pr
3
oj
e
c
tb
oe
WERKEN IN
de Facilitaire Dienst
k
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:16
Pagina 2
Colofon Uitgeverij Auteur Redactionele begeleiding Vormgeving Illustraties Pictogrammen Foto’s Drukwerk Met dank aan
: : : : : : : : :
Uitgeverij Edu’Actief b.v. Nicolette Di Giulio Ingrid Koops Tekst in Beeld Menno Kooistra Sluiter boekproductie, Lelystad Sluiter boekproductie, Uitgeverij Edu’Actief b.v. Giethoorn ten Brink Eper stoom- en wasserij in Epe, Vakantiepark RCN De Jagerstee in Epe, Flevoziekenhuis in Almere
Bij de ontwikkeling van PiT is gebruikgemaakt van het gedachtegoed van het Hezelandproject. Dit was een samenwerking van 31 vmbo-scholen voor Zorg & Welzijn (21 ‘Hezeland-scholen’ en tien ‘Fricolore-scholen’). Het project ontwikkelde een visie op de werkplekkenstructuur (WPS).
PiT Werken in de Facilitaire Dienst ISBN: 978-90-6053-450-2 NUR: 181 trefw. Leermiddelen: vmbo Zorg & Welzijn, WPS Copyright 2004
Uitgeverij Edu’Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235235 telefax: 0522-235222 e-mail:
[email protected] internet: www.edu-actief.nl
Eerste druk/derde oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Pagina 3
Pictogrammen
4
Start
5
Actie Casus A Casus B Casus C Casus D
11 11 28 46 62
Reactie
77
Begrippenlijst
79
់
់
Inhoudsopgave
់
16:16
់
06-04-2007
់
pb03-2007-v2
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:16
Pagina 4
4 ់
់
់
់
Pictogrammen
់
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
In dit boek komen de volgende pictogrammen voor: Dit betekent dat je de betekenis van sommige woorden kunt opzoeken. Je kunt ze opzoeken op Theek-iT.
Bij dit pictogram gaan jullie naar een clip kijken.
Opdrachten met dit pictogram kun je alleen doen.
Als je dit pictogram ziet moeten jullie een rollenspel uitvoeren.
Bij dit pictogram overleg je eerst met je docent voordat je met de opdracht mag beginnen.
Pagina 5
់
់
់
Start
16:16
់
06-04-2007
់
pb03-2007-v2
WERKEN IN
de Facilitaire Dienst
START
1
Kijk naar de clip over het werkveld facilitaire dienstverlening. De medewerkers van de facilitaire dienstverlening voeren allerlei werkzaamheden uit op verschillende afdelingen. 1.
Noem vijf werkzaamheden die je in de clip bent tegengekomen. 1. 2. 3. 4. 5.
2. Welke werkzaamheden spreken jou het meeste aan? Zet een groene streep onder die werkzaamheden. Motiveer je antwoord.
3. Welke afdelingen heb je gezien? ziekenhuis
PIT
VOOR
Z &W
vakantiepark
5
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:16
Pagina 6
6
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
4. Welke afdeling spreekt je het meeste aan? Zet een groene streep onder die afdeling. Motiveer je antwoord.
START
2
Als je wilt werken in de facilitaire dienstverlening, moet je allerlei dingen leren over voeding, schoonmaak en textiel. Ook werken met de computer is steeds belangrijker. Om in de facilitaire dienstverlening te kunnen werken, zijn vooral een goede beroepshouding en goede professionele vaardigheden heel belangrijk. In het schema staan punten die bij beroepshouding en professionele vaardigheden horen. Sommige van de genoemde punten zijn persoonlijke eigenschappen. Andere punten kun je proberen te ontwikkelen als het werken in de facilitaire dienstverlening jou aanspreekt. Bespreek in je groep welke eigenschappen belangrijk zijn om te werken als Facilitair medewerker. Zet een kruisje achter de eigenschappen die jij belangrijk vindt in kolom 2. Welke eigenschappen heb jij zelf die belangrijk zijn voor dit werk? Zet een kruisje in kolom 3. Aan welke eigenschappen zou jij nog moeten werken als jij dit werk wilt gaan doen? Noteer dit in kolom 4. Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek.
eigenschappen planmatig kunnen werken service willen verlenen snel kunnen werken veelzijdig zijn systematisch kunnen werken kunnen rekenen met inhoudsmaten/gewichten flexibel zijn economisch werken veilig kunnen werken zorgvuldig zijn zelfstandig werken samenwerken milieubewust werken hygiënisch werken
belangrijk
heb ik
aan werken
pb03-2007-v2
06-04-2007
START
3
16:16
Pagina 7
Telefoonnotitie maken
Telefoonnotitie
Communicatieve vaardigheden zijn belangrijk als je samen met andere mensen werkt. Soms moet je bijvoorbeeld een boodschap noteren als je iemand aan de telefoon hebt. Het is belangrijk dat je de juiste dingen opschrijft en dat de notitie duidelijk leesbaar is. Oefen als rollenspel in tweetallen het schrijven van een telefoonnotitie. Leerling 1 werkt op het servicebureau van de Facilitaire Dienst van een ziekenhuis en noteert de boodschap. Leerling 2 is Loeki Verweij, Hoofdverpleegkundige van de kinderafdeling. Zij heeft een mededeling voor het servicebureau. Andere leerlingen uit de groep kijken en geven daarna hun mening over de telefoonnotitie die is gemaakt. Wissel de rollen. Zorg dat iedereen in de groep beide rollen geoefend heeft.
inkomend
uitgaand
adres postcode woonplaats datum
telefoonnr.
tijd
telefaxnr.
code
gesproken met
aangenomen/ontvangen door onderwerp of bijzonderheden
te behandelen door
PIT
VOOR
Z &W
naam
datum
paraaf opmerkingen
7
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:16
Pagina 8
8
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
START
4
Zoek in de provincie waar je school staat in gemeentegidsen, telefoonboeken, Gouden Gids of op internet drie grote bedrijven waar mensen graag hun vrije tijd doorbrengen. Zorg ervoor dat het om verschillende soorten vrijetijdsbesteding gaat. Noteer hieronder de namen van de bedrijven en de plaats.
Een vakantiepark is een bedrijf waar mensen komen om hun vrije tijd op een prettige manier door te brengen. Een vakantiepark wil geld verdienen aan de gasten. Het is een profitorganisatie.
naam bedrijf
plaats
Hebben deze bedrijven een Facilitaire Dienst? ja/nee Motiveer je antwoord.
Er is een belangrijk verschil tussen een ziekenhuis en een vakantiepark. Een ziekenhuis is een voorbeeld van een non-profitorganisatie. Deze organisaties mogen geen winst maken. Een vakantiepark is een voorbeeld van een profitorganisatie. Deze organisaties mogen wel winst maken.
Kies een bedrijf uit waarvan je denkt dat er een Facilitaire Dienst is. Zoek op de website van het bedrijf of in een folder of brochure informatie over het bedrijf: p Wat biedt het bedrijf aan de gasten/klanten? p Voor welke gasten/klanten werkt het bedrijf? p Hoeveel mensen werken er bij het bedrijf? p Hoeveel mensen werken er bij de facilitaire dienstverlening van het bedrijf? Misschien kun je niet alle informatie vinden. Bel of e-mail dan om de informatie op te vragen. Verwerk de informatie in een zakelijk verslag.
pb03-2007-v2
06-04-2007
START
5
16:16
Pagina 9
Werkveldopdracht In de facilitaire dienstverlening komen allerlei verschillende beroepen voor. Bijvoorbeeld: p Voedingsassistent of Facilitair dienstverlener. p Cateringmedewerker in de bedrijfscatering. p Onderhoudsmedewerker. p Medewerker Transportdienst. p Keukenmedewerker. p Bandmedewerker. p Medewerker Linnenkamer. p Medewerker Postdienst. p Medewerker Groenvoorziening. p Medewerker Goederenontvangst en Magazijn. p Medewerker Bewakingsdienst. p Baliemedewerker. p Medewerker Beddencentrale. Als je carrière wilt maken, kun je misschien wel Facilitair leidinggevende worden zoals Hoofd Keuken, Hoofd Voedingsdienst, Hoofd Linnendienst of Hoofd Schoonmaakdienst. Maar ook als je niet meer zo lang naar school wilt, kun je in de facilitaire dienstverlening terecht.
PIT
VOOR
Z &W
Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek. Maak een overzicht van beroepen in de facilitaire dienstverlening met de bijbehorende mbo-opleidingen en toelatingseisen. Vul de tabel op de volgende bladzijde in.
9
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:20
Pagina 10
10
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
beroepen
mbo-opleiding
Maak een beeldcollage van voorwerpen die medewerkers van de Facilitaire Dienst gebruiken. Je kunt plaatjes, foto’s en afbeeldingen verwerken in de beeldcollage.
toelatingseisen
ï
់
់
់
Werken bij de voedingsdienst ZorgSaam is een groot algemeen ziekenhuis. Het ziekenhuis heeft een regionale functie. Dit betekent dat mensen uit de omgeving naar dit ziekenhuis komen. In de kliniek is plaats voor 650 klinische patiënten. Dat zijn 650 bedden. De poliklinieken van het ziekenhuis worden dagelijks bezocht door ongeveer 1100 poliklinische patiënten die een afspraak hebben bij een arts of afdeling van het ziekenhuis. In het ziekenhuis werken in totaal 2800 medewerkers. Dit zijn niet alleen artsen. Naast 125 specialisten werken er ook 1200 verpleegkundigen. Daarnaast werken in ZorgSaam nog 400 medewerkers in de Administratie en Automatisering en 550 medewerkers in de Facilitaire Dienst. Zij zorgen er achter de schermen voor dat het ziekenhuis goede kwaliteit kan leveren aan de patiënten.
Sita staat ingepland op de kinderafdeling als Voedingsassistente. Violet is een patiëntje van acht jaar. Sinds kort heeft ze diabetes. Omdat ze zich heel ziek voelde, is ze opgenomen op de kinderafdeling voor allerlei onderzoeken. Sita geeft Violet uitleg over gezonde voeding. Je maakt samen met haar een grote Schijf van Vijf die ze thuis op de muur kan hangen. Je bekijkt de samenstelling van de voeding en de hoeveelheid die Violet heeft gegeten.
PIT
VOOR
Z &W
់
់
់
Je loopt stage bij de Facilitaire Dienst van ZorgSaam. Je loopt mee in de Voedingsdienst. De Voedingsdienst verzorgt elke dag 900 broodmaaltijden en 450 warme maaltijden voor de patiënten. In het restaurant worden elke dag 1800 klanten bediend. En er worden elke dag wel 1300 kopjes koffie of thee geschonken. Je werkbegeleider is Sita.
Zij werkt al 18 jaar in de Voedingsdienst. Ze werkt nu als Assistent-medewerker voedingsdienst. Dat betekent dat zij kan assisteren op iedere afdeling waar hulp nodig is. Sita houdt van de afwisseling in haar werk. Ze vertelt je dat de Facilitaire Dienst van ZorgSaam nog meer afdelingen heeft. De beddencentrale zorgt elke dag voor 110 schone bedden voor de verpleegafdelingen. De transportdienst brengt elke dag 870 schone lakens en 1300 washandjes naar de afdelingen en neemt het vuile wasgoed weer mee. De postdienst verstuurt elke dag ongeveer 1000 poststukken.
់
CASUS
Pagina 11
់
Actie
16:17
់
06-04-2007
់
pb03-2007-v2
11
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:17
Pagina 12
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
12 Tijdens de drankenronde is er hulp nodig voor Joris. Hij zit helemaal onderuit gezakt in zijn stoel en kan niet zelf rechtop gaan zitten. Sita trakteert voor haar verjaardag op Surinaamse hapjes. Tijdens de lunchpauze praten de verpleegkundigen van de kinderafdeling over de veranderde eet- en leefgewoonten bij de jeugd. Je maakt een lijst met leefregels voor kinderen. De koelkast in de afdelingskeuken is toe aan een professionele schoonmaakbeurt en tot slot wis en mop je de keukenvloer.
Het is belangrijk dat Violet voldoende drinkt. Je maakt een overzicht van wat zij heeft gedronken. Samen met Violet doe je de verborgen-vet-test. Ze moet er goed op letten dat ze vetarm eet. Je geeft haar moeder een advies over een geschikt recept voor pannenkoeken. Voor Sita maak je een overzicht van dieetcodes bij verschillende diëten. Je helpt Violet en Tufan, een ander patiëntje, bij het invullen van het maaltijdkeuzeformulier. Sita heeft niet alleen te maken met diëten van de patiënten, maar ook met verschillende voedingsgewoonten en voedingspatronen. Jij mag de informatieklapper daarover voor haar bijwerken. Een paar keer per dag krijgen de patiëntjes iets te drinken. Ook de ouders van de kinderen krijgen iets aangeboden. Jij serveert koffie en thee.
Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek.
pb03-2007-v2
06-04-2007
ACTIE
ï1
16:19
Pagina 13
Maken van een planning Bekijk Actie A2 tot en met Actie A13. Maak met je groep een planning voor de activiteiten. Hieronder zie je een tabel waarin jullie planning komt. Vul de tabel samen in.
actie
wat?
A2
Eigen ervaringen
A3
Gezonde voeding voor Violet
A4
Vochtbalans
A5
Vetarm eten
A6
Diëten en dieetcodes
A7
Maaltijdkeuzeformulier
A8
Voedingsgewoonten en voedingspatronen
A9
Koffie en thee serveren
A10
Hulp bij rechtop gaan zitten
A11
Een Surinaams hapje bereiden
A12
Advies over leefregels
A13
Professioneel schoonmaken
PIT
VOOR
Z &W
hulpmiddelen/instructies
hoe lang?
wanneer?
paraaf docent
13
pb03-2007-v2
06-04-2007
16:17
Pagina 14
14
W E R K E N I N D E FA C I L I TA I R E D I E N ST
ACTIE
ï2
Eigen ervaringen Misschien heb je zelf al ervaring met het verzorgen van kinderen of volwassenen die zich aan een dieet of voedingsregels moeten houden? Wat heb jij gedaan? Wat vond je leuk? Wat vond je minder leuk? Als je nog geen ervaring hebt in het verzorgen van mensen die zich aan een dieet of voedingsregels moeten houden, bedenk dan welke hulp er nodig is. En ook wat je daarbij leuk lijkt en wat je minder leuk lijkt. Praat met je groepsleden over jullie antwoorden. Is er hulp waar je zelf niet aan hebt gedacht?
Ik heb ervaring in het helpen van mensen die zich aan een dieet of voedingsregels moeten houden.
Waarom volgen mensen een dieet of voedingsregels? Bedenk met je groep vijf redenen. 1. 2. 3. 4. 5.
ja/nee
dieet of voedingsregels hulp
leuk
minder leuk
pb03-2007-v2
06-04-2007
ACTIE
ï3
16:17
Pagina 15
Gezonde voeding voor Violet Toen duidelijk was dat Violet diabetes heeft, heeft de diëtiste haar moeder uitgelegd dat gezonde voeding heel belangrijk is. Ze probeert er goed op te letten, maar ze weet niet goed wat Violet op school of bij vriendinnen eet. Violet moet daarom zelf ook weten welke voeding voor haar gezond is. Voor een kind is dat niet eenvoudig. Hoe weet ze of ze te veel voedingsstoffen binnenkrijgt en te veel calorieën? Sita legt Violet uit dat de Schijf van Vijf je kan helpen om gezond te eten. Samenstelling van de voeding controleren Sita gaat samen met Violet bekijken of ze gisteren gezond heeft gegeten. De moeder van Violet heeft al een lijstje gemaakt van de voedingsmiddelen.
Hoeveelheid voeding controleren Sita gaat ook controleren of Violet voldoende heeft gegeten. Of misschien heeft ze wel te veel gegeten voor een meisje van acht jaar. Zoek op wat voor Violet de aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen per dag zijn. Vul ook in wat en hoeveel Violet gisteren werkelijk heeft gegeten en gedronken. voedingsmiddel
advies per dag
Violet heeft gegeten
brood aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) groente
welke maaltijden
wat heeft Violet gegeten?
Ontbijt
Een sneetje bruinbrood met halvarine en kaas Een plak ontbijtkoek zonder boter Een beker halfvolle melk
Tussendoor
2 speculaasjes en een glas verse sinaasappelsap
Middagmaaltijd
Een sneetje bruinbrood met halvarine en kipfilet Een sneetje bruinbrood met halvarine en jam Een beker halfvolle melk
Tussendoor
Een glas halfvolle chocolademelk en een peer
Avondeten
Tomatensoep
fruit melk en melkproducten kaas vlees, vis, kip, ei, tahoe en tempé vleeswaar halvarine op brood margarine voor de bereiding vocht
Heeft Violet gisteren gezond gegeten of niet? ja/nee Waarom wel of niet?
Rundersaucijsje met bloemkool en 2 gekookte aardappeltjes Schaaltje magere vanillevla Tussendoor
PIT
VOOR
Z &W
Glas cola light en 2 volkoren biscuits
15