Dé IT-werkplekspecialist
White paper Essentiële vraagstukken voor de roadmap naar de werkplek van 2020
Login Consultants Nederland B.V. De Entree 11-13 1101 BH Amsterdam The Netherlands T. +31 (0) 20 342 0280 F. +31 (0) 20 697 5721 E.
[email protected] www.loginconsultants.com
Inhoudsopgave Inleiding 4 1.
De werkplek, de vragen 5
2.
De survey: hoe denken organisaties er over?
8
3.
Toekomstbespiegelingen tijdens het ontbijt
16
4.
Kanttekeningen onderweg naar 2020 20
5.
Waar staan de vendors? 39
6.
Conclusies en samenvatting 42
7.
De roadmap naar 2020, proviand voor onderweg
45
8.
Visie Login Consultants op de Werkplek 2020
47
9.
Hoe kan Login Consultants organisaties ondersteunen?
50
10. Over Login Consultants 54
Inleiding De wens om in de toekomst te kijken is al zo oud als
Deze White paper geeft een overzicht van de werkplek-
Nostradamus. Ook IT-beslissers kijken graag vooruit, om
vraagstukken die leven bij organisaties in Nederland,
hun organisatie op termijn de werkplek te geven die aan-
opgedaan door een survey onder een panel van 96
sluit bij de behoeften. Met een goed gevoel voor ‘over-
IT-beslissers. Dit onderzoek is opgevolgd door 2 ron-
morgen’ kunnen we de werkplekinvestering van ‘vandaag
de tafel sessies en heeft als doel inzicht te geven hoe
en morgen’ beter laten renderen.
bedrijven zich kunnen voorbereiden op de werkplek van de toekomst.
Hoe zou die werkplek over pakweg vijf jaar uit zien? Voorspellen kunnen we niets, maar met verschillende partijen in de IT-arena kunnen we wel de zichtassen naar de toekomst in beeld brengen. De vragen en knelpunten vormen lijnen naar de horizon. Samen hebben die vaststellingen en bespiegelingen enige voorspellende waarde. Dat besef leidde tot de ontwikkeling van deze white paper met de titel ‘Essentiële vraagstukken voor de roadmap naar de werkplek van 2020’. 4
De werkplek, de vragen 5
1. De werkplek, de vragen Is de cloud in 2020 allesbepalend? En bestaat de traditionele desktop werkplek nog? Hoe ver zijn organisaties in 2020 met het uit de cloud afnemen van software? Waar hebben ze hun data opgeslagen en is de fysieke locatie rond 2020 nog steeds een issue voor banken, verzekeraars en andere bedrijven in gevoelige branches? Welke behoeften hebben organisaties straks? Welke knelpunten zien ze, op welke punten is er scepsis? Wat zijn de grootste vragen die tussen nu en 2020 moeten worden beantwoord om organisaties een passende werkplek te bieden? Met deze hartenkreet in gedachten, hebben wij drie
Centrale thema’s 1. Van bezit naar gebruik. Zet deze trend van de werkplek zich door? Waar leidt de trend toe? Wat betekent deze voor organisaties? 2. Van uitvoer naar regie. Welke vraagstukken komen organisaties tegen die deze ontwikkeling verder volgen? 3. Anytime, anywhere, anything. Hieruit voortvloeiend – het is het gevolg van de eerste twee – wat betekent deze kreet in de aanloop naar 2020?
thema’s centraal gesteld in onze beknopte zoektocht voor deze White paper. 6
Login Consultants liet zich informeren op verschillende plaatsen. Bij de eigen consultants/experts, bij opdrachtgevers, eindgebruikers en bij leveranciers van werkplekoplossingen. U leest in deze White paper wat hen bezighoudt, welke vragen ze hebben. Hier en daar treft u ook antwoorden aan – maar omdat we de toekomst niet kunnen voorspellen zijn het veelal vergezichten. Waardevolle vergezichten, dat zeker. Ten slotte kijken we ook naar hoe organisaties zich op die ongewisse toekomst kunnen voorbereiden. Welke stappen ze kunnen zetten en hoe ze hun ‘quest’ kunnen invullen en als het dan tot een transitie moet komen, van welke aard dan ook, is er dan een tijdpad denkbaar? Daar komen wij aan het eind van deze White paper graag op terug. 7
De survey: hoe denken organisaties er over? 8
2. De survey: hoe denken organisaties er over? Een betrouwbare manier om het sentiment rond de werkplek van nu en straks te peilen is de enquête, de survey. Login Consultants beschikt over een uitgebreid panel van IT-managers van organisaties met verschillende omvang. Wij vonden 96 beslissers bereid hun visie over de werkplek(voorkeuren) in hun organisatie te delen. Het aantal werkplekken in deze organisaties verschilt sterk: bijna 17 procent heeft tot 250 werkplekken, krap 18 procent heeft 250-1.000 werkplekken. Circa 66 procent heeft 1.000 of meer werkplekken. Hier volgen de belangrijkste uitkomsten.
9
In welke fase herkent u zich het meest? Ik beheer de gehele infrastructuur met incidentele externe ondersteuning
57,3%
14,6%
11,5%
Ik blijf verantwoordelijk voor de werkplek, maar besteedt het beheer ervan uit
8,3%
Ik heb het beheer van de werkplek volledig uitbesteed
4,2%
Ik maak gebruik van Desktop as a Service (DaaS)
4,2%
Anders
Ik beheer zelf de gehele infrastructuur
10
Denkt u dat in 2020 een pay-per-use model voor applicaties realistisch is?” Overigens geeft een groot aantal organisaties aan
80
dat het voor het hele applicatielandschap langer gaat
Aantal respondenten
70
duren, of misschien wel nooit wordt gerealiseerd.
60
Zij voelen zich nog steeds zeer gebonden aan legacy busi-
50 40 30
ness applicaties. Kortom: het hangt sterk af van hoe ‘mature’
76%
deze applicaties zijn en hoe vooruitstrevend hun aanbieders. IT-beslissers voelen zich beperkt door de legacy applicaties, die een groter aandeel ‘cloud’ als het ware blokkeren.
20
24%
10 0
Ja
Nee 11
Zijn er voor u redenen om uw applicaties slechts op eigen infrastructuur aan te bieden aan uw eindgebruikers?” Bij de respondenten die ja hebben geantwoord, worden
80
veelal redenen van privacy en security genoemd, alsmede
70
‘kennis in eigen huis houden’.
Aantal respondenten
system integratie issues, historische gronden of simpelweg
60 50
70%
40 30 20
30%
10 0
Ja
Nee
12
Zijn er voor u reden om data binnen uw eigen infrastructuur op te slaan? Hier zijn bij de ja-stemmers de antwoorden nog expli-
80
cieter. Men noemt de wet- en regelgeving, compliance,
Aantal respondenten
70
security, privacy, vertrouwelijkheid, beschikbaarheid,
60
beheersbaarheid.
50
Ook wordt verwezen naar het moederbedrijf dat veelal
40
73%
een restrictief beleid op dit gebied voert.
30 20
27%
10 0
Ja
Nee 13
Wat zijn voor u de belangrijkste voordelen als de trend van bezit naar gebruik zich voortzet? Flexibiliteit
27% 27%
74%
45%
Kostenbesparing/beheersing Toegang tot nieuwe technologie IT is geen kernactiviteit
54%
Kwaliteitsverbetering *Meerdere antwoorden waren mogelijk
14
Wat zijn voor u de belangrijkste voordelen als de trend van bezit naar gebruik zich voortzet? Andere voordelen die door de respondenten worden genoemd zijn: continuïteit, focus op doorontwikkeling bedrijfsprocessen i.p.v. technologie (besparen met ICT!), inspelen op Z-generatie (jeugd van tegenwoordig als toekomstige werknemer), redundantie. Een persoon zegt: “Er zal een nieuw en hoger niveau van besturing en ontwikkeling ontstaan met meer geïntegreerde functionaliteit. Het is een noodzakelijk effect om de kwaliteit en stabiliteit van de diensten te borgen en levert betere mogelijkheden tot onderscheidend vermogen vanuit een business perspectief.” Overigens ziet niet iedereen de voordelen. Eén respondent zegt: “Onze data worden ‘staat confidentieel’ geheim opgeslagen, dat level is in de markt niet te garanderen.” Iemand anders: “Het wordt duurder. De flexibiliteit is naar mijn inschatting minder omdat je met contracten zit die bijvoorbeeld een jaar lopen. Aanschaf kan op ieder moment.”
15
Toekomstbespiegelingen bij de ronde tafel sessies 16
3. Toekomstbespiegelingen bij de ronde tafel sessies Vertegenwoordigers
van
banken,
telecombedrijven,
Security als spelbreker – Organisaties hebben twijfels
onderwijsinstellingen en het midden- en kleinbedrijf lieten
over de kwaliteit van de beveiliging in de cloud. De nood-
zich tijdens twee werkontbijtsessies bij Login Consultants
zaak van compliance aan eigen en externe security-eisen
uit over hun behoeften en verwachtingen rond de werk-
weerhoudt organisaties ervan om stappen te zetten. Data-
plek. Bovenal bleek dat de volgende drie hoofdthema’s:
classificatie wordt als een belangrijk onderwerp gezien. Bij
‘van bezit naar gebruik’, ‘van uitvoer naar regie’ en
sommige organisaties ontstaat bij de business ongeduld
‘anytime, anywhere, anything’ verschillend worden
vanwege de security-beperkingen. De frustratie leidt tot
beleefd.
ongecontroleerd experimenteren, wat leidt tot ‘shadow IT’ en daarmee tot verhoogde security risico’s. Shadow-IT
De grootste gemene delers van de soms zeer boeiende
omvat alle IT diensten die door eindgebruikers worden af-
discussies:
genomen zonder medeweten en/of goedkeuring van de
Behoudende organisaties - Als het aankomt op het ma-
organisatie. Gebruikers nemen het heft in eigen handen.
ken van keuzes (naar de cloud, uitbesteden werkplek en ‘anytime, anywhere, anything’), zijn veel organisaties nog erg behoudend. Men stort zich niet graag in avonturen met een ongewisse afloop.
17
Legal en privacy, gepercipieerde beperkingen - veel
Ook de overheid wil en moet verder – Een vertegen-
IT-managers geven dat ze gebonden zijn aan de beper-
woordiger van een overheid roert aan dat de burger
kingen die wet- en regelgeving en de eigen Legal de-
openheid en benaderbaarheid verwacht. Hij voelt de druk.
partement opleggen. Ook vermoeden sommigen dat de
Vandaag bij Wehkamp iets bestellen, vandaag in huis. En
privacywetgeving de weg naar ‘van bezit naar gebruik’,
bij veel gemeenten duurt het weken voordat een vergun-
‘van uitvoer naar regie’ en ‘anytime, anywhere, anything’
ning beschikbaar komt. “Wij moeten hard met die legacy
grotendeels blokkeren.
poot aan de slag, bijvoorbeeld door applicaties web-enabled maken. En ook voor de gegevens is het logisch om
Intussen wil de business vooruit – IT-managers kunnen
op den duur naar de cloud te gaan. Ons standpunt is
en willen de behoeften bij de business niet negeren. Het
dat de burger zelf zijn data kan inzien en beheren. Een
ongeduld is groot, de IT moet mee met nieuwe wensen.
soort ‘elektronisch burgerdossier’. Het is in feite informatie
Een deelnemer aan de ontbijtsessies zegt: “Het nieuwe
van de burger, door de gemeente beheerd. Maar we zijn
werken is een trend die blijft. In onze organisatie ontstaan
nog niet zover dat we dat kunnen organiseren. Niet in de
veel ad-hoc kortdurende samenwerkingsverbanden tus-
huidige setting. In onze backoffice hebben we nog steeds
sen professionals binnen en buiten de organisatie. Hoe
een ouderwetse manier van afhandelen.”
ga je dat mogelijk maken? Waar vinden we elkaar dan? Hoe gaan we dat IT-matig aanbieden?”
18
Hoezo kwaliteitsverbetering? – Sommige organisa-
Organisaties zijn zeker geneigd mee te gaan in de bewe-
ties betwijfelen of er een kwaliteitsverbetering in zit bij
ging, maar voelen beperkingen. Legacy software laat zich
de gang ‘van bezit naar gebruik’. Sommigen verklaren
niet eenvoudig in de cloud zetten, door beperkingen die
onomwonden dat hun eigen kwaliteit beter zal zijn.
wetgeving, security en privacy opleggen.
Core en legacy blijven waar ze zijn – Als gevolg van de twijfels blijft de core van de werkplek en van de legacy applicaties – en zeker de data – on-premises; de kantoorautomatisering verhuist wel op grote schaal naar de cloud. Behoedzaamheid troef – In het algemeen is het plan, kort samengevat: stap voor stap, behoedzaam naar voren. Hoe ver is de cloud doorgedrongen in 2020? Velen opteren voor een mixed platform situatie, met een deel cloud en een deel traditioneel. Iedereen is het er over eens dat de cloud zeker gaat groeien.
19
Kanttekeningen op weg naar 2020 20
4. Kanttekeningen op weg naar 2020 Drie experts van Login Consultants plaatsen kanttekeningen bij het pad tussen vandaag en 2020: Siegfried Huijgen (Consultancy Manager), Jan van der Elst (Business Development Manager) en Dennis Damen (Product Manager).
Siegfried Huijgen Consultancy Manager
Dennis Damen Product Manager Jan van der Elst Business Development Manager 21
Mismatch tussen theorie en praktijk De meest opvallende uitkomst van de inventarisatie
Conclusie: ze zijn veel verder in hun acceptatie van de
onder organisaties is dat vendors met hun strategieën
cloud en met de daarmee geassocieerde risico’s dan ze
mijlenver voor lijken te liggen op wat de markt wil en
zich realiseren. Gevoelige documenten worden als leeu-
aankan. Of wellicht zelfs: ver voor de muziek uit lopen?
wen bewaakt (“die gaan we nooit in de cloud zetten”),
Siegfried Huijgen: “Daar lijkt het op. Ook de grote markt-
maar privéfoto’s van gezinsuitjes worden zonder aarzelen
analisten zien de ontwikkeling van bezit naar gebruik en
op Facebook gezet.”
naar cloud wellicht sneller gaan dan de markt zelfs voor mogelijk houdt. De goeroes beweerden dat anno 2015 30 procent van de bedrijven wereldwijd over zou zijn op cloud diensten. Dat is dus alleen gelukt voor bepaalde Microsoft Office applicaties, zoals Sharepoint en Outlook. Maar er zijn bijna geen bestaande bedrijven die hun primaire processen in de cloud hebben gezet. Voor start-ups is het vanzelfsprekend. Het absurde van deze discussie is dat sommige organisaties zeggen de deur naar de cloud op een kier te houden – intussen hebben ze wel hun hele organisatie op Office365 gezet.
22
Vergeten benefits Een verbazingwekkende uitkomst van de survey is de
Klagen de gebruikers over de kwaliteit, dan is dat op den
lage score van ‘kwaliteitsverbetering’ (slechts 24 procent
duur het einde van de dienstverlener. Willen organisaties
van de respondenten noem dit) onder de voordelen die
op weg naar de werkplek van 2020 stappen zetten, dan
organisaties verwachten van de trend ‘Van bezit naar ge-
moeten ze af van het idee dat beheer van werkplekken,
bruik’. Bij het leasen van een auto – dat is ook ‘van bezit
software en data nergens zo goed en veilig kan worden
naar gebruik’ – is het zonneklaar. Je betaalt één bedrag
uitgevoerd als in de eigen organisatie. Deze misvatting
en alles is goed geregeld, van onderhoud tot reparaties
blokkeert de ontwikkeling van de werkplek.”
en nieuwe banden toe. Bij de dienstverlening rond IT die buiten de deur wordt geregeld voor een vast maand-
Een geliefd voordeel van ‘gebruik’ ten opzichte van ‘bezit’
bedrag wordt hogere kwaliteit van dienstverlening niet
is de flexibiliteit. Een abstract begrip, dat het vaakst wordt
hoog ingeschat.
uitgelegd als ‘in staat zijn snel en tegen relatief lage kosten af te schalen als de situatie daartoe aanleiding geeft’.
Wat mij betreft: niet hoog genoeg. Een belangrijk on-
“Het gaat vooral om flexibiliteit in de kostenstructuur.
derdeel van het business model van partijen die werk-
Voor de financial in de organisatie houdt het ‘voorspelba-
plekken en oplossingen in de cloud aanbieden is dat ze
re kosten’ in. Voor veel IT-managers is die flexibiliteit dat
betere kwaliteit leveren dan klantorganisaties zelf kunnen
ze de faciliteiten snel genoeg kunnen aanpassen als de
garanderen.
business van de organisatie sterk wijzigt.”
23
De business wil HNW Uit onderzoek blijkt dat organisaties flexibiliteit in de inzet van IT als een belangrijk doel zien. Dat speelt vooral bij organisaties die veel met zzp’ers werken, waar Het Nieuwe Werken gemeengoed is, of die nauw samenwerken met wisselende partijen. Zij dienen hun flexibiliteitsbehoefte goed in te schatten en zullen wellicht sneller ‘van bezit naar gebruik’ willen doorschakelen, met een flinke rol voor de cloud. Jan van der Elst: “Denk hierbij niet alleen aan communicatiebureaus en andere dienstverleners. We zien het net zozeer in het onderwijs, waar hogescholen steeds nauwer samenwerken en zelfs bij gemeenten, die steeds meer gelijk optrekken. Het gaat om het vermogen om in nieuwe IT-behoeften te voorzien, ook al kunnen we niet zien wat de toekomst brengt.” 24
Vergeet de medewerker niet Een onderdeel van de zoektocht zal de medewerkerscon-
Op basis hiervan kwamen wij in dit geval op drie typen
text moeten zijn. Wat willen zij, hoe tevreden zijn zij op
werkplekken: vaste plekken, mobiele plekken en specials:
dit moment? Als organisaties gaan onderzoeken hoe ze
hun handelingen vallen buiten het stramien. Bij banken
in 2020 hun nieuwe werkplek willen vormgeven, zullen ze
zijn dat bijvoorbeeld de handelaren en ontwikkelaars,
zich rekenschap moeten geven van het gedrag en de be-
die met zeer specifieke software werken en niets aan een
hoeften van deze medewerkers. Daarbij zal snel duidelijk
standaard werkplek hebben. IT-beslissers moet elk van
worden dat die ene gebruiker niet bestaat. Jan van der
deze groepen op hun waarde schatten en voorzien van
Elst onderzocht bij een bank de verschillende gebruikers-
een werkplek die minder of meer in de cloud is.” Overi-
profielen en kwam voor die organisatie op zeven karakte-
gens geldt in lang niet alle organisaties dat de mede-
ristieken, ook wel ‘personas’. “Hoe mobiel is iemand, waar
werkers en masse mobiel werken en de cloud omarmen.
werkt deze persoon, hoe gebruikt de persoon de info, op
Van der Elst: “Voornamelijk oudere medewerkers zien
basis van zulke vragen zijn groepen te onderscheiden. Er
dat heel anders, die hoeven ook niet zo nodig mee in de
zijn managers die elke dag achter hetzelfde bureau zitten
BYO-beweging. En een deel van jongste generatie me-
en beslissingen nemen op basis van data. Anderen wer-
dewerkers is zich zeer bewust van de werk-privé balans.
ken dwars door de organisatie en buiten de organisatie
Zij werken juist minder mobiel en BYO is ook minder een
met veel verschillende mensen samen. En weer anderen
issue.
voeren vooral data in.
25
Koudwatervrees en emoties Is er sprake van koudwatervrees als het over de werk-
Velen hebben angst voor risico’s die wellicht vrij goed tot
plek van de toekomst gaat? Zijn organisaties inmiddels
vrijwel nul gereduceerd kunnen worden. Jan van der Elst
wellicht veel verder met de acceptatie van de cloud dan
merkt dikwijls dat een goede risicoanalyse kan uitwijzen
ze dachten? Siegfried Huijgen: “Ja en ja. Ik denk zelfs dat
dat de afbreukrisico’s bij bepaalde applicaties te verwaar-
de emotie een rol speelt. We moeten vaststellen dat veel
lozen zijn. Overstappen naar een cloud oplossing bete-
beslissers bij grote Enterprises net van een generatie zijn
kent mogelijk direct minder complexiteit, meer flexibiliteit
die het een prettig gevoel vinden om de data dichtbij te
en lagere kosten.
houden, het liefst in huis. Ze kunnen daar de data bijna aanraken. Dat idee laat zich moeilijk veranderen, hoewel cloud eigenlijk niet eens zo nieuw is. Hosting partijen zijn al decennia actief. Bedrijven hebben massaal hun data naar gerenommeerde system integrators gebracht. Het verschil met de cloud is dat de data dan ‘ergens’ staat en dat biedt voor veel beslissers onvoldoende houvast. Dat kan je een emotioneel aspect noemen. Het is een mythe om te denken dat je data niet veilig is als je deze op een onbekende plek opgeslagen is”.
26
Neem bijvoorbeeld banken en overheden Banken hebben met securityregels te maken die
Veel grote organisaties zullen deze ontwikkeling in de
verhinderen dat ze hun apps en data bij een willekeurige
komende jaren moeten maken. De technieken hiervoor
leverancier in de cloud zetten. Jan van der Elst: “In de
staan in de kinderschoenen en zijn nog niet volwassen
traditionele setting bij banken – en andere organisaties
genoeg om bij banken in te voeren.
waarin grote securitybelangen spelen – wordt veiligheid traditioneel afgedwongen op het apparaat. Toegang tot
De attribute-based security is een belangrijk onderdeel
een werkplek geeft toegang naar data. Ze moeten toe
van de oplossing die onder meer banken meer mogelijk-
naar het afdwingen van veiligheid op basis van attributen,
heden gaat geven om in de cloud te werken.”
dus op basis van kenmerken van informatie. Op basis daarvan mag een gebruiker op een bepaald moment op
Ook overheden zitten met dit dilemma. Zij werken met
een bepaalde werkplek bij de data.
persoonsgegevens, die zij goed dienen te beschermen. Dat zorgt voor een behoorlijke dosis aarzeling bij bijvoor-
Dat maakt het mogelijk om vanuit elke device (privé of
beeld gemeenten: hoe enthousiast mogen zij de cloud
zakelijk) te kunnen werken.
omarmen? 27
Jan van der Elst: “Sommige overheden doen heel weinig in de cloud. Zij halen de Patriot Act en juridische drempels aan. Simpelweg omdat de data buiten de organisatie zou komen te staan, houden zij de deur stijf dicht. Intussen blijken ze wel hun HR-applicatie in de cloud te draaien en werken de medewerkers in Office365, met mail en Sharepoint bij Microsoft in de VS. Ze zijn soms verder dan ze denken, maar zijn in verwarring over hun bedrijfskritische systemen.”
28
Hoe moet het met de data en andere security-vragen Security lijkt het sleutelwoord onderweg naar de horizon
Welke data is van hoge waarde, welke documenten zijn
van 2020. Terecht of niet. “Het is begrijpelijk in de zin dat
minder cruciaal? “Op basis van een classificatie kan be-
organisaties zorgvuldig willen zijn, afgewogen beslissin-
paald worden waar de data mag staan en wie erbij moet
gen willen nemen. Tegelijk zie ik dat wet- en regelgeving
kunnen”, reikt Siegfried Huijgen aan. “Daarnaast is er op
veel minder restrictief zijn dan velen denken. De Wet Be-
technologisch vlak nog wat volwassenheid nodig, vooral
scherming Persoonsgegevens stelt nergens dat gegevens
in beveiliging van informatie. Startups op het gebied van
van burgers niet in de cloud mogen worden opgeslagen.
cloud security beginnen sterk de aandacht te trekken en
Toch is de beperkende wetgeving het eerste dat amb-
dat is niet voor niets. Beveiliging is één van de grootste
tenaren ons noemen als het over de toekomst van de
thema’s bij de beweging naar de cloud.”
werkplek gaat.” Een belangrijke ontwikkeling die het antwoord op de aarzeling kan zijn is het analyseren van de data van organisaties. 29
Van gebruik naar regie: de nare herinnering aan outsourcing Organisaties die de vruchten willen plukken van de over-
” Huijgen vraagt zich af of deze vrees terecht is. “Hosting
gang van gebruik naar regie, zullen wel ergens moeten
van diensten werd afgesloten in contracten van minimaal
beginnen. Siegfried Huijgen: “Ze zullen diensten buiten
drie jaar (vaker vijf of zelfs tien). Tussentijds afkopen was
de deur moeten zetten. Je kunt niet de IT-organisatie
bijzonder ingewikkeld en de migratie van diensten naar
afslanken en intussen alle services on-premises houden
een andere hosting partij was misschien nog wel lastiger.
omdat dat veiliger lijkt.” Huijgen denkt dat een deel van
De belofte van cloud is ‘elasticiteit’. Eén van de uitings-
de aarzeling voortkomt uit de tijd waarin outsourcing
vormen hiervan is dat de klant snel kan opzeggen en
gelijk stond aan stroperigheid. “Alles was dichtgetimmerd
dat cloud-partijen zogenaamde exit-strategieën hebben
in SLA’s en alles wat daar buiten viel kostte veel geld;
beschreven. Dienstverlening verplaatsen van de ene
klanten voelden zich matig en traag bediend, de dienst-
cloud provider naar de andere is als de verhuizing van je
verlener moest immers veel partijen te vriend houden. En
mobiele telefonie abonnement of je energieleverancier.”
nu wordt bij een overgang naar een cloud-dienstverlener gevreesd dat de geschiedenis zich zal herhalen.
30
Dat maakt de kansen voor ‘van gebruik naar regie’ groter, mits organisaties cloud-dienstverleners niet over één kam scheren met de hosting dienstverleners van weleer.
31
Hoe ‘anytime, anywhere, anything’ nog complexer werd En hoe staat het dan met de drive om als organisatie te
Mag diezelfde financieel medewerker diezelfde data wel
gaan werken volgens het principe ‘anytime, anywhere,
consumeren op diezelfde iPad als hij of zij werkt in een
anything’? “Voorheen was dat principe altijd gericht op
satelliet vestiging van het bedrijf? De desktop is hard op
de werkplek. Je kunt altijd en overal je werkplek bena-
weg irrelevant te worden. De eis is dat data op steeds
deren En daarmee ook je data. Siegfried Huijgen: “’Any,
meer verschillende manieren geconsumeerd kan worden.
any, any’ slaat tegenwoordig steeds meer op de manier
De taak voor IT is om dit mogelijk te maken, zonder dat
waarop een consument zijn data mag consumeren. Ter
compliancy en beveiliging in gevaar komen. Het denken
illustratie: mag een financieel medewerker vanaf een
over thema’s als deze is nog niet afgerond en de techno-
strandtent op zijn iPad, verbonden met het internet via
logie staat in feite nog in de kinderschoenen.”
een publieke WIFI-verbinding, financiële data van zijn bedrijf inzien en bewerken?
32
Security hoofdzaak? Het antwoord ligt wellicht in classificatie Organisaties waar de veiligheid van data een hoofdrol
Van der Elst trekt de parallel met fysieke post: huis aan
speelt, hebben tussen nu en 2020 veel werk te verzetten.
huis verspreide reclame kan zo weg. Een brief kan ter
Jan van der Elst: “Ken je je data, dat is de vraag. Weet je
kennisgeving zijn, kan ook weg. Een contract van je
welke classificatie bepaalde informatie heeft? Dat is essen-
hypotheek wil je uiteraard bewaren. “Dat is informatie die
tieel om informatie al dan niet toegankelijk te verklaren.”
een bepaalde classificatie moet krijgen. Sommige data in
Maar is het de verantwoordelijkheid van de IT-afdeling
organisaties zal serieus beveiligd bewaard moeten wor-
om deze classificatie te moeten kennen? Duidelijk is dat
den en zal voor weinigen toegankelijk moeten zij, andere
security meer is dan een IT-verantwoordelijkheid. Banken
informatie moet vlot beschikbaar zijn om op dagelijkse
zijn hier al langer mee bezig. De CIA-classificatie, met
basis mee te werken.
niveaus die staan voor beperkte of zeer brede toegankelijkheid, is daar al langer punt van aandacht.
Dat besef is van groot belang om de toegankelijkheid van data goed te regelen. En: om te bepalen voor welke data
Maar andere organisaties – denk aan onderwijsinstellin-
en welke apps het verstandig is om vanuit de cloud te
gen – hebben hierin nog een weg te gaan.
laten benaderen. 33
Werken met classificaties voor data kan een deel van de IT in een organisatie minder complex en dus goedkoper maken en medewerkers en klanten zullen er blij mee zijn. Data & informatie is key, de werkplekken volgen.”
34
Via DaaS naar de ‘end game’ Op het pad naar de horizon komen de meeste organisa-
Een migratie on-premises naar een technologie stack die
ties hoe dan ook Desktop as a Service (DaaS) tegen. “Als
aansluit op DaaS. “Dat betekent dat je nu gaat investeren
organisaties niet in staat zijn om de volledige infrastruc-
om de volgende stap eenvoudiger te maken.
tuur en alle applicaties buiten te zetten, maar wel gebruik willen maken van de flexibiliteit van werkplekgebruik
Zijn er alternatieven? Ja. De traditionele migratie. Een
– anders dan werkplekbezit – dan is DaaS een geschikt
stap maken naar een hogere versie van de bestaande
model.”
oplossing geeft wat tijd en ruimte om de ontwikkelingen in de komende jaren af te wachten. Dan is een overgang
Nog een stap terug? Een migratie on-premises naar een
naar DaaS of wat voor cloud-oplossing dan ook alsnog
technologie stack die aansluit op DaaS. “Dat betekent dat
te maken. “Dat is de meest conservatieve oplossing”, zegt
je nu gaat investeren om de volgende stap eenvoudiger
Siegfried Huijgen. “Het is geen waardeoordeel. Als bevei-
te maken. Hoe dan ook, een DaaS model stelt organi-
liging een van de grootste thema’s in de afwegingen is,
saties nu al in staat om legacy applicaties en het beheer
dan zie ik in het bijzonder banken en overheden kiezen
daarvan te ontkoppelen van het end-point device. Nog
voor de traditionele
een stap terug?
migratie.”
35
Van uitvoer naar regie Het extern beleggen van de werkplek ontslaat een organisatie van het operationele regelwerk. Jan van der Elst waarschuwt: “De organisatie zal wel de leveranciers moeten sturen. Je zult leveranciers moeten selecteren aan de hand van de visie en strategie die je hebt opgesteld. Je zult ook moeten begrijpen dat cloud-producten in principe standaard, off-the-shelf zijn. Je kunt Microsoft niet even bellen dat je iets aan je Office365 wilt veranderen. Dat is voor veel IT-beslissers wel even wennen. De regievoering van de IT-beslisser gaat niet meer over de commodity’s zoals Office365, maar meer over de ‘specials’. Verder hangt het van de behoeften van de business van de organisatie af in hoeverre standaardproducten een rol kunnen spellen en in hoeverre maatwerk en customer intimacy essentieel zijn.”
36
Enterprise IT in 2020 Hoe zal Enterprise IT er over vijf jaar uit zien? Alles ‘ver-
Damen tekent daarbij aan dat er minstens één belangrij-
SaaSt’ en alles ‘verservicet’. Wat blijft er over? Hebben
ke remmende factor is: de legacy IT, met alle juridische
klantorganisaties op den duur nog wel een IT-organisatie
en veiligheidseisen eisen daaromheen. “In 2020 zullen
nodig? Dennis Damen: “IT zit in elk geval niet meer in de
verouderde applicaties nog steeds bestaan. En legacy IT
driver’s seat, dat is de business. Die vindt de traagheid
is voor bestaande bedrijven nog steeds het leeuwendeel
van Enterprise IT niet meer acceptabel. De business drijft
van hun IT, al het andere maakt een goede kans om in de
de beweging naar de cloud, daar leeft de behoefte. Dat
cloud terecht te komen. Als je het mij vraagt zullen deze
gaat de Enterprise IT niet overbodig maken, maar wel een
bedrijven alleen de brug kunnen slaan van legacy IT en
andere rol geven. De IT-manager wordt meer dirigent
de cloud via ‘hosted desktop’. Ik ben ervan overtuigd dat
dan organisator. Die moet de zaken organiseren met de
de ‘hosted desktop’ voor hen de schakel, de missing link
cloud providers, die moet zorgen dat ze compatible zijn
zal blijken te zijn. Dat is een ontwikkelpad, een road map
en voldoen aan de eisen van de klantorganisatie, et
naar de toekomst. De hosted desktop biedt uitzicht op
cetera. De business is de driver van dit alles en in zekere
een nieuwe wereld.”
zin ook de moderne kenniswerker, de gebruiker. Die wil vrijheid en productief zijn en niet tegengehouden worden door IT.” 37
Hoe anders zal het zijn voor (relatief) nieuwe bedrijven, die niet gehinderd worden door de molensteen van de legacy IT. “Die gaan met hun hele hebben en houden de cloud in. Microsoft speelt daar goed op in. Ben je een IT start-up, dan krijg je credits – dus praktisch gratis – om je ontwikkelingen en Microsoft Azure te doen.” De reden voor Microsoft om dit aan te bieden, ligt voor de hand. Met het cloud computing-platform Microsoft Azure wil Microsoft hiermee de concurrentie aangaan met andere cloud systemen die software as a service (SaaS) aanbieden, zoals Google App Engine van Google en EC2 van Amazon.
38
Waar staan de vendors? 39
5. Waar staan de vendors? Hoe zijn de grote leveranciers bezig met de vragen rond
Microsoft heeft daarnaast Windows 10, waarmee het
‘van bezit naar gebruik’, van ‘uitvoering naar regie’ en
de visie van ‘devices & services’ verder invult. In eerste
‘any, any, any’? Dennis Damen, Product Manager, schetst
instantie was dat gericht op de consument, maar in toe-
de ontwikkelingen.
nemende mate ook op de Enterprise, met hun enorme legacy-vraagstuk. Google heeft er vooralsnog geen op-
Microsoft, Citrix, VMware, Google, Amazon
lossing voor maar Microsoft en Amazon wel. Zij kunnen
Microsoft en Google zitten op de lijn van ‘devices &
– net als Citrix en VMware - legacy windows applicaties
services’. Kort door de bocht geformuleerd: ze bieden de
vanuit de cloud aanbieden. Het punt is alleen dat veel
diensten in de cloud voor de gebruiker van devices. Dat
Enterprises dat nog niet aandurven, vanwege Legal en
device is een rich client, die vanuit de cloud wordt voor-
security eisen. Aan deze kant van het aanbieders-
zien van services. Apple, Microsoft en Google hebben dit
spectrum lijkt Microsoft voorlopig de beste kaarten in
model en nu ook Amazon.
handen te hebben, omdat ze voor alles een oplossing lijken te hebben, ook voor de legacy. Microsoft is door
Google is al vanaf het begin van de cloud in zijn element
dit alles zowel aantrekkelijk voor nieuwe bedrijven en
en bouwde niet voor niets Chromebook, de legacy is niet
voor langer bestaande Enterprises en natuurlijk voor de
Google’s wereld. Amazon heeft behalve e-readers ook
consument.
een echte tablet. Ook Amazon gaat voort op dat pad.
40
Google presenteert zich ook sterk, met sterke cloud diensten en productiviteitstools. Maar Google mist een migratieplatform. Als een Enterprise met Google aan de slag wil, dan heeft Google geen goed alternatief voor de legacy Windows-applicatie. Een onlangs aangekondigde samenwerking tussen VMware en Google kan dat hiaat in het portfolio oplossen.
41
Conclusies en samenvatting 42
6. Conclusies en samenvatting Uit het onderzoek van Login Consultants komt duidelijk
3. Flexibiliteit genoemd als belangrijkste driver. Het
naar voren dat er nog veel vragen leven bij IT-managers
snel kunnen aanpassen van de faciliteiten als de business
bij het bepalen van de roadmap naar de werkplek van
van de organisatie sterk wijzigt.
2020. In deze White paper heeft u kunnen lezen wat hen
4. Organisaties zijn behoudend: Als het aankomt op
bezighoudt. De thema’s die hierbij centraal staan zijn:
het maken van keuzes (naar de cloud, uitbesteden werkplek en ‘anytime, anywhere, anything’), zijn veel organisa-
•
Van bezit naar gebruik
ties nog erg behoudend.
•
Van uitvoer naar regie
5. Security als spelbreker: Organisaties hebben twijfels
•
Anytime, anywhere, anything
over de kwaliteit van de beveiliging in de cloud. Dit is vaak emotioneel ingegeven.
De volgende zaken komen in de discussies - tijdens de
6. Kwaliteitsverbetering: Er is twijfel of er een kwaliteits-
ontbijsessies - duidelijk naar voren:
verbetering in zit bij de gang ‘van bezit naar gebruik’.
1. De business wil vooruit: Het nieuwe werken is een
7. Vergeet de medewerker niet. Zij vormen een es-
trend die blijft.
sentiële bron bij het vormgeven van de werkplek van de
2. Acceptatie van de cloud. Bedrijven zijn veel verder in
toekomst.
hun acceptatie van de cloud en met de daarmee geassocieerde risico’s dan ze zich realiseren.
43
8. Legal en privacy, gepercipieerde beperkingen:
Organisaties zijn zeker geneigd mee te gaan in de bewe-
IT-managers geven dat ze gebonden zijn aan de
ging, maar voelen beperkingen. Legacy software laat zich
beperkingen die wet- en regelgeving en de eigen Legal
niet eenvoudig in de cloud zetten, door beperkingen die
departement opleggen.
wetgeving, security en privacy opleggen.
9. Core en legacy blijven waar ze zijn: Als gevolg van de twijfels blijven de legacy applicaties – en zeker de data – on-premises. 10. Via DaaS naar de ‘end game’. Als organisaties niet in staat zijn om de volledige infrastructuur en alle applicaties buiten te zetten, dan is DaaS een geschikt model. In het algemeen is het plan, kort samengevat: stap voor stap, behoedzaam naar voren. Hoe ver is de cloud doorgedrongen in 2020? Velen opteren voor een mixed platform situatie, met een deel cloud en een deel traditioneel. Iedereen is het er over eens dat de cloud zeker gaat groeien. Alles ‘ver-SaaSt’ en alles ‘verservicet’.
44
De roadmap naar 2020, proviand voor onderweg 45
7. De roadmap naar 2020, proviand voor onderweg Het mag duidelijk zijn dat de weg naar de werkplek van 2020 voor sommige organisaties ogenschijnlijk nog veel vragen oproept die niet onbeantwoord hoeven te blijven. Om de weg op verantwoorde wijze te betreden is een degelijk afwegingsproces noodzakelijk. Daarbij gaat het over zaken als: • de werkelijke behoeften van de business en hoe die te bevredigen • de wensen van medewerkers in organisaties • belangen op het gebied van bedrijfsbrede security • specifieke eisen en behoeften die leven bij banken en overheden
• of en hoe DaaS mogelijk een rol kan spelen onderweg naar de ‘end game’ • in welke mate de perceptie van kwaliteit, beveiliging en beschikbaarheid gestuurd word door emotie Zoals op de eerste pagina’s van deze White paper al is gesteld: er bestaan welliswaar geen standaard antwoorden die voor alle organisaties soelaas bieden. Elke organisatie zal zijn eigen vragen moeten beantwoorden. Login Consultants kan u uitstekend bij dit process assisteren.
• de mogelijkheden van data classificatie • de mate van regie die organisaties wensen te hebben • de toekomst van legacy-systemen
46
Visie Login Consultants op de Werkplek 2020 47
8. Visie Login Consultants op de Werkplek van 2020 Het moment is nu! U staat aan de vooravond van keuzes
Lang niet alle applicaties zijn geschikt om te consumeren
die bepalend gaan zijn voor de manier waarop u uw
vanuit de cloud. Lang niet alle data is geschikt om de vir-
bedrijfsprocessen ondersteunt. U gaat keuzes maken die
tuele muren van uw datacenter te verlaten. Hybride is de
bepalend zijn voor de kwaliteit van de gebruikerservaring
oplossing. In de cloud waar het kan, bij u in het datacen-
(user experience) van uw collega’s en medewerkers.
ter wanneer het moet.
Het model van “Devices and Services” is onvermijdelijk. Steeds meer applicaties komen beschikbaar in een ‘pay-
Het introduceren van een nieuwe werkplek, of van een
per-use’ model (populair gezegd; steeds meer applicaties
nieuw werkplekconcept, is niet een exclusief IT-project.
staan in de cloud). Dit heeft grote impact op de manier
Meerwaarde wordt pas geleverd wanneer u een werkplek
waarop uw IT-organisatie ondersteuning kan bieden aan
kunt leveren die de consumptie van data en applicaties
de consumenten van uw IT-diensten (uw eindgebruiker)
mogelijk maakt (waar deze ook vandaan komt). De werk-
en op de manier waarop u garanties af kunt geven in
plek heeft pas meerwaarde wanneer deze veilig genoeg
termen van beschikbaarheid en (data)veiligheid.
is zonder dat dit de prestaties negatief beïnvloed.
48
U heeft pas een tevreden gebruiker indien de werkplek daar beschikbaar is waar uw eindgebruiker deze wil gebruiken. Uw eindgebruiker is tevreden wanneer hij productief kan zijn waar hij dat wil zijn. Login consultants levert de beste user experience! Naast een uitgebreide toolset die we inzetten om uit te vinden wat voor uw organisatie ‘de beste user experience’ betekent, heeft Login Consultants de werkplek (of beter gezegd: End User Computing) in het DNA zitten.
49
Hoe kan Login Consultants organisaties ondersteunen 50
9. Hoe kan Login Consultants organisaties ondersteunen? Workplace Strategy Assessment inclusief Personas Onderzoek
Thema Workshops
Verschillende gebruikersgroepen binnen uw organisatie
kunnen orden voor het beantwoorden een specifieke
worden naar hun IT-gebruik en –behoeften getypeerd.
vraag op het gebied van:
Dit levert inzicht in welke werkplekken en –middelen
• Werkplek technologie selectie
passen bij welke gebruikersgroepen binnen de context
• Cloud readiness
van uw organisatie. De combinatie van business plannen
• Windows 10 assessment (welke waarde kan Win10
en personas bepalen de werkplekstrategie.
Wij bieden verschillende workshops aan die los ingezet
toevoegen voor uw organisatie) • Mobility Assessment
Bovendien betrekt deze aanpak medewerkers actief bij ‘hun’ toekomstige werkplek en het geeft inzicht in hoe
De onderwerpen van een assessments kunnen ook altijd
medewerkerstevredenheid kan worden verhoogd en
als onderdeel van de volledige Workplace Strategy
kosten kunnen worden verlaag
Assessment meegenomen worden.
51
Roadmap Ontwikkeling De resultaten van een Workspace Strategy Assessment of van een van de verschillende workshops worden verwerkt tot een voor zowel medewerkers als IT organisatie heldere roadmap. De roadmap maakt inzichtelijk welke mijlpalen er zijn en met welke projecten en ‘deliverables’ uw organisatie richting uw werkplek van 2020 gaat. Bij deze dienstverlening is het belangrijk om te weten dat Login Consultants niet per definitie kiest voor partnerschappen met een van de bekende vendors. De klantbehoefte staat centraal en daar worden vendors bij gezocht,
Meer over ons Strategisch Werkplekadvies?
niet andersom
52
Login Consultants Login Consultants is een onafhankelijke internationa-
De specialisten van Login Consultants creëren continue
le IT-werkplekspecialist gericht op End User Computing
innovatieve software oplossingen om de kwaliteit van
op basis van server-based computing (SBC) en Virtual
gecentraliseerde desktopimplementaties te ondersteu-
Desktop Infrastructures (VDI). We helpen onze klanten
nen en verbeteren. Deze inzet resulteerde tot nog toe in
graag de juiste balans te vinden tussen beheerbare IT en
een reeks software tools die waarde toevoegen aan de
een flexibele gebruikersomgeving. Login Consultants le-
software oplossingen van onder andere Citrix, Micro-
vert strategisch en technisch werkplekadvies, helpt orga-
soft en VMware. Deze freeware tools worden wereldwijd
nisaties bij IT-werkplek implementaties, waarbij een snelle
door duizenden organisaties toegepast en gewaardeerd.
oplevering met de hoogst mogelijke kwaliteit gegaran-
Het IP-lab van Login Consultants heeft aan de wieg ge-
deerd wordt met dank aan onze best practice aanpak.
staan van succesvolle software oplossingen als Login VSI,
Na oplevering van een project levert Login Consultants
Automation Machine, Login Online Desktop en het
professionele support voor desktop- en applicatiein-
onlangs door VMware overgenomen Immidio Flex
frastructuren; van incidentele technische support of het
Profiles.
packagen van applicaties tot het volledig beheren van uw
Meer informatie over Login Consultants?
(virtuele) desktopomgeving.
53
Login Consultants Nederland B.V. De Entree 11-13 1101 BH Amsterdam The Netherlands T. +31 (0) 20 342 0280 F. +31 (0) 20 697 5721 E.
[email protected] www.loginconsultants.com
Dé IT-werkplekspecialist
54
White paper De werkplek van 2020
55
