Kerkblad van de Protestantse Gemeente Elst (Gld.)
35e jaargang nr. 2 • maart 2014
MEDITATIE Zoek de stilte Het thema van het veertigdagentijdboekje en van het project van de kinderkerk in deze periode is: ‘Zoek de stilte’. Stilte spreekt niet vanzelf. Stilte kan ook angst oproepen. We kunnen stilte dikwijls slecht verdragen. De radio of de televisie staat de hele dag aan. Winkelen zonder achtergrondmuziek is bijna onmogelijk. In stilte ‘in de wacht’ staan of in een wachtkamer zitten, is er niet bij. Als het in een gezelschap even stil is, roept er al snel iemand: ‘Er komt een dominee voorbij’. Weg stilte. Iemand anders vraagt meteen daarop: ‘Weet je waar die uitdrukking vandaan komt?’ En zonder naar het antwoord te luisteren, begint de laatste uit te leggen dat in vissersdorpen de dominee het kwam aanzeggen als er een schip was vergaan. Als de dominee voorbijkwam, hield men de adem in en was het even stil. Geen idee of het klopt, maar het is een aardig verhaal. Sterker vind ik de verklaring van het gezegde dat het gezelschap zelf schrok van zijn eigen taalgebruik en zijn gespreksonderwerpen als er een dominee in de buurt bleek. Deze laatste verklaring kan een stimulans zijn om juist de stilte te zoeken. Een tijdje geleden las ik het boek ‘Ich bin dan mal weg’ dat de Duitse komiek en presentator Hape Kerkeling geschreven heeft over zijn voettocht naar Santiago de Compostella. Op die tocht komt hij een heleboel mensen tegen. Hij beschrijft hun karakters en beoordeelt hen genadeloos. Maar er verandert iets in zijn toon als hij schrijft over de stilte. Op zijn tocht ontdekt hij de stilte als iets dat hem goed doet. Hij vraagt zich af waarom stilte zo weldadig is voor de mens. Dat is - zo schrijft Kerkeling - omdat in de stilte geen druk is. Er zijn geen indrukken die je moet verwerken. Er is geen noodzaak om je uit te drukken. Een geweldig inzicht: de stilte is vrij van druk. Daarom is stilte te verstaan als de ruimte van God, de ruimte waarin we God horen spreken. Op de website van Svetlana van Wielink, dirigente van het Nijmeegs Byzantijns Koor, las ik de uitspraak van de componist Elmer Schönberger: ‘Geluid is een van de meest overschatte eigenschappen van muziek.’ Zo maakt de stilte voor de storm vaak meer los dan de storm zelf. Stilte wekt aandacht, ontroering, eerbied. Stilte moet gezocht worden. Ook in ons bidden is stilte ver te zoeken. We praten maar en praten maar en we zijn druk met vertellen aan God wat Hij al lang weet. Als bidden praten met God is, is het
minstens zo belangrijk om te luisteren naar wat God zegt, want Hij vertelt ons wat wij nog niet weten. Als we niet beter leren luisteren, zullen we het nooit weten. Soms vragen mensen zich af waarom God in onze tijd niet (meer) spreekt. Dat is omdat wij zelf zo veel aan het woord zijn. God krijgt van ons geen kans om er tussen te komen. In de stilte, de leegte, is het wezen van het leven te vinden; is God te ontmoeten. Hij is de stilte tussen de woorden. Hij is de stilte achter de woorden. Hij is de stilte zelfs zonder woorden, veelzeggende stilte. Stilte is volmaakt in zichzelf. Aan stilte hoeft niets te worden toegevoegd om te kunnen bestaan - geen daad, geen woord. De berijming van Psalm 65 begint met de zin: ‘De stilte zingt U toe, o Here, in uw verheven oord.’ Dat kunnen we eigenlijk niet zingen. Elke klank, ieder woord is al teveel. Organisten proberen het op te lossen door in het voorspel het lied vanuit de stilte te laten aangroeien als het licht van dageraad. Dat is een goed streven en mooi bedacht. Nog mooier zou het zijn om als dit lied wordt opgegeven, om dan helemaal niets te doen. Door niets te doen maken we het waar dat de stilte aan God de lof toezingt, zowel in zijn verheven oord als op de aarde. In de stilte vallen die twee gebieden samen. Wie kan luisteren naar de stem van de stilte, hoort God werkelijk spreken. Zoek de stilte, om te beginnen veertig dagen lang. Dan komt er geen dominee, maar komt God zelf voorbij. Zeker weten.
Ds. Dick Snijders
KERKDIENSTEN Zondag 2 maart 10.00 uur Kerk 19.00 uur Kerk
Ds. P.J.G. Jeroense Biddag voor gewas en arbeid organist: J. Jansma Ds. D.J.A. Snijders, ademviering organist: J. Jansma
Zondag 9 maart 1e zondag van de 40 dagentijd 10.00 uur Kerk Ds. P.J.G. Jeroense organist: D. Luijmes m.m.v. St. Maartenskerkkoor 10.00 uur The Meeting 10 R uur 10.15 uur Tertzio Ds. J. Smit organist: M. de Does
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 2
Zondag 16 maart 2e zondag van de 40 dagentijd 10.00 uur Kerk Ds. D.J.A. Snijders organist: D. Luijmes 20.00 uur Kerk Ds. P.J.G. Jeroense, Spiritueel café Spreker: Geert Rozema Zondag 23 maart 3e zondag van de 40 dagentijd 10.00 uur Kerk Ds. D.J.A. Snijders, Maaltijd van de Heer organist: D. Luijmes 12 + groep 10.15 uur Tertzio Ds. A. Jensma, Maaltijd van de Heer organist: G. Kievith Zondag 30 maart 4e zondag van de 40 dagentijd 10.00 uur Kerk Ds. D.J.A. Snijders organist: D. luijmes Zondag 6 april 5e zondag van de 40 dagentijd 10.00 uur Kerk Ds. P.J.G. Jeroense m.m.v. Koor PasseParTout organist: D. Luijmes 10.15 uur Tertzio Ds. J. Smit organist: N. Pieper 19.00 uur Kerk Ds. D.J.A. Snijders, ademviering organist: D. Luijmes
Inloopcentrum ondersteunde klussendienst de Buurtservice. Hij maakt tijd om naar mensen te luisteren, om aandacht voor hen te hebben, wie het ook is. Dat is niet beperkt tot alleen de RK-goegemeente. Contacten heeft hij met mensen ongeacht hun culturele, etnische of religieuze achtergrond. Geert Rozema werkt volgens de presentiebenadering. Relaties aangaan met mensen staat centraal, en van daaruit kijkt hij waar behoefte aan is. Hij komt vaak via de straat met mensen in contact. En van daaruit ontstaat een netwerk waarin mensen hem uitnodigen om ook eens bij hun buurman of achterneef langs te gaan, die om de hoek woont. In zijn werk komt hij sporen van God tegen en tijdens de samenwerking met veel mensen, vrijwilligers en ketenpartners komt hij veel verschillende godsbeelden tegen. En daarvan gaat hij, naast van zijn eigen godsbeeld, ons deelgenoot maken. Geert Rozema, oecumenisch buurtpastor in de Arnhemse wijken Klarendal en St. Marten, vanuit de St. Eusebiusparochie te Arnhem. Het spiritueel café wordt georganiseerd op het koor van de Grote Kerk te Elst. De avonden starten om 19.30 uur met koffie. De lezing met muziek start om 20.00 uur. De avonden worden afgesloten met gesprek, ontmoeting en een drankje.
Inlichtingen: Ds. Jeroen Jeroense
Toelichting diensten Spiritueel café 16 maart: God op straat Het spiritueel café organiseert in maart een bijzondere bijeenkomst met Geert Rozema, buurtpastor en straatpastor. Een avond waarin we het grensgebied tussen religie, cultuur en de wereld van de straat willen opzoeken. Het spiritueel café wil een ontmoetingsplek zijn, waarin verschillende vormen van geloof, beleving en spiritualiteit een plaats mogen krijgen. Geert Rozema is een man uit de praktijk. Hij is zielzorger en diaconaal werker op straat. ‘Die pastor uit het dagboek van een herdershond’, daar moeten mensen aan denken wanneer ze Rozema zien fietsen of lopen door de wijk, van huis naar huis. Contacten heeft hij met de cocaïne verslaafde zoon van de bakker, de verslaafde moeder van twee kinderen, de goed opgeleide wijkbewoner die graag vrijwilligerswerk wil doen, tot de zwakbegaafde opa die altijd zonder rijbewijs toch achter het stuur kruipt en wiens ex-criminele zoon inmiddels al jaren actief is bij de door hem en zijn collega van het
Doopdienst 19 april (paasnacht) De paasnachtviering op 19 april is ook een doopdienst. Er is dan gelegenheid om uw kind of om uzelf te laten dopen. De dienst begint om 21.00 uur. De voorbereidingsavonden zijn op de maandag 7 en 14 april om 20.00 uur in De Ruimte. Aanmelden kan bij Ds. Dick Snijders. Belijdenis doen In de Pinksterdienst op 8 juni zal er gelegenheid zijn om belijdenis van het geloof te doen. Het doen van belijdenis is een stap waarbij je je bewust verbindt met Christus en de kerk. Een stap in een geheel van stappen op je levensweg; stappen die je soms met en soms zonder kerk of geloof zet. En toch belijdenis doen … misschien omdat je je kind hebt laten dopen en dat voor jezelf wilt bevestigen, misschien omdat je je wilt engageren aan de gemeenschap die leeft vanuit het evangelie, misschien om voor jezelf een duidelijke keuze te maken. Een stap in het vertrouwen dat het een
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 3
goede stap is, ook al weet je niet waar je doel precies ligt en welke weg je verder nog zult gaan. Wie overweegt belijdenis te doen, is van harte uitgenodigd om deel te nemen aan vier bijeenkomsten waarin we samen spreken over geloof en leven, hoop en verwachting, twijfel en zekerheid. Deze bijeenkomsten zijn op de maandagen 5, 12, 19 en 26 mei 2014 om 20.00 uur in De Ruimte. Aanmelden kan bij Ds. Dick Snijders. Bijbelleesrooster voor maart 2014
Zondag 2 maart Matteüs 7:13–8:1
Zondag 9 maart Matteüs 21:23-32
Zondag 16 maart Psalm 106:1-23
Zondag 23 maart Johannes 4:1-15
Zondag 30 maart Johannes 5:30-46
Zondag 6 april Psalm 143
UIT DE GEMEENTE Huwelijk Op zaterdag 5 april 14.00 uur geven Anne van de Sande en Misja van der Burgt elkaar het jawoord in het Bartholomeuskerkje te Beek Ubbergen. We wensen hen als gemeente een heel mooie inzegening en feestelijke dag toe. Ze wonen: Hoornblad 11 te Elst.
Ds. Jeroen Jeroense
Onze jarigen van 90 jaar en ouder. Op 14 maart wordt mevr. E. Vogelensang-Wijkniet, 94 jaar Op 26 maart wordt mevr. W. Pellekaan, 97 jaar Het redactieteam van Onderweg feliciteert hen van harte met deze feestelijke dag.
In memoriam mevrouw C. de Jongh-Koelewijn Op 19 januari is overleden Cornelia de JonghKoelewijn, in de leeftijd van 88 jaar. Zij woonde aan de Bachstraat 29 in Elst. Ze was geboren in Spakenburg. Samen met haar man heeft ze gewoond in Doorwerth/Heveadorp. Al jong werd haar man door een bedrijfsongeval arbeidsongeschikt, waarna het gezin volledig op haar kracht draaide. Zeven kinderen heeft ze gekregen, waarvan de middelste al jong overleed. Ze was liefdevol en zorgzaam. Ze heeft zeker geen gemakkelijk leven gehad; ze had veel te dragen. Ongeveer dertien jaar geleden kwam ze naar Elst om in een nieuwe aanleunwoning bij Tertzio te gaan wonen. Hoewel de zorg en de aandacht die kreeg goed waren, heeft ze hier toch niet echt kunnen aarden. Mevrouw De Jong leefde als gelovig mens in vertrouwen op God. Ze dacht na over leven en dood; de Bijbeltekst en de liederen voor de uitvaartdienst had ze zelf uitgekozen. Tijdens de uitvaartdienst in de aula van uitvaartcentrum Mijnhart in Oosterbeek stonden we stil bij de woorden van Psalm 121. Het is een pelgrimslied voor mensen die onderweg zijn. Onze levensreis is een waagstuk. Gelukkig hoeven we het niet alleen te doen; er zijn allemaal lieve mensen om ons heen. En in, met en om hen heen, is daar de HEER, als een mantel om te beschermen, als een stok om te steunen, als een net om op te vangen. Hij waakt over je leven. ‘De HEER houdt de wacht over je gaan en je komen van nu tot in eeuwigheid’; als je huivert, als je wankelt, als je valt. Aansluitend aan de uitvaartdienst vond de begrafenis plaats op begraafplaats Noord in Oosterbeek. We wensen de kinderen, klein- en achterkleinkinderen de kracht toe om het verlies te dragen.
Ds. Dick Snijders
In memoriam mevrouw W.J.E. BreunissenFrederiks Op 3 februari is overleden Willemina Johanna Everdina Breunissen-Frederiks, in de leeftijd van 92 jaar. Zij woonde aan de Bachstraat 29 in Elst. Haar jeugd bracht zij door op de Haesenbergh te WorthRheden. Kort na de oorlog trouwde ze en begonnen haar man en zij een boerenbedrijf in Elst, waar ze drie kinderen kregen. In 1968 hebben ze de Lingehoeve in Homoet laten bouwen. Mevrouw Breunissen was leidster van de gezinsverzorging in Elst en ze heeft de financiën beheerd van de Hervormde Gemeente te Valburg en later ook van Homoet. Ze stond blijmoedig in het leven en leefde zeer met haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen mee. Ze voelde dat haar leven
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 4
voltooid was en zag er naar uit om naar haar Heer en Schepper op te gaan. Tijdens de uitvaartdienst in de Grote Kerk stonden we stil bij de woorden van Psalm 23 en van Johannes 10: 1-16. Christus is de goede herder die zich tot het uiterste met ons mensen verbindt, de herder die de zwakke versterkt, de zieke geneest, de verjaagde terughaalt, de verdwaalde zoekt. Christus is gekomen om ons op te zoeken en ons te wijzen op de weg tot God. Hij gaat ons voor, werkt in ons hart en brengt ons veilig thuis. We worden uitgenodigd om ons in dit leven toe te vertrouwen aan de hoede van God en aan zijn leiding voor ons leven, zodat ook wij zullen zeggen: ‘Geluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven, ik keer terug in het huis van de HEER tot in lengte van dagen.’ Aansluitend aan de uitvaartdienst vond de begrafenis plaats op begraafplaats Klein Hemmen te Hemmen. We wensen de kinderen, klein- en achterkleinkinderen de kracht toe om het verlies te dragen.
Ds. Dick Snijders
overleden 24 januari Hendrika Wilhelmina Peperkamp – van Zadelhoff Koningin Wilhelminastraat 107 6661 VW Elst geboren 28 april 1942 overleden 24 januari Alberta Jacomina Hermsen – Hendriks Bachstraat 29 6661 CP Elst geboren 30 september 1923
besef dat wij als kerk en als gemeente heel actief zijn maar tegelijkertijd vooral intern gericht. Bovendien is er in de kerkenraad behoefte aan gezamenlijke bezinning over thema’s die ons raken. Wij hebben in drie groepen een brainstormsessie gehouden over stellingen met betrekking tot zingeving binnen het gezin en de familie, binnen het werk en in het dagelijks leven. De uitkomst van deze waardevolle gesprekken is door het College van Predikanten en Ouderlingen meegenomen en uitgewerkt in een voorstel voor vervolg. De kerkenraad wil de ideeën die naar voren zijn gekomen graag oppakken en verder vormgeven in activiteiten onder de noemer ‘kerk naar buiten’. In de vergadering van de kerkenraad van maart geven wij hier vervolg aan. In de kleine kerkenraad is, naar aanleiding van opmerkingen van gemeenteleden, teruggekeken op de ontmoeting na de kerstnachtdienst in De Ruimte. Een aantal jongeren van onze gemeente is gevraagd na te denken over de organisatie van deze ontmoeting. Daarnaast is gesproken over de wens een nieuwjaarsreceptie te organiseren in De Ruimte. Beide zaken verdienen dit jaar onze aandacht. In de kleine kerkenraad is de waardering uitgesproken voor alle leden van onze gemeente die zich ook dit jaar weer hebben ingezet voor de kerkbalans. Helaas zijn nog niet alle plaatsen in de kerkenraad ingevuld. De kerkrentmeesters zijn nog op zoek naar nieuwe mensen en ook de vacature van notulist voor de kerkenraadsvergaderingen staat nog open.
Ellen Burger, scriba
overleden 2 februari Bernardus Roelof van Gulijk Vivaldistraat 26 6661 BX Elst geboren 28 januari 1934
Niemand leeft voor zichzelf, Niemand sterft voor zichzelf, Wij leven en sterven voor God onze Heer, Aan hem behoren wij toe.
UIT DE KERKENRAAD De kerkenraad is in een nieuwe samenstelling van start gegaan. Op de eerste vergadering van dit jaar hebben wij ons met elkaar verdiept in het thema ‘Missionaire gemeente’. Aanleiding hiertoe is het
Nieuwe ambtsdragers In de vorige Onderweg hebben de nieuwe ambtsdragers zich voorgesteld. Omdat Wichert van Olst op vakantie was, hebben jullie zijn introductie nog tegoed. Bij dezen. Ik hecht er veel waarde aan samen te geloven, Kerk en gemeente te zijn. ‘Samen’ door te beleven, te vertellen, te doen, te geven en te delen. Samen bouwen aan een kerkgenootschap en samenleving waarin aandacht is voor onze medemens die hulp nodig heeft. Vanuit deze overtuiging vind ik dat je als gemeentelid je steentje moet bijdragen om aan dit samenzijn te bouwen. Nu ‘Ja’ zeggen tegen het ambt van diaken is dan een logisch gevolg. Ik schrijf bewust ‘nu’, omdat ik voorheen bij verzoeken vanuit
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 5
de kerk enkele keren mijn eigen agenda en belangen heb laten prevaleren. Ik werk als accountant bij EY in Arnhem. Mijn vrouw Ellen en ik zijn in 2001 in Elst komen wonen. Wij hebben twee kinderen Job en Laura, die beiden naar de basisschool gaan. Ellen is van huis uit Katholiek en ik Protestant. Omdat wij beiden veel waarde hechten aan ons geloof en elkaars overtuiging respecteren kerken wij ‘om en om’. Dit betekent dat wij de ene week met ons gezin in de Katholieke kerk zitten en de andere week in de Protestantse kerk. In de toekomst zal dit wat meer afstemming vergen, gezien Ellen haar betrokkenheid bij het kinderwerk en het kerkkoor in de Katholieke kerk en mijn diaconale taak in de Protestantse kerk. Graag tot ziens.
Kerkrentmeesters Uitbreiding College van Kerkrentmeesters Wij zijn nog steeds dringend op zoek naar 2 kerkrentmeesters om onze taken te kunnen uitoefenen. Heeft u belangstelling voor deze leuke, inspirerende klus dan bent u van harte welkom. U kunt contact opnemen met Arnoud Aikema, voorzitter van het College. Kerkbalans De tot dusver getelde toezeggingen voor Kerkbalans 2014 laten een totaal van ongeveer € 160.000 zien. Dit bedrag is gelijk aan de toezeggingen van vorig jaar. We zijn erg blij met dit behaalde resultaat. Het college wil u dan ook van harte bedanken voor uw bijdrage, het laat zien dat we graag met elkaar kerk willen zijn
Sandra Eenhoorn
Diaconie Groenekerkendag Half december 2013 was er een bijeenkomst van groene kerken in Nederland: de groenekerkendag te Houten, een jaarlijks initiatief van Kerk in Actie en Tear. Deze dag is bedoeld als inspiratie dag voor kerkgemeenten die hun kerk willen verduurzamen. Omdat we ons in Elst ook bezig houden met DUURzsAAM kerk zijn, zijn Bert Wolters en ik die zaterdag naar de Opstandingskerk te Houten getrokken. Allereerst was er een inleiding door Ds. Jaap v.d. Windt. Hij sprak over evenwicht waar we naar dienen te streven en wees daarbij op ‘de
woestijnreis van het volk Israël: Elke morgen lag er genoeg manna om te verzamelen voor iedereen. Het ging erom dat iedereen genoeg had. Nam je teveel, dan bedierf het manna in de pot. Dat is evenwicht. Iedere dag genoeg. God wil evenwicht.’ In 1997 kwam de term ‘triple P’ in beeld: People/profit/planet of er is sprake van duurzaamheid wanneer er evenwicht is tussen mens (People), milieu/aarde (planet) en opbrengst/winst (profit). Later werd daar nog een 4de P aan toegevoegd, die van Gods Geest (pneu). Bedoeling van duurzame/ groene/ fairtrade kerken is de balans binnen die 4 P-sectoren van het leven na te streven, ook om de strijd aan te gaan tegen armoede, uitbuiting. We waren getuige van de lancering van de ’toolkit duurzaam kerkbeheer’. Een online set gereedschap voor kosters, kerkrentmeesters en kerkbeheerders met informatie, tips en informatie over duurzaam kerkbeheer. Vanaf die dag voor iedereen te vinden op www.groenekerken.nl . Het is een praktisch opgezette site. Je bezoekt een virtuele kerk, waarbij je langs plekken wordt gevoerd om de kerk duurzamer te beheren. Het is mooi om te zien dat wij in Elst bij de ver(nieuw)bouw van de Ruimte eigenlijk ook heel goed op weg zijn naar een duurzame/ groene kerk. Er werden een aantal kerken in het zonnetje gezet vanwege hun recente aanmelding als deelnemer aan de groenekerkenactie. Als je bereid bent elk jaar een nieuwe stap te maken en een klein stukje op te schuiven naar duurzamer kerk zijn, dan kun je je kerk aanmelden bij deze actie. Bedoeld om iets op te steken van tips, informatie en ervaringen van andere kerken. Maar ook om de stappen, die nodig zijn je eigen kerk duurzamer en groener te maken, gemakkelijker te zetten. Belangrijke facetten zijn het delen van informatie(elkaar weten te vinden) en samenwerken. In de middag bij de workshops kwam aan bod hoe je kunt aansluiten bij wat er al leeft in de kerkgemeente. Wat er al goed gaat krijgt waardering. Daar kun je verder op doorbouwen. Ook was er aandacht voor communicatie: hoe duurzaamheid breder te trekken dan alleen een klein groepje enthousiastelingen. In dat licht hopen we de lezers van Onderweg steeds weer op de hoogte te brengen van wat in kerkelijk Elst zoal plaatsvindt en wat er nog te gebeuren staat op het gebied van duurzaamheid. We houden u op de hoogte!
Ria Struijs (thema) diaken duurzaamheid.
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 6
Ontmoeting Christenen Moslims Op 22 januari kwam er een zeer diverse groep mensen bij elkaar in De Ruimte. De groep bestond ongeveer voor de helft uit moslims en de andere helft bestond uit mensen van de PKN Elst. Verder was er nog de gastspreker van deze avond: Kor Grit. Aanleiding voor de avond was het project van Kor Grit als promotiestudie voor de universiteit van Amsterdam en in opdracht van de PKN kerk in Nederland. In dit project gaat Kor Grit onderzoek doen in Pakistan naar de bijdrage van de christenen aan de maatschappij. Het aantal christenen is ongeveer 2% van de totale bevolking en de christenen worden er niet altijd vriendelijk behandeld. Toch zijn er voorbeelden waarbij christenen een zeer positieve bijdrage kunnen leveren. Tijdens de avond bleek duidelijk de behoefte vanuit de moslims om uitleg te geven over hun geloof en hun gewoonten. De aanwezige moslims waren in hoofdzaak afkomstig van de Turkse gemeenschap in Elst. Tijdens de avond is er in ieder geval een uitnodiging neergelegd om ook eens bij de moslimgemeenschap op bezoek te gaan.
Hulp aan de allerarmsten in Oost EuropaDe Diaconie van onze gemeente ondersteunt van harte het werk van Dorcas voor de allerarmsten in Oost Europa. We helpen in Roemenië, Moldavië en Oekraïne. Op de website www.dorcas.nl worden de projecten in deze drie landen beschreven. Er wordt onder andere hulp geboden aan arme bejaarden, er is onderwijs voor kansarme kinderen en ook gezinnen in bittere armoede worden geholpen. De uitgangscollecte van 2 februari voor Dorcas heeft € 194,26 opgebracht, waarvoor hartelijk dank!
Paul Peters, ZWO-diaken
Zoek de stilte - veertigdagentijdboekje 2014 Ook dit jaar is er weer een veertigdagentijdboekje samengesteld met stof die tot nadenken en overdenken roept. Het thema dit jaar is: ‘Zoek de stilte’. Dit thema is door mensen bij de verschillende deelnemende kerken breed opgevat en er zijn leuke, aangrijpende, verdiepende en vooral mooie stukjes tekst ingeleverd. Op zondagmorgen 2 maart wordt het boekje uitgedeeld in de kerk. Mocht u die zondag verhinderd zijn, dan kunt u het boekje ook ophalen in De Ruimte of een week later in de torenhal van de Grote Kerk. Wij danken alle schrijvers voor hun inspanning en
we hopen dat het veertigdagentijdboekje ook dit jaar weer inspiratie oplevert bij vele mensen. Daarnaast is er dit jaar voor het eerst voor gemeenteleden met een smartphone of een tablet iets nieuws: Kerk in Actie heeft een inspirerende 40dagentijd-app ontwikkeld. Deze app leidt u door middel van inspirerende teksten, gebeden, foto's en praktische tips door de veertigdagentijd. Op www.kerkinactie.nl/40dagentijdapp vindt u meer informatie over de app.
Namens de ZWO groep, Carla Otter
Schoenenactie voor Dorcas was een groot succes! Gedurende drie weken heeft iedereen schoenen in kunnen leveren voor Dorcas. In deze periode stond er regelmatig een grote hoop schoenen naast de ingang van De Ruimte. De schoenen worden verzameld en per paar uitgedeeld in de gebieden in Oost-Europa waar dat hard nodig is. De deelname aan de actie was hartverwarmend. We hebben heel veel paren schoenen ontvangen voor mensen in Oost-Europa. Heel hartelijk dank voor uw deelname.
Carla Otter, ZWO-groep
Diaconiecollecte maart Algemene hulpdienst investeert in koelverse maaltijden Sinds half januari brengt de Stichting Algemene hulpdienst Elst koelverse maaltijden rond in plaats van warme maaltijden. De maaltijden worden nog steeds vanuit het centrale punt Tertzio verspreid. De mensen die al een magnetron hadden kunnen deze gebruiken om de maaltijden te verwarmen. De andere mensen die zijn aangewezen op ‘Tafeltje Dekje’ hebben de mogelijkheid gekregen om een magnetron te huren. Ieder kan nu zelf kiezen of ze ’s middags of ’s avonds warm gaan eten. De maaltijden worden nog steeds dagelijks bezorgd. Dit garandeert dat er iedere dag een verse maaltijd is en komt er iedere dag iemand bij de mensen aan de deur. Om het nieuwe systeem op te kunnen zetten moest er worden geïnvesteerd in nieuwe kratten. Wij ondersteunen graag het werk van de Stichting Algemene Hulpdienst Elst, omdat ze de volgende belangrijke taken uitvoeren: - bezorgen van warme maaltijden (Tafeltje Dekje) - vervoer naar ziekenhuis of andere bestemmingen - karweitjes in en om het huis - administratie/invullen van formulieren
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 7
- boodschappen Hulp komt altijd tot stand via bemiddeling van een coördinator van de Algemene Hulpdienst Elst die weet welke vrijwilliger in een bepaalde situatie het beste kan helpen en beschikbaar is.
De Stichting met een hart!
Bestemming uitgangscollecte maart 2 maart: Voedselbank Arnhem en omgeving Wekelijks eten circa twintigduizend gezinnen, ruim vijftigduizend mensen in Nederland van het voedselpakket dat zij gratis van de voedselbank krijgen. Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket mag men als alleenstaande niet meer dan € 175 per maand overhouden na aftrek van vaste lasten zoals huur, gas, water, licht en verzekering. Voor gezinnen gelden andere richtlijnen. Elk jaar worden meer dan negenhonderdduizend pakketten uitgedeeld. De voedselbank betaalt niet voor voedsel. Het werk wordt op dit moment verricht met ongeveer zesduizend onbetaalde vrijwilligers. 9 maart: KIA voorjaarszending ‘Tafeltje-dek-je redt levens’. Thuiszorg voor arme ouderen in Moldavië. Een pensioen waar niet van rond te komen is, en kinderen die hun geluk in het buitenland zijn gaan zoeken. Een overheid die aan alle kanten faalt: veel oudere Moldaviërs zijn ondervoed, verarmd en vereenzaamd. Bethania, partnerorganisatie van Kerk in Actie biedt thuiszorg, een warme maaltijd (soms de enige op de hele dag) en sociaal contact. 16 maart: Roosevelthuis Het F.D. Roosevelthuis maakt deel uit van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk (PSDV). PSDV wil er vanuit de christelijke visie aan bijdragen dat mensen zich niet buitengesloten voelen. Daarom bieden wij in samenwerking met en steun van de Protestantse Kerk vakantiemogelijkheden aan voor mensen voor wie het door ziekte, beperking of leeftijd niet vanzelfsprekend is om op vakantie te gaan. In 1962 werd de Interkerkelijke Commissie Recreatie Gehandicapten ingesteld, waarin de Gereformeerde kerken en de Nederlandse Hervormde Kerk deelnamen. Deze Commissie zette zich in om vakanties voor mensen met een lichamelijke beperking van de grond te krijgen. Al snel werd, aanvankelijk door de Federatie van Diaconieën en later door de Generale Diaconale Raad van de
Nederlands Hervormde Kerk, het initiatief genomen om te komen tot de bouw van een diaconaal centrum voor recreatie voor gehandicapten. In mei 1968 werd het ontmoetingscentrum met de naam F.D. Roosevelthuis geopend. Jaarlijks genieten er ruim 1.800 vakantiegasten samen met ruim 1.600 vrijwilligers van een vakantieweek. Ook vanuit onze gemeente zijn er mensen als vrijwilliger actief. 23 maart 2014 Collecte Kerk in Actie Diaconaat: Sta eens stil bij armoede in Nederland Op zondag 23 maart is de Kerk in Actie bestemd voor het Diaconaat. Steeds meer mensen in Nederland leven in armoede. De diaconie in Almere en het jongerenproject NEON in Groningen, gesteund door Kerk in Actie, willen dit tegengaan. In Almere is een sociale supermarkt opgezet, waar arme mensen met een speciaal pasje zelf boodschappen kunnen uitzoeken in plaats van een voedselpakket uitgereikt te krijgen. Daarnaast krijgen ze ook andere vormen van hulp, zodat de problemen structureel worden aangepakt. Op het platteland van Oost-Groningen groeien relatief veel jongeren op in werkloosheid, armoede, met een lage of geen opleiding en schulden. Medewerkers van NEON kijken naar de talenten van jongeren, zodat ze weer kunnen groeien. De opbrengst van de collecte voor het Diaconaat, op de derde zondag in de 40dagentijd, is bestemd voor dit werk in Almere en Oost-Groningen en andere diaconale projecten in Nederland van Kerk in Actie. Kom in beweging… zodat kansarme mensen in Nederland weer op eigen benen kunnen staan. Doet u ook mee? 30 maart: 40 dagentijd: Collecte Binnenlandse Diaconaat Eenzaam in Nederland… iets om stil bij te staan Kunt u zich voorstellen dat u op straat moet leven? Voortdurend op zoek moet naar eten, kleding, geld en een slaapplek? Op straat leven is een stressvol bestaan omdat je constant bezig bent met overleven. In plaatsen als Amsterdam en Wageningen zijn inloophuizen en straatpastoraat een goede aanvulling op de gemeentelijke hulp. Een plek voor rust, ontmoeting en bezinning is voor deze groep Nederlanders geen luxe maar pure noodzaak. Kom ook in beweging en geef aan de collecte. Want Kerk in Actie steunt organisaties die mensen helpen zoals de daklozen in Amsterdam of de eenzamen in Wageningen. De kerk helpt hen uit hun sociale isolement.
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 8
6 april: 40 dagentijd: Campagne plaatselijk De veertigdagentijd is de periode voor Pasen, een tijd van inkeer, bezinning en gebed. Kerk in Actie voert in deze belangrijke kerkelijke periode campagne samen met kerkelijke gemeentes en donateurs. Dit jaar is het thema ‘Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt’. Op weg naar Pasen staan we stil bij wat ons beweegt. We bezinnen ons op ons leven. Maar ook hoe we met onze medemens omgaan. Vele mensen in onze naaste omgeving hebben het moeilijk.
Sandra Eenhoorn, College van Kerkrentmeesters
Column Dansende dominees Uw oog is er ongetwijfeld ook op gevallen: op de ‘bijsluiter’ bij de envelop voor Kerkbalans prijkte een foto van onze predikanten, in hun kleurrijke toga’s hand in hand dansend op weg van de kerk naar De Ruimte. Het bijzondere van beelden is dat iedereen daar zijn of haar eigen associatie bij heeft. Ik herinner mij mijn eerste gedachte nog heel goed: ’Wat origineel - maar ook wel wat gedurfd - om zo te laten zien dat het aangenaam is in de kerk, om zo geloof met blijdschap te associëren, om zo te laten zien dat onze kerkelijke gemeenschap leeft, om zo saamhorigheid zichtbaar te maken’. Kortom: persoonlijk was ik erg enthousiast over het beeld. Maar dat was niet iedereen. Van een gemeentelid ontvingen wij als kerkenraad een brief waarin ongenoegen over deze foto werd geuit: te frivool, oppervlakkigheid suggererend, niet passend bij het symbool van de toga, die van de dienaar van het Woord. Omdat dit beeld niet aansloot op mijn beeld, was mijn primaire gedachte: ‘Maar zo is het toch helemaal niet bedoeld, je mag toch best blij zijn in de kerk en saamhorigheid en dynamiek uitstralen, waarom doe je zo moeilijk?’. Dus eigenlijk een reactie van onbegrip. Begrijpelijk misschien, maar zeker gezien vanuit mijn verantwoordelijkheid als lid van de kerkenraad, dus als bestuurder van de kerkelijke gemeente, misschien ook ongepast. Want een signaal als dit toont betrokkenheid bij het wel en wee van onze gemeente, en dat moeten we koesteren. Het is bovendien een eerlijk signaal: er wordt niet over maar tegen de verantwoordelijke mensen gesproken. En tenslotte is het een bevestiging van wat wij als kerkelijke gemeente zijn en ook willen zijn: een pluriforme gemeenschap van gelovigen, waarbinnen veel ruimte is om anders te denken en deze gedachten ook vrijelijk te uiten. Toen ik de functie van voorzitter van de kerkenraad aanvaardde, was ik mij er van bewust dat onze kerk
bij uitstek een gemeenschap is van ‘zoveel zielen, zoveel zinnen’. Dat maakt besturen niet makkelijk. Maar met twee benen op de grond kom je niet vooruit. Je moet als kerkenraad dan ook op je kompas durven te vertrouwen. En dat kompas is niet ‘hoe komen we tegemoet aan zo veel mogelijk wensen van de gemeenteleden van vandaag’, maar (vooral): ‘hoe leiden wij onze kerkelijke gemeente naar een goede toekomst, een toekomst waarin mensen zich geïnspireerd weten door het Woord en zich met elkaar verbonden willen voelen via een instituut als de kerk’. Dat betekent dat je als kerkelijke gemeente soms wegen moet inslaan die door sommigen als onbegaanbaar worden beoordeeld, of waarvan niet op voorhand duidelijk is waartoe deze leiden. Maar hoe dan ook: onze opdracht is om in beweging te blijven, om te werken aan de toekomst van onze kerk, waarin niet alleen onze generaties maar ook toekomstige generaties zich thuis voelen. Onze dansende dominees hebben dat kernachtig gesymboliseerd. @aut:Peter de Leeuwerk.
DE RUIMTE Films die er toe doen! Beeld en debat Ieder jaar verschijnen er wel een paar films die maatschappelijk relevante problemen tot onderwerp hebben. Ook snijden sommige films zaken aan die te maken hebben met het gebied van religie en spiritualiteit. De camera is een prachtig middel om vragen te stellen bij de werkelijkheid waarin veel mensen moeten leven. Wat met woorden niet lukt, kan door een beeld uitstekend worden neergezet. Films prikkelen, fascineren en ontroeren. Het brengt mensen in beweging. Een film ‘die er toe doet’ zet ook aan tot napraten. Films willen mensen bewust maken van de keuzes die er in de maatschappij gemaakt worden.
Woensdagavond 19 maart: La Religieuse Deze avond laten we ons meenemen door de verbeelding van het kloosterleven. De zestienjarige Suzanne wordt door haar familie gedwongen om in het klooster te treden als novice. In de nonnenverblijven wordt zij geconfronteerd met de willekeur van de kerkelijke hiërarchie: moederoversten die beurtelings vriendelijk, wreed of net iets te liefdevol zijn… Dankzij haar passie en haar kracht overleeft ze de wreedheid, rigide structuur en eenzaamheid van het klooster en kan ze haar enige doel blijven nastreven: haar vrijheid met alle mogelijke middelen heroveren.
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 9
Suzanne beschrijft haar leven in brieven vanaf het moment dat ze als jonge vrouw, tegen haar wil, naar het klooster wordt gestuurd. Ondanks haar vroomheid wil ze het liefst in de 'ware wereld' leven. Haar zussen zijn uitgehuwelijkt en dat heeft haar ouders een vermogen aan bruidsschatten gekost. Er is geen geld meer om Suzanne 'op stand' uit te huwelijken. Ondanks de lieve en begripvolle abdis, die haar begeleidt en haar de dagelijkse routine in het klooster bijbrengt, weet Suzanne dat het kloosterleven niet voor haar is weggelegd en probeert ze zich eraan te onttrekken. Telkens mislukt het en wordt ze, door de intussen nieuw aangestelde abdis, streng gestraft. De lijdensweg van Suzanne wordt steeds tragischer, gedurende vele jaren wordt ze onderworpen aan vernederingen, represailles en de onverdraagzaamheid en het religieus fanatisme van de andere zusters. Uiteindelijk weet ze haar brieven het klooster uit te smokkelen en neemt haar leven een heel andere wending. Na de film is er alle gelegenheid met elkaar over het thema van gedachten te wisselen onder het genot van en drankje aan en rondom de stamtafel. Plaats: De Ruimte Tijd: 20.00 uur.
Maaltijd Wie wil kan van 18.30-19.30 uur aanschuiven voor een in de woorden van Olivier B. Bommel, ‘gezonde doch voedzame maaltijd’. Tijdens de maaltijd wordt een korte preview gegeven van de Film.
Inlichtingen: Ds. Jeroen Jeroense Hof van Heden
April ‘maand van de spiritualiteit’ bij De Ruimte in Elst Onder de titel ‘De Hof van Heden’ worden in april allerlei spirituele activiteiten georganiseerd in De Ruimte in Elst. Het begrip spiritualiteit is de laatste jaren behoorlijk ingeburgerd in de Nederlandse kerk en samenleving. Spiritualiteit duidt op de beleving van het geloof. Niet langer bepalen dogma’s en leerstellingen ons geloof, maar dat wat we ervaren en voelen.
Hof van Heden Kees Waaijman, karmeliet en hoogleraar spiritualiteit, brengt spiritualiteit in verband met verwondering over het leven nú. In dit moment is God te ervaren. Niet straks, morgen of in de verre toekomst, maar in het levenslustige heden. Het in het nú zoeken naar het moment van heelheid, heeft alles te maken met zorgvuldig en aandachtig leven.
Wie oog heeft voor het bijzondere in het alledaagse heden, schenkt zichzelf steeds weer een kostbaar moment. Wie met aandacht leeft voor de details van het leven, kan in elke onooglijke gebeurtenis het bijzondere ontdekken en vieren. Het onkruid wieden in de tuin, het doen van boodschappen en het koken van de maaltijd worden spirituele momenten wanneer ze met aandacht worden uitgevoerd. Door geconcentreerd te leven wordt het bestaan van uur tot uur geheiligd. De aarde verandert als vanzelf in een Hof van Heden. Kortom: spiritualiteit heeft alles te maken met het leven zelf.
Programma Het programma van de Hof van Heden bestaat uit diverse workshops, gesprekken en activiteiten. Zo start de maand op dinsdag 1 april om 20.00 uur met ‘Yoga van het hart’, een activiteit waar bezoekers uitgenodigd worden om in gesprek gaan met de wijsheid van hun lichaam. Er zijn workshops ‘Neuro linguïstisch Programmeren’, ‘Spiritualiteit en management’ en ‘Creativiteit van het hart’. Maar er is ook ruimte voor meditatie yoga, mindfulness, de spiritualiteit van de actualiteit en vele andere activiteiten. De maand wordt afgesloten met de workshop ‘Mandala’s tekenen’ op maandag 28 april. Het gehele programma is te vinden op de website van de kerk, www.pg-elst.nl
Praktisch Iedereen is van harte welkom om deel te nemen aan een van de activiteiten. De Hof van Heden vindt plaats in De Ruimte. Er zijn geen kosten verbonden aan de activiteiten. Een aantal activiteiten zijn vrij toegankelijk, voor enkele dient u zich aan te melden. Opgave:
[email protected]
Ds. Jeroen Jeroense
Seniorenpastoraat in De Ruimte: (De Kerk als klooster) Het is traditie dat bij de invulling van de themamiddagen van het Seniorenpastoraat jaarlijks één middag wordt verzorgd in samenwerking met een predikant van de Protestantse Gemeente. Het Seniorenpastoraat gaat uit van de oecumenische gedachte en de deelnemers aan de themamiddagen komen uit beide kerken De Predikant waarmee ondergetekende dit jaar deze middag voorbereidde, was Ds. Jeroen Jeroense. En wat ligt dan meer voor de hand dan stil te staan bij zijn droom ‘De kerk als klooster’. Zijn visie op de wijze waarop Kerk-zijn vandaag de dag, en naar de
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 10
dag van morgen gestalte kan krijgen. Een kerkgemeenschap die binnen de maatschappij met een veelheid aan levensovertuigingen wil laten zien wat er voor mogelijkheden zijn. En dit denkend en levend vanuit onze Christelijke Traditie in alle openheid en dialoog. Om te kunnen zien hoe dit werkt is een bezoek aan De Ruimte een must. Zodoende op 22 januari geen Themamiddag in de Hoeksteen maar in De Ruimte zelf, waar de ruim 50 deelnemers uit beide kerken gastvrij werden ontvangen, helemaal in de lijn van het gastenverblijf in een klooster. Voor velen was het de eerste kennismaking. Met bewondering werd gekeken naar de inrichting en lichtval waarbij de stamtafel en uitnodigende zitjes meteen opvallen. In zijn welkom gaf Jeroen de grote lijnen aan van opzet en uitwerking van de kerk als klooster. Dit werd vervolgens heel concreet gemaakt door Martin Boschloo. Hij liet niet alleen zien voor welke vragen we als kerk staan maar ook op welke wijze antwoorden gezocht kunnen worden. Hoe het komen tot De Ruimte een heel proces is geweest maar ook dat met trots gekeken mag worden naar wat er nu staat en wat er gebeurt. Hoe ontmoeting een kerngegeven is, ontmoeting aan de stamtafel, ontmoeting tijdens de maaltijden, de persoonlijke gesprekken met de predikanten, met
elkaar bezinning en toerusting, met muziek en zang. En niet te vergeten de ruime aandacht voor de activiteiten voor de jeugd in the Meeting. Een heel eigen plaats voor de stilteruimte met zijn dagopening en – sluiting maar ook een plek waar je in alle rust tot je zelf kunt komen. Daarop aansluitend was er het enthousiast verhaal van Kees van Nes over de St. Maartenshof, als tuin voor ontmoeting, inkeer en wandeling. Een pracht tuin die de band met het verleden koestert met een oude doopvont en herdenkingstenen. Die laat zien wat duurzaamheid zeggen wil in materialen. Een tuin die je laat wandelen tussen planten en bloemen verwijzend naar de derde scheppingsdag met scheiding van water en land en het ontstaan van planten. De verwijzing naar Gods schepping met zuilvormige Thuja’s (levensboom) en een oude zerk. Over de dood heen in Gods hand. De middag werd besloten met een rondgang door het gebouw en de tuin om van dichtbij te zien en ervaren wat Deze Ruimte te zeggen heeft. Toen iedereen huiswaarts keerde zei Jeroen in een korte nabespreking: ‘Je zag allemaal blijde mensen van hier weg gaan’. ‘Groter succes kun je je niet wensen’ voegde ik hem toe.
Seniorenpastor John Rademakers
AGENDA LEREN EN INSPIREREN MAART Activiteit
Datum
Locatie
Informatie bij
Ademviering Wat je leest ben jezelf Eten en ontmoeten Jong volwassenenkring Crea(t)uur Basiscatechese Bijbelkring Tertzio
2maart 3 maart 6, 20 maart 9 maart 10 maart 12, 19 26 maart 13 maart
Grote Kerk De Ruimte De Ruimte
Ds. Dick Snijders Bert Verbeek Kerkelijk bureau Francijn Elgersma-Mak Loes Pieper Ds. Dick Snijders Ds. Dick Snijders
(3) (7) (2) (5) (9) (15) (17)
Spiritueel café Leven is een kunst Schatgraven in het leerhuis Films die er toe doen Themamiddag Senioren pastoraat De innerlijke burcht Bijbels Hebreeuws
16 maart 17 maart 19 maart 19 maart 26 maart 31 maart woensdagavond
Grote Kerk
Ds. Jeroen Jeroense Linda Medendorp Jan Koopman Ds. Jeroen Jeroense John Rademakers Aukje Jensma Nel Pieper-Brummelkamp
(3) (8) (10) (11) (16) (6) (10)
De Ruimte De Ruimte Tertzio
De Ruimte De Ruimte De Hoeksteen De Ruimte
De tussen haakjes geplaatste cijfers verwijzen naar de desbetreffende pagina in het boekje Leren en inspireren
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 11
In de Eetzaal In de Eetzaal van De Ruimte, Sint Maartenstraat 32b in Elst is er op 6 maart en op 20 maart een gezamenlijke maaltijd. Gezinnen met kinderen zijn van harte welkom, evenals stellen en alleenstaanden. Kortom: iedereen die met anderen samen wil eten. Opgave in verband met de te bereiden maaltijd kan bij Finy Verhoeff op het kerkelijk bureau, 371357. Dit kan tot 12.00 uur op de woensdag voorafgaand aan de maaltijd. Deelname is gratis. Aan het einde van de maaltijd vragen we een vrijwillige bijdrage. Er is plaats genoeg voor iedereen.
gehaald worden voor de traditionele en kleurrijke optocht. We kijken als kinderkerkleiding ernaar uit om samen met de kinderen op zoek te gaan.
Namens de kinderkerk, Jolanda Altena Carla Otter Ellen van ‘t Veer
Tekst van Projectlied van ‘Kind op Zondag’ (Melodie Liedboek 512)
De stilte is uw huis U woont niet in een storm, o Heer, Maar in een zacht geruis. Wie zwijgt en luistert hoort steeds meer. De stilte is uw huis.
LEREN EN INSPIREREN Bijbelkring 13 maart Op 13 maart zal er in de activiteitenruimte in Tertzio een Bijbelkring zijn waarin we samen zingen, bidden en uiteraard een tekst uit Bijbel lezen. Deze tekst zullen we met elkaar bespreken. Het begint om 10.00 uur. Ds. Dick Snijders geeft leiding aan het gesprek.
KINDERKERK Wanneer? Iedere zondag van 10.00-11.00 u Wie? Voor alle kinderen van 4-12 jaar. Waar? Start in de kerk, daarna in de Onder de Toren. Kinderkerk in de 40-dagentijd Terwijl de wind om ons huis giert, denk ik aan de weken die vóór ons liggen: de 40-dagentijd. Samen met de kinderen zullen we dit jaar op zoek gaan naar de stilte. In de tijd vóór Pasen volgen we het leesrooster met lezingen uit Mattheus. Verrassend genoeg beginnen we daarbij op 9 maart met het verhaal over de Intocht in Jeruzalem. Daarmee wordt de toon gezet voor het thema ‘Zoek de stilte’… Immers stilte kunnen we alleen ten volle ervaren wanneer we het tegenovergestelde kennen… opwinding, rumoer, oproer, tumult, chaos. Hoe ervaren de kinderen stilte? Hoe kunnen we een stil gebed inhoud geven? Zijn er wel woorden die ons kunnen vertellen wie God is, die verwoorden wat Pasen betekent? Dit zijn enkele vragen die op ons pad komen. In de diensten zullen we de stilte laten horen … hoe dat klinkt kunt u ervaren vanaf 9 maart tot op paaszondag 20 april. Op Palmzondag 13 april mogen de Palmpasenstokken uit de kast
Een stilte die zich horen laat, Heel zacht, nog ongekend; Ze fluistert van wat komen gaat En wie U voor mij bent. Ik zoek de stilte, zoek een rust Die ruimte maakt in mij. Ik adem op, ik ben gerust En voel U heel dichtbij.
JEUGD Contactpersonen voor The Meeting Wilma Bos Jeugd en Jongerenwerker Loes Pieper Voorzitter Meetingcommissie Email: Internet:
[email protected] www.jeugdwerkpgelst.nl
Activiteiten Op 15 februari was het feest in The Meeting want het was de 17e verjaardag van The Meeting. Het thema was Rio Carnaval. Vreemde vogels bevolkte The Meeting. Van papegaai tot spiderman, pinguïn of disco Queen, alles kwam voorbij. Kennis werd getest in een quiz, er waren erg lenige mensen bij 3d twister en we leerden de chachacha dansen. ( dat laatste met wisselend succes) Daarna was het feest! De agenda: Vrijdag 28 februari Mannenavond
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 12
Zaterdag 1 maart Vrouwenavond Vrijdag 21 maart 16- avond En verder: Er wordt in allerlei commissies al hard gewerkt voor de komende tijd. Zeilkamp en 17+ kamp worden voorbereid. Pasen en de volgende 24 uur van… komen er aan. Mooi om te merken hoeveel jongeren er bezig zijn in het meedenken, voorbereiden en uitvoeren van al die activiteiten! MC Groot Op 8 februari kwamen alle Meeting Commissies (MC) bij elkaar voor de jaarlijkse Meeting Commissie Groot bijeenkomst. Aan de hand van een overzichtspresentatie van Wilma, onze jeugd- en jongeren werker, werd weer duidelijk hoeveel commissies eigenlijk actief zijn in de Meeting: ActiviteitenCie, 12+, 16-, 16+, Zeilkamp-, Bar-, Techniek-, Auto- en Ouder Commissie (hopelijk geen commissie vergeten). Alle activiteiten van het afgelopen seizoen, georganiseerd door de commissies, kwamen apart aan de orde en werden aan hand van Tips en Tops besproken. Notulist Jelle legde alles wat besproken is haarfijn vast (bedankt Jelle). Al met al voor ons allemaal een erg waardevolle avond waar duidelijk naar voren kwam hoe bijzonder het jeugdwerk van de Meeting is. Alle commissies, Wouter, Joran, Kees, Jan, Aniek, Miriam, Daan, Fleur, Jelle, Tom, Hans, Hanne, Anneke en Wilma hartstikke bedankt voor jullie inbreng voor deze avond!
Mark (Ouder Commissie)
DIVERSEN Het Sint Maartenskerkkoor De afgelopen maanden gaf het SMKK twee keer acte de presence: op 12 januari bij de Liedboek-middag en op 9 februari tijdens de ochtenddienst. De eerste keer was zeker bijzonder: aan de hand van Nienke van Andel ontdekten we –samen met belangstellende gemeenteleden- een groot aantal liederen uit het nieuwe Liedboek. Dit werd afgesloten met een vesper. Een mooie ervaring! Een maand daarna was het veel gewoner: zingen tijdens de eredienst. Maar wel onze belangrijkste taak… Nadat we zondag 9 maart weer hebben gezongen,
gaan we aan het werk - zingen is soms inderdaad hard werken- voor Pasen. Tijdens de dienst op Paasochtend willen we onze blijdschap in liederen hoor- en voelbaar laten zijn. Met hoofdletters staat de EVENSONG in de agenda van het SMKK. Op zondagavond 18 mei maken we gebruik van de rijke Engelse koortraditie: bijna alle delen van de liturgie worden gezongen. Dat wordt genieten naar we hopen, zowel voor het koor als voor u. Blokkeer die datum dus maar ………. Heeft u interesse om de voorbereiding en uitvoering van de EVENSONG van heel dichtbij te ervaren? Dan nodigt het SMKK u van harte uit om vanaf donderdag 13 maart wekelijks mee te komen oefenen, steeds vanaf 21.00 uur in Onder de Toren. Heeft u belangstelling of zelfs al vaste plannen om het SMKK tijdelijk te versterken: meld dit bij ondergetekende (0481 464751)of via
[email protected]. We kunnen dan zorgen dat de stukken klaar liggen ……….. Dit is uiteraard mede bedoeld voor mensen die in het zwarte gat dreigen te vallen nu de musical Maria afgesloten is! Doorgaan met zingen dus!
Jan Luiten, voorzitter St. Maartenskerkkoor
Overpeinzingen bij een rondje om de Grote Kerk Het getal acht is volgens kerkvader Augustinus het getal der volmaaktheid ‘immers wanneer zeven het getal der schepping is, dan is acht dat der herschepping door Christus.’ Zes scheppingsdagen werden gevolgd door de dag waarop God zag ‘dat het goed was’, hij wordt daarom wel ‘de dag van de vreugde’ genoemd. Zo vormen de zeven dagen een geheel. Maar helaas, toen kwam de zondeval en was er nog een dag nodig: de achtste dag – de dag waarop de wereld herschapen zal worden. Daarom ook een achtkant op de toren. Je komt hem wereldwijd tegen. In Nederland is de achtkant van de Domtoren in Utrecht het meest bekend. Ook zie je hem als onderdeel van Gelderse stadskerken, niet op torens van Gelderse dorpskerken. Daarop vormt Elst in Gelderland dus een uitzondering. De vraag is dan natuurlijk: waarom wel in Elst? Je kunt alleen maar gissen hoe het antwoord daarop luidt. Is het een verwijzing naar de aloude band met de dom van Utrecht? Elst en omgeving staan immers al vanaf 726 onder de hoede van de bisschop van Utrecht. Hangt het samen met de grootse plannen van Gelis Ingen Nulandt, lid van een belangrijk adellijk geslacht in Elst/Valburg? Hij wilde in de 15de eeuw van deze kerk weer een belangrijke kerk, een kapittelkerk, maken. Het grote koor herinnert aan die plannen. Daar zouden kapittelheren, ook wel koorheren genoemd, het koorgebed moeten
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 13
verzorgen. Bij een kapittelkerk past een achtkant op de toren goed. Deze uitleg van de herschepping, van de achtste dag, geldt niet alleen voor de gehele aarde, maar ook voor de individuele gelovige die door de doop weer een nieuw mens wordt. Daarom heeft ook de oude doopvont de vorm van een achtkant. Zij staat nu in de tuin van De Ruimte. In de kerk is er trouwens ook een verwijzing naar de achtste dag: ‘het meisje van Elst’ ligt zo in haar stolpgraf, dat zij op de jongste dag kijkt naar het Oosten, naar Jeruzalem, waar de Herrijzenis van Jezus plaats zal vinden. De twee onderste vierkanten van de toren echter vertellen een heel ander verhaal: zij zijn fors. Ze herinneren er aan dat de toren vooral een wereldlijke functie had om stad en land te verdedigen, om bij brand als uitkijkpost te dienen, of om ‘boeven’ op te sluiten. Veelal zijn kerktorens nog steeds in handen van het burgerlijk bestuur, maar niet in Elst. Daar vierden in 1885, na lange processen, de ‘Protestanten’ hun overwinning op het gemeentebestuur, toen uitsluitend gevormd door katholieken. Ze zongen dit lied: ‘De toren is ons, de toren is ons. Geen pastoor of kapelaan zal ooit de kerk weer binnengaan.’ Gelukkig is dat een onjuiste profetie gebleken. Het dorpsgezicht van Elst wordt al sinds circa 1460 beheerst door een gotische kerktoren. ‘Een toren die je zegt hoe laat het is’, zegt men nu – voor de middeleeuwer had hij veel meer te vertellen.
Namens het Kerkmuseum: Ineke Mentink
Website: up-date of tijd voor een nieuwe? De website van PG Elst is inmiddels al weer een paar jaar oud. Tijd voor een nieuwe of kunnen we deze nog up-daten? Momenteel inventariseren wij het gebruik van de huidige website en de mogelijkheden voor een nieuwe website voor de Protestantse Gemeente Elst (PG Elst). Met de uitkomsten van de inventarisatie maken we een plan voor de website. De inventarisatie doen we in eerste instantie door te kijken naar de wensen van de gebruikers: via een enquête onder en gesprekken met leden van onze gemeente. Daarna gaan we in gesprek met diverse ambtsdragers.
Hoe kunt u helpen? We willen u vragen de enquête in te vullen. U kunt daarin aangeven hoe u denkt over de verschillende mogelijkheden die de huidige website biedt. Maar ook vragen wij u na te denken over uw wensen voor een mogelijke nieuwe website. Voor het invullen van
de enquête maakt het niet uit of u de huidige website wel eens hebt bezocht. Ook als u dat nooit of zelden gedaan hebt, vragen wij u de enquête in te vullen voor 23 maart. De enquête is te vinden op de website van PG Elst www.pg-elst.nl. Indien u niet over internet beschikt, kunt u eventueel ook een papieren exemplaar afhalen bij het kerkelijk bureau. U kunt de ingevulde enquête daar ook weer inleveren.
Mee denken, praten of doen? Met een aantal gemeente leden willen wij samen verder bouwen aan de nieuwe website. Indien u daar graag bij wilt helpen, kunt u een mailtje sturen naar
[email protected].
Alvast dank! Later dit jaar als de resultaten van de inventarisatie bekend zijn, informeren we u over de plannen voor de website. Voor nu alvast hartelijk dank voor uw mening.
John Patrick van der Kaa en Els van ‘t Zand
Sta eens stil bij de mensen uit de derde wereld. De vastentijd is weer in aantocht. Een jaarlijks terugkerende periode met tijd voor bezinning en er zijn voor een ander. Je bezinnen op de manier waarop je in het leven staat. Stil te staan bij het lot van je medemens sluit mooi aan bij de filosofie van de Wereldwinkels. De Wereldwinkel verkoopt authentieke producten uit ontwikkelingslanden. De makers zijn bijvoorbeeld Mexicaanse koffieboeren, Balinese houtsnijders en Thaise keramisten. Sommigen hebben een eigen bedrijfje, anderen werken in kleine fabrieken. Allemaal mensen die recht hebben op een woning, voedsel, scholing en medische zorg. In de gewone handel blijven zij vaak onzichtbaar en niet-gehoord. En verdienen ze met hun werk een ongeregeld inkomen waar ze met moeite van kunnen bestaan. In de Wereldwinkel kunnen de makers wel hun verhaal kwijt. De bijna 300 wereldwinkels verkopen de mooiste wereldcadeaus. Volgens eeuwenoude tradities gemaakt, met een hedendaags tintje. Elk product is met zorg en volgens eerlijke handelscriteria ingekocht. Door de handel met wereldwinkels verdienen de makers een geregeld inkomen en krijgen ze ondersteuning bij het ontwikkelen van hun bedrijf. Op die manier kan hun armoede dus bestreden worden. In internationaal verband zijn er criteria opgesteld om fairtrade te kunnen toetsen op betrouwbaarheid
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 14
en kwaliteit, namelijk; respect voor mens en milieu, een duurzame handelsrelatie, ondersteuning van productenorganisaties en transparantie van de handelsketen. In de praktijk betekent het dat er bijvoorbeeld geen sprake is van kinderarbeid, er goede en veilige arbeidsomstandigheden zijn en arbeiders een leefbaar loon krijgen. Het resultaat van deze bijzondere samenwerking is een ruim aanbod van produkten uit de derde wereld, met liefde en dus vaak volgens eeuwenoude tradities gemaakt. Sta eens stil bij de mensen uit de derde wereld, loop binnen bij de plaatselijke wereldwinkel en bekijk hun unieke en orginele creaties. Een cadeau uit de wereldwinkel maakt de ontvanger en de makers blij!
Ans Zoetbrood
Wereldwinkel Elst zoekt nieuwe voorzitter Wereldwinkel Elst zoekt een nieuwe voorzitter van het bestuur. Na een aantal jaren wil ik graag het stokje overdragen aan iemand anders. Wij zijn op zoek naar iemand die affiniteit heeft met eerlijke handel en leiding kan geven aan verschillende groepen vrijwilligers. Het bestuur vergadert ongeveer acht keer per jaar en er is vier keer per jaar een medewerkersavond, waar de vrijwilligers elkaar ontmoeten en het bestuur overlegt met de vrijwilligers over belangrijke zaken. Elke Wereldwinkel is helemaal zelfstandig, Wereldwinkel Elst dus ook. In Elst zorgen de bijna 50 vrijwilligers ervoor dat producenten uit Derde Wereld landen een verkoopkanaal hebben voor hun producten en daarvoor een eerlijke prijs ontvangen. Op lokaal niveau mag de winkel naar eigen inzicht gedraaid worden. Dat betekent dat het productenassortiment, de winkelinrichting en de interne organisatie op lokaal niveau wordt bepaald. Wereldwinkel Elst verkoopt cadeau-artikelen, sieraden, (zijden) sjawls, tassen en heeft ook een uitgebreid assortiment voedingsproducten. Samen zorgen de vrijwilligers voor de bezetting van de winkel, de inkoop van de producten, het generen van publiciteit en het verzorgen van de etalage en de presentatie in de winkel. Op de achtergrond zijn er ook nog mensen actief voor het inscannen van artikelen in het kassa-systeem, het indelen van het magazijn en het maken van maandoverzichten en de interne communicatie. Kortom, heel veel taken die ervoor zorgen dat Wereldwinkel Elst goed blijft draaien! De taken zijn verdeeld over een aantal commissies.
Samen met het bestuur bewaakt de voorzitter de grote lijnen. Voor het komende jaar zijn belangrijke aandachtspunten: verbouwing en uitbreiding van de winkel; 35-jarig bestaan van Wereldwinkel Elst. Wereldwinkel Elst is op zoek naar een voorzitter die ongeveer één avond per maand vrij kan maken voor een bestuursvergadering of medewerkersavond. Daarnaast gaat het om het bijhouden van de e-mail en af en toe telefonisch contact met vrijwilligers. Bent u enthousiast geworden voor deze functie en wilt u graag meer weten? Het jaarverslag en het beleidsplan staan op onze website: http://elst.wereldwinkels.nl/nl/menu/Over_onze_wi nkel. Ook willen de huidige bestuursleden u graag meer informatie geven: Brigitte Faber (voorzitter,
[email protected], 0481-353773) Mickel Langeveld (Secretaris,
[email protected], 06-39860354) Anne-Marie Rolevink (bestuurslid met portefeuille Vrijwilligerszaken,
[email protected], 0268402263).
Brigitte Faber Voorzitter Wereldwinkel Elst
HET NIEUWE LIEDBOEK Liederen in de veertigdagentijd In de veertigdagentijd kiezen we voor twee nieuwe liederen. Lied 548 zingen we de eerste drie weken vanaf 9 maart; Lied 559 de daarop volgende drie weken vanaf 30 maart.
Lied 548 De tekst is van de hand van theologe en schrijfster Maria de Groot en was ook te vinden in de bundels Tussentijds, Gezangen voor Liturgie en het Oud Katholiek Gezangboek, maar heeft in het nieuwe liedboek – om ons onbekende redenen - een nieuwe melodie gekregen. Componist is de Vlaming Jos D’Hollander, die vooral bekendheid geniet als beiaardier. Hij koos voor dit Veertigdagenlied een melodie in mineur. De eerste en laatste regel zijn gelijk. In de overige regels ontvouwt de melodie zich langzaam naar boven tot in regel vijf het hoogtepunt wordt bereikt.
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 15
Maria de Groot woont en werkt al jaren in een soort klooster in het noorden van Nederland, in Woudsend. Ze maakt naam als feministisch theologe en wordt lid van een basisgemeente. Later stapt ze uit de kerk en gaat ze zich helemaal richten op het schrijven van poëzie. Omdat ze theologe blijft wordt haar werk door de seculiere wereld weinig of niet erkend. ‘Je kunt als dichter alles zijn, medisch specialist of vuilnisman, maar predikant? Dat is taboe. Niemand brandt zijn vingers aan mijn poëtisch oeuvre,’ zegt ze in een interview. In dit lied is de stem van Maria goed te horen. Ze is zelf diegene die haar bestaan ziet ‘als een schamel huis, een onderkomen van niets waarin het licht van de Eeuwige zich waagt’. Het is een zacht wiegen van het licht, de lamp die haar en de mens in nood stem geeft. In het verdriet van het leven weet de dichteres tot wie ze zich moet richten: ‘Ik leef met U in vast verbond, Gij die mij naar U hebt geschapen’. Het is deze geborgenheid in de liefde van de Eeuwige die haar kracht geeft in het bestaan. Een ontdekking die ze met ons als gemeente wil delen.
Lied 559 Dit lied verscheen eerder in de bundel Zingend Geloven. Componist is de 20ste-eeuwse Duitse kerkmusicus Johannes Petzold, onder meer bekend van het adventslied ‘De nacht is haast ten einde’ (Lied 445). Het meest opvallend is de afwisseling tussen een 3/4 de en 5/4 de maatsoort, die een mooie beweging geeft aan de melodie. Dat effect wordt teniet gedaan als je na elke regel tijd zou nemen om te ademen. Beter is om twee regels bij elkaar te denken en te zingen. De tekst van lied 559 is van Olov Hartman, een Zweedse schrijver en dichter die leefde van 19061982. Hij was directeur van Sigtunastiftelsen, een hotel en conferentieoord dat in 1917 is opgericht als voortvloeisel van een studentenbeweging die zowel de Zweedse kerk als de samenleving nieuw leven wilde inblazen door een creatieve en vruchtbare uitwisseling mogelijk te maken tussen gelovige en seculiere mensen, tussen geloof en wetenschap, cultuur en kunst. Voor de veertigdagentijd schreef hij dit lied waarin de betekenis van Jezus prachtig onder woorden is gebracht. Veel mensen hebben vanouds geleerd over het verzoenend lijden en sterven dat Jezus in onze plaats heeft ondergaan. Zo kunnen we dat inderdaad op verschillende plaatsen in de Bijbel beluisteren. De Bijbel geeft echter een rijkere beschrijving van het leven van Jezus, van zijn levenseinde en opstanding dan alleen dat. Die variëteit kwam tot
dusver weinig tot uitdrukking in de liederen. Met dit lied ontvangen we een uitbreiding van repertoire. Harman gebruikt sprekende beelden die we ons concreet voor kunnen stellen. Tegelijk zijn de beelden zo open dat het mysterie behouden blijft. We zingen het lied in een zekere vlaag van vermoeden dat het zo is.
Dirk Luijmes, Jeroen Jeroense, Dick Snijders
INGEZONDEN Bedankt. Heel hartelijk bedankt voor de mooie bloemen die we regelmatig van de kerk krijgen. Het doet goed, om te weten dat mensen aan je denken.
Tegen beter weten in Geen licht, geen uitzicht meer. Muren, Muren die niet wijken. Een hemel die zwijgt. Ooit een weg, honderd wegen naar het lichtalles loopt dood. Wat ooit bevrijdde, heelde, verzoendekrachteloos. En maar roepen, zoeken, en maar strelen, beuken. wanhopig, tegen beter weten in blijven geloven in een laatste woord. een laatste vrede, toch nog licht. Hans Bouma ( uit: Eine kleine nachtmusik, Mozart poëtisch Hartelijke groet, Bart en Emmy de Vries. Thuis in de Bijbel In dit jaar viert het Nederlands Bijbelgenootschap het 200-jarig jubileum. Dit heugelijke feit zal op diverse plaatsen gevierd worden. In Utrecht, in het Catharijneconvent, wordt een half jaar lang een
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 16
tentoonstelling gehouden onder de naam ‘Thuis in de Bijbel’, met als ondertitel: ‘Oude Meesters, grote Verhalen’. Naast deze tentoonstelling is een keur van activiteiten georganiseerd. Museumkaarthouders hebben gratis toegang. Voor groepen zijn er speciale tarieven. Een bezoek aan dit museum is zeer aan te bevelen. Het museum is elke dag geopend, behalve op maandag. Voor meer informatie: www. Catharijneconvent.nl.
Contactpersoon: D. Roos Zetten
PERSBERICHT KAMERKOOR POCO PIÙ ZINGT AMERICAN DREAMS
De minst bekende naam op het programma is Frank Ticheli (geboren 1958). Hij komt uit een muzikale familie van jazzmusici. In de VS wordt zijn koormuziek en ook die voor blazersensembles vaak uitgevoerd, maar in Europa kennen we hem niet zo. Poco Più brengt zijn prachtige There will be rest op een gedicht van Sara Teasdale dat op aangrijpende wijze de belofte van eeuwige rust onder woorden brengt. Zij schreef dit gedicht kort voor haar zelfgekozen dood in 1933.
Zaterdag 29 maart 2014, om 20:15u Grote Kerk, Grote Molenstraat in Elst (Gld.) Zondag 30 maart 2014, om 15:30u Kerk H. Antonius Abt, Dennenstraat te Nijmegen Toegang: € 12,00 voorverkoop/€ 15,00 aan de kerk. CJP/Studenten € 9,00/€ 12,00 Voorverkoop via www.pocopiu.nl
Op 29 en 30 maart 2014 zingt Kamerkoor Poco Più uit Nijmegen o.l.v. Saskia Regtering een concert met muziek van de Amerikaanse componisten Leonard Bernstein, Eric Whitacre, Morten Lauridsen en Frank Ticheli. De titel van het programma: American Dreams. Martje van Damme begeleidt het koor op piano. In 1956 ging de opera Candide van Leonard Bernstein in première. Poco Più zingt hieruit vier delen. Het is toegankelijke muziek in het typische Bernstein idioom, dat we ook uit West Side Story kennen. Eric Whitacre (geboren 1970) schrijft heel bijzondere muziek voor koor. Hij voert die ook zelf uit en op YouTube en zijn eigen website zijn daarvan prachtige voorbeelden te zien. Poco Più verkent aan de hand van Whitacre de dierenwereld: het koor zingt A Seal Lullaby, een stuk op tekst van Rudyard Kipling waarin –inderdaad- het zeehondje gaat slapen. Whitacre laat de rustige golfslag van de zee horen, die het beestje in slaap wiegt. Verder klinken de zes Animal Crackers. In deze vrolijke, korte stukken wordt op een grappige manier een zestal dieren uitgebeeld. De composities van Morten Lauridsen (geboren 1943) die het koor ten gehore zal brengen, hebben een veel ingetogener sfeer. Poco Più zingt zijn cyclus Les chansons des Roses op gedichten van Rainer Maria Rilke. Een waaier aan emoties komt in de Chansons des Roses voorbij en Lauridsen, Amerikaan met Deense wortels, heeft die prachtig getoonzet.
Collectebonnen Kerkgangers die gebruik willen maken van collectebonnen kunnen deze in de volgende coupures bestellen: Kaarten met 20 bonnen van €0,50 (€10,-) of €0,75 (€15,-) of €1,- (€20,-) of €2,- (€40,-) door storting op bankrekening NL15FVLB0635817578 t.n.v. Collectebonnen Protestantse Gemeente Elst, onder vermelding van adres, aantal en soort. U zult zien dat op zeer korte termijn uw bestelling bij U thuis wordt bezorgd. Voor eventuele nadere informatie A.M. Brandt tel, 376384( bij voorkeur na 19.00 uur)
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 17
ONDERWEG nr. 2 maart 2014 p. 18