De droom van elke organisatie is energie die je

38

Duurzame energie

energiegids.nl

Duurzaamheid in de praktijk Het Duurzaam Bouwen Plein is een initiatief van Dubotechniek uit Zaltbommel. Het is dé plek tijdens de Energievakbeurs waar je duurzaamheid in de praktijk kunt ervaren. Voor veel bedrijven is het lastig om de omslag te maken van denken naar doen. Op standnummer 06.C039 laat Dubotechniek samen met andere exposanten zien hoe duurzaamheid werkt in de praktijk.

Het Dubo Trade Centre te Zaltbommel.

D

e droom van elke organisatie is energie die je zelf duurzaam opwekt en die je installatie- én energierekening drastisch verlaagt. Met een systeem dat je razendsnel kunt installeren, dat staat voor een zeer hoog rendement en waarmee je de faalkosten tot een minimum beperkt. Die droom wordt nu werkelijkheid met het nieuwste van het nieuwste, de ONE: Own New Energy. Dit innovatieve energieconcept is te zien op het Duurzaam Bouwen Plein. Een ‘plug and play’ installatie die door standaardisatie, faalkosten tot het verleden laat behoren. De energiecentrale bestaat uit modules variërend van 60 Kw tot 1550 Kw. Met deze capaciteit kunnen gebouwen van warmte/koude worden voorzien tot 30.000 m². De modules fabriceert Dubotechniek in de eigen werkplaats en installeert men binnen een week op de bouwplaats. Via het eigen monitoringssysteem worden de installaties op afstand nauwlettend gevolgd en bijgestuurd. Wereldwijd tonen bedrijven interesse in deze meest duurzame energiecentrale.

Over Dubotechniek bedrijven Dubotechniek is sinds 1999 actief op de Nederlandse markt en richt zich op het ontwikkelen, engineeren, installeren, onderhouden, beheren en exploiteren van duurzame warmte/koude, warmtapwater opwekking, warmte/koude

Zonvolgsysteem en andere activiteiten op ­Duurzaam Bouwen Plein

U bent tijdens de beursdagen de hele dag welkom op het Duurzaam Bouwen Plein. Om snel een indruk te krijgen van duurzaamheid in de praktijk organiseert het Duurzaam Bouwen Plein de hele dag door rondleidingen langs alle standhouders. Laat u duurzaam inspireren door de diverse standhouders binnen een relatief korte tijd. Zoals een werkend mini zonvolgsysteem van Dubotechniek Solar. Door gebruik te maken van een zonvolgsysteem verhoogt de opbrengst van de zonnepanelen aanzienlijk. Het zonvolgsysteem, ook wel ‘solar tracker’ genoemd, draait mee met de zon voor een optimale levering van energie. Het zonvolgsysteem is ook in gebruik als oplaadstation voor elektrische auto’s. Daarmee speelt Dubotechniek Solar in op het steeds populairdere elektrische rijden. Een werkend zonvolgsysteem met oplaadpunt staat op het terrein van Dubotechniek Bedrijven in Zaltbommel. In het Dubotechniek Trade Centre staat eveneens een werkend zonvolgsysteem.

opslagsystemen, warmtekracht koppeling en solarsystemen. Al deze systemen zijn gericht op een minimum aan energieverbruik en aan vermindering van de CO2-uitstoot. De duurzame systemen worden toegepast in woningen, appartementencomplexen, kantoorpanden, woon-zorgcomplexen, verpleeghuizen, industrie en scholen. Dubotechniek exploiteert zelf projecten en investeert continu in innovatie. Het resultaat is een structurele verhoging van de energetische en financiële rendementen. Dubotechniek doet dit niet alleen, maar in een optimale samenwerking met fabrikanten. Zij staan als permanente exposant in het Dubo Trade Centre te Zaltbommel en dragen eraan bij dat Dubotechniek in eigen

Sdu Uitgevers

Duurzame energie

39

op Duurzaam Bouwen Plein beheer ontwikkelde producten en/of innovaties samen met hen in de markt kan zetten. Een aantal van deze partners is standhouder op het Duurzaam Bouwen Plein. Dat zijn AquaNed Bronboringen B.V., AVF Water, AWB, Dubotechniek Bedrijven b.v., Ecoon B.V., WTH, Waterkotte en Biral Pompen B.V. Het Duurzaam Bouwen Plein bestaat inmiddels vijf jaar en is een begrip op de Energievakbeurs. Uiteraard bent u voor of na de energiebeurs altijd welkom om een bezoek te brengen aan Dubotechniek, waar wij u graag een rondleiding geven door het Dubo Belevingscentrum en het Dubo Trade Centre in Zaltbommel. U kunt een afspraak maken via (0418) 59 74 50. Registeren voor de beurs kan via www.dubobedrijven.nl.

Nieuwe energiedroom met ONE: Own New Energy De droom van elke organisatie is energie die jezelf duurzaam opwekt en die je installatie- én energierekening drastisch verlaagt. Zonder de nachtmerrie van ingewikkelde techniek, lastige regeltjes en ondoorzichtige procedures. In die droom wil je een installatie die je razendsnel kunt installeren, die staat voor een zeer hoog rendement en waarmee je de faalkosten tot een minimum beperkt. Die droom wordt nu werkelijkheid met ONE: Own New Energy. In de markt van warmte-koude opslagsystemen komen ontwerpfouten en faalkosten te vaak voor. Dubotechniek uit Zaltbommel is al sinds 1999 op de Nederlandse markt actief op het gebied van WKO-systemen, aangevuld met warmtekracht-koppeling, solarsystemen en andere duurzame systemen. Met die jarenlange kennis en ervaring is het bedrijf continu bezig met de ontwikkeling van systemen die de energetische en financiële rendementen verhoogt. Met de ONE introduceert Dubotechniek nu een innovatieve energie-installatie die zij in eigen beheer prefabriceert en binnen één week op locatie installeert met plug & play, idiotproof modules voor middelgrote tot grote bedrijven.

Sneller, zuiniger, efficiënter Door de standaardisatie in ontwerp, in combinatie met de prefabricatie, is de kans op faalkosten vrijwel nihil. Na assemblage op de eigen werkplaats installeren de eigen vak-

mensen binnen een week de optimaal geïsoleerde installatie ter plekke. Met super zuinige pompen en uitsluitend onderdelen van de hoogste kwaliteitsklassen, garandeert de ONE een hoog rendement. Een compleet kant-en-klaar systeem dat bovendien aanzienlijk lagere engineeringskosten en tot 20% lagere productiekosten kent. Eenmaal ‘up and running’ is de installatie op afstand te monitoren en te bewaken.

ONE in een oogopslag • Innovatie van Dubotechniek bedrijven uit Zaltbommel • Prefabricage in eigen werkplaats • Uitsluitend hoogwaardige componenten • Installatie binnen één week op locatie • Minder kilometers naar en van bouwplaats • Bewaking en aansturen op afstand • Optimale isolatie • Super zuinige pompen • Extreem hoog rendement • Lagere engineeringskosten • Tot 20% lagere productiekosten • Kans op faalkosten vrijwel nihil door standaardisatie

Dubotechniek bv www.dubobedrijven.nl

Bronnen voor bodemenergie­ systemen AquaNed Bronboringen BV is gespecialiseerd in het boren van bronnen ten behoeve van bodemenergiesystemen. Voor zowel open als gesloten systemen kan het bedrijf de juiste oplossing bieden.

Open bronsystemen (WKO installatie) Bij open systemen worden twee of meer bronnen geboord, waarbij het water wordt opgepompt uit de bron en via de warmtewisselaar weer in de andere bron wordt geïnjecteerd. Hierdoor ontstaat een warme bron en een koude bron, waarmee respectievelijk uw gebouw kan worden verwarmd of gekoeld. Voor de detailengineering van de bronnen maakt AquaNed gebruik van alle informatie die verkrijgbaar is over de bodemopbouw en vult deze aan met de eigen informatie die gedurende tientallen jaren is vergaard. Nadat de bronnen geboord zijn monteert het bedrijf de pompin-

40

Duurzame energie

energiegids.nl

stallatie met alle toebehoren in de bron en sluit deze vervolgens aan tot in de techniekruimte van het gebouw waar de warmtewisselaar wordt opgesteld.

AquaValve injectieklep Om het water weer in de andere bron te kunnen injecteren is een injectieklep nodig. AquaNed heeft hiervoor de AquaValve injectieklep ontwikkeld en gemaakt, waardoor het mogelijk is de gehele installatie continu onder druk te houden en het water met de juiste hoeveelheid en druk te injecteren, zonder dat er risico is op ontgassing of beluchting.

Gesloten bronsysteem Bij gesloten bronsystemen worden er één of meerdere PE leidingen aangebracht in de bodem tot een diepte die varieert van 80 meter tot 200 meter. Deze Verticale Bodem Warmte Wisselaars (VBWW’s) worden aan elkaar gekoppeld en vervolgens via twee leidingen aangesloten op de warmtepomp. AquaNed kan snel en efficiënt werken bij het aanbrengen van VBWW’s en heeft zich in het bijzonder gespecialiseerd op grotere projecten waar meerdere boringen moeten worden gemaakt.

Rovatti pompinstallaties AquaNed Bronboringen BV is importeur van Rovatti pompen uit Italië en levert deze pompen voor alle mogelijke toepassingen. Het programma omvat alle denkbare pompen voor het verpompen van water in heel veel verschillende toepassingen. Voor bodemenergiesystemen maakt men gebruik van de Rovatti onderwaterpompen die, afhankelijk van de grondwaterkwaliteit, kunnen worden geleverd in staal, kunststof, RVS304 of RVS316. Rovatti pompen worden al meer dan dertig jaar toegepast in Nederland en hebben zich de afgelopen tien jaar ook bewezen als een uitstekende pomp voor energiesystemen, waarbij vele tienduizenden uren gedraaid wordt met een pomp.

Avf Water is al meer dan 40 jaar specialist en partner in watervoorbehandeling en conditionering. Door onderzoek en opgebouwde expertise levert dit bedrijf standaard- en maatoplossingen voor de vele problemen die voorkomen bij het gebruik van water in verwarmings-/koelsystemen, koeltorens, stoomketels, condensatie-systemen, irrigatiesystemen, wasinstallaties, pasteur/sterilisatieapparatuur en desinfectie. De concepten worden zowel preventief als reactief toegepast. Sinds 2006 is Avf Water onderdeel van Déhon/Climalife, Een grote speler in Europa in koudemiddelen en koudedragers. Het eigen laboratorium voert algemeen wateronderzoek uit en onderzoek naar afzettingen, corrosie en bacterievorming, zoals legionella. Avf Water is dealer van Heco deelstroom(magneet)filters, Kinetico ontharders en ROapparatuur, spui- en doseerapparatuur, drukverhogingunits, breaktanks en de unieke Korex adiabatische ontgassingsystemen voor gesloten koel- en verwarmingssystemen. Daarnaast biedt Avf Water een compleet legionellapakket in de vorm van Legionellapreventieplannen, monstername en controle en filtratie voor legionellapreventie.

AquaNed Bronboringen BV www.aquaned-bronboringen.nl

Waterbehandeling in energiesystemen (koude en warmte) Het voornaamste streven van Avf Water is om de duurzaamheid en de energieconsumptie van W-installaties te verbeteren. Met eigen waterbehandelingstechnieken en kant-en-klare preventieconcepten worden problemen als lekkages, verstoppingen, rendementsverliezen en materiaalaantasting voor nieuwbouw van utiliteit, woningbouw of industrie voorkomen.

Preventieconcept, volledig geïntegreerd in Dubo’s Renewable Power Plant (RPP) Airsep ontgasser Ontlucht (middels expansie), zorgt voor drukbehoud, expansie en suppletie. Tip: sluit de stroomloze duplex waterontharder van Kinetico er op aan om automatisch kalkvrij water bij te vullen.

Sdu Uitgevers

Duurzame energie

Heco deelstroom magneet- en zakkenfilter Filtreert actief magnetiet en overige vervuiling uit het systeemwater. Wordt geleverd inclusief pomp, om de flow over het filter te garanderen.

Totaalsystemen voor binnenklimaat, tapwater en zonne-energie

Doseerinstallatie Indien uw installatie wordt gevuld of bijgevuld met onbehandeld (kalkrijk) water, zorgt de doseerset ervoor dat de juiste hoeveelheid additieven worden toegevoegd. De additieven zorgen op hun beurt weer voor bescherming tegen corrosie of bacteriegroei en dat de ingebrachte kalkzouten en mineralen in oplossing worden gehouden en niet gaan afzetten. De waterbehandeling is nu ook te vinden in de STABU bestekservice.

Avf Water www.avfwater.nl

AWB presenteert op het Duurzaam Gebouwd Plein de GeniaHybrid en het HelioConcept120 zonneboilersysteem. De GeniaHybrid is een totaalsysteem dat bestaat uit een lucht-/waterwarmtepomp en een HR-ketel. Het hele systeem wordt centraal aangestuurd door de bijzondere Dynamische Systeem Intelligentie (DSI). Met de optimale balans tussen warmtepomp en ketel kan het voordeel oplopen tot maar liefst 35% besparing op primaire energie en dus ook 35% CO2-reductie. Bij de GeniaHybrid gaat het om totaalcomfort. Naast verwarmen en tapwaterbereiding behoort actieve topkoeling tot de mogelijkheden. Dit systeem is een duurzame oplossing in de bestaande bouw en nieuwbouw en levert een labelverbetering met twee of drie stappen op voor bestaande woningen. Voor nieuwbouwwoningen is een epc aftrek tot 0,3 mogelijk.

Alles onder één dak WTH is toonaangevend in vloer- en wandsystemen voor verwarmen en koelen voor zowel nieuwbouw als renovatie. Al meer dan 40 jaar ontwikkelen, produceren en verkopen zij kwalitatieve systemen die bijdragen aan een laag energieverbruik en een optimaal comfort.

Bij WTH vindt u alles onder één dak: ontwerp, calculatie, engineering, montage en projectmanagement. Het bedrijf kan adviseren en maatwerkoplossingen bieden. Men ontwikkelt duurzame toepassingen die een comfortabel en energiezuinig leef-, woon- en werkklimaat mogelijk maken. Voor kleine en grote projecten in de volgende segmenten: kantoren, woningen, zorginstellingen, sportcomplexen en scholen. Op het Duurzaam Gebouwd Plein laat WTH haar veelzijdigheid zien aan de hand van het project Calypso in Rotterdam. Dit project omvat maatwerkoplossingen voor verwarming en koelen voor zowel nieuwbouw als renovatie.

WTH Vloerverwarming & Koeling www.wth.nl

HelioConcept120 zonneboilersysteem De HelioConcept120 is een drukgevuld zonneboilersysteem die door zijn eenvoud makkelijk te installeren en onderhouden is. Het systeem bestaat uit een 120 liter zonneboiler met één horizontale of verticale collector, compleet met de HelioControl regelaar, pomp-unit met 18 liter zonneboilerexpansievat en collectorvloeistof. Het sterke zonnneboilervat is aan de binnenzijde hoogwaardig verglaasd en middels een magnesium anode tegen cor-

41

42

Duurzame energie

energiegids.nl

rosie beschermd. De HelioCollector is uitgevoerd met 3,2 mm prismatisch veiligheidsglas en een zwart geanodiseerd aluminiumprofiel voor een lange levensduur. De pomp-unit is voorzien van een standaard circulatiepomp die zijn betrouwbaarheid heeft bewezen in vele HR-ketels. Het speciale zonneboilerexpansievat heeft een geïntegreerd voorschakelvat dat ook bij volledige stagnatie van de collectorvloeistof een veilige en correcte werking van het systeem garandeert. Het robuuste indaksysteem voor de HelioCollectoren is voorzien van een dubbele waterscheiding aan weerszijden van de collector. Het HelioConcept120 zonneboilersysteem is Solar Keymark gecertificeerd. Het zonneboilersysteem is drukgevuld. Hierdoor kan de collector zowel hoger als lager dan de 120 liter zonneboiler worden geplaatst. De pomp-unit is uitgevoerd met drie pompstanden, waarmee zowel bij kleine, middelgrote en grote afstanden tussen de zonneboiler en HelioCollector een efficiënte oplossing geboden kan worden. Door de keuzevrijheid voor zowel horizontale als verticale collectoren en plaatsingsmogelijkheden opdak, indak en plat dak is voor ieder dak een passende oplossing samen te stellen. De aluminium dakpanbeugels zijn eenvoudig verstelbaar en daardoor geschikt voor een snelle montage op ieder type pannendak. Met de indak sets integreert u de HelioCollector perfect met het dak. Voor de ideale oriëntatie ten opzichte van de zon kiest u de plat dak opstelling. Eenvoudig te plaatsen en met tegels te belasten.

Dit impliceert onder andere dat inbouwcirculatiepompen met ‘natte’ motoren vanaf 1 januari 2013 moeten voldoen aan energielabel A oftewel de Energie Efficiëntie Index ≤ 0,27. Het gevolg in Nederland is een besparing van 2.000.000 kWh per jaar en een CO2-reductie van een bos ter grootte van de Veluwe.

Biral Pompen www.biral.nl

Duurzame warmtapwaterwarmtepomp Tijdens Energie 2012 presenteert Ecoon B.V., specialist in optimaal benutten van restwarmte voor klimaat- en warmtapwatercomfort in woningen, een primeur. Het betreft de Ecoon W2 warmtapwaterwarmtepomp, inclusief tien basisconcepten voor uiteenlopende toepassingen.

AWB www.awb.nl

Wetgeving en duurzame pompen Wat betekent de EU-wetgeving 2013 voor u als opdrachtgever, adviseur of installateur? Welke pompen in de gebouwde omgeving vallen nu wel of niet onder de wetgeving? Voor deze en andere vragen over duurzame pompoplossingen, kunt u bij Biral Pompen, de innovator van de A label pompen terecht. De fabrikant die al in 1999 de trend zette met de permanent magneetmotortechnologie. De technologie die nu per 1 januari 2013 wettelijk wordt verplicht. De Europese Unie voert de komende jaren trapsgewijs drie nieuwe richtlijnen in voor een verhoging van de rendementen bij normmotoren, pompen en circulatiepompen. Één richtlijn schrijft de verhoging voor van de efficiency van normmotoren (IE1 tot IE3), één richtlijn bepaalt dat alleen nog pompen toegepast mogen worden die een Minimale Efficiëntie Index (MEI) hebben. De derde richtlijn zorgt ervoor dat circulatiepompen onder een bepaalde Energie Efficiëntie Index blijven. Al deze maatregelen hebben energiebesparing tot doel en een verlaging van de CO2-uitstoot.

Bij toepassing van duurzame laagtemperatuurwarmte in een collectief warmte- en/of koudenet is de productie van warmtapwater vaak een probleem. Voor ruimteverwarming volstaat immers een systeemtemperatuur van 40˚C: maar dat is te laag voor het bereiden van veilig warmtapwater. Door warmtapwater te produceren met behulp van de Ecoon W2 warmtapwaterwarmtepomp, vervalt de noodzaak van een minimale aanvoertemperatuur in het collectieve warmte- en/of koudenet. Toepassing van de Ecoon W2 maakt een verlaging van de systeemtemperatuur in het collectieve net dan ook mogelijk. Dit resulteert in een aanzienlijke verhoging van de efficiëntie en het rendement van het gehele systeem. Bovendien is restwarmte eerder bruikbaar voor collectieve netten, waardoor het duurzame gebruik ervan kan toenemen.

Brede toepasbaarheid In het ontwerp is tevens aandacht geschonken aan de opslag van warmtapwater, de afrekening van energie en de regeling van de woninginstallatie. Daarmee speelt deze innovatieve warmtapwaterwarmtepomp in op de wensen van de markt om de diverse installatieonderdelen en disciplines in collec-

Sdu Uitgevers

Duurzame energie

43

tieve netten beter op elkaar te laten aansluiten. Ecoon heeft tien basisconcepten ontwikkeld voor toepassing van de Ecoon W2 in diverse situaties in woninginstallaties – zowel nieuwbouw als bestaande bouw – als in de utiliteit. Binnen elk concept vallen aanzienlijke voordelen te behalen op het gebied van duurzaamheid, comfort en rendement. De Ecoon W2 is ontworpen conform de richtlijnen van EcoDesign en is voorzien van een solide geluids- en thermische behuizing. Er is een aansluiting voor de warmtemeter aan bovenzijde voor optimale uitlezing. Het systeem kan worden voorzien van een optionele geïntegreerde warmtewisselaar voor het voorverwarmen van tapwater door het warmtenetwerk: hierdoor is een COP van 6,0 haalbaar en wordt bovendien de retourtemperatuur verlaagd. Er is voldoende warmtapwater in elke comfortklasse door combinatie van de warmtepomp met een goed geïsoleerd boilervat. De voordelen ten opzichte van een ventilatielucht warmtepompboiler zijn dat de keuze van het ventilatiesysteem niet vastligt en de hoeveelheid warmtapwater niet afhankelijk is van de hoeveelheid ventilatielucht. Verder is de opstellingslocatie vrij en is er sprake van hoge – en dus legionellaveilige – tapwatertemperaturen (> 65˚C) bij een aanzienlijk hoger rendement (COP).

Warmtepomp-systeemoplossingen en automatisering Waterkotte is een groeiende producent van innovatieve warmtepomp-systeemoplossingen en automatisering. De winning en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen is een activiteit die een veelbelovende toekomst heeft. De Waterkotte GmbH is ontstaan uit het pionierswerk van de oprichter Klemens Oskar Waterkotte die in 1969 warmtepomp verwarming technologie ontwikkelde. Op het bedrijfsterrein in Herne, produceert het bedrijf warmtepompen met een vermogensbereik van 5 tot 1000 kW. Sinds 1970 verwarmt deze pionier zijn eigen huis door middel van geothermische energie. In het ontwikkelingsproces van deze innovatieve technologie van verwarmingssystemen zijn theoretische en professionele ervaring op het gebied van koel-, klimaatregelings- en proces engineering de drijfveer. Dat geldt ook voor het geloof in milieuvriendelijke, gezonde en financieel marktconforme oplossingen.

Waterkotte GmbH www.waterkotte.de

Ecoon B.V. www.ecoon.nl

PM SELECT WERKEN VOOR DE OVERHEID 2012

Beoordeel de prestaties van externen Help ons de prestaties van zakelijke dienstverleners van de overheid in kaart te brengen en neem deel aan de zesde editie van het grootschalige marktonderzoek Werken voor de Overheid 2012. PM onderzoekt samen met TNS NIPO de prestaties van de zakelijke dienstverleners die voor de overheid werken. De resultaten worden in december 2012 bekend gemaakt in de special PM Select Werken voor de overheid, dat wordt bijgesloten bij PM, SC en VNG Magazine. DEELNAME Op welke punten scoort uw externe zakelijke dienstverlener goed en hoe ziet de ideale samenwerking tussen overheid en markt er volgens u uit?

Deel uw ervaringen met ons door de vragenlijst in te vullen en zet de zakelijke dienstverleners van de overheid op scherp! Via www.pm.nl/werkenvoordeoverheid komt u direct bij het onderzoek. De vragenlijst neemt 15 minuten in beslag. BELONING Onder de deelnemers verloten we 25 exemplaren van het boek Met ministers op de tandem van Mark Frequin. MEER WETEN? Mail uw vragen naar [email protected].

Deel uw oordeel over uw externe zakelijke dienstverleners met ons via:

www.pm.nl/werkenvoordeoverheid