DeGroeneveldse Watermolen Verdwenen kastelen in hetWestland:
DeOudenburg te Monster
VanWSMtot Westnederland *
AgendaenTentoonstellingsnieuws jaargang3
r=*.pn:n:er 3
meitsJfsf{ssd
4 5 5 6 6 7 9 11 12 13 14
watermolen DeCroeneveldse spreekuur Historisch "Hoornbriefje" Vissers enkapers ||ingsnieuws Tentoonste VanWSM tot Westnederland Enouête inMonster DeOudenburg F25,000, VSB-Fonds schenkt Wisseltjes Agenda
LOFON verschijnt 6x perjaaren wordt in StreekHistorie o p d r a c h tv a n d e S t i c h t i n gS t r e e k -e n T u i n b o u w h i s t o r i e Westland uitgegevendoor PUBLISYS AJ Naaldwuk 325,2670 Postbus k a n t o o rH: a g e m a n s t r7a6a,t' s - C r a v e n z a n d e 7 82 2 5 4 4 E l a 1 74 82 2 3 0 6 ,f a x 0 1 4 in StreekHistorie kunt u zichwendentot Vooradvertenties vooralleoverigezaken: PUBLISYS;
Fousert |\/evr.N/.f,/.DahmeijerH e l i o t r o o1p1 L J N/ vandenEnde M a r i4 s1 J A de Brabander W i t t ev d . L a a n 2 l
nemen dez e zullen W ijhopendatvelendemoeite ennuêfein tê vl rllenen nn fe strrren li helotons zo vl
in vollegloriel HetHuisHonselersdUk voorpagina:
RedactiewestlandsstreekHistorie Westland en Tuinbouwhistorie St StreekBroekweg 154 [,,1iddel 2 6 7 5K LH o n s e l e r s d U k
endonanaarabonnees vormrondgestuurd huidige i shet Daar naas t Museum . teur svanhetW estlands D e. ver kr Ugbaar ver koop in de losse kor took sinds grotet hetgeen bevestigt wordtiederkeer oplage toeneemt. datdebelangstelling tijdomerachter hetdanookdehoogste WUvinden watze zUn, vanStreekHistorie wiedelezers te komen of suggesties enof zewensen vanhetbladvinden h e b b e n v o o r o n d e r w e r p ebne t r e f f e n ddee geschiedenis Vandaar dater eenenquêWestlandse (zie pagina 10) 9 en te isopgesteld
01740 21084
0174813073 2691HJ 's-0ravenzande 01749 44315 2681IVP lvlonster 01742 96909 2291KA Watenngen
DISTRIBUTIE W e s t l a n dSst r e e k H i s t owr ioer d tg r a t i st o e g e z o n d eana nd e Westland, en Tuinbouwhistorie donateurs vande St Streek12,50 L o s saeb o n n e m e n t Íe n n b i j e e na a n t a l l n h e t S t r e e ke- n T u i n b o u w m u s e uem W e s t l a n d sbeo e k h a n d ezl isj nb e p e r k lto s s en u m m e r st e koop(í 3,50) Vormgevingen zetwerk,zDTP PUBLlSYS l\,4aarten Prins,PetraZwinkels;
lvvvLu
vv
uv
ruvr
v'
ri
v
'
' v' l
aante brengen. verbeteringen eventuele maartweekeer alleen U hoefthetenquêteformulier Meteen enalsbriefte frankeren te vouwen dubbel plakbandje bUelkaar. houdtu hetformulier W i l tu h e tf o r m u l i et er r u g z e n dveono r3 1m e ia s r e eds de num m er danin hetvolgende W ekunnen publiceren. resultaten
voorwat hoortwat
wU ver l oten moeite voordegenomen Alsbeloning h e t b o ek v a n d e z e e n q u ê t e i n z e n d e r s onded re " F r e d e rHi ke n d r ei knA m a l ivaa nS o l m sv a nT h e r a waarin ook biografie Datiseenhistorische Coppens aande in hetW estla nd vanhunbezittingen enkele Komen. orCIe vuldanuw wiltkomen, inaanmerking Alsu hiervoor erez . e in op hetenquêtefor m ul(iD naamenadr es gegevens andervsoor wor denuiter aarner d gens gebruikt).
CTIFICATIE overhetportret nummer in hetvorige Inhetartikel v er vanderPotiser eenfamilienaam vanW illem k e e r do v e r g e k o m eEnr.s t o n d g: r o f .d r .i r .v a n ditmoetechterztlnvanRossem Rossum, htervoor. excuses Onze Redactie
Druken afwerking vanderOraaf, Pranger Drukkerij ÍVonster
CRETARIAAT
l s s N1 3 8 0 - 0 1 0 8 Westland @St,Streeken ïuinbouwhistorie mitsde vanartikelen uit dit bladistoegestaan, Overnemen wordtvermeld bronduidelrjk DeredactieontvangtgraageenbewUs-exemplaar
2
I
g t r e e ke- n H e t s e c r e t a r i avaat n d e S t i c h t i n S j.l overgegaan van isper31maart Tuinbouwhistorie Ch.vanVli et- F l i nt, naarmevr ouw de heerP.W .Vis 154,2675 KLHonselersdUk Broekweg Middel
mei/juni1994
paasdag EénvanonzevrUwilligers isafgelopen tweede afgereisdnaarRusland omdaartuinders metzeergrotebedrijven adviezen te gevenDusFrans, veelsucces daarinhetverre jeervarinoosten. Wezijnbenieuwd alsjeweer terugbentnaar z i Jonv e r H l l le e l waaut t o m o b i l zi sutlel enwne l o op n s genenmissch jenhoortuviaonskrantje daarnogweleens g e s c h o l dhe nbb etone nw ed el a a tste w e kede n M iddel over, Nuwehettochovervrijwillige medewerkers heooen zou Broekweg onveilig maakten Uweetnogweldatwevonge keer ikgraag uallen eens willen vragen ofumisschien degene bent, schreven overdeverhuizing vanhetoudeTuinbouwmuseum. dieonszoukunnen helpen indetuinvooreenochtend ofeen Datisdusgebeurd, vrachten volzijnernaardehistorische tuin middag of meer in de weekl gesleept omdaardoordetijdeenplaatsje tekrijgen. Allespullenstaan indeschuur enbUgebouwtjes, waarnogplaats was Zaterdag 16apiilwashetdeeerste keerdatweeenplantengezellig. Lekker vol,lekker Voormijzelf washetbestwelmoei beurs parkeerterrein hielden op het bijhetmuseum Wehadjeoudestekkie ja,uweetwel, Ir.1k omzomaar teverlaten Maar den de in dag ervoor al van één de afgebouwde kassen tafels n g ed nu , sko po p Over m ijnkop geplaatst . 1bee net e nH o l l a n jdose om bU weer slecht binnen te kunnen zUn [/aar wat gesproken, diezieternietuitzegtmngeliefde, wantdatishet eenverbazing toen Bram ik en om 9 uur aanwezig waren dat voordeel alsjebuiten werktindezonHartstikke bruinishii hethetmooiste weer intijden was
LAND
A n v|J
d a 1L u' ri lrri unuhy ai l nr Li n t uu
vormtekomen inde bouw v a nv e r s ch i l l e n dkea s s e n . 0 u d e m a t e r i aw l eonr d e n a a n g e v oeenr d in getimmerd elkaar en g e s c h r o ezfodda , t we ook kunnen b e g i n nm e ne th e t b e t e l e nv a n d e g r o n dD o osrp o n s o r s i s e r v oo r g e z o r gdda tw en u i-r,,nn
l,r^.^^
h^
L V V C t r r \ d ) ) t r i l U U U" -
w e r sK, o oesnAa d , a a nh e tw e r h kebb e na a nd et eb ou w e nk a s s eBna rre m a n nbee n ndea t , nnh+n
1,a..^^h^"
s\,rLc \d))tr|uuu-
wers, weten alles enkennen ookiedereen diemaar ietsmetde bouw vankassen temaken heeft0peengoede dagkwam Aad zrJn vader eenskrjken watzUnzoonaanhetbouwen was,Nol heette dieTien uurwashet,dustUdvooreenbakkie Vader Nol ookgevraagd ofhijtrekhadendatwaszo Naheteerste kopje koffievroeg zijnzoonaanhemofhUmisschien zinhadomvrUwilliger te worden. Nou,dathadzoonlief beternietkunnen vragen, wanthijstortte eenovervloed vanwoorden diejknooit opdelagere school hadgeleerd overdetafelheen. Laat ikhet zozeggen gingNadat dathetnogal overSodom endonder h1j uitgeraasd wasvielhetonsopdatdefundatie van0escnuur geenscheuren vertoonde, dusbestwelsolide wasVader Nol stapte opzUn snorfiets enwenste onsnogveelsucces mer0e tuin.Wateengrotehanden haddiemantochejgenlUk tlaar1a, hr.1 waseenlange geweest tUdvanzijnlevenkolenschipper Honderdtwintig kilowoogh11 nuenhrjwees opzrtnduimstok vaneenmeterlangaandathU68cmhadgehad vanzrjnleven, dusnogmaar eenstukje hadtegaan mocht hUB0worden
W ek o n d ednu sh e e r l b i ju k i t ezni j nC a uewe nt a f em l et koffiezet-apparaat neergezet, deplanten diewUvandetuinte gezet, ruilen hadden bUelkaar eneenbakkie ingeschonken We zaten nogmaar netindezonof daarkwamen deeerste men senal.Sommige mensen waren tochweernaarhetoudetuingeweest bouwmuseum Maar hrerisgeenmuseum meer, zei (nieuwe dedierenarts eigenaar) Samen metdeKoninklijke [/aatschappij voorTuinbouw enPlantkunde hadden weeen geslaagde zeer ochtend Wetelden eenkleine 50personen Heelwat, vindik,omdat erzoweinig bekendhei a and w as gegeven vanonzekantuit Maar wewilden heteersteens aan krtken Ukuntervanopaandatditnavolging krrlgt. Leuk daterzoveel ster s plantenliefhebber s en zijndieopeenontspannen planten manier geld uitwisselen zonder datdaar bjjtepas komt ïotdevolgende keetikgaopvakantiel lJsbrand vanEendenburq.
m e i/ j u n i1 9 9 4
3
)SEWATERMOLEN
toe Inhetaanrestauratie e ln1884wasdemolenkap j a a r n zelfde w e r de e nr o e d ea f k o m s t ivga nd e poldernaar , de g e b l e ve n . E ve nvo or bijhet Buikslootmolen in deZouteveense d e z et i j d b e w a a rd 't prOvinciale polder om kerkdorp Woudt,nietVervande in deCroeneveldse vervoerd molenwerf de Monsterwateringdaareenoudemolenroede ln 1886 WegnaarDeLier,staataan te vervangen. . em o l e nl i g t o p d e w e r dd e b u i t e n k avnat nd eC r o e n e v e l dmsoel e n s eo l e n D d e G r o e n e v e l dm g r e n sv a ne enkl e i no p e nstu kg ra sl and, een gr ondig er s teeds onzeeeuwwar en bepleisterInd. glas- ónderhóudswerkzaamheden groeneoasetemiddenvande oprukkende nodigomdewaterpeiltuinbouw. te brengen nietingevaar indepolder beheer sing demolen verrichtte Wereldoorlog deTweede TUdens heeft ookdebem aling overde Monsterwatering Vanaf defietsbrug w aar , v an vandeOudeLier polder opdemolenDeenthousiastet o e nw e g e nosl i e s c h a a rhset etd i e s e l g e muaiat -l meneenfraaigezicht jongemolenaar, RobvanZiill,zorgtervoordatde geschakeld vandetuinbouw Vanwege dekomst was, vaneenaantaljarenindeCroeneveldse molen destilstand 0roeneveldse jarende polder namindevUftiger gere- behoefte is.Hetaantaljaarlijks snelaanhetgoedmaken toe Uiteindel i i k aaneenm otor gemaal gistreerde hangtzo bouwde vandebovenas omwentelingen d de m enin 1958opviifm eterafstanvan i j e t a r c h i evf a n h e t m o l e ne e nn i e u w ! a n k zh r o n dd e m i l j o e nD m d e d i e s e l g e mw a aala, r n a o l e n isdegeschiedenis vanDelfland Hoogheemraadschap gebruik terugliep raakte endeverzorging buiten goedte reconstrueren. vandezeoudemolenplaats vaenD e l fl a nwdor dtver ke u rb o e kj l n h e to u d s t e m e l d ,d a t m e n i n 1 4 4 5i n d e a a n g r e n z e n d e dieookhet lietoprichten, eenwatermolen Lierpolder moest vanCroeneveld wegwateruitdeomgeving gebied zodatmenkort waste omvangrijk, Dit malen. d a a r n oa o kt o t d e b o u wv a ne e nm o l e ni n d e r o e sbt e s l u i t eInn.t e g e n C r o e n e v e l dp soel d em s v e r l e e f ddee s t e l l i n tgo t v e e la n d e r em o l e n o tijd.In1620 Spaanse molen dewoelige Croeneveldse van overdetoestand de molenmeesters klaagden " va n g e heelicken o u d e rd o m , h u nw a t e r mo l edni e wasechtervoorwas.Voornieuwbouw verghaen" g e e n g e l d . W e l i e tm e nd o o rv e r s c h i l l e n d e lopig verrichten. reparaties steeds timmerlieden
va gn eh e t U i td e n o t u l e vn a nh e tb e s t u u r s c o l l e H o o g h e e m r a a d s c hbal ipj k t , d a t d e o u d e msoel e nk o r tv o o r' 1 6a u g u s t u1s7 1 9 Croeneveld was waagsg e ra a kt e n g e h eelUck d o o rb l i k s e mi n sl polder hebben niet vande Deingelanden verteert". Erwerddirecteenuitom ditverlies. langgetreurd g e b r e i bd e s tegk e ma a kt stenen vo o re e nn i e u we d un engoedw a t e r m o l eNna. d adt eh o o g h e e mra h gegeven, vondop hadden keuring aanditbouwplan plaats het rechtin 1719 de besteding 18augustus ' t h u i sv a n W o u d tP. i e t evr a nW i e r i n gnea mh e t zijnborOnder karwei aanvoordesomvanf2549,-. g e nb e v o nzdi c ho o kJ o a c h i vma nd e B o s c he,e n per1januari 1977ishet depolderconcentratie ebouwer Sinds u i rtS ch i p l u i d eDn. b e k e n dm e o le n ma ke v ande eigenaar vanDelfland werk"mees' Hoogheem r aadschap verplichtte zichalhetvoorgeschreven heefthet Vanaf datogenblik m olen, Hetresultaat waseen Cr oeneveldse te setten". terlUk in malkander zichingezet voorderestauratie vanDelfland rondestenenmolenmeteenrietenkap.Hettype bestuur " g ro n d ze i l er " de bemalingscapaciteit watermolen. 0mdat van deze met een w e r do m s c hre ve an l se e n v a nd e g l a s t u i n b o ui nwd e w,a a r v adnev l u c h2t 5 d o o rd e t o e n a m e O u d - H o l l a nw d si eek v o r m polder "een maakversterkt moestworden, Croeneveldse d m e t e rb e d r oe gIn, d e zemo l e nb e vo n zich in 19 82een Dienst van Delfland Technische tot 1979werdbewoond; te de bequaame woonplaats",die > maken vanhetscheprad olanvoorhetoperationeel BoekesteUn. hetlaatst doordefamilie
4
mei/juni1994
indemolen enhetelektrisch aandriiven daarvan scheprad in bedriif laarlaterkonhetnieuwe genomen. Vervolgens werdin nauwoverleg met RUksdienst voorN/onumentenzorg eenplan jaarhebik in een Wisseltje" verleden in dit blad voorherstel vandewindaandrUving envoorrestaura- gevr aagd, wier nekonver tellen, wat een hoor nt i ev a nd em o l e n ro mp D a. n kzU su b si d i e - toezegginbriefje is. BU de verkoop van een koe in 1787 werd g e nv a nv e r s c h i l l e nodve r h e i d s i n s t a knot jnei ns methetgeldookeen"hoornbriefje overhandigd tk a u g u s t u1s9 8 5m e td eve rb o u w i w n go rd en begon- k w a md i tt e g e ni nh e ta r c h i eVf a nd e rp o t I nd e n e n .N a a shte th e rsteva l nh e tme tse l w er k de getuigenverklaring van vanCovert Hulspas, debeheerder m o l e n r o mwpe rd eono kd ed ra a i e n d e l en enhet vandegoederen vanCornelis vanderPot,verklaart houtwerk indemolengerepareerd hijbUdever koop vantweekoeien nietalleen het geld,maarookdehoornbriefjes te hebben overhanOp2 5n o v e m b 1e 9r 8 6 w a sd emo l e n w e e vr oorhet digd.Hetenigantwoord kwamvandeheerA.W. van eerstopwindkracht inwerking Op25meii9B7was VlietuitDenHaag, diealles verzamelt watmetkoeien derestauratie, waarvan detotalekosten f 785000,- te maken heeft.Hijstuurde mewatcopieën ujtoude gereedDelfland bedroegen beschikt hiermee weer boeken, waar in welgespr oken wor dtover hoor novereenbedrijfswaardige watermolen Hetbehoud geld maarnietover hoornbriefje Ervaltietsvoor voordetoekomst llktverzekerd! te zeggen om hethoornbriefje te zienalseenkwivoorhetbetaalde J WMoerman tantie hoorngeld, maar te bewrlzen ishetnogniet H e te e r s t ce i t a akt o m tu i rh e tb o e k N a t u u r l i j k e Bronnen Historie vanHolland vanBerkhev, , doorJ leFrancq Hetoudstekeurboekje vanhetHoogheemraadschap vanDelfland g e d r u kt te L e i d ed n o o r P H . T r a p i n 1 8 1 1I.n h e t c i r c a 1 4 4 0 - 1 4 4 5A l p h e n a / d R i j n 1 9 B t O u d - a r c h i e f negende deel hiervan staat j756, op de bladzUden 462en Hoogheemraadschap vanDelfland, lnv,nr Literatuur 463hoedeverkoop vankoeien verlooptHet"hand0. Ottevanger e,a.,Molens enandere waterstaatkundigeje-klapwordtuitgelegd , gemalen endegebrujkte termenen elementen in Midden-Delfland. DenHaag 1985, uitspr aken ver klaar d. Dan kom tdevolgendtek e s t; polder, in:DewaterJ,DvanTuyl,Demolenvande Croeneveldse l i j n ,h e t p e r s o n e e l s o r gvaaannh e t H o o g h e e m r a a d s cvhaanp " B U dezen h a n d ehle b b e ne ,v e na l sb i ja l l ea n d e r e Delfland, nov.1986ensept.1987 vanhandel, veeltUds bijzondere voorwaarD i ta r t i k ei lse e r d evr e r s c h e n ei nn' M o n u m e n t eenn h i s t o r i s c h e soorten plaats, den en over eenkomsten wor dende m e r k w a a r d i g h e dSecnh' i p l u i d1e9n8 8 d ek oe gewoonlijk ver kocht op voor waar de, datde z el v e g e z o n ids ,e n i n t i j d e nv a nV e e p e sdt a , t0 e z e t v e g e b e t e ri ds ;k o m e n dveo o r t si n a a n m e r k idnegn ouderdom vanhetbeest, hetalof nietmetkalf,het alof nietaandenur r ng enz; wor dende bov en den gewoonlijk koopprUs nogeenzesthalf bedongen, het genaamd welkTOUWof HOORNCELD wordt Detekstgaatverdetmaarmengeeftgeenverklaring Almeerdan20iaar wordteropzaterdagmorgen his- vanhetwoordhoorngeld'. Encvclopedie , z d a tu b u j t e n ln de Agr ar ische vanVeenman t o r i s c shp r e e k uguer h o u d edn w v oor Landbouw, Tuinbouw en Bosbouw", uitgegeven door werktUd informatie kuntkrijgen overdeWesflandse juli Elsevier in 1954, staat onder het hoofdje hoornstreekgeschieden is g e l d, o p b l z 3 7 6 / 3 7h7e tv o l g e n d"eH: o o r n g e l d D eh e r e nEm me nesnva nA d ri ch ez1 m nh i er m ee in Omslag overdeveehouders, waarbrj dezeperrund hetbeginvandejaren70begonnen indeBloemen- eenbepaald bedrag moeten betalen TerbestrUding v e i l i n(go pk a me4r 1 ).tnh e tC e n tru vo m o rStr eek- vanderunderpest werd in i799 aan de veehouders historie aanhetWilhelminaplein in Naaldwlk werooe d e v e r p l i c h t i nogp g e l e ghde t m e t r u n d e r p e s t h e eV r a nA d r i c h erm e a s s i s t e0eor o r besmette e g e l m a tgi g veeterstond te slachten Erwerdeenveemedewerke rsd eh i sto ri sch v an w e rkg roepen Dit fondsopger icht, waar uit veehouder s,veehaddie z a t e r d a g o c h te n d sp re weeku rdbuUrh e tb e tr ekkendenmoeten gestelo afmaken, schadeloos zo uoen vanhetStreekmuseum voortgezet wordenDitfondswerdgevormd dooreenhoornSinds1 aprilwordtop zaterdagmiddag spreek- geldte heffenvantweestuivers voorelkrundboven jaar uur gehoudentijdensde openstellíng de 2 oud en van 1 stuiver voor elkstukfunovee van het van3 maanden tot 2 jaaroud.Hethoorngeld museum. werdrn geheven, hetlaatst Voorvragenop streekhistorisch gebiedkuntu voor- 1844voor bedankt VanVliet, voordezeinfor, meneer t a a nt e r e c h t v a n2 t o t 5 u u r .H e ts p r e e k u uwr o r d t HartelUk matiel Nu nog iemand dieaantoont, dathethoorna f w i s s e l e n vd e r z o r g dd o o r : C . B e i j e rJ, A d e briefje het bewUs is voor het betalen van hetnoornp r i n s H o o g e n d a m Brabande l J D a h m e Um e tw . M en
ooRNBRIEFIE"
J 0lyslagers.
geldl
M Prins-Hoogendam mei/ juni 1994
5
4''""ífe!d*
Siiffiffiww
geprogroepOud-Monster, te Leiden aandeRUksuniversiteit t o 'Vissers .o dezeevisserij ophetproefschrift enkapers, moveerd (ca. 1580 kapers Duinkerker en de vanuit hetMaasmondgebied - 1648)Deredactiecommissie wensthem vanStreekHistorie en Tuinbouwhistor i e o voor Str eekproficiat vanzijn afronding metdesuccesvolle vanharte alsdeel20 OPENSTELLINO zalworden uitgegeven MUSEUM Hetproefschrift WESTLANDS onderzoek. Reeks. Historische enopdonderdag12mei indeHollandse 5mei,Bevrijdingsdag, 0pdonderdag geopend v an Museum ishetW estlands Hemelvaar tsdag, - 17.00 gelegenheid archteven 14,00 aan ineengrootaantal omeenbezoek AdrivanVlietheeftvanaf1986 uur,Eengoede opdezee- hetmuseum vandekaapvaart naar deinvloed verricht onderzoek tebrengen. gesloten, tijdensdeTachtigiarigeTweede tshetmuseum visserU vanuithetMaasmondgebied 23mei, Pinksterdag, ( zater dag washet Tijdens 14m ei )i s, het n nd eze sti e nedeeuw Fietsdag 0 o r l o gI nh e tmi d d eva deLandelijke elege visserijcentrum tot hetgrootste uitgegroeid an a nd es t e m p e l r oeunti se Maasmondgebied W e s t l a nMduss e ugm geopend Nederlanden vandeNoordelijke van900tot1700uur vanhet overdegeschiedenis expositie depermanente Behalve groeiproces In Westland dit echter tendoorbraken despeciale 0pstandsjaren ophetogenblik Deeerste isinhetmuseum gingen veel toonstelling tendooroorlogshandelingen 1572-1574 te zienDeze dejaren VanWSM tot Westnederland het kon Nadien verloren de Maassteden uit vissersschepen tot23lult isverlengd toonstelling plaatsen geleidelUk herstellen. O p1 4 m e ie n 1 1 J u niis h e t n o g m o g e l i jeke n zichindemeeste vissersbedrUf het ,VOSIÁLO,SCHE o n d e rb ro to keennP h i l i pl lsi n1585 er rijdtdaneen D i to r o c ewse r d BUSRIT te maken: werdhetmogelUk oudeWSM-bus Daardoor Museum enhet heroverde, Vlaamse kustgebied hetWestlands tussen koopvaardijvisserijen in haar het Westlands Republiek vanaf kaapvaart de Vertrektijden met Busmuseum Haags was M useum vandekaperschepen Debemanning tetreffen. en16.25 uur . activiteiten 13.45,15j0 : vandeVlaamse uitdevissersbevolking hoofdzakelijk afkomstig trokken ln museum"DeKorenschuur" enbuitgelden is doorhogegages te Loosduinen kust,maar aangelokt landen Europese : en andere t e z i e n de Republiek uit ookzeelieden t / m 2 3 o k t o b edr e t e n t o o n s t e l l i n g jaren " kwamen " S C H I L D E R ALC0H0TSID CUEIN 1595-1604 Alleenalin de naarVlaanderen. Ne e nn o s t a l g i s c h e Maasmondse bestaande 133uan deuit430schepen oudeLoosduinse tenminste langs eengrotecollectie wandeling kapers inaanraking. plekjes, metDuinkerker vissersvloot doorJ.vd.Meerenenkele opdoekgebracht anoeren. vandeStaten H e tm u s e u m opaandringen Vanuit zeeenoverlandwerden i sg e l e g eana nd e M a r g a r e t vhaan pogingen uitte Hennebergweg dekaperhavens ondernomen enisopen vanHolland 2anaast dekorenmolen Zelfs degroots elkezaterdag echter. mislukten Allepogingen uur.Voorgroepen schakelen. tot 17.00 van13.00 op kanop andere liepbijNieuwpoort in1600 opDuinkerken wordengemaakt aanval opgezette ureneenafspraak uit. of 3977223. eenmislukking naar070 3979015 doorte bellen
5eu
vande alsgevolg vissersvloot deMaasmondse Intotaalverloor gulden. 6 miljoen vanruim terwaarde kaapvaart 889schepen gevolheeltastbare haddekaapvaart Voordevissersbevolking gen.Velen maanden door anderen brachten vonden dedood, gevangenrssen
in aandeKorteHoogstraat ln het schielandshuis juni jubileumtentoonstelling de istm 19 Rotterdam "PRENTEN te zien,dit isdevijftigste VANF0RMAAT" vanStolk. vandeAtlas collectie uit de tentoonstelling prenten historie toont17deeeuwse Deze exoositie
m e i /j u n i 1 9 9 4
WESTNEDERLAND :llinghieldde heerJ.CHartingsveld devolgende inleiding
net kwamen t o t s t a n dd e l i j n e nD e nH a a g-PoeldUk, Loosduinen metvandaar voortzetting naar pluseenbad l i jvnan s- Cr avenzande en NaaldwUk, periode Loosduinen naarKUkduin Indetweede werd d i t n e tg e s a n e eer d n k w a m euni t b r e i d i n gteont s t a n dn a a H r o e kv a nH o l l a n M d ,a a s s l ue insD e l f t , gereedkwamen welke in1912. Twee lateaanvullingen hier op zr lnnogI om legging te Monster enee nv ei lingspoor te s-Cravenzande, resp.in 1926enj952. Maar, terugin detUd.Openbaar vervoer betekende Voor dien war enalveleW estlandse veilingen aanvroeger trekschuiten enpostkoetsen, diligences en gesloten aanhetW.SN/- net,waardoor deafvoer van omnibusse n ki n h e tWe stl a nBdUd ekomst Oo van g r o e n t e ne n d e a a n v o evr a n k o l e nv o o r d e detramendetreinzijnzeopgeheven lk noemu er W estlandse tuinderper s spoorzonder over l adi ng €0np??f : trekschuitdiensten vanMaassluis naarDelft k o np l a a t s v i n dIennD e l f et n M a a s s l u wiasr e n de (d eJ o n gVa , nd e rWe l ), va nV l a a rd i n gneaar n Delft s p o o r w e g a a n s l u i t i nignoM n ;a a s s l uoi so k d e (Verschoor), omnibusdiensten vandeLiernaarDelft zee_haven voorEngeland. Erm agger ustgez egd (S o l l e v evl da)n,L o o sd u i nneana B ( van worden r l o e me ndaal grootmaakte dat de W.S M het Westland en 's-Cravenzande-Hoek (L.Boon), derLelie), vanHolland hetW estland deW S.L/Deom bouw vanhetoude - i s -C r a v e n z a n(deev e n e eLn.sB o o n ) , net( vanslinger ende Maasslu tr am wegllnen tot lokaal s poor - DenHaag (deheerBochove), Loosduinen Maassluisopeigen vr Ue baan) endeaanleg vandenieuwlei j - D e l f t( Z w a a r dW) ,a t e r i n g e- n R i j s w i(j kd e h e e r nenhadden niettot standkunnen komen zonder de Janknegt) Deze |aatste staakte zUndienst overigens steunvanMinister C.Lely, diedestijds minis ter v an pasin1922metdekomst vandeVIOSbussen. Waterstaat was. Hetwasdanookeenheleomwenteling diedespoorjsch H e ti sd e z e l f dm e nt r a m w e g eve n ro o rza a kte n :o mme c han sto e i n i s t evra nd ea f s l u i t i nvga nd e na , am t r a n s p ovr a t nr e i zi g eersng o e d e rew r entot Zuider zee, d. en Lelystad isnaarhemgenoemVoor dantoegebruik paardekrach-deaanleg maakte vanletterllke vantr am wegen in denlande beda c ht hi j t e n .l n 1 8 9 3w e rdh e ttra j e ct S ch i e d a-m Hoekvan eenfinancieringssysteem vanrenteloze voorschotH o l l a n gd e o p e n vd a nd e H o l l a n d s c thJeZ e r e n ten'.1/3doorhetriik,1/3doordebetreffende projBB2en 1912een vincie, Spoorweg N/aatschappu, entussen en1/3doordestreek endemaatschappij zelf a a n t a l t r a m l i j n e nv a n d e W e s f l a n d s c h eElke aanvraag daarvoor moesthUindevormvaneen Stoomtramweg Maatschappu DeWSN/.(aanvankelUk wetdoordeTweede endeEerste kamerloodsen Als werddeafkorting WST[/ gebruikt, maarlaatu zich e r e e nm i n i s t edreg e s c h i e d einnim s a gg a a na l s nretverleiden omte denken datditzoubetekenen:minister vanopenbaar vervoer, danishUhetwel Het Westlands StreekTuinbouwmuseum, en wanroeze werdhemdoorkamerleden nietaltUd in dankafgenuttige instelling dateert vanveellater!). nomenInjuli1901 verweten zUhemmetbetrekking D eW . S M ,d a nw e rdo p g e ri ch o pt j 0 a u g u stus 1BB1 tot onteigening ten behoeve vandeW esfl ands e r nA m s t e r d aem nb l e edf a a n r o ge e na a n t a l j a r e nIr.Jnen eensomtUds te sterkdrr.lven om strerenmet kantoor houden. Zewasdeopvolgster vaneenmaat- tr amwegen te begiftigen . M aar in 19j2wasz, oal s s ch a p pmi je te enn o gve epl re te n ti e u zer n aamde : gezegd, hetnetgereed, enjn dejarentwintigkwaAlgemeene Stoomtramweg Maatschappr.y, maaroan mendeveilingaansluitingen gereed. meteenveelbescheidener spoorbreedte, namelr.lkEnzomeende dedirectie dezaak nogvelejarenmet slechts 75centimeter. Hetisdanookmaargoed, dat goederesultaten voortte kunnen zetten,maarde dezeonderneming nooiteenspain degrondheeft ontwikkeling nadeEerste Wereldoorlog wasanoers. ge z eet na ln a1j a a rw e rdo p g e h e vewna, nter zou D ea u t o m o b iheal dz i j nv u u r d o ogpe h a e d ng o e d metditsmalspoornet nooitaansluiting aandespoor- doorstaan geworden HUwasvolwaardig envormoe gegeven wegen kunnen worden. Endatkonmetde eenlevens gevaarlljke concurrent voorhettramwegjuist W,S [/ wel.Zijhetdandater ingrrlpende verleg- bedr ijf. Ookin hetW estland kwam en er r ond1920 gingen plaatsvinden moesten Wekunnen detram- velekapers opdekust, diedeW.S.M, zichnauwelr.lks wegperiode danookin tweestukken verdelen: het vanhetlUfkonhoudenSommigen werden weggeoudenet,van1BB2 tot 1900, enhetnieuwe enver- concur r eerander d, en over genom en, maars teeds nieuwde net,vanaf 1900, Indeperiode vanhetoude kwamen ernieuwe bedrUven enbedrUfjes bU. fiamna
^^
h^É^^
L / d i l r Ë ) t r : t| | t u t u t t .
"V a n WS . Mt o t W e stn e d e rl ava n dn', 1 8 8 1tot 1994, daarover ietsvertellen in 12minuten, datmoetdan g a a nI nh e tt e mp ova ne e nsn e l d i e nV sta nlijn201 b.v.: in28minuten vanRotterdam naarDelft.of.om d i c h t eirn d e b u u r t e k o m e nv,a nl i j ni 2 4 :i n 2 7 minuten vanRotterdam naarNaaldwUk. DatkanallemaalbUWestnederlandl
mei/ iuni1994
7
pakte enenergie terugbUAF,Metveelenthousiasme t o e n i e d e r e eanl l e sa a ni n d e e u f o r i ev a nd e wasdeeerste naarRotterdam , DelLJn Wederopbouw invulaf Verdere hetbusnet Iijnen rondde nieuwe tot het bedrijf maakte lingenfrequentieverhoging - Delft; en Onder drukvanbromfiets Dam, destreekvervoerder N/aaslandse NaaldwUk in1927 Maassluis de bomen nu weer ook bleken t eigen autootje later donderdagin 1931de KUkduin, 1928 Loosduinen tn door maargesteund te groeien, 1932reed niettot indehemel naarDelftenop 2 oktober semarkttram (die isdeonderneming overigens overheidssubsidies DenHaag tramvanuit delaatste in Spoor w egen doordeNeder landse i n devr oege viaover name E e ng r o t ec o n cu rrew na t adr eW.S .M. geenparticulier meeris)ersteeds jarentwintigmeete maken bedrUf kreegwasdeheerPiet 1941a1lang nette onder houeengoedaansluitend r e n a a mV I O S ingeslaagd L i p m auni tW a t e r i n g edni e, o n d e d er (Vooruitgang enhettoegenom ven netver dichting maarliefst1Baotobus- den.Deze ls0nsStreven) tot mogel U k in nietlanger hethelaas d ergeziene keerm aakten lijneo n p e n deene e ni n h e tWe stl a nze te komen dorpen hart van de het Tussen bedrijven werd beide vervoersonderneming ten hetMar k tpl ei quogehandhaafd, te NaaldwUk, eenminof HetW ilhelm ina- plein werdeensoortstatus C r a v e n z a n d e , s ,tz i J n d e m a r ktte M a a s s l uhi e mennietop s waardoor coëxistentie, meervreedzame s c h i l d e r a c h t ipglee k j e s
grondgebied doorelkanders q V richtteziCh drnno Dê\l1/ de voornamelijk op DenHaag, grotendeels op Delft. VIOS v ,
v ,
r - l i cvnvn f n t n ' s m e t n U d e vru
, Y .
eropnogwat autobussen w e e m o e d ihgeer i n n e r i n g e no p r o e p em n ,a adr l e m o e s t ew n o r d e np r i j s 9 e g e v evno o rm o o e r n e b u s s t a t i om n se tg o e d e
jarendertig, ingeDemagere l e i dd o o rd e i n e e n s t o r t i n g v a nd e a a n d e l e n m avraknt nverstanfaciliteifen zoals W a lS l t r e eot p 2 4 o k t o b e r NaaldwUk in de Verdilaan 1 9 2 9b r a c h teono kvo o rd e vdll uc L/e LUtrpd))lllv eg nma l a i se W SN /t.e r u g g a n ESOfoon, waarmee se rkt T o e nd e N e d e rl a n dma evenop goedkope kunnen oproepen hun collega s chauffeurs Belgische ballonfietmet werd overspoeld ik wachten, beschouw reiziger te overstappende een velendefietsbovendemaandelUkse sen,verkozen u i t v i n d i nngad i ev a nd ea u t o b u s Degroentenexportw e la l sd eb e s t e vooreenabonnement. uitgave profutvangehad n o rb o t e r w a sd e l e u s . zelflkheberaltalloze malen vo l i e pt e r u g " K a n o n n e L o o n s v e r l a g ie nn goenntsl a g ebnud eWSM.war en d ordt gevolg uit datdal S c h a a l v e r g r o twi naga,r v aonp e l kg e b i e w Entoenmenweerlangzaam het werkt,brachtde datdiekostenbesparend washetspoedig daar- beweerd te krabbelen, begon omhoog N Seenaangr enz ende WS.Mer toemetdeCitosa, naí940. te bestrUken vervoernet fuseren en een te improvisatiedochter, veel brachten Dedonkere oorlogsjaren n e ng ro tevar iatie toeuitstrektDatwasper1januaan datzichtot Utrecht t a l e nat a nh e tl i chet ng a ve e mees ervaring voldoende NudaarblUkbaar kwamdepersonentreinari1969. materieel te zienln 1942/43 gaatWestnederland vandtt aanheteinde terugOokdetot grotelengte opgedaan, zelfsnog13maanden tel and gegroeide groententrams : metZuid- W est- N eder fuser en Delft,dieaande jaaropnieuw richting onderneontstane eenuitfusies eveneens a mkru i steme n tva nD e l ftk omende Tierikzee, N / a a s l a nD dse eenindrukwekkende aan- m i n g( v a nh u i su i t d e R o t t e r d a m Ïsrea m w e g legeof kolentrams, boden reiktdelagearmtot Brugge Daardoor b l i kv o o re e nj e u g d ivge r v o e r s h o b bayl siisktw a s . MaatschappU) uit dus.ZoishetbedrUf internationaal Antwerpen, l k h e bd a a rm e tm i j nH B S - s t u d i e b o emkeenni g e en duseenuitermate vanZuid Holland aldushetnuttigemet eendriehoekje zomermiddag doorgebracht, geworden. gewassen onderneming uitdekluiten verenigend. hetaangename l n h e tk a d evr a nd e c o n c e n t r a tvraenv e r v o e r s - was Enhiermee - eenvooroorlogse WSTNl naar deinitialen wilikterugkeren overheidsstreven bedrUven januari s hthebdiedezeletterec 1941doorde m aarnuin debetekenis vandeVl0S alper1 hetbusnet gedwon- b e n ,e n s t a i k w e e rm e t b e i d eb e n e ni n h e t Doorbandengebrek WS.N/ overgenomen. - enTuinbouwmuseum, geef gen,kwamen Craag Streek weerterugbUdeW.SM, die Westlands defietsers o p e n i n a g a nu d a a d v a n d e vanmaterieel enonderdelenge-i k n uh e tw o o r de nd e zelfdoorvordering terug kraooer kwamte zitten breksteeds J.CvanHartingsveldt n i,j n a N ad eb e v r i j d i n wga sd eWS . N /a. l, sz o v e l e b v v v '
n^
mei/juni1994
J v u v l
+^^^^^êina
vrn
Àn
LEZER ln welkeplaatswoont u? n n 0 n
0 0 n 0 n 0 0
0 0
n
's-Cravenzande Heenweg ter HeUde HoekvanHolland DenHoorn HonselersdUk Kwintsheul deLier MaasdUk Maasland Monster N a a l d w Uk Poelduk Schipluiden Wateringen t Woudt
Tot welke leeftijdscategoriebehoort u? 0 0 0 0 0 0
15tot25 25tot 35 55tot 45 45tot 55 55tot 65 6 5e no u d er
Bentu manlvrouw? Bentu al donateurvanhet WestlandsMuseum?
HET BLAD regelmatig Ontvangt u StreekHistorie iedere2maanden? oia 0 nee In welkestaatontvangtu het blad? 0 goed/netjes 0 gevouwen/gekreukeld igd/gescheu 0 beschad rd 0 bladenliggenlos
Hoevaakleestu StreekHistorie? 0 altUd 0 soms 0 nooit Hoeveel'meelezers' heeft u? (zoalsfamilieen vrienden) 0 0 0 0 0 0
geen een twee dr ie vier vUfof meer
Bewaartu StreekHistorie? \J
)A
v)4
U
Bentu weleensin het Westlands Museumgeweest?
Alsu StreekHistoriebewaart,kijlc u het blad laternogweleensin?
r\i^ v)a v
IICE
vJd ttcc
v
ttcg
Heeftu behoefteaanadressendie in verbandstaanmet de streekhistorie?
Watvindt u van de overzichtelukheid van het blad?
0 nee 0 ja:te weten
0 goed
n
uitstekend
o redelUk maug 0 slecht mei/juni1994
9
L
(s (s
O n d e rd e i n z e n d e rvsa nd e z ee n q u ê t ew o r d t h e t o o e r " F r e d e r iHk e n d r i ek n A m a l i a v a nS o l m sv" e r l o o tA i su
o)
9V
d a a r v o oi rn a a n m e r k i nwgi l t k o m e nv, u l d a n h i e r o n d e r u w n a a me n a d r e si n ( d e z eg e g e v e nws o r d e nn a t u u r l i j k nergens andersvoorgebruikt),
beoordeelt?
naam
Vasterubrieken: o
't
Land
o Tentoonstellingsnieuws . Agenda . Wisseltjes
straat
n nnn vvvv n nnn vvvv n n n vnv v n n n vnv v
pclplaats
Artikelen uit voorgaande nummers: . . . . . a a a a
brievenuit de citadel heraldiek (bij)geloof de Broekboomgaard inNaaldwUk de PiëtavanTermote
grafkelder unieke in Monster jaren vertierindedertiger drukbezochte opendag perfietsvanSchipluiden naarhetWestlands Museum roofmoord in 1Beeeuws Wateringen deNieuwlandse molen
n
0 0 0 0 0 0
00 00 00 00
0 0 0 0
00 00 00 00 00
0 0 0 U
0
000
n
000
0i
Overwelkeperiodein de Wesflandse f geschiedenis zouu wat meerwillenweten? 0 0 0 0 0 0 0 0
prehistorie romeinse tUd 500tot 1500 1500tot 1600 1600tot 1700 1 7 0 0 t o t1 8 0 0 1 8 0 O t o t1 9 OO 1 9 0 0 t ont u
= =
o J
Watvindt u van de iilustraties? 0 0 0 0 0
LO N M)
uitstekend goed redelUk matig slecht
z
-o +)
o
f
Heeftu suggesties voor onderwerpen? (bijv.:kastelenen buitenplaatsen,
:::T::T:i ::::::ï::',iiT:ï::ï:1
10
vr
m e i/ i u n i 1 9 9 4
vr
-r N
o
(0
À
N
RGINMONSTER gestaan, InhetWestland hebben velekastelen waar- burgermade en0udenburgertient. Maarhethelpt plaats vanwede naamenexacte kennen, nietechtomdeOudenburch te vinden. bijvoor- allemaal b e e l d P o l a n e nK , e n e n b u r gH, o n s h o l r e d i j k , kastelen Ineeneind16deeeuws kaartboek vandeabdU van Boekestein, 0roeneveld enz.Vaneenaantal wetenweniethoezegenoemd werden, maarwel RUnsburg, dieveellandheeftaanweerszijde vande w a a rz eg e s t a ahne b b e nz,o a l sb i j v o o r b e edl e iseenopvallende in d Oudenbur ger laan, uitstu l pi ng " B r o eBk o o mg a a ird nN ' a a l d weUnkd e H oogwer f" hetslotenpatroon, ziefig 1: DèZe komt Uitstulping aanhetVlotin Monster. Vanandere kastelen weten ooknogenigszins voorop dekamtvanKruikius uit wedenaam, maarnietwaarzegestaan hebben. Een 1 7 1 2z, i ef i g 2 . l n h e t r e g i s t evra nm e t i n gV a n (378Jvinden voorbeeld hiervan isdeOudenburg inMonster. Monster wehierover : "ltemvanden OverdeOudenburg isin hetverleden alhetnodige bredenw09€(=Monsterse weg)tottendijckslote g e s c h r e v e n , w a adr eb im j e e s t es c h r i j v e rdse toe,daerdieHogewerin ff leyt,datclooster v an 0udenburg vroeg-middeleeuwse walburcht, alseen Reynsbor ch, 12mor gen5 hont,desbr uycC t l aes v e r g e l i j k b aa mertMi d d e l b u rg S o, u b u rg, denBur g P i e t e H r u y g e sW z ,i l l e m s ,l a e s J a n s zH o o c h u yC e n z .z a g e nH. etzo ue e nro n do mw a lte d r r einzijn Aller tsz, Huyge JanBoudijnsz, W illem Sm itJ, ac ob langs dekust,opgericht doordebevolking en/ofde Cervtsz, Symon Kerstrjnensz endeClaes Buyse." machthebber(s) omdeverschrikkelijke Noormannen te kunnen weerstaan.Verder zoudeburchtgelegen z i j ni n d ed u i n e na,a nh e te i n dv a nd e0 o r b e r l a a n o f t e w edl eO u d e n b u rg e rlOn a a ne.ffe n heden in de duinenbUSolleveld werden aangezien vooroverblijfselen vandeomwalling. Terecht schreef JanEmmens hierovet walletjes datdit laat-middeleeuwse waren, opgericht om hetstuivende duinzand zoveel moge'12de gaan. lUk tegente Vooral sinds de en13deeeuw werder doordewindveelzandaangevoerd ende J o n g eD u i n egne vo rmdD.evro e g-mi d deleeuwse burchtzalhierdanookonderdemeters dikke zandlaagverdwenen z|nen/ofisdoordezeeverzwolgen ( Terillustratie: enverplaatst in deloopdereeuwen. infebruarij.l. vondiknadestormen injanuari ophet gemagerd strand vanMonster/ïer Heyde eenschert, me ts c h e l p en g ru i sg e l i juki td ei j ze rtijd mo eneen PingsdorF-schert uitde12deeeuw. Verder lagen er tientallen dunneplakken vettekleivaneená twee cm.dikeneenlengte van15tot 20centimeter,) In1561wordthetland(waarschUnlUk) doorCornelis gebruikt D ee e r s t vee r me l d i n g nd en a a mOu d enburis va gh JanszVerhouff vandeabdU alsteelland en t v e re e n weiland. gen v a nl 0 j a n u a r1i 2 6 5D. eo o r k o n dgea a o Hetwor dtdangeenHoogwer t oem d. sch eki n n gva nN /achteld,Dehoogweraan f deOudenbur ger laan heefteen g r a v i n - w e d u w e v a n r o n d ev o r m z, o d a w t ek u n n e n d e n k ea n a ne e n H o l l a nada nh e tk l o o s t e r mottekasteel. Indezeomgeving hebben meerdere R i j n sb u rg Z o. w el uitdeze h o o g w e r v eg ne l e g e nz ,o a l tse N a a l d w iaj ka nd e oorkonde alslatere, wordt Z u i d w eegn b i jd e h u i d i gbee E r a p a lf a a tas a nd e niet duidelijw k a a rd e Oeestweg; in Monster bu't Vlot;in Loosduinen bUde gestaan Oudenburg heeft. voormalige W.S.M. remise HetkasenaandeLevweg. D e a a n k n o p i n g s p u n t eteel n Honselersdijk en DenBurchin RijswUk zijnook z i i n s l e c h t sd: e n a a m mottekastelen, maaralshoogwerven hebik zeniet gezien. 0udenbure ge , nf a m i l i e vermeld Vande(motte)heuvel in NaaldwUk d i ez i c hv a nA l p h e n v a n aandeZuidweg isnogeenr estant te zien.Inhet O u d e n b o r c h n o e m t , kaartboek vandeSt.Jansheren uitHaarleml* isdeze 0 u d e n b u rg e rlaan, 0uden- heuvel inde16deeeuwnognietatgegraven. mei/Junr1994
11
VSB/ FONDS
SCHENKT
f 25.ooo,o n t v a n g s t 0 p d ef o t o v l n rm e v r o u wC H v, a nV l i e tdoordeheren genomen doorvoorzitter vande F l i n te n d e h e e rC v a nW o e r d e (nr e s p en voorzittervande Stichtin U i t t e r h o eeve nV a nH e rw e rd e n .S t i c h t i n gv o o r S t r e e k -e n vsecretaris o o r S t r e e k -e n T u i n b o u w h i s t o r i eenchequeter waarde van T u i n b o u w h i s t W o r ei es t l a ndde Westland) ende herenUitterhoeve enVan 2 5 0 0 0 , =g e s c h o n k eana nh e t heer0 vanWoerden. Herwerden vandeVSB-Bank N/useum. DeStichting VSB-fonds Westland,
12
D o r ' h a n r r o r u a r_ r { i n,
mei/ juni 1994
g v a np a g r n1a1 )
isgelegen op aande0udenburgerlaan v a nd estra n d w e a ve l , n adl sen a b Ugelegen kamerMadestein, Degracht om hetkasteel gevuldzlJngeweestmet water.Deoudzaldaardoor
treffenweo.a. in hetWestland stemotte-kastelen in (devroege) middeleeudeduinen; aanvlakachter p l a a t s . Archeologisch w e nv o n dh i e ra lb e w o n i n g vaneengasbUdeaanleg werdditin1991bevestigd vande le i d i nlga n gds e Mo n ste rse wte eg r h, o o g te watertoren H.e tk a s t e e l t e r el iigntn u o n d e rd e waarinu eenvraagkunt zUngratisadvertenties Wisseltjes I nnd. ev r o e g s tvee r m e l d i n gi en n de warenhuize ietste koopkuntaanbieden of vragen, stellen, van 13deeeuwoverOudenborch enin deregisters zaken Hetgaatnatuurlijk om (streek)historische zrjnniet bestemdvoor Wisseltjes m e t i n gu i t 1 3 7 8w o r d tn i e tg e s p r o k eonv e re e n doeleinden commercièle h u v so" f w o n in gD. i tka ne r o pd u i d edna thetkasaan Uwinzending stuurt u op eenbriefkaart t e e l ,e e nv r o e g ve o r mv a nm o t t ek a s t e euli t d e Postbus 325,2670 AJNaaldwU k PUBLISYS, de uitgever: 1 1 / 1 2 deee u wt ,o e na le n i g e e u w evne r d w e n e n w a s I. nd e1 4 d ee e u ww e r dd e M a d e w engo gd e cevrlago, Nieuwe weggenoemd enteelten dia'svano.a.oudewerkmethoden vaneenhistorische dia-lezing Voorhetsamenstellen D eM a d e w ewa g se e nn i e u woen tg i n n i n gsweg, een 's-Cravenzande landin , over de en tuinbouw Nieuwe wegtenopzichte vandeoudeontginningsik heeft vooroorlogse foto's waarvan bU u een dia Wie er w e gd , i eu i td ed u i n e kn w a mD e z e o u d eo n t g i n ? mag komen maken re n i n g s w el ige pv a nd ed a a g r e l e g ebnu r gn a a d J.DahmeUer 0174813073 n i e u w eo n t g i n n g s w eegn w a s d a a r m e ed e a Deaanduiding oudinOudenburg, Oudenburgerweg Cevraagd: h e t w o o r dO u d e n b u ri n tot Souburg, g relatie Bidprentjesvan overledenstreekgenoten voorverzameling en genealogische doelen er Middelburg enz.endeligging aandekusthebben Leo Zwrnkels gezorgd, gedachten waarschunlUk voor datdeeerste n 45,2291ATWateri ngen Kwaklaa r e nvro e gmi d d e l e e u wse r ingwalu i t g i n g enna a e 0174292962 burcht. a AannemelUk isechtetdater eenvroegtypemotteCezocht: kastea ea l nd eOu d e n b u rg e rlhaeaenftg e staan, de vanBrinkman: uitdeserietegeltjes Oudenburg DEKRENTTRAP C H Scheffers 11,2681 LH Monster Raaphorstlaan
H Croenewegen Bzn.
a
1 *M e d t a na k a nJ.Mo e rmauni tS ch i o l u i den.
Tekoopgevraagd hetboek: "Degeschiedenis van de boerenstand en de landbouwin Nederland" (2delen) ('1902) doorH Blink (AW vanVliet,0703258076 a
Cevraagd: Oudeen nieuweVruchtencatalogi, zowelvan bomen alsvruchten, Ookandere lectuur oo f ruitteeltgebied Fruitcultuur St.Behoud enBevordering Postbus ABD0ESBURC 85.6980 (0833473672) a
{ * v o o r S t r e e ke- n T u i n b o u w h i s t o r i e tussenHonselersdiik en KwintsheulI
Cevraagd: Enthoutvan oudevruchtenrassen vande museumtuin vooruitbreiding vandeStichting Allein Nederland voorkomende vruchten zrlnwelkom: ookkleinfruit St.Behoud en Bevordering Fruitcultuur POStbus 83,6980ABDOESBURC (0833473672)
mei/juni1994
13
- 16.30. Spreekuur, Hofboerderrl, 13.30 H e tW e s t l a nd s se u vo Mu m o rS tre eeknT uinbouw- m a 6 W er kgr oep 0ud- W ater ingen & Kwi nts heul , jaargeopend historie ishetgehele vandinsdag t/m HofboerderU, 2000. zaterdag van1400- 17,00 uur S t u d i e g r 0o ue dp h e i d k u B n do idge m o n d e r z o e k , lederemaandag: 20.00 uur Westlands Museum, 2000. W e r k g r o e0pu d - L o o s d u i nw ee n r, k a v o ni ndh e t 11Cenootschap 0ud-Westland, excursie naarVoorburg Loosduins Museum invervolg opdedialezing Archeologie alsbron voor lederewoensdag : 20.00 uur histordie ie op13apr ilj.l door twee leden v ande Werkgroe Opu d - W a t e r i n&g K e nw i n t s h ew ue l ,r k Archeologische Werkgroep Voorburg werdgehouden avond indeHofboerderU 13RedactiecommWissie estlands Str eek H i s tor i e, lederedonderdag; 1950uur Westlands Museum 19,30, uiterste datumvoor het Werkgroep Oud-Maasland, werkavond in Museum De inleveren vankopyvoorhetjuli/augustusnummer. Schiloen W er kgr oep gem eente0ud- Naaldwijk, wer kavond lederevrijdag: 20.00 uur archief,19.00 Werkgroep 0ud-Schipluiden,werkavondin N/useum 2 0S t u d i e g r 0o ue dp h e i d k u B n do idge m o n d e r z o e k , HetTramstation. Westlands Museum, 2000 lederezaterdag:14-00 tot 17.00 uur 21W er kgr oep gemeente 0ud- N/onster , wer kavond H r s t o r r sSp c h r e e kuiunrh e tWe stl a n S d str eeken ar chief,20.00 Tuinbouwmuseum. ma 27Studiegroep Cenealogie, wesflands Ír/useum, 20.00
INDAMEI199' - r d i e g r oO eu p d h e i d k u nBdoi g demr Westlands Museum,20 00.
rÈGENDA IULrtgg4
Ëiiiltil juli-agenda decomplete Íffiopig, verschijnt inhetvorgenoe
za 7 Werkgroep Oud-Wateringen &Kwintsheul, Historisch nummer) -16.30, Spreekuur, HofboerderU, i3,30 za 2 Werkgroep Oud-Wateringen &Kwintsheul, Historisch H i s t o r i sV ch ee r e n i gO i nugd - M a a sm l ainddd,a g Spreekuur, HofboerderU, 1330- 1630. e x c u r sni a e adr eZ u i d b u uI rntd. i tv o o r m a l i g m e a 4 W e r k g r o e0 pu d - W a t e r i n& g eK nw i n t s h e u l , b i ezu d l l eve M a a s l a ngdese n rsch i l l e h nde istor ische HofboerderU, 2000 boerderijen worden bezichtigd. S t u d i e g rO o eupd h e i d k uBnoddi ge m o n d e r z o e k , m a 9 W e r k g r o e0 pu d - W a t e r i n& g eKn w i n t s h e u l , Westlands Museum, 20.00 Hofboerderrl, 2000 ma 11Werkgroep gemeente0ud-Naaldwijk, werkavond, Werkgroep gemeente0ud-Naaldwijk, werkavond, archief, 1900 archief, l9 00. m a 1 BS t u d i e g r 0o ue dp h e i d k u B n do idge m o n d e r z o e k , W e r k g ro0eupds-C ra ve n za dD e ahmeiier , t hnv. Westlands [,4useum, 2000. 1 93 0 . di 19W er kgr oep gemeenteOud- M onster , wer kavond, 1 1Be s t u0uer n o o tsch 0 uadp-We stlW a nd, esflands archief, 2000 Museum,20 00 m a 2 5 W e r k g r o eO p u dW a t e r i n g e&n K w i n t s h e u l , jsgelegen 14Landelijke Fietsdag, hetWestlands Museum lofboerderU, 20 0O a a nd es te mp e l roeunite sva ng 0 0to t17.00 uur geopend MUSEUM DEKORENSCHUUR tE LOOSDI.JINEN Nationale Molendag, zievoor activiteiten deberichtMargaretha van Hennebergweg 2a geving pers. inderegionale teiefoon070- 979015 / 12208i 16Studiegroep Oenealogie, Westlands [/useum, 20.00 Ceopend elkezaterdag van13O0- 1700entussen S t u d i e g r 0o ue dp h e i d k u B n do idge m o n d e r z o e kJuni , enseptember - 17,00u ook's-zondags van13,30 Westlands [/useum, 2000. 2 4W e r k g ro0eupd -Mo n ste w er, rka vognem d eente-MUSEUM DESCHILPEN te MAASLAND 's-Heerenstraat24,telefoon archief, 20.00. 01899 13042 / 13658 Historische Vereniging Maassluis, dialezing doorde Ceopend iedere zaterdag van1000- 1700u heer A Stigter gebouw over Oud-Maassluis, DeArk, Rembrandtlaan 2,N/aassluis, 20.00 MUSEUM TRAMSTATION tESCHIPLUIDEN 25Coórdinatoren vanwerkgroepen enstudiegroepen, OttovanZevenderstraat 2,telefoon01738824 / 8630 Westlands Museum,20 00 Ceopend elkewoensdag enzaterdag van1400- 160Ou
14
m e i / j u n i1 9 9 4
