De focus en verdieping van de komende jaren
VANnU bekent kleur Strategisch beleidsplan 2012-2015
www.bibliotheekvannu.nl
Inhoud “We zetten een
koers uit voor de komende jaren”
2
Een woord vooraf
4-5
1
VANnU bekent kleur
6-7
2
Kleurinvloeden: trends & prioriteiten Trends Gemeenten Prioriteiten
8-11 9 10 10
3
De focus Visie Missie Strategie Doelen
12-15 13 13 13 14
4 Het kleurenpalet (Blijven) ontmoeten (Blijven) leren Samenwerken voor slagkracht en conceptontwikkeling Doelgroepen Speciale aandacht
16-21 17 18
5
22-23
Tot slot
20 21 21
3
“en de juiste
Een woord vooraf
keuzes maken”
In de loop van 2011 zijn directie en managers van Bibliotheek VANnU1 begonnen met het uitzetten van de kaders van de strategische koers voor de komende jaren. De aanleiding voor een herbezinning op het bibliotheekbeleid voor de komende jaren was tweeledig. Aan de ene kant wordt VANnU
“We moeten
geconfronteerd met een, voor de komende jaren, aangekondigde verlaging van de subsidie in de 2
drie gemeenten waar VANnU het bibliotheekwerk verzorgt. Aan de andere kant heeft de sector
een strategische
te maken met snelle, voornamelijk digitale, ontwikkelingen welke van invloed zijn op de manier waarop mensen met informatie omgaan en waarop de organisatie zich moet voorbereiden.
koers volgen”
Om aansluiting te vinden bij de veranderende behoefte van de burgers is innoveren van levensbelang. Bezuinigen en innoveren staan op gespannen voet met elkaar. Kort gesteld moet er meer met minder. Dat betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden. Keuzes die leiden tot een optimale inzet van de bibliotheek, met behoud van kwaliteit en innovatiekracht; focus en verdieping. Nadat door het managementteam in een visiedocument de strategische kaders en de daarbij behorende keuzes voor de komende jaren waren besproken en vastgelegd zijn deze voorgelegd aan de beleidsambtenaren en wethouders van de drie gemeenten. Het doel was om te toetsen of de visie op het bibliotheekaanbod voor de komende jaren voldoende in lijn is met het lokale beleid en de wensen en mogelijkheden van de betreffende gemeente als opdrachtgever. Daarnaast is de strategische koers voor de komende jaren besproken met de Raad van Toezicht van VANnU. Alle partijen konden instemmen met de visie op het bibliotheekaanbod 2012-2015. Vanzelfsprekend zijn het afgelopen jaar ook de medewerkers van VANnU regelmatig geïnformeerd over de keuzes die de organisatie de komende jaren gaat maken en wat dat betekent voor de klant en voor de dienstverlening. Er is al veel veranderd en er gaat nog veel veranderen, maar we geloven met elkaar in de richting en gaan de uitdagingen die voor ons liggen graag aan. Roosendaal, 1 juli 2012 Frédérique Assink Directeur/bestuurder 4
1
Voor de leesbaarheid wordt in een groot deel van het verslag gesproken over VANnU i.p.v. bibliotheek VANnU 2 Bibliotheek VANnU is verantwoordelijk voor het bibliotheekaanbod in de gemeenten Roosendaal, Moerdijk en Halderberge
5
“een belangrijke partner voor het “De kern van het bibliotheekwerk
VANnU bekent kleur
onderwijs”
is lezen, leren (educatie) en informeren”
De kern van het bibliotheekwerk is lezen, leren (educatie) en informeren. Al jarenlang maakt bibliotheek VANnU zich hard, met zijn gedreven en kundige medewerkers, om de burgers in de betrokken gemeenten te informeren, te betrekken in de samenleving en hen vrije toegang tot (digitale) informatie te geven. Betrouwbaar en dichtbij. Bibliotheekleden zijn de basis. Bibliotheek VANnU telt ruim 32.000 leden. Jaarlijks lenen zij 950.000 boeken en andere materialen. Zij bezoeken 14 vestigingen en servicepunten. Er zijn 12 schoolservicepunten in het basisonderwijs. Daarnaast is VANnU een belangrijke partner voor het onderwijs op het gebied van de doorgaande leeslijn, cultuureducatie en het informatievaardig maken van leerlingen. Het onafhankelijke karakter, de laagdrempeligheid en het grote bereik maken de bibliotheek tot een belangrijke lokale netwerkpartner. Hoewel deze rollen ook in de toekomst blijven bestaan staat de bibliotheek voor de dringende noodzaak tot vernieuwing. Door maatschappelijke ontwikkelingen en digitale innovaties verandert de manier waarop de functies van de bibliotheek worden uitgevoerd. Daarnaast staat VANnU voor een voldongen feit: minder subsidie. Dit vraagt om een herbezinning, een nieuw kleurenpallet van keuzes en verdieping. In dit stuk worden de antwoorden die VANnU heeft geformuleerd op de veranderende omgeving geschetst. In het tweede hoofdstuk beschrijven we de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn (Kleurinvloeden: trends & prioriteiten), vervolgens wordt ingegaan op de hernieuwde visie van VANnU in hoofdstuk 3 (De focus). In het laatste deel worden visie en strategie concreet omgezet in plannen (hoofdstuk 4: Het kleurenpalet).
6
7
Kleurinvloeden: trends & prioriteiten
8
2
Welke
ontwikkelingen
en trends ziet de
bibliotheek om zich heen? En wat is
de vraag van onze
opdrachtgevers; de gemeenten? In dit
hoofdstuk schetsen
we de belangrijkste
trends en de daaruit voortvloeiende
prioriteiten voor VANnU.
Trends
hebben consequenties voor scholen, bibliotheken en hun samenwerking.
Competentieontwikkeling en toerusting
maatschappelijk thema.
De twee pijlers in de bevordering van zelfredzaamheid en actief burgerschap zijn competentieontwikkeling en toerusting. Een manier voor de overheid om bezuinigingen door te voeren is het inperken van publieke verantwoordelijkheid en het bevorderen van actief burgerschap. Dit vraagt van burgers dat ze competenties moeten ontwikkelen om die verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Daarnaast vraagt het van organisaties - zoals de bibliotheek - dat zij
Ook de bestrijding van laaggeletterdheid is een gedeeld, actueel
Partner van het onderwijs Bibliotheek VANnU en het onderwijs kleuren goed samen. Beide instellingen stellen ‘een leven lang leren’ centraal, waarbij kinderen en jongeren een belangrijke doelgroep zijn. De clustering van voorzieningen voor de jeugd in Brede Scholen vormt een extra stimulans voor de samenwerking. Bibliotheek VANnU biedt een scala
burgers daartoe uitnodigen, ondersteunen en toerusten.
aan diensten en producten ter ondersteuning van het onderwijs.
Van collectie naar connectie
hun talenten. Alles begint met de ontwikkeling van taal- en
Het belang van het geven van toegang tot informatie wordt groter.
Zo worden leerlingen ondersteund in het ontplooien van leesvaardigheden.
Vooral voor het onderwijs en diverse bevolkingsgroepen fungeert de bibliotheek dan ook als digitale intermediair. De meerwaarde van het beschikken over informatie(dragers) neemt af. De voormalige schaarste aan media is veranderd in een overvloed aan informatie. Ook de informatiedistributie verandert ingrijpend door internet, social media, e-books. Daarmee is een nieuwe behoefte ontstaan aan het verzamelen, selecteren en duiden van informatie door deze in een betekenisvolle context aan te bieden. Deze nieuwe taak van de bibliotheek wordt content curation genoemd. Het draait dus niet meer slechts om boeken in de schappen (collectie), maar vooral om het maken van verbinding met de burgers (connectie). Basisvaardigheden lezen en mediawijsheid Het kritisch en actief hanteren van media is dé nieuwe, sociale competentie van de 21e eeuw. Met de opkomst van tablets en smartphones raakt de medialisering van maatschappij en cultuur in een versnelling. Burgers moeten over de benodigde kennis, vaardig heden en mentaliteit beschikken om zich als verantwoordelijke consument en producent van informatie te bewegen. De hernieuwde focus op taal en lezen, veranderende leertheorieën en Brede Scholen
Bibliotheek in een netwerk We leven in een complexe netwerksamenleving. Dit betekent kennis delen, co-creatie en het aangaan van strategische allianties ten behoeve van efficiency, ontwikkeling en innovatie. De kwaliteit van organisaties wordt mede bepaald door de kwaliteit van de relaties die onderhouden worden. Samenwerking is niet alleen vanuit het oogpunt van efficiency wenselijk, maar vooral om inhoudelijke redenen. Partners versterken elkaar. VANnU heeft samenwerking hoog in het vaandel staan, zowel binnen de eigen sector met collega-bibliotheken als buiten de sector met o.a. gemeente, onderwijs en het culturele veld. De global & local library In een geglobaliseerde en onbegrensde digitale wereld neemt de behoefte aan persoonlijk contact in de buurt of regio toe. De bibliotheek is zowel een venster op de grote wereld als een kleinschalige, veilige haven in het lokale, publieke domein. Bibliotheek VANnU biedt de mogelijkheid tot verbinding in haar vestigingen en servicepunten. 9
Gemeenten
Prioriteiten
Halderberge en Roosendaal. Er zijn duidelijke overeenkomsten in
bezuinigingen en de beleidsprioriteiten van de gemeenten,
VANnU verzorgt het bibliotheekwerk in de gemeenten Moerdijk, de speerpunten van het gemeentelijk beleid in de drie gemeenten 3.
De maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, de leiden tot een fundamentele herbezinning op de kernfuncties die
Zij vragen aandacht voor de jeugd om uitval in het onderwijs en
Bibliotheek VANnU uitoefent. Welke bijdrage kan de bibliotheek
taalachterstanden te bestrijden. Verder noemen zij aandacht voor de
leveren aan de vragen die de kennissamenleving oproept; hoe draagt
zwakkeren in de samenleving, zodat iedereen mee kan doen. Naast
de bibliotheek bij aan het vergroten van burgerparticipatie en hoe
het realiseren van een brede toegang tot informatie voor alle burgers
kan de bibliotheek verbinden? Met andere woorden: waarom is het
is er aandacht voor de leefbaarheid in kleine kernen en in wijken.
belangrijk dat de bibliotheek er is?
“Er moet meer met minder”
De gemeenten bepleiten de samenwerking tussen lokale partners, in multifunctionele accommodaties (MFA’s) en Brede Scholen.
Het onafhankelijke karakter, de laagdrempeligheid en het grote bereik maken dat de gemeente met de bibliotheek een troef in handen heeft
Deze overeenkomsten zijn de basis waarop VANnU haar keuzes maakt
om haar beleidsdoelen te ondersteunen. De maatschappelijke waarde
en kleur bekent. Dat wil niet zeggen dat VANnU geen oog heeft voor
van de bibliotheek uit zich in:
de verschillen in de speerpunten van de gemeenten, maar kiest voor
1. De bibliotheek en de kennissamenleving (collectie, digitaal)
een basispakket voor alle gemeenten. Daar waar een gemeente meer
2. De bibliotheek en burgerparticipatie (basisvaardigheden, onderwijs)
wenst is maatwerk altijd een optie.
3. De bibliotheek als krachtig netwerkpartner (leefbaarheid, netwerksamenleving)
Zoals al aangegeven in het voorwoord: er moet meer met minder. Naast de overeenkomsten in de speerpunten hebben de drie gemeenten nog meer gemeen: VANnU wordt geconfronteerd met een,
De subsidiering van de bibliotheek is een strategische investering van
voor de komende jaren, aangekondigde verlaging van de subsidie.
de gemeente; de bibliotheek is een uitvoeringsinstrument van het gemeentelijk beleid. Bepaalt de gemeente formeel wat de bibliotheek doet, Bibliotheek VANnU geeft aan hoe dat het beste kan gebeuren.
“fundamentele
herbezinning op de kernfuncties van
Bibliotheek VANnU” 10
3
Bronnen gemeente Halderberge: • Bibliotheekvoorziening in de kleinste kernen van Halderberge (november 2005) • Gemeente Halderberge Cultuurnota 2010-2014 Bron gemeente Moerdijk: • Visie bibliotheekwerk 2008-2012 (april 2008) Bronnen gemeente Roosendaal: • Cultuurnota gemeente Roosendaal 2007-2010 “cultuur in beweging” • De Sociale structuurschets: ‘Roosendaal Vitaal’ • Ontwerp Agenda van Roosendaal (juni 2011) • Toekomstvisie 2025 (2008) • Collegeprogramma Roosendaal 2010-2014. Duurzaam kiezen. Samen investeren in de kwaliteit van Roosendaal (september 2010) • De agenda van Roosendaal (september 2010)
11
3
De focus “Wij hebben een duidelijke visie
voor de toekomst”
Visie
makende en aansprekende manier aangeboden
educatie en cultuur samen.
virtuele podia zijn waar mensen elkaar ontmoeten
Gezien de huidige technologische en
hun wegwijzer naar informatie, cultuur, lezen
Bibliotheek VANnU brengt mensen, informatie,
maatschappelijke ontwikkelingen, is het zaak om bewuste keuzes te maken. Hoe gaan we om met bezuinigingen? Op welke manier worden de functies van de bibliotheek in de toekomst ingevuld? De opdracht die VANnU zichzelf in de
en waar ze zich mee verbonden voelen. Het is en literatuur. De lokale binding wordt vergroot door samenwerking met lokale instellingen en verenigingen. Deze samenwerking maakt het mogelijk grensoverschrijdende activiteiten te organiseren.
veranderende omgeving heeft gegeven luidt: VANnU bekent kleur. De bibliotheek kiest voor een kleiner palet aan activiteiten - in samenwerking met partners - maar de kwaliteit daarvan wordt verhoogd. Minder functies, maar meer maatschappelijk rendement.
Strategie
Modern bibliotheekwerk speelt een rol op het gebied van de functies kennis & informatie, lezen & literatuur en ontwikkeling & educatie 4. De
functies kunst & cultuur en ontmoeting & debat worden beschouwd als een afgeleide daarvan.
Missie
De maatschappelijke functie van de bibliotheek
De missie van VANnU is dan ook:
bibliotheek zich manifesteert verandert. VANnU
Bibliotheek VANnU is een daadkrachtige instelling
kiest ervoor de educatieve functie ten behoeve van
die zich inzet om alle informatie die de inwoners
het onderwijs te verstevigen. De bibliotheek richt
nodig hebben om goed te kunnen functioneren,
zich op het aanbieden van een doorlopende leeslijn
op een passende en aansprekende manier aan
en mediawijsheid. Daarnaast blijft de fysieke
te bieden. Informatie maakt mensen weerbaar
bibliotheek een belangrijke rol spelen: VANnU richt
en vergroot de kans dat zij zich maatschappelijk
zich met creatieve oplossingen op het behouden
betrokken voelen. Om dit te bereiken speelt VANnU
van vestigingen en servicepunten die toegang
in op actualiteit en zorgt ervoor dat (actuele)
bieden tot laagdrempelige en betrouwbare
informatie op een levendige, nieuwsgierig
informatie, en een actuele en gevarieerde collectie.
blijft ongewijzigd, maar de manier waarop de
4
12
wordt. Dit maakt dat de bibliotheken fysieke en
Over deze functies bestaat consensus in de bibliotheekbranche. Zie ook de brief van Halbe Zijlstra over de nieuwe bibliotheekwetgeving van 17 december 2011.
13
Doelen
Bovenstaande visie en missie worden in de komende jaren vertaald in de volgende doelen:
Hoge maar
Omvorming vestigingen VANnU zal bestaande vestigingen omvormen naar
haalbare doelen
servicepunten in samenwerking met lokale partners en gebaseerd op de situatie en vraag. Stimuleren lezen en leren VANnU biedt een breed educatie aanbod voor de jeugd en voor laaggeletterden. Samenstelling collecties Om een efficiency- en kwaliteitsslag te maken, gaat VANnU samenwerken met de West Brabantse bibliotheken, in de samenstelling en realisatie van de collectie. Er komt een gericht aanbod voor specifieke doelgroepen.
“Onze visie en
missie voor de
om na te streven”
komende jaren is duidelijk.”
Advies & service Het inlichtingenwerk krijgt een kwaliteitsimpuls, zowel op de vestigingen als online. Trainingen mediawijsheid VANnU biedt een cursusaanbod Internet- en mediavaardigheden aan voor de jeugd via de Bibliotheek op school en via de vestigingen aan alle burgers. Samenwerking VANnU gaat actief op zoek naar samenwerking ten behoeve van schaalvergroting, zodat efficiency voordelen kunnen worden behaald in de bedrijfsvoering. Daarnaast wordt samenwerking gezocht op inhoudelijke concepten. Marketingacties Huidige leden worden verleid meer te lenen en er worden acties georganiseerd om nieuwe leden te werven. 14
15
4 Het kleurenpalet
VANnU bekent kleur en kiest voor de functies
blijven ontmoeten, blijven leren en samenwerking voor slagkracht en
conceptontwikkeling.
(Blijven) ontmoeten
servicepunten. Deze servicepunten worden ‘toekomstproof’ ingericht:
voorzieningen verdwijnen. Gemeenten zetten met MFA’s en
actuele collectie. De klant wordt gestimuleerd om te reserveren via
In veel kernen is sprake van vergrijzing en krimp waardoor Brede Scholen in op het behoud van een voorzieningenniveau. De bibliotheek is daarbij partner voor het onderwijs maar ook ontmoetingsplek in het dorp. De bibliotheek biedt een neutrale en betrouwbare omgeving waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar zij toegang hebben tot informatie en een actuele en gevarieerde collectie. Digitale ontwikkelingen brengen met zich mee dat klanten ook in servicepunten toegang hebben tot alle media van VANnU en andere bibliotheken. Ook behouden zij laagdrempelig toegang tot de expertise van de bibliotheekmedewerkers op afstand. Per gemeente heeft de bibliotheek een kernvestiging waar klanten toegang
ze zijn kleiner dan vestigingen en hebben een beperkte, maar zeer de website, zodat hij of zij gebruik kan maken van de totale collectie van VANnU; het ophalen van het gereserveerde materiaal kan in het nabije servicepunt. Om vestigingen om te vormen en besparingen te realiseren, wordt geïnvesteerd in automatisering en selfservice. Op lange termijn leidt de realisatie van servicepunten tot een structurele kostenbesparing op personeel, huisvesting en collectie. Samenwerking met één of meerder partners in multifunctionele accommodaties maakt het mogelijk om kosten te besparen en toch vaker open te zijn.
hebben tot een ruime collectie, werk- en ontmoetingsplekken, Wi-Fi, cultuurinformatie en een uitgebreide inlichtingenfunctie. In kleine kernen is de bibliotheek gevestigd in een MFA of zijn er andere vormen van servicepunten, zoals een shop-in-shop of een Brede School. De spreiding van de fysieke bibliotheken staat onder druk door stijgende kosten en een teruglopende subsidiering. Dit vraagt om
In de wijk Kortendijk in Roosendaal is
slimme oplossingen, waarbij er op creatieve wijze met partners
bijvoorbeeld een shop-in-shop servicepunt
wordt samengewerkt. Nu wordt er vanuit een relatief groot aantal
gerealiseerd. Het gedeeltelijk onbemande
locaties gewerkt. Als de collectie overal kleiner wordt en het aantal
servicepunt in een kantoorboekhandel is even
openingsuren wordt beperkt, kan de bibliotheek niet meer voldoen
lang open als de winkel. Ondersteuning door
aan de verwachtingen van haar bezoekers. Uit gebruikersonderzoek 5
bibliotheekmedewerkers is altijd mogelijk op
blijkt dat zij ruime openingstijden, een goede bereikbaarheid en een
vastgestelde tijden of via de kernvestiging.
brede en actuele collectie zeer waarderen. Ook hecht men waarde aan een prettige verblijfsomgeving, goede service, gemaksdiensten en deskundig personeel.
“De bibliotheek
als ontmoetingsplek in het dorp”
Om verschraling te voorkomen kiest VANnU daarom in iedere gemeente voor één aantrekkelijke full service kernvestiging met een actuele en gevarieerde collectie. Een kernvestiging beschikt
Het beleid is gericht op het behoud van een maximaal aanbod –
over een leestafel, een podium en een koffiehoek ten behoeve van
ruime openingstijden; een goede logistiek; voldoende kernvestigin-
de ontmoetingsfunctie. Verder zijn er moderne uitleenfaciliteiten
gen en servicepunten, die goed gespreid zijn – om te voldoen aan de
(selfservice), computerfaciliteiten en een activiteitenprogramma
wensen en behoeften van huidige en nieuwe klanten.
waarin lezen en literatuur centraal staan. Naast de kernvestiging worden, daar waar nodig, bestaande vestigingen omgevormd tot
16
5
Klantenpanel Bibliotheek VANnU 2010, 2011
17
(Blijven) leren
dossiers en databanken. Via de landelijke digitale bibliotheek worden
ondersteuning van taal- en leesvaardigheid zijn bij uitstek een terrein
in de digitale wereld levert de bibliotheek ook een bijdrage aan het
De vragen die gemeenten en onderwijs hebben met betrekking tot waarop de bibliotheek een grote rol kan spelen. Immers; meer lezen = beter in taal. De bibliotheken in West Brabant steken gezamenlijk veel
deze eveneens ontsloten. Naast de vaardigheden om de weg te vinden ontwikkelen van de vaardigheden die daarbij horen onder de noemer Mediawijsheid 7.
tijd en (provinciale) middelen in het ontwikkelen van de Bibliotheek op school. In deze formule wordt de structurele samenwerking tussen
In 2010 is in opdracht van VANnU onderzocht aan welke producten en
onderwijs en bibliotheek verder geformaliseerd. De samenwerking
diensten het basisonderwijs behoefte heeft en hoe men het huidige
start met het formuleren van een gezamenlijke strategie ten
aanbod beoordeelt. De scholen blijken behoefte te hebben aan
behoeve van de taal- en leesbevordering. In de praktijk spreken de
diensten op het gebied van leesbevordering en aan de organisatie van
leescoördinator (school) en de leesconsulent (bibliotheek) dezelfde
“meer lezen = beter in taal.”
informatieavonden voor ouders 8.
taal en formuleren zij een schoolleesplan, waarbij de bibliotheek zorgt voor de maatwerk invulling van collectie, activiteiten, expertise en
Onder de noemer een Leven Lang Leren biedt de bibliotheek
faciliteiten. Doel is kinderen een stimulerende leesomgeving bieden
programma’s voor volwasseneducatie. Laaggeschoolden, re-integratie
waarin zij gemotiveerd en met meer plezier gaan en blijven lezen. De
kandidaten en inburgeraars kunnen in de bibliotheek terecht voor
Bibliotheek op school biedt een doorgaande leeslijn van 0 tot 18 jaar.
taal- en leesprogramma’s en inburgeringslessen. Bibliotheek VANnU werkt op dit vlak samen met de lokale taalaanbieders, het ROC en re-
De aandacht voor (voor)lezen begint al bij baby’s en hun ouders.
integratiebedrijven. Op het gebied van educatie draagt de bibliotheek
Via het programma Boekstart worden alle ouders met hun kind via
bij aan de vaardigheden, kennis en mentaliteit om informatie en
het consultatiebureau en de gemeente uitgenodigd lid te worden en
media te vinden en te gebruiken.
kennis te maken met de bibliotheek en (voor)lezen. Leesbevorderingsbeleid kan het best worden vormgegeven in De bibliotheek richt zich zowel op voorschoolse voorzieningen als
structurele en inhoudelijke samenwerking met belangrijke
consultatiebureaus, kinderopvang en peuterspeelzalen, als op het
instanties zoals overheden, vakinstellingen, consultatiebureaus,
basis- en voortgezet onderwijs. Zij biedt projecten en activiteiten
onderwijsinstellingen en de bibliotheek. Een serieuze aanpak van deze
aan die passen in een doorlopende, samenhangende leeslijn voor
maatschappelijk relevante taak vergt inzet en financiële investeringen
kinderen in iedere groep. VANnU richt zich daarbij zowel op het
van alle betrokkenen.
vergroten van het leesplezier als het stimuleren van lezen ten behoeve van de taalontwikkeling. Kinderen die dagelijks 15 minuten lezen vergroten hun woordenschat met 1000 woorden per jaar 6.
Daarnaast is het aanbod gericht op het verhogen van informatie- en mediavaardigheden. De informatie zal in toenemende mate in digitale vorm worden aangeboden. Kinderen groeien als vanzelfsprekend met digitale media op in een onbegrensde wereld. Binnen de Bibliotheek op school wordt een koppeling gemaakt met de elektronische leeromgeving (elo) op scholen, zodat leerlingen direct toegang hebben tot titels, 18
6
Cunningham & Stanovich (1998), What Reading Does For The Mind. “Mediawijsheid is het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld”. Bron: Raad voor Cultuur 8 Educatie onderzoek Bibliotheek VANnU, Cubiss, 2010 7
19
Samenwerken voor slagkracht en conceptontwikkeling
Brabantse bibliotheek die dit stelsel heeft
door digitalisering en technologische
het gebied van innovatie. Voorbeelden zijn
De vragen die de kennissamenleving
ontwikkelingen oproepen zijn vooral op landelijk niveau te beantwoorden. De Nederlandse openbare bibliotheken werken samen in bibliotheek.nl aan een landelijke infrastructuur, een landelijke catalogus, toegang tot de collectie Nederland en aan de inkoop van digitale content. Bibliotheek
geïmplementeerd. Daarnaast worden in BNB verband projecten opgezet en uitgevoerd op projecten op het gebied van social media en het streamen van bibliotheekactiviteiten via internet, op het gebied van product- en dienstontwikkeling voor doelgroepen (inhoud), en tot slot op het gebied van infrastructuur en logistiek. Hierbij zijn efficiency en kwaliteitsverbetering steeds het uitgangspunt.
De klassieke collectie van geschreven media
mede gelet op de kleuren in het palet besteedt
op de veranderde vraag. De collectie zal
De bibliotheek is van en voor iedereen, maar Bibliotheek VANnU met name aandacht aan de volgende groepen: Jeugd Nu investeren in de jeugd levert op de langere termijn maatschappelijk rendement op. Laaggeletterden Het toerusten van de burger, het versterken van de sociale samenhang en het voorkomen van economische en sociale uitsluiting
VANnU behoort tot de eerste 68 bibliotheken
en de bijbehorende logistiek wordt aangepast bijvoorbeeld meer fictie en minder non-fictie bevatten. Om de kwaliteit te verbeteren, de beschikbaarheid te garanderen en om kosten te besparen zal VANnU samenwerken met andere bibliotheken om bovenstaande vernieuwingen te realiseren. Lokale bibliotheken bieden al toegang tot de Collectie Nederland, bibliotheek.nl gaat dat beter zichtbaar maken voor de klant. VANnU gaat
Van oudsher speelt de bibliotheek een
is voor de bibliotheek een belangrijke
structuur. Door deze projecten speelt de
belangrijke rol in het lokale (culturele) veld.
maatschappelijke opdracht.
bibliotheek in steeds grotere mate de rol van
Onder andere door samen te werken op
Leden
gids in de kennissamenleving. Met boeken
het gebied van cultuureducatie, en
De huidige leden zijn de basis. Onder de
maar zeker ook digitaal selecteert, ontsluit en
de organisatie van evenementen
trouwe bibliotheekleden bevindt zich een
duidt de bibliotheek de informatiestromen
(zoals de organisatie van de Cultuurprijs).
groot aantal ouderen, die behoefte hebben aan
in de moderne kennissamenleving. Met
Ook wordt samengewerkt op het gebied van
sociale binding en betekenisvolle ontmoeting.
workshops en cursussen zoals Kind en Veilig
leesbevordering, zoals bij lokale activiteiten
Zij stellen een goede service en een dynamisch,
internet draagt de bibliotheek bij aan de
naar aanleiding van nationale leescampagnes.
aanvullend aanbod van onder meer lezingen
vaardigheden van burgers om volwaardig
De bibliotheek is lokaal een actieve en
en cursussen op prijs.
wordt in de vestigingen, maar ook online
aan de maatschappij deel te kunnen nemen
pro actieve partner.
Speciale aandacht
Informatie
De nadruk wordt gelegd op de functies blijven
Het aanbieden van advies en kwalitatief
ontmoeten, blijven leren en samenwerken voor
hoogwaardige kennis en informatie vergt een
slagkracht en conceptontwikkeling. Daarbij
doorontwikkeling van de professionaliteit van
krijgen de volgende thema’s speciale aandacht:
de medewerkers. De informatiebemiddelaars
competenties te verwerven.
VANnU zoekt actief samenwerking bij de invulling van haar functies. Deze
De bibliotheek fungeert steeds sterker als
samenwerking met bibliotheeknetwerken
een landelijk merk. Inzet hierbij is de
en (cultuur) educatieve netwerken heeft
standaardisatie van werkprocessen, product-
als doel te komen tot productontwikkeling
ontwikkeling en marketing. VANnU maakt op
en innovatie. Daarmee is zij verzekerd
provinciaal niveau actief deel uit van de
van draagvlak en ontwikkelkracht. Om de
Brabantse Netwerkbibliotheek (BNB), een
nieuwe diensten en producten die nu van
samenwerkingsverband van 21 bibliotheek-
de bibliotheek gevraagd worden te kunnen
organisaties en de provinciale service-
leveren gaat VANnU op zoek naar partners
organisatie Cubiss (PSO). Dit heeft o.a.
en klanten. Samen worden producten
geleid tot het invoeren van een Brabants
geselecteerd, ontwikkeld en ingezet.
Tarievenstelsel; VANnU was de eerste
“De
bibliotheek is van en voor iedereen”
samenwerken t.b.v. specifieke collecties die
die aangesloten gaan worden op deze infra-
door de benodigde attitude, vaardigheden en
20
Doelgroepen
aansluiten bij specifieke klant- en doelgroepen. Bijvoorbeeld met het inrichten van een West Brabants jeugdboekendepot voor de vraag vanuit het onderwijs. Tot slot is er aandacht voor het inhoudelijke ontsluiten van de collectie: de inlichtingenfunctie van de bibliotheek verder vormgegeven.
worden ondersteund bij de uitoefening van Collectie
hun nieuwe rol als ‘bibliothecaris nieuwe stijl’.
Het ontwikkelen en beschikbaar stellen van
De nieuwe rol vraagt nieuwe kennis en nieuwe
een kwalitatief goede, gevarieerde en actuele
competenties. De nieuwe bibliothecaris is op
collectie krijgt veel aandacht; dit is de basis
de hoogte van de nieuwste hulpmiddelen,
van het bibliotheekwerk. Er wordt een nieuwe
waarmee zij kennis van anderen - onder meer
balans gezocht tussen het aanbod van fysieke
uit digitale media - kunnen verbinden aan de
en digitale boeken en informatie.
kennis uit hun eigen organisatie.
21
VANnU gaat kleur bekennen;
de bibliotheekfuncties blijven
overeind maar de manier waarop
daar invulling aan wordt gegeven verandert. Daarmee wachten we niet tot morgen. De keuzes die
Tot slot
in dit document zijn beschreven zijn gaandeweg dit proces al vertaald in werkplannen en
acties. De weg naar verandering
is al ingeslagen. Dat is niet altijd makkelijk maar wel uitdagend. Die uitdaging kunnen we aan
omdat we geloven in deze strategie en in een bibliotheekaanbod en dienstverlening die aansluit bij
de vragen en behoeften van onze klanten. Uiteindelijk is dat waar we het voor doen.
23
Markt 54a 4701 PH Roosendaal 0165 552080
[email protected] www.bibliotheekvannu.nl
24
