De Koers op Kansen - Gemeente Achtkarspelen

‘De Koers op Kansen’ - Gemeente Achtkarspelen

Inhoud

1.

Inleiding

4

1.1 1.2

Afbakening Planning

5 5

2.

What’s new?

6

2.1 2.2 2.3 2.4

Concepten integrale (dorps)arrangementen ‘Kansenbeleid’ in plaats van achterstandenbeleid Nieuwe overleg- en verantwoordingstructuur Monitoren

6 6 6 6

3.

Missie, visie en ambitie

8

3.1 3.2 3.3

Missie Visie Collectie ambitie

8 8 8

4.

Veranderende context

10

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Onderwijsinspectie Dagarrangementen naar integrale dorpsvoorzieningen Leefbaarheid, krimp en het Social Economisch Masterplan ICT en moderne media Veiligheid Bezuinigingen

10 10 10 10 11 11

5.

Uitgangspunten

12

5.1 5.3 5.3 5.4 5.5 5.6

Kind centraal Draagvlak door vraagsturing Thuisnabij Positieve ambitie Realiteitszin en continuïteit Resultaatgericht en focus

12 12 12 12 12 12

6.

‘Zo werkt het’ (waar staan we nu)

13

7.

Overlegstructuur: ‘LEA nieuwe stijl’

15

8.

Financiën

17

9.

Thema’s op de LEA

19

2


Bijlagen Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Integrale (dorsp)arrangementen Voor- en Vroegschoolse Educatie Taalverwerving ICT, Klasseglas en het nieuwe leren Passend Onderwijs Centrum voor Jeugd en Gezin Onderwijsbegeleiding Leerplicht en schooluitval Veiligheid in en rondom de school Aansluiting Arbeidsmarkt-Onderwijs Natuur- en Milieu Educatie (NME) Monitoring en effectmeting Introductie essay Sterrenschool 2.0 Verslagen schoolbezoeken 2011 (stand mei) Aanbevelingen evaluatierapport Schematisch overzicht; doelen en acties

3

21 23 25 27 28 30 32 34 36 38 40 42 44 48 49 51


1.

Inleiding

De Lokale Educatieve Agenda (LEA) werd in 2006 geïntroduceerd als een instrument om het lokaal onderwijsbeleid, na de wetswijzigingen in het onderwijsachterstandenbeleid in 2006, vorm en inhoud te geven. Een Lokale Educatieve Agenda is het lokale instrument in de samenwerking tussen de gemeente, schoolbesturen, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en overige partners. Op deze agenda staan thema’s die in het licht van beoogde educatieve doelen actueel zijn binnen de gemeente en waarvoor een goede samenwerking en afstemming tussen verschillende organisaties vereist is.

De Lokale Educatieve Agenda (LEA) De LEA is een wettelijk verankerd overleg. Het biedt gemeente, schoolbesturen en overige (zorg)instellingen als partners de mogelijkheid samenhangende afspraken te maken op het vlak van onderwijs en zorg. Vaste deelnemers aan de LEA Achtkarspelen; Kinderopvang, Peuterspeelzaalwerk, Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en de gemeente. Andere partners zijn; Welzijn (Timpaan), Maatschappelijk Werk (AMW-Fryslân) en Jeugdgezondheidszorg.

Door de val van het Kabinet (februari 2010) liepen een aantal wetsvoorstellen vertraging op. In maart 2010 waren de gemeenteraadsverkiezingen, gevolgd door de landelijke verkiezingen in juni. Beide verkiezingen hebben zowel agendavorming, de beleidskeuzes als de lopende ontwikkelingen binnen de gemeente beïnvloed. Voor het opstellen van de Lokale Educatieve Agenda was er in 2010 nog veel onduidelijkheid en dit was dan ook de reden om het beleid van de periode 2006-2010 met een jaar te verlengen. In Achtkarspelen was de nota ‘Zo werkt het’ het uitvoeringskader voor de periode 20062010. Eind 2010 hebben de partners de uitvoering en resultaten geëvalueerd. Het rapport van de Rekenkamercommissie (Sardes) was daarbij behulpzaam en kon als spiegel worden voorgehouden. Op basis van de evaluatie, de landelijke én lokale ontwikkelingen is het voorliggende beleidsdocument voor de periode 2011-2015 tot stand gekomen. Uit de groep LEA-partners werd een voorbereidingsgroep samengesteld waarmee de onderwerpen en concepten zijn besproken. Uitgebreid aandacht is besteed aan de gezamenlijke visieontwikkeling waarmee een constructieve basis is gelegd voor een verdergaande samenwerking. Tegelijkertijd heeft de wethouder Onderwijs in de eerste helft van 2011 de afzonderlijke basisscholen bezocht en gesprekken gevoerd met de directeuren waarmee waardevolle input is geleverd. In deze nota ‘de Koers op Kansen’ zijn de onderwerpen benoemd voor de Lokale Educatieve Agenda waaraan de scholen, de besturen, de instellingen en de gemeente de komende vier schooljaren in gezamenlijkheid willen gaan werken.

4


1.1 Afbakening Voor het Onderwijs en Jeugdbeleid wordt hiermee de koers aangegeven voor de komende vier jaren. Voor dit beleid wordt een aantal thema’s uitgelicht. De direct bij dit beleid betrokken partners ontmoeten elkaar met regelmaat bij de behandeling van de Lokale Educatieve Agenda Achtkarspelen. In deze nota worden diverse onderling verbonden thema’s onder de loep genomen. Na de inspraakronde werd nog bedacht en gemotiveerd dat het thema ‘Veiligheid’ niet mocht ontbreken. Dit thema is alsnog ingevoegd maar toch missen er ook een paar. Relevante terreinen als onderwijshuisvesting, gezondheidsbeleid en deelterreinen van het welzijnsbeleid (jeugd/jongeren) zijn niet opgenomen. Vanwege de beheersbaarheid staat in deze nota vooral het onderwijs centraal met direct verwante deelterreinen, zoals dit ook in de praktijk van de Lokale Educatieve Agenda tot uiting komt. Andere integrale verbindingen worden gelegd in de WMO-beleidsnota 2012-2015 (in voorbereiding). 1.2 Planning De totstandkoming van wat aan u voorligt en de nog te volgen procedure loopt alsvolgt; Evaluatiebijeenkomst Zo Werkt Het 2006-2010 Voorbereidingsgroep LEA 2011-2015 Visie-ontwikkeling met LEA-partners Concepten en Thema’s Terugkoppeling LEA Eerste concept naar LEA Eerste concept naar B&W Inspraak / presentatie veld en gemeenteraad Vaststelling gemeenteraad

5

september 2010 start oktober 2010 november 2010 december 2010 - april 2011 februari, april en mei 2011 23 mei 2011 30 mei 2011 juni 2011 november/december 2011


2.

What’s new? In deze beleidsnota beschrijven we de relevante ontwikkelingen en lichten een aantal deelterreinen uit op de terreinen Onderwijs en Jeugd. Diverse thema’s zijn in een vast format uitgewerkt en komen verderop in dit document nog een voor een voorbij.

Deels is gekozen voor een herbevestiging danwel continuering van al eerder ingezet beleid. De continuering betreft in dit geval het vasthouden aan preventieve acties, want ‘voorkomen is beter dan genezen’. De Voor- en Vroegschoolse Educatie is voor de jonge kinderen in Achtkarspelen de afgelopen jaren professioneel neergezet. Naast borging en ontwikkeling van de kwaliteit zal de komende jaren worden gewerkt aan het ontwikkelen van de doorgaande lijn. De belangrijkste ‘nieuwswaarde’ zit vooral in de volgende ontwikkelingen. 2.1 Concepten integrale (dorps)arrangementen Een (activerend, leer, cultuur, kennis-) 'kindcentrum' wordt gezien als een samenbindend concept wat past in de tijdgeest en gezien wordt als middel tegen de gevolgen van demografische krimp. Arrangementen kunnen naar maatwerk op dorpsniveau worden ontwikkeld en bijdragen aan de wenselijke doorgaande ontwikkelingslijnen in leren en in zorg. Partners zullen (noodzakelijkerwijs) over grenzen heen kijken waardoor nieuwe kansen ontstaan voor horizontale verbinding. 2.2 ‘Kansenbeleid’ in plaats van achterstandsbeleid Nieuw is dat meer ruimte zal worden gecreëerd voor kansrijke initiatieven van onderop. Innovatie en ambitie geven nieuwe impulsen voor een positieve ontwikkeling en vitale dorpen. Minder nadruk op de achterblijvers en meer mogelijkheden voor inspirerende en positieve dynamiek. Concrete voorbeelden met de ‘koers op kansen’ zijn er al: - het project Klasseglas (creëren hedendaagse leeromgeving) - het thema Onderwijs en Arbeidsmarkt (matching en beroepsperspectief) - het project ‘Minsken Meitsje in Doarp’ (pilot dorpsgerichte benadering) 2.3 Nieuwe overleg- en verantwoordingstructuur De onderlinge afhankelijkheid en positieve intenties die de partners naar elkaar hebben uitgesproken wordt uitgedrukt in een samenbindende en gedragen visie. De intenties krijgen echter pas betekenis in de uitvoering. Met een nieuwe overlegstructuur willen we de toekomstige LEA-vergaderingen in aantal verminderen en benutten voor verdieping en onderlinge verantwoording over de uitvoering en resultaten. Extra inzet is nodig om de afstand naar de werkvloer, waar het ‘primaire proces’ (tussen professional en kind/gezin) plaatsvindt, te verkorten. De consequenties komen tot uiting in een aanscherping van de samenwerkingsafspraken binnen de overlegstructuur en de communicatie. 2.4 Monitoren Steeds vaker wordt de vraag gesteld hoe de vlag erbij hangt, per domein, per specialisme, maar ook om een integraal oordeel te kunnen vellen. Een beginstand en referenties zijn nodig om een urgentie van beleid te kunnen bepalen. Het resultaat van een eerste opname dient als basis voor beleidsvorming. Daarmee wordt het mogelijk om vooraf ‘evalueerbare doelen’ te beschrijven. Vervolgens is het immers zinvol vast te stellen of de acties die nodig werden geacht daadwerkelijk tot het gewenste effect leiden

6


(monitoren). Vastgesteld wordt weliswaar dat op veel plekken allerlei cijfers en scores worden bijgehouden. De informatie is versnipperd en wordt niet integraal bijeengebracht en ontsloten. Onderzocht gaat worden hoe de periodieke informatieverzameling te organiseren.

7


3.

Missie, visie en ambitie De kinderen van nu bepalen straks de toekomst. Individuele talentontwikkeling, hun huidige en toekomstige bijdrage aan de leefgemeenschap wordt mede bepaald door de kwaliteit van onze inzet vandaag. 3.1 Missie Betekenisvolle cijfers en bevindingen uit de praktijk laten zien dat het nog te vaak mis gaat met een schoolloopbaan en/of met de zorg rond kinderen en gezinnen. Het gaat er dus om samen een perspectiefrijke schoolloopbaan te ontwikkelen en waar nodig deze route te ondersteunen met maatwerk. Immers, zaken kúnnen altijd beter en soms móeten ze ook beter. Er komen kansen voorbij waarmee we ons voordeel moeten doen. Het gemeentebestuur van Achtkarspelen heeft hierin al jaren een vaste opvatting; het belang van kwalitatief goed onderwijs met adequate zorg omgeven is onomstreden.

3.2 Visie De ouders, de scholen, de instellingen en de gemeente staan er niet alleen voor. Bij de start van het onderwijs hebben de kinderen al een ontwikkeltraject van vier jaren doorlopen. En ook in de daaropvolgende jaren wordt een goed samenspel gevraagd tussen de diverse partners. De gemeente als meest nabije overheid vervult een spilfunctie en de verwachting is dat die positie de komende jaren verder zal worden versterkt. De bindende visie van de partners in het speelveld is alsvolgt samengevat:

“IT TAKES A VILLAGE TO RAISE A CHILD” Bovenal staat het belang van het kind centraal. Deze visie vertelt dat niemand het alleen kan. En dat bij het opvoeden en opgroeien partners nodig zijn. Iedereen levert vanuit de eigen discipline en bijbehorende verantwoordelijkheid waar nodig zijn of haar integrale bijdrage. ‘To raise’ moet behalve als opvoeden ook als opwaarderen worden uitgelegd. 3.3 Collectieve ambitie De gezamenlijke ambitie is gericht op het vergroten van de individuele kansen van jongeren en de ontwikkeling van de regio als geheel. Inspanningen dienen te leiden tot een gunstiger opgroei, ontwikkelen leefklimaat in Achtkarspelen. Om daadwerkelijk goede resultaten te kunnen boeken dienen alle partijen zich te committeren aan de keuzes en daaraan de nodige handelingsconsequenties te verbinden. Vertaald naar de praktijk worden aan de hand van dit basisdocument keuzes gemaakt over de opgenomen thema’s. Welke thema’s krijgen de komende periode prioriteit. Concreter, welke activiteiten intensiveren, continueren of afbouwen.

8


Gemaakte keuzes veronderstellen commitment en dat hiervoor middelen, menskracht en energie worden ingezet door alle betrokken partijen. De themagroepen zijn ‘eigenaar’ van het betreffende thema, ze zijn breed samengesteld met vertegenwoordigers van o.a. betrokken professionals uit het werkveld, gemachtigd namens hun bestuur en management. Een belangrijke rol is voor hun weggelegd om als een soort van ambassadeur de verbondenheid en activering van in de eerste plaats de ‘eigen achterban’ te realiseren. Verderop in deze nota komt de overlegstructuur en communicatie nader aan bod.

9


4.

Veranderende context

Momenteel vragen vooral ontwikkelingen op het terrein van Passend Onderwijs (bijlage 5), de opbouw van de zorg in en om de scholen (ZIOS), de Zorg Adviesteams (ZAT) en de totstandkoming van de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) veel aandacht. Maar ook de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE), de wet Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) en de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) hebben consequenties voor de verhoudingen tussen de overlegpartners in en rond de LEA. Hierna worden nog enkele relevante ontwikkelingen benoemd. 4.1 Onderwijsinspectie Momenteel neemt de verbetering van de basisvaardigheden taal en rekenen een centrale plaats in binnen het onderwijsbeleid. Internationaal willen we ons kunnen blijven meten met de besten. Landelijk werd vastgesteld dat het aantal leerlingen met ontoereikende basisvaardigheden in taal en rekenen-wiskunde toeneemt. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft de inspectie nader onderzoek laten doen naar het niveau van de basisvaardigheden taal en rekenen-wiskunde in het basisonderwijs. Als gevolg hiervan legt de inspectie in haar beoordeling een accent op de vakken taal en rekenen. 4.2 Dagarrangementen naar integrale dorpsvoorzieningen De ouders en kinderen zijn enerzijds partner, maar ook consumenten, en de wensen van de klant veranderen. Met “brede school concepten”, “dagarrangementen” wordt geprobeerd op twee te onderscheiden hoofddomeinen een antwoord te vinden. Met een economische achtergrond (arbeidsmarkt) groeit nog steeds de vraag om flexibele kinderopvang. Tweeverdieners zijn gemeengoed geworden, terwijl ook de groep eenoudergezinnen vaker een beroep doet op professionele opvang. Daarnaast wordt op het domein ontwikkeling en zorg meer integraliteit en kwaliteit verlangd. In die context wordt aanbod en deskundigheid op de terreinen zorg, opvang, onderwijs en vrije tijd bijeengebracht in en rond de scholen. Het thema wordt verderop in deze nota nader uitgelicht; bijlage 1, integrale (dorps-) arrangementen. 4.3 Leefbaarheid, krimp en het Sociaal Economisch Masterplan Aandacht voor leefbaarheid in de dorpen is van alle tijden, toch geven bepaalde feiten en ontwikkelingen in de regio reden voor extra zorg. Noord Nederland loopt voorop als het gaat om vergrijzing en ontgroening. De prognoses leerlingaantallen zien er op de langere termijn niet rooskleurig uit. Diverse kenmerken op sociaal en economisch gebied in onze regio versterken elkaar. Koppelingen van beschikbare cijfers en onderzoeksresultaten op verschillende deelterreinen bevestigen samenhang in negatieve scores wat pleit voor een integrale benadering en aanpak. Het Sociaal Economisch Masterplan (SEM) wil in Noord Oost Fryslân een tegenbeweging op gang brengen. 4.4 ICT en moderne media Als er ergens qua ontwikkeling stappen worden gezet dan is het wel in de wereld van ICT en moderne media. De wereld verandert in een razend tempo en ook het onderwijs moet hierin mee. Ambitie, nieuwe mogelijkheden, zorgvuldig gebruik en innovatie worden toegejuicht. Tijdens de presentatie/inspraakavond van het eindconcept ‘Koers op Kansen’ op 16

10


juni 2011 werd bij deze paragraaf extra aandacht gevraagd voor de schaduwkant van deze ontwikkeling: Veilig internetten en het cyberpesten werden concreet benoemd. 4.5 Veiligheid Het thema Veiligheid blijkt voor de Lokale Educatieve Agenda een belangrijk, relevant en integraal item te zijn. Vrij frequent komen kleine maar ook grotere incidenten voor in en rond de scholen. Contacten tussen betrokken ambtenaren, politie en justitie en scholen hebben in voorkomende gevallen tot nu toe een adhoc karakter. De overtuiging leeft dat met de versterking van contacten en samenwerking een beter preventief beleid kan worden ontwikkeld waarmee partijen voordeel kunnen halen. 4.6 Bezuinigingen De internationale financiële crisis treft ons land en ook onze gemeente hard met logischerwijs bezuinigingsronden tot gevolg. Volgens de gemeentebegroting wordt over de hele linie ingeleverd. De concrete gevolgen voor specifieke deelterreinen als leerplicht, schoolbegeleiding, logopedie, schoolmaatschappelijk werk en LEA-activiteiten (aanvullend gemeentelijk beleid) worden het lopende jaar inzichtelijk. Een afbouw is al ingezet op de beschikbare ‘projectgelden’ zoals de laatste jaren aangewend voor Boppeslach en Klasseglas.

11


5.

Uitgangspunten

De volgende belangrijke uitgangspunten zijn door het veld aangedragen in het voortraject. 5.1 Kind centraal Een veelgehoorde hartenkreet is ‘stel het kind centraal’. Zowel in het onderwijsleerproces als ook zodra een kind of gezin anderszins extra zorg en ondersteuning nodig heeft. De vraag in de gegeven situatie is leidend. Dit vraagt in al die situaties om betrokkenheid, prioritering, samenwerking, flexibiliteit en maatwerk. 5.2 Draagvlak door vraagsturing Een essentiële voorwaarde voor succes is de mate van verbondenheid met de gemaakte keuzes en doelstellingen vanaf de werkvloer. Door in belangrijke mate aan te sluiten op vragen van onderop, veelal op de kwesties waarmee men in de praktijk wordt geconfronteerd, kan aan deze voorwaarde worden tegemoetgekomen. 5.3 Thuisnabij Onderwijs, signalering van zorg en hulpverlening dienen tijdig, en liefst op korte afstand te worden georganiseerd aangeboden. Hiermee worden eisen gesteld aan de kwaliteit van de professionals en de organisatie van de onderlinge samenwerking. Denk hierbij aan de ontwikkelingen Passend Onderwijs en het Centrum voor Jeugd en Gezin. 5.4 Positieve ambitie Met een positieve ambitie wordt oplossings- en ontwikkelingsgericht gedacht. Hoge verwachtingen van leerlingen en ook van de partners en uitvoerders onderling. Aandacht en waardering voor wat goed gaat: “Kansenbeleid” in plaats van “achterstandenbeleid”. 5.5 Realiteitszin en continuïteit Vooral praktisch, realistisch en uitvoerbaar. Want een plan met een verzameling van idealen, maar zonder oog te hebben voor de haalbaarheid maakt de kans op mislukken wel erg groot. Vandaar dat wordt gepleit voor het zoveel mogelijk aansluiten op bestaande ‘good practice’ en al functionerende overlegstructuren. Daarmee is de gewenste continuïteit gediend. 5.6 Resultaatgericht en focus Dat wil zeggen dat op een concreet effect wordt aangestuurd wat binnen een bepaalde termijn ook zichtbaar danwel meetbaar is. Dit houdt ook in dat de beginsituatie bekend moet zijn (‘meten is weten’). Beleidsprestaties en effecten De keten die loopt van beleid naar (maatschappelijk) effect bestaat uit een aantal schakels. Het begint bij beleid; Lokaal wordt met elkaar een aantal beleidsdoelstellingen geformuleerd en wordt voor een aantal speerpunten gekozen. Als vervolgens een beleidsprestatie is geleverd, wil dit nog niet zeggen dat de gestelde doelen zijn bereikt. Daarvoor is het ook nodig dat het beleid een veldproces op gang brengt. Scholen besteden bijvoorbeeld meer tijd aan het taalonderwijs, ze gaan betere kwaliteit leveren, investeren in de ‘doorgaande lijn’, de prestaties worden meer systematisch bijgehouden (monitoring) en organiseren extra hulp voor leerlingen met taalproblemen. Het resultaat van deze maatregelen is, hopelijk, dat er effect gevonden wordt op de leerling-resultaten. De achterstanden nemen inderdaad af en daarmee is het gestelde beleidsdoel bereikt.

12


6.

‘Zo werkt het’ (waar staan we nu) Over de periode 2006-2010 was in Achtkarspelen de Kadernota “Zo werkt het” van kracht. Er werd gekozen voor een evaluerend voorbereidingsjaar om een nieuwe beleidsperiode jeugd- en onderwijsbeleid 20112015 voor te kunnen bereiden. Welke kansen werden gecreëerd en in hoeverre zijn ze benut? Twee doelstellingen stonden centraal in de periode van 2006 -2010;

- Het duurzaam verhogen van de onderwijsopbrengsten in Achtkarspelen; - Tot stand brengen van een sluitende en goed functionerende zorgketen. Onderligger was toen een begindiagnose waarin een totaaloverzicht van relevante cijfers werd verzameld en gepresenteerd. Van gezondheidscijfers, VVE-deelname en VVEopbrengsten tot (jeugd)werkloosheidscijfers. En de overall conclusie luidde: “de meters staan in het rood!”. Met deze diagnose als steun in de rug werd een zwaar accent gelegd op ‘preventie’. Voor- en Vroegschoolse Educatie Een verbreding van de VVE activiteiten werd gerealiseerd. Het aantal deelnemers (peuterspeelzalen) steeg van twee naar (alle) negen. De koppeling aan de landelijke VVE-monitor werd gerealiseerd en een verdere verbreding van het programma Piramide werd zichtbaar door middel van een uitrol naar Kinderopvang (Harmonisatie). De beoogde positieve effecten op leerlingenniveau werden aangetoond. De kinderen nemen intussen een verbeterde startpositie in bij de aanvang van de (basis)schoolloopbaan. Boppeslach Om ook in het basisonderwijs een kwaliteitsslag te kunnen maken zijn de basisscholen gestimuleerd om deel te nemen aan het (succesvolle) provinciale programma Boppeslach. Gedurende de beleidsperiode is het aantal deelnemers verhoogd van vier naar elf, deels voor rekening van Achtkarspelen. De basisscholen in Achtkarspelen komen de beleidsperiode 2006-2010 niet voor op de landelijke lijst (zeer) zwakke scholen. Klasseglas Het ambitieuze plan “Klasseglas” richt zich op het kunnen bieden van hedendaags en innovatief onderwijs met behulp van ICT en nieuwe media. De gemeenteraad heeft een uitvoeringsbudget beschikbaar gesteld en in het voorjaar van 2009 is het convenant Klasseglas door de schoolbesturen ondertekend. Onderwijsbegeleiding De beschikbaarheid van de gemeentelijke onderwijsbegeleidingsmiddelen werd veiliggesteld en zijn conform de afspraken met het basisonderwijs ingezet. Zowel de heringerichte als organisatiegerichte ondersteuning is daarmee overeind gebleven. Leerplicht en RMC Om het aantallen voortijdig schoolverlaters terug te dringen werd met gemeentelijke middelen de voorziening ‘Rebound Noord-Oost’ (shelter) in Zwaagwesteinde gestart. De leerplichtambtenaren hebben zitting in de Zorg Adviesteams

13


(ZAT’s) in het Voortgezet Onderwijs en in het kernteam CJG. Daarnaast is een begin gemaakt met het project ‘regionaliseren van leerplicht en RMC in de Friese Wouden’. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) De beoogde verbeteringen in de sluitende ketensamenwerking (zorg) zijn succesvol in gang gezet door het realiseren van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Samenwerkingsklimaat Voorgaande was niet mogelijk geweest zonder een goed en constructief overleg met de diverse partners. Op hiervoor genoemde deelterreinen is de samenwerking de afgelopen jaren goed georganiseerd. Aanbevelingen Er is waardering voor wat er gezamenlijk is gerealiseerd maar ook wordt kritisch gekeken naar de verbeterpunten. Het overwegend positieve beeld van de resultaten is een stimulans om door te gaan. Maar ook de kritische noten werden door de Rekenkamercommissie bevestigd (rapport Sardes 2009). Op grond van evaluatie zijn belangrijke aanbevelingen meegegeven om aan te werken: In bijlage 14 staan de aanbevelingen uit het evaluatierapport opgesomd. De daaruit voortvloeiende (voorgenomen) acties zijn de blijvende aandacht voor preventie, de vernieuwing van de overleg- en communicatiepraktijk en daaraan gerelateerd de aanscherping van het resultaatgericht werken onder andere door evalueerbare doelen te formuleren, de verantwoordelijkheidsverdeling te verhelderen en de monitorontwikkeling.

14


7.

Overlegstructuur: ‘LEA nieuwe stijl’

Alle partners werken aan dezelfde hoofddoelstellingen; het (duurzaam) verbeteren van lokale onderwijsopbrengsten en het tot stand brengen van een sluitende en goed functionerende zorgketen. Dit zal in sociaal en economisch opzicht moeten resulteren in een optimaal en positief opgroei, ontwikkelen leefklimaat in Achtkarspelen. Het blijkt in de praktijk echter vaak een lange weg van beleid (abstract) naar de concrete uitvoering en daarmee het realiseren van beoogde effecten. Hoewel beleidsmatig doordacht () en bestuurlijk geaccordeerd wil dat niet zeggen dat het aldus naar of op de werkvloer wordt vertaald en gerealiseerd. Ambities worden niet of onvoldoende waargemaakt als de échte commitment ontbreekt of gedurende de looptijd afneemt. Vastgesteld moet worden dat het verwezenlijken van doelen en het bereiken van de beoogde effecten alleen mogelijk is bij voldoende draagvlak. Het nodige draagvlak kan ons inziens worden verworven door participatie en goede communicatie. We willen de komende periode de professionals in het veld dan ook actiever betrekken bij de analyses en probleemstelling. En met hen bedenken en uitvoering geven aan mogelijke oplossingen. De LEA ‘nieuwe stijl’ en werkwijze kan er dan alsvolgt uit komen te zien. Taakopdracht LEA-partners Beleidsdiscussie op hoofdlijnen en verdieping (minimaal 2x per jaar). Bewaken integraliteit en samenhang. Het meebepalen van prioriteiten en vaststellen van evalueerbare doelen. Resultaatmeting en onderlinge verantwoording. Organiseren communicatie (digitale nieuwsbrieven / themadagen). Uitvoeringspartners van de LEA Bestaande projectgroepen zijn al (of kunnen worden) ingesteld per thema. Zij doen uitvoeringsvoorstellen die worden voorgelegd aan de LEA-vergadering. De verantwoording van voortgang en resultaat kan ondermeer door middel van het houden van thema-bijeenkomsten. Reeds operationeel zijn; - Stuurgroep VVE (doorgaande lijn) - BoVo overleg; basisen voortgezet onderwijs (doorgaande lijn) - Kernteam CJG (casuïstiek) - Stuurgroep CJG - Stuurgroep Minsken Meitsje in Doarp (pilot Twijzelerheide) - Project- en stuurgroep Klasseglas - Projectgroep combinatiefuncties (ontwikkeling dagarrangementen cultuur/onderwijs/sport) - Werkgroep Arbeidsmarkt - Onderwijs Nieuwe thema’s of projecten kunnen aan deze lijst worden toegevoegd, mits daarvoor voldoende draagvlak en draagkracht aanwezig is. Enthousiasme geen bezwaar. Communicatie Goede communicatie en participatie bevorderen het draagvlak en is daarmee een voorwaarde voor succes. Met behulp van digitale nieuwsbrieven en thema-bijeenkomsten worden de actoren geïnformeerd en betrokken.

15


16


8.

Financiën

Ramingen 2012 In dit overzicht zijn de ramingen berekend over 2012. De gemeentebegroting 2012 in concept (oktober) is als uitgangspunt genomen.

Beschikbare middelen structurele ramingen

+

Rijksuitkering (OAB / VVE / LEA)

€ 130.452

(activiteiten voor- vroegschoolse educatie, schakelklassen e.d.)

Rijksbijdrage professionalisering PSZ-werk

81.800

Gemeentelijke Middelen (t.b.v. Onderwijsbegeleiding, monitoring, leerplichtactiviteiten, VVE, Prev. logopedie, projectbudgetten) 390.420 Totaal beschikbaar

602.672

-

Lasten, uitgaven als begroot 2012 VVE / doorgaande lijnen

€ 318.307

LEA-activiteiten (werkbudget, beleidsruimte, diversen) Onderwijsbegeleidingsmiddelen

39.000 144.539

Specificatie naar (bestaande) Activiteiten Preventieve logopedische screening Stimulering Frysk yn t ûnderwiis (3 talige skoalle) Netwerken / CJG / Minsken Meitsje in Doarp Cofinanciering Gezonde School Fryslân Leerplicht (Trajecten en Reboundvoorziening) Monitorontwikkeling / onderzoek Totaal uitgaven

12.143 2.500 40.183 6.000 25.000 15.000 602.672

Beschikbare middelen projectmatig; dus ‘eindig’ Klasseglas

140.000

Provinciale middelen Boppeslach; 11 basisscholen

175.000

(gaat jaarlijks rechtstreeks naar de deelnemende scholen, t/m 2013)

Project Minsken Meitsje in Doarp/huisvestingskosten en diverse kosten Heidepunt (2010-2015 dus voor 5 jaar)

17

85.000 (beginstand)


Overige relevante kostenramingen Titel

Budget, 2012

Rijksbijdrage

Opmerking

Centrum Jeugd en Gezin Schoolmaatschappelijk werk * Leerlingenvervoer **

215.000

215.000

100.000

0

Onderdeel van Brede Doeluitkering (BDU) Vast beleid

540.000

350.000

Europese Aanbesteding vervoerscontract 20112013

* Schoolmaatschappelijk Werk Huidig 1100 urencontract AMW-Fryslân voor peuterspeelzaalwerk, basisscholen en Voortgezet Onderwijs = 35 vestigingen / ca 5.500 kinderen/leerlingen ** Leerlingenvervoer Betreft reële inschatting, de rijksbijdrage voor het Leerlingenvervoer is eind jaren ’90 opgenomen onderdeel van de Algemene uitkering en daardoor nauwelijks meer herleidbaar. Laatst gemeten dekkingspercentage rijksuitkering tegenover de werkelijke uitgaven ca 65%.

18


9.

Thema’s op de LEA

Voor welke thema’s en activiteiten wordt gekozen is afhankelijk van nadere prioritering. De speerpunten benoemen en het nader uitvouwen van het beleid gaat in goed overleg met de partners. De volgende selectie van relevante onderwerpen is gemaakt en zullen op de Lokale Educatieve Agenda worden opgevoerd. Deze thema’s worden afzonderlijk nader toegelicht in de bijlagen 1 tot en met 11. Een eerste aanzet wordt daarmee gegeven voor de vervolgens nodige uitvoeringsplannen; Wie doet wat, wanneer en hoe? 1. Integrale (dorps)arrangementen 2. Voor en Vroegschoolse Educatie 3. Taalverwerving 4. ICT-impuls / Klasseglas 5. Passend Onderwijs 6. Centrum voor Jeugd en Gezin 7. Onderwijsbegeleiding 8. Leerplicht / Schooluitval 9. Veiligheid in en rondom de scholen 10. Aansluiting Arbeidsmarkt-Onderwijs 11. Natuur- en Milieu Educatie 12. Monitoring en effectmeting

Deze lijst is niet bedoeld als statisch gegeven. Ook andere thema’s, op dit moment wellicht wat minder actueel, kunnen de komende jaren toch op de LEA verschijnen. Concreet kunnen nu reeds worden benoemd en op de ‘reservelijst’ geplaatst; Reservelijst: > Rekenen > Gezondheid > Volwassenen educatie > Huisvesting > Cultuur Overige bijlagen: 13. 14. 15. 16.

Introductie essay Sterrenschool 2.0 Verslagen schoolbezoeken 2011 (stand mei 2011) Aanbevelingen Rekenkamercommissie evaluatierapport Sardes (2009) Schematisch overzicht; doelen en acties

19


20


Bijlage 1 Integrale (dorps)arrangementen Kernwoorden Dagarrangementen in het onderwijs, Brede schoolconcept, Combinatiefuncties, Cultuur, Sport, Buurt, Dorp, Opvang, Ondernemerschap, Integraal aanbod, Continurooster; Inleiding Kinderen zijn de toekomst: hun talenten moeten worden ontdekt en benut. Daarom wordt er in Nederland door verschillende instanties en organisaties steeds vaker een breed aanbod van tussentijdse- en naschoolse activiteiten en voorzieningen ontwikkeld. Het beeld van een dagarrangement is het in nauwe samenwerking met scholen, kinderopvangorganisaties en andere partners gedurende de hele dag een sluitend programma te bieden. Kinderen krijgen gedurende de hele dag (van 7.00 uur tot 19.00 uur) een volledig programma aangeboden. Naast het reguliere basisonderwijs is er zowel vóór aanvang van de schooltijden als tussen de middag opvang. Na de normale schooltijden is er een divers aanbod van activiteiten. De activiteiten staan onder meer in het teken van sport, spel, gezondheid, cultuur en natuur sluiten goed aan op de programma’s van de basisschool. In samenwerking met bijvoorbeeld de Muziekschool, de Bibliotheek. NME en de sportvereniging wordt met behulp van diverse activiteiten gewerkt aan de ontwikkeling van het kind. (Zie ook de bijlage 12, Sterrenschool 2.0) Een dagarrangement is dus een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd waar kinderen en ouders op basis van behoefte en eigen keuze gebruik van kunnen maken (Schreuder, Valkestijn en Hajer, 2005). Het concept van de brede school is zeer geschikt om dit dagarrangement vorm te geven. In veel brede scholen wordt een samenwerkingsverband tussen opvang, vrijetijdsinstellingen en de basisschool gerealiseerd. De plicht voor het schoolbestuur om opvang voor en na schooltijd te (laten) organiseren kan heel goed samenvallen met dit dagarrangement. De combinatiefunctie kan als een uitstekend middel worden gezien om de personele samenwerking in een dagarrangement te versterken. In 2010 heeft gemeente Achtkarspelen onderzocht hoe zij uitvoering kan geven aan de 'Impuls brede scholen, sport en cultuureducatie'. Het college heeft in november 2010 besloten om vanaf 2011 in te zetten op het verbinden van onderwijs, sport en cultuur door combinatiefuncties in te zetten via de Muziekschool, Bibliotheek en Timpaan Welzijn. In de praktijk betekent dit dat een docent van de muziekschool bijvoorbeeld na schooltijd muziekles geeft op een school. Vanaf 2012 worden ook combinatiefuncties sport ingevuld. De gemeenten Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel werken samen in het BOS-project 'High Five for sport'. BOS staat voor Buurt Onderwijs en Sport en de projecten die worden uitgevoerd zijn bedoeld om achterstanden bij de jeugd terug te dringen. Het project is gericht op kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. De bedoeling is om kinderen op jonge leeftijd al een gezonde leefstijl aan te leren, waaronder ook voldoende sport en beweging. Bij de uitvoering van het project wordt samengewerkt met scholen, sportaanbieders, welzijnsstichtingen, GGD en Thuiszorg. Het streven is om dit project na 2011 voort te zetten door middel van combinatiefuncties sport. De ontwikkeling van dagarrangementen sluit ook aan bij andere ontwikkelingen in de gemeente. In Twijzelerheide is in 2009 een start gemaakt met het project Minsken meitsje in doarp. Minsken meitsje in Doarp wil een stap zetten naar eenduidigheid en samenhang tussen alle verschillende projecten en ontwikkelingen in het dorp. Het hoofddoel is de leefbaarheid in het dorp versterken en de (individuele) ontwikkelingskansen van de inwoners te vergroten. In Twijzel is in 2010 een initiatiefvoorstel gekomen vanuit het dorp met als titel ‘het ondernemende dorp’. Via de pilot 'Het Ondernemende Dorp' wordt de ervaring en expertise van inwoners gebruikt en gebundeld met als resultaat dat het dorp initiatieven

21


kan ontplooien en vooral ook samenwerkend met de partners haar voorzieningen kan opzetten en behouden. Op basis van gesprekken met scholen in de gemeente blijkt dat zij zich meer willen richten op het aanbieden van naschoolse activiteiten en opvang. Ook in de andere dorpen zijn verschillende ontwikkelingen gaande waar de ontwikkelingen van dagarrangementen goed bij aansluiten. Doelstellingen • Creëren van een (vraaggericht) samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd op dorpsniveau in de gemeente Achtkarspelen; een krachtenbundeling en kwaliteitsimpuls t.b.v. het behoud van de leefbaarheid in alle dorpen. Acties • Samenhang beschrijven van de verschillende ontwikkelingen op o.a. schoolniveau, dorpsniveau, gemeentelijk beleid etc. Start 2011 met inzet combinatiefuncties. • Coördinator combinatiefuncties brengt samen met de combinatiefuncties van de muziekschool en bibliotheek en ook sport de huidige activiteiten in kaart. • Coördinator combinatiefuncties maakt samenhangend activiteitenplan 2011 in afstemming met de scholen en combinatiefuncties. • Start pilots. Evalueren huidig aanbod (sept. 2011). • Inventarisatie uitbreiding mogelijkheden sport, cultuur, opvang etc. in samenhang met actuele ontwikkelingen op schoolniveau, dorpsniveau etc. (sept. 2011) Formaliseren verantwoordelijkheden en rollen van verschillende partners. • Uitbreiding van samenhangend aanbod in kader van dagarrangementen in andere dorpen in gemeente (vanaf 2012). Partners ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen BV, Dorpsbelangen, Timpaan Welzijn, High five for sport, sportverenigingen, Stichting Openbare Bibliotheek Noordoost Fryslân, Streekmuziekschool de Wâldsang, gemeente Achtkarspelen. Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen Agenderen bij Directieoverleg onderwijs Agenderen en bespreken bij bestuurlijk en ambtelijk overleg sport (5 gemeenten) Agenderen en bespreken bij bestuurlijk en ambtelijk overleg Muziekschool en bibliotheek. Agenderen en bespreken overleg dorpsbelangen. Agenderen, bespreken en acties op niveau werkgroep combinatiefuncties. Acties op niveau van verantwoordelijkheden betrokken partners in de diverse projecten in de dorpen (o.a. Minsken meitsje in doarp in Twijzelerheide, Brede school Gerkesklooster, het ondernemende dorp Twijzel etc.). Looptijd Vanaf 2011 en verder

22


Bijlage 2 Voor- en Vroegschoolse Educatie Onderwerp en kernwoorden Aanbod VVE, wet OKE, doorgaande lijn, overdracht, ouderbetrokkenheid, verzamelen en monitoren resultaten VVE. Inleiding Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is een belangrijk instrument dat er op gericht is om vroegtijdig achterstanden bij jonge kinderen op te sporen en te bestrijden. Voor het aanpakken van (taal)achterstanden zijn VVE-programma’s ontwikkeld die beginnen op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven en voortgezet worden in de groepen 1 en 2 van de basisschool. Het educatieve programma Piramide, ontwikkeld bij het Cito in Arnhem, is één van het kleine lijstje goedgekeurde programma’s. Op alle peuterspeelzalen in Achtkarspelen wordt met Piramide gewerkt. Alle leidsters hebben de intensieve scholing die recht geeft op het Piramidecertificaat, gevolgd. Voor alle pedagogisch medewerkers van de kinderopvang Achtkarspelen geldt inmiddels hetzelfde, wat betekent dat er in Surhuisterveen, Harkema en Buitenpost ook in de kinderopvang met Piramide wordt gewerkt. Het volgen van deze Piramidescholing en begeleiding betekent een flinke kwaliteitsimpuls voor leidsters en medewerkers. Dit komt weer rechtstreeks ten goede aan alle kinderen tot 4 jaar. Voor peuters met een geconstateerde achterstand op basis van toets- en/of observatiegegevens is er extra ondersteuning in de vorm van een tutor, dan wel de tweede professionele leidster die deze rol vervult, aanwezig. Naar aanleiding van de wet OKE heeft er binnen de peuterspeelzalen een flinke reorganisatie plaatsgevonden. VVE-doelgroepkinderen kunnen nu 4 dagdelen op de peuterspeelzaal terecht in een VVEgroep (een per peuterspeelzaal) die geleid wordt door twee (minimaal SPW-3 opgeleide) leidsters. Vanuit de wet OKE zal er naar verwachting in 2011 een bezoek van de onderwijsinspectie plaatsvinden op alle VVE-locaties in de gemeente Achtkarspelen. De aandachtspunten die mogelijk uit deze bestandsopname voortvloeien, zullen op de agenda van de stuurgroep VVE een prominente plaats innemen. Doelstellingen • Blijvende aandacht voor het organiseren van een sluitend systeem in het aanbieden van VVE van goede kwaliteit. • Een dekkend en kwalitatief goed aanbod van VVE realiseren voor alle peuters en kleuters die een risico hebben op een (taal)achterstand. • Blijvende aandacht voor het versterken van de ouderbetrokkenheid Acties • Het verzamelen en monitoren van de informatie uit de checklist die jaarlijks door de basisschool wordt ingevuld voor groep 1 en voor groep 2. • De voorschoolse voorzieningen en de basisscholen vragen om twee keer per jaar de toetsresultaten van de doelgroepkinderen aan te leveren. Deze informatie wordt door de stuurgroep verzameld, geanalyseerd en er worden vervolgens mogelijk actiepunten geformuleerd. • Een keer per jaar schriftelijk verslag uitbrengen van de vorderingen van de voorschoolse en vroegschoolse voorzieningen aan de Lokale Educatieve Agenda, die daarmee een instrument in handen krijgt om zicht te houden op het begin van de ontwikkeling van leerprestaties. • De inhoudelijke netwerken rond het jonge kind evalueren en de voortgang bespreken. • Volgen prentenboekenproject op peuterspeelzalen en kinderdagverblijf met behulp van verslag van de Stichting Openbare Bibliotheken Noordoost Fryslân. • De aandachtspunten die mogelijk uit de bestandsopname van de inspectie in het kader van de wet OKE voortvloeien, op de agenda van de stuurgroep plaatsen.

23


Partners ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen BV, kinderopvang de Bernebrêge, JGZ, Onderwijs met LEV, gemeente Achtkarspelen. Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen Onderwerp voor de Kinderopvang en Peuterspeelzalen Onderwerp voor de Stuurgroep VVE Onderwerp voor het overleg Basis- en Voortgezet Onderwijs (BoVo) Bovenstaande partners treffen elkaar 6 keer per jaar als stuurgroep VVE Looptijd Vanaf 2011 en verder

24


Bijlage 3 Taalverwerving Kernwoorden Taalverwerving. Kernwoorden; taalontwikkeling, programmatische aanpak, twee- en meertaligheid, Frysk. Inleiding Terugblik en achtergrond Taal wordt gezien als instrumentele voorwaarde voor een goede schoolloopbaan. In de afgelopen periode van tientallen jaren is, met name op het gebied van achterstandsbestrijding, een zwaar accent gelegd op het zo vroeg mogelijk stimuleren van de taalontwikkeling van kinderen uit de zgn. zwakkere sociaaleconomische of kansarme milieus. Het moment om hier op in te grijpen, danwel een begin mee te maken, is steeds verder naar voren geschoven want ‘voorkomen is beter dan genezen’. Preventie en programmatische aanpak Behalve aandacht voor preventie en vroegtijdige signalering heeft ook een meer programmatische aanpak steeds meer aanhang gekregen. Tegen deze achtergrond zijn diverse programma’s ontwikkeld, waarvan een aantal een keurmerk bezitten. De programma’s Voor- en Vroegschoolse Educatie (V.V.E) zijn in die zin succesvol gepromoot. Twee- en meertaligheid Het onderwerp twee- en meertaligheid zal in deze gemeente nadrukkelijk aan bod dienen te komen. Vragen die in dit verband aan de orde komen zijn: Hoe gaan we om met leerlingen die het Fries (niet) als thuistaal hebben? Is het streven om te voldoen aan de wettelijke verplichting veel te weinig? Welke doelen gaan we vaststellen zowel voor de mondelinge (luisteren en spreken) als de schriftelijke taalvaardigheid (lezen en schrijven)? Wat betekent dit voor de talige competenties van de leidsters en leerkrachten, zodat de lessen voor dit taaldomein ook van goede kwaliteit zijn? Creëren we voldoende ruimte op het lesrooster? Hebben we adequaat lesmateriaal? Is het streven naar drietalig onderwijs een serieuze optie? Dus visiebepaling komt aan de orde in relatie tot de bestaande situatie. Beginsituatie Zo duidelijk mogelijk, liefst gekwantificeerd, vaststellen hoe de stand van zaken is bij de instellingen en scholen aan het begin van de nieuwe beleidsperiode 2011-2015. Het betreft in de eerste plaats het niveau van functioneren/presteren van de kinderen/leerlingen, maar mogelijk ook dat van de leidsters en leerkrachten (stimulerende interactievormen, didactiek, uitleg, organisatie) en de kwaliteit van de uitvoeringspraktijk op enkele cruciale dimensies (zoals de onderwijstijd, actieve leertijd). Deze ‘nulsituatie’ is nodig om te bepalen wat betrokkenen verder te doen staat bij achterblijvende resultaten en nadien te kunnen vaststellen wat werkelijk met elkaar bereikt is, welke vooruitgang en vorderingen er zijn gemaakt. Effecten en kritische succesfactoren Aandacht voor taalontwikkeling kan ‘ontaarden’ in hoogstens korte termijn effecten, indien de op ervaringen gebaseerde algemene (kennis)ontwikkeling met uitbreiding van het begrippenapparaat achterwege blijft. Uitbreiding van de woordenschat steunt op betekenisvolle inhouden aansluitend bij en voortbouwend op eigen ervaringen. Het integraal stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling en ‘gedragsmatige schoolrijpheid’ bijvoorbeeld in de zin van kunnen blijven zitten en luisteren een noodzakelijk aspect. Een bepaalde intensiteit, een viertal dagdelen uitgebreid met gezinsstimulering, en minimale kwaliteit van het aanbod wordt al regelmatig genoemd als voorwaardelijk voor het bereiken van aantoonbare blijvende (inhaal)effecten bij de kinderen en leerlingen. De professionaliteit en motivatie van leidsters in peuterspeelzalen/kinderopvang en

25


leerkrachten in de kleuterbouw zijn ook hierbij cruciaal. Essentieel is het creëren van een doorgaande lijn. Doelstellingen • Het gezamenlijk vasten bijstellen van een (meer)talig aanbod dat aan voorgaande criteria voldoet in een doorgaande lijn bestemd voor kinderen en leerlingen vanaf ongeveer 2 jaar tot 15/16 jaar. • De overgangen vooren vroegschools, PO en VO, VO en MBO zo goed mogelijk op elkaar laten aansluiten. • Concretisering, zo mogelijk kwantificering, is nodig om meer eenduidigheid in de communicatie tussen betrokkenen en besluitvorming te verkrijgen. Dit vergt verdere analyse/doordenking van bedoelingen, opvattingen en bestaande werkwijzen. Acties 2011/2012 • Vaststellen wat is het huidige, maar ook het gewenste taalniveau van de kinderen en leerlingen in de gemeente. Betrek hierbij het Fries en eventueel het Engels. Maak hierbij gebruik van landelijk bepaalde ‘doorlopende leerlijnen en referentieniveaus’. • Bepaal op welke domeinen en in welke fasen er op dit moment sprake is van een onacceptabele ‘negatieve’ discrepantie ten opzichte van door alle betrokkenen geaccepteerde doelen en normen. • Welke aspecten van het huidige taalaanbod in de brede zin van het woord komen in aanmerking voor versterking, actualisering en intensivering. • Maatregelen nemen om het vernieuwde taalaanbod in alle facetten (mondeling/schriftelijk, passief/actief; programma’s/methodes/scholing) uitvoeringsklaar te maken. • Doelstellingen concreet beschrijven vaardigheidsniveaus die (gaan) gelden voor de te onderscheiden stadia peuter, kleuter, basisschoolleerling en leerling voortgezet onderwijs Jaren 2012/2015 • Bovengenoemde acties krijgen in deze jaren een verdere uitwerking, bijstelling, ‘vervolmaking’ mede op basis van evaluaties Partners Instellingen voor kinderopvang/peuterspeelzalen (Denk aan de Wet OKE) Scholen voor basisen voortgezet onderwijs Gemeente Achtkarspelen Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen Onderwerp voor de Kinderopvang en Peuterspeelzalen Onderwerp voor de Stuurgroep VVE Onderwerp voor het overleg Basis- en Voortgezet Onderwijs (BoVo) Onderwerp voor de besturen, directies en taalcoördinatoren van scholen Onderwerp voor de Gemeente Achtkarspelen Looptijd Van 1 augustus 2011 tot 1 augustus 2015

26


Bijlage 4

ICT, Klasseglas en het nieuwe leren

Kernwoorden ICT en Klasseglas, Innovatie, Breedband, Mediascan, Glasvezel, Fibre to the Home (FttH), Maatschappelijke Digitalisering, Toekomstvast. Inleiding Relevante trends en ontwikkelingen; De overweging is dat een modern aanbod van onderwijsvoorzieningen en lesvormen een structurele bijdrage kan leveren aan de sociaal economische ontwikkeling van de regio en onderwijsachterstanden tegengaan. Met een razendsnelle en toekomstvaste ictinfrastructuur worden voorwaarden geschapen voor nieuwe innovatieve toepassingen èn expertiseontwikkeling in het onderwijs. In de uiterst dynamische ict-ontwikkeling dreigt het basisonderwijs inmiddels een achterstand op te lopen. Het project Klasseglas kampt eind 2010 met tegenvallende prijsontwikkelingen in de markt, het oorspronkelijk geraamde budget blijkt ontoereikend. Grotere verbanden zijn intussen in beweging gekomen; Noord Oost Fryslân en de provincie tonen ambitie en kunnen mogelijk bijdragen bij de realisatie. Achtkarspelen werpt zich op als voortrekker. Klasseglas omvat meer dan de infrastructuur en wil het onderwijs (lees; kinderen) beter laten profiteren van ICT en nieuwe media (resultaatgericht). Ook op beheers- en organisatieniveau zijn voordelen te halen door interzuilair samen te werken (vraagbundeling). De meeste scholen anno 2010-2011 ondervinden nog niet dagelijks noemenswaardige problemen met de breedband capaciteit. Wel voorzien de voorlopers gezien de razendsnelle ontwikkelingen en mogelijkheden binnen afzienbare tijd wel degelijk een capaciteitstekort. ICT kent vele kansen maar de keerzijde toont een vervelende kant; betreft de openheid van internet en o.a. het pesten via mail- of msn-berichten (facebook, twitter etc.). Doelstellingen • Versnelde aanleg toekomstvaste breedbandcapaciteit voor alle basisscholen in Achtkarspelen • Bewustwordingsproces en ontwikkeling versnellen op bestuurders-, school-, en leerkrachtniveau); innovatieve toepassingen. • Interzuilaire krachtenen vraagbundeling, expertiseontwikkeling Acties • Onderzoeken financieringsmogelijkheden versnelde uitrol glasvezelverbinding • O-meting en monitoring d.m.v. schoolspecifieke ‘mediascan’ • Interzuilaire samenwerkingsverbanden versterken • Koppeling met Sociaal Economisch Masterplan en Digitale Agenda Fryslân Partners Scholen (+overige instellingen), Gemeenten, Provincie, Europa, Vejen (Denemarken), Leveranciers, Project- en Stuurgroep Klasseglas. Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen; Agenderen bij overleg tussen Basis- en Voortgezet Onderwijs; Agenderen, bespreken en acties op niveau werkgroep Arbeidsmarkt en Onderwijs. Acties op niveau van verantwoordelijkheden betrokken partners in de diverse () projecten. Looptijd Vanaf 2011 en verder

27


Bijlage 5

Passend Onderwijs

Onderwerp Passend onderwijs - passende zorg (kernwoorden: passend onderwijs, Zorg- en Adviesteams, Voortgezet Onderwijs, Primair Onderwijs, doorgaande zorglijn, opvoedingsondersteuning, jeugdhulp, zorgplannen) Inleiding - omschrijving beginsituatie - gewenste situatie - conclusies / probleemstelling Relevante trends en ontwikkelingen; Passend onderwijs betekent dat elk kind onderwijs krijgt dat het beste bij zijn of haar talenten en beperkingen past. Ook de kinderen met een stoornis, ernstige ziekte of handicap. Zij kunnen extra hulp krijgen op een reguliere school of op een school voor speciaal onderwijs (de cluster 1, 2, 3 of 4 scholen). Om te garanderen dat alle leerlingen onderwijs krijgen dat bij hen past, wordt per 1 augustus 2013 de wettelijke zorgplicht ingevoerd. Scholen en schoolbesturen worden dan verplicht te zorgen voor een passende onderwijsplek en passend onderwijs voor elke leerling. Passend onderwijs wordt ingevoerd in het primair en voortgezet onderwijs en het MBO, terwijl ook het (voortgezet) speciaal onderwijs en de leerlingengebonden financiering ingrijpend worden aangepast. De schoolbesturen moeten zelf basiszorg bieden en als het kan breedtezorg en dieptezorg. Hiervoor is een referentiekader ontwikkeld. Het aanbod kan ook geregeld worden met andere besturen of scholen voor SBO. De huidige samenwerkingsverbanden WSNS zullen verdwijnen. Er komen nieuwe samenwerkingsverbanden passend onderwijs voor in de plaats. De regio indelingen voor deze samenwerkingsverbanden zijn nog onderwerp van gesprek. We krijgen te maken met een stelselwijziging. De centrale indicatieorganen gaan verdwijnen en de indicatiestelling vindt plaats op een andere manier, namelijk dichter bij de besturen en gericht op onderwijsbehoefte en niet op beperkingen. De ambulante begeleiding verdwijnt. Besturen dienen zich zo te organiseren, dat elke zorg geboden kan worden in de regio. Cluster 1 scholen (blind of slechtziend) en cluster 2 (doof of slechthorend) scholen krijgen geld in relatie tot leerlingen. Voor de cluster 3, zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK) of cluster 4 (ernstige gedrags- of psychiatrische problematiek) scholen vindt indicering plaats. Het geld volgt in dat geval de leerling. De verdeling naar het speciaal basisonderwijs en het regulier onderwijs zijn communicerende vaten. Hoe meer leerlingen er naar het SBO gaan, des te meer middelen er mee gaan naar het SBO (of omgekeerd). Er ligt een kans richting passend onderwijs om het onderwijszorgdomein te integreren met de centra voor jeugd en gezin en (in de toekomst) de gedecentraliseerde Jeugdzorg en jeugdhulpverlening. Op de doorgaande leer- of ontwikkellijnen kan het kind worden gevolgd en onderwijs of hulp ‘op maat’ krijgen. De verwijsindex kan hierin een rol spelen net als bovenschools georganiseerde Zorgadviesteams. De basisscholen kunnen zo langzamerhand beter omgaan met leerlingen met leerproblemen. Problematischer zijn de leerlingen met (ernstige) gedragsproblemen. Doelstellingen algemeen • Het realiseren van de stelselwijziging Passend Onderwijs en het herordenen van de samenwerkingsverbanden naar functionele eenheden; • Het beter integreren van leerlingenzorg naar reguliere hulpverlening via Zorg Advies Teams (ZAT); • Het realiseren van doorgaande leer- en ontwikkellijnen en het samenwerken met lokale partners; • Het organiseren van passend leerlingenvervoer; Acties - Evalueerbare doelen vaststellen

28


- Fasering • Visie ontwikkelen Passend onderwijs • Het vinden van een passende structuur waarbinnen onderwijs of zorg op maat geboden kan worden, geëvalueerd en bijgesteld; • Afspraken maken over doorgaande zorglijnen Partners ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen BV, CJG Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen Agenderen en bespreken in schoolbesturen Agenderen en bespreken bij Directieoverleg onderwijs Agenderen en bespreken bij stuurgroep CJG Achtkarspelen Acties op niveau van verantwoordelijkheden betrokken partners in de diverse projecten in de dorpen (o.a. Minsken meitsje in doarp in Twijzelerheide, Brede school Gerkesklooster, het ondernemende dorp Twijzel etc.). Looptijd Vanaf 2012 en verder

29


Bijlage 6 Centrum voor Jeugd en Gezin Onderwerp (kernwoorden) Centrum voor Jeugd en Gezin Achtkarspelen Kernwoorden: Een kind/een gezin, een plan/een aanspreekpunt, sluitende (zorg) keten in en om school, geregistreerd partnerschap, preventie, informatie en advies, toeleiding, coördinatie zorg, website, opvoedingsondersteuning, verwijsindex, transitie. Inleiding In november 2010 is in Surhuisterveen het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Achtkarspelen officieel geopend met de ondertekening van het geregistreerd partnerschap door de Jeugdgezondheidszorg, het (school) Maatschappelijke Werk Fryslân en de gemeente. Deze bekrachtiging van de reeds bestaande samenwerking is vergezeld door de het lancering van de website www.cjgachtkarspelen.nl, waarmee nader invulling is gegeven aan de informatie en adviesfunctie van het CJG. Het aanbod opvoedingsondersteuning is uitgebreid met de organisatie van ouderbijeenkomsten Positief Opvoeden, inzet van gezinscoaches en Eigen Kracht conferenties. Door de invoering van de verwijsindex hebben voorschoolse voorzieningen, het onderwijs en andere vindplaatsen van jeugd een extra instrument in handen gekregen ter ondersteuning van de signaleringsfunctie. Niet alleen op gemeentelijk niveau, maar ook op provinciaal/regionaal niveau zijn steeds meer instellingen aangesloten. Centraal in de netwerkorganisatie CJG staat het kernteam, waarmee gedeeltelijk aan de functie toeleiding naar zorg en coördinatie van zorg invulling wordt gegeven. Door deelname van Bureau Jeugdzorg is er een directe schakel met de jeugdzorg tot stand gebracht. De vormgeving van het CJG is nog niet afgerond. Nieuwe ontwikkelingen, intensivering en uitbreiding van samenwerking, verbeteringen in de uitvoering van de functies en veranderingen in rijksbeleid vragen om een goede sturing van de CJG ontwikkeling. De Stuurgroep CJG, in 2011 geïnstalleerd, speelt daarin een grote rol. Het CJG Achtkarspelen staat voor grote uitdagingen. Veel is al in gang gezet, al dan niet bekrachtigd met schriftelijke afspraken zoals rond signaleren, afhandelen en doorverwijzen en regievoering en zorgcoördinatie. Uitvoering van CJG-taken vereisen naast lokale afspraken ook regionale en provinciale afstemming. De decentralisatie van de provinciale jeugdzorg, jeugd-GGZ en jeugd-LVG vragen om een stevig fundament met een toereikend preventief aanbod. Missie CJG Ieder kind heeft recht op optimale kansen en ontwikkeling. De focus ligt hierbij op welzijn en het welbevinden van het kind binnen het systeem. Visie CJG Het kind en zijn/haar gezin staan centraal in de werkwijze van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Ouders/opvoeders zijn zelf primair verantwoordelijk. Het CJG zet in op het versterken van de eigen kracht van de opvoeders. Het CJG werkt preventief en daartoe geeft zij informatie en advies, signaleert zij vroegtijdig, is laagdrempelig en toegankelijk, werkt integraal waarbij vertrouwen, elkaar kennen en samenwerken belangrijke uitgangspunten zijn voor alle bij het CJG betrokken professionals. a. Doelstellingen algemeen Doelstelling CJG Het CJG richt zich op een kansrijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. Dat willen we bereiken door zo mogelijk voorkomen en beperken van risico’s die de ontwikkeling van jeugdigen kunnen verstoren en door de kansen op een goede ontwikkeling te vergroten. Dit doen we door aan kinderen, hun ouders/opvoeders en

30


professionals een plek te bieden waar snel en dicht bij de juiste informatie, oplossing of hulp wordt geboden bij allle vragen en problemen bij opgroeien en opvoeden. De werkwijze 1 kind (met gezin), 1 plan en 1 aanspreekpunt staat hierbij centraal. Acties a. Evalueerbare doelen b. Fasering • Er is een laagdrempelig inlooppunt • Het CJG Achtkarspelen is bekend bij kinderen/jeugdigen, ouders/opvoeders en professionals (o.a. scholen) • Er wordt voor informatie en advies veelvuldig gebruik gemaakt van de website • CJG-partners dragen gezamenlijk CJG uit • Het aanbod van het CJG en de partners is bekend bij bovengenoemde doelgroepen en is voldoende • Het gebruik van de verwijsindex door alle gemachtigden is optimaal • Uitbreiden aantal (geregistreerde) CJG partners in stuurgroep CJG en uitvoering • Aansluiting eerste lijn gezondheidszorg met CJG • Afstemming met voorschoolse voorzieningen en onderwijs • Dalend aantal doorverwijzingen jeugdzorg • Schriftelijk vastgelegde afspraken rond signalering-afhandeling-doorverwijzing, regievoering-zorgcoordinatie • Gebruikers CJG zijn tevreden over diensten CJG (klanttevredenheidsonderzoek) • Regionale en provinciale afstemming met instellingen en gemeenten • Transitie jeugdzorg uitgevoerd • Info en communicatie via schoolgidsen Partners Jeugdgezondheidszorg, (school) maatschappelijke werk, Amarins kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen, kindercentrum de Bernebrêge, Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland), Welzijnswerk Timpaan, MEE Fryslân, Politie en de gemeente Achtkarspelen (verbonden portefeuilles en vakafdelingen). Overlegstructuur Stuurgroep CJG met geregistreerde partners en genodigden Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen WMO raad Achtkarspelen CJG-overleg de Friese Wouden CJG-overleg Noordoost Friesland Provinciaal ambtelijk CJG-overleg Diverse CJG-werkgroepen Provinciale Stuurgroep CJG Onderwerp ambtelijk en bestuurlijk overleg gezondheid Friese Wouden Onderwerp VFG Looptijd Vanaf 2011 en verder

31


Bijlage 7 Onderwijsbegeleiding Onderwerp Inzet middelen schoolbegeleiding Kernwoorden: schoolontwikkeling, onderwijsadviseurs, leerlingbegeleiding, systeembegeleiding, eigen verandercapaciteit, vraagspecificering en resultaatgerichtheid. Inleiding Relevante ontwikkelingen; Het gemeentebestuur heeft de keuze gemaakt om de middelen voor schoolbegeleiding met de intrede van de fase van vraagsturing, doelspecifiek en schoolspecifiek beschikbaar te stellen. Deze intentie is nog steeds aanwezig, hoewel er in de komende tijd sprake zal zijn van een zekere reductie van middelen. Resultaatgerichtheid Bovenal is de wens steeds sterker om meer inzicht te krijgen in de wijze waarop de expertise van onderwijsadviseurs wordt ingezet. Vooral welke aantoonbare effecten deze investering oplevert voor de vorderingen in het proces van schoolontwikkeling. Een gebruikelijk beschrijvend (uren)overzicht van geplande en uitgevoerde activiteiten volstaat in deze benadering niet meer. Er zal concreter/specifieker dienen te worden aangegeven, zowel door afnemende scholen als door adviserende instellingen en professionals, welke problemen om een oplossing vragen en welke doelen op welke termijn gerealiseerd dienen te worden. Vraagspecificatie Dit betekent dat scholen hun hulpvragen dienen te verduidelijken, dat wil zeggen heel specifiek kunnen en willen formuleren. Hierbij past een grondige voorbereiding, een zorgvuldig gebruik maken van de adviezen en aandacht voor de evaluatie van de afgenomen diensten. Verandercapaciteit Een regelmatig beroep op externen staat het eigen ontwikkeltraject in zekere zin in de weg. Praktijkervaring leert, ondermeer gedurende het project Boppeslach, dat de begeleider, wellicht onbedoeld vaak meewerkt aan het verschijnsel van ‘aangeleerde afhankelijkheid’ bij scholen. Deze teams blijven denken dat bij iedere stap in een veranderingsproces de inbreng van een externe deskundige noodzakelijk is. Onderwijsadviseurs zijn er overigens bij gebaat, zeker op de langere termijn, een aantoonbare bijdrage te leveren aan het verbeterde lerend, probleemoplossend en zelfsturend vermogen van scholen die ook het vertrouwen en de durf hebben zelf veranderingen aan te pakken en in te voeren. Dit betekent beslist niet dat de ondersteuning van externe expertise overbodig zal worden, maar deze dient zich wel met de toenemende professionaliteit in scholen verder te ontwikkelen. Een illustratie van voorgaande is het onderwerp ‘zelfstandig werken’ dat al jarenlang op de veranderagenda van het onderwijs staat. Beginsituatie Het mag duidelijk zijn dat de huidige stand van zaken afwijkt van de wenselijke situatie in de gemeente. In het jaarlijkse overleg met de betrokken partijen is de verandering reeds onderwerp van gesprek. Doelstellingen • Het bewerkstelligen van een resultaatgeoriënteerde inzet van externe (onderwijs)advisering, die zowel tot uiting komt in de planning als in de

32


verantwoording van activiteiten/middelen en daarmee gepaard gaande facilitering. • Meer inzicht krijgen in het geboekte rendement van de gepleegde investeringen in scholen, instellingen, teams en individuele professionals. En, de mate waarin kinderen en leerlingen hiervan profiteren. Acties en fasering 2011 - 2012 • Doorstart werkgroep onderwijsbegeleiding waarin gemeente en bovenschoolse directies jaarlijks samenkomen. • Aangescherpte voorwaarden agenderen en afspraken maken over nieuwe werkwijze en over de te realiseren kortingen op het budget (gefaseerd). • Het format van plannings- en verantwoordingsdocumenten zodanig aanpassen, dat helder voor relevante partijen wordt welke informatie noodzakelijk is. 2012/2015 • Het verder stap voor stap vormgeven aan de bovengenoemde resultaatgerichtheid bij het beroep op externe adviseurs, zodat de wenselijke situatie steeds meer werkelijkheid wordt/is geworden. • Regelmatig met elkaar vaststellen in hoeverre de afstand tussen de bestaande en gewenste situatie kleiner wordt. Dit vraagt om enkele indicatoren die hierover door ‘metingen’ meer duidelijkheid kunnen verschaffen. Bruikbare en nuttige evaluaties veronderstellen vooraf voldoende specificaties en concretisering van doelstellingen. Partners ROOBOL, Noventa, GSGPO Fryslân, Voorschoolse instellingen en de gemeente Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen; Agenderen voor bovenschools directieoverleg basisonderwijs. Agenderen Stuurgroep VVE Looptijd Van 1 augustus 2011 – 1 augustus 2015.

33


Bijlage 8 Leerplicht en schooluitval Onderwerp Leerplicht en voorkomen schooluitval Kernwoorden: Niet willers, niet kunners, loopbaantwijfelaars en overbelasten, Startkwalificatie, Zorg, Beroepsperspectief, Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC), Verzuimregistratie, Handhaving, Openbaar Ministerie. Inleiding Relevante trends en ontwikkelingen; De Europese en de landelijke agendering hebben de afgelopen jaren gezorgd voor een intensivering van het leerplichtbeleid op regionaal en gemeentelijk niveau. De totstandkoming van RMC-regio’s, de deelname van leerplichtambtenaren in Zorgteams van scholen en in het CJG zijn daarvan de concrete gevolgen. Voormalig minister Pieter Winsemius onderscheidt in zijn analyse kortgezegd drie types potentiële uitvallers. Dat zijn de niet willers, de niet kunners en de overbelasten. Deze laatste categorie kinderen hebben het vooral druk met de zorgen thuis omdat daar sprake is van een complexe gezinssituatie. De taakopdracht aan de gemeente op het gebied van leerplicht omvat de registratie, de handhaving (soms in overleg met Openbaar Ministerie) en de zorgfunctie. Leerplichtkwesties beperken zich veelal niet tot verzuimregistratie en het houden van handhavingsgesprekjes. In veel gevallen schuilt achter het verzuimgedrag een ingewikkelde zorgvraag. Schoolverzuim (leerplicht) en voortijdig schoolverlaten (RMC) zijn sterk met elkaar verbonden. Het is wenselijk dat er vanuit één beleid wordt gewerkt. De gewenste situatie is een gezamenlijk RMC en Leerplichtbeleid voor de regio ‘De Friese Wouden’ vertaald naar Leerplichtbeleid per individuele gemeente. Er wordt een uniforme werkwijze ontwikkeld met betrekking tot de uitvoering en handhaving van Leerplicht, zodat voor alle scholen een zelfde werkwijze geldt, ongeacht in welke gemeente de leerling woont. Het probleem met grensoverschrijdende leerlingenstromen is dan opgelost. De werkwijze wordt zodanig ontwikkeld dat leerplichtambtenaren elkaar in de regio kunnen vervangen. Het is de wens om met schoolbesturen te komen tot een heldere structuur en ketensamenwerking waarbij duidelijk wordt wat de taken, verantwoordelijkheden, inzet, mogelijkheden en verplichtingen van iedere ketenpartner zijn. Hierdoor ontstaat een eenduidige positionering van RMC trajectbegeleiding, Mboleerplicht en Leerplicht in de zorgstructuren. Hetzelfde geldt voor de samenwerking tussen Leerplicht en het Openbaar Ministerie en Veiligheidshuis met betrekking tot de handhaving van leerplicht, het opmaken van een Proces Verbaal en de ketensamenwerking rondom de leerling. Ook is het wenselijk dat gemeenten heldere samenwerkingsafspraken maken tussen Leerplicht en RMC, de UWV Werkbedrijven en Sociale Diensten. Uitwerking en uitvoering: Het project bestaat uit een Stuurgroep, Projectleider met ondersteuning van de RMC coördinator en werkgroepen. De bestaande regionale stuurgroep RMC en Leerplicht is tevens stuurgroep en opdrachtgever van dit project. De stuurgroep bestaat uit wethouders jeugd- en of onderwijsbeleid van de acht gemeenten. Doelstellingen • De samenhang en samenwerking in de RMC regio De Friese Wouden te versterken; • Leerplicht en RMC positioneren in de zorgstructuren; • Eenduidig beleid en werkwijze in de regio. Acties • Leerplicht participeert in lokale zorgteams en CJG-kernteam

34


• Deelnemen aan regionaliseringstraject Partners Deelgemeenten de Friese Wouden, RMC Noord, Ondernemers in Achtkarspelen, Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland), MBO scholen en de gemeente Achtkarspelen Overlegstructuur Stuurgroep RMC de Friese Wouden; Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen; Agenderen bij overleg tussen Basis- en Voortgezet Onderwijs; Agenderen, bespreken en acties werkgroep Arbeidsmarkt en Onderwijs. Looptijd Vanaf 2011 en verder

35


Bijlage 9 Veiligheid in en rondom de school Kernwoorden Veiligheid in en rondom scholen door samenwerking met alle betrokken partijen. Kernwoorden hierbij zijn partnerschap, vertrouwen, openheid en verantwoordelijkheid. Inleiding Relevante trends en ontwikkelingen; Het thema Veiligheid blijkt voor de Lokale Educatieve Agenda een belangrijk, relevant en integraal item te zijn. Kleine maar ook grotere incidenten komen ook voor in en rond de scholen. Contacten tussen betrokken ambtenaren, politie en justitie en scholen hebben in voorkomende gevallen tot nu toe een adhoc karakter. Om leerlingen en personeel een veilige omgeving te bieden om in te werken en te leren moet het schoolgebouw en ook de omgeving veilig zijn: het schoolterrein, de schoolomgeving (buurt of wijk) en de routes van en naar school. Naast de feitelijke onveiligheid en incidenten speelt ook de beleving van veiligheid een rol: leerlingen en medewerkers moeten zich in en om school veilig kunnen voelen, de zogenoemde sociale veiligheid. Afzonderlijke partijen kunnen dit niet alleen. Door samen te werken met maatschappelijke partners, lossen veiligheidsproblemen eenvoudiger op. Samenwerking vormt dan ook de basis van de aanpak Veilig Rond en In School (VRIS). Bij de aanpak VRIS werkt de school samen met partijen zoals de gemeente, politie, jeugdzorg/jongerenwerk, wijk-/buurtbeheer, justitie, brandweer en openbare vervoersbedrijven. VRIS reikt de structuur aan om die kansen om te zetten in concrete acties en verbeteringen van de veiligheid. VRIS biedt voor ieder samenwerkingsverband eenzelfde stramien. De school en haar partners maken afspraken en bepalen ook zelf de uitwerking en het resultaat. Door gezamenlijke doelen te formuleren, kunnen zij elkaar aanspreken als acties uitblijven. De overtuiging leeft dat met de versterking van contacten en samenwerking tussen partijen een beter preventief beleid kan worden ontwikkeld waarmee voor alle partijen voordelen zijn te halen. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling extra papierwerk en overleg structuren, kortom bureaucratie te organiseren. Het is wel de bedoeling gebruik te maken van beschikbare instrumenten om op onderwijslocaties spelende (veiligheids)problemen in gezamenlijkheid aan te pakken. Grote winst kan in ieder geval worden geboekt door bestaande problemen te (h)erkennen en op een open en constructieve wijze te bespreken. Behalve dat hierdoor een verantwoorde en adequate aanpak mogelijk wordt, is het ook goed elkaar alvast te kennen voor het geval er zich een (grootschalig) incident voordoet. Doelstellingen Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling extra papierwerk en overleg structuren, kortom bureaucratie te organiseren. Het is wel de bedoeling gebruik te maken van beschikbare instrumenten om op onderwijslocaties spelende (veiligheids)problemen in gezamenlijkheid aan te pakken; Acties • Via analyse huidige en toekomstige veiligheidsproblemen inzichtelijk maken en

36


• • •

vervolgens prioriteiten stellen. Opstellen plan van aanpak met doelstellingen, maatregelen en activiteiten uitgewerkt. Start uitvoering Evaluatie en eventuele bijstelling.

Partners • • • • • • • • •

onderwijs de gemeente de politie instellingen op het terrein van jeugdzorg, opbouw- en jongerenwerk buurt- en wijkbeheer justitie brandweer OM CjG

Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen; Agenderen bij overleg tussen Basis- en Voortgezet Onderwijs (BoVo); Acties op niveau van verantwoordelijkheden betrokken partners in de diverse projecten. Looptijd Vanaf 2012 en verder

37


Bijlage 10

Aansluiting Arbeidsmarkt-Onderwijs

Onderwerp Aansluiting Arbeidsmarkt & Onderwijs Kernwoorden: Ondernemerschap, Ambitie, Beroepsperspectief, Maatschappelijk verantwoord Ondernemen, Ondernemersklimaat, Leefklimaat, Gemeente en de Regio, Sociaal Economisch Masterplan, Arbeidsmarkt, Startkwalificatie, Werkgelegenheid, Reïntegratie. Inleiding Relevante sociale en economische trends en ontwikkelingen; Demografische ontwikkelingen hebben gevolgen voor de gehele samenleving en ook voor de arbeidsmarkt. Het aandeel jongeren in het arbeidsproces zal de komende jaren afnemen. Verwachting is dat op termijn de beroepsbevolking met zo’n 10% zal krimpen. In landelijke gebieden wordt met hogere percentages rekening gehouden. De kinderen zijn de toekomst: hun talenten moeten worden ontdekt en benut. Ouders, onderwijs en ondernemers vervullen daarin een belangrijke taak en rol. Onze regio wordt gekenmerkt door een hoog werkloosheidspercentage, relatief lage inkomens een achterblijvend opleidingsniveau en gering aanbod hoger gekwalificeerde arbeid. De komende jaren speelt vergrijzing een steeds grotere rol en wordt de arbeidsmarkt krapper. Dat biedt mogelijkheden voor groepen die in een ruime markt moeilijk aan een baan kunnen komen, zoals 45-plussers, laag opgeleiden en langdurig werklozen. De verdienstelijking van de economie leidt tot een verdere verschuiving van productiewerk naar dienstverlening. Dat vraagt gemiddeld om een hoger opleidingsniveau. Voor lager opgeleiden kan de afstand tot de arbeidsmarkt worden verkleind door (gerichte) scholing en het stimuleren van mobiliteit, zowel geografisch als intersectoraal. Vooral de bouwnijverheid en zakelijke diensten zijn door de economische crisis hard getroffen. Met enige vertraging leidde dit tot krimp van de werkgelegenheid in 2010. De economie heeft zich in de loop van 2010 enigszins hersteld. De verwachtng was tot voor kort dat dit in 2011 en 2012 zal leiden tot een groei van de werkgelegenheid. De grootste groei wordt verwacht wordt in de zakelijke diensten en de sector gezondheidsen welzijnszorg. Daarnaast voorspellen sectoren als detailhandel en groothandel groei. In de industrie, bouw, financiële diensten, openbaar bestuur en toerisme is nog steeds sprake van een krimp. De overige sectoren laten een beperkte verandering zien. Het valt op dat de werkloosheid in Noordoost-Friesland in het afgelopen jaar nog sterk gestegen is, dit in tegenstelling tot de rest van Friesland. Dit kan te maken hebben met de sterke vertegenwoordiging van de industrie en bouw in deze regio. Herstel na de recessie zal de komende jaren zichtbaar moeten worden in een (bescheiden) stijging van de werkgelegenheid in Friesland. Vacatures ontstaan niet alleen door uitbreidingsvraag, maar ook door vervangingsvraag als gevolg van toenemende baanmobiliteit, flexibilisering van de arbeidsmarkt en vergrijzing. Friesland is een sterk vergrijsde regio, waardoor vooral in bepaalde sectoren, waaronder zorg/welzijn, veel vervangingsvraag door pensionering zal ontstaan. Een toenemende vraag naar personeel zal na 2011 en 2012 leiden tot een dalende werkloosheid in Friesland.

38


De combinatie van een stijgend aantal vacatures en de toenemende vergrijzing maakt dat de krapte van voor de recessie kan terugkeren. Gevolg van de krapte is dat het voor werkgevers moeilijk zal worden om gekwalificeerd personeel te vinden. Uitgaande van een gunstig(er) economisch vooruitzicht en dan te kunnen beantwoorden aan een vernieuwd aanbod van vacatures is het belangrijk dat de arbeidsparticipatie verhoogd wordt. Het blijft natuurlijk ontzettend moeilijk om in de economische toekomst te kijken. Van belang is het om in te kunnen spelen op aktuele ontwikkelingen en daarom voortdurend goed geïnformeerd te zijn. Eind 2010 is het contact lokaal tussen ondernemers, onderwijs en overheid nieuw leven ingeblazen. Vanwege de beheersbaarheid en nabijheid (korte lijnen) werd gekozen voor een overzichtelijke schaal, i.c. de gemeentelijke. Uit de grote opkomst en de gesprekken blijkt een wederzijdse interesse en de wens om in de toekomst meer samen te gaan werken. Het onderwijs in Achtkarspelen biedt in beginsel geen ‘eindonderwijs’. Toch zijn er diverse zinvolle ideeën voor concrete samenwerking op korte en op de langere termijn. Doelstellingen • De samenhang en samenwerking tussen onderwijs en arbeidsmarkt in Achtkarspelen in de praktijk te versterken; • Aansluiting vraag en aanbod. • Stimuleren van ondernemerschap. • Verhogen leerambitie / prestatie-motivatie. • Terugdringen van de werkloosheid. Acties • Herstart werkgroep Arbeidsmarkt / Onderwijs (A&O) • Nieuwe werkgroep brengt partijen bij elkaar (november 2010 / mei 2011) • Nadere verkenning/ onderzoek; samenhang beschrijven van de verschillende ontwikkelingen op economisch niveau, schoolniveau, dorpsniveau, gemeentelijk beleid, Noord Oost Fryslân • Inventariseren huidig aanbod • Inventarisatie uitbreidingsmogelijkheden / evt. nieuwe projecten (volgens leidraad/format) • Activiteiten (laten) uitvoeren en terugkoppeling verzorgen Partners Ondernemers in Achtkarspelen, Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland) en de gemeente Achtkarspelen (verbonden portefeuilles en vakafdelingen). Overlegstructuur Onderwerp op de ABC-vergaderingen; Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen; Agenderen bij overleg tussen Basis- en Voortgezet Onderwijs; Agenderen, bespreken en acties op niveau werkgroep Arbeidsmarkt en Onderwijs. Acties op niveau van verantwoordelijkheden betrokken partners in de diverse () projecten. Looptijd Vanaf 2011 en verder

39


Bijlage 11

Natuur- en Milieu Educatie (NME)

Onderwerp NME Kernwoorden: Natuur, landschap, omgeving, milieu, energie, duurzaamheid, bewustwording, topervaringen, arrangementen, samenwerking, makelaarsfunctie, ontzorgen, pro-actief. Inleiding Algemeen, Naast de focus op resultaten op o.a. taal en rekenen, verdienen sociale aspecten ook hun aandacht. Zoals beleving, invoelingsvermogen, nadenken over je omgeving... Hier en elders, nu en in de toekomst. Ieder mens oefent met zijn gedrag invloed uit op zijn eigen leefomgeving en die van andere mensen. Niet alleen dichtbij, maar ook ver weg, op levende en niet-levende natuur. Deze invloed kan nog vele generaties lang doorwerken. Begrip hebben voor de gevolgen van gedrag is een eerste stap naar het maken van bewuste keuzes. NME is het ontdekken, leren kennen van en leren omgaan met de omgeving. Daarmee is NME vakoverstijgend. Het gaat niet alleen over natuur, maar ook over maatschappij, techniek, aardrijkskunde, cultuur, geschiedenis... Trends en ontwikkelingen, NME gaat steeds meer over arrangementen, ontzorgen van het onderwijs door het aanbieden van complete programma’s. Naast de uitleen van lesmateriaal, biedt NMEAchtkarspelen een jaarprogramma met een schoolbreed aanbod van natuur in de klas en veldwerkarrangementen. NME-Achtkarspelen initieert nieuwe ontwikkelingen en biedt een NME-aanbod voor specifieke doelgroepen. Om de mogelijkheden in Achtkarspelen en directe omgeving optimaal te benutten werkt NME-Achtkarspelen samen met andere organisaties, die NME in hun pakket hebben. Hierbij valt te denken aan organisaties als Staatsbosbeheer, BFVW, IVN, VANLA, Sportvisserij, Fûgelwachten, Fryske Gea etc. (Begin)situatie Achtkarspelen; Voor de gemeente Achtkarspelen geeft NME-Achtkarspelen vorm en inhoud aan het NME-beleid. NME is een onderdeel van het duurzaamheidsbeleid (Duorsum yn de Wâlden) van de gemeente. In het NME-beleidsplan ‘Als een spin in het web’ is omschreven waaraan NME voldoet: NME-Achtkarspelen is de verbindende schakel tussen scholen, de gemeente en uitvoerende organisaties. De NME-coördinator is in Achtkarspelen makelaar én spin in het web en richt zich op het coördineren, stimuleren, begeleiden, organiseren en uitvoeren van NME. Wenselijke situatie; Continuering van NME-onderwijs in de huidige setting. Veel aandacht voor omgevingsonderwijs, specifiek voor de Noardlike Fryske Walden, met bijvoorbeeld ook aandacht voor gezondheid, cultuurhistorie, techniek en duurzaamheid. Doelstellingen • Provinciaal is NME-Achtkarspelen een goed voorbeeld van een ondernemend NME-centrum. Het is partner bij gemeenteoverstijgende projecten en draagt het bij aan expertiseontwikkeling voor NME in Fryslân. • NME-Achtkarspelen heeft actuele visies op NME voor de doelgroepen. Elk kind komt op school minimaal 1x per jaar in aanraking met een NME• activiteit.

40


• •

Acties •

• • • • • • • • •

NME hanteert actuele en aansprekende werkvormen, inclusief toepassing van ICT en moderne media en sluit aan bij de moderne informatiesamenleving. Ouders hebben toegang tot informatie over de mogelijkheden om met hun kinderen met NME bezig te zijn.

NME-aanbod voor specifieke doelgroepen o Basisonderwijs o Buitenschoolse opvang / peuterspeelzalen o Voortgezet onderwijs o Volwassenen Uitleen van educatief materiaal in de vorm van leskisten, themarugzakjes en los veldwerkmateriaal Tweejaarlijks wisselend aanbod van natuur in de klas, per seizoen Jaarlijks aanbod van veldwerkactiviteiten, specifiek gericht op eigen natuur en landschap Jaarlijks aanbod van educatieve excursies Incidenteel aanbod van schoolprojecten Communicatie via digitale nieuwsbrief en papieren ‘bewaarexemplaar’ Communicatie via actuele website en twitter Samenwerking met organisaties Coördineren, uitvoeren en terugkoppeling verzorgen

Partners Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland) en de gemeente Achtkarspelen (verbonden portefeuilles en vakafdelingen). Lokale organisaties (Fûgelwacht, visclub) en SBB, VANLA, BFVW, NFW, IVN en Fryske Gea. Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda Overleg Onderwijs (directie en betrokken docenten) Overleg Voorschoolse instellingen Overleg met overige betrokken partners in de diverse projecten. Looptijd Het beleidsplan: 2009 t/m 2012, daarnaast structureel

41


Bijlage 12

Monitoring en effectmeting

Onderwerp Monitoring Kernwoorden: Beginstand, planmatig proces, concrete evalueerbare beleidsdoelen, relevante indicatoren, frequentie, procesevaluatie, kwaliteitscyclus, interne en externe monitoring, effectmeting. Inleiding Toelichting Binnen een beleidsmatige cyclus komt na de fase van beleidsformulering en – vaststelling de beleidsuitvoering in de alledaagse praktijk aan de orde. Monitoring heeft in dit proces een cruciale plaats en functie. Concrete beleidsdoelen Hierbij is het van essentieel belang dat de beleidsdoelen zo concreet mogelijk zijn beschreven zodat voor alle betrokkenen helder is wat na verloop van tijd bereikt dient te zijn. Zo kan ook ieders bijdrage aan de gewenste doelrealisering duidelijker worden bepaald. Bovendien zijn concrete doelen met een heldere normering onmisbaar voor het opzetten van een goede evaluatiepraktijk om na te kunnen gaan of ‘de goede dingen goed zijn gedaan’ met de beoogde effecten als gevolg. Want dat is toch wat we met elkaar willen en waar we als gemeenschap aanzienlijke publieke middelen voor vrij maken. Effecten bij kinderen/leerlingen Ook instellingen en individuele professionals spannen zich in om vanuit eigen expertise en betrokkenheid een daadwerkelijke en aantoonbare bijdrage te leveren aan het realiseren van de gezamenlijk vastgestelde ambities of streefdoelen. Deze hebben in de eerste plaats betrekking op de ontwikkeling en vorderingen bij kinderen/leerlingen. Met andere woorden, alles wat we (extra) doen moet op termijn zichtbaar worden bij deze doelgroep. Hiervoor is uiteraard wel nodig dat onder andere de professionaliteit van leidsters en leerkrachten/docenten versterkt wordt, een krachtig team dat elkaar ondersteunt en aanspreekt, evenals de kwaliteit van ‘het gereedschap’ dat hen ten dienste staat. Goede uitvoering van ‘bewezen’ programma’s Om de betreffende doelen te kunnen realiseren zijn die activiteiten en programma’s nodig waarvan over het algemeen redelijk bekend is dat ze effectief/kansrijk zullen zijn. De inzet van de middelen, de wijze waarop en de mate van intensiteit, dient besproken en vastgelegd te worden. Zorgvuldige uitvoering van weloverwogen gekozen activiteiten/programma’s zoals bedoeld is van belang. De meest kritische succesfactoren die hier gelden dienen vertaald te worden in enkele indicatoren (‘metertjes’) waarop de monitoring zich kan richten. Beginsituatie Het is van belang met elkaar te bepalen hoe de situatie bij de start van een nieuwe beleidsperiode ten aanzien monitoring in de gemeente Achtkarspelen is. Dan kan pas duidelijk worden welke ‘kloof’ overbrugd moet worden om in de planperiode de wenselijke situatie te kunnen bereiken. Het is bekend dat BOP een evaluatiestudie heeft verricht, maar deze geldt voor het jaar 2006 en is grotendeels gedateerd. Wel kan mogelijk gebruik worden gemaakt van de opzet, de keuze van indicatoren en de werkwijze. Ook Sardes te Utrecht heeft een onderzoek uitgevoerd voor de Rekenkamercommissie met de titel ‘Onderwijsachterstandenbeleid in Achtkarspelen’. Dit rapport is verschenen in het jaar 2009 en heeft betrekking op de periode tot en met 2008. Nu in de voorbereiding van de nieuwe beleidsperiode 2011 – 2015 vermeldt dit rapport enkele lezenswaardige conclusies en aanbevelingen die zeker nog wel actualiteitswaarde

42


hebben. Niet alleen externe monitoring is van belang, maar zeker ook monitoring door de uitvoerende instellingen en professionals zelf is onmisbaar. Idealiter worden de uitkomsten meteen gebruikt om zonodig wijzigingen/verbeteringen aan te brengen in de wijze van beleidsuitvoering en/of eventueel in de beleidsformulering en – doelstellingen. De richtinggevende doelen kunnen irreëel ambitieus of te weinig uitdagend blijken te zijn. Doelstellingen • Het belang van monitoring meer waarde toekennen dan gebruikelijk is in het beleidsmatig denken en werken. • Het, in het kader van het gemeentelijk beleidsplan jeugd/onderwijs 2011-2015, willen beschikken over een systeem van monitoring dat onmisbaar is om tijdens de beleidsuitvoering de vinger aan de pols te kunnen houden en nagegaan kan worden of de doelrealisering gaat lukken en indien nodig tijdig bijsturing mogelijk is. • Periodieke effectmeting en het (eventueel) volgen van het procesverloop ‘in grote stappen’ zijn onderdelen van de monitoring. Acties en fasering 2011 - 2012 • Gezamenlijk vaststellen van concrete, dus evalueerbare, tussen- en einddoelen in een doorgaande lijn met voldoende commitment van alle betrokken partijen. • Kiezen van relevante indicatoren waarmee de uitvoeringspraktijk op hoofdlijnen kan worden gevolgd. • Kiezen van een kwalitatief verantwoord en ‘eenvoudig te hanteren’ instrumentarium, in relatie tot de gekozen doelen, dat monitoring mogelijk maakt. • Vaststellen wanneer, dus hoe vaak, wie op welke wijze gegevens verzamelt, dus taakverdeling en draaglast. Zelfevaluatie wordt aangevuld met een meer onafhankelijke ‘meting’. • Vaststellen hoe de verzamelde gegevens zo toegankelijk mogelijk worden vastgelegd, dus (digitale)documentatie. • Bepalen wie, wanneer, over welke gegevens kan/kunnen beschikken, dus rapportage. • Nagaan welke facilitering nodig zal zijn. • Activiteiten (laten) uitvoeren en terugkoppeling verzorgen • Evaluatie, telkens, zowel procesmatig als op formeel vastgelegde periodieke momenten, nagaan of de aanpak de gewenste uitkomsten oplevert. Partners Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen, Besturen en directies van onderwijsinstellingen basisen voortgezet onderwijs, gemeente, ondernemers en instellingen Overlegstructuur Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda Directieoverleg Onderwijs Overleg Voorschoolse instellingen Overleg met overige betrokken partners in de diverse projecten. Looptijd Vanaf 1 augustus 2011 tot 1 augustus 2015.

43


Bijlage 13

Introductie essay Sterrenschool 2.0

Vanuit het onderwijsveld werd ambtelijk en bestuurlijk Achtkarspelen geattendeerd op dit introductie-essay. Het open concept lijkt ook in Achtkarspelen toepasbaar en kansrijk. Het biedt volop mogelijkheden voor maatwerk waarmee o.a. een belangrijke bijdrage kan worden geleverd aan de (kind)ontwikkeling, vitaliteit en (over)leefbaarheid van onze dorpen. Hierna de ingekorte versie van het introductie-essay.

Introductie-essay De Sterrenschool 2.0 (verkort)

vijfsterren leer- en leefklimaat voor kinderen van 0 tot 12 De Sterrenschool uit 2008 vond weerklank op basisscholen en bij Kinderopvangorganisaties. De ambitie om vijfsterren onderwijs en -opvang te bieden, spreekt aan. Doorontwikkelen en invoeren, waren de wensen. Sterrenschool 2.0 honoreert deze wensen en biedt innovatieve organisaties een werken denkmodel om in de praktijk mee aan de slag te gaan. ‘Is De Sterrenschool een beschermd merk?’, vroeg een directeur van een basisschool. ‘Want we willen graag een Sterrenschool worden, maar het leek me wel zo netjes om dit eerst even te vragen.’ Ja, dat is netjes, maar vragen is niet nodig. De Sterrenschool is van iedereen. De Sterrenschool is publiek bezit. Hoe meer mensen met De Sterrenschool aan de slag willen, hoe liever het ons is. Dit geldt voor alle leden van de denktanks die meedachten over het concept en de implementatie van De Sterrenschool. Gebruik het denkwerk dat in De Sterrenschool zit vrijelijk. We denken namelijk dat de wereld hier beter van wordt. Of preciezer: we denken dat kinderen en ouders in Nederland hier beter van worden. In dit introductie-essay willen we eerst schetsen en uitleggen wat naar onze observatie de stand van het land is, rond onderwijs, kinderopvang en vooren vroegschoolse educatie. En vertellen wat er nodig is. Hierna vatten we het verbeterde concept van De Sterrenschool samen (zie kader ‘De vijf sterren van De Sterrenschool’), en de vijf stappen om het concept van Sterrenschool te implementeren (zie kader ‘De vijf stappen om het concept van De Sterrenschool te implementeren’). Het initiatief is aan ons! Of we nu basisschoolbestuurder of –directeur zijn, de baas van een kinderopvangorganisatie – of werken bij één van de vele ketenpartners - : wij zijn zelf aan zet. De afgelopen jaren heeft zich een fundamentele verandering voltrokken in het denken over innovatie in het (semi-)publieke domein. Vroeger: opgelegd. Nu: zelf bedacht. Vroeger: met zeer gedetailleerde voorschriften die nauwgezet gevolgd moesten worden. Nu: met iets minder gedetailleerde regels die voor de goede zaak ook wel eens mogen worden ‘vergeten’. Deze fundamentele verandering legt een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de denkers en doeners in de publieke sector. Als de praktijk ons niet bevalt, moeten we de praktijk zelf veranderen. Als we de dienstverlening niet goed genoeg vinden, moeten we deze zelf verbeteren. En als er hierbij regels in de weg zitten, moeten we dit laten weten aan de mensen die de regels maken. Het laatste wat we doen is over regels zeuren, want daar wordt de praktijk niet anders van. Vanuit deze achtergrond is De Sterrenschool bedacht en opgezet. In de opzet van het project past dat denkende doeners in een of meer denktanks samen nadenken over de wenselijke strategie van de dienstverlening aan kinderen tussen

44


0 en 12 en hun ouders. Nadenken kan alleen, maar gestructureerd nadenken met anderen is leuker en levert meer resultaat op. Omdat de resultaten van het denkwerk zijn vastgelegd in dit kaartenboek, profiteren niet alleen de deelnemers aan de denktanks van de opbrengst, maar ook alle andere leiders in de sectoren. Zo helpen we de mensen in opvang en onderwijs die hun dienstverlening willen innoveren. Echt innoveren Bij De Sterrenschool gaat het niet om veranderen om het veranderen. Echte innovatie staat voorop. Wat dit is, vereist enige uitleg. Innovatie is er in twee smaken: productinnovatie en procesinnovatie. Van productinnovatie is sprake als iemand een product of dienst bedenkt dat in de ogen van afnemers beter is dan andere producten of diensten. Denk aan de Ipod, of aan koffie van Nespresso. De nadruk bij productinnovatie ligt op beter, niet op goedkoper. Vaak zijn nieuwe producten juist duurder, althans in het begin. De tweede smaak is procesinnovatie, waarbij de manier om een bestaand product te maken wordt verbeterd. Die verbetering gaat doorgaans over lagere kosten: hetzelfde maken, maar omdat je dit slimmer doet, voor minder geld. Een gewone televisie, bijvoorbeeld, is sterk in prijs gedaald omdat de slimste productiemethode helemaal is uitgedacht. Product- en procesinnovatie hebben met elkaar gemeen dat de arbeidsproductiviteit verbetert. Na de innovatie wordt per gewerkt uur meer waarde geproduceerd dan ervoor. Je kunt dit ook omdraaien: veranderingen zijn alleen innovaties als ze de waarde per gewerkt uur verhogen. De Sterrenschool doet beide, het product en het proces innoveren. De diensten die het kindcentrum aanbiedt aan ouders en kinderen zijn van hogere kwaliteit dan de huidige diensten van scholen en kinderopvangorganisaties. Deze kwaliteit geldt voor gemakkelijk vast te stellen kenmerken, zoals: het hele jaar twaalf uur per dag open op alle werkdagen. Maar de kwaliteitsverhoging geldt ook voor kenmerken die moeilijker zijn vast te pakken, zoals de veiligheid en continuïteit die het kind ervaart of het rendement van onderwijs en opvang. Tegelijkertijd is De Sterrenschool niet duurder dan de som van de huidige budgetten voor onderwijs en kinderopvang. We houden in onze berekeningen zelfs geld over. Omdat De Sterrenschool dus een (veel) hogere kwaliteit levert voor (maximaal) het huidige budget, is het concept echt innovatief. Hoe kan dit? De Sterrenschool bespaart kosten in het productieproces en besteedt dit geld aan kwaliteitsverhoging. Op hoofdlijnen worden de kosten op drie manieren bespaard: arbeidsdeling, technologie en effectieve inzet van medewerkers. Allereerst arbeidsdeling. Op De Sterrenschool werken mensen van verschillend opleidingsniveau. Mbo’ers doen het werk op mbo-niveau; hbo’ers het werk op hbo-niveau en academici het werk op academisch niveau. Dit klinkt nogal evident. Maar in het huidige onderwijs wordt deze logica dagelijks geweld aan gedaan. (Relatief dure) academici zijn er nauwelijks, terwijl van (relatief goedkope) mbo’ers maar mondjesmaat gebruik wordt gemaakt. Door hbo’ers werk uit handen te nemen en dit aan mbo’ers te geven, bespaart De Sterrenschool kosten. En dit geven we voor een deel weer uit aan academische vakdocenten. De tweede manier van kosten besparen is gebruik maken van technologie. Digitaal leren, waarbij een softwareprogramma een kind stap voor stap iets bijbrengt, dit laat oefenen en het geleerde toetst, is om te beginnen een kwaliteitsverbetering in het onderwijs en de kinderopvang. Tegelijkertijd is dergelijke automatisering een (in andere sectoren veel gebruikte) manier om kosten te besparen. Ten derde: effectieve inzet van medewerkers. In de kinderopvang worstelen organisaties met de arbeidsmarkt, omdat ze in de huidige opzet vooral kleine en over de dag versnipperde banen kunnen aan beide. Het onderwijs kampt met vergrijzing, en medewerkers hebben relatief weinig contacttijd met de kinderen.

45


De Sterrenschool kent medewerkers die zowel in de kinderopvang als in het onderwijs werken. Deze medewerkers kunnen grotere contracten krijgen. Tegelijkertijd nemen deze mbo’ers het regelwerk uit handen van de hbo’ers en academici, waardoor deze effectief veel meer uren in contact kunnen staan met de kinderen. Meer arbeidsdeling, meer technologie en een effectievere inzet van medewerkers zijn dus de manieren om kosten te besparen. Hierdoor kan het kindcentrum diensten van een hogere kwaliteit bieden en mag De Sterrenschool met recht een innovatief concept worden genoemd. Met de poten in de modder Waarom wachten? Een aantal enthousiaste voorlopers is in de praktijk al aan de slag met De Sterrenschool. Bovendien zijn er scholen en kinderopvangorganisaties die, helemaal los van De Sterrenschool, veranderingen doorvoeren die het Sterrenschool-ideaal nu al benaderen (zie www.desterrenschool.nl). Het is tijd dat meer denkende doeners het voorbeeld van de pioniers gaan volgen. Dat er hierbij nog talloze praktische en intellectuele uitdagingen moeten worden overwonnen, spreekt voor zich. De Argumentenfabriek zal ook in deze volgende fase de vinger aan de pols houden. We vinden het een eer en een genoegen te mogen helpen bij innovatie in de publieke sector. Tenslotte nog dit. De Sterrenschool is het beste werken denkmodel dat wij met onze denktanks hebben kunnen verzinnen. Dit wil allerminst zeggen dat het ook het beste concept is. Dit moet toch vooral de praktijk uitwijzen. Kritiek is hierom van harte welkom. DE VIJF STERREN VAN DE STERRENSCHOOL Wat is De Sterrenschool? De Sterrenschool is een effectief georganiseerd vijfsterren kindcentrum, dat zich profileert met de volgende vijf sterren: Het hele jaar open, van zeven tot zeven De Sterrenschool is het hele jaar open, op doordeweekse dagen van 7.00 uur tot 19.00 uur. Bij voldoende vraag is De Sterrenschool ook in het weekend open. Kinderen hebben minder vakantie: maximaal acht weken per jaar in plaats van de huidige twaalf. Vier vakantieweken moeten ouders in de zomer opnemen, over de rest van de dagen mogen ouders zelf beslissen. Medewerkers van De Sterrenschool kunnen ook hun vakantieperiodes zelf bepalen. Verder kunnen (ouders van) kinderen zelf beslissen of ze vier of vijf dagen per week naar De Sterrenschool gaan, voor zover dit wettelijk is toegestaan. Op deze manieren biedt De Sterrenschool ouders en medewerkers ruimte hun werk en privéleven met elkaar te combineren. Kinderen leren in één klimaat Op De Sterrenschool werken kinderopvang en onderwijs gezamenlijk aan de ontwikkeling van de kinderen. Ze formuleren gezamenlijk de te behalen resultaten op vijf leergebieden en werken hier beide naar toe. Door onderling overleg weten medewerkers waar eventuele knelpunten bij de kinderen zitten en kunnen zij hier op inspelen. De Sterrenschool kent één pedagogisch klimaat en één expliciet beschreven cultuur volgens welke alle (opvang- en onderwijs)medewerkers werken. Hierdoor is De Sterrenschool voor kinderen een veilige en vertrouwde omgeving. Maatwerk voor ieder kind Tempo, leerstijl, belangstelling – kinderen verschillen van elkaar. Hierom werkt De Sterrenschool niet met een jaarklassensysteem maar met individuele leerreizen. Een individuele leerreis betekent dat het onderwijsaanbod is afgestemd op het kind in plaats van andersom. De Sterrenschool maakt veel gebruik van digitaal leren zodat het kindcentrum de voortgang en ontwikkeling van kinderen goed kan

46


monitoren. Bovendien biedt de computer kinderen de gelegenheid in hun eigen tempo te leren en de lesstof net zo vaak te herhalen als nodig. Individuele leerreizen betekent niet dat kinderen alleen leren. De Sterrenschool heeft verschillende werkvormen, zoals luisterlessen in grote groepen tot wel honderd kinderen, instructie in groepen van rond de dertig kinderen, instructie in kleinere groepen door vakspecialisten, individuele begeleiding en zelfstandig werken. Ook baby’s zijn welkom op De Sterrenschool. Door kinderen al vanaf baby in huis te hebben kan De Sterrenschool bij jonge kinderen eventuele leerachterstanden vroegtijdig signaleren en wegwerken. Nadruk op taal, rekenen en lezen De Sterrenschool ontwikkelt kinderen op cognitief, motorisch, sociaal, creatief en emotioneel gebied. De Sterrenschool laat kinderen met veel verschillende onderwerpen, activiteiten en werkvormen kennismaken zodat ze zich op de vijf leergebieden breed ontwikkelen. De nadruk bij De Sterrenschool ligt echter op taal, rekenen en lezen. In deze vaardigheden ligt de sleutel tot succes in het vervolgonderwijs. De ambitie van De Sterrenschool is dat de kinderen hierin uitblinken. Om dit te bewerkstelligen werkt De Sterrenschool ook met specialisten voor deze vakken. Deze specialisten geven les aan de kinderen maar coachen ook de andere medewerkers op een specifiek terrein. Binding met de buurt De Sterrenschool heeft de ambitie om in de buurt een spilfunctie te vervullen. De Sterrenschool wil niet alleen voor kinderen een centraal punt zijn, maar ook voor buurtbewoners en lokale bedrijven. Hierom stelt De Sterrenschool faciliteiten als ruimtes en de mediatheek beschikbaar voor buurtbewoners. Verder betrekt De Sterrenschool belanghebbenden uit de buurt bij het onderwijs, bij de inhoud van het curriculum en bij de verdere ontwikkeling van het concept. Ten slotte biedt De Sterrenschool een scala aan aanvullende diensten zoals een maaltijdenservice voor de buurtbewoners, afhankelijk van hun vraag.

47


Bijlage 14

Verslagen Schoolbezoeken 2011 (stand november)

De afzonderlijke verslagen van de schoolbezoeken zijn digitaal beschikbaar en opvraagbaar via [email protected]

48


Bijlage 15

Aanbevelingen evaluatierapport; Rekenkamercommissie Achtkarspelen (Sardes 2009)

In opdracht van de Rekenkamercommissie van Achtkarspelen, Dantumadeel en Dongeradeel heeft Sardes onderzoek uitgevoerd naar het onderwijsachterstandenbeleid in deze gemeenten. De bedoeling van het onderzoek was: inzicht verschaffen in de effectiviteit van het gevoerde onderwijsachterstandenbeleid met de focus op de VVE ontwikkelingen. De aanbevelingen van het deelrapport voor Achtkarspelen zijn door de gemeenteraad overgenomen en betrokken bij de totstandkoming van het beleidsplan 2011-2015. Aanbevelingen 1. Heb oog voor de uitvoering, vraag om voortgangsberichten Naar aanleiding van de problemen met het uitwerken van doelstellingen van het onderwijsachterstandenbeleid door bovenschoolse werkgroepen adviseren wij de raad om ook ‘de vinger aan de pols’ te houden als het gaat over de uitvoering van het beleid. Jaarlijkse voortgangsberichten over de uitvoering zijn, in ieder geval op dit beleidsterrein, op zijn plaats. Eventuele stagnatie in de uitvoering, dan wel problemen met de zelfsturing in het veld kunnen daarmee eerder worden gesignaleerd. 2. Monitor de ontwikkeling van de leerlingprestaties Het is van het grootste belang, ook voor de raad, om goed zicht te blijven houden op de ontwikkeling van de leerlingprestaties. In de Lokale Educatieve Agenda (LEA) zou moeten worden opgenomen dat iedere 2 à 3 jaar een rapportage wordt opgesteld over de ontwikkeling van de leerlingprestaties op basis van door de SPA en de scholen voor basisen voortgezet onderwijs te verzamelen gegevens. In verband met de hoge kosten van monitoring is het aan te raden om waar mogelijk gebruik te maken van gegevens die door derden worden verzameld, bijv. de Fryske Akademy of de Onderwijsinspectie. 3. Maak in de LEA afspraken over de zwakste scholen Het blijft van belang dat ook in de toekomst geen scholen uit de gemeente meer op de lijst van zeer zwakke scholen van de Onderwijsinspectie voorkomen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt natuurlijk op de eerste plaats bij de schoolbesturen. In de LEA kunnen echter afspraken worden gemaakt over de manier waarop de gemeente de scholen hierbij het beste kan ondersteunen. 4. Verduidelijk de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de Projectgroep VVE en de plaatselijke jeugdnetwerken Het is aan te bevelen om de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de Projectgroep VVE en de plaatselijke jeugdnetwerken duidelijker te bepalen. Die verdeling is nu niet altijd even duidelijk en bovendien per dorp verschillend. 5. Vraag de Projectgroep VVE met voorstellen te komen om de doorgaande lijn te versterken De doorgaande lijn tussen de voorschoolse voorzieningen en scholen kan verder worden versterkt. Vooral als voorschools met andere programma’s wordt gewerkt dan vroegschools, is afstemming van belang. Het is bij uitstek aan de Projectgroep VVE om hiervoor voorstellen te ontwikkelen.

49


6. Overweeg om in te zetten op verdere professionalisering van het peuterspeelzaalwerk Er komen tot 2011 extra middelen beschikbaar voor het GOA, vooral t.b.v. de VVE. De raad zal t.z.t. een keuze moeten maken over de besteding hiervan. Overwogen zou kunnen worden om beschikbare extra middelen in te zetten om het peuterspeelzaalwerk verder te professionaliseren. 7. Maak in de LEA afspraken over versterking van de VVE in de vroegschoolse periode Ook de schoolbesturen ontvangen de komende jaren meer geld voor de VVE. In het lokale educatief overleg zouden afspraken kunnen worden gemaakt over versterking van de VVE in de vroegschoolse periode (m.n. de doorgaande lijn). 8. Zorg voor voldoende VVE-kwaliteit in de kinderopvang Als straks ook de kinderopvang gaat meedoen aan het VVE-beleid moet ervoor worden gezorgd dat daar dezelfde kwaliteit voorschoolse VVE wordt geboden als in het peuterspeelzaalwerk. 9. Blijf alert op de mogelijkheid van het verkrijgen van extra middelen De gemeente heeft in het verleden goed gebruikt gemaakt van incidentele projectgelden. Het is van belang om alert te blijven op mogelijkheden die zich voordoen om dergelijke extra gelden te benutten. Deze gelden komen nog regelmatig beschikbaar, onder andere in het kader van de kwaliteitsagenda’s van OCW. * * * Toegevoegd door gemeenteraad Achtkarspelen; * * * 10. Stimuleer de wenselijke ontwikkeling beleid ten aanzien van meertaligheid Verwijzend naar conclusie 23 uit het rapport waar wordt vastgesteld dat organisaties geen bestuurs- of stichtingsbreed beleid voeren ten aanzien van meertaligheid. Met het oog op effectiviteit wordt het ontwikkelen van dit beleid op bestuursniveau aanbevolen.

50


Bijlage 16

Schematisch overzicht doelen en acties

Thema / link naar aanbevelingen Rekenkamer (bijlage 14) Integrale (dorps-) arrangementen

Doelstellingen

Acties

Partners

Creëren van een (vraaggericht) samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd op dorpsniveau in de gemeente Achtkarspelen; een krachtenbundeling en kwaliteitsimpuls t.b.v. het behoud van de leefbaarheid in alle dorpen.

• Samenhang beschrijven van de verschillende ontwikkelingen op o.a. schoolniveau, dorpsniveau, gemeentelijk beleid etc. • Start 2011 met inzet combinatiefuncties. • Coördinator combinatiefuncties (Timpaan Welzijn) brengt samen met de combinatiefuncties van de muziekschool en bilbiotheek en ook sport de huidige activiteiten in kaart. • Coördinator combinatiefuncties maakt samenhangend activiteitenplan 2011 in afstemming met de scholen en combinatiefuncties. • Start pilots. • Evalueren huidig aanbod (sept. 2011). • Inventarisatie uitbreiding mogelijkheden sport, cultuur, opvang etc. in samenhang met actuele ontwikkelingen op schoolniveau, dorpsniveau etc. (sept. 2011) • Formaliseren verantwoordelijkheden en rollen van verschillende partners. • Uitbreiding van samenhangend aanbod in kader van dagarrangementen in andere dorpen in gemeente (vanaf 2012). • Het verzamelen en monitoren van de informatie uit de checklist die jaarlijks door de basisschool wordt ingevuld voor groep 1 en voor groep 2. • De voorschoolse voorzieningen en de basisscholen vragen om twee keer per jaar de toetsresultaten van de doelgroepkinderen aan te leveren. Deze informatie wordt door de stuurgroep verzameld, geanalyseerd en er worden vervolgens mogelijk actiepunten geformuleerd. • Een keer per jaar schriftelijk verslag uitbrengen van de vorderingen van de voorschoolse en vroegschoolse voorzieningen aan de Lokale Educatieve Agenda, die daarmee een instrument in handen krijgt om zicht te houden op het begin van de ontwikkeling van leerprestaties. • De inhoudelijke netwerken rond het jonge kind evalueren en de voortgang bespreken. • Volgen prentenboekenproject op peuterspeelzalen en kinderdagverblijf met behulp van verslag van de Stichting Openbare Bibliotheken Noordoost Fryslân. • De aandachtspunten die mogelijk uit de bestandsopname

ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen, Dorpsbelangen, Timpaan Welzijn, High five for sport, sportverenigingen, Stichting Openbare Bibliotheek Noordoost Fryslân, Streekmuziekschool de Wâldsang, gemeente Achtkarspelen.

Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; n.v.t

Voor- en Vroegschoolse Educatie Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; 1,2,4,5,6,7,8

• Blijvende aandacht voor het organiseren van een sluitend systeem in het aanbieden van VVE van goede kwaliteit. • Een dekkend en kwalitatief goed aanbod van VVE realiseren voor alle peuters en kleuters die een risico hebben op een (taal)achterstand. • Blijvende aandacht voor het versterken van de ouderbetrokkenheid

51

ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen BV, kinderopvang de Bernebrêge, JGZ, Onderwijs met LEV, gemeente Achtkarspelen.


Taalverwerving

Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; 5, 10

ICT-impuls/Klasseglas

Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; n.v.t. (9)

van de inspectie in het kader van de wet OKE voortvloeien, op de agenda van de stuurgroep plaatsen. Vaststellen wat is het huidige, maar ook het gewenste taalniveau van de kinderen en leerlingen in de gemeente. Betrek hierbij het Fries en eventueel het Engels. Maak hierbij gebruik van landelijk bepaalde ‘doorlopende leerlijnen en referentieniveaus’. Bepaal op welke domeinen en in welke fasen er op dit moment sprake is van een onacceptabele ‘negatieve’ discrepantie ten opzichte van door alle betrokkenen geaccepteerde doelen en normen. Welke aspecten van het huidige taalaanbod in de brede zin van het woord komen in aanmerking voor versterking, actualisering en intensivering. Maatregelen nemen om het vernieuwde taalaanbod in alle facetten (mondeling/schriftelijk, passief/actief; programma’s/methodes/scholing) uitvoeringsklaar te maken. Doelstellingen concreet beschrijven die (gaan) gelden voor de te onderscheiden stadia peuter, kleuter, basisschoolleerling en leerling voortgezet onderwijs Jaren 2012/2015 Bovengenoemde acties krijgen in deze jaren een verdere uitwerking, bijstelling, ‘vervolmaking’ mede op basis van evaluaties

• Het gezamenlijk vasten bijstellen van een (meer)talig aanbod dat aan voorgaande criteria voldoet in een doorgaande lijn bestemd voor kinderen en leerlingen vanaf ongeveer 2 jaar tot 15/16 jaar. • De overgangen vooren vroegschools, PO en VO, VO en MBO zo goed mogelijk op elkaar laten aansluiten. • Concretisering, zo mogelijk kwantificering, is nodig om meer eenduidigheid in de communicatie tussen betrokkenen en besluitvorming te verkrijgen. Dit vergt verdere analyse/doordenking van bedoelingen, opvattingen en bestaande werkwijzen.

•

• Versnelde aanleg toekomstvaste breedbandcapaciteit voor alle basisscholen in Achtkarspelen • Bewustwordingsproces en ontwikkeling versnellen op bestuurders-, school-, en leerkrachtniveau); innovatieve toepassingen. • Interzuilaire krachtenen vraagbundeling, expertiseontwikkeling

• Onderzoeken financieringsmogelijkheden versnelde uitrol glasvezelverbinding • O-meting en monitoring d.m.v. schoolspecifieke ‘mediascan’ • Interzuilaire samenwerkingsverbanden versterken • Koppeling naar Sociaal Economisch Masterplan en Digitale Agenda Fryslân

•

• •

• •

52

kinderopvang/peuterspeelzalen Scholen voor basisen voortgezet onderwijs Gemeente Achtkarspelen

Scholen (+overige instellingen), Gemeenten, Provincie, Europa, Vejen (Denemarken), Leveranciers, Project- en Stuurgroep Klasseglas.


Passend Onderwijs

Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; n.v.t.

Centrum voor Jeugd en Gezin

Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; 4

Onderwijsbegeleiding

• Het realiseren van de stelselwijziging Passend Onderwijs en het herordenen van de samenwerkingsverband en naar functionele eenheden; • Het beter integreren van leerlingenzorg naar reguliere hulpverlening via ZAT; • Het realiseren van doorgaande leer- en ontwikkellijnen en het samenwerken met lokale partners; • Het organiseren van passend leerlingenvervoer; Het CJG richt zich op een kansrijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. Aan kinderen, hun ouders/opvoeders en professionals een plek te bieden waar snel en dicht bij de juiste informatie, oplossing of hulp wordt geboden bij allle vragen en problemen bij opgroeien en opvoeden. De werkwijze 1 kind (met gezin), 1 plan en 1 aanspreekpunt staat hierbij centraal.

• Het bewerkstelligen van een resultaatgeoriënteerde

• Visie ontwikkelen Passend onderwijs • Het vinden van een passende structuur waarbinnen onderwijs of zorg op maat geboden kan worden, geëvalueerd en bijgesteld; • Afspraken maken over doorgaande zorglijnen

ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland, Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen, CJG

• Er is een laagdrempelig inlooppunt • Het CJG Achtkarspelen is bekend bij kinderen/jeugdigen, ouders/opvoeders en professionals • Er wordt voor informatie en advies veelvuldig gebruik gemaakt van de website • CJG-partners dragen gezamenlijk CJG uit • Het aanbod van het CJG en de partners is bekend bij bovengenoemde doelgroepen en is voldoende • Het gebruik van de verwijsindex door alle gemachtigden is optimaal • Uitbreiden aantal (geregistreerde) CJG partners in stuurgroep CJG en uitvoering • Aansluiting eerste lijn gezondheidszorg met CJG • Afstemming met voorschoolse voorzieningen en onderwijs • Dalend aantal doorverwijzingen jeugdzorg • Schriftelijk vastgelegde afspraken rond signaleringafhandeling-doorverwijzing, regievoering-zorgcoordinatie • Gebruikers CJG zijn tevreden over diensten CJG (klanttevredenheidsonderzoek) • Regionale en provinciale afstemming met instellingen en gemeenten • Transitie jeugdzorg • Info en communicatie via schoolgidsen 2011 - 2012 • Doorstart werkgroep onderwijsbegeleiding waarin gemeente en bovenschoolse directies jaarlijks

Stuurgroep CJG met geregistreerde partners en genodigden Onderwerp op de Lokaal Educatieve Agenda op hoofdlijnen WMO raad Achtkarspelen CJG-overleg de Friese Wouden CJG-overleg Noordoost Friesland Provinciaal ambtelijk CJG-overleg Diverse CJG-werkgroepen Provinciale Stuurgroep CJG Onderwerp ambtelijk en bestuurlijk overleg gezondheid Friese Wouden Onderwerp VFG

53

ROOBOL, Noventa, GSGPO Fryslân, Voorschoolse instellingen en de gemeente


Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; 1

Leerplicht/Schooluitval


Aansluiting ArbeidsmarktOnderwijs


Veiligheid in en rondom de school

Aanbeveling

inzet van externe (onderwijs)advisering, die zowel tot uiting komt in de planning als in de verantwoording van activiteiten/middelen en daarmee gepaard gaande facilitering. • Meer inzicht krijgen in het geboekte rendement van de gepleegde investeringen in scholen, instellingen, teams en individuele professionals. En, de mate waarin kinderen en leerlingen hiervan profiteren. • De samenhang en samenwerking in de RMC regio De Friese Wouden te versterken; • Leerplicht en RMC positioneren in de zorgstructuren; • Eenduidig beleid en werkwijze in de regio. • De samenhang en samenwerking tussen onderwijs en arbeidsmarkt in Achtkarspelen in de praktijk te versterken; • Stimuleren van ondernemerschap. • Verhogen leerambitie / prestatie-motivatie. • Terugdringen van de werkloosheid. • Gebruik maken van beschikbare instrumenten om op onderwijslocaties spelende

samenkomen. • Aangescherpte voorwaarden agenderen en afspraken maken over nieuwe werkwijze en over de te realiseren kortingen op het budget (gefaseerd). • Het format van plannings- en verantwoordingsdocumenten zodanig aanpassen, dat helder voor relevante partijen wordt welke informatie noodzakelijk is. 2012/2015 • Het verder stap voor stap vormgeven aan de bovengenoemde resultaatgerichtheid bij het beroep op externe adviseurs, zodat de wenselijke situatie steeds meer werkelijkheid wordt/is geworden. • Regelmatig met elkaar vaststellen in hoeverre de afstand tussen de bestaande en gewenste situatie kleiner wordt. Dit vraagt om enkele indicatoren die hierover door ‘metingen’ meer duidelijkheid kunnen verschaffen. Bruikbare en nuttige evaluaties veronderstellen vooraf voldoende specificaties en concretisering van doelstellingen. • Leerplicht participeert in lokale zorgteams en CJGkernteam • Deelnemen aan regionaliseringstraject

• Herstart werkgroep Arbeidsmarkt / Onderwijs (A&O) • Nieuwe werkgroep brengt partijen bij elkaar (november 2010 / mei 2011) • Nadere verkenning/ onderzoek; samenhang beschrijven van de verschillende ontwikkelingen op economisch niveau, schoolniveau, dorpsniveau, gemeentelijk beleid, Noord Oost Fryslân • Inventariseren huidig aanbod • Inventarisatie uitbreidingsmogelijkheden / evt. nieuwe projecten (volgens leidraad/format) • Activiteiten (laten) uitvoeren en terugkoppeling verzorgen • Via analyse huidige en toekomstige veiligheidsproblemen inzichtelijk maken en vervolgens prioriteiten stellen. • Opstellen plan van aanpak met doelstellingen, maatregelen en activiteiten uitgewerkt. • Start uitvoering

54

Deelgemeenten de Friese Wouden, RMC Noord, Ondernemers in Achtkarspelen, Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland), MBO scholen en de gemeente Achtkarspelen

Ondernemers in Achtkarspelen, Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland) en de gemeente Achtkarspelen (verbonden portefeuilles en vakafdelingen).

Onderwijs, de gemeente, de politie, instellingen op het terrein van jeugdzorg, opbouw- en jongerenwerk, buurt- en wijkbeheer, justitie, brandweer, OM en CJG.


Rekenkamercommissie; nummer; n.v.t. Natuur- en Milieu Educatie


Monitoring en effectmeting

(veiligheids)problemen in gezamenlijkheid aan te pakken Provinciaal is NMEAchtkarspelen een goed voorbeeld van een ondernemend NMEcentrum. Het is partner bij gemeenteoverstijgende projecten en draagt het bij aan expertiseontwikkeling voor NME in Friesland. • NME-Achtkarspelen heeft actuele visies op NME voor de doelgroepen. • Elk kind komt op school minimaal 1x per jaar in aanraking met een NME-activiteit. • NME hanteert actuele en aansprekende werkvormen, inclusief toepassing van ICT en moderne media en sluit aan bij de moderne informatiesamenleving . • Ouders hebben toegang tot informatie over de mogelijkheden om met hun kinderen met NME bezig te zijn. • NME-Achtkarspelen is als een spin in het web-, de drijvende kracht achter het lokale netwerk van NME-organisaties.

• Evaluatie en eventuele bijstelling. • NME-aanbod voor specifieke doelgroepen (Basisonderwijs, Buitenschoolse opvang / peuterspeelzalen, Voortgezet onderwijs, Volwassenen) • Uitleen van educatief materiaal in de vorm van leskisten, themarugzakjes en los veldwerkmateriaal • Tweejaarlijks wisselend aanbod van natuur in de klas, per seizoen • Jaarlijks aanbod van veldwerkactiviteiten, specifiek gericht op eigen natuur en landschap • Jaarlijks aanbod van educatieve excursies • Incidenteel aanbod van schoolprojecten • Communicatie via digitale nieuwsbrief en papieren ‘bewaarexemplaar’ • Communicatie via actuele website en twitter • Samenwerking met organisaties • Coördineren, uitvoeren en terugkoppeling verzorgen

Onderwijs Achtkarspelen (ROOBOL, Noventa, VGPO Fryslân, Singelland, Lauwers College, AOC Friesland) en de gemeente Achtkarspelen (verbonden portefeuilles en vakafdelingen). SBB, VANLA, BFVW, NFW, IVN, Fryske Gea, Fûgelwachten, Sportvisserij.

• Het belang van monitoring meer waarde toekennen dan

• Gezamenlijk vaststellen van concrete, dus evalueerbare, tussen- en einddoelen in een doorgaande lijn met voldoende commitment van alle betrokken partijen.

Amarins Kindercentra, Kinderopvang Achtkarspelen BV, Besturen en directies van onderwijsinstellingen basisen voortgezet onderwijs, gemeente en instellingen

55


Aanbeveling Rekenkamercommissie; nummer; 1, 2

gebruikelijk is in het beleidsmatig denken en werken. • Het, in het kader van het gemeentelijk beleidsplan jeugd/onderwijs 20112015, willen beschikken over een systeem van monitoring dat onmisbaar is om tijdens de beleidsuitvoering de vinger aan de pols te kunnen houden en nagegaan kan worden of de doelrealisering gaat lukken en indien nodig tijdig bijsturing mogelijk is. • Periodieke effectmeting en het (eventueel) volgen van het procesverloop ‘in grote stappen’ zijn onderdelen van de monitoring.

• Kiezen van relevante indicatoren waarmee de uitvoeringspraktijk op hoofdlijnen kan worden gevolgd. • Kiezen van een kwalitatief verantwoord en ‘eenvoudig te hanteren’ instrumentarium, in relatie tot de gekozen doelen, dat monitoring mogelijk maakt. • Vaststellen wanneer, dus hoe vaak, wie op welke wijze gegevens verzamelt, dus taakverdeling en draaglast. Zelfevaluatie wordt aangevuld met een meer onafhankelijke ‘meting’. • Vaststellen hoe de verzamelde gegevens zo toegankelijk mogelijk worden vastgelegd, dus (digitale)documentatie. • Bepalen wie, wanneer, over welke gegevens kan/kunnen beschikken, dus rapportage. • Nagaan welke facilitering nodig zal zijn. • Activiteiten (laten) uitvoeren en terugkoppeling verzorgen • Evaluatie, telkens, zowel procesmatig als op formeel vastgelegde periodieke momenten, nagaan of de aanpak de gewenste uitkomsten oplevert.

56

De Koers op Kansen - Gemeente Achtkarspelen

Recommend Documents