ook hoe kwetsbaar we (kunnen) zijn als dat door allerlei oorzaken/tegenkrachten niet het geval is: dan verliezen we onszelf….Het is dus van (levens)belang ons verbonden te weten met die kracht, die ‘drive’. In deze inspirerende workshop gaan we verkennen wanneer jij in je kracht bent en leggen daarbij een koppeling met je drijfveren en kernkwaliteit. Ook kijken we naar de tegenkrachten die je daarbij belemmeren. En welke rol kan spiritualiteit spelen om meer in je kracht te komen? Aldus kunnen in deze interactieve bijeenkomst gelijk al nieuwe krachten gegenereerd worden. Gerard Mug is trainer/coach persoonlijke ontwikkeling. Hij heeft de afgelopen 10 jaar een ingrijpend transformatie- en verdiepingsproces doorgemaakt; kracht en authenticiteit waren daarbij leidende thema’s. Daarvoor was hij werkzaam als econoom en management-trainer. Tijd: maandag 3 november, 20.00-22.00 uur Plaats: De Ruimte Opgave: ds. Jeroen Jeroense [email protected]

Er is leven voor de dood In twee avonden willen we ons richten op de levensloop en vooral op hoe we aankijken tegen ouder worden. Ieder heeft een idee hoe hij het graag zou willen. De werkelijkheid is meestal anders. Er vindt in meerdere of mindere mate aftakeling en verval plaats. In onze samenleving wordt daar weinig over gepraat. Hulpmiddelen bieden wel praktische oplossingen, maar reiken geen handvat om er innerlijk mee om te gaan. Voor de beleving ervan kunnen we elkaar helpen door elkaar woorden en beelden aan te reiken. Data: maandagen 3 en 24 november Tijd: 20.00-21.45 uur Plaats: De Ruimte Leiding: Marja de Leeuwerk en ds. Dick Snijders

Samen de Bijbel door Woensdag 7 oktober bezochten mijn vrouw Anneke en ik voor de eerste keer bovengenoemde Bijbelstudiegroep onder leiding van Trijnie Nielen die vorige maand van start ging. Zie ‘Leren en inspireren’. Enige voorbereiding over het boek Genesis hadden wij achter ons zoals zoeken naar thema’s, wie spelen een rol, wanneer en waar speelt het zich af, wat is de boodschap, wat is onduidelijk enzovoort. Om acht uur begon Trijnie met haar inleiding waarna wij de gelegenheid kregen met haar dieper op de teksten in te gaan. De hele avond verliep gemoedelijk en heeft ons inzicht in het boek Genesis duidelijk vergroot. Het zou alleszins gerechtvaardigd zijn aan dit boek meer avonden te weiden. Maar omdat het de bedoeling is in vier jaar tijd met elkaar de hele Bijbel te lezen wordt er elke maand een ander boek besproken. Er zijn nog plaatsen vrij, dus schuif gerust aan op dinsdagavond 4 november. Diederik van Romondt

Eten en ontmoeten Samen eten zonder zelf te hoeven koken is gezellig en makkelijk. Kom en schuif aan op donderdag 6 november of donderdag 20 november. Aanmelden kan telkens tot woensdag 12.00 uur vooraf aan de maaltijd bij het kerkelijk bureau. Iedereen is welkom: stellen, gezinnen met kinderen en alleenstaanden. Voor de kosten wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd: u kunt geven wat het u waard is en wat u missen kunt. Meditatie rond christelijke bronnen Op maandag 10 november om 20.15-21.15 uur en op dinsdag 11 november om 18.45-19.45 uur is er gelegenheid tot meditatie rond christelijke bronnen. In een klein groepje laten we rust en stilte, woorden en beelden uit de christelijke traditie tot ons komen.

ONDERWEG nr. 8 • oktober 2014 • p. 12

Plaats: De Ruimte, Stilteruimte Gezien de kleine ruimte is aanmelding noodzakelijk. Er is plaats voor maximaal vijf personen. Leiding: ds. Dick Snijders Bijbelkring Tertzio Op 13 november is er vooral voor bewoners, omwonenden en inwonenden van Tertzio een Bijbelkring. Ook andere belangstellenden zijn welkom. De bijeenkomst worden geopend met gebed en het samen zingen van een lied. Vervolgens komt er een evangelieverhaal aan de orde; hoofdstuk voor hoofdstuk lezen we het evangelie volgens Matteüs. Deze keer lezen we Matteüs 27 vanaf vers 27. De bijeenkomsten worden afgesloten door het zingen van een lied en het gezamenlijk bidden van het gebed van de Heer.

Lezing in serie: Liefde en Lust 19 november: Rita Velthorst: liefde en lust, de schaamte voorbij Is er een terrein in het leven dat voor meer dubbelzinnigheden en tegenstellingen vatbaar is dan seksualiteit? Is er een onderwerp waar zo veel verschillende meningen en ervaringen over bestaan? Erotiek is een gebied dat mensen lastig bespreekbaar maken. Terwijl het in veel relaties en levens een groot probleem is. Ook in de maatschappij blijft het een onderwerp dat met gene wordt omgeven. Terwijl seks en porno de meest gebruikte zoektermen op internet zijn. Hoe we ook wenden of keren, een mens is uit seksualiteit voortgekomen. Het is een onderdeel van onze identiteit. Het is een wezenlijk onderdeel van het mens zijn. Helaas kan er ook veel mee mis gaan. Het is belangrijk om hierover de schaamte opzij te zetten.

ds. Dick Snijders

Dialoog Christendom-Boeddhisme I: verlies en dood In een serie bijeenkomsten onderzoeken we samen met u een aantal wezenlijke vragen die zowel het christendom als in het Boeddhisme een rol spelen. Het eerste thema is de vraag: ‘precies hier en nu, als niets werkt, wat ga je dan doen?’ Waar vind je zekerheid, houvast en continuïteit? Wat is het fundament van je bestaan? Wat heb ik als antwoord als ik geconfronteerd word met verlies of dood? Wat blijft er over als ik alles los moet laten? Wat blijft er over als er niets meer van mij overblijft? Ga er maar eens aan staan om die vragen tot je door te laten dringen. Wat is er nog als alles uit je handen glipt of de grond onder je voeten wegzakt. Wat is er dan nog over van ‘alles’ en van ‘jezelf’? Heb je die vragen wel eens gesteld toen je het niet meer zag zitten en geen oplossing meer voor je zag? Heb je die vragen wel eens gesteld toen alles nog goed leek te zijn? Vanuit die vragen gaan we in dialoog met onszelf en met elkaar. Tijd: maandag 17 november 20.00-21.30 uur Plaats: De Ruimte Opgave: ds. Jeroen Jeroense [email protected]

Rita Velthorst is systeemtherapeut en seksuoloog. Ze is als gastdocent verbonden aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Verder werkt ze voor het GGnet te Zutphen. Naast de lezing is er ook muziek. Tijd: woensdag 19 november, 20.00 uur. Inloop koffie thee 19.30 uur Plaats: koor Grote Kerk De Elster Passie Heeft u/ hebben jullie de datum van de informatieavond over de Elster Passie al in de agenda staan? Maandagavond 24 november om 20.00 uur in de Ruimte. Op deze avond worden alle ins en outs van de Elster Passie besproken. Hoe het verhaal er uit komt te zien, welke rollen er zijn en natuurlijk…. Wat wordt jouw inbreng? ! Ga jij voor een grote rol of een kleinere rol? Net zoals in de musicals die we in Elst hebben uitgevoerd geldt ook bij de Elster Passie: je zingt niet alleen maar mee in het koor, maar je speelt ook daadwerkelijk een ROL als deelnemer in deze passie. Naast deelnemers zijn er ook enthousiaste mensen nodig die zorgen voor het decor, grime, catering en ga zo nog maar even door! Voor ons als organisatie is het belangrijk om een inschatting te kunnen maken op hoeveel enthousiaste gemeenteleden we kunnen rekenen, meld je daarom (voor zover je dat natuurlijk nog

ONDERWEG nr. 8 • oktober 2014 • p. 13

niet hebt gedaan) aan voor de informatieavond op 24 november via het E-mailadres: [email protected] . Wij zien jullie reacties graag binnenkomen. Wij hebben er zin in. John Patrick, Maurice, Jeroen en Jaco

Spiritualiteit en management Vroeger werkte je heel je leven voor dezelfde baas of bedrijf, nu hoppen mensen van baan naar baan. Zijn zzp-er en werken thuis. De wereld van arbeid, werk en management is constant aan verandering onderhevig. Hoe blijf je onder deze veranderingen de zin in werk en arbeid overeind houden? Arbeid is meer dan alleen geld verdienen. Je hoopt ook in je arbeid vreugde en zin te kunnen vinden. Nu worden de eisen die aan de moderne werknemer worden gesteld steeds zwaarder. Is het nog wel mogelijk om zonder stress en burn-out aan de arbeid te blijven? Hoe vind je als mens de goede balans tussen werk en quality-time? Op wat voor manier kun je als ondernemer een goede bijdrage leveren aan de verbetering van de samenleving?

DE TORENHAAN ZEGT ER HET ZIJNE VAN... Donkere dagen?

Vragen die op een avond spiritualiteit en management aan de orde kunnen komen. Om beurten bereiden de deelnemers de avond voor. Deze avond zal ds. Jeroen Jeroense een inleiding verzorgen onder de titel: wat is heilig in je werk? Dinsdagavond 25 november, 20.00 uur, Jaco Schoenmaker, Galgeplek 21, Elst. Inlichtingen: ds. Jeroen Jeroense [email protected]

Wandeling 7 november: De Ruimte Het is altijd heerlijk om de benen te strekken en te genieten van de natuur om ons heen. Het is gezond voor lichaam en ziel. Even een andere horizon zien, schept ruimte in de Geest. Het warmlopen van de spieren maakt van ons ‘warmere’ mensen. De drempel om de wandelschoenen aan te trekken is soms net iets te hoog voor veel mensen. Je hebt niemand om mee op pad te gaan, je hebt net steeds wat anders te doen of het komt er gewoon niet van. Om elkaar het zetje in de goede richting te geven is iedereen die van wandelen houdt welkom op vrijdagmiddag 7 november 13.30 uur bij De Ruimte. Onder leiding van Feike Vlas maken we een gezonde wandeling over ‘s heren wegen’. Omstreeks 16.30 uur zijn we weer terug bij De Ruimte waar we samen een kop koffie of thee genieten. Voor vervoer naar start wandelplek wordt gezorgd. Plaats: De Ruimte Aanvang: 13.30 uur ds. Jeroen Jeroense Feike Vlas Info: [email protected]

Let op! Gebruik Led! ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p. 14

dan mijn eigen kinderen, daarmee het beeld bevestigend dat ik toch wel heel oud moet zijn.

COLUMN Verhalen vertellen Dit stukje schrijf ik op 12 kilometer hoogte. Mijn twee – jongere – broers besloten ooit hun bestaan op te bouwen in Andalusië. Dit schept de niet onaangename verplichting hen bij tijd en wijle op te zoeken. Ik ben onderweg naar huis na een intensieve ontmoeting van vier dagen. Vier prachtige dagen. En terwijl ik terugdenk aan mijn verblijf in Spanje, vraag ik mij af waarom het zulke prachtige dagen waren. Natuurlijk, de Middellandse zee was hemelsblauw en de golfbaan glimmend groen. En het Spaanse eten en wijn zijn niet te versmaden. Maar toch is dit niet alles. Er is méér dat mijn bezoekjes steeds opnieuw meer dan de moeite waard maken. Het zijn de verhalen die het hem doen. Sinds zij in Spanje wonen, is het contact met mijn twee broers en hun gezinnen veel intenser dan toen zij nog in Nederland woonden. Goed beschouwd is dat natuurlijk zo vreemd niet. Vroeger zagen we elkaar op verjaardagen, met de Kerst en tijdens vluchtige bezoekjes. Als we nu bij elkaar zijn, dan maken we tijd voor elkaar vrij, dan laten we ons niet gemakkelijk afleiden door dagelijkse dingetjes, dan zetten zowel gast als ontvanger als het ware de klok even stil en wordt de dagelijkse routine onderbroken. Je komt immers niet voor niets helemaal naar Spanje. En dan komen de verhalen. Verhalen over onze gezamenlijke jeugd en hoe we er nu op terugkijken, verhalen over onze ouders en grootouders en hoe hun levenswandel en opvattingen ons hebben gevormd, over de plannen die we hadden en wat daarvan terecht is gekomen, over wat wij in onze eigen kinderen van onszelf en van onze ouders terugzien, over de invloed van de Nederlandse en Spaanse cultuur op levensinstelling en opvattingen, en ga zo maar door. Verhalen over onze gemeenschappelijke wortels, verhalen die ons nog dichter bij elkaar brengen. En natuurlijk vertel ik als ‘tio mayor’ (oudste oom) mijn nicht en neven elk jaar weer dat ik hun vaders vaker een schone luier heb gegeven

Ik herinner mij als de dag van gisteren de aangrijpende ontboezeming van een toenmalig collega, een generatie ouder dan ik, misschien wel meer dan 20 jaar geleden. Zoals zo velen van zijn generatie had hij een zeer strenge, dogmatische geloofsopvoeding gehad. Toen hij eenmaal op eigen benen was komen te staan, brak hij, zoals zo velen, met geloof en kerk. Inmiddels keek hij toch iets genuanceerder terug op die tijd (overigens vooral door het ervaren van religieuze muziek; maar dit even terzijde). ‘Maar’, zo vertrouwde hij me toe, ’ik ben iets heel belangrijks vergeten, ik heb verzuimd mijn kinderen de verhalen te vertellen, en nu is het te laat’ (want inmiddels volwassen en hun eigen leven leidend). En ik vroeg mij toen af - en doe dat nu opnieuw: ‘Heb ik de verhalen wel verteld aan mijn kinderen, de verhalen die de wortels vormen van wie wij zijn’. En dan heb ik het natuurlijk niet over de familiegeschiedenissen, maar over die andere verhalen die onlosmakelijk verbonden zijn met onze identiteit en ons perspectief, die prachtige, tijdloze, aangrijpende, troostrijke verhalen die De Bijbel ons vertelt en die, of we het nu willen of niet, van enorme invloed zijn geweest op onze samenleving. Onze dochter Annette is leerkracht op een openbare basisschool in Utrecht, een grote stad dus. Rond religieuze feestdagen – voor christenen en moslims – vertelt zij haar kinderen de bijbehorende verhalen. ‘Want’, zegt zij, ‘hoe kun je nu geloven als je de verhalen niet eens kent?’ Zij begrijpt het dus, en dat vervult mij als vader met een zekere trots. Maar misschien biedt de eerlijkheid wel te zeggen dat meester Rien haar meer verhalen heeft aangereikt dan ik heb gedaan. Een volmondig ja komt dan ook niet over mijn lippen. De piloot zet de daling in. Het is zaterdagavond en als alles meezit ben ik rond middernacht weer thuis. Mooi op tijd om goed uitgeslapen naar de verhalen te gaan luisteren. Peter de Leeuwerk

Wilt u reageren op mijn columns? Graag! [email protected]


Sint-Maartenfeest Maarten was lang geleden een Romeinse soldaat. Op een koude dag reed Maarten met een groepje soldaten naar een grote stad. Maarten had zijn lange mantel goed om zich heen geslagen. Zo had hij het heerlijk warm.

KINDERKERK Wanneer? Iedere zondag van 10.00-11.00 uur. Wie? Voor alle kinderen van 4-12 jaar. Waar? Start in de kerk, daarna in de Ruimte.

!!!!!!!!!!!!!!Actie Schoenendoos!!!!!!!!!!!!!!! Dit jaar gaan we vanuit de kinderkerk met de actie schoenendoos aan de slag. Voor velen al bekend, je vult een mooi versierde schoenendoos met allerhande spulletjes en deze doos gaat op reis en komt terecht bij een kind dat het veel minder goed heeft en heel erg blij is met zo’n prachtcadeau. We vragen bij deze actie de hele gemeente om mee te doen. In november zal er in de Ruimte een grote feestelijke doos staan waarin u samen met ons spulletjes kunt verzamelen om de schoenendozen mee te vullen. In de dienst van 16 november gaan we in de kinderkerk de schoenendozen versieren die we daarna met de door de kinderen meegebrachte spulletjes en de spulletjes uit de grote doos gaan vullen. Tot eind november zal de grote doos er staan. In december zullen alle gemaakte en gevulde schoenendozen afreizen naar hun bestemming en we hopen op een hele stapel!!! Met vriendelijke groet, Froukje de Does en Annemieke van der Kaa, Namens de kinderkerk.

Wat kan er allemaal in de schoenendoos: Heel graag: Schriften, pennen, (kleur)potloden, gum, puntenslijper, knuffel (geen varkentje of slang), tandenborstel, tandpasta, zeep. Ook nog: schrijfblok, etui, liniaal, autootjes, kleine bal, jojo, pet, puzzeltje, ballonnen, knikkers, springtouw, kam, spiegeltje, borstel, washandje en toilettasje. Geen etenswaren, snoep of oorlogsspeelgoed!

Toen ze bij de stadspoort aankwamen stapte er plotseling een arme man op hem af. Hij had geen schoenen, geen jas en geen sokken aan, je kon aan hem zien dat hij het erg koud had. ‘Wat is er met jou aan de hand?’ vroeg Maarten. ‘Ach’, rilde de man ‘ik heb het koud en ik heb zo’n honger’. Maarten dacht na. Hij zou de man zijn mantel willen geven, maar zonder mantel mochten soldaten de stadspoort niet in. Wat moest hij nu doen? Plotseling kreeg hij een idee. Ik geef hem de helft van mijn mantel en met zijn zwaard hakte hij zijn mantel in twee stukken. Daarna pakte hij zijn geldbuidel en gaf de man ook nog wat geld. De arme man was erg blij. Hij bedankte Maarten en vertrok. Nog altijd vieren we het feest van Sint Maarten. Elk jaar, op 11 november, gaan kinderen met een lampion en een vrolijk liedje bij de mensen langs. Om ze licht te brengen, vrolijk te maken. Ook in de grote kerk vieren we op dinsdag 11 november het Sint-Maartenfeest. Iedereen is van harte welkom om dit feest mee te vieren. We beginnen om 18.30 uur met een optocht rond de kerk. Breng je een lampion mee? Aansluitend is in de kerk het toneelspel van de jongeren van The Meeting. We sluiten af met het zingen van Sint-Maartenliedjes en natuurlijk is er na afloop iets lekkers voor alle kinderen. Komen jullie ook? Namens de kinderspeeldienst, Sigrid Michielsen

JEUGD Contactpersonen voor The Meeting Vacature Jeugd- en Jongerenwerker Frank den Daas Voorzitter Meetingcommissie E-mail: Internet:


[email protected] www.jeugdwerkpgelst.nl

2015 in woord en beeld langs twaalf kleurrijke toneeltjes van vreugde, saamhorigheid en expressie en geniet van de prachtige foto's.

DIVERSEN De Wereldwinkel Elst onderging een metamorfose Het is niet onopgemerkt in Elst gebleven dat de Wereldwinkel een metamorfose heeft ondergaan. Na een verbouwing in juli van vier weken mag het resultaat er zijn. De kerk (eigenaar van het pand) gaf toestemming tot deze verbouwing en de buurman was genegen een stukje van zijn winkel af te staan. Daardoor ontstond ruimte om alle mooie produkten uit de derde wereld nog beter te presenteren. De heropening kreeg een feestelijk tintje in aanwezigheid van wethouder van Baal, genodigden, onder wie oud- en huidige medewerkers. De laatsten zijn enorm trots op het mooie resultaat. Het eind van 2014 komt in zicht, een drukke periode komt er aan. De landelijke Fair Tradeweek wordt gehouden van 25 oktober tot 2 november met Thailand als thema. Voor de Sint zijn er al chocoladeletters ingekocht, natuurlijk gemaakt van slavenvrije Tony Chocolonely chocolade. De kalenders en agenda’s zijn binnen…. De wereld een groot toneel...Overal ter wereld uiten mensen hun emoties, geven zo klank en kleur aan eeuwenoude culturen, laten zien dat ze één zijn met de natuur. Dat doen ze met muziek, zang en dans, met het versieren van hun uiterlijk en hun leefomgeving. Reis met de Novibkalender

Ook zijn er kerstkaarten te koop van Unicef en Amnesty. Rond de kerst zijn de leden van de kerstpakkettencommissie druk met het maken van toepasselijke geschenken. Niet alleen de ontvanger maakt men blij met een uniek cadeau, de producenten in de derde wereld zijn door uw aankoop in staat tot het verwezenlijken van een beter leven voor hen en hun kinderen. Vooral in een tijd van overvloed een mooi moment om ook aan hen te denken.

Weekje mee op vakantie? Misschien wel iets voor jou! Jaarlijks gaat een groep enthousiaste vrijwilligers op vakantie naar het Roosevelthuis in Doorn met een geselecteerde groep gasten die, om diverse redenen, niet zelfstandig op vakantie kunnen. De vakantieweek in 2015 is van 7-14 maart. De gasten zijn afkomstig uit de regio Nijmegen/ Elst. Als vrijwilligers helpen en ondersteunen wij de gasten bij het opstarten van dag met opstaan, wassen en kleden. Door de dag heen helpen wij bij activiteiten waaronder wandelen, gesprekken, optredens, bloemschikken, winkelen, schilderen, zwemmen, enzovoort. De maaltijden


zijn ook gezamenlijk en daarbij kan dan ook zo nodig een helpende hand geboden worden. Om deze vakantieweek ook voor de toekomst mogelijk uitvoerbaar te houden zijn wij op zoek naar jonge enthousiaste vrijwilligers, bij voorkeur in de leeftijd van 20-50 jaar. Wat heb je er voor nodig? Enige ervaring met verzorging is mooi meegenomen maar geen voorwaarde. Een positieve levensinstelling, voldoende energie en gevoel voor humor zijn eigenschappen die erg helpend kunnen zijn. En natuurlijk moet je er een weekje vrij voor kunnen en willen nemen. En wat heb je er zelf aan? Aan het eind van zo’n week heb je een onbeschrijflijke ervaring opgedaan, en dat is iets wat moeilijk te omschrijven is, dat moet je zelf ervaren! Is het iets voor jou, ken je iemand die geschikt zou kunnen zijn of wil je er meer over weten, neem contact op met ondergetekende, Marja de Leeuwerk Werkgroep recreatie gehandicapten. [email protected] 0651360726

Groet uit Florida Na ruim twee maanden verblijf in de Verenigde Staten hebben wij inmiddels redelijk onze draai gevonden. De kinderen gaan elke dag enthousiast naar school, Caroline heeft haar revalidatieprogramma fanatiek (en met zichtbaar resultaat) opgepakt en Simon is al helemaal ingewerkt. Wij hebben het zeer naar ons zin en voelen ons al snel thuis in onze nieuwe omgeving! Dat geldt zeker ook voor ons religieuze leven! Wij hebben ons ingeschreven als ‘Associate Members’ van de Presbyterian Church; een Calvinistische kerk die haar oorsprong heeft in Schotland. Veel herkenbare elementen in de diensten, zoals gebruik van de Heidelbergsche catechismus, de apostolische geloofsbelijdenis en gezang die vaak doet denken aan de bundel van Johannes de Heer. De kinderen hebben het ook naar hun zin in de kindernevendienst, wat hier de ‘Godly Play’ wordt genoemd. Verder wordt veel georganiseerd en is het een levende gemeente, zoals we dat gewend waren in Elst.

Elke woensdagavond wordt bijvoorbeeld een gezamenlijk diner georganiseerd voor gezinnen, individuele gemeenteleden, maar ook voor gasten van buiten de kerk. Wij eten elke week lekker mee; een goede maaltijd in een gezellige omgeving. Zo leer je de mensen kennen! Je wordt immers geen participerend lid als je thuis blijft zitten! We combineren de avond met koorrepetities voor de jongens. Enkele weken geleden zong het kinderkoor tijdens de kerkdienst. Rinke was zo onder de indruk van de mooie rode gewaden waarin de kinderen gekleed waren; hij wilde daar direct aan meedoen! En zo zingen nu de drie gebroeders elke woensdagavond mee in ‘The Joyful Noise Choir’! Al zingend kunnen ze immers ook de Engelse taal leren. En luisteren naar ‘Father Abraham had many sons, many sons had Father Abraham’ in je eigen huis is best vermakelijk! Op de Godly Play hebben de jongens het ook erg naar hun zin. Na de eerste schriftlezing worden steevast de kinderen naar voren geroepen voor hun verhaal onder begeleiding van een vast lied (What does the Lord require of you? To seek justice, and love kindness, and walk humbly with your God). Het verhaal wordt zeer gevarieerd opgepakt van een serieus verhaal tot gebruik van foto’s op een laptop. Het wordt echter altijd afgesloten met een gebed, waarna de kinderen onder geleiding van hetzelfde lied met één van hun ouders naar de Godly Play worden gebracht. Wij vonden dat

ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p.18

wat raar, maar om niet teveel af te wijken gaat Caroline altijd met hen mee, en komt na de collecte (die aansluitend plaatsvindt) weer in de dienst.

Buiten in de brandende zon werd voor met name de kinderen nog wat muziek gespeeld. Een bijzondere ervaring, op een bijzondere plek en met bijzondere mensen! Hartelijke groeten!

In de kerkdienst staat elke week ook het koor centraal; the Chancel Choir. Op vaste momenten, zoals tijdens de collecte, na de preek en na de zegen, zingt het koor. Gelukkig mag de gemeente zingen op andere momenten, anders werd het wel wat te passief! Het koor staat onder leiding van een professionele dirigente en wordt begeleid door een vaste, tevens professionele, organist. De kwaliteit van het koor is zéér hoog! Er wordt heel zuiver gezongen, goed met snelheid en volume omgegaan; het is waarlijk een genot om naar hen te luisteren! Muziek heeft wat dat betreft een belangrijke plaats in de eredienst binnen de Presbyterian Church.

Simon, Caroline, Feike, Rinke en Sietze Wouda

KERKPERIKELEN Als door de bliksem getroffen

Dat de kerk van Schotse komaf is bleek op de laatste zondag van September, waar de traditionele ‘Kirking of the Tartans’ werd gevierd. In een traditionele dienst met drums en doedelzakken werden de verschillende Schotse Tartans (clandoeken) gepresenteerd. Oude Schotse geloofsbelijdenis- en Bijbelteksten werden gelezen en Schotse gezangen werden gespeeld en gezongen. Aan het einde van de dienst werden de Tartans naar buiten gedragen onder het spelen van ‘Scotland the Brave’; denk aan doedelzakmuziek, en je kent dat lied! Tijdens een vakantie in Zuid-Limburg afgelopen september hing in de wasruimte van de camping Rozenhof te Vijlen een poster over een bijzondere kapel in Oud-Lemiers. Hij nodigde je uit voor een bezoek met een rondleiding door Peter Bodelier. Het interieur zou een cultuurschok teweeg brengen. Nieuwsgierig geworden door dit verhaal gingen wij naar de kapel. De kapel stamt uit de 12e eeuw en is van oorsprong een Romaans zaalkerkje, gewijd aan de heilige Catharina van Alexandrië. De kapel stond aan de vroegere Romeinse weg van Aken naar Maastricht. Door de eeuwen heen is de kapel verschillende keren gerestaureerd. Voor het laatst in 1928 door de bekende architect Pierre Cuypers. ONDERWEG nr. 9 • november 2014 • p. 19

Het persoonlijke verhaal over het leven met de kapel - een verhaal uit-de-eerste-hand dat zo’n kleine 80 jaar beslaat - vertellen de broers Peter en Frans Bodelier. Zij zijn opgegroeid recht tegenover de kapel. Zij hebben meegemaakt hoe de kapel leeg stond na haar tijd als parochiekerk. De kapel diende als rommelhok en opslagplaats en begon langzaamaan te vervallen. Tegen het eind van de oorlog heeft Peter zich, samen met zijn oudere broer, zijn vader en andere mannen en jongens van Oud-Lemiers iedere ochtend in het torentje van de kapel verstopt om te ontkomen aan de Arbeitseinsatz voor de Duitsers. De kapel staat twintig meter vanaf de Duitse grens. Na de oorlog is de kapel een museumpje geweest voor Romeinse opgravingen, clublokaal voor Jong Nederland en oefenruimte voor de plaatselijke mandolinevereniging. Rond 1977 werd de kapel opnieuw opgeknapt met het idee haar weer in gebruik te nemen. Het sluitstuk van deze renovatie was de muurschildering door Hans Truijen in 1978, in opdracht van de toenmalige Vijlener pastoor Pieters, met goedkeuring van bisschop Gijsen en, omdat de kapel een Rijksmonument is, ook van Monumentenzorg.

Bij het aanbrengen van de voortekening en ook bij het uiteindelijke schilderwerk liet hij zich assisteren door zijn vrouw Atty en zijn zoon Marc. Van het in-gebruik-nemen is niets gekomen, na de beschildering bleef de kapel weer leeg en ongebruikt - tot Peter Bodelier in 1987 zijn rondleidingen begon te geven. Als door de bliksem getroffen: Zo voelt menigeen zich bij binnenkomst in de kapel: plotsklaps sta je midden in een totaal van levendige lijnen, vlakken en een overweldigende kleurenpracht. Het contrast tussen oeroud sober kapelletje en moderne expressieve wandschildering is groot en die twee samen vormen zonder meer een bijzondere combinatie. Het duurt even voordat je begint te zien wat er gaande is op muren, plafond en bogen: in het geheel begin je een compositie te herkennen van in elkaar overvloeiende Bijbelse taferelen, die de kunstenaar verweven heeft met persoonlijke interpretaties. De schildering begint bij de schepping en eindigt bij het kruis van Jezus. Daartussen allerlei fragmenten uit het leven van Jezus. Inderdaad een cultuurschok, overgaand in bewondering en verwondering. Of je hebt er niets mee en blijft het lelijk vinden. Ottje en Arjen Faber


INGEZONDEN Op zaterdag 29 november wordt om 20.00 uur in de Grote Kerk in Elst het volgende programma uitgevoerd door Het Betuws Symfonieorkest in samenwerking met het Protestants kerkkoor Procanti: -

Faurré : Het Requiem door koor en orkest. Pauze Tsjaikovsky: 2 suites door het orkest. Mendelssohn: ‘Verleih uns Frieden’ door koor en orkest. - Händel: ‘Halleluja’ door koor en orkest. U bent van harte welkom. Voor meer informatie http://www.betuwssymfonieorkest.nl Met vriendelijke groeten, Namens de besturen van het Betuws Symfonieorkest en Procanti, Anke Kingma-Zandstra. (voorzitter)

Meldpunt Overbetuwe/ Steunpunt Mantelzorg Voor al uw vragen betreffende vrijwillige thuishulp. Telefonisch spreekuur: maandag t/m vrijdag

Collectebonnen Kerkgangers die gebruik willen maken van collectebonnen kunnen deze in de volgende coupures bestellen: Kaarten met 20 bonnen van € 0,50 (€ 10,-) of € 0,75 (€ 15,-) of € 1,- (€ 20,-) of € 2,- (€ 40,-) door storting op bankrekening NL15FVLB0635817578 ten name van Collectebonnen Protestantse Gemeente Elst, onder vermelding van adres, aantal en soort. U zult zien dat op zeer korte termijn uw bestelling bij U thuis wordt bezorgd. Voor eventuele nadere informatie A.M. Brandt, tel. 376384 (bij voorkeur na 19.00 uur).

Inleveren copy De komende Onderweg omvat de maanden december en januari. Deadline inleveren copy is zondag 16 november vóór 18.00 uur ([email protected]).


ADRESSEN

PROTESTANTSE GEMEENTE ELST

Informatie over de kerkelijke organisatie is te vinden op www.pg-elst.nl De Protestantse Gemeente Elst heeft geen wijkindeling. U mag zelf een keuze maken op welke van de beide predikanten u een beroep wilt doen.

Archief Cor van de Hoeven, tel. 372416 Bezoek na afspraak.

KERKENRAAD Voorzitter: Peter de Leeuwerk, tel. 351107 [email protected] Scriba: Ellen Burger, tel. 372620 [email protected]

PREDIKANTEN Ds. Jeroen Jeroense Brienenshofsingel 77, 6662 MH Elst tel. thuis: 373575, tel. De Ruimte: 452978 [email protected] Ds. Dick Snijders Brahmsstraat 61, 6661 BD Elst tel. thuis: 06-19920341 tel. De Ruimte: 453978 [email protected]

KOSTER Jetty Gaasbeek-Jongsma Schravenweijde 61, 6662 EC Elst tel. 06-20902721, bellen: ma-vr 9-10 uur [email protected]

COLLEGE

VAN KERKRENTMEESTERS Voorzitter: Arnoud Aikema, tel. 352729 Penn.meester: Peter Smit, tel. 375584 [email protected] NL 67 FVLB 0699 7425 52

COLLEGE

VAN DIAKENEN Voorzitter: Arjen Dijkstra, tel. 351301 Secretaris: Jacquelien Kampen, tel. 373349 Penn.meester: Gert Jan Geertjes, tel. 375336 NL 37 FVLB 0699 7672 45 [email protected]

COLLEGE

VAN PREDIKANTEN EN OUDERLINGEN Voorzitter: Theo Overduin, tel. 375229 Secretaris: Loes Pieper, tel. 712029 [email protected]

ORGANISTEN Jaap Jansma, tel. 06-20772726 Dirk Luijmes, tel. 024-3792558 [email protected] IJsbrand ter Haar, tel. 026-4465287 [email protected]

PROTESTANTSE VRIJWILLIGERS DIENST Contact: Wilma Mastenbroek, tel. 376702 [email protected]

JEUGDWERK Op www.jeugdwerkpgelst.nl vind je meer info.

DE RUIMTE St. Maartenstraat 32b, 6661 DA Elst tel. 371357 In De Ruimte bevindt zich het kerkelijk bureau en het archief. De beide predikanten hebben er een werkkamer.

Jeugdraad Contact: Hans Smelt, tel. 06-22935757 [email protected] Jeugd-en jongerenwerker vacature

Facilitair coördinator John Patrick van der Kaa, tel. 06-22892782 [email protected]

Crèche (0-4 jaar) Contact: Rianne Swart, tel. 848627 [email protected]

Kerkelijk bureau en ledenadministratie Finy Verhoeff-Bosman, tel. 371357 [email protected] Het kerkelijk bureau is open van di-vr van 9.00-12.00 uur.

Kinderkerk (4-12 jaar) Contact: Froukje de Does [email protected]


The Meeting (12 jaar en ouder) Contact: Frank den Daas, tel. 0651233592 [email protected] 10-R-uur Contact: Jan van Rooyen [email protected]

ZWO

GROEP Contact: Carla Otter, [email protected]

VERVOER

NAAR DE KERK Contact: Thea van Middelkoop-Dorrestijn tel. 373747, [email protected]

KERKTELEFOON Contact: J.G. Brethouwer, tel. 372726

COMMISSIE BEHEER KERKELIJKE

GOEDEREN Voorzitter: Ate Lindeboom [email protected] Secretaris: Arie Kattouw, tel. 375413 [email protected]

BLOEMENGROET Contact: Jetty Gaasbeek, tel. 377061 [email protected] Contact: Reiny van Nistelrooij, tel. 374237 [email protected] Bloemenfonds: NL 84 FVLB 0635 8023 68.

ST. MAARTENSKERKKOOR Contact: Marien van Wier, [email protected]

OPENINGSTIJDEN KERKMUSEUM Eerste zaterdag van de maand; 14.00 – 17.00 uur; met rondleiding om 14.30 uur (€ 3,- per persoon). Andere afspraken via de koster.

ORGELSTICHTING ELST

COLOFON Onderweg is het informatiebulletin van de Protestantse Gemeente Elst en informeert gemeenteleden over zaken in en rond het kerkenwerk. Verschijning maandelijks met uitzondering van de maanden januari en juli Oplage 1200 stuks Druk Drukkerij Herberts, Elst Inzenden kopij Verzend kopij per e-mail naar: [email protected] Vraag indien gewenst een leesbevestiging. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken in te korten of uit te stellen van plaatsing. Voor informatie kunt u bellen met Dirkje Lindeboom, tel. 376978. Eventueel kunt u uw kopij inleveren op het kerkelijk bureau. Deadline De deadline voor kopij van het december/januari nummer is: zondag 16 november vóór 18.00 uur ([email protected]) Aantal woorden: Kwart kolom: 80 - 90 woorden Halve kolom: 160 - 190 woorden Hele kolom: 320 - 380 woorden Hele pagina: 750 - 800 woorden De redactie streeft naar een maximale artikellengte van één pagina (exclusief beelden). Beelden bij uw kopij worden zeer op prijs gesteld. Stuur ze met ondertitel naar [email protected] Grootte minimaal 300-400 KB, maximaal 1 MB.

Peter de Leeuwerk, tel. 351107

VERTROUWENSPERSONEN

namens de classicale vergadering Nijmegen (PKN) Dhr. A. Pen, tel. 024-6420895 Blauwe Hof 41.35, 6602 ZX Wijchen [email protected] Mevr. D. Burki-Wierenga, tel. 024-6452333 Ringlaan 76, 6602 EB Wijchen [email protected]

Redactie Het redactieteam bestaat uit: Ina Schoenmaker, samenstelling en lay-out (372429) Ottje Faber, samenstelling, lay-out en beeldredactie (375981) Dirkje Lindeboom, tekstredactie (376978) Kees van Nes, algemene zaken (841522)


BLIJF IN CONTACT MET UW KERK

!!!

(Verzenden aan: administratie Kerkelijk Bureau, St. Maartensstraat 32b, 6661 DA Elst.) Een verhuizing of huwelijk de geboorte of het overlijden van een gezinslid zijn voorbeelden van veranderingen in de administratie van onze kerkleden. Om de administratie goed intact te kunnen houden stelt uw plaatselijke kerk het zeer op prijs als u deze veranderingen wilt doorgeven. U kunt hiervoor onderstaand biljet invullen en verzenden aan het Kerkelijk Bureau, St. Maartensstraat 32b, 6661 DA Elst.

MELDING

VAN EEN VERANDERING

Hierbij geef ik de volgende wijziging door: NAAM ......................................................................................................................................... VOORNAMEN ................................................................................................................................ GEBOORTEDATUM.......................................................................................................................... STRAAT ....................................................................................................................................... POSTCODE / PLAATS ...................................................................................................................... 0 Bovenstaand persoon

0 gezin

0 Gaat per .......................................verhuizen naar...................................................................... adres:......................................................................................................................................... postcode/woonplaats.................................................................................................................... 0 Wil zich op eigen verzoek laten uitschrijven. Bovenstaand persoon is 0 gehuwd d.d. ................................ met..................................................................................... geboorte datum .............................................................. kerkelijke gezindte............................ 0 gescheiden d.d. ............................ 0 geboren d.d.

............................

0 overleden d.d. ............................

Datum: ..................... Handtekening:........................

Melding ziekenhuisopname Indien u melding wilt maken van een ziekenhuisopname, dan graag onderstaand strookje aan uw wijkpredikant of aan het kerkelijk bureau sturen. Op ................ is /wordt opgenomen in het ziekenhuis............................................(naam ziekenhuis) De heer/mevrouw: ....................................................................................................................... Adres: ...............................................................................

Woonplaats: ...................................


ONDERWEG. Kerkblad van de Protestantse Gemeente Elst (Gld.)

Recommend Documents