De derde weg. Programma Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen

De derde weg Programma Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen 2012

www.derdeweg.be 1 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Inhoudstafel Woord vooraf

3

Wonen en stadsontwikkeling

5

Mobiliteit

16

Veiligheid

28

Ondernemen

34

Leren

46

Jeugd

59

Cultuur

64

Sport

71

Participatie en dienstverlening

76

Personeel en financiën

81

Welzijn

93

2 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Woord vooraf Dit is het programma van de nieuwe ploeg van Open VLD voor een beter Antwerpen Onze partij heeft jaren van neergang gekend. Inmiddels is komaf gemaakt met de problemen die haar in de grootste stad van Vlaanderen verlamden. De afgelopen maanden hebben we intens onderzocht wat onze stad nodig heeft en zijn we in dialoog getreden met de Antwerpenaar. Het gaat ongetwijfeld stilaan beter met de stad. Maar er is nog een lange weg te gaan vooraleer Antwerpen de grootstad zal zijn die kan wedijveren met Amsterdam, Rotterdam, Keulen, Düsseldorf, Rijsel en Brussel. Daarnaast zijn er de nieuwe uitdagingen van de 21ste eeuw: migratie, ecologie, de creatieve economie. Ook is er de erfenis van negentig jaar roomsrood stadsbestuur: de overheid in een stad moet sterk zijn, maar het Antwerps stadsbestuur trekt teveel naar zich toe, recupereert elk initiatief en beslist nog te vaak over de hoofden van de inwoners heen. Daarom heeft Open VLD een programma uitgewerkt voor een resoluut ambitieuze stad. Eén waar de beste praktijken van andere Europese grootsteden ons inspireren. Eén waar we het beste onderwijs combineren met hervonden mobiliteit en eindelijk afgedwongen veiligheid. Eén waar de mensen hun zeg krijgen in de beslissingen die op hen slaan, en waar vrije creatieve mensen zich mogen uitleven alvorens ze vijf vergunningen moeten aanvragen. Wij houden het eenvoudig. Onze beloftes zijn concreet, betaalbaar en realiseerbaar in de zes jaar waarvoor wij uw stem vragen. Wat erna komt is voor madame Soleil. Wij hebben voor elk van die voorstellen vakmensen in onze ploeg opgenomen, mensen die Antwerpen door en door kennen en die door heel Antwerpen gekend zijn. Wij geloven dat wij de drie kwesties die als donkere wolken boven deze stad hangen – mobiliteit, veiligheid en onderwijs – voor een flink stuk kunnen oplossen. En wij zeggen, al voor de verkiezingen, de waarheid: voor een keer kunnen we U geen lagere belastingen beloven, maar we zullen zo zuinig met uw centen omspringen als onze Nederlandse buren dat doen. Wij willen veel meer dan gewoon voortdoen zoals we bezig zijn, veel betere dingen doen dan meer van hetzelfde. 3 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Wij zullen onze voorstellen uitdragen, uitleggen en verdedigen, en anderen laten schieten en schelden op wat de tegenstander doet. Enkel zo creëer je echt verandering, forceer je echt een nieuwe toekomst voor onze stad. Dat is onze derde weg: die van concrete verandering, vernieuwing en vooruitgang. Daarvoor vragen wij uw stem. Annemie Turtelboom


Wonen en Stadsontwikkeling Inleiding Het gelaat van Antwerpen is de afgelopen jaren ingrijpend ten goede veranderd. Meer dan twintig jaar geleden werden op de manifestatie Stad aan de Stroom de eerste ideeën verspreid over de bouw van Nieuw Zuid, de heraanleg van de Scheldekaaien en de herwaardering van het Eilandje. Er is veel water door de Schelde gevloeid voordat er met het Strategisch Ruimtelijk Structuurplan eindelijk een coherente kijk op de fysieke ontwikkeling van de stad ontstond. Vandaag wordt op één van de drie sleutelzones van Stad aan de Stroom gebouwd en vallen de plannen voor de andere twee locaties stilaan in een definitieve plooi. Als je een stad fundamenteel wil veranderen heb je nood aan een lange termijn visie, geld en vooral geduld. Antwerpen moet continu blijven schaven aan haar visie over de ruimtelijke ontwikkeling van de stad en tegelijk investeren in nieuwe aantrekkelijke woonwijken, een uitnodigend openbaar domein en voldoende groene longen. Niet stenen maar mensen maken de stad, maar die stenen geven elke stad een unieke uitstraling die bewoners, investeerders en bezoekers kan charmeren, aantrekken en binden. De ‘look and feel’ van een stad wordt een steeds belangrijker wapen in de groeiende economische concurrentie tussen steden. Antwerpen is als woonstad in volle transitie. De stad telde in 2009 circa 250.000 woningen waarvan 55% appartementen zijn en de rest woonhuizen. In 2009 werden 1018 nieuwe woningen gebouwd, voornamelijk appartementen. Datzelfde jaar werden 793 renovatievergunningen verleend. Ongeveer de helft van de bewoners zijn eigenaar, ruim minder dan het Vlaams gemiddelde van 75%. Sociale huurwoningen nemen bijna 11% van het woningbestand in, ruim boven het in het Vlaamse grond- en pandendecreet opgenomen sociaal objectief per gemeente van 9%. Na twee decennia van achteruitgang rondde Antwerpen terug de kaap van een half miljoen inwoners. Die groei stopt niet. Alles wijst erop dat tegen 2018 de stad 530.000 inwoners zal tellen. Die bevolkingstoename is aan verschillende factoren toe te schrijven. Antwerpen vergroent, vergrijst en verkleurt tegelijkertijd. De inspanningen om de stad aantrekkelijker te maken voor tweeverdieners met kinderen werpen hun vruchten af, maar beletten nog steeds niet dat de zogenaamde stadsvlucht zich nog altijd doorzet. Het extern migratiesaldo is de grootste driver van de bevolkingsevolutie. Tegelijk zorgen gezinsverdunning en nieuwe gezinsvormen voor een vraag naar meer diversiteit in woonformules. De aanhoudende bevolkingsgroei is een uitdaging voor de woonmarkt en de stad,


aangezien er de volgende jaren in bevolkingsgroei het equivalent van het district Wilrijk bijkomt. In de grote ontwikkelingen die de stad zal doormaken moet het stadsbestuur de lijnen uitzetten, prioriteiten bepalen en omstandigheden creëren waarin marktspelers op lange termijn willen investeren. De stadsbouwmeester vervult in dit proces een belangrijke rol als kwaliteitsbewaker. Kwaliteitsvol wonen is een basisrecht. Iedereen moet kunnen beschikken over een aangepaste woning van goede kwaliteit in een goede woonomgeving, en dat tegen een betaalbare prijs. De realiteit leert ons dat dit vaak niet zo is. Steden als Antwerpen hebben een woningbestand dat niet altijd aangepast is aan de woonnoden van vandaag. Dat geldt niet alleen in de wijken in het stadscentrum, al is daar de laatste jaren een grote inhaalbeweging bezig. Het geldt ook op sommige plaatsen in de buitendistricten. Het is vanzelfsprekend dat een continue vernieuwingsbeweging van het woningbestand noodzakelijk is. In essentie wordt de woningmarkt gedomineerd door vraag en aanbod. Hoe meer aanbod en hoe lager de vraag, hoe lager de prijs. En het omgekeerde geldt ook. Dit is een vrij zuiver mechanisme en een duidelijke manier om het woonbeleid te kunnen evalueren. De (stedelijke) overheid moet de scheidsrechter zijn van de marktwerking, door een adequaat stedenbouwkundig beleid dat de lijnen uitzet en door een woonbeleid dat een inspeelt op een aantal segmenten van de markt, zonder marktverstorend te werken. Sociale huisvesting vormt een hoeksteen van het woonbeleid. De cijfers bewijzen dat een stad als Antwerpen meer dan gemiddeld haar verantwoordelijkheid neemt op dit vlak. Het is hoog tijd dat de rest van Vlaanderen ook een stuk van die inspanningen overneemt.

Stadsontwikkeling De rol van de stadsbouwmeester wordt bestendigd De stadsbouwmeester blijft de kwaliteitsbewaker en laat zijn stem klinken in de grote stadsontwikkelingsprojecten, de bouwplannen van de overheden in Antwerpen en het ontwerp van het openbaar domein.


Herziening S-RSA In de volgende bestuursperiode wordt het Strategisch-Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen up to date gebracht met de recente ontwikkelingen, en worden prioriteiten afgestemd met andere beleidsdomeinen. Ontwikkeling Eilandje,Scheldekaaien en Nieuw Zuid doorzetten De ontwikkeling van deze drie gebieden wordt doorgezet. Op het Eilandje zal de ontwikkeling van de Cadixwijk en de Westkop van Spoor Noord (met het nieuwe ZNA-ziekenhuis) de volgende jaren doorlopen. De integrale aanpak en heraanleg van de Scheldekaaien wordt wellicht het belangrijkste project dat in de komende bestuursperiode wordt uitgevoerd. De verdere uitwerking van de plannen voor Nieuw Zuid wordt eveneens doorgezet. Het dossier van de gedempte Zuiderdokken wordt ook opgenomen in samenhang met de heraanleg van de Scheldekaaien met als uitgangspunt de verbetering van de woonkwaliteit van de buurt. Prioriteiten in planning: ring en buitendistricten De inspanningen in de binnenstad worden de volgende jaren geconsolideerd. Op het vlak van planvorming dringen twee nieuwe prioriteiten zich op. Vooreerst is er de zone op en rond de Antwerpse ring. Het debat over de ring moet over meer gaan dan de overkapping alleen, want daar is nagenoeg iedereen het wel over eens. Antwerpen heeft nood aan veel extra woningen, ruimte voor kantoren, grootstedelijke functies (uitbreiding bouwcentrum, verdichting aan stationsomgevingen) én het verbinden van districten én groengebieden. Het gebied op en rond de ring op rechteroever bestrijkt ongeveer 15 km2. De ring is dus één groot onontgonnen gebied met een enorm potentieel op vlak van stadsontwikkeling. Indien de Ring een stadssnelweg wordt en haar E-statuut verliest, zoals Open Vld voorstelt, wordt het gefaseerd overkappen of overbouwen op verschillende plaatsen betaalbaarder en sneller haalbaar. Die vaststelling mag echter niet leiden tot ad hoc oplossingen die verkocht worden als definitieve plannen. De stad moet een totaalvisie op het gebied rond de ring ontwikkelen voor een doordachte herontwikkeling op lange termijn. Het plan voor de Groene Singel en de recente haalbaarheidsstudie over de overkapping zijn daarbij nuttig maar ook niet meer dan dat, aangezien ze vertrekken van de premisse dat de ring haar huidige functie behoudt. Met het mobiliteitsplan van Open Vld wordt het doorgaand verkeer op termijn buiten de stad geleid. Het plan voor de ringzone moet anticiperen op een aantal toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Een treffend voorbeeld is Nieuw Zuid, waar tal van projecten in de pipeline zitten. Zo moet onder andere worden gekeken naar de relatie met Linkeroever (de ontwikkeling Regatta) en of een doortrekking van de huidige Binnensingel met een brug over de Schelde voor stadsverkeer op termijn mogelijk is. Ook het station 7 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Antwerpen Zuid, de zone aan de Groothandelsmarkt (Emiel Vloorsstraat)en Blue Gate worden aangepakt. Voorts is er de geplande heraanleg van de Scheldekaaien en het idee om ook de Zuiderdokken aan te pakken. Een globale visie voor dit deelgebied dringt zich wellicht het snelste op. De heraanleg van de Scheldekaaien herstelt de historische fout van een stad die haar rug keerde naar het water. Via de herontwikkeling van de ringzone doen we hetzelfde met de kernstad en de buitendistricten. Ook de wijken buiten de ring verdienen extra aandacht, nu er de afgelopen jaren heel veel is geïnvesteerd in de binnenstad. Er is een nieuwe samenhangende visie nodig op deze wijken die grotendeels in de helft van de vorige eeuw werden gebouwd. Doordachte verdichting, een versterking van de districtskernen (zie bijvoorbeeld het project Hart van Deurne) en investeringen in hoogwaardig openbaar domein en groen moeten deze wijken meer stedelijkheid geven, terwijl ze hun identiteit – tussen kernstad en periferie – niet verliezen. Stad van vele pleintjes De Antwerpenaar heeft recht op een kwalitatief openbaar domein. In de dichtbebouwde binnenstad, waar woningen weinig buitenruimte hebben, is de stoep bij mooi weer een beetje ieders woonkamer. De inspanningen om groene en gezellige pleintjes te creëren worden doorgezet. Deze ontmoetingsplaatsen brengen leven in de stad en doen de lokale economie bloeien. Verschillende pleinen met een bovenlokale functie zullen worden aangepakt, waaronder het Operaplein, de Groenplaats en het Steenplein. In de districten zorgen heraangelegde pleinen voor kernversterking, zoals het Moorkensplein in Borgerhout en het Kristus-Koningplein in Ekeren. Doordacht ontwerpen De uniformiteit van het openbaar domein wordt verzekerd door het consequent gebruik maken van beeldkwaliteitsplannen en de zogeheten straatmeubilaris. Bij het ontwerpen van openbaar domein wordt systematisch gewerkt met duurzame materialen, gebruiksvriendelijk en esthetisch straatmeubilair die makkelijk te onderhouden en vervangen zijn. Adequate verlichting en zichtbaarheid verhogen de sociale controle en het veiligheidsgevoel. De stad speelt een pioniersrol door de duurzame en kostenefficiënte invoering van led’s en oleds als openbare verlichting. Doelmatig geplaatste papiermanden gaan zwerfafval tegen. Glasbakken verdwijnen systematisch onder de grond. De staat van de straat Om goede beleidskeuzes in de meerjarenplannen te maken over wélke straat in onderhoud of heraanleg gaat is het cruciaal om de “staat van de straat” te kunnen 8 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

maken. Daarom wordt er een tool ontwikkeld die alle GIS-info en digitale kaarten koppelt van wegdek, voetpad, toestand riolering en nutsleidingen en zo een correct beeld geeft van de straat. Zo kan een objectieve vergelijking gemaakt worden tussen straten en krijgt de juiste straat prioriteit. Ook voorkomen we dat dezelfde straat op korte tijd tweemaal op de schop moet. Openbare werken niet naast mekaar plannen Omeletten maak je door eieren te breken. Hetzelfde geldt voor werken aan het openbaar domein. Iedereen wil gerust even omlopen of rondrijden in de wetenschap dat het beter wordt. Anders wordt het wanneer op enkele honderden meters afstand twee straten samen open liggen en de bereikbaarheid van een wijk zwaar onder druk komt te staan. Door de overdracht van de gewestwegen die binnen de ring liggen naar de stad, is er vanaf 2013 geen excuus meer en moet er doordacht gecoördineerd worden. Buiten de ring stemmen alle wegbeheerders (stad, districten en gewest) en nutsmaatschappijen hun planningen op elkaar af zodat verkeerschaos uitblijft. Binnen een straal van 500 meter mogen nooit twee straten tegelijk open liggen. Betere bestekken, betere opvolging, betere uitvoering: betere kwaliteit Er wordt verder gesleuteld aan betere bestekken, een verdere verfijning van het interne ontwerpproces, de besluitvorming via de commissies openbaar domein en en de aanbestedingsprocedure. Om vertragingen bij openbare werken tegen te gaan, wordt een systeem van “lane rental” uitgetest. De aannemer of nutsmaatschappij betaalt huur om de straat open te leggen. Hoe sneller hij de werken gedaan heeft, hoe minder huur hij moet betalen. Er komen ook incentives om langere werkdagen te maken om in het weekend te werken. Dit “lane rental’ systeem werd sinds kort in Londen uitgerold. Tegelijk wordt er ook meer ingezet in de kwaliteitscontrole van werven door de technisch consulenten. In geval van slecht werk kunnen aannemers voor langere periode geweerd worden van aanbestedingen. Openbaar groen in een straal van 400 meter Groen in de stad zorgt voor zuurstof. In de binnenstad is het bijzonder moeilijk om bijkomende buurtparkjes en speelruimte te voorzien zonder te slopen. Buiten de ring zijn er tal van zones die in aanmerking komen om omgevormd te worden tot park. Ook kunnen gebieden die op lange termijn voor ontwikkeling in aanmerking komen, op korte termijn als groenzone fungeren. Het is de bedoeling dat elke Antwerpenaar tegen 2020 binnen een straal van 400 meter toegankelijk openbaar groen kan bereiken. Openbaar domein vergroenen Bij de heraanleg van straten en pleinen wordt systematisch het straatbeeld vergroend door het aanplanten van bomen of grasveldjes. Van bij het ontwerp 9 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

wordt rekening gehouden met biodiversiteit, duurzaamheid en onderhoudsvriendelijkheid. Zo worden voornamelijk bomen geplant die alleen vormsnoei nodig hebben en groenpartijen met extensief onderhoudsritme. Vrije trambanen worden bij voorkeur in grasbedding aangelegd. Nieuwe parken aanleggen Verschillende projecten zitten in de studiefase waaronder Park Groot Schijn in Deurne, het Droogdokkenpark aan de Schelde, het Galgenweelpark op Linkeroever en het Neerlandpark in Wilrijk. Ook diverse kleinere buurtparken wachten op realisatie, zoals het buurtpark aan het districtshuis van Borgerhout of het Kievitpark aan het Centraal Station. Het is evident dat de Scheldekaaien een langgerekte extra groene long opleveren, vergelijkbaar met de Rhône oevers in Lyon. Ook de gedempte Zuiderdokken hebben op termijn deels een roeping als park met waterpartijen. Op de grens tussen de districten Antwerpen en Borgerhout wacht het spoorwegemplacement op termijn een herontwikkeling naar analogie met Spoor Noord. Bestaande parken Naast bijkomende buurten wijkparken, moet aandacht worden besteed aan het onderhoud van bestaande parken en natuurgebieden. De inhaalbeweging in het onderhoud van de stedelijke parken en groengebieden via beheerplannen wordt verdergezet met als prioriteit de uitvoering van het masterplan van het stadspark. In de bestaande parken wordt bekeken hoe door toevoeging van horecaconcessies, kunst, openbare barbecues, looppistes, speeltuinen of andere functies (openbare toiletten) de aantrekkelijkheid voor de bezoekers kan worden verhoogd zodat er meer volk het park bezoekt. Een druk bezocht park is een veilig park en op mooie dagen moeten de parken trekpleisters worden voor de Antwerpenaren. Uiteraard is er ook nood aan technopreventieve maatregelen (zoals het wegwerken van donkere hoekjes) om het onveiligheidsgevoel op sommige plaatsen tegen te gaan. Er wordt een intensievere samenwerking opgezet met natuurverenigingen voor het bewaren van de biodiversiteit in de parken en de opmaak van natuurbeheerplannen. Onderhoud van parken en groen Er moet worden onderzocht of horecaconcessies in ruil voor een billijke huurprijs een stuk van het parkonderhoud kunnen overnemen of financieren, of dat buurtbewoners of ondernemingen instaan voor het onderhoud van een groen pleintje of bomen. Privaat groen Ook groen in privébezit heeft een impact op het stedelijk weefsel. Kleine stadstuintjes zijn op verschillende plaatsen te realiseren door het uitpitten van binnengebieden, maar ook daktuinen en verticale tuinen, groendaken en tegeltuintjes kunnen tegemoet komen aan de vraag van vele jonge gezinnen voor 10 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

groene ruimte. Ook volkstuintjes en kleinschalige stadslandbouw hebben een sociale rol te vervullen en worden ondersteund vanuit de districten. We stimuleren ook het vergroenen van voortuinen. Vervuiling aanpakken is gezondheid bevorderen Meten is weten. Er komen drie extra meetpunten om de luchtverontreiniging (stikstof en fijnstof) in Antwerpen beter te monitoren. Die resultaten worden continu online publiek gemaakt. De stad streeft ernaar om tegen 2018 te voldoen aan de Europese fijnstof- en stikstofnormen en werkt een concreet actieplan uit. Er komt eveneens een plan om de 50 zwartste punten inzake geluidsoverlast weg te werken tegen 2018. Hiervoor worden fysieke maatregelen op het openbaar domein uitgevoerd, zoals nieuwe stille wegdekken en het plaatsen van geluidsmuren. Indien deze maatregelen niet voldoen, kunnen bewoners rekenen op ondersteuning bij het plaatsen van akoestische isolatie.

Wonen De stad als regisseur Het private initiatief is het voornaamste instrument voor stadsvernieuwing. De stad moet private investeringen van particulieren en ontwikkelaars regisseren en faciliteren. De stad creëert het beleidskader en de privé speelt daarop in. De stad legt middels de bouwcode, het strategisch ruimtelijk structuurplan en specifieke ruimtelijke uitvoeringsplannen criteria op om de woningvoorraad duurzamer te maken en de kwaliteit te verbeteren. Zeker voor nieuwe en innovatieve woonvormen is de bouwcode soms nog te bot. Een aanpak op maat, rekening houdend met de plaatselijke situatie kan nieuwe woonvormen stimuleren. Een stedenbouwkundig beleid moet kansen creëren en versterken, in plaats van initiatieven af te remmen. Vergunningsprocedures moeten verder versoepeld worden (zonnepanelen, zonnecollectoren, groendaken). AG Vespa voor speciale opdrachten AG Vespa beheert het vastgoedpatrimonium van de stad en is in zeer specifieke gevallen op de markt actief als ontwikkelaar, zoals thans af en toe gebeurt in bepaalde wijken bij hoekpanden en moeilijke percelen. De ontwikkelingen die AG Vespa uitvoert zijn complementair aan de private sector. In geen geval mag AG Vespa in de plaats treden van de private markt. Als projectmanager moet AG Vespa waken over kwaliteit, prijs en doorlooptijden van projecten. Aanbod vergroten Met de verwachte bevolkingsgroei is het overduidelijk. Het woningaanbod moet omhoog. Bij voorkeur worden nieuwe ontwikkelingsprojecten die nu in de pipeline zitten uitgevoerd: o.a. Nieuw Zuid, Regatta, Militair Hospitaal, Eksterlaar, Scanfil. 11 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Duurzaam wonen Er wordt maximaal ingezet op het gebruik van “grijs water” (gefilterd regenwater) bij toiletspoeling, wasmachine of tuinsproeien. Groendaken en waterdoorlaatbare wegverhardingen voorkomen wateroverlast en worden verder gestimuleerd. AWW en Ri-Ant maken samen met de stad keuzes inzake een kostenefficiënte uitrol van gescheiden rioleringsstelsels. Decentrale energieproductie (door zonnepanelen) wordt gestimuleerd en qua vergunningen vergemakkelijkt terwijl de distributienetbeheerders de omschakeling maken naar slimme netten en geleidelijk slimme meters invoeren. In nieuwe en dichtbevolkte wijken wordt de invoering van sorteerstraatjes verder gezet, waar ze de reguliere huisvuilophaling vervangen. Bewustmakingsacties als de thermische stadskaart die de energie-efficiëntie van woningen in beeld bracht, worden verder gezet. De ontwikkelaar neemt zijn verantwoordelijkheid Dankzij de stedelijke overheid kan de ontwikkelaar opereren in een stabiele marktomgeving die hem toelaat kwaliteit te bouwen tegen een fair rendement en daardoor projecten op lange termijn kan plannen. In ruil hiervoor levert de ontwikkelaar maatwerk en kwaliteit in het aangelegde openbaar domein en groene zones. Elke nieuwe ontwikkeling moet beschikken over minimum 25% openbaar groen. Bovendien zorgt de ontwikkelaar voor voldoende variatie in woningtypes. Alle gezinssamenstellingen moeten hierbij aan bod komen, van éénoudergezinnen en alleenstaanden tot grote gezinnen. Dichter en hoger Gezinnen blijven traditioneel op zoek naar een grondgebonden woning met tuin. Toch worden dit soort woningen schaarser en steeds moeilijker realiseerbaar in nieuwe ontwikkelingen. Ook al moeten we een percentage nieuwe grondgebonden woningen met tuin blijven aanbieden, toch is de toekomst aan hoger en compacter bouwen. Creatieve nieuwe woonvormen worden gestimuleerd, met gedeelde- en daktuinen. Kwalitatieve hoogbouw vormt een een deel van de oplossing in wijken als Nieuw Zuid en het Eilandje. Renovatie bevorderen Antwerpen heeft tussen Leien en Singel een behoorlijk verouderd woningpatrimonium, maar ook in de buitendistricten zijn tal van woningen niet aangepast aan de noden van vandaag, zeker inzake energiezuinigheid. Renoveren moet blijvend worden ondersteund door verstandige en soepele stedenbouwkundige regels. De verbouwer verdient ondersteuning. Open Vld wil daarom een stadskorting (een korting op de gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing) invoeren 12 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

voor nieuwe huiseigenaars die hun woning renoveren. Tegelijk wordt het premiebeleid inzake duurzaam verbouwen en rationeel energieverbruik vereenvoudigd. Zo wordt de saneringspremie voor huurappartementen herbekeken om het opsplitsen van huizen in studio’s tegen te gaan en de sociale mix in wijken als Antwerpen Noord te herstellen. De verschillende toelagen voor groendaken, waterputten en dakisolatie worden gebundeld in één premie. Leegstand bestrijden Leegstaande panden halen een wijk naar beneden. Een nieuwe getrapte procedure moet leegstand beter bestrijden: van informatie en ondersteuning bij investeringen, naar aanmaning, naar een met de tijd stijgende leegstandstaks tot eventueel gedwongen verkoop. Het recht van voorkoop dat Woonhaven en stad kunnen uitoefenen wordt ingeperkt. Een ander mogelijk alternatief is het ter beschikking stellen van leegstaande panden aan culturele of sociale initiatieven. Leegstand boven winkels aanpakken, blijft een moeilijk te realiseren ambitie. Het premiestelsel hiervoor, wordt verbeterd. Als laatste redmiddel, kunnen bepaalde leegstaande gebouwen, die niet goed in de markt liggen, door AG Vespa aangekocht en gerenoveerd worden vooraleer ze terug op de markt worden gebracht. Huisjesmelkers hard aanpakken Het aantal panden waar huisjesmelkerij werd vastgesteld nam de afgelopen jaren toe. Huisjesmelkers verdienen evenwel een harde aanpak. Met een hogere krotbelasting die met de tijd stijgt en bij herhaling onteigening. De slachtoffers verdienen daarentegen opvang. Het systeem van transitwoningen kan worden uitgebreid. Huisjesmelkerij moet dus zowel aan de aanbod als aan de vraagzijde aangepakt worden. Waardig ouder wonen Het aantal senioren groeit zienderogen. Momenteel zijn er in verschillende wijken te weinig seniorenflats, woonzorgcentra en andere woonvoorzieningen voor senioren. Velen wonen in een ruime woning die te groot is geworden en niet meer aangepast is aan de noden. Voor iedereen, inclusief de senior zelf, is het belangrijk om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Ondersteuning van kleine aanpassingen in de woning is daarom nuttig. De districten blijven dit verder subsidiëren. Tegelijk moet er ook structureel worden gewerkt aan betaalbare alternatieve woonvormen voor senioren bij privéontwikkelaars zoals kangoeroewoningen en aanleunwoningen naast woonzorgcentra.


Studentenhuisvesting De stad moet geen eigen aanbod aan studentenhuisvesting hebben, maar moet wel de randvoorwaarden mee bepalen voor een eerlijke vrije markt. Studentenkamers moeten in orde zijn wat betreft brandveiligheid en moeten aan een minimum kwaliteit voldoen. Te strenge regels en te veel administratieve procedures kunnen mogelijke verhuurders ontmoedigen. Er moet daarom overleg zijn tussen de verhuurders en het stadsbestuur met als doel een goed en voldoende aanbod aan kamers te leveren aan de student. Om problemen op de kamermarkt voor studenten te voorkomen modelcontracten worden voorgesteld dat het huurcontract niet wordt indien de student is afgestudeerd of zijn of haar studies definitief heeft Om misbruik van de studenten kamermarkt te voorkomen, moet er ook huisvesting zijn voor jong afgestudeerden.

moet in verlengd gestaakt. gepaste

Sociaal wonen Geen extra sociale huurwoningen Meer dan 10% van het woningbestand in Antwerpen bestaat uit sociale woningen, wat boven de norm van het Vlaamse decreet grond- en pandenbeleid is. Met zo’n aandeel is het een understatement dat Antwerpen op vlak van sociale woningen zijn verantwoordelijkheid neemt in vergelijking met de rest van Vlaanderen. Dat moet volstaan en bijgevolg bouwt Antwerpen geen sociale huurwoningen extra in de volgende bestuursperiode. Andere gemeenten in Vlaanderen, ook en vooral in de rand rond Antwerpen moeten ook hun verantwoordelijkheid volgens draagkracht opnemen. Sociale huisvesting als empowerment Voor de meerderheid van de bewoners moet sociale huisvesting een tussenstation zijn op weg naar de reguliere markt. De rol van Woonhaven in samenwerking met het OCMW en de stad is hierin erg belangrijk als facilitator van de integratie in onze samenleving en de kennis van het Nederlands. Anderzijds moet Woonhaven over voldoende middelen beschikken om een fair toewijzingsbeleid en een correcte wooncultuur door de huurders af te dwingen. Dat betekent autonomie op vlak van toewijzing, de invoering van conciërges en de mogelijkheid tot adequate sancties (GAS-boetes). Dat betekent eveneens dat wie misbruik maakt van ons systeem van sociale voorzieningen, eruit vliegt. Woonhaven In de afgelopen jaren was de sociale huisvestingssector in Antwerpen in volle beweging, met als belangrijkste feit de fusie van de verschillende Antwerpse sociale huisvestingsmaatschappijen tot Woonhaven. Dat was het startpunt was voor een beter beheer van het segment van de huurwoningen. Het aantal mogelijke schaalvoordelen en kostensynergiën is nog niet uitgeput, en moet in de volgende 14 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

bestuursperiode worden doorgezet. Woonhaven heeft hoofdzakelijk fors geïnvesteerd in de renovatie van het bestaande patrimonium. Die inspanning moet worden verdergezet. Woonhaven heeft een voortrekkersrol te spelen inzake duurzaam bouwen en energie-efficiëntie bij de investeringen in het patrimonium. Privé is ook sociaal Open VLD wil een sociale woningmarkt die meer in verhouding is staat met het grond- en pandendecreet van de Vlaamse regering, waardoor ook de private markt een rol kan spelen inzake sociale woningbouw. Een gelijkaardige redenering gaat op voor sociale verhuur. Sociale verhuurkantoren uit de private markt kunnen op een volwaardige manier ingeschakeld worden, mits correcte ondersteuning/waarborgen. Alternatieve woonformules: huurcheques en sociale leningen Open Vld is voorstander van huurcheques en sociale leningen. Mensen ondersteunen in plaats van geld te stoppen in stenen. Omdat de verwerving van een eigen woning nog altijd een belangrijke hefboom is, moet in het totaalaanbod van sociale woningen het aandeel van koopwoningen de hoogte in. Sociaal investeringsfonds Alternatieve financieringsvormen moeten worden onderzocht, zoals verhandelbare rechten voor ontwikkelaars, zoals bij het boscompensatiefonds. Zo kunnen ontwikkelaars bijvoorbeeld de verplichting om sociale woningen te bouwen vervangen door een equivalente bijdrage in een sociaal investeringsfonds, dat de bouw van bijkomende sociale woningen en andere voorzieningen financiert. Dat zorgt enerzijds voor een snellere realisatie van projecten, en anderzijds voor sociale woningen. Spreiden is de boodschap Wijken met een grote concentratie aan sociale huurwoningen zoals Seefhoek en Luchtbal hebben allerminst een evenwichtige bevolkingssamenstelling door het grote percentage sociale huurwoningen. Een goede sociale mix met een diverse bevolking is noodzakelijk voor het opwaarderen van de leefbaarheid. Dat betekent dat in wijken met een groot aandeel sociale huisvesting het aandeel sociale huurwoningen wat moet verwateren, om elders extra sociale woningen te kunnen bouwen. Dat kan in vele gevallen perfect gebeuren door verouderde appartementsgebouwen niet meer te renoveren maar te vervangen door een privéontwikkeling.


Mobiliteit Inleiding De auto blijft het populairste vervoermiddel van de Antwerpenaar. Volgens cijfers uit de Mobiliteitsenquete van 2010 gebruiken 45% van de Antwerpenaren hun auto in het woon-werk verkeer tegenover 19% het openbaar vervoer, 21% de fiets en 10% te voet. 5% rijdt mee met de auto. In het gebied binnen de ring ligt het auto-aandeel voor het woon-werk verkeer pakken lager in tegenstelling tot de districten buiten de ring. Hoe zit het met de alternatieven? Het aandeel fietsers steeg de afgelopen jaren gestaag, vooral in het woon-schoolverkeer. Het openbaar vervoer zou meer mensen kunnen aantrekken, maar vooral lange rijtijden en tijdrovende overstappen schrikken potentiële reizigers nog af. Perfecte bereikbaarheid en fysieke mobiliteit zijn essentieel voor de toekomst van de stad. Mobiliteit is vrijheid. Door de verwachte groei van de stadsbevolking en de verdere ontwikkeling van de haven zal de vraag naar mobiliteit blijven stijgen. De verkeersdrukte op de wegen in en rond Antwerpen is niet van voorbijgaande aard. Integendeel, in een onderzoek van Inrix moet Antwerpen alleen maar Brussel en Milaan voor laten gaan als de meest filegevoelige stedelijke regio van Europa. Op macroschaal (snelwegen, openbaar vervoer, spoor) zijn de Vlaamse en federale regering bevoegd voor het mobiliteitsbeleid. Maar het stedelijk niveau kan ook wegen op de agenda. Als Antwerpen weet wat het wil kan het de beslissende richting bepalen. Helaas gebeurt dat nog te weinig. Het Masterplan 2020 van de Vlaamse regering zit muurvast. De besprekingen over de zuidelijke R11 dreigen te verzanden in een welles-nietesspel in de Zuidrand. De Vlaamse meerderheidspartijen proberen ondertussen het Oosterweeldossier over de gemeenteraadsverkiezingen te tillen. Beterschap lijkt ook al niet in zicht voor de verkiezingen van 2014, en het is maar de vraag of er überhaupt ooit door deze Vlaamse regering daadkracht zal getoond worden. Doodjammer voor Antwerpen én Vlaanderen, want het is vijf nà twaalf. De afgelopen bestuursperiode werd de verbouwing van Antwerpen Centraal ingehuldigd. Het vernieuwde station werd door het Amerikaanse tijdschrift Newsweek bekroond tot het vierde mooiste station ter wereld. Ook de hogesnelheidslijn naar Rotterdam werd in gebruik genomen. In de haven wordt er naarstig gewerkt aan de voltooiing van de Liefkenshoekspoortunnel. Bij het stedelijk vervoer werd een nieuwe tramlijn 6 uitgerold. Ook werden de tramlijnen 5 en 10


doorgetrokken naar Wijnegem en tramlijn 15 naar Boechout. Deze laatste trajecten zijn deelprojecten van het Masterplan Mobiliteit die wel gerealiseerd zijn. Op het niveau van het lager wegennetwerk zijn stad en district bevoegd. Al te veel worden puur restrictieve maatregelen genomen, om toch maar te laten zien dat men iets beslist. Vaak resulteert dat in capaciteitsvermindering van het lager wegennet als voorafname op nieuwe infrastructuur, die er maar niet komt omdat grote beslissingen over het Masterplan uitblijven. De verkeersleefbaarheid in dit lager netwerk van straten en boulevards is in feite een afgeleide van de toestand op het hogere niveau. Alles hangt samen. Sluipverkeer teistert woonwijken, bij gebrek aan doorstroming op de structurerende assen. Knip- en plakwerk in woonwijken (cf. het voorbeeld Borgerhout) via wijkcirculatieplannen moet alle oplossen. In de meeste gevallen wil men oude problemen oplossen, door er nieuwe bij te creëren. Het mobiliteitsbeleid van Open VLD streeft naar duurzame mobiliteit. Door de stijgende mobiliteitsvraag is méér infrastructuur en een breder mobiliteitsaanbod onontbeerlijk om dit doel te bereiken . Zowel de bereikbaarheid van Antwerpen met het openbaar vervoer (overvolle treinen en trams) als die met de auto (files in en naar de stad, parkeerproblemen) staan onder druk. Het vrachtvervoer van en naar de haven moet vlot worden getrokken. De verkeersknoop moet worden ontward en dit vraagt gerichte investeringen in méér capaciteit. Het ontwarren van die knoop speelt zich af op zowel macro- als microniveau. Op beide niveaus moet de stad leiderschap tonen, in grote én kleine dossiers. Zélf de agenda zetten in plaats van hem te ondergaan. In het bestuursakkoord moeten de contouren worden opgenomen van een nieuw binnenstedelijk mobiliteitsplan: richtinggevend voor alle verkeersbegeleidende ingrepen in de volgende bestuursperiode en een kader voor de investeringen in openbaar domein van de districten. Het Stop-principe is daarbij belangrijk, maar niet heilig. Het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer dient te worden gestimuleerd om een ‘modal shift’ te bereiken met een groter aandeel duurzame verplaatsingen. De stad moet in het woon-werk-verkeer streven naar een modal shift waarin openbaar vervoer en fiets samen instaan voor de helft van alle verplaatsingen (nu 40%). Dat streefdoel betekent niet dat het aan de overheid is om te bepalen wie welk vervoersmiddel moet nemen, maar wel dat duurzame vervoersvormen gestimuleerd worden. Uiteraard zullen het stadscentrum en de woonwijken op termijn selectiever bereikbaar worden voor auto’s. Maar keuzevrijheid blijft wel essentieel. 17 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Het Open Vld Alternatief voor het immobilisme Het Start to Build-plan mobiliteitsdossier

doorbreekt

het

immobilisme

in

het

Antwerpse

Het Oosterweelproject staat nergens. Open Vld wil niet langer wachten en wil de prioriteiten NU omdraaien. Er is een andere oplossing, die al in 2018 een groot deel van het fileleed kan oplossen. Daarvoor moet het roer worden omgegooid. In plaats van te starten met de Oosterweeltunnel en dan pas de verdere ontsluiting te realiseren, is het beter om meteen te beginnen met de aanleg van de twee zogenaamde “bretellen”. De realisatie van deze bretellen is – in tegenstelling tot de Oosterweeltunnel – immers betaalbaar en ook snel haalbaar. Deze zogenaamde bretellen moeten de verbinding vormen tussen de E34 en de E17 in het Waasland en de A102 tussen het rondpunt van Wommelgem (E34) en de knoop E19-A12 ter hoogte van Ekeren. Zo kan je 60% van de fileoverlast aanpakken tegen 2018. Toen Vlaams Minister Dirk Van Mechelen de dossiers van de tweede spoorwegtoegang en de Liefkenshoekspoortunnel op zijn bureau kreeg, was de planvorming van het eerste project al op gang getrokken. Een spoedige realisatie was echter onmogelijk. Door het Liefkenshoek-project naar voor te trekken en het project met Vlaams geld te prefinancieren, rijden binnenkort de eerste goederentreinen door de nieuwe tunnel. Eerste bretel: verbinding E17-Liefkenshoektunnel Het is mogelijk om tegen 2018 een 9,8 kilometer lange verbinding van twee keer twee rijstroken aan te leggen om de Liefkenshoektunnel beter aan te sluiten op de E17. Mobiliteitsexperten hebben berekend dat de bouw van een conventionele snelweg op maaiveldniveau 150 miljoen euro zou kosten (exclusief onteigeningen, nutsleidingen, verlichting en natuurcompensaties). Het is uiteraard ook mogelijk om ter hoogte van Haasdonk of de kruising met de N70 de snelweg gedeeltelijk ondergronds aan te leggen om de overlast te beperken. De nieuwe verbinding zal meer transitverkeer tussen Frankrijk en Nederland van de ring kunnen halen ten voordele van de Liefkenshoektunnel. De extra inkomsten die de Liefkenshoektunnel hierdoor ontvangt financieren de nieuwe verbinding. Op 10 jaar tijd verdient deze investering zich terug en kan ze andere infrastructuurwerken bekostigen. Tweede bretel : A102 Wommelgem-Ekeren en tweede spoorontsluiting De tweede bretel ziet Open Vld ten oosten van Antwerpen, waar een verbinding moet komen tussen de E34 (rondpunt van Wommelgem) en de E19 in Ekeren (aansluiting met de A12). Die weg is al getekend door Vlaanderen, namelijk de A102. Vrachtvervoer uit de haven richting oostelijk hinterland moet hierdoor de ring niet meer passeren.


Deze verbinding kan samen worden aangelegd met de tweede spoorontsluiting van de haven die er sowieso moet komen. Op middellange termijn garanderen deze bretel en het goederenspoor de bereikbaarheid van de Antwerpse haven, de draaischijf van de Vlaamse economie. Door de projecten te bundelen wordt de ondergrondse uitvoering van dit tracé door kostendeling haalbaar, en vergroot het lokale draagvlak om de verbinding ook daadwerkelijk te bouwen. Aanvullende ingrepen Deze nieuwe infrastructuur kan optimaal renderen in combinatie met gerichte ingrepen aan de bestaande snelwegen. Zo moeten we de capaciteit op de Havenweg (A12) verhogen. Bovendien hebben we nood aan dynamische wegsignalisatie die het verkeer aanstuurt en in goede banen leidt. Internationaal transitverkeer (onder meer Nederlandse vrachtwagens die richting Frankrijk rijden) moeten we kunnen dwingen om de Kennedytunnel te vermijden. Tal van voordelen Deze “Copernicaanse omwenteling” in het Antwerpse mobiliteitsdossier heeft tal van voordelen: • • • • • •

•

Ze is maatschappelijk en budgettair haalbaar Ze is realiseerbaar op vrij korte termijn (klaar tegen 2018) De files worden efficiënt aangepakt. De bereikbaarheid van de haven wordt verbeterd, ook via het spoor. Een betere scheiding van verkeersstromen: lange afstandsverkeer via bretellen, het bestemmingsverkeer via de ring. De ring kan omgevormd worden tot een stadsring, met ingrepen die de leefbaarheid voor de omwonenden sterk verbeteren (bv. via een snelheidsbeperking tot 90km/u, gedeeltelijk vrachtverbod, betere stadsontwikkeling inclusief overkapping op langere termijn). In de tussentijd kan men nagaan welke de beste oeververbinding is en alle vooren nadelen van de verschillende tunnelvariaties grondig onderzoeken.

Stop met beloven en start met bouwen Door de prioriteiten om te keren kunnen we dus op relatief korte termijn een antwoord bieden aan het steeds groter wordende fileprobleem rond Antwerpen. Open Vld hecht geen geloof meer aan de zogenaamde oplossingen van de Vlaamse Regering. Daarvoor werden in het verleden al teveel loze verklaringen afgelegd. Tegelijk zet Open Vld zich schrap voor de rekening die Noriant de Vlaamse Regering zal presenteren. Antwerpen kan niet langer wachten. Open Vld legt een duidelijk alternatief op tafel. Draai de prioriteiten om. Zorg voor een “Copernicaanse omwenteling”. Stop met van alles te beloven en start eindelijk met bouwen. 19 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Volgende fase: welke oeververbinding? In een volgende fase moeten knopen worden doorgehakt welke oeververbinding voor auto- en vrachtverkeer we waar willen. De afgelopen jaren leerden ons één ding: vasthouden aan concepten van tien jaar geleden zal ons niet de oplossing voor de problemen van morgen bezorgen. Een keuze tussen Oosterweel, Meccano en/of andere alternatieven moet worden gemaakt volgens verschillende rationele criteria: probleemoplossend vermogen van de ingreep, impact op stadsontwikkeling en duurzaamheid, financierbaarheid en inschatting overlast van de werken. Scheiden van verkeersstromen Een betere scheiding van stadsgebonden ”bestemmings” verkeer en transitverkeer zorgt ervoor dat het verkeer minder snel in de knoop raakt. Doorgaand verkeer dat langs de stad passeert moet rond de stad gaan. Dat kan door efficiënte verkeerssturing via dynamische borden en doelgerichte verbodsbepalingen (vb.: verbod doorgaand verkeer tijdens de piekuren). Op termijn moet een oplossing voor het doorgaand verkeer rond de stad het downgraden van de Antwerpse ring tot stadsring mogelijk maken. In dit perspectief moet de stad een masterplan maken voor het gebied Singel/Ring dat verder gaat dan het concept ‘Groene Singel’. Door gedeeltelijk intunnelen en overbruggen kan het gebied een nieuw groen bindteken worden tussen binnenstad en buitendistricten én een speerpunt in de stadsontwikkeling.

Gemeenschappelijk vervoer Meer goederen op de rails De rol van het goederenvervoer per spoor moet groeien. Volgend jaar opent de Liefkenshoekspoortunnel, wat het spoornet extra flexibiliteit zal geven en vooral de Kennedytunnel zal ontlasten. Een volgende stap moet gezet worden meet de bouw van een tweede spoortoegang tot de haven vanuit het Oosten. De tracékeuze voor dit project is opgestart. Het is evident dat een bundeling met de bouw van de A102 de beste keuze is. Open Vld blijft tenslotte hameren op het belang van de heropening van de “Ijzeren Rijn”, de spoorlijn tussen Antwerpen en Mönchengladbach die met beperkte kosten kan worden gereactiveerd en die een essentiële schakel is in het voor/na transport naar het Oostelijk hinterland. Meer potentieel voor reizigersvervoer per spoor Antwerpen heeft ook nood aan een verdere groei van het reizigersvervoer per spoor. Vooralsnog is de extra spoorcapaciteit die ontstond sinds de opening van het vernieuwde Centraal Station en de Noord Zuidverbinding onvoldoende benut geworden. Het is hoog tijd om het spooraanbod in en rond Antwerpen uit te breiden, en eindelijk stappen te zetten naar een voorstadsnet. 20 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

De invoering van lightrail verdient hierbij nader te worden bestudeerd, bijvoorbeeld op de spoorlijn richting Boom. Een lightrail zou bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van de spoorlijn om ter hoogte van Nieuw Zuid de voorziene tramlijn op de Scheldekaaien te delen. Door het aanleggen van een derde rail is het verschil in spoorwijdte tussen tram en light rail geen beletsel. Om de beeldkwaliteit op de Scheldekaaien te behouden kan het materieel eventueel zonder bovenleiding rijden (op batterijen of zoals in Bordeaux via ondergrondse stroomtoevoer). Antwerpen-Centraal is het internationale station dat toegang biedt tot het Europese hogesnelheidsnet. In tweede orde komen de stations Berchem, Luchtbal en Antwerpen-Zuid. Deze moeten op termijn uitgroeien tot regionale multimodale knooppunten met goede overstapmogelijkheden en extra voorzieningen. Voorts moet onderzocht worden of er vervoerpotentieel is voor een nieuw station op het Ringspoor ter hoogte van de Borgerhoutse bretel ter vervanging van AntwerpenOost. De opening van de Diabolospoorverbinding met de luchthaven van Zaventem is een grote opportuniteit. Antwerpen-Centraal ligt nu op 35 minuten van Zaventem. Open Vld pleit voor een verhoging van de frequentie tot drie treinen per uur en een betere promotie van deze verbinding, met extra faciliteiten in het station zoals check-in automaten. Een stedelijk vervoernet naar Zwitsers model met de tram in de hoofdrol Antwerpen heeft nood aan een stedelijk vervoersnet dat frequent, stipt, comfortabel en snel is. Zürich, Keulen, Bordeaux en Straatsburg tonen op dit vlak de weg. De tram dient verder worden uitgebouwd als drager van het openbaar vervoer in de Antwerpse regio. Investeringen in doorstroming op de stamlijnen en de langverwachte vervanging van de oude pcc-trams door moderne lage vloertrams met hoge capaciteit zijn in dit perspectief onontbeerlijk. Ook comfortabele halteinfrastructuur met moderne wachthuisjes en real time reisinformatie is nodig. De stad moet op dat vlak afspraken maken met De Lijn en de leverancier van het straatmeubilair voor een betere dienstverlening en een stipter onderhoud. Het is geen optie om dit soort taken zelf als stad te gaan uitvoeren. Premetronet volledig afwerken De voorbereiding van het Livan-project (Lijninvest Antwerpen)vordert. Hierbij wordt de Oost-West premetrotunnel vanaf de Leien en Opera onder de CarnotstraatTurnhoutsebaan richting Deurne-Zuid in gebruik genomen en komt er een tramverbinding met het rondpunt van Wommelgem. Enkel de stations Opera, Astrid en Zegel worden hierbij afgewerkt. Uiteraard is het positief dat dit bekendste nutteloze werk van Antwerpen na bijna 40 jaar eindelijk zal gebruikt worden.


Het niet-afwerken van de stations Carnot, Drink, Foorplein, Stenenbrug en Collegelaan is echter een gemiste kans. Een sneltram zal tussen Astrid en DeurneZuid rijden en al die stations terzijde laten liggen. Open Vld pleit voor de integrale afwerking van deze as met alle stations, en tegelijk de afwerking van de tak van lijn 10 richting Cogelsplein. Op die manier kan de tram volledig onder de Turnhoutsebaan verdwijnen. Hierdoor komt er plaats op de Turnhoutsebaan voor bredere stoepen, een fietspad én een betere doorstroming. Een dubbele bediening met trams bovengronds (zoals nu voorzien is) wordt dan overbodig. Oud-Borgerhout hoeft geen openbaar vervoer met twee snelheden, maar een volwaardige sneltram. In een tweede fase moet ook de koker tussen Carnotstraat en Schijnpoort met de stations Kerkstraat en Stuivenberg worden afgewerkt. Prioriteiten leggen in tramprojecten Het Brabo 2 project nadert de uitvoeringsfase. Het omvat een tram in de Brusselstraat, de heraanleg van de Leien en een lijn over de Noorderlaan richting Ekeren en de ontsluiting van het Eilandje per tram. Het Masterplan 2020 omvat naast bovengenoemde projecten een menukaart aan tramverlengingen. Het is twijfelachtig of één van die projecten in de volgende bestuursperiode in uitvoering geraakt. Alleszins moet prioritair worden gekozen voor nieuwbouwtrajecten met een toegevoegde vervoerwaarde voor het net op het grondgebied van de stad Antwerpen. Daarbij staat een tramverbinding over de Jan de Voslei, Olympiade en de Boomsesteenweg richting Wilrijk vooraan, samen met een tram over de Scheldekaaien. Het huidige tramnet is stervormig en voornamelijk opgebouwd uit radiale verbindingen. In de lijnvoering moet en nieuw aanbod worden gecreëerd dat ook tangentverbindingen tussen de buitendistricten mogelijk maakt. De Fortenlijn, districtenlijn en Singellijn passen in dit concept, maar zijn nog verre toekomstmuziek. Daarom moet de tramlijn over de Leien als aanzet dienen voor de cirkellijn die later ook over de Scheldekaaien moet passeren. Op korte termijn kan reeds tussen Merksem en Berchem-Station via de Ruggeveldlaan en de Dascottelei een lijn gaan rijden die de Oostrand beter ontsluit. Streekbussen zijn geen stadsbussen De streeklijnen die in vele gevallen doublures zijn van de tram moeten uit de stad. In het najaar wordt op enkele corridors al een eerste stap gezet (Merksem, Berchem). Op middellange termijn zodra de tramcapaciteit het toelaat moet dit ook op andere assen gebeuren. De streeklijnen worden omgeleid tot transferia in de buitendistricten of de stations. De Franklin Rooseveltplaats kan hierdoor meer een levendig stadsplein en wat minder busparking worden. 22 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Toegankelijk en duurzaam openbaar vervoer Tegen 2018 wordt er op àlle tram- en buslijnen lagevloermaterieel ingezet en zijn alle premetrostations met liften uitgerust. In afwachting daarvan wordt op alle lijnen minstens één lagevloerrijtuig ingezet en wordt dit ook in de dienstregeling expliciet vermeld. Alle bestaande premetrostations worden uitgerust met liften tegen 2018. Sinds enkele jaren rijden de trams op groene stroom uit de Franse Alpen. Nu dringt een inhaalbeweging voor het busmaterieel zich op. De Lijn moet tegen 2018 50% hybride bussen inzetten in Antwerpen. Veiligheid op en van het openbaar vervoer bevorderen Om het zwartrijden en de overlast tegen te gaan moet de herinvoering van de conducteur en/of de plaatsing van afsluitbare poortjes in de premetro worden overwogen. In Brussel is het aantal zwartrijders in de (pre)metro sinds de plaatsing van poortjes fors gedaald. De stad werkt samen met De Lijn aan een licht- en geluidssignalisatienorm om overwegen op vrije trambeddingen beter te beveiligen.

Duurzaam, veilig en vlot stadsverkeer Stedelijk autoverkeer uit de knoop: assen Een heldere hiërarchie in de verschillende types wegen vergroot de doorstroming van het verkeer en verbetert de leesbaarheid van het wegennet. Binnen de ring zijn de Binnensingel, Kaaien, de Leien, de as BelgiëleiMechelsesteenweg-Lemanstraat en de Plantin Moretuslei structurerende assen waar doorstroming van het autoverkeer maximaal gegarandeerd wordt in een snelheidsregime van 50km/u (Singel 70km/u). Buiten de ring zijn de oude steenwegen en de zogenaamde weg van Ingenieur Mennes (Ringlaan-Ruggeveldlaan-Dascottelei-Fruithoflaan-Groenenborgerlaan) en de as militaire baan/R11 structurerende assen waar doorstroming voor de auto gegarandeerd wordt. Open VLD wil dat na de tweede fase van de heraanleg van de Leien, de hoofdweg van op 2x2 rijstroken blijft. Na de heraanleg van de Scheldekaaien blijft een 50km/u regime gelden.

Verkeersleefbare wijken In de zone binnen de ring worden de woongebieden die binnen de structurerende assen liggen geleidelijk zone 30, zodat de leefkwaliteit en de verkeersveiligheid van 23 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

de bewoners maximaal gegarandeerd wordt. Om het zone 30 regime af te dwingen wordt het wegbeeld waar nodig door verkeersbegeleidende ingrepen zoals drempels en asverschuivingen aangepast. In deze zone 30-wijken worden fiets- en autoverkeer gemengd. Het invoeren van een zone 30 regime moet tevens gepaard gaan met het afschaffen van tal van verkeerslichten. Het gebied tussen Leien en Scheldekaaien komt als eerste aan de beurt. Wijkcirculatieplannen minimaliseren het sluipverkeer en hebben ontegensprekelijk hun nut. De besluitvorming van dergelijke plannen moet gebeuren in nauw overleg met de betrokken buurtbewoners én de buurdistricten. De stad vergroot haar rol in de opmaak en aanpassing van de wijkcirculatieplannen. Open Vld is principeel tegen het radicaal doorknippen van straten, zoals onder andere werd voorgesteld in Zurenborg, Oud-Borgerhout en de kernstad (Sint-Katelijnevest/Huidevettersstraat). Gebruik slimme technologie en begraaf symbolen De stad moet ook de kans grijpen om te innoveren en nieuwe technologieën als dynamische verkeerssignalisatie toepassen. Zo stelt Open Vld voor om in de Generaal Lemanstraat één rijstrook tijdens de spits alternerend stadinwaarts of staduitwaarts open te stellen. Op die manier is er ruimte voor een fietspad in de straat, terwijl het autoverkeer voldoende spitscapaciteit behoudt. Ook is er nood aan een efficiënt verkeersmanagementsysteem dat de verkeersdrukte op de structurerende assen meet en de werking van de verkeerslichten hierop afstemt, door gerichte groene golven om congestie weg te werken. Ook verkeerslichtenbeïnvloeding voor trams is hiermee mogelijk. De komst van dit systeem is al meermaals uitgesteld. Dergelijk systeem kan uiteraard ook verkeersinformatie in real time aanbieden op dynamische verkeersborden of rechtstreeks aan de weggebruiker via een website, app of de gps. Vlaanderen en Antwerpen moeten dringend werk maken van dit al lang aangekondigde systeem. Met verdwijnpaaltjes en nummerplaatherkenning kan er zoveel meer gedaan worden om de binnenstad bereikbaar te houden voor wie er woont en goederen moet leveren, maar tegelijk ander autoverkeer te ontmoedigen. Via dit systeem kunnen we ook winkelstraten flexibel auto-arm maken bij mooi weer of tijdens de koopjesperiode, en tegelijk op kalme momenten wél autoverkeer toelaten. Borden: less is more Een grondige controle van het aantal signalisatieborden op het openbaar domein dringt zich op. Overbodige of achterhaalde borden moeten worden verwijderd. Het wegbeeld wordt hierdoor ordelijker en veiliger voor weggebruikers.


Parkeren Het aantal parkeerplaatsen zakt niet Het is een illusie te denken dat het aantal parkeerplaatsen in de binnenstad omlaag kan. Een stijgend bevolkingscijfer betekent meer economische activiteiten en bijgevolg een grotere mobiliteitsvraag. Zelfs bij de modal shift die Open Vld voorstelt, zal het aantal parkeerplaatsen in de stad licht moeten stijgen. Bij praktisch elke heraanleg van straten en pleinen in de binnenstad sneuvelen parkeerplaatsen omdat er ook terecht gekozen wordt voor een hogere verblijfskwaliteit van het openbaar domein voor voetgangers en fietsers. Verloren plaatsen moeten wél elders in de buurt gecompenseerd worden. Open VLD vindt dat inwoners het recht hebben om hun woning per wagen te bereiken of die in de nabije omgeving te stallen. Ook leveranciers moeten bedrijven kunnen bereiken. De uitbreiding van het betalend parkeren op het openbaar domein buiten de ring wordt stopgezet. Bezoekers met de wagen krijgen een ander parkeerregime naargelang ze dichter bij het stadscentrum willen parkeren. Aan de stadsrand kunnen ze terecht op gratis park & rides. Ter hoogte van de ring is parkeren mogelijk in betalende park & rides waar een combinatie parkeerticket-lijnticket mogelijk is. Ter hoogte van de Leien kunnen bezoekers terecht in ondergrondse parkings. Bezoekers die in de binnenstad willen lang parkeren op straat zullen daar een prijs voor moeten over hebben. Wél wordt betalend parkeren op de openbare weg na 20 uur ’s avonds afgeschaft. Parkeergeleidingssysteem elimineert zoekverkeer 30% van het autoverkeer in de Antwerpse binnenstad bestaat uit auto’s die een parkeerplaats zoeken. Het huidige verouderde parkeergeleidingssysteem werkt al een hele tijd niet meer. Een nieuw dynamisch parkeergeleidingssysteem, gekoppeld aan het centrale verkeersmanagementsysteem vergemakkelijkt de zoektocht naar een parkeerplaats voor bezoekers.. Parkeerstudie voor toekomstvisie Anno 2012 beschikt men nog altijd niet over accurate cijfers met betrekking tot het aantal parkeerplaatsen op het openbaar domein buiten de ring. Op die manier is het uiteraard moeilijk een rationeel debat over het parkeerbeleid te voeren. Open VLD wil daarom een globale extern uitgevoerde parkeerstudie met nulmeting en prognoses op lange termijn over het parkeergedrag, de parkeerbehoeftes en de hiervoor benodigde infrastructuur.


Buurtparkings voor bewoners De parkeerdruk op verschillende wijken blijft stijgen. De bouw van ondergrondse buurtparkings is een mogelijke oplossing voor dit probleem. De buurtbewoner kan er een plaats huren. Het plein in kwestie wordt heraangelegd op kosten van de aannemer. De parking die GAPA thans realiseert onder het Frans Van Hombeeckplein in Berchem is in dit verband een zeer nuttig pilootproject. In de binnenstad kunnen rotatieparkings worden omgevormd tot een bewonersparking. De rol van de parkeermakelaar moet verder worden ondersteund. Deze makelaar haalt de banden aan met bedrijven en instellingen om hun parkings na de kantooruren ter beschikking van buurtbewoners te zetten. Parkeerverordening Er dient een parkeerverordening te komen die bepaalt dat er bij nieuwbouwontwikkelingen voldoende parkeerplaatsen (1,5 per woning) en fietsparkings worden voorzien. Deze verordening wordt gekoppeld aan de bouwcode. Naar een nieuw systeem voor bewonerskaarten Het systeem van de bewonerskaarten kent veel bijval, maar dreigt het slachtoffer te worden van zijn succes. Er zijn meer dan 30% meer bewonerskaarten in de binnenstad in omloop dan dat er parkeerplaatsen zijn. Het systeem dient bijgestuurd te worden door het koppelen van een prijs aan de tweede bewonerskaart. Die prijs wordt bepaald door de hoogste C0 uitstoot van de twee betrokken wagens. Elektrische wagens mogen gratis parkeren. Ook wordt er een ondernemerskaart voor zelfstandigen en vrije beroepers tegen betaling ingevoerd. Wagens met buitenlandse nummerplaten komen niet meer in aanmerking voor een bewonerskaart. Om zorgverstrekkers snel en makkelijk hun patiënten te laten bereiken krijgen ook zij een speciale parkeerkaart. Kansen geven aan elektrische voertuigen Elektrische voertuigen verdienen goede infrastructuur. De stad ontwikkelt een visie over oplaadpunten in de stad voor elektrische auto’s en tweewielers in samenwerking met de privésector.

Fietsers en voetgangers Doorgaan met investeren in fietspaden Om de Antwerpenaar nog meer op de fiets te krijgen moet er verder worden gewerkt aan de uitbreiding en het onderhoud van het fietspadennet. Het groeiende aantal elektrische fietsers gaat het aantal fietsverplaatsingen op langere afstand doen stijgen. Ook op korte afstand komen er dankzij het Velo-systeem nieuwe fietsers bij. Het wegwerken van missing links in het fietspadennet (fietsbrug over 26 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

ring aan Berchem Station, Turnhoutsebaan, fietsbrug Spoor Noord-Eilandje…) en het creëren van bijkomende capaciteit is dus nodig, want ook op de fietspaden begint er af en toe filevorming te ontstaan. De ontdubbeling van het ringfietspad door de upgrade en uitbouw van het fietspad op de Binnensingel is in deze context prioritair. Het onderhoudspeil van de bestaande fietspaden moet omhoog. Velo buiten de ring Het fietshuursysteem Velo is een schot in de roos. Het aantal stations in het huidige bedieningsgebied kan de hoogte in. Een uitbreiding tot in de buitendistricten is nu aan de orde. Hierbij is de eerste prioriteit de uitbreiding van het gebied naar de UA Campussen Groenenborger en Drie Eiken. Dit zal het aantal duurzame verplaatsingen van studenten fors doen toenemen. Net zoals onder andere in Londen het geval is, kan het aantrekken van een commerciële partner de rendabiliteit van het systeem verhogen zonder dat het de gebruiker iets kost. Parkeren Meer fietsers betekent ook meer nood aan kwalitatieve fietsenstallingen nabij publieke gebouwen en openbaar vervoer, voor kort- en langparkeerders. Winkelcentra, kantoorgebouwen en andere semi-publieke gebouwen worden gestimuleerd om fietsparkings inpandig te voorzien. Ook voor de groeiende groep elektrische fietsers dienen gepaste en veilige oplossingen worden gezocht. Investeren in veilige en kwalitatieve voetpaden De districten zetten de investeringen in comfortabele voetpaden maximaal verder, waarbij betere toegankelijkheid voor moeilijk mobiele personen als leidraad fungeert: duidelijke looplijnen, op hoofdassen geleidingsstroken voor blinden- en slechtzienden, afgeplatte boordstenen bij zebrapaden en zo min mogelijk obstakels.


Veiligheid Inleiding Een leefbare stad staat of valt met een doordacht veiligheidsbeleid. Het moet voor iedereen mogelijk zijn om zich overal en op elk moment van de dag of nacht veilig in de stad te bewegen. Gezien de grote demografische diversiteit in de stad met o.a. meer dan 170 verschillende nationaliteiten, is een gediversifieerde aanpak nodig door alle partners van de veiligheidsketen. Voor de professionals denken wij in de eerste plaats aan de lokale politie van Antwerpen maar ook aan het stadsbestuur met al zijn bedrijfseenheden en het Antwerpse parket. Een belangrijke rol is weggelegd voor het onderwijs, de Antwerpse ouders en opvoeders, het sociaal middenveld, de hulpverlening en iedereen die het goed voor heeft met zijn/haar stad, wijk of straat. Antwerpen heeft een goede eigen lokale politie, die instaat voor de politiezorg op het ganse grondgebied. De organisatie is op een aantal vlakken toonaangevend in België en zelfs daarbuiten. Er is een sterk zonaal veiligheidsplan en verkeersveiligheidsplan dat de juiste prioriteiten en accenten legt. De meeste prioriteiten zijn de laatste jaren gedaald soms tegen de nationale of arrondissementele trends in. Er is een goede en intensieve samenwerking tussen het stadsbestuur, de lokale politie, het Antwerps parket en de dienst SamenLeven van de stad. Maar er is ruimte voor verbetering. Veiligheid moet als een rode draad door alle beleidsdomeinen lopen om de veiligheidsketen sterker te maken. Veiligheid is de verantwoordelijkheid van iedereen. Open Vld wil een sterk veiligheidsbeleid op maat van de stad en haar wijken. Het benoemen van de problemen is niet voldoende. Er moet gericht en krachtig worden opgetreden onder verantwoordelijkheid van het stadsbestuur, de politie en het parket, als trekkers van het veiligheidsbeleid. Glasheldere afspraken moeten worden gemaakt om hun inspanningen af te stemmen om straffeloosheid te bannen. Gezien de speerpuntfunctie van de politie is hun aandeel van cruciaal belang. Politioneel maatwerk is een sleutel tot succes. De stad als geheel, de verschillende wijken en zelfs sommige straten worden geconfronteerd met zeer specifieke vormen van criminaliteit en overlast. Een krachtdadig antwoord kan enkel door in de eerste plaats de werking van de politie hierop af te stemmen. Dat betekent dat 28 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

de politie uit haar arsenaal aan bevoegdheden moet kunnen kiezen tussen harde handhaving en interventie, bemiddeling of doorgedreven onderzoek en opvolging in functie van de problemen waarmee zij wordt geconfronteerd. Open Vld staat voor een krachtdadige lokale politie die, naast haar reguliere werking, het evenwicht vindt tussen de slagkracht van gerichte acties tegen stadsbrede vormen van criminaliteit en het fijnmazig optreden via wijkwerking tegen specifieke criminaliteit en overlast in bepaalde wijken. Hiervoor dient de capaciteit van het politiekorps te worden behouden en moet de bestaande expertise gekoesterd worden. De informatiedoorstroming kruispuntbank.

wordt

structureel

gebundeld

in

een

stedelijke

Een veilige stad is de verantwoordelijkheid van iedereen. Daarom participeren alle stedelijke diensten in het veiligheidsbeleid door hun meerwaarde in hun beleidsplannen op te nemen en zich in te schrijven in de wijkcontracten.

Actiepunten Budget op peil houden Het budget van de politie blijft behouden. Desinvesteren in politie is nefast voor de politiezorg van een reeds overbevraagde politieorganisatie. Daarom moeten de werkings- en investeringsmiddelen dezelfde blijven. Menselijk kapitaal valoriseren Het wordt de grote uitdaging om de capaciteit van de politie in de volgende jaren op het huidige niveau te houden. Door de natuurlijke uitstroom (pensionering) zullen circa 500 politiemensen afvloeien. Hierdoor dreigt niet alleen een capaciteitsprobleem maar ook een kennis- en ervaringsprobleem. Alle reguliere rekruteringsmogelijkheden moeten maximaal worden benut. De bijzondere piste van de eigen rekrutering dient onverminderd te worden verdergezet om ook op deze manier voldoende instroom van nieuwe politiemensen die kiezen voor Antwerpen, te garanderen. Daarnaast moet een actief retentiebeleid worden ontwikkeld waarbij politiemensen worden aangemoedigd om langer te werken en hun ervaring en kennis over te dragen aan de nieuwe collega’s. Blijven sleutelen aan efficiëntie Een efficiëntieoefening moet gemaakt worden waarbij de politie haar organisatiestructuur en de dienstregeling zonder taboes (her)bekijkt. Het centraliseren van diensten schept capaciteitsruimte. Die moet toelaten om de interventie en de wijkwerking op een flexibele manier te versterken waardoor de variabele capaciteitsnoden worden ingevuld.


Zichtbare en uitnodigende politiekantoren Het onthaalproject, waarbij wordt gestreefd naar een uniforme onthaalinrichting en dienstverlening, wordt volledig afgewerkt. Het project van de politiegebouwen, waarbij nieuwe kantoren op goed zichtbare plaatsen worden ingepland en bestaande goedgelegen kantoren worden gerenoveerd, wordt volledig uitgevoerd. Camera’s als ze meerwaarde vormen Het verder uitbouwen van een cameranetwerk is nodig wanneer dit een meerwaarde is voor de aanpak van de problemen in een buurt. Een grondige analyse van de criminaliteit en overlastproblemen is nodig voor de installatie. De camera’s zijn het middel bij uitstek om de dagdagelijkse interventies en de politieacties te ondersteunen. Het verder investeren in “slimme” camerasoftware en het voorzien van meer mobiele camera’s verhoogt de efficiëntie en de effectiviteit van dit systeem. Prioriteiten stellen in nieuw Zonale Veiligheidsplan Bij de opmaak van het nieuwe Zonale Veiligheidsplan (ZVP) dienen die criminele fenomenen gekozen die een enorme impact hebben op de levens- en woonkwaliteit van de slachtoffers als prioriteit gekozen te worden. Zeer concreet betekent dit inbraken in woningen en handelszaken, agressieve diefstallen (met geweld en bedreiging, met gebruik van wapens, handtasroof), alle vormen van drugcriminaliteit en –overlast, alle andere vormen van overlast (sluikstort, nachtlawaai, bevuilen van de openbare weg, … ). Jongerencriminaliteit aanpakken Een bijzondere inspanning is nodig op het vlak van de jongerencriminaliteit. Bij de geringste misstap moet er een onmiddellijke reactie komen om te vermijden dat jongeren een gevoel van straffeloosheid ontwikkelen en verder afglijden naar zware criminele feiten. Een gecoördineerde opvolging vanuit politie, justitie en de stedelijke diensten is nodig om de jongeren en in het bijzonder de minderjarigen en hun ouders, het gepaste begeleidingstraject aan te bieden. Wanneer deze inspanningen niet het gewenste resultaat opleveren en dit te wijten is aan de betrokkene zelf of wanneer de jongeren en hun ouders niet willen ingaan op het aanbod wordt een gepaste maatregel opgelegd op initiatief van het parket of wordt een GAS-boete opgelegd en geïnd door de stad. Samen financiële criminaliteit tegengaan De lokale politie van Antwerpen heeft een goed uitgebouwde recherche afdeling, die de juiste structuur heeft om de lokale criminaliteit succesvol aan te pakken. Er moet echter meer ingezet worden op de economisch-financiële onderzoeken die te maken hebben met criminele vermogens. Dit moet toelaten om geld, roerende en onroerende goederen, die gefinancierd zijn met kapitaal uit criminele activiteiten, in beslag te nemen en later door de rechter te laten verbeurd verklaren. Deze 30 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

“kaalplukonderzoeken” treffen de criminelen en hun organisaties in de kern van hun activiteiten. Hiervoor dient het protocolakkoord met het Antwerpse parket en de federale gerechtelijke politie (FGP) herzien te worden. Een nieuw verkeersveiligheidsplan Verkeersveiligheid staat hoog op de agenda van elke Antwerpenaar. De verkeerspolitie stelt een nieuw verkeersveiligheidsplan (VVP) op waarbij snelheid, alcohol en drugs in het verkeer en asociaal verkeersgedrag ( agressief rijden, parkeren op trottoir, voetpaden en andere hinderlijke plaatsen,… ) worden aangepakt. De handhaving is een opdracht voor het volledige politiekorps. Elke buurt een wijkcontract voor veiligheid Sinds november 2011 heeft elke wijk in Antwerpen zijn eigen wijkteam. De werking van deze teams heeft tot doel om de zeer specifieke vormen van criminaliteit en overlast aan te pakken met inspraak en medewerking van de buurtbewoners. De werking van deze teams wordt geconsolideerd en waar mogelijk uitgebreid. Elk wijkteam stelt nu een wijkveiligheidsplan (WVP) op waarin de met de bewoners afgesproken aan te pakken wijkprioriteiten worden opgenomen. Deze actieplannen hebben een doorlooptijd van 3 tot 6 maanden en voorzien ook in actieve communicatie met de buurtbewoners. Nadien volgt een evaluatie en bijsturing in samenspraak met de buurt. De overeenkomst bindt echter enkel het wijkteam van de politie. Dat is onvoldoende voor een brede aanpak van de problemen. Vanuit de filosofie dat veiligheid de verantwoordelijkheid is van iedereen kan men een stap verder gaan. Dit kan onder de vorm van een wijkcontract waarin niet enkel de engagementen van de bewoners en de politie maar ook deze van andere (stads)diensten worden opgenomen. Veiligheid in de studentenbuurt Een bruisend en actief studentenleven in een interessante stad, vormt de belangrijkste aantrekkingskracht voor toekomstige studenten. Antwerpen heeft als stad veel te bieden, maar een grote groei van studentenaantallen brengt ook spanningen met zich mee tussen de bevolking en de studentenpopulatie, vooral waar er een hoge concentratie is van huisvesting en uitgangsleven van studenten. Klachten van bewoners over overlast, nachtlawaai en sluikstorten, hebben geleid tot het plaatsen van een camera in de studentenbuurt. Na de installatie van deze camera zijn de klachten afgenomen en werden er geen noemenswaardige verschuivingen van de overlast vastgesteld. Camera’s kunnen in bepaalde gevallen noodzakelijk zijn, maar zijn een middel en geen doel op zich. Het bestaande veiligheidsprotocol dient door alle betrokken actoren (de buurtregisseur van de studentenbuurt, het wijkteam van de politie, het stadsbestuur, studentenorganisaties, onderwijsinstellingen en horeca uitbaters) te worden geëvalueerd. Hierdoor maken alle betrokkenen hun verwachtingen en engagement opnieuw kenbaar. Op basis van deze evaluatie dient het bestaande protocol te 31 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

worden geactualiseerd zodat het beter aansluit bij de huidige situatie. Voorkomen is immers beter dan genezen. Gecoördineerde acties tegen illegale economie In het raam van de bestrijding van de illegale economie en de sociale fraude worden gerichte acties gevoerd met de sociale, economische en fiscale inspectiediensten, de politie, het parket, het arbeidsauditoraat, de Dienst Vreemdelingenzaken, … . Dit laat toe om deze maatschappelijk en economisch ontwrichtende praktijken kordaat aan te pakken en een halt toe te roepen. BIN’s verder uitbreiden naar doelgroepen Een buurtinformatienetwerk (BIN) is een zeer geschikte manier om de Antwerpenaar actief mee te betrekken in de veiligheidszorg. De participatie van de buurtbewoners levert een ontegensprekelijke meerwaarde om onveiligheid in een buurt aan te pakken. Er zijn momenteel 30 BIN,s actief. Sommige van deze BIN’s richten zich zeer specifiek tot bepaalde doelgroepen zoals zelfstandigen, apothekers, senioren en zelfs de jachthaven. Een verdere uitbreiding moet actief onderzocht worden door de preventiedienst van de politie. Preventie loont Door diezelfde preventiedienst werd tijdens de zogenaamde Vesta-acties een actief TPA-aanbod gedaan aan de bewoners van elke woning in Antwerpen. TPA staat voor “techno-preventief advies” en is een aanbeveling om elk huis of appartement op een eenvoudige manier beter te beschermen tegen inbraak. Deze inspanningen dienen te worden verder gezet. De nadruk moet vooral worden gelegd op de persoonlijke benadering van de bewoners. Na evaluatie is immers gebleken dat de responsgraad daardoor aanmerkelijk stijgt. Inzetten op slachtofferzorg Wanneer iemand het slachtoffer is van een misdrijf heeft dat een enorme impact op deze persoon, is het niet onmiddellijk na de feiten dan waarschijnlijk later. Daarom is het zeer belangrijk dat de interventiepolitie in eerste instantie oog en oor heeft voor de slachtoffers. Nadien is het de dienst Slachtofferzorg die actief alle slachtoffers zal contacteren om een aanbod van nazorg te doen. Een verdere uitbouw en herhaling van dit aanbod is nodig om tot een betere professionele hulpverlening te komen. Kruispuntbank veiligheid Een performante informatiehuishouding is een van de kritieke succesfactoren van een goed veiligheidsbeleid. Op verschillende administratieve niveaus is relevante informatie beschikbaar over personen en instellingen (cafés, VZW’s, restaurants, bedrijven, …). Alleen is die informatie versnipperd en niet altijd voor alle diensten 32 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

raadpleegbaar. Om zicht op zaken te krijgen gaat er kostbare tijd - dus ook personeelscapaciteit en centen – verloren. Anderzijds verschuilen sommige mensen zich achter deze situatie omdat het hen goed uitkomt. Er wordt ook vastgesteld dat verschillende diensten met dezelfde personen een traject hebben opgestart of dezelfde ondernemingen begeleiden zonder dat zij dat van elkaar weten waardoor de inspanningen hun doel volledig missen. Door de koppeling van de relevante (administratieve) informatie in één stedelijke kruispuntbank wordt van een persoon of instelling een “uniek dossier” opgebouwd dat raadpleegbaar is voor alle andere openbare diensten. Hierdoor wordt de aanpak gecoördineerd en dus efficiënter en worden de resultaten niet gehypothekeerd. In een latere fase wordt werk gemaakt van het integreren van bovenlokale administratieve databanken. Het spreekt voor zich dat de regels inzake privacy worden gerespecteerd en dat het verwerken van gerechtelijke informatie uitgesloten is. Onmiddellijk dagvaarden bij winkeldiefstallen Momenteel loopt er in samenwerking met het parket van Antwerpen een project waarbij verdachten een onmiddellijke dagvaarding krijgen voor hun vrijlating door de politie. Het gaat hier om verdachten van winkeldiefstallen en wapendracht. De mogelijkheid om dit systeem uit te breiden voor andere misdrijven zoals beschadigingen, opzettelijke slagen en verwondingen, … , moet worden onderzocht in samenwerking met het parket. Het uitbreiden naar andere misdrijven neemt ook daar het gevoel van straffeloosheid weg. GAS-sancties gericht uitbouwen De toepassing van de bestaande GAS-procedure wordt verder uitgebouwd. Het aantal beëdigde ambtenaren, die de bevoegdheid hebben om een GAS-pv uit te schrijven, moet worden uitgebreid waardoor ook zij, samen met de politie, de strijd tegen overlast verder kunnen aangaan. Hierdoor wordt ook op dit vlak elke vorm van straffeloosheid weggenomen.


Ondernemen Inleiding De Antwerpenaar grijpt in zijn herinneringen graag terug naar de Gouden Eeuw, de periode vanaf 1500 waarin de stad aan de spits van de wereldeconomie stond en innoveerde in de boekdrukkunst, het beurswezen en de internationale handel. Zo’n dominante positie op alle vlakken is voor Antwerpen niet meer weggelegd, nu het zwaartepunt van de wereldeconomie richting Oosten verschuift. De Scheldestad is vandaag de motor van de Vlaamse economie met een wereldhaven die in de Europese Champions League speelt, een petrochemische cluster die na Houston de grootste in het westelijk halfrond is en met een diamantsector die nog steeds in de wereldtop staat. Ook in de modesector werkte Antwerpen zich op tot een belangrijke speler met internationale uitstraling. Stilstaan is echter achteruitgaan in een snel veranderende wereld. Deze stad heeft het welvaartspeil van vandaag bereikt door hard te werken, te produceren en handel te drijven. De handen uit de mouwen te steken. Durven vernieuwen. Ondernemers hebben deze stad vooruit gestuwd in de vaart der volkeren. En ondernemerschap is ook de toekomst van deze stad. Of het nu gaat om de beginnende uitbater van de krantenwinkel om de hoek, de jonge ondernemer die denkt het gat in de markt te hebben gevonden of de grote multinational die wil investeren maar twijfelt tussen Antwerpen en 7 andere locaties… De stad heeft de taak die drive te ondersteunen, omdat vooruitgang ontstaat door durf en ondernemerschap. In de razendsnel veranderende wereldeconomie waarin steden en regio’s op het scherpst van de snee met elkaar concurreren is een efficiënte en meedenkende overheid een kritische succesfactor. Efficiëntie is nodig om ondernemers vooral te laten ondernemen zonder overbodige papierwinkel en te veel regeltjes. Ook visie is onontbeerlijk. We moeten blijven investeren in die wereldhaven, de diamant en de chemie maar tegelijk ons economisch weefsel diverser maken en opportuniteiten aanboren in de creatieve economie (mode, media, design, universitaire spin offs), cleantech (duurzame energie en nutssector) maar ook diensten (gezondheidszorg). In al die sectoren kunnen we duurzaam én met slimme technologie het verschil maken.


Om onszelf nog beter op de kaart te zetten werken we aan een innoverend citymarketingbeleid gericht op toerisme én investeerders (hoofdkantoren en vestigingen). Ondernemen is vooral een zaak van mensen. En de Antwerpse arbeidsmarkt kent een paradox die wel in meer grootsteden voorvalt: een grote vraag naar hoogopgeleiden die niet ingevuld geraakt, en een groot aanbod aan laaggeschoolden. Een dalende tewerkstelling in de industriële sector terwijl de arbeidsvraag in de zorg en de dienstensector toeneemt. Dat resulteert in een werkloosheidsgraad van 15%. We hebben menselijk potentieel voor het grijpen. Een gericht activeringsbeleid kan dit verhelpen. De rol van het onderwijs is hierin cruciaal. Antwerpen is op economisch vlak een ongeslepen diamant. Het is al mooi, maar het kan briljant worden.

Ondernemers omarmen E-loket en account manager Ondernemers moeten hun weg in de stedelijke administratie makkelijker vinden. Met het bedrijvenloket werd er de afgelopen bestuursperiode een belangrijke stap vooruit gezet. Het kan echter nog beter. Zo willen we een uitbreiding van de accountmanager-functie. Er is ook nood aan een verdere digitalisering van procedures waardoor er meer zaken kunnen geregeld worden via het e-loket. Verschillende functies in dat e-loket zijn thans pdf documenten die toch weer moeten worden afgegeven ter plaatse of op de post moeten. Dankzij een verdere digitalisering zullen ondernemers minder tijd verliezen met aanschuiven aan het loket en kunnen ze ook buiten de openingsuren van de stadsdiensten de modaliteiten van hun onderneming afwerken. Ondernemers kunnen de stand van zaken van hun procedures digitaal volgen. Expatloket Er komt een speciaal expatloket dat buitenlandse werknemers van bij hun aankomst helpt zodat ze zich snel in Antwerpen thuis voelen. Minder lasten, betere regels De fiscale druk en bijhorende papierwinkel moet dalen. Stedelijke reglementen kunnen eenvoudiger worden opgesteld, zodat ze ook makkelijker bruikbaar zijn voor ondernemers én ambtenaren. Ondernemers verlangen naar voorspelbaarheid en rechtszekerheid.


Onze haven en industrie zijn wereldklasse De haven blijft het economisch leven in Antwerpen domineren in de feiten en de geesten. Dat is niet verwonderlijk. Antwerpen is wereldklasse. In Europa bezetten we na Rotterdam de tweede positie. Door de opening van het Deurganckdok groeiden we ook op Europees vlak uit tot de grootste breakbulkhaven en de derde grootste containerhaven, na Rotterdam en Hamburg. Doelstelling: de duurzaamste haven ter wereld We moeten een lange termijnvisie ontwikkelen voor onze haven tot 2030 waarin we anticiperen op twee belangrijke trends. Zo is de Antwerpse haven steeds meer een kleine schakel in ontelbaar veel mondiale logistieke ketens (supply chains). In tegenstelling tot enkele decennia geleden kunnen grote reders van vandaag op morgen schuiven met trafieken. We moeten streven om de efficiëntste logistieke schakel in de keten te worden ende laagste ecologische footprint per tonkilometer te hebben. Ook moeten we volop met de petrochemische cluster inzetten op de transitie naar duurzame chemie en nog meer een spilfunctie vervullen als waarborg voor de energiezekerheid van dit land. We hebben de ambitie de duurzaamste haven ter wereld te worden. Zo wapenen we de Antwerpse haven, die jaarlijks een toegevoegde waarde van 8,6 miljard euro genereert, voor morgen. Transformatie van de industrie Ook de maakindustrie blijft morgen hoeksteen van het economisch weefsel. In het kader van het witboek industrieel beleid wordt werk gemaakt van een flankerend innovatiebeleid om ‘de Fabriek van de Toekomst’ te realiseren. De chemische sector start met het HEXAGON onderzoekscentrum, een incubator voor de verduurzaming van de chemie. Toegankelijkheid naar zee en hinterland De maritieme toegankelijkheid van Antwerpen moet ten allen tijde gewaarborgd blijven. Sinds begin 2011 heeft de Antwerpse haven eindelijk een tij-ongebonden diepgang van 13,1 meter, dankzij de derde Scheldeverdieping. De Nederlandse beslissing om de Hedwigepolder uiteindelijk toch niet te ontpolderen, legt een zware hypotheek. De bevoegde overheden moeten er dan ook alles aan doen om Nederland de gemaakte afspraken te doen naleven. De spoedige uitvoering van het Start-to-buildplan en de IJzeren Rijn zijn van kapitaal belang voor het bereikbaar houden van de haven aan landzijde. (zie hoofdstuk mobiliteit). Rol als binnenvaarthaven versterken Het Masterplan binnenvaart van het Havenbedrijf moet verder worden uitgevoerd om deze duurzame vervoersmodus alle kansen te geven door de bouw van extra 36 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

kademuren en aanlegplaatsen. Met de komst van het Kanaal Seine –Noord wordt de Schelde verbonden met de Seine. Dit zal de rol van Antwerpen als belangrijke binnenvaarthaven alleen maar versterken. Trade facilitation Een grondige stroomlijning en digitalisering van alle douaneén bevrachtingsprocedures leiden tot kostenbesparingen door een betere service en minimale wachttijden. Apics 2, de webapplicatie voor havengebruikers is in dit verband een belangrijke vooruitgang, die moet verder gezet worden. Een intensivering van de samenwerking tussen havengemeenschap, havenbedrijf en de administratie Douane en Accijnzen leidt tot betere data-uitwisseling met vereenvoudigde en grensoverschrijdende douaneprocedures en één technisch platform waarop bedrijven hun aangiftes kunnen sturen. Dit betekent ook dat de federale overheid een inhaalbeweging moet inzetten inzake de modernisering van de douanediensten in de haven. Continuïteit in dienstverlening en afhandeling In de keuze van aanloophaven speelt de zekerheid van een correcte dienstverlening een niet onbelangrijke rol. Elke staking die de haven volledig platlegt is nefast voor de concurrentiepositie. Open Vld pleit daarom voor een minimumdienstverlening. Door de containerisering veranderde het laden en lossen van zeeschepen fundamenteel. Breakbulk neemt nog amper 30% van de taken in. De productiviteit in tonnen per taak is sterk toegenomen. De havenarbeid veranderde fundamenteel, aangezien de grote meerderheid van de havenarbeiders minimaal 4 op 5 dagen bij dezelfde werkgever werkt. Een actualisatie van de wetgeving op de havenarbeid dringt zich daarom op. De Wet Major wordt aangepast aan de noden van vandaag. Ook de hervorming van het loodswezen is nodig. Een privatisering naar Nederlands model is de beste oplossing. Uit- en inbreiding haveninfrastructuur De huidige uitbouw van de Ontwikkelingszone Saeftinghe wordt voortgezet. Eerste prioriteit is de spoedige ingebruikname van de Deurganckdoksluis als tweede toegang tot de Linkeroeverhaven. In het bestaande havengebied wordt door meer te stapelen en reservegronden aan te spreken ruimte gecreëerd voor nieuwe activiteiten en groei. Ruimte voor intelligent energieverbruik en -productie We verduurzamen het energiegebruik in de haven door extra investeringen in duurzame energieproductie (zon, wind , biomassa, brandstofcellen, opvang en opslag van c02) waardoor industrie schoner werkt maar ook de haven mee bijdraagt 37 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

tot de energiezekerheid. Schepen worden met walstroominstallaties gekoppeld. De uitvoering van het Brabo-project van Elia zorgt voor een upgrade van het hoogspanningsnet in de haven en een betere verbinding met Nederland. Intelligent energieverbruik door een afstemming van aanbod en vraag in tijd is geen science fiction meer. Grote industriële gebruikers kunnen samen met de energieproducenten en de netbeheerder werken aan slimme systemen die beter omgaan met de schommelingen die inherent zijn aan de productie van hernieuwbare energie. Dat is een zich snel ontwikkelende marktniche waar groeibedrijven de hier opgebouwde expertise kunnen valoriseren. Een wereldhaven als visitekaartje Havensteden als Rotterdam en Hamburg spelen hun statuut van wereldhaven toeristisch zeer goed uit. Ook Antwerpen kan zich nog grondiger profileren als havenstad richting inwoners en toeristen. De bouw van het nieuwe havenhuis en de opening van het Red Star Line museum zijn belangrijke stappen vooruit. Zo wordt er verder geïnvesteerd in het behoud van het havenerfgoed en de openstelling ervan voor het publiek. In de ontwikkeling van het Eilandje en de Cadixwijk wordt de historische band met de haven in het straatbeeld maximaal behouden. Antwerpen moet ook werk maken van “Antwerp Port Days” een grote manifestatie die de Antwerpenaars en hun haven dichter bij elkaar brengt en ook de internationale uitstraling als havenstad versterkt. Maritiem beslissings- en kenniscentrum De enorme hoeveelheid kennis en expertise die aanwezig is in de Antwerpse havengemeenschap kan nog beter gevaloriseerd worden. Antwerpen scoort nog onvoldoende op het vlak van maritieme diensten zoals brokerage, chartering en verzekeringen. Er wordt een stappenplan ontwikkeld om Antwerpen verder op de kaart te zetten als maritieme stad.

Diamant Expertise en betrouwbaarheid als handelsmerk Kwaliteit en betrouwbaarheid gaan in Antwerpen hand in hand. Nergens ter wereld is er zoveel technische knowhow, ervaring en specialisatie aanwezig en zijn de controles op vlak van integriteit en professionaliteit zo streng als in de Antwerpse diamantsector. De uitgereikte certificaten zetten de wereldwijde standaard. Antwerpen speelt bovendien een voortrekkersrol in de identificatie van conflictdiamanten. Diamonds from Antwerp Op lange termijn wil de diamantsector een “Diamonds from Antwerp” label vestigen, waarbij de uitmuntendheid van haar diamantindustrie een duidelijk kwaliteitslabel 38 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

draagt. Open Vld gelooft dat het stedelijk promotiebeleid met de sector moet samenwerken om de troeven van dit herkenbaar kwaliteitslabel uit te dragen in de externe uitstraling van de stad. Dit is belangrijk ten aanzien van toekomstige investeerders, ook in andere sectoren, en voor de toeristische sector. Het “Diamonds from Antwerp” label moet echter een belangrijke plaats krijgen in toekomstige promotiecampagnes van de Stad Antwerpen. VN trainingscentrum verbreden Op initiatief van AWCD heeft het VN International Training Center on Corporate Opportunities (ITCCO) zich in 2011 gevestigd in Antwerpen. Dit VN agentschap heeft als doelstelling het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) te promoten en ondersteunen. Momenteel ligt de focus op de diamant- en juwelensector, en draagt AWDC de voornaamste kosten in deze publiekprivate samenwerking. Open Vld wil dat andere economische sectoren ertoe aangezet worden om te participeren in de activiteiten van ITCCO, zodat de principes van MVO breed uitgedragen worden, het agentschap aan naambekendheid en prestige wint, en de kostenstructuur beter verdeeld wordt. Veiligheidsrisico’s het hoofd bieden De specifieke veiligheidsrisico’s die gepaard gaan met de aanwezigheid, verhandeling en transport van een kostbaar product als diamant vragen een specifiek veiligheidsbeleid. Open Vld bepleit daarom een optimale dialoog tussen de overheidsniveaus, politiediensten en eventuele private beveiligingsfirma’s. De noden van de betrokkenen kunnen zo tijdig gedetecteerd en opgenomen worden in het veiligheidsbeleid. Doorstroom van afgestudeerden Antwerpen is een kenniscentrum voor de diamantsector. De uitdaging bestaat er uit deze positie te behouden door de instroom van afgestudeerden naar de diamantindustrie te stimuleren, onder meer door een open en transparante houding van de sector. Open Vld pleit ervoor de doorstroom te bevorderen door de samenwerking met de onderwijspartners, zowel naar het secundair onderwijs, als naar het hoger en universitair onderwijs te ondersteunen. De slechte doorstroming van technische functies, zoals slijpers, beperkt de groei van de sector. Deze opleiding moet in de kijker gezet worden, en in samenwerking met de sector moet het niveau van de opleiding stijgen. Wijkontwikkeling en integratie Zowel de diamant- als toeristische sector geven aan dat de diamantwijk een opfrisbeurt kan gebruiken. De wijk reflecteert op dit moment onvoldoende de grandeur van de sector. De sector zelf heeft aangegeven te willen investeren in de verfraaiing van de wijk, maar botst daarbij op beperkingen opgelegd door het stadsbestuur. Open VLD wil dat het stadsbestuur bij de heraanleg van de wijk een 39 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

langetermijnvisie hanteert die rekening houdt met het toeristische en commerciële karakter van de wijk en de aanbevelingen van bewoners en handelaars.

Slimme stedelijke logistiek Een kwart van het stadsverkeer bestaat uit goederentransport. De groeiende congestie in en rond het stadscentrum maakt de bevoorrading van winkels en bedrijven er niet makkelijker op, maar creëert ook een window of opportunity om een systeem van slimme stadslogistiek op te starten. Goederenstromen worden gebundeld, waardoor congestie, vervuiling en parkeerproblemen dalen. De transportkosten dalen door schaalvoordelen en hogere verladingspercentages. De stad neemt het voortouw om samen met het bedrijfsleven, de Universiteit en hogescholen en het Vlaams Instituut voor Logistiek een model van stedelijke distributie uit te werken. De plannen voor het bedrijventerrein Blue Gate worden hierin meegenomen, maar extra hubs in het noorden en oosten zullen uiteraard ook nodig zijn. De stad stimuleert ondernemers om mee op de kar te springen en creëert gunstige randvoorwaarden . De privésector voert uit.

Lokale economie: kloppend hart van de stad Winkelstraten blijven revitaliseren Er wordt gericht geïnvesteerd in het versterken van de Antwerpse winkelstraten. Heraanleg van een straat gaat gepaard met een geïntegreerde aanpak op vlak van gevelrenovaties en het stimuleren van wonen boven winkels. De winkelstraatmanagers zetten hun werk verder als ondersteuners van individuele en verenigde winkeliers. De gevelrenovatiepremie wordt beter bekend gemaakt en kan voortaan ook gebruikt worden voor veiligheidsinvesteringen, zoals transparante rolluiken. De buurtinformatienetwerken (BIN’s) worden verder ondersteund. Het stadsbestuur versoepelt de regels voor de organisatie van evenementen door de middenstand, ook op de Meir. De stad en de districten zetten meer in op de stimulering en ondersteuning van de winkelverenigingen en ondernemersorganisaties en gaat met hen om als partners, zeker bij de heraanleg van het openbaar domein. Als zaken niet bereikbaar zijn bij de heraanleg van het openbaar domein, moet voor die periode geen stedelijke belasting worden betaald. De stad regelt dat zélf voor de handelaar en bezorgt ook proactief een hinderattest. Dé Shoppingstad van Vlaanderen Antwerpen bouwde de afgelopen jaren een unieke positie uit in exclusieve merkwinkels en lokale conceptstores en is dé shoppingstad van Vlaanderen geworden. Die lijn wordt doorgetrokken met een doelgerichte communicatiestrategie met promotieacties en shoppingevenementen. Verruimde 40 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

openingsuren kunnen extra klanten lokken. Daarom wordt in samenspraak met de winkeliers gewerkt aan bijvoorbeeld shoppingavonden op vrijdag of een erkenning van de binnenstad als toeristische zone om zondagsopeningen frequenter mogelijk te maken. Door verdwijnpaaltjes en dynamische signalisatie kunnen méér winkelstraten op de juiste momenten autoluw worden gemaakt, terwijl ze in rustige periodes en in de winter perfect bereikbaar kunnen blijven voor de auto. Het historisch hart krijgt impulsen Het stadscentrum rond de Grote Markt en de Groenplaats heeft nood aan een tweede adem. De heraanleg van het openbaar domein wordt voortgezet om de straten en pleinen aantrekkelijker, groener en leefbaarder te maken. Prioriteit nummer één is de aanpak van de Groenplaats. Ook moet de wijk terug levendiger worden gemaakt, door meer evenementen te organiseren die evenwel de maat van de wijk niet overstijgen en door het creëren van een betere mix van winkels, diensten en horeca. Het gelijkvloers van het stadhuis biedt plaats voor winkels en horeca die passen bij de grandeur van dit zestiende-eeuwse gebouw. Vlottere regels, maar ook betere controles De regellast verkleint, maar tegelijk wordt ook meer ingezet op handhaving. De eerlijke handelaar verdient respect, de starter krijgt coaching en ondersteuning en de valsspeler wordt gesanctioneerd. Door gerichte controles met verschillende overheidsdiensten samen (arbeidsinspectie, politie, bouwtoezicht) wordt eerlijke concurrentie gegarandeerd. Eigentijdse markten Het aantal bezoekers aan de klassieke markten neemt op vele plaatsen af. Daarom wordt verder ingezet op nieuwe formules om het marktgebeuren aantrekkelijker te maken zoals biomarkten en antiekmarkten, worden data van wekelijkse markten herschikt om meer klanten te trekken en wordt er actiever promotie gevoerd. Er komt een structurele ondersteuning van de verenigingen van markthandelaars. De districten plegen op regelmatige basis overleg met de markthandelaars. Afvalbeheer op maat Het afvalbeheer moet afgestemd worden op de noden van de ondernemers. Ook in andere drukke gebieden buiten de Grote Markt moet een grotere frequentie van afvalophaling mogelijk zijn, of kunnen kleine afvalstraatjes worden voorzien die opengesteld voor ondernemers. Het schoonmaken van winkelstraten moet beter worden afgestemd op de openingsuren van de ondernemers.


Horeca leefbaar houden Gezellige café’s en restaurants brengen de stad tot leven. De horecasector verdient ondersteuning in een tijd met veel uitdagingen, zoals het rookverbod en de geregistreerde kassa. De afgelopen bestuursperiode kwam er een projectleider horeca, werd de sector in kaart gebracht met de 12 strategische horecazones en een overleg opgestart. Het is tijd om versnelling hoger te schakelen en ook de districten buiten de ring te gaan betrekken. Antwerpen is een stad om van te smullen, met gerenommeerde restaurants en typische lokale gerechten. Het is evident dat we onze culinaire troeven inschakelen in het toerismebeleid. Horeca-ondernemers worden door de stad ondersteund om zich te verenigen, sectorieel en locatiegebonden. De horecasector wordt maximaal betrokken bij de uitwerking van een stedelijk horecabeleid, maar ook bij elke beslissing die een impact heeft op de lokale economie zoals ingrepen in het openbaar domein. De overlast aan regels wordt een halt toegeroepen door één horecavergunning in te voeren inclusief terrasvergunning die digitaal kan aangevraagd worden. Het reglement voor open terrassen van minder dan 100m2 wordt versoepeld. Vanaf de aanvraag kan de ondernemer aan de slag en uiterlijk na 15 dagen krijgt hij zijn definitieve vergunning. Vergunningsaanvragen voor gesloten terrassen worden van het bedrijvenloket naar de stedenbouwkundige dienst doorgegeven zodat de ondernemer geen twee aanvragen meer moet indienen. We stimuleren ook ambulante horeca, seizoens- en evenement gebonden. De horeca kan de renovatiepremie voor handelszaken voortaan ook gebruiken voor het inrichten van rookkamers. Buurtbewoners hebben ook recht op nachtrust, maar Antwerpen verdient ook een bruisend nachtleven. Daarom hebben we een aantal plaatsen nodig waar het nachtleven wat meer ruimte krijgt, maar door enkele zaken te groeperen ook aantrekkelijker wordt.


Een geïntegreerd citymarketingbeleid De inspanningen van de campagne met de stralende =A= hebben hun vruchten afgeworpen. Bijna elke Antwerpenaar is inmiddels zot van A. Nu wordt een geïntegreerd beleid opgezet om Antwerpen op de kaart te zetten bij bedrijven en bezoekers in binnen en buitenland. PPS-structuur voor citymarketing Samen met de toeristische sector en het bedrijfsleven wordt er een pps-structuur Antwerp City Marketing opgericht om een doelgerichte marketing- en communicatiestrategie op te zetten voor vrijetijds- en professioneel toerisme. Deze werkmaatschappij neemt de dienstverlening van de toeristische infokantoren op Grote Markt en in het Centraal Station over. Antwerp Headquarters verbreedt scope Antwerp Headquarters, het samenwerkingsverband van de stad en VOKA, heeft prima werk verricht in het aantrekken van investeerders voor de Antwerpse kantorenmarkt. Naast het zoeken van hoofdkantoren wordt nu ook ingezet op marketing- en salesafdelingen en shared service centers. Geografisch ligt de focus op de nabije buurlanden, de Oostkust van de USA, de streek rond Mumbai en Gujarat in India en Zuidelijk China.

Toerisme Zoeken naar meer toegevoegde waarde De afgelopen jaren steeg het aantal vrijetijdsovernachtingen in Antwerpen in vergelijking met Brugge en Gent. Met de opening van het MAS zette Antwerpen een stap vooruit als bestemming voor een korte citytrip. Antwerp City Marketing moet op zoek naar nieuwe opportuniteiten in bepaalde segmenten van bezoekers: cultuurliefhebbers met Rubens, mode en architectuur of gaytoerisme. Hierbij wordt de internationale toerismemarkt actief bewerkt. Toerisme kan in Antwerpen nog stevig groeien én de lokale economie een boost geven. Inhaalbeweging voor Congres- en beurstoerisme Antwerpen doet het ronduit slecht in de markt van het MICE-toerisme (meetings, incentives, conferencing and exhibitions). Op de lijst van de International Congress and Conference Association stond Antwerpen in 2011 op de 82ste plaats met 14 congressen. Brussel was 13e met 93 congressen, Rotterdam 26e met 29 congressen en Gent 48e met 24 events. Dat is spijtig, want het organiseren van dergelijke evenementen genereert heel wat omzet in de horeca en de detailhandel. Nieuwe congresinfrastructuur is eindelijk op komst met de nieuwe Koningin Elisabethzaal. Toch blijft een groter aanbod nodig. Met de faciliteiten om beurzen aan te trekken is het niet beter gesteld. Als we Antwerpen vergelijken met Duitse 43 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

steden, van wie vele ‘Messe’ faciliteiten hebben, of zelfs Amsterdam, Rotterdam of Brussel, is de situatie schrijnend. Antwerpen kan met grote moeite de boekenbeurs aan. We hebben een grondig marktonderzoek nodig om te kijken waar en op welke manier we de beurzeninfrastructuur kunnen uitbreiden. Als grootste stad in Vlaanderen moet Antwerpen in staat zijn om meer beurzen met bovenlokale uitstraling aan te trekken dan alleen de Boekenbeurs. Antwerp City Marketing moet actief de Europese congres- en beurzenmarkt op om meer events naar Antwerpen te halen. Een intense samenwerking met de Universiteit Antwerpen en de Hogescholen kan hierbij van pas komen, omdat zij veel conferenties kunnen aantrekken. Antwerp City Card beter verkopen Zowat elke Europese stad zet een City Card in om toeristen de stad te laten ontdekken. Na jaren wachten is de Antwerpse City Card er eindelijk, maar haar mogelijkheden zijn beperkt. Zo moet de kaart ook toegang kunnen verschaffen tot het openbaar vervoer, en moet ze veel beter dan nu op de markt worden gezet door meer distributiekanalen en échte onlineverkoop. Cruisetoerisme opnieuw in de lift krijgen Het cruisetoerisme kende na een sterke start in 2001 een zware terugval waar het nooit volledig van herstelde. Vorig jaar mocht Antwerpen 16 cruiseschepen verwelkomen. Ter vergelijking, in 2001 waren het er 41 en Zeebrugge kreeg vorig jaar 76 schepen binnen. Antwerp City Marketing ontwikkelt nieuwe strategieën om meer cruiseschepen naar Antwerpen te halen, ook in de markt van de riviercruises. Extra investeringen in infrastructuur zijn nodig, zoals een extra aanlegplaats stroomafwaarts in de haven. De heraanleg van de Scheldekaaien is een opportuniteit om een aantrekkelijkere cruiseterminal te plannen, waarom niet op het Eilandje? Een federale wetswijziging waardoor buitenlandse cruiseschepen ook in onze territoriale wateren hun casino mogen openhouden, zou ook een barrière doen slechten. City tax vervangt taks op logies De belasting op logies die betaald wordt door de hotelsector wordt afgeschaft en vervangen door een city tax die bij elke overnachting wordt afgerekend. De opbrengst van deze city tax wordt geïnvesteerd in de pps-structuur voor toerisme. Slimme stad met innovatie Een onderzoek van Buck Consulting uit 2011 voor de stad Gent schatte in dat 15,1% van de ondernemers en 4,2% van de werknemers in Antwerpen actief zijn in de creatieve sector. Die bestaat uit audiovisuele kunst, cultuurgebonden activiteiten, publicaties en prints, nieuwe media, design, mode, diamant en creatieve diensten. De toegevoegde waarde van de creatieve economie bedroeg 470 miljoen euro in 2009. In Gent bedroeg het surplus 330 miljoen euro, wat naar inwoneraantal verhoudingsgewijs meer is dan in Antwerpen. Bovendien ging de toegevoegde 44 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

waarde in Gent tussen 2004 en 2009 maal 2,5. In Antwerpen was er in diezelfde periode een groei van 30%. Of het nu gaat over mode, design of mediabedrijven als creatieve ondernemingen of universitaire spin-off bedrijfjes als kennisondernemingen… Antwerpen is een stad waar creatieve geesten het beste van zichzelf moeten kunnen geven. Creativiteit en innovatie vormen de hoeksteen van de economische ontwikkeling van steden in de 21e eeuw. Samen strategie ontwikkelen De stad moet samen met het hoger onderwijs en het bedrijfsleven een strategie voor de creatieve economie ontwikkelen en focussen op een aantal sectoren. De stad is go between, en laat de concrete uitvoering over aan de Universiteit en de privésector. Deze strategische keuzes worden ook meegenomen in het citymarketingbeleid van de stad. Sleutelrol voor creatieve incubators Veel creatieve ondernemers starten op de zolderkamer en de stap naar een eigen werklocatie is groot. Starters dienen dus de kans te krijgen om showcases te organiseren: fysiek of via een portaalsite voor de Antwerpse creatieve economie. Ook incubators of bedrijvencentra voor starters spelen een belangrijke rol. De sociale omgeving, interactie en clustering zijn belangrijk om startende bedrijfjes te laten doorgroeien. NOA en het Designcentrum De Winkelhaak nemen vandaag in Antwerpen al zo’n rol op. Hun werking moet uitgebreid en ondersteund worden. Het stopzetten van de activiteiten van NOA in Antwerpen Noord door het abrupt terug opeisen van de oude stadsschool is in dit kader geen voorbeeld van goed bestuur want vaste fysieke locaties blijven nodig. Tegelijk moeten starters ook tijdelijk terecht kunnen in leegstaande stadseigendommen of bedrijfspanden en kunnen ze op die manier de heropleving van wijken mee op gang trekken Spin offs laten doorgroeien De impact van de creatieve sector in Gent en Leuven is veel meer dan in Antwerpen afkomstig van spin offs van universiteiten en hogescholen. De stad ondersteunt de Antwerpse Associatie om de volgende jaren samen maximaal in te zetten op een aantal speerpuntdisciplines om top te worden en dezelfde rol te spelen als IMEC in Leuven of de Gentse biotechbedrijven. Op die manier kunnen we ook in de Antwerpse regio succesvolle spin off bedrijven lanceren die kunnen doorgroeien tot economische trekkers.


Leren Inleiding De tijd van probleemanalyses van het onderwijs in Antwerpen is voorbij. De cijfers zijn gekend, de problemen liggen open en bloot. Het is vijf voor twaalf! Tussen 2012 en 2015 zal het aantal kinderen dat naar de kleuter- en lagere school gaat in Antwerpen stijgen met ca. 5500 of 11 %. Dat is het equivalent van 230 klassen (van gemiddeld 24 leerlingen), evenveel leraren en 45.000 m2 leslokalen. In totaal een kostenplaatje van om en bij de 50 miljoen euro. De bevolkingsprognoses gaan nog verder : De komende 10 jaar verwacht men een toename in het Antwerps Onderwijs die tot 70000 leerlingen zou kunnen oplopen ! Laten we er geen doekjes om winden: De bevolkingstoename is het sterkst in de dichtstbevolkte en meest kansarme buurten van de stad. De meeste van die kinderen zullen dus in aanmerking komen voor extra ondersteuning via het Gelijke Onderwijskansenbeleid. Even wat cijfers op een rijtje: Groot Antwerpen

43,7% Thuistaal niet Nederlands

Centrum Antwerpen

41% GOK-leerlingen 63,3% Thuistaal niet Nederlands 57% GOK-leerlingen

Deze cijfers helpen verklaren waarom de schoolse achterstand in heel Antwerpen (leerlingen met minstens één jaar achterstand op het normale schooltraject) met 51 % aan het einde van het secundair onderwijs, dubbel zo hoog is als het gemiddelde in Vlaanderen, 29,4%. Het Antwerps onderwijs is getekend door de gevolgen van twee decennia geïmproviseerd migratiebeleid. Er zijn natuurlijk tal van goedbedoelde initiatieven maar die zijn vrijblijvend en ad-hoc. Echte gestuurde structurele maatregelen blijven tot nog toe uit. Ondanks de vaak enorme inspanningen van directies, leerkrachten en personeelsleden in de scholen, is er een probleem van leerachterstand en sociale segregatie. Aan de basis hiervan ligt de overvloedige migratie van mensen met een andere sociale en culturele achtergrond, een problematiek die te lang mismeesterd is. Een gevolg hiervan is dat een heleboel ouders verkiezen hun kinderen buiten de stad naar school te laten gaan. Het is eveneens zorgwekkend dat stilaan ook de marktleider in het onderwijsveld, mede om levensbeschouwelijke redenen, lijkt te opteren voor sterkere investeringen buiten dan binnen de stad.


We mogen die problemen en hun oorzaken niet blijven ontkennen. We mogen evenmin geloven dat men de onderliggende maatschappelijke evoluties van de voorbije decennia geheel kan omkeren. Wel kan men de consequenties ervan op het onderwijs erkennen. Het heeft geen zin de uitdagingen van vandaag aan te pakken met structuren en visies uit het verleden. We kunnen van de huidige situatie een troefkaart voor de toekomst maken. Het stadsbestuur en de Vlaamse regering ( samengesteld uit de stadslijst en N-VA) zijn er tot nog toe nauwelijks in geslaagd het probleem van het toenemend aantal leerlingen in het Antwerps onderwijs onder controle te houden. Telkens werd op het laatste moment geld vrijgemaakt en werden geïmproviseerde lokalen gevonden om het volgend schooljaar door te komen. Het hoeft geen betoog dat dit ad-hoc beleid zorgde voor enorme druk op directies en personeel, als deze al gevonden konden worden. Eenzelfde beleid van pappen en nathouden werd gevoerd inzake de sociale en culturele problemen in het Antwerps onderwijs. Via projectondersteuning stimuleerde men weliswaar nieuwe initiatieven die op het terrein werden genomen. Men gaf wat zetjes in de goede richting via integratiecursussen en maatregelen gekoppeld aan het Gelijke Kansenbeleid, maar men schrok tot op heden terug voor structurele hervormingen die de problemen in hun kern aanpakken. Een goed voorbeeld is het voor zich uitschuiven van de essentiële verlaging van de leer- en schoolplicht vanwege de aloude (en grotendeels achterhaalde) levensbeschouwelijke verzuiling. In het hoofddoekendebat is ook gebleken dat men voortdurend procedurekwesties inroept om fundamentele keuzes voor zich uit te schuiven. Open VLD is van mening dat de komende zes jaar van levensbelang zullen zijn voor het onderwijs in Antwerpen en daarmee ook voor de toekomst van de stad, en in zekere zin zelfs van Vlaanderen. Kinderen zijn de grondstof voor de toekomst van onze samenleving. We moeten er in slagen een goed functionerend onderwijs te creëren voor een diverse samenleving met een brede waaier aan culturen en levensbeschouwingen. Het Nederlands als schooltaal, meertaligheid als extra troef en een gemeenschappelijke sokkel aan basiswaarden staan daarbij centraal. Antwerpen beschikt over alle mogelijkheden om meteen over het meest toekomstgerichte onderwijs van het land te beschikken. We kunnen niet blijven terugplooien op ons onderwijs van vroeger, anders creëren we haast zeker een immens economisch- en veiligheidsprobleem voor het komend decennium. Daarom moet het capaciteitsprobleem proactief en ten gronde aangepakt worden voor heel de legislatuur, met een investeringsprogramma en engagementen op het niveau van de stad en van Vlaanderen. We kunnen immers perfect voorspellen hoeveel leerlingen er bij komen en hoeveel klassen er nodig zullen zijn in de toekomst. Daarom ook moeten de sociale en culturele kwesties in het onderwijs prioritair gemaakt worden. Omdat slechts via die weg de kwaliteit gewaarborgd kan 47 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

worden die mensen van buiten de stad terug doet verlangen hun kinderen in de stad naar de school te sturen.

Van de nood een deugd maken Zoals bij de invoering van de leerplicht na de Eerste Wereldoorlog en de democratisering van het secundair onderwijs na de Tweede Wereldoorlog komt het erop aan de maatschappelijke veranderingen te vertalen in een nieuw onderwijsbeleid waarin de overheden en ook de burgers investeren. Vraag eerst wat de noden van vandaag zijn en bedenk dan pas wat je van het verleden moet bewaren, in plaats van omgekeerd. Open Vld wil trachten van de noden een deugd te maken. We ambiëren de veelheid aan talen, culturen en levensbeschouwingen als extra troeven te zien binnen diverse opleidingen zodat mensen werk kunnen vinden, zowel binnen als buiten Vlaanderen. We ambiëren om via het onderwijs kinderen te emanciperen, vicieuze kansarmoedecirkels te doorbreken en mensen verder te brengen op de sociale ladder. We ambiëren om zoveel mogelijk talenten bij alle kinderen te ontwikkelen en willen ook de allerbesten stimuleren om via het onderwijs de grootste sprong voorwaarts te kunnen maken. We ambiëren om de kloof tussen onderwijs en arbeidsmarkt te dichten en we willen uitpakken met opleidingen die maximale kansen voor de toekomst bieden. We ambiëren sterk innovatief onderwijs en de spits in elke richting, zodat men van ver wil komen om onderwijs in Antwerpen te volgen. We ambiëren om van de verplichting om Nederlands te leren de hefboom te maken voor een nieuwe beweging voor verzorgde en gecultiveerde Nederlandse taal, zoals ooit de in het Frans opgevoede Hendrik Conscience ons voordeed. Belgen worden ook vaak geroemd om hun meertaligheid, laten we in Antwerpen terug de ommekeer inzetten en de kennis van de beide landstalen promoten. We ambiëren om van de Antwerpenaars wereldburgers te maken die zich onderscheiden via de kennis van meerdere talen. Een dergelijke aanpak krachtlijnen:

vereist vooral een mentaliteitswijziging via vijf grote

1. Een plaats voor elk kind, vrije keuze voor de ouders We moeten in Antwerpen de ambitie hebben om voor elk kind een plaats te garanderen en de vrije schoolkeuze voor de ouders te herstellen. De bevoegdheden van de netoverschrijdende taskforce, die overigens goed werk levert, dienen verder uitgebreid te worden om in overleg met de onderwijsnetten maar ook netoverschrijdend gebouwen, ruimtes en personeel te kunnen 48 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

transfereren, op een zo flexibel mogelijke wijze. Dit in functie van het stijgende aanbod en de variaties in de vraag van de ouders. Enkel op die manier is onderbenutting van de schaarse ruimte te vermijden. De taskforce moet ook de noodzakelijke extra middelen verzamelen en verdelen over de scholen heen, in functie van geobjectiveerde noden. Het stadsbestuur moet daarbij de rol van scheidsrechter kunnen spelen en een scheidslijn inzake beheer trekken met zijn eigen stedelijk onderwijs. De extra middelen voor personeel en werking moeten in de eerste plaats van de Vlaamse overheid komen op basis van de decretale verplichtingen. Hetzelfde geldt voor de gebouwen, waar echter ook aanvullende inspanningen nodig zijn, afhankelijk van het net. Vermits we merken dat de Vlaamse overheid op dit moment niet in staat is extra middelen te voorzien of te overwegen, zijn bijkomende financieringsmogelijkheden denkbaar via: •

• • •

•

•

Intense netoverschrijdende synergiën : binnen de taskforce dient men naar een consensus te streven over de netten heen in functie van de toenemende capaciteitsnoden en de aankoop/ bouw van scholen. Dit dient te gebeuren in een gemeenschappelijk overleg over beheer van eigendommen met voorkooprecht voor onderwijsinstellingen/netten bij verkoop van schoolgebouwen. Meer PPS structuren en eventueel aparte inbreng van privébelangstellenden. Een btw verlaging naar 6% op scholen. Een intensere samenwerking tussen onderwijs en het bedrijfsleven (zie verder) waarbij scholieren meer opleidingen zouden krijgen in bedrijven en er ruimte vrijkomt in scholen en waar bedrijven middelen naar scholen laten gaan. Een anders ingedeelde verlengde schooldag, (zie verder) waarbij een beperkt deel van de leerplannen vervangen kan worden door naschoolse activiteiten, waardoor in principe ook ruimte zou kunnen vrijkomen, bijvoorbeeld samenwerking met academie of muziekschool. Een radicale vermindering van de administratie en het tussenniveau van het flankerend onderwijsbeleid, gekoppeld aan een groter vertrouwen in de individuele directies.

Essentieel is vooral een structuur en een planning zowel door de Vlaamse overheid als door de stad Antwerpen over minstens drie en indien mogelijk zelfs zes jaren. Het Antwerps onderwijs vereist investeringen die gepland moeten worden en doelgericht worden aangepakt. Daartoe moet aan het begin van de legislatuur een meerjarenplan opgesteld worden, dat onderhandeld wordt met de Vlaamse overheid. Jaarlijkse aanpassingen blijven uiteraard mogelijk, maar zullen beperkt zijn. Om de personeelsnoden van de komende jaren op te vangen is bovendien een actief rekruteringsbeleid nodig. Een job in het onderwijs moet opnieuw aantrekkelijk worden. De overstap vanuit de privésector dient gefaciliteerd te worden en de mogelijkheden om nuttige ervaring te laten meetellen bij de wedde anciënniteit 49 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

dienen versoepeld te worden, het statuut van tijdelijke leraar dient beter beschermd te worden, de lesopdracht van de leraar basisonderwijs dient te worden herbekeken en gekoppeld te worden aan bijzondere pedagogische taken.

2. Sociale en culturele verschillen aan de basis overbruggen Essentieel om de sociale en culturele kloof te overwinnen die de migratie in onze samenleving opnieuw heeft veroorzaakt, is ze zo vroeg mogelijk aan te pakken. Daarom moeten leer- en schoolplicht absoluut verlaagd worden tot 3 jaar en dienen de consequenties daarvan op het Schoolpact nationaal pragmatisch aangekaart worden in plaats van ontweken. Op die manier worden kinderen meteen in een omgeving gebracht waarin ze de Nederlandse taal kunnen aanleren en bijgevolg de schoolse achterstand beperkt wordt. Taalonderricht moet een hoofdaccent blijven doorheen het basis- en het secundair onderwijs, met individuele leertrajecten, eventueel met inzet van extra leerkrachten en bijkomende opleidingen voor leerkrachten waarin zij allen tot bewuste taalbegeleiders worden gevormd. Geen kind mag nog de lagere school verlaten zonder Nederlands te kunnen lezen en schrijven. Een meting van de effectiviteit van het taalonderricht in samenwerking met de inspectie draagt daar toe bij. Ook de begeleiding en evaluatie van de anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs dient meer en beter gestructureerd te worden. Gezien de grote aantallen anderstalige nieuwkomers in sommige centrumscholen dringt een aparte structuur zich op vanaf het vijfde leerjaar. Daarnaast is de ontwikkeling van vaardigheden inzake rekenkunde en wiskunde essentieel gebleken als basis voor het vermijden en wegwerken van leerachterstanden. Een sterker accent op dat vlak in het basisonderwijs is wenselijk. Kinderen mogen ook een grotere nieuwsgierigheid voor wetenschap en technologie aangeleerd krijgen. Daarnaast moet ook taalrijkdom worden gecultiveerd. Kinderen moeten fier kunnen zijn op hun vermogen goed en fraai Nederlands te kunnen spreken en schrijven. De kennis van minimum twee moderne vreemde talen moet extra gestimuleerd worden. Tegelijkertijd is de aanwezigheid van een veelheid van talen in de klas ook een hefboom om nieuwsgierigheid naar andere talen te stimuleren en de bestaande kennis ervan bij kinderen waar mogelijk verder uit te bouwen (eventueel via naschoolse activiteiten, zie verder). Een taalportfolio, naar Europees model, dat zowel het niveau van de kennis van het Nederlands, van moderne vreemde talen, als van de thuistaal omvat is een handig instrument om de talenkennis van elk kind in kaart te brengen.


We ondersteunen alle initiatieven die op Antwerps niveau ondernomen worden om de taalontwikkeling van kinderen te stimuleren. We streven ernaar alle initiatieven, vormingen, kennis en materiaal te structureren en te bundelen in een Taalexpertise centrum, het Huis Van het Nederlands kan hiervoor als basis dienen. Essentieel voor de integratie is ook dat een vorm van actief pluralisme wordt uitgedragen, ongeacht het onderwijsnet. We zien verschillen tussen mensen als een verrijking doch bouwen in de lessen, waar mogelijk sterkere accenten in rond een gemeenschappelijke sokkel basiswaarden: wederzijds respect, vrijheid, democratie, de universele rechten van de mens, vrije keuze en vrije meningsuiting, gelijkheid man-vrouw, vrijheid van godsdienst en scheiding kerk/staat en vrij wetenschappelijk onderzoek. Anderzijds moet aandacht geschonken worden in het levensbeschouwelijk onderricht voor de diversiteit van religies en levensbeschouwingen en de noodzaak aan een actieve dialoog en onderlinge tolerantie.

3. Talentgericht, Sociaal en Innovatief Het onderwijs in Antwerpen moet de ambitie hebben tegelijk talentgericht, sociaal en innovatief te zijn. Talentgericht in de zin dat het talent in elke leerling maximaal moet kunnen gevoed en gestimuleerd worden, en dat voor eenieder de maximaal mogelijke vooruitgang zou moeten worden gehaald tijdens de studietijd. Veel essentiëler dan dat de lat voor iedereen gelijk ligt aan het einde van de studies is het gegeven dat iedereen, ongeacht het vertrekpunt, de beste kansen krijgt om vooruit te komen. Hersenen kennen voor ons geen eindtermen, onze focus ligt op het groeiproces van elk kind, niet op de meet! Het onderwijs moet sociaal zijn doordat het iedereen maximaal de kans geeft sociale en culturele achterstelling te overwinnen. Het moet elke leerling ook een sociale attitude bijbrengen waarbij de kansen en talenten die iemand van de samenleving krijgt, gekoppeld worden aan plichtsbewustzijn tegenover die samenleving. Om dat kwaliteitsniveau te garanderen moet het onderwijsveld in Antwerpen overzichtelijk in kaart worden gebracht, gemonitord, gemeten en gewaardeerd worden met het oog op maximale transparantie naar ouders, leerlingen en leerkrachten toe. Het idee dat een leerling tijdens een traject van school veranderd moet niet langer als ongewoon worden beschouwd maar als normaal. Niet alle scholen zullen de beste leerlingen aantrekken, maar elke school moet het perspectief van vooruitgang met een focus op leerwinst waarmaken. Het moet daarbij mogelijk zijn dat een leerling, met een bepaalde sociaaleconomische achtergrond, in een school in een moeilijke buurt zijn basisonderwijs aanvat om


finaal zijn of haar secundair onderwijs te beëindigen en door te stromen naar hogere studies. Er moet dus een onderwijsmonitor gecreëerd worden die alle scholen van alle netten in Antwerpen jaarlijks meet op hun resultaten, hun kwaliteit en vooral op de leerwinst in functie van het resultaat (de daling van de schoolse achterstand kan daarbij één criterium zijn). In samenwerking met de databank voor sociale planning worden voor alle scholen jaarlijks schoolfiches opgemaakt die het profiel van de leerlingen en de evoluties daarvan in kaart brengen. Hieraan gekoppeld worden vormingen georganiseerd voor beleidsvoerders om actief te leren omgaan met cijfergegevens. Er moet één schoolloket komen voor alle praktische vragen van ouders en leerlingen i.v.m. schoolkeuze, studiekeuzebegeleiding en vrije tijdsbesteding. De digitalisering van de individuele onderwijsloopbanen moet leerkrachten en begeleiders helpen om die onderwijsloopbaan overzichtelijker te maken en foute studiekeuzes te helpen vermijden. We streven ernaar om, in overleg met de Privacycommissie, een koppeling te maken tussen de gegevens omtrent attestering van leerlingen en de identiteitskaart. We breiden de Studiewijzer uit met een adviescentrum dat jongeren en ouders begeleidt bij het maken van de voor hen gepaste studiekeuze. In buurten waar er nog of opnieuw gemengd gewoond wordt, maar die een hoge scholenvlucht vertonen, gaan vernieuwende projecten zoals “School in Zicht” in dialoog met de buurtbewoners, met als doel groepen van ouders te overtuigen, om hun kinderen samen in te schrijven in de buurtscholen. Op die manier wordt de concentratie van bepaalde leerlingen in scholen doorbroken, en krijgen de scholen het gezicht van de hele buurt. “School in Zicht” zet de verschillende scholen voor de buurtouders in de kijker en bekijkt ook het buitenschoolse aanbod en andere faciliteiten die interessant zijn voor kinderen en hun werkende ouders. “School in Zicht” heeft op die manier reeds in een drietal wijken in Antwerpen een nieuwe dynamiek gecreëerd door in de toegenomen diversiteit niet enkel problemen te herkennen maar ook uitdagingen en opportuniteiten te zien. Het project heeft scholen meer zelfvertrouwen gegeven en ouders bewuster gemaakt bij hun schoolkeuze. Het technisch en beroepsonderwijs dienen geherwaardeerd te worden. Op dit moment trekken beiden nog te vaak leerlingen aan op basis van een negatieve keuze: wie niet mee kan in het algemene vormingsprogramma komt terecht in de specifieke en technische beroepsopleidingen. Het technische en beroepsonderwijs verdienen echter beter, zeker met het oog op de noden van de arbeidsmarkt in Antwerpen én in Vlaanderen, die smeekt om goede gemotiveerde technisch- en beroepsgeschoolde werkkrachten.


Daarom moet de reeds opgestarte samenwerking tussen onderwijs en de technische bedrijfswereld geïntensifieerd worden . Een actieplan met resultaatsverbintenissen omtrent het afstemmen van wederzijdse noden en belangen dient opgemaakt en uitgewerkt te worden. Het technische onderwijs moet tevens voorzien in opleidingen van hoog niveau, die technisch getalenteerde jongeren aantrekt. De Centra voor Deeltijds Onderwijs moeten zich samen met de verschillende sectoren inzetten om alle leerlingen effectief drie dagen stage per week aan te bieden. Velen van hen “zitten” slechts twee dagen per week op school. Door het vergroten van de stagemogelijkheden en de uitbreiding van de begeleiding moet de stad erin slagen de leerlingen duidelijke en betere keuzes te laten maken over hun toekomst. Intensere samenwerking met het bedrijfsleven en de invoering van de verlengde schooldag bieden ook mogelijkheden tot kwaliteitsverhoging. In principe zou daardoor een vermindering van het aantal klassieke lesuren mogelijk worden. Een deel van de vrijgekomen tijd kan omgezet worden in een vermindering van lesuren voor de leerkrachten in ruil voor een kwaliteitsverbetering die gemonitord wordt door deskundigen van buitenaf. Antwerpen telt heel veel leerlingen die op basis van foutieve criteria ( leeftijd, taalachterstand, leerstoornissen, …) in de B-stroom terecht komen. Een ontdubbeling van die B-stroom op Antwerps niveau (en ook op Vlaams niveau ) dringt zich op. We pleiten voor een ontdubbeling in: Een schakelklas voor leerlingen die geen getuigschrift Basisonderwijs hebben omwille van taalachterstand of leerstoornis in functie van doorstroming naar de Astroom Een 1 b klas gericht op de B stroom / beroepsonderwijs ) Nieuwe media en ICT zijn voor ons een middel en geen doel op zich, we trekken in die zin ook resoluut de kaart van Innovatief Onderwijs en zullen de digitalisering zoveel mogelijk in ons onderwijs introduceren om individuele leertrajecten te begeleiden en competentiegericht te werken. Niet onbelangrijk is ook het herstel van een zekere discipline en zelfdiscipline. Het schooljaar begint op de eerste werkdag van september en eindigt op de laatste werkdag van juni. Afwijkingen daarop worden niet getolereerd. Evenzeer dient spijbelen grondig te worden aangepakt. Het Centraal Meldpunt, dat zeer goed werk verricht, dient te worden uitgebreid met een netwerk van spijbelambtenaars en gedragscoaches. Zij registreren en verlenen van Spijbelspiegels en ondersteunen scholen en leerkrachten bij het ontwikkelen van een doelgerichte aanpak van spijbelaars en jongeren met gedragsproblemen. Elke onderwijsinstelling zal ook nauw samenwerken met politie, parket en alle mogelijke betrokkenen om ervoor te zorgen dat de veiligheid in de school en haar omgeving gewaarborgd wordt.


4. Voorbereidend op de arbeidsmarkt Onderwijs en werk zijn de beste hefbomen tot integratie. Het Antwerps onderwijs mag geen enkele kans onbenut laten om afgestudeerden sneller aan werk te helpen. Het moet een bijdrage leveren om het grote aantal knelpuntvacatures te doen verdwijnen. Het stadsbestuur moet een veel intensere dialoog organiseren tussen het bedrijfsleven in de stad en de onderwijsinstellingen, over alle netten heen. Samen met diverse organisaties uit het bedrijfsleven pleiten we ervoor een technisch- en beroepsonderwijs te creëren dat zo nauw mogelijk aansluit bij de noden en desiderata van het bedrijfsleven. Daarbij moet vastgelegd worden wat de ene voor de andere kan doen. Technische en Beroepsopleidingen moeten zo concreet mogelijk gemaakt worden met veelvuldige contactmomenten met de bedrijfsrealiteit. Lacunes in het onderwijsaanbod, zoals bijvoorbeeld een specifieke opleiding voor de chemische, maritieme en logistieke sector, moeten worden aangepakt. De hele maritieme en logistieke sector wordt immers geconfronteerd met een acuut tekort aan goed opgeleide arbeidskrachten die gemotiveerd zijn en over een voldoende talenkennis beschikken. Een consultatie van de lijst knelpuntberoepen leert ons ook dat een aantal van de bestaande vacatures zouden moeten kunnen ingevuld worden door afgestuurde leerlingen van de richting Kantoor. Andere cijfers vertellen ons dan weer dat de beroepsrichting Kantoor in Antwerpen enerzijds veel leerlingen aantrekt en anderzijds leidt tot veel schooluitval en werkloosheid. Een paradox! Uit een bevraging van de uitzendkantoren leren we dat de grootste oorzaak van het niet ingevuld geraken van de vacatures ‘kwalitatieve problemen’ ( gebrek aan ervaring, talenkennis, kennis en vaardigheden, attitude ) zouden zijn. Bijgevolg pleiten we er samen met de sectorverantwoordelijken voor de richting Kantoor op Antwerps niveau volledig te hervormen in functie van de effectieve noden op werkvloer, zodat stages rechtstreeks kunnen leiden tot een job. De Centra voor Deeltijds onderwijs vertonen een gelijkaardige problematiek: veel leerlingen geraken tijdens hun opleiding niet aan een job omdat de opleidingsprogramma’s tussen school en werkvloer niet altijd compatibel zijn. We dienen hier te streven naar sterkere synergiën die de stad netoverschrijdend kan stimuleren door concrete actieplannen met resultaatsverbintenissen uit te werken binnen de reeds bestaande werkgroepen werk en economie. Ook leerkrachten dienen meer naar de werkgevers georiënteerd te worden door bijvoorbeeld ook voor hen stages in bedrijven en bij ondernemers te organiseren. Sectorale 54 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

netwerken dienen nog concreter te worden met een praktische uitwerking op de werkvloer die leidt tot job zekerheid op lange termijn. Het zelfstandig ondernemerschap bij jongeren dient ook gestimuleerd en sterker begeleid te worden. Waar mogelijk moet een duaal onderwijs worden uitgebouwd waarbij leerlingen in het secundair en hoger onderwijs drie dagen per week in een bedrijf of organisatie worden opgeleid, maar waarbij ook veel meer experts uit het beroepsleven hun kennis komen overdragen aan de leerlingen. Gezamenlijke financiering van die trajecten moet mogelijk zijn. Indien daar decretale bepalingen voor in de weg staan dan moet vanuit Antwerpen in Brussel geijverd worden om die te wijzigen.

5. Symbiose van school en naschool We zien de school als centrum voor ontwikkeling, maar geven de klassieke school een nieuwe, hedendaagse invulling, met als uitgangspunt een verlengde schooldag. De verlengde schooldag houdt niet alleen het langer naar school gaan in, zoals het woord aangeeft, maar betekent ook en vooral verbreding van het onderwijsaanbod. Het gaat om een aanbod na de klassieke lesuren van activiteiten die iets toevoegen aan het gewone lesprogramma, zoals kunst en cultuur, sport, informatietechnologie, een of meerdere malen per week, voor leerlingen die daar zelf voor kiezen. We kunnen hiervoor een intense samenwerking uitbouwen met externe partners zoals bv het Deeltijds Kunstonderwijs, Cultuurverenigingen, privépartners, … . Voor alle leerlingen, doch ook vooral voor leerlingen uit achterstandsgroepen is dit belangrijk, omdat zij minder dan andere kinderen van huis uit de kans krijgen om deel te nemen aan dit soort activiteiten. Deze activiteiten via de school aanbieden betekent dan ook dat alle kinderen, ook kansarme en allochtone met dit type vorming in aanraking komen en daarmee de kans krijgen om zich veelzijdig te ontwikkelen en hun talenten te ontplooien. Bovendien krijgen de leerlingen extra kansen om zich op sociaal vlak beter te ontwikkelen. Kinderen die op het cognitieve vlak niet zoveel succeservaringen beleven, kunnen opeens op een ander terrein uitblinken, wat goed is voor hun zelfvertrouwen en motivatie. Verder biedt het buitenschoolse aanbod veel oefenmogelijkheden voor samenwerken, zelf ontdekken, zelf organiseren, spelregels toepassen en teamvorming; belangrijke elementen voor de persoonlijke en sociale ontwikkeling.


De verlengde schooldag voegt niet alleen buitenschoolse activiteiten toe aan de klassieke schooldag maar doet ook aan kwalitatieve verdieping van het lesprogramma, in twee richtingen: bijscholing na de uren voor leerlingen die moeite hebben met het tempo en de moeilijkheidsgraad in de klas en verdere opleidingen voor leerlingen die zich verder willen ontwikkelen in bepaalde lesvakken, zoals talen, wetenschap, wiskunde enz… Prioriteit nummer één is de kennis van het Nederlands als schooltaal, waarvan het leeraanbod uitgebreid wordt naar de weekends en vakantieperiodes. Dit alles vraagt gemotiveerde en goed omkaderde leerkrachten. Door een nauwe samenwerking tussen onze basis- en secundaire scholen met de Centra voor Volwassenenonderwijs en een gezamenlijk gebruik van gebouwen kunnen we van onze scholen Centra voor Levenslang Leren maken die een ruime doelgroep aanspreken.

Naar een Antwerps Schoolpact: Het beste onderwijs van Vlaanderen in Antwerpen! Open Vld is er zich volop van bewust dat een aantal van de hierboven voorgestelde hervormingen een reeks wijzigingen vergen van het onderwijsbeleid op Vlaams en federaal niveau: • • •

•

•

•

•

Een meerjarenplan dat effectief het capaciteitsprobleem aanpakt Het verlagen van de leerplicht + het koppelen van leerplicht aan schoolplicht Meer middelen naar grootsteden en niet enkel financiële middelen, ook meer mensen (extra leraar in de klas/kleinere klassen) en meer omkadering voor deze mensen; Het stroomlijnen van de overgang tussen het basisonderwijs en de eerste graad door niveau overschrijdend te werken en in te zetten op taal- en wiskunde onderwijs. Een schakelklas tussen het basisonderwijs en de eerste graad voor leerlingen die geen getuigschrift basisonderwijs behaalden door taalachterstand of leerstoornissen. In afwachting van de hervorming van het Secundair Onderwijs, willen we alvast een inhoudelijke hervorming van de eerste graad A- stroom.. We streven naar een brede eerste graad voor iedereen binnen de huidige structuur: 28uur basispakket 1e graad, d.w.z. in alle scholen hetzelfde! De onderwijskoepels en de inspectie controleren op navolging. We differentiëren via vier complementaire uren. De school kan dit zelf invullen doch moet aan talentontwikkeling doen (proeven latijn incluis, latijn pas 2e graad) . Op deze manier stellen we de studiekeuze zoveel mogelijk uit tot de leeftijd van 14 jaar. Een actief wervingsbeleid voor leraars: voorwaarden overstap privé herbekijken + jobvoorwaarden aantrekkelijker maken (720 dagen TADD)


• • • •

Het meer doelgericht inzetten van GOK-middelen: koppelen aan taalbeleid en effectmeting i.s.m. inspectie. Een uitbreiding van de GON-uren : systeem om inclusief onderwijs te stimuleren De problematiek van de levensbeschouwelijke vakken aanpakken: 1/1 , LEF, Schoolpact. Een beslissing rond religieuze symbolen op school door Vlaamse regering!

Vertrekkend van deze vaststellingen en hinderpalen moeten we in eerste instantie met alle actoren binnen en voor Antwerpen de contouren uittekenen voor een Antwerps schoolpact waarin het onderwijs wordt aangepast aan de maatschappij en de noden van de 21e eeuw die we dagelijks in de stad ervaren. Enkel op die manier kan in de stad opnieuw een onderwijsaanbod ontstaan dat tot het beste van Vlaanderen behoort en daar een maatstaf voor kan zijn ! We moeten die strijd aangaan. Antwerpen heeft geen keuze. Als ze haar samenlevingsproblemen onder controle wil houden en haar economische toekomst wil uitbouwen, ook naar tewerkstelling van haar inwoners toe, moet Antwerpen kiezen voor een onderwijs dat aangepast is aan de noden van de 21ste eeuw en dat vernieuwend, stimulerend en dynamisch wil zijn, een echte poort voor de toekomst voor de jongeren van de stad.

Hoger onderwijs Visie op hoger onderwijs Antwerpen kende de afgelopen jaren een verdubbeling van het aantal studenten aan de ééngemaakte universiteit. Een ontwikkeling die heel wat uitdagingen met zich meebrengt op vlak van studentenhuisvesting, mobiliteit, infrastructuur, administratie en recreatie. De hedendaagse student verwacht bovendien voldoende opvang, een optimale internetinfrastructuur, mobiliteit, toponderwijs en een bruisend studentenleven. Een stad houdt zich bij voorkeur zo weinig mogelijk bezig met het onderwijs- en onderzoeksbeleid van een universiteit. Dat is terecht de autonomie van universiteiten en hogescholen, waarop alleen de regering kan toezien. Dat belet echter niet dat stad en universiteit elkaar moeten steunen om een win-win situatie te creëren eerder dan tegenstrijdige belangen te verdedigen. Internationalisering stimuleren De stad kan ook een belangrijke rol spelen op het vlak van internationalisering van het hoger onderwijs. Door beschermende maatregelen was de onderwijstaal in de meeste instellingen te sterk beperkt tot het Nederlands. Er moet overleg plaats 57 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

vinden over verdere internationalisering op masters niveau, vooral op gebieden, waar Antwerpen hoge ogen zou moeten gooien zoals handel en economie, zeevaart, havenbeheer, veiligheid, urbanisatie, integratie van allochtonen, cultuur, Europese studies enz. Dit impliceert het gebruik van het Engels als onderwijstaal voor bepaalde masteropleidingen om een studentenstroom naar Antwerpen vanuit andere Europese universiteiten en hogescholen aan te trekken. Dat is ook in het belang van de buitenlandervaring van onze Antwerpse studenten, omdat vele uitwisselingsakkoorden vaak bilateraal zijn. Uiteraard moeten hoger onderwijsinstellingen hier het initiatief nemen, maar het is de taak van de stad de krachten te bundelen en samen met een afvaardiging van de instellingen voor hoger onderwijs cont(r)acten op te bouwen met vergelijkbare steden. Hiermee is ook het economisch belang van de stad verbonden. De stad kan ook via andere, beperkte inspanningen haar relatie met de hoger onderwijsinstellingen verbeteren door bijvoorbeeld jaarlijks prijzen toe te kennen voor de beste verhandeling die Antwerpse problematiek in kaart brengt vanuit een sociaal, historisch, economisch, juridisch of ander perspectief. De stad haalt meer uit de Universiteit Het overleg tussen het hoger onderwijs en de stad moet zich overigens niet alleen op studenten richten. De stad profiteert thans te weinig van de aanwezige expertise. Aan de instellingen kan worden gevraagd welke experten kunnen worden benaderd voor adviezen op economisch, sociaal, cultureel, recreatief vlak. Dat geldt bijvoorbeeld evenzeer voor onderwijs, volksgezondheid, urbanisatie, marketing, veiligheid en integratie van allochtonen. Vele stafleden zijn bereid een dergelijke inspanning voor hun stad te leveren, maar worden daar zelden toe uitgenodigd. Toch vraagt het samenstellen van dergelijke lijsten met contactgegevens weinig inspanningen. Dit zou ook de houding van academici t.o.v. het stadsbeleid (en omgekeerd) positief kunnen veranderen. Spin-offs maken brug met het bedrijfsleven De stad dient een ondersteunende rol te spelen in de communicatie tussen de diverse Antwerpse kenniscentra en het bedrijfsleven. Industriële valorisatie van wetenschappelijke kennis biedt het bedrijfsleven een toegevoegde waarde en plaatst het Antwerps onderzoek op de internationale kaart. Sinds 2001 worden er jaarlijks gemiddeld 2 à 3 spin-offbedrijven opgericht, maar de achterstand tegenover andere steden is nog steeds te groot. Initiatieven zoals de interfacedienst en het Universitair Bedrijven Centrum Antwerpen (UBCA) die zich bevinden op het raakvlak tussen de academische wereld en de bedrijfswereld dienen uitgebreid te worden. De stad moet samen met UBCA actief mee zoeken naar de nodige accommodatie. Nu wijken de spin-offbedrijven uit naar andere locaties wegens plaatsgebrek en het mobiliteitsprobleem in de stad. 58 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Jeugd Inleiding Antwerpen is een dynamische en bruisende stad, waarvan meer dan 30% van haar inwoners jonger is dan 25 jaar. Die trend zal zich de volgende jaren doorzetten. Het stijgend aantal jongeren creëert uitdagingen maar vooral ook opportuniteiten. Jongeren stellen het evidente in vraag, brengen een nieuwe dynamiek op gang. Jong Antwerpen is de toekomst die we moeten omarmen en stimuleren. De stad moet daarom een jeugdbeleid voeren opdat jongeren zich kunnen ontplooien en hun plek in de samenleving kunnen zoeken, stap per stap. Creativiteit, ontdekken, zelfontplooiing, participatie, betrokkenheid, ontspanning en groeien naar verantwoordelijkheid zijn hierbij de kernbegrippen. Open VLD pleit voor een beleid gericht op de basis: de eigen dynamiek van de jongeren zelf. Jongeren moeten zoveel als mogelijk de ruimte krijgen om zelf hun ding te kunnen doen, zonder een paternalistische houding over hoe zij hun vrije tijd moeten invullen. We streven dus naar een beleid op maat van de jongeren, waarbij enerzijds de input van de jeugdraad en de jongerenverenigingen centraal staat maar waar anderzijds ook terdege rekening wordt gehouden met jongeren die geen lid zijn van verenigingen. De districten vervullen een belangrijke dienstverlenende rol op lokaal vlak, terwijl de stad garant staat voor de infrastructuur. We streven naar een kindvriendelijke omgeving, zodat kinderen en jongeren zich goed voelen in de stad, zij zich gemakkelijk en veilig kunnen verplaatsen. Zodat ze zich kunnen bezig houden met het belangrijkste… Jong zijn.

Actiepunten Jongeren Ruimte om jong te zijn Jongeren hebben ruimte nodig. Om sport te beoefenen, sociale contacten te onderhouden, hun creatieve of muzikale talenten te uiten. In de stad is de ruimte schaars. De onrust van jongeren komt wel eens in conflict met de vraag naar rust van volwassenen. De stad moet daar een evenwicht in vinden maar er bovenal ook over waken dat jongeren voldoende ruimte hebben om zich creatief, sociaal en sportief te ontplooien, zonder dat zij tot last van een ander verworden.


Plaats voor speelruimte Dat betekent dat op het openbaar domein en in parken er daarom voldoende ruimte wordt voorzien voor speelweefsel: speeltuinen en sportpleintjes. Voor kinderen van 2 tot 22. Elke jonge Antwerpenaar moet op wandelafstand terecht kunnen in zo’n speeltuin. De jeugdraad adviseert over herinrichting. Op verschillende plaatsen moet het openstellen van speelplaatsen van scholen na schooluren en in de weekends en vakanties mogelijk worden gemaakt. Ook het systeem van speelstraten tijdens de vakantieperiodes wordt voortgezet. Ook in de bestaande parken wordt extra aandacht aan jongeren besteed, onder andere door parkdelen als speelbos te voorzien en in te richten. Plaats voor jeugdverenigingen Het Antwerpse jeugdveld kent een sterke dynamiek, van scouts, chiro en ksj tot atelierwerkingen en jeugdhuizen. Duizenden vrijwilligers geven er het beste van zichzelf. Jeugdverenigingen ondervinden echter steeds meer problemen om betaalbare en geschikte locaties te vinden voor hun activiteiten. Meerdere oplossingen zijn mogelijk, naargelang de situatie. Vooreerst kan de stad hier deels soelaas bieden en gebouwen ter beschikking stellen. Ook kan de stad een bemiddelende rol spelen om jeugdverenigingen en eigenaars met elkaar in contact brengen. Het onderhoud van die jeugdlokalen is een continue zorg. De stad blijft ondersteuning bieden voor grote investeringen én kleine projecten zoals de verbetering van de brandveiligheid of de integrale toegankelijkheid. Daar waar men voorheen de voorkeur gaf aan eigen lokalen, dienen we indien nodig te streven naar doordachte polyvalentie waarbij meerdere verenigingen dezelfde infrastructuur op andere tijdstippen gebruiken. Een nieuw jeugdcentrum in de stad De stad investeert in een nieuw jeugdcentrum in de buurt van het Centraal Station waar onder andere plaats is voor een nieuwe hoofdzetel van de Scouts en faciliteiten voor andere jeugdbewegingen.


Plaats voor creativiteit en plezier Straatkunstenaars, makers van graffiti en beoefenaars van urban dance, moeten niet weggepest worden maar een plaats krijgen waar zij met hun creativiteit aan de slag kunnen. Hoewel onervaren, dienen ook jongeren als volwaardige kunsten cultuurmakers te worden aanzien. Per district moet er minstens één multifunctionele ruimte komen waar jongeren kunnen repeteren en artistiek experimenteren. In de kernstad komt een nieuwe fuifruimte aan de Scheldekaaien. Participatie en communicatie De Stedelijke Jeugdraad is het klassieke kanaal tussen de jongeren en het stadsbestuur. De wisselwerking met het stadsbestuur kan echter beter, onder meer door de jeugdraad op een intensievere manier te betrekken bij het beleid van de stad. De jeugdraad moet ook een gelijkwaardige gesprekspartner worden van de schepen van Jeugd en moet met haar grieven rechtstreeks terechtkunnen bij de beleidsverantwoordelijken. Zij is de bevoorrechte partner wanneer de stad grote jongerenevenementen organiseert. Om de werking en betrokkenheid van de jeugdraad te verbeteren moet haar bekendheid onder het eigen doelpubliek – de jongeren – vergroten. Het stadsbestuur moet de jeugdraad ondersteunen in de initiatieven die ze neemt om bekender te worden bij de Antwerpse jeugd. Andere initiatieven, zoals het Jeugdforum, dienen te worden voortgezet om de betrokkenheid van jongeren bij het beleid te verhogen en hen te stimuleren om zich maatschappelijk te engageren en te participeren. Jeugdantenne in de districten In alle districten zit een jeugdantenne, die samen met de jeugddienst lokale initiatieven stimuleert en ondersteunt en een één-loketfunctie heeft. Ook hier vereenvoudigen we maximaal. De drive van een jongere die iets wil organiseren mogen we niet laten teloorgaan door een overvloed aan administratie. Vakantieopvang verzekeren Het vakantieaanbod voor kinderen en jongeren wordt in samenwerking met de bestaande partners verder uitgebouwd. Jongerenburgemeester Inzake participatie moet ook op een creatieve manier worden nagedacht over nieuwe vormen van inspraak. Open VLD verwijst hierbij naar het voorbeeld van de 61 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Jongerenburgemeester in Londen en Rotterdam en hoe een stadsbestuur niet enkel de participatie van jongeren kan verhogen maar ook actief meewerkt aan het stimuleren van de zelfredzaamheid van deze bevolkingsgroep. Studentenbeleid Studenten en hun vertegenwoordigende clubs moeten nauwer betrokken worden bij de beleidsbeslissingen die een rechtstreekse impact hebben op hun verblijf in de stad. Door hen te beschouwen als volwaardige burgers van de stad, stimuleren we hen om ook na hun studies in Antwerpen te blijven wonen. Mobiliteit voor jongeren garanderen Nachtlijnen van bus en tram in de regio Antwerpen laten jongeren de kans om te kunnen uitgaan in de stad. Het aanbod van nachtlijnen moet daarom beter op de vraag van jongeren afgestemd worden. Open VLD denkt daarbij niet alleen aan bus of tram, maar ook aan alternatieve methoden zoals taxicheques die in combinatie te gebruiken zijn met het openbaar vervoer.

Kinderopvang De Antwerpse bevolkingsgroei kan men even goed meten aan het toenemende aantal geboortes: 7500 in 2010. Deze stijging zet uiteraard een druk op het aanbod kinderopvangplaatsen. De afgelopen jaren steeg het aanbod zienderogen, en die trend moet doorgetrokken worden. Peuters hebben recht op een prettige en stimulerende dagopvang en voor vele ouders is een crèche op wandelafstand van onschatbare waarde, en een belangrijk argument om in de stad te wonen. Voor werkzoekenden vergemakkelijken opvangmogelijkheden de intrede in de arbeidsmarkt. We halen de Barcelonanorm: opvang voor 33% van 0 tot 3 jarigen De afgelopen jaren steeg het percentage opvangplaatsen tot ongeveer 25% van alle kinderen van 0 tot 3 jaren. De volgende periode zetten we die lijn door, om in 2018 de zogenaamde Barcelonanorm van 33% (die ook door de Vlaamse regering wordt gehanteerd) te halen. Groei door keuzevrijheid en sociaal ondernemerschap De bulk van de aanbodgroei wordt gerealiseerd door privé-initiatieven. Een enquête onder uitbaters van kinderdagverblijven door beroepsorganisatie Unieko wees nogmaals uit welke toewijding onthaalmoeders en uitbaters van een crèche aan de dag leggen in hun job.


De stad faciliteert daarom startende sociale ondernemers met een starterspremie, en ondersteuning bij het zoeken van de geschikte locatie en het opstarten van hun zaak. Ook de opstart van bedrijfscrèches wordt door de stad gestimuleerd. Contactpunt Kinderopvang verder uitbouwen Sinds vorig jaar leidt het contactpunt Kinderopvang ouders naar de kinderopvang in hun buurt. De dienstverlening van het contactpunt wordt verder uitgebreid zodat ouders direct op de website kunnen zien waar er beschikbare plaatsen zijn. AG Kinderopvang bouwt De bestaande plannen van het verzelfstandigde gemeentebedrijf Kinderopvang voor nieuwe crèches worden uitgevoerd. In de stadsontwikkelingsgebieden wordt ruimte gereserveerd voor opvanginfrastructuur. Werkenden en werkzoekenden levenskwaliteit bieden In stedelijke crèches krijgen werkende en werkzoekende ouders voorrang. Ook wordt bekeken hoe het opvangaanbod buiten de kantooruren kan groeien. Het aanbod van vooren naschoolse opvang wordt via de IBO’s (initiatieven voor buitenschoolse opvang) uitgebreid.


Cultuur Inleiding Kunst vormt de vrijplaats waarbinnen alles bespreekbaar wordt. Zij geeft uitdrukking aan persoonlijke en maatschappelijke problematieken. Zij maakt de beschouwer gevoelig voor globalisering en interculturele dynamiek. Kunst provoceert en zet aan tot kritische reflectie. Antwerpen is al eeuwenlang één van de belangrijkste kunststeden ter wereld, op vele domeinen baanbrekend en grensverleggend, innovatief en avant-garde. In de 15e eeuw ontstond de eerste kunstgalerie ter wereld in Antwerpen. In de jaren ’20 was Antwerpen de bakermat van de abstracte beweging in ons land. De groep G58 Hessenhuis en De Nieuwe Vlaamse School maakten van Antwerpen eind jaren ’50, begin jaren ’60 een centrum voor internationale kunst. Panamarenko en de Wide White Space Gallery namen deze rol over aan het eind van de jaren zestig. Het huidige culturele veld is breed en divers, met een tachtigtal gesubsidieerde organisaties die ongeveer 2.500 personen tewerkstellen. Vooral de podiumkunsten en musea zijn goed vertegenwoordigd, maar Antwerpen heeft ook cultuur- en ontmoetingscentra, beeldende kunstenorganisaties, filmpartners en bibliotheken, die bijdragen aan een kleurrijk cultuurveld. Het totale publieksbereik van de cultuurhuizen ligt rond de 3,5 miljoen bezoekers. Het budget van cultuur neemt vandaag 6% van het totale stadsbudget voor zijn rekening. Cultuur kost jaarlijks om en bij 85 miljoen euro, terwijl er 25 miljoen euro directe inkomsten mee gepaard gaan. Deze middelen moeten naar de toekomst toe beter en gerichter besteed worden. Open VLD wil Antwerpen profileren als een jonge, hedendaagse, veelzijdige en bovenal internationale cultuurstad, die opnieuw een avant-garde koploperspositie opneemt. Het zijn de kunstenaars en kunstencentra die centraal staan en de drijvende kracht moeten zijn achter het cultuurbeleid van de stad. De stedelijke instellingen moeten vooral ondersteunen zodat kunstenaars en kunstencentra hun rol kunnen spelen. Door een beter gebruik van de faciliteiten, geschiedenis en mensen in de stad, willen we de eeuwenoude spitspositie van Antwerpen bewerkstelligen. Het pluralisme en mogelijkheden van onze stad moeten meer in de kijker worden gezet. Een betere communicatie en marketing over de bestaande kunstencentra en hun mogelijkheden, moet onze troeven in de verf zetten. Bovendien moet de samenwerking met de andere aantrekkingspolen, zoals de diamant, het havenerfgoed en historische sites, gestimuleerd worden. Er moet een duurzamer 64 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

synergie tussen cultuur en onderwijs opgebouwd worden. Beginnend toptalent moet in Antwerpen kunnen werken en exposeren.

Kunstenburgemeester Open VLD pleit ervoor om aan het begin van de volgende legislatuur een StatenGeneraal voor de kunsten op te zetten, georganiseerd door een kunstenburgemeester. Hierin zouden de beleidsprioriteiten voor de volgende legislatuur moeten worden vastgelegd in samenspraak met de actoren en de kunstenaars. Dit moet een duidelijke opvolging krijgen op verschillende niveaus en gecoördineerd worden door de kunstenburgemeester. Een blijvende dialoog kan onder deze noemer gestimuleerd worden, die de uitwerking van de strategische doelstellingen kan gidsen. De rol van de kunstenburgemeester is een duidelijke link te maken tussen verschillende creatieve initiatieven. Door een grotere synergie kan nieuw met oud of grote projecten met lokale kunstenaars worden opgezet en kan er een betere samenwerking ontstaan tussen de verschillende cultuurvormen Open Vld wil de culturele instellingen doorlichten om vooral te optimaliseren wat al bestaat, waarbij we als liberalen pleiten voor meer samenwerking en meer gezamenlijke publiekscommunicatie. We moeten jaarlijkse bezoekersaantallen, maar vooral het kwaliteitsoogmerk vooropstellen voor de gesubsidieerde instellingen. De focus op visie en inhoud moet voor meer uitstraling zorgen, ook internationaal. De districten zijn verantwoordelijk voor het lokale cultuurbeleid en stellen een cultuurbeleidsplan op, dat voor advies wordt voorgelegd aan de respectievelijke cultuurraad. Tegelijkertijd waakt het stadsbestuur over de globale doelstelling van het lokale cultuurbeleid. In plaats van één uniform stadsbreed plan, vormt het de uitdaging om in één plan zowel de overkoepelende, stedelijke opdrachten voor cultuurbeleid, als de plannen van de districten samen te brengen. Met andere woorden, om het specifieke en particuliere karakter van de beleidskeuzes van ieder district te respecteren, terwijl het plan intussen wel de globale doelstellingen van het lokaal cultuurbeleid uitzet.

Lees- en Boekenstad Open VLD wil stad van de evenementen Boekenbeurs,

voluit de kaart trekken van Antwerpen als Lees- en Boekenstad. Als stadsdichters, bekende auteurs en als locatie voor verschillende en musea: het museum Plantin en Moretus , het Letterenhuis, Vlaams Fonds voor de Letteren, Stichting lezen, Zuiderzinnen, 65

Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Crossing Border festival, Schrijversflat, Willem Elsschot, Tom Lanoye, Bart Moeyaert, Joke Van Leeuwen, Paul Van Ostaijen ..... De stad kan hierin het Felixpakhuis en het Letterenhuis een veel meer zichtbare rol laten spelen door haar publieksuitstraling te verbeteren. Bovendien moet de stad initiatieven stimuleren zoals zondagse boekenmarkten & projecten ter leesbevordering. Ook moet alles op alles worden gezet om de Boekenbeurs in Antwerpen te houden en de geruchten over een mogelijke verhuis definitief de kop in te drukken. Het Vlaams Fonds voor de Letteren moet ten volle haar rol kunnen spelen en de auteurs en de boekensector in Antwerpen kunnen ondersteunen.

Internationaliseren met wereldklasse Antwerpen telt veel actoren die een bovenlokale, zelfs internationale uitstraling genereren en door hun grootte, hun aard en het niveau van hun artistieke ambitie. Zij leveren een zeer belangrijke bijdrage aan de uitstraling of het prestige van de culturele dynamiek in deze stad. Antwerpen kan trots zijn op haar hedendaagse kunstenaars van wereldklasse zoals o.m. Luc Tuymans, Jan Fabre, Panamarenko, Anne-Mie Van Kerckhoven, … én op een bijzonder breed spectrum van topgaleries. Uiteraard zijn er ook de musea en kunstencentra waar de hedendaagse kunst in een internationale context getoond wordt. In het architectonische pareltje van het MAS wordt internationaal bekende oude kunst geconfronteerd met nieuwe: van Rubens tot Tuymans. Het Middelheimmuseum is dan weer een internationale referentie voor de moderne en de hedendaagse sculptuur. Grote huizen en organisatoren waaronder de Vlaamse Opera, Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, de Filharmonie, deSingel, het Toneelhuis, het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, het MuKHA, HETPALEIS, of Antwerpen Open spelen een grote rol in de perceptie van Antwerpen als een cultureel bruisende stad. Het beeld van dynamiek en culturele aantrekkingskracht wordt ook uitgedragen door toonaangevende kunstenaars zoals Jan Fabre, Tom Lanoye, Luc Tuymans of dEUS, die als boegbeelden in hun sector of genre de “Antwerpse scène” internationaal allure geven. Kunstenaars van dit kaliber moeten als partners betrokken zijn bij het uittekenen van het toekomstig cultuurbeleid. Het ModeMuseum is de exponent van Antwerpen Modestad, samen met de modeopleiding, het kroonjuweel van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, en met haar dicht netwerk van handelszaken waar de Antwerpse mode centraal staat. De Singel onderzoekt en toont de jonge architectuur. Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen bereikte onder de artistieke leiding van Kathryn Bennets een 66 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

zeer hoog niveau, dat haar internationale faam doet genieten. De Stad moet de nieuwe artistieke leiding ondersteunen om deze kwalitatief vernieuwende visie door te zetten zodat het Koninklijk Ballet een uithangbord van Antwerpen kan blijven. Maar ook het Sportpaleis krijgt internationale erkenning als belangrijke concertzaal voor pop- en rock. Antwerpen moet voluit de internationale kaart trekken. Elke legislatuur zou in elk segment minstens een topevenement naar Antwerpen kunnen halen, naar het voorbeeld van de Da Vinci expositie in Londen. We moeten ook kunnen tonen wat Antwerpen zelf de voorbije 50 jaar heeft voortgebracht aan kunst en kunstenaars van wereldklasse. De collecties van de stedelijke musea moeten geactualiseerd worden door een gericht aankoopbeleid. De internationale samenwerkingsverbanden kunnen verbreed worden naar o.m. Duitse en Franse steden (nu zijn de prioritaire partnersteden St. Petersburg, Shanghai, New York, Rotterdam en Amsterdam) en naar steden waar veel nieuwe Belgen vandaan komen. Hierdoor brengen we een global community op de been. Gericht op de wereld, maar lokaal verankerd. Antwerpen heeft niet enkel internationale allure, maar heeft ook zelf een internationale identiteit. De Antwerpse populatie kent vele verschillende nationaliteiten en origines, die elk hun eigenheid meebrengen. De stad moet dit internationale karakter van haar bevolking omarmen en aanwenden. Nieuwe kunstvormen en –netwerken kunnen aangetrokken en versterkt worden. Het Let’s Go Urban dansproject is een perfect voorbeeld van hoe een kunstvorm kan leiden tot een beter begrip van elk zijn verschillende achtergrond en integratie in de gemeenschap.

Samenwerking met speerpuntsectoren

onderwijs

en

Antwerpse

Open VLD pleit voor meer ‘structurele’ bruggen tussen onderwijs en cultuur met een intense en duurzame samenwerking. Vandaag zijn de projecten vaak tijdelijke ad-hoc projecten. In een internationale stad als Antwerpen speelt de culturele opvoeding een belangrijk rol in de maatschappelijke integratie en in het ontplooien van alle talenten van kinderen en jongeren, hetgeen ook geldt voor sport. Dit vergt ook het verhogen van culturele competenties van lesgevers. Naar het kunstonderwijs toe was de Antwerpse Academie de eerste in België –zij kan eerlang de 350° verjaardag vieren, en was het vertrek van het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten naar Gent een historische vergissing. Alle aandacht moet dan ook gefocust zijn op de creatie op langere termijn (2020) van één School of the Arts , waar de Antwerpse Academie, Sint-Lucas en het Conservatorium, als 67 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

één grote interdisciplinaire kunstinstelling kan fungeren, in nauwe samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Open VLD pleit naast een duurzame samenwerking met het onderwijs, ook voor een geïntensifieerde band tussen kunst en de Antwerpse speerpuntsectoren. Antwerpen is de stad van mode, diamant en haven maar dit is onvoldoende zichtbaar voor de bezoeker, de dagjestoerist of de citytripper. Ter vergelijking: Hamburg speelt zijn haven op alle mogelijke manieren uit. De stad moet actief synergie en samenwerking aanmoedigen om de uitstraling van de stad en haar cultuur maximaal mogelijk te maken. Ook de culturele instellingen moeten in de toekomst meer samenwerken. In de beoogde samenwerking tussen de Vlaamse Opera en het Koninklijk Ballet van Vlaanderen moeten beide partners zich op een evenwaardige wijze kunnen ontwikkelen, moet de samenwerking voor beiden een meerwaarde creëren en mag deze geen afbreuk doen aan de kwaliteit en moet zakelijke efficiëntie beoogd worden. De vrijgekomen financiële middelen moet men herinvesteren in kwaliteit.

Antwerpen vergrijst, verjongt én verkleurt: uitdagingen voor participatie De binnenstad oefent een bijzondere aantrekkingskracht uit op studenten en jonge werknemers, maar ook het aandeel senioren boven de 80 jaar ligt relatief hoog. Deze mix van jong en oud genereert een diversiteit die de stad moet koesteren. Uit cijfers blijkt dat het cultuurparticipatiegedrag van de Antwerpenaar in grote mate overeenstemt met dat van de gemiddelde Vlaming, ongeveer een op drie participeert niet of nauwelijks. Zo weten we bijvoorbeeld dat in 2006 naar schatting 76% van de Antwerpenaren minstens een keer een cultureel evenement hebben bijgewoond (concert, toneel-, dans- of theatervoorstelling) of een museum of historische plaats bezochten. Er is dan ook een specifiek aanbod nodig voor de verschillende doelgroepen (jongeren en kansengroepen) en een aangepaste cultuurcommunicatie naar het beoogde publiek toe.

Optimaal gebruik van infrastructuur en respect voor erfgoed De stad Antwerpen heeft een uitgebreid patrimonium aan roerend, onroerend en immaterieel erfgoed. Sinds 1995 is er een toename van 14% van het aantal beschermde monumenten. We stellen echter vast dat de stad niet altijd de juiste (her)bestemming vindt voor het historisch erfgoed. Een stad die cultuur hoog in het vaandel draagt, moet ook zorg dragen voor haar cultureel erfgoed en patrimonium. 68 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

We moeten deze inspanningen versterken. Samenwerking met private actoren door creatieve PPS-oplossingen kunnen een meerwaarde zijn om bijkomende investeringen in culturele infrastructuur te financieren. Antwerpen heeft flink geïnvesteerd in nieuwe culturele infrastructuur, met het MAS als meest sprekende voorbeeld. Maar wat haar bestaande museuminfrastructuur betreft, schiet de Stad op sommige plaatsen tekort op vlak van herbestemming. Het Museum Ridder Smidt-Van Gelder staat al vele jaren leeg; aan het Etnografisch Museum en het Volkskundemuseum is nog steeds geen nieuwe invulling gegeven. Deze laatsten liggen nochtans op toplocatie tussen Schelde en Grote Markt waar veel bezoekers en toeristen komen. Dit geldt ook voor het gebouw van het Loodswezen. Bovendien moeten we erover waken dat stad met de Elisabethzaal een waardig congrescentrum krijgt (tot 1.500 personen). De nieuwe cultuurcentra – in Merksem en Berendrecht-Zandvliet-Lillo – hebben hier voor een belangrijke verandering gezorgd maar ook projecten als de Nova op het Kiel, ‘t Werkhuys en de Roma in Borgerhout en het Liefhebber Festival in alle districten hebben voor een belangrijke kentering gezorgd. Voortbouwend op deze verandering is het een belangrijke ambitie om, in samenwerking met alle partners, structurele wijzigingen door te voeren zodanig dat er een betere spreiding van culturele voorzieningen en activiteiten kan gerealiseerd worden die aansluit bij de lokale noden. In andere grote steden wordt leegstand onder meer bestreden door het ter beschikking stellen van deze panden voor kunstenaars om te leven en te werken, zij het op tijdelijke basis. Dit moet de stad in staat stellen om nieuwe artiesten aan te trekken en tegen leefbare prijzen hun kunst te laten ontwikkelen. De zichtbaarheid van het cultureel erfgoed in Antwerpen verdient beter. We moeten de zichtbaarheid en de attractiviteit van onze kunstencentra vergroten: letterlijk -in het straatbeeld, en figuurlijk -in het cultuur en toerismebeleid. Dit kunnen we doen door het aanbrengen van meertalige bewegwijzering en communicatiepunten op straat en in de musea. Wie zichzelf als internationale kunsten cultuurstad wil promoten, moet daarbij ook afstappen van het gebruik van slechts één taal.

Oog voor nieuw talent en succesformules uitbreiden Voor de jonge kunstenaars en diegenen die actief zijn op het vlak van de amateurkunsten, zijn er thans te weinig expositiemogelijkheden buiten het professionele museum- en galeriecircuit. Daarom moeten we meer oog hebben voor de maatschappelijke meerwaarde van kleinere lokale kunstinstellingen en de hieraan gekoppelde kwaliteitszorg. De culturele centra in de districten kunnen hier


een grotere rol spelen. Ook moet er aandacht besteed worden aan de betaalbaarheid van atelierruimte. De Zomer van Antwerpen is een van de succesformules die mensen tijdens de zomerperiode van activiteiten allerhande laat genieten. Nooit nemen er meer mensen deel aan cultuur dan tijdens de Zomer van Antwerpen, terwijl de reguliere (gesubsidieerde) culturele instellingen op dat moment te veel forfait geven. Daarom moet dit uitgebreid worden naar reguliere cultuurinstellingen. Ook het cultuuraanbod tijdens de vakanties moeten we uitbreiden: mensen hebben net dan tijd en kinderen kunnen op laagdrempelige manier kennis maken met muziek, dans, kunst, theater,… Opnieuw moeten we op zoek naar meer synergie en de centra elkaar laten versterken.

Artistieke ondernemers ondersteunen Op stedelijk niveau pleiten we ervoor dat het stadsbestuur proactief meer steun biedt aan de artistieke ondernemer die op eigen risico handelt. Er is nood aan een intense en gestructureerde dialoog met de vertegenwoordigers van de privésector en dit zowel vanuit culturele als economische en toeristische hoek. De onzekere fiscale situatie van galeriehouders dient aangekaart te worden op het regionale, federale en Europese niveau. Door een eenheid te creëren wat betreft de fiscale aftrekbaarheid van kunstaankopen en het volgrecht, en een kunstaankoopregeling zoals in Nederland. Daar kan de kunstliefhebber interestvrij op termijn betalen. Het stadsbestuur moet haar stem laten horen op de andere bestuursniveaus, waar er beslissingen worden genomen over de culturele sector. Ze moet er daarbij over waken dat Antwerpse instellingen, zoals het Zuiderpershuis, hun werking kunnen verder zetten.


Sport Inleiding Sport sloopt muren tussen mensen en geeft zuurstof aan lichaam en geest. Het is de gezondste bijzaak ter wereld. Een uitstekende manier om zich met elkaar te meten, maar ook om vrienden voor het leven te maken. Geen wonder dat bijna één derde van alle Antwerpenaren aangesloten is bij een sportclub, en 44% minimaal wekelijks aan sport doet. Antwerpen kent een groot aantal en een sterke verscheidenheid aan sportclubs. Er zijn meer dan 860 clubs, meestal zaal- en veldsporten. Vanaf 2000 zette de stad zwaar in om de stedelijke zwembaden te laten voldoen aan de Vlarem 2-normen, waardoor het pas in de aflopende bestuursperiode een inhaalbeweging inzake sportinfrastructuur kon inzetten. Anno 2012 kan Antwerpen trots zijn op tal van nieuwe realisaties: nieuwe sporthallen in Berendrecht, Park Spoor Noord en Boeckenberg, in tal van parken nieuwe loopparcours, de opening van het gerenoveerde zwembad in de Veldstraat en de badboot in het Kattendijkdok. Tal van projecten zitten in de pipeline waaronder 7 sporthallen. De stad en de districten beschikken over een arsenaal aan middelen ter ondersteuning van de sportclubs: infrastructuur die in concessie wordt gegeven, zalen die tegen een zeer democratische prijs kunnen worden gehuurd en diverse andere subsidies. In de districten fungeren de sportantennes als aanspreekpunt voor de lokale sportclubs. Nochtans blijkt de kennis van al deze ondersteuning bij clubs nog niet voldoende te zijn. De amateurclub van 2012 heeft overigens af te rekenen met een pak uitdagingen: gebrek aan trainers, verloop van leden en bestuursleden wat de continuïteit van clubs in het gedrang kan brengen, een soms nog moeizame omgang met diversiteit, huisvestingsproblemen en de toch nog moeilijke zoektocht naar steun binnen de overheden. Zonder breedtesport geen topsport. Antwerpen is de thuisbasis van tal van topclubs. In het basket met de Antwerp Giants, met de twee profclubs Antwerp en Beerschot in het voetbal, en Berchem (derde klasse) en Merksem (vierde klasse) in de nationale reeksen en met Brabo in het zwemmen, Forcom in het Zaalvoetbal en Atletiek Antwerpen. Zij kunnen sinds enkele jaren ook mee gebruik maken van het topsportfonds. De topsportschool zorgt anderzijds voor een gepast secundair onderwijsaanbod voor jonge sporters.


Antwerpen heeft inmiddels een flinke traditie in het organiseren van sportieve evenementen zoals de Ten Miles, de Scheldeprijs, de Schaal Sels, de Antwerp Marathon en Triatlon en de Diamond Games. Happenings die heel veel volk op de been brengen, onze stad op de kaart zetten en de lokale economie doen draaien. Elke Antwerpenaar die dat wil, moet kunnen sporten. Alleen, of in clubverband. Het is de taak van het stadsbestuur en de districten om dat mogelijk te maken. Open VLD gaat voluit voor een stad in beweging, waar haar inwoners de ruime keuze aan sportmogelijkheden optimaal kunnen benutten. Zowel op het vlak van breedtesport, competitiesport als topsport. De lat moet daarbij hoog liggen. Antwerpen moet de ingezette inhaalbeweging inzake investeringen in sportinfrastructuur doorzetten en versnellen. Met de huidige bevolkingsstijging en de demografische vooruitzichten zal de druk op de bestaande infrastructuur nog toenemen. Er zal dus een tandje moeten bijgestoken worden en naar PPS-formules en andere samenwerkingsverbanden moeten gekeken worden. Voor de meesten onder ons is sport beoefenen en beleven een zeer lokaal gebeuren. Open Vld gaat er van uit dat de districten het best geplaatst zijn om het lokale sportbeleid gestalte te geven. Het stadsbestuur zorgt ervoor dat de noodzakelijke infrastructuur aanwezig is. Rotterdam bereidt samen met Amsterdam een bod voor om de Olympische spelen in 2028 naar Nederland te halen. Dat is iets waar Antwerpen momenteel alleen maar kan van dromen, met de mislukte bid op het EK-voetbal 2018 en het afspringen van de organisatie van het EK-zwemmen nog vers in het achterhoofd. Een stad als Antwerpen moet veel meer ambitie tonen in het binnenhalen van grote sportevenementen.

Actiepunten Een masterplan sportinfrastructuur Het sportbehoeftenonderzoek van Prof. De Knop uit 2008 schreef dat Antwerpen 32 extra sporthallen nodig had om te kunnen voldoen aan de Bloso-normen 0,2m2 sportinfrastructuur/aantal inwoners). In een masterplan sportinfrastructuur bepaalt de stad hoe ze tegen 2018 het infrastructuuraanbod substantieel kan verhogen. Er moet op verschillende fronten worden gewerkt om meer capaciteit te creëren. Samen met scholen sportzalen openen Samenwerkingsverbanden met scholen voor het openstellen van turnzalen voor externe sportclubs na de schooluren, tijdens de vakanties of in het weekend lopen 72 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

op verschillende plaatsen, maar moeten verder worden veralgemeend. Voornamelijk scholen in het vrij onderwijs moeten extra gestimuleerd worden om hierin mee te stappen. De stad hoeft niet alles zelf te doen De stad kan al dan niet via Vespa de bouw van nieuwe sporthallen en zwembaden financieren en uitvoeren, maar moet voor de exploitatie concessies overwegen. Ook de stad Gent heeft met succes haar sporthallen en zwembaden in concessie aan de intercommunale TMVW gegeven. Een andere optie is gevolgd in de Veldstraat, waar zowel bouw als exploitatie van het zwembad in handen van een privébedrijf zijn gegeven. Ondanks de problemen tijdens de bouw is dit ook een mogelijke weg om nieuwe infrastructuur te creëren. Een derde piste is het volledig vrijlaten aan de privé. Aan de grote nood aan bijvoorbeeld extra indoor tennisterreinen kan perfect door de privésector worden voldaan. Nood aan nieuwe zwembaden Antwerpen heeft nood aan een topsportbad, aangezien het Wezenbergbad niet meer voldoet. Bovendien mist de Antwerpse regio nog altijd een groot recreatief indoorzwembad. Nieuwe outdoorinfrastructuur bouwen Verschillende projecten zitten in ontwerpfase en moeten worden uitgevoerd, zoals de nieuwe sportcluster in het park Groot Schijn en aan de Oude Landen. Ook de aanleg van kunstgrasvelden, daar waar nodig, moet worden verder gezet. Ondanks het ruime aanbod zijn er in Antwerpen geen sportvelden voor een aantal bekende openluchtsporten zoals hockey en mountainbike. Ook daar wordt werk van gemaakt. Werk maken van tweede topsporthal Initieel was samen met de bouw van de Lotto-arena ook een tweede topsporthal op de slachthuissite gepland. Het project werd echter afgevoerd. Het is tijd om de draad opnieuw op te pikken, eventueel op een andere locatie. Minder administratieve rompslomp, meer ondersteuning De stad investeert in communicatie en flexibiliteit, zodat de verantwoordelijken van de clubs en de sportantennes in de districten, zich meer kunnen bezighouden met de sport en minder met papieren. Zo is er momenteel jaarlijks maar één aanvraagmoment voor subsidies. Open VLD wil de frequentie daarvan opdrijven zodat ook opstartende clubs of clubs die een ander werkingsjaar hanteren ook voldoende kans hebben om van deze subsidies gebruik te maken.


Een week van de schoolsport Scholen vormen de ideale plek om het aanbod aan sportclubs of nieuwe sporten te leren kennen, ook voor jongeren die dit via de normale kanalen moeilijker zouden vinden. De stad kan een faciliterende rol spelen om een jaarlijkse scholensportweek te organiseren waar de sportclubs zich kunnen voorstellen en er ruimte is voor initiatie. Ook de individuele sporter wordt gefaciliteerd Op het openbaar domein en in parken moet de niet georganiseerde sporter ook aan zijn trekken kunnen komen. Er wordt verder geïnvesteerd in joggingcircuits in parken, die ook verlicht worden zodat ze ook bruikbaar en aantrekkelijk zijn tijdens latere uren en tijdens donkere wintermaanden. Bij de aanleg van buurtpleintjes moet er rekening worden gehouden met de vraag van buurtbewoners om ruimte te voorzien voor spontane sportbeleving, zoals petanquebanen, publieke sporttoestellen en open groene ruimte waar pleintjessport mogelijk is (voetbal, petanque, ...). Alle Antwerpenaren in beweging Het sportaanbod van de districten voor senioren kent een groot succes. Die lijn moet worden doorgetrokken om zoveel mogelijk senioren in beweging te krijgen. Ook personen met een handicap hebben recht op een sportaanbod op maat. Door deze groepen te bereiken tillen we het aantal Antwerpenaren dat regelmatig sport richting 75%! Openingsuren op maat van de sporter De openingsuren van de stedelijke sportinfrastructuur (zwembaden, sporthallen) moet verder worden afgestemd op de noden van de sportieve Antwerpenaar. Op zon- en feestdagen en tijdens de schoolvakantie moet er meer gezwommen en gesport kunnen worden. Topsport blijven ondersteunen Het topsportfonds blijft verder de topclubs ondersteunen. Voorwaarde is wel dat de clubs blijven investeren in een goede jeugdwerking. Ook de topsportschool moet worden voltooid. Wanneer deze campus uitgewerkt zal zijn tot een volwaardig trainings- en begeleidingscentrum van de federaties en de clubs, dan kan Antwerpen - zoals de State Institutes in Australië - een toonaangevende rol spelen in het topsportlandschap. In ruil voor de topsportsteun moeten de topclubs en haar bekende topsporters ook fungeren als ambassadeurs voor Antwerpen.


Topevenementen naar Antwerpen halen De Ten Miles zijn de afgelopen jaren de hoogmis van de Vlaamse loopsport geworden. Antwerpen moet meer sportieve topevenementen op jaarbasis kunnen verwelkomen. Het Europees Sportjaar 2013 moet hiertoe als katalysator dienen. Het voetbalstadion: derde keer, goede keer? Antwerpen, topvoetbal en een modern voetbalstadion: het lijkt niet de beste combinatie. Euro 2000 noch Euro 2018 bleken een hefboom te zijn om de verdeeldheid in het Antwerps voetbal in te ruilen voor een gemeenschappelijk doel: een modern voetbalstadion Antwerpen waardig. Open Vld wil Petroleum Zuid behouden als potentiële locatie en blijft erbij dat een nieuw stadionproject pas kans op slagen heeft als beide clubs overeenstemming vinden of fusioneren. Ideaal voor Antwerpen zou zijn de vorming zijn van één omnisport topclub met ploegen actief in verschillende disciplines (basket, volley etc…). Bovendien moet onderzocht worden of een vergroting van het bouwprogramma (andere grote evenementen, kantoren, horeca, retail) de realisatie van het project zonder rechtstreekse subsidiëring niet dichterbij kan brengen.


Participatie en dienstverlening Inleiding Met de gemeenteraadsverkiezingen kiest de burger zijn bestuur. Maar in de 21ste eeuw is meer democratische legitimiteit nodig dan die ene stem, één keer om de zes jaar. De individuele burger wordt steeds mondiger en meer bewust van zijn of haar maatschappelijke positie los van belangengroepen, partijen of zuilen. Dat is een uitstekende evolutie naar voortschrijdende democratie, die liberalen alleen maar kunnen toejuichen. Maar anderzijds blijft de verantwoordelijkheid van die burger minimaal, in wezen beperkt tot het eenmaal om de zes jaar stemmen. Die spanning wordt stilaan onhoudbaar: de eisen van de burger naar de politiek toe, nog versterkt door de megafoon van de media, worden steeds beter gestoffeerd, maar ook ongeremd, vermits op geen enkel moment de verantwoordelijkheid moet worden genomen. De manoeuvreerruimte van de politici om te beslissen wordt daardoor meer en meer beperkt, net op het moment dat de druk om radicale keuzes te maken toeneemt. Meer democratie in een stad met 171 nationaliteiten betekent ook moeite doen voor integratie. Er zijn op dat vlak grote inspanningen gedaan, gericht op inburgering met het leren van de Nederlandse taal en een basiskennis van de principes van onze samenleving. Maar naar het beter reguleren van migratie, het tegenwerken van discriminatie en het actief trachten te betrekken van migranten in het democratisch proces moet nog een tandje worden bijgestoken. De mogelijkheden op vlak van dienstverlening, burgerparticipatie, inspraak en interne stadsorganisatie zijn enorm. Modern besturen en sturen in een constant veranderende maatschappij zijn vandaag een zeer complexe doch boeiende uitdaging, waarin technologie en ICT een belangrijke rol kunnen spelen. Samenwerking, overleg en netwerking met verschillende stakeholders (individuele burger, belangengroepen) en beleidsmakers (vb. gemeentebedrijven, intercommunales, districten en hogere overheden) vereisen een aantal goed uitgebouwde technologische instrumentaria die vooral transparant moeten zijn. De dienstverlening aan de burger moet efficiënt en kwalitatief hoogstaand zijn. De mondige burger moet niet alleen meer kansen krijgen zich te uiten, maar ook daadwerkelijk geconfronteerd worden met de verantwoordelijkheden van de 76 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

besluitvorming. De burger moet meer de mogelijkheid krijgen om problemen aan te kaarten, maar ook om mee te denken en te werken aan oplossingen. Daartoe is in de eerste plaats transparantie noodzakelijk in de beleidsbeslissingen en structuren van de stad. Burgers moeten actief betrokken worden bij ingrijpende beslissingen in hun wijk via informatie-avonden, brainstormsessies, wijkraden en het betrekken van actieve, representatieve en goed gestructureerde actie- en bewonersgroepen. Dit is een beweging die vanuit het eenvoudigste en meest lokale niveau moet groeien. Digitale communicatiemiddelen zijn een middel om informatie te verspreiden en meningen en argumenten te verzamelen en met elkaar te confronteren. Het blijft uiteraard de bevoegdheid van de verkozen politici om de eindbeslissing te nemen. Maar ook dan, en zeker als die controversieel lijkt, vereist het van een modern politicus dat hij of zij communiceert en terugkoppelt waarom de beslissing genomen werd. Open Vld wil meer inspanningen doen om te komen tot een actief pluralistische samenleving, waarin ook nieuwkomers meedoen en waar elke burger het respect krijgt dat hij verdient, los van herkomst, religie, overtuiging of seksuele voorkeur. Vanuit beide kanten moet veel meer actief gewerkt worden aan het wegwerken van discriminaties, en moeten bijzondere inspanningen worden gedaan om nieuwkomers te betrekken bij alle mogelijke democratische processen en bij de besluitvorming. Westerse basiswaarden moeten echter te allen tijde gerespecteerd worden Open Vld wil een stad waar de Antwerpenaar trots is op haar bestuur. Stadsmedewerkers zijn het gelaat van het bestuur en moeten efficiëntie, doeltreffendheid en klantgerichtheid uitstralen terwijl ze samen met de ondernemers en burgers actief oplossingen bedenken om praktische problemen en administratieve obstakels uit de weg te helpen. E-bestuur of "e-government" kan een hulpmiddel zijn om de dienstverlening toegankelijker te maken, terwijl de digitale weg ook meer bewandeld moet worden om burgers te betrekken bij het beleid en om de interactiviteit te verhogen. Het omvat het gebruik van ICT in openbare besturen om de dienstverlening optimaal te garanderen ten aanzien van de Antwerpenaar. E-sturen of “e-governance” houdt in dat via moderne technologie de Antwerpenaar kan reageren op het beleid waardoor de bestuurder het beleid eventueel kan bijsturen. Het stadsbestuur vergroot zo het maatschappelijk draagvlak van de beslissingen door de betrokkenheid te vergroten van de burgers die door hun


feedback mee het beleid kunnen sturen. Deze burgerlijke responsiviteit leidt dan tot een betere effectiviteit van het beleid.

Actiepunten Burger aan de basis van het beleid Burgers moeten zo open en transparant mogelijk geïnformeerd en betrokken worden bij het maken van beleidskeuzes. Ze moeten worden aangemoedigd om deel te nemen aan het debat. Of het nu gaat over een beleidsplan of de heraanleg van een straat. Ook andere stakeholders, zoals de lokale middenstanders, moeten maximaal betrokken worden. Tijdige, toegankelijke en transparante participatie helpt om besluitvorming een draagvlak te geven en voorkomt nutteloze vertragingen door juridische procedures, zoals onder andere bij de tramlijnverlenging naar Wijnegem gebeurde. De burger moet daarbij op voorhand weten wat het inspraaktraject is en tot welke mogelijke resultaten het kan leiden. Het stedelijk wijkoverleg moet blijven investeren in de ontwikkeling van inspraakmethodieken om burgers maximaal te betrekken. De klassieke Town hall meetings blijven een optie, maar er moet ook gebruik gemaakt kunnen worden van digitale referenda en -fora en andere middelen. Het schepencollege en de verschillende districtscolleges bezoeken in ploeg tijdens de volgende bestuursperiode alle wijken om ter plaatse met inwoners te praten en knelpunten vast te stellen. Het bevragen van de bevolking via referenda mag de stad geen angst inboezemen. Op die manier wil Open VLD het primaat van het politiek debat in de besluitvorming herstellen, en het belang van procedures voor adviesorganen en rechtbanken terugdringen. Duidelijk en doordacht besturen Het taalgebruik in politieke besluiten en ambtelijke nota’s wordt minder ambtelijk en duidelijker te begrijpen voor niet ingewijden. De inflatie aan paragrafen die vasthangen aan een besluit wordt gestopt. Voor alle belangrijke punten wordt voortaan gewerkt met een “impact assessment” hoofdstuk dat de gevolgen van een beslissing aftoetst met een vast aantal parameters (duurzaamheid, integrale toegankelijkheid, impact op verkeerscirculatie etc.). Actief pluralisme Open VLD wil de komende zes jaar het ‘actief pluralisme’ uitdragen als alternatief maatschappijmodel voor de multiculturele samenleving. Zij zal daartoe, ook in eigen rangen, alle mogelijke inspanningen doen om migranten op alle niveaus mee te doen participeren aan het democratisch besluitvormingsproces, als volwaardige 78 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

burgers van onze kosmopolitische stad. Het maatschappijmodel, waarbinnen iedereen zijn eigen meningen, religies, activiteiten en culturele uitingen kan beleven en uitoefenen binnen een kader van geweldloosheid, wederzijdse tolerantie en nondiscriminatie, moet sterk uitgedragen worden. Een gemeenschappelijke sokkel van gedeelde waarden en respect voor het individu, in plaats van groepsdenken, staan centraal. Onderwijs is de motor van sociale promotie en integratie, waarbij de kennis van taal en vaardigheden centraal staat. We willen komen tot een emancipatorische migratie, waarbij nieuwkomers meedraaien en op eigen benen staan, ver weg van afhankelijkheidsmigratie. Discriminatie en haat worden niet getolereerd en er wordt streng opgetreden tegen elke vorm van geweld die hiermee verbonden is. Het Meldpunt Discriminatie van de stad wordt verder uitgebouwd. Vrijheid van godsdienst is een grondwettelijke vrijheid. Iedereen moet zijn geloof kunnen belijden in veilige gebouwen die aangepast zijn aan de functie van religieuze ruimte. E-government De burger moet zo veel mogelijk duidelijke informatie terugvinden op de stadswebsite. De website van de stad is het online portaal en vaak de eerste kennismaking met de diensten en faciliteiten van de stad. De mogelijkheid om via het internet administratieve procedures te volbrengen, moeten drastisch uitgebreid worden. De stad Antwerpen moet hier in vergelijking met andere besturen nog een grote inhaalbeweging doen. Mobiel internet is overal en biedt tal van mogelijkheden om innovatief en efficiënt te communiceren. Zo moeten ambtenaren maar ook burgers via een app op hun smartphone vandalisme, schade aan straatmeubilair, sluikstorten, kapotte lampen of andere zaken kunnen melden. De beheerder van de backoffice verwerkt de melding, stuurt een ontvangstmelding en laat de zaak oplossen. Zodra dat gebeurd is, stuurt de backoffice je een bericht of foto terug. Stad en districten blijven inspanningen leveren om zoveel mogelijk Antwerpenaren op het internet te krijgen. Voor mensen die (nog) niet digitaal mee zijn, blijven alle documenten echter in papieren vorm beschikbaar.


Transparantie Om de burger beter bij het democratische debat en de beleidsvoering te betrekken kunnen de raadscommissies en de gemeenteraad live gevolgd worden via internet. Er wordt terug een adequaat verslag van de gemeenteraad gepubliceerd. In het kader van de openbaarheid van bestuur worden beleidsnota’s, begrotingen en andere beleidsdocumenten in heldere taal en makkelijk consulteerbaar op internet gepost. Alle plannen voor heraanleg van straten worden maximaal publiek gemaakt via het internet. De stad publiceert maximaal openbare data op het net en publiceert districts en stadsmonitors op regelmatige basis, met daarin informatie over de actuele toestand op verschillende vlakken (demografie, economie, veiligheid). Er komt ook een website met a) een boordtabel waarin de staat van uitvoering van het stedelijk bestuursakkoord wordt voorgesteld en b) een boordtabel voor de begrotingstoestand van de stad én de geconsolideerde “groep Antwerpen”. Burgers hebben recht op zo ruim mogelijke openbaarheid van bestuur. Klantgerichte dienstverlening Omdat meer zaken digitaal kunnen worden afgehandeld, kan er meer ruimte ontstaan om flexibelere openingsuren in de districtshuizen en stadskantoren te hanteren én gericht de mensen te helpen die bijvoorbeeld géén internettoegang hebben. Ook de openingsuren van onder andere de bibliotheken kunnen verder verruimd worden, op maat van de klant. Alle stadsgebouwen worden integraal toegankelijk gemaakt voor minder mobiele personen. Er wordt een charter klantvriendelijkheid afgesloten, waarin de stad zich engageert voor maximale wachttijden aan loketten, en een gepaste bediening en ook antwoordtermijnen voor mails en brieven. Indien de burger zijn/haar procedures moet verderzetten op een ander bestuursniveau, moet de stadsdienst aanbieden om zelf contact op te nemen met dit niveau, met als doel een zo optimale volledige service te kunnen leveren. De burger behoudt uiteraard het recht om dit zelf te doen. Stadsdiensten, dienstencentra van het OCMW, politiekantoren worden zoveel mogelijk geclusterd op de zelfde locaties in de districten. Er wordt een audit gedaan om verschillende loketfuncties te hergroeperen en meer loketpersoneel flexibeler in te zetten. Het aantal avondlijke huisvuilophaalrondes wordt opgetrokken.


Personeel en financiën Inleiding Sinds 1994 besturen liberalen mee de stad. Al die jaren zijn de stedelijke belastingen niet meer verhoogd. Dat is, zeker gezien de rampzalige erfenis waarmee men geconfronteerd werd, een schitterende prestatie. Zeker als men weet dat slechts enkele van de 308 Vlaamse gemeenten dat ook gerealiseerd hebben. In 1994 hoorde Antwerpen bij de top 10 van de gemeenten in Vlaanderen die de hoogste belastingen hieven. Antwerpen is in de rangschikking intussen gedaald naar de middenmoot. Sinds de Open Vld de stadsfinanciën beheert is er dus orde op zaken gesteld. Begroting en meerjarenplanning zijn in evenwicht, maar de huidige bestuursploeg draait deze generatie nog altijd op voor de fouten uit de vorige eeuw. Bij de gemeentefusies in de jaren ’70 miste Antwerpen de boot en ging pas in 1982 over tot schaalvergroting. De andere grootsteden die in 1976 al overgingen tot een fusie hebben belangrijke delen van hun schulden toen kwijtgescholden gekregen. Toen Antwerpen eindelijk aanspraak kon maken was het geld op. In 2018 is die fout eindelijk rechtgezet en is de laatste euro afgelost. Ondertussen betaalt de stad nog af voor een andere erfenis uit het verleden: de reddingsoperatie van de OCMW-ziekenhuizen in 2003 ging gepaard met een extra lening van 300 miljoen euro. Hierop worden jaarlijks interesten betaald, maar de eigenlijke kapitaalsaflossing gebeurt tussen 2018 en 2023. Ook de financiële crisis die sinds 2008 in alle hevigheid woedt, heeft een impact op de centen van de stad. De stad trok jaarlijks dividenden uit haar participatie in de Gemeentelijke Holding. Maar omdat deze onderneming samen met het oude Dexia ten onder ging, is deze dividendenstroom opgedroogd. Door een voorzichtig financieel beleid te voeren, is de stad erin geslaagd zich te bevrijden uit de budgettaire houdgreep waarin ze zich rond de eeuwwisseling bevond. Maar dat betekent allerminst dat de stad er warmpjes in zit. Nieuwe uitdagingen kondigen zich aan, waaronder het verzekeren van de pensioenen van de stadsambtenaren. Extra beleidsruimte voor nieuwe investeringen zit er de volgende jaren niet in, tenzij we gerichte keuzes maken. Ook inzake personeelsbeleid en stedelijke organisatie zijn er reuze stappen vooruit gezet. Luidens een stadslegende vroeg een buitenlandse gast ooit aan de


legendarische burgemeester Craeybeckx hoeveel volk er bij de stad werkte, waarop die laatste laconiek “De helft.” Antwoordde. De tijd deze grap een hoog waarheidsgehalte had, ligt al een eeuwigheid achter ons. “Het” stad heeft zich omgevormd tot een moderne en dynamische organisatie die ten dienste van de Antwerpenaar staat, en niet omgekeerd. In de aflopende bestuursperiode ontstond de “groep Antwerpen” een netwerkorganisatie bestaande uit de stadsdiensten en het OCMW enerzijds en verzelfstandigde autonome gemeentebedrijven, de ziekenhuizengroep ZNA, het Zorgbedrijf, de ICT-intercommunale Digipolis en tal van vzw’s. Ook werd de verhuis en centralisatie van een groot aantal stadsdiensten naar den Bell afgerond, werd de uitvoering van de bestuursakkoorden in stad en districten in strategische en operationele plannen gestoken en werden tal van verbeteringen in de organisatie aangebracht. Sinds 2006 worden alleen nog voor de wettelijk verplichte functies statutaire ambtenaren aangeworven. Alle andere nieuwelingen zijn contractueel. De districtsbesturen hebben er hun tweede bestuursperiode opzitten sinds de invoering van de verkozen districtsraden in 2000. Meer dan 250 lokale raadsleden en schepenen zien en voelen in 9 districten véél beter dan wat de Grote Markt kan wat er leeft in de lokale straten. Het professionalisme in de werking van colleges en raden is zienderogen toegenomen. Het districtsniveau heeft de volwassenheid bereikt en het bestuursniveau heeft zijn bestaansrecht definitief bewezen. De districten zijn én blijven er alsgo between tussen de Antwerpenaar en het Schoon Verdiep fungeren. De groeiende rol van het districtsniveau wordt met gepaste mensen en middelen ondersteund. Tegelijk wordt er buiten de grenzen van de stad gekeken om de haalbaarheid van samenwerking met de randgemeenten in de vorm van een stadsgewest te onderzoeken Om de financiële uitdagingen voor de toekomst te kunnen beheersen, moeten we op drie fronten vooruitgang boeken. Vooreerst moet het fiscaal draagvlak van de stad erop vooruit gaan. Meer welvaart, meer investeringen, meer inwoners die erop vooruitgaan. Enkel zo kunnen we de belastbare basis vergroten en kunnen we als stad in een positieve budgettaire dynamiek terecht komen. Dat is een doelstelling die alle beleidsdomeinen doorkruist. Vervolgens moeten we doorgaan met het voeren van een zuinig financieel beleid. Meer zelfs, we moeten bekijken hoe we binnen de huidige werking nog zuiniger kunnen doen. Er is nog ruimte om de uitgaven beter aan te sturen. Alleszins respecteren we het huidige aflossingsplan en vermijden we nieuwe schuldopbouw. Met het oog op de verplichte invoering van de zogenaamde Beheers- en 82 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

Beleidscyclus (BBC) maken we in het begin van de bestuursperiode realistische kostenramingen van nieuwe initiatieven en investeringsprojecten. Nieuwe plannen die mensen en middelen kosten zijn slechts mogelijk als er elders evenredig kan bespaard worden. Zo zijn de behoeften van OCMW en zorgbedrijf zeer groot, maar de middelen zijn hoe dan ook beperkt. Bindende afspraken hierover zijn nodig. Financiële afspraken moeten van hoog tot laag in de organisatie gerespecteerd worden. Er moeten duidelijke afspraken bestaan over doelstellingen, middelen en resultaten van de autonome gemeentebedrijven en vzw’s met strikte rapportering aan gemeenteraad en college. En tenslotte is er het broodnodige debat over de kerntaken van de stedelijke organisatie, dat prioritair is om de volgende bestuursperiode aan te vangen. Dat betekent meer doen met minder, door efficiëntiewinsten en schaalvoordelen te realiseren en door het menselijk kapitaal in de organisatie maximaal kansen tot ontwikkeling en doorgroei te geven. We moeten bepalen wat we als stad zélf willen doen voor de burger, en of we die dienst zelf moeten aanbieden dan wel uitbesteden. Enkel door onze kerntaken kritisch in vraag te stellen en moedige beslissingen te nemen, zullen we in staat zijn extra beleidsruimte te creëren waar nodig om de Antwerpenaar maximaal waar voor zijn belastinggeld te geven. Met enkel ‘business as usual’ gaan we er niet komen.

Financiën Het bestuursakkoord 2013-2018 moet haalbaar en betaalbaar zijn Om haalbaar en betaalbaar te zijn dient reeds bij het opstellen van het bestuursakkoord een realistische kostenraming gemaakt te worden van nieuwe initiatieven en nieuwe investeringsprojecten. Projecten kunnen maar ingeschreven worden als ook de nodige financiering verzekerd is. De in het verleden aangelegde reserves van de stad hebben al een bestemming gekregen, waardoor nieuwe investeringen gefinancierd moeten worden met subsidies en leningen. De omvang van het mogelijke leningenpakket wordt bindend bepaald door de terugbetaalcapaciteit. Er worden géén nieuwe schulden aangegaan. Bovendien moet rekening gehouden worden met bestaande engagementen. Projecten kunnen maar ingeschreven worden als ook de nodige financiering verzekerd is. Kortom, ze moeten haalbaar en betaalbaar te zijn. De belastingen worden vereenvoudigd gericht verlaagd Ondanks de nog steeds uitdagende financiële situatie verhoogt de stad de aanvullende personenbelasting niet. De stadskorting geeft een korting op de gemeentelijke opcentiemen voor de onroerende voorheffing voor gezinnen hun eigendom renoveren.


Taksen op overlast en vervuiling, zoals de krotbelasting en de leegstandtaks worden verhoogd. Indien de federale overheid de gemeenten zou toestaan gemeentelijke opcentiemen op de vennootschapsbelastingen te heffen, zouden alle stedelijke bedrijfsbelastingen kunnen worden opgeheven. Helaas is dit niet het geval. Toch kan een doorlichting van de diverse stedelijke belastingen al leiden tot een sterke vereenvoudiging van het aantal heffingen. Zo kan één horecabelasting die de taks op tapperijen, slijterijen en de terrasbelasting vervangen. In plaats van de ondernemingen betalen verblijfstoeristen de taks op toeristische logies die daarmee het toerismebeleid ondersteunen. Startende ondernemingen krijgen korting op de vestigingstaks als ze personeel aannemen. Om meer huisartsen aan te trekken krijgen ook zij korting op de vestigingstaks. Begroting en meerjarenplanning in evenwicht, vandaag, morgen en overmorgen Voor Open VLD moet het stadsbestuur de doelstelling vooropstellen om het financieel evenwicht niet enkel tot 2018 te verzekeren, maar ook al richting 2024 te kijken. De stad respecteert het huidige aflossingsplan en zal niet aan nieuwe schuldopbouw doen door herfinanciering of uitstel te onderhandelen. Om dat te realiseren, en zo de toekomst te verzekeren, kunnen geen risico’s genomen worden. Risicovrij beleggen en lenen Een voorzichtig beleid houdt in dat de stad zowel voor leningen als voor beleggingen kiest voor veiligheid en zekerheid dus geen “afgeleide producten” of andere onbegrijpelijke technieken. Participaties kritisch evalueren en eventueel privatiseren Alle participaties van de stad worden kritisch doorgelicht. Risicodragende participaties worden geweerd. De participaties in nutsbedrijven zoals AWW, die actief zijn op het grondgebied van de stad, worden getoetst op hun dienstverlening naar de Antwerpenaar, hun rendabiliteit voor de stedelijke financiën via jaarlijkse dividende en de ontwikkelingsperspectieven van de bewuste organisatie. Privatiseren mag geen taboe zijn. Zorgnoden lenigen, maar zonder leningen Open VLD vraagt dat de meerjarenplanning van zowel OCMW als Zorgbedrijf in overleg met het stadsbestuur opgesteld wordt. De behoeften in de sociale en zorgsector zijn zeer groot, maar de middelen zijn hoe dan ook beperkt. Daarom, en


zonder aan ieders autonomie te raken, zijn duidelijke en bindende afspraken nodig voor de hele bestuursperiode. Duidelijke afspraken met alle groepsleden Alle autonome Gemeentebedrijven, stedelijke vzw’s die deel uitmaken van de stadsorganisatie krijgen duidelijke financiële doelstellingen opgelegd, en leven die nauwlettend na. Beheersovereenkomsten en convenanten zijn bindend en gekoppeld aan sancties bij niet-naleven. Er wordt in opvolging voorzien door een kwartaalrapportering in de bevoegde raadscommissie. Eigen verantwoordelijkheid Financiële afspraken moeten door iedereen gerespecteerd worden. Binnen de toegekende budgetten moeten meerkosten of minderontvangsten gecompenseerd worden. Daarnaast dragen zij een solidaire financiële verantwoordelijkheid voor de hele stad. De nieuwe Beleids- en Beheerscyclus zal aanleiding geven tot kleinere algemene rekeningresultaten. De mogelijkheden om vanuit de algemene middelen ter hulp te komen bij budgetoverschrijding zullen zeer beperkt, zo niet onmogelijk zijn. Open VLD vraagt dan ook dat de beleidsverantwoordelijken en hun topambtenaren onverkort financieel verantwoordelijk zijn voor hun eigen beleidsdomein. Een grotere rol voor de Inspectie financiën Het nut en de meerwaarde van de Inspectie Financiën is de voorbije legislatuur bewezen. Open VLD vraagt dat elke organisatie die rechtstreeks of onrechtstreeks van de stad een financiering krijgt, de controle van de inspectie Financiën moet aanvaarden. Inspectie financiën werkt onafhankelijk om de opdrachten uit te voeren die de Gemeenteraad haar opgedragen heeft in een reglement. Door de voortschrijdende verzelfstandiging van verschillende stadsdiensten is een herziening en uitbreiding van dit reglement noodzakelijk.

Stedelijke organisatie Primaat van de politiek Net zoals onze stad diverser en complexer wordt, gebeurt hetzelfde met de stedelijke structuren. De democratische aansturing van deze hybride cluster van organisaties gebeurt via gemeenteraad en college, de verschillende districtsraden en -colleges en de OCMW-raad. Die democratische diversiteit maakt besluitvorming weliswaar gedragen, maar de uitvoering is in vele gevallen geen evidente zaak. Het primaat van de politiek is voor Open Vld essentieel. De stedelijke administratie voert het beleid uit ten dienste van de Antwerpenaar.


Blijven zoeken naar kerntaken Een grootschalige organisatie van meer dan 20.000 medewerkers tijd moet zichzelf continu bevragen. Wat zijn kerntaken en kunnen we zelf beter? Of gaan we beter de markt op om de dienst uit te besteden? Moet een stad zich überhaupt bezighouden met dingen die even goed of beter door de markt worden aangeboden? Of zijn bepaalde taken beter weggelegd voor andere overheden? Er is nood aan een grondige kerntakendebat in de stad, samen met alle districten. de Autonome Gemeentebedrijven en vzw’s doorlichten Het is tijd voor een evaluatie van de rol van de autonome gemeentebedrijven en vzw’s in het organogram van de stad. De afgelopen jaren werden kinderopvang, stadsplanning en onderwijs eveneens ondergebracht in die nieuwe structuren. Het is tijd voor een globale kritische balans. Voor Open Vld is het essentieel dat de stad het leiderschap en de regie over een bepaald beleidsdomein behoudt, en dat uitvoerende en ondersteunende taken in een autonoom gemeentebedrijf kunnen worden ondergebracht als dit leidt tot een betere dienstverlening tegen een betere kostprijs. Is dat niet het geval, kunnen de diensten terug door de stadsadministratie worden overgeheveld. Alleszins moet de Eurodesk van AG Vespa en de contacten met de Europese instellingen in een nieuwe cel komen die rechtstreeks wordt aangestuurd door het college. De autonome gemeentebedrijven mogen de werking van de gemeenteraad niet ondermijnen. De gemeenteraadsleden nemen de primaire beleidsbeslissingen, de gemeentebedrijven stellen zich transparant op en rapporteren regelmatig aan de gemeenteraad. Shared service centers ten dienste van iedereen In het kerntakendebat moet ook het in de laatste bestuursperiode ontstane organogram van de “groep Antwerpen” grondig worden bekeken. De samenwerking tussen stad en OCMW bij onder andere aankoop en preventie leidde tot een gemeenschappelijke dienstverlening waarbij kennis werd gebundeld en efficiënter kon gewerkt worden. Het witboek interne staatshervorming laat een verdere integratie van de stadsdiensten en het OCMW toe. Daarom ontstaan er diensten Personeelsmanagement en facility management die werken voor stad, OCMW en de andere entiteiten van de groep Antwerpen. Soortgelijke operaties bij andere overheidsorganisaties leidden tot betere werking en efficiëntiewinsten tot 10%. blijven schaven aan processen De vergrijzing doet honderden babyboomers in de loop van de volgende jaren op pensioen gaan. Ook de informatisering en vereenvoudigen van procedures en regels maken snellere werkprocessen en een hogere productiviteit mogelijk. En betekent dat de gepensioneerden in veel gevallen niet vervangen moeten worden, of een


andere jobinhoud kunnen krijgen. We spelen hierop in met een leeftijdsbewust personeelsbeleid en kennismanagement. Snoeien in externe studieopdrachten Met het huidige personeelsbestand en de verhoogde opleidingsgraad van het stadspersoneel, moet de stad in principe haar kerntaken zelf aankunnen. De stad Antwerpen heeft een voldoende schaalgrootte om “op zich” een kenniscentrum te zijn voor stedelijk beleid. Daarenboven is veel academische en gespecialiseerde kennis publiek domein. Open Vld wil dan ook dat het stadsbestuur zich terughoudend opstelt bij het uitschrijven van externe consultancyopdrachten. Dergelijke uitgaven voor externe ondersteuning moeten in mindering komen van de stedelijke personeelsuitgaven. Externe studies en opdrachten mogen ook geen alibi zijn om betwiste of betwistbare keuzes te verantwoorden. Dynamisch en flexibel HR-beleid in een complexe stad Een dynamisch HR-beleid vereist een evenwicht tussen efficiënte en snelle besluitvorming door college en secretaris enerzijds en democratische legitimatie en controle door de gemeenteraad anderzijds. De gemeenteraad blijft de hoeder van de rechtspositieregeling, als waarborg voor een zorgvuldig, objectief en transparant kader voor het dagelijkse personeelsmanagement. Ter voorbereiding van zijn jaarlijkse evaluatie door de gemeenteraad brengt de secretaris verslag uit over het door hem gevoerde personeelsbeleid, in het bijzonder over het hem gedelegeerde aanstellings-, ontslag- en tuchtbeleid. Een lerende organisatie De stad Antwerpen moet zich profileren als een aantrekkelijke werkgever met vlotte, doch objectieve selectieprocedures, competentiemanagement, vlotte personeelsmobiliteit en ontwikkelingsperspectieven. Niet de prikklok telt, maar de verrichte arbeid. Werken bij de stad moet een win-win situatie zijn. De organisatie wordt sterker, maar ook de medewerker ontwikkelt extra vaardigheden. Het evaluatiebeleid moet leiden tot meer maatwerk op alle vlakken: optimale en motiverende beloningsmogelijkheden voor wie uitblinkt; stimulerende maatregelen voor wie beter kan, medewerkers ontwikkelen zodat ze grotere verantwoordelijkheden aankunnen maar kordaat optreden – en indien nodig afscheid nemen – van wie onvoldoende presteert. Leven en laten leven De stad kan een voorbeeldfunctie vervullen op vlak van jobtevredenheid door personeelsleden toe te laten te streven naar hun optimale combinatie van werk en gezin op maat. Flexibele werkregimes over langere tijd gespreid om bv. schoolvakanties te overbruggen en telewerken moet daarom veel meer dan nu mogelijk worden. Op die manier moet het ook mogelijk zijn op verschillende


locaties flexibelere openingsuren aan te bieden. Flexibiliteit in dienstverlening naar de burger wordt zo gecombineerd met een goede worklife balance. Meer inzetten op arbeidsveiligheid Wat de aanpak van het ziekteverzuim betreft, moet de ingeslagen weg worden verdergezet. Bijzondere aandacht moet hierbij worden besteed aan het nog steeds hoge ziekteverzuim van statutaire 55-plussers. Ook het aantal arbeidsongevallen blijft onaanvaardbaar hoog. Ziekte kan niet steeds worden vermeden, een arbeidsongeval meestal wel. Veel meer aandacht moet gaan naar arbeidsveiligheid op de werkvloer, zowel op vlak van preventie, sensibilisering als controle. Representatief voor Antwerpen Het personeel moet een afspiegeling vormen van de stedelijke samenleving, waarin zowel mannen als vrouwen, autochtonen als allochtonen, alsook mensen met een handicap, gelijke kansen krijgen. Ten aanzien van bevolkingsgroepen die ondervertegenwoordigd zijn, wordt een stimulerend beleid gevoerd, waarbij alle bevolkingsgroepen ook voldoende garantie hebben dat zij mits voldoende vakbekwaamheid ook kunnen doorgroeien tot de hoogste functies (A-niveau). Dit alles zonder te vervallen in positieve discriminatie. Ook bestuurders nemen verantwoordelijkheid Ook voor de bestuurders en raadsleden dwingt er zich een reorganisatie op. Een efficiënte en effectieve dienstverlening is belangrijker dan het politieke spel. In de samenstelling van kabinetten en verdeling van bevoegdheden moet steeds gestreefd worden naar een efficiënte clustering van overlappende bevoegdheden. Jeugd en onderwijs kan bijvoorbeeld perfect samengebracht worden onder één schepen, net zoals Openbare Werken, mobiliteit en Ruimtelijke Ordening. Efficiëntie staat voorop, maar dit impliceert meteen ook dat ieder schepenambt of bevoegdheidsdomein over voldoende financiële middelen moet kunnen beschikken om een volwaardig beleid uit te stippelen. Situaties waarbij een schepenambt voor Diamant wordt gecreëerd en daar een bijzonder minimalistisch budget voor wordt vrijgemaakt, zijn uit den boze. Open Vld eist voor ieder ambt of beleidsdomein realistische en werkbare budgetten. De stad is tegen 2018 een klimaatneutrale organisatie Open Vld wil dat de stad Antwerpen het goede voorbeeld inzake duurzaamheid. De medewerkers van de stad rijden zoveel mogelijk emissie-arm, indien ze niet met het openbaar vervoer of de fiets reizen. De stad opereert als “launching customer” in de duurzame hernieuwing van haar wagenpark. Ze stelt duurzaamheidseisen centraal in aanbestedingsvoorwaarden voor overheidsopdrachten. De stadsgebouwen worden stelselmatig energiezuiniger gemaakt. Op daken van stadsgebouwen


worden maximaal zonnecellen geplaatst. De doelstelling is om als stedelijke organisatie tegen 2018 klimaatneutraal te werken.

Intercommunales Geen eengemaakte distributienetbeheerder Geregeld wordt immers de piste gelanceerd om de 2 huidige werkmaatschappijen Eandis en Infrax samen te voegen, wat synergievoordelen zou opleveren. Open VLD is hier geen voorstander van. Monopolievorming remt immers steeds en overal een efficiënte werking af. De mogelijkheid tot vergelijking van de dienstverlening en kostprijzen tussen meerdere maatschappijen is wenselijk en zorgt mee voor een tempering van de energietarieven. Dit neemt niet weg dat het aantal bovenliggende intercommunales in de energiesector verder kan verminderd worden, zeker na de beperktere resterende bevoegdheden ingevolge de liberalisering. Financieringsintercommunales Met betrekking tot de financieringsintercommunales is Open-VLD er voorstander van dat de aangehouden participaties best zo dicht mogelijk bij de taken van gemeentelijk belang aanleunen. De andere beleggingen kunnen ten gelde gemaakt worden maar er dient over gewaakt dat de dividenden die daardoor wegvallen gecompenseerd worden door recurrente inkomsten zodanig dat uiteindelijk de belastingbetaler hiervoor niet opdraait. Afval Antwerpen heeft de eigen afvalverbranding in de hand via de participatie in de afvalverbrandingsintercommunale ISVAG. Na jaren investeren beantwoordt deze oven thans aan de normen van de best beschikbare technologie. Open Vld wil dat deze oven op een permanente basis moet worden geëvalueerd. Zolang geen milieuvriendelijkere technologie beschikbaar is, dient ISVAG zijn werking op de bestaande locatie te kunnen verderzetten. Geen belasting op intercommunales op kap van de burger Het decreet op de intergemeentelijke samenwerking verbiedt vanaf 2018 de aanwezigheid van privémaatschappijen in intercommunales, wat betekent dat de gemeenten deze dienen uit te kopen. De uitkoop vergt van de gemeenten een uitgave van vele tientallen miljoenen euro, geld dat volgens de Open-VLD veel beter kan besteed worden. Open-VLD is daarom voorstander van een aanpassing van het decreet zodat een inbreng van de privé in intercommunales mogelijk blijft, zij het in een minderheidspositie. De vraag om Electrabel vroeger dan de voorziene einddatum uit te kopen uit de gemengde intercommunales is voor de Open VLD in die optiek helemaal geen gemeentelijke prioriteit. In dit verband wordt ook steeds meer gewag gemaakt van plannen om de intercommunales te belasten. Dit is niet 89 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

zo’n goed idee. Bij de energiedistributienetbeheerders zou dit in de kosten verrekend worden wat het nettarief de hoogte zou injagen, terwijl het tegengestelde de bedoeling is. Indien de belastingen niet in de tarieven worden opgenomen komen ze ten laste van het resultaat, wat dus zou betekenen dat de gemeenten opdraaien voor de belasting vanwege minder dividenden.

Decentralisatie Stad en district zijn complementaire partners De stad wordt bestuurd door het stadsbestuur en de negen districten. Het evenwicht tussen stad en districten is soms wankel. Dat is spijtig, want de meer dan 250 mandatarissen in de negen districten beschikken over een pak lokale terreinkennis die complementair is aan die waar ‘de Grote Markt’ over beschikt. De relatie tussen beiden moet meer een netwerkrelatie worden in plaats van een hiërarchische relatie. Dit principe moet ook worden doorgetrokken naar alle beleidsorganen zodat onder meer ook het OCMW en de autonome gemeentebedrijven de districten in de toekomst behandelen als een volwaardige klant. Een hulpmiddel daartoe zijn zogenaamde ‘sluitende dienstverleningsovereenkomsten’ (service level agreements) tussen stedelijke beleidsorganen en de districten. Op die manier vraagt Open VLD ook meer inspraak voor de districten inzake de inzet van het personeelskader in de districten. Meer armslag voor de districtscolleges De districtscolleges verdienen betere werkomstandigheden in de districtshuizen, zoals eigen werkplekken en vergaderruimtes. Het districtssecretariaat biedt persoonlijke ondersteuning aan de collegeleden. De districtscollege hebben een bepalende rol in de evaluatie van de districtssecretarissen. Bevoegdheden: geen opbod, maar logica Open VLD pleit niet zonder meer voor extra districtsbevoegdheden. Bestuurlijke logica in de bevoegdheidsverdeling staat voorop. Een stadsbrede oefening is nodig in de aanloop naar een nieuw stedelijk bestuursakkoord. Beleidsdomeinen die in aanmerking kunnen komen zijn onder meer jeugdbeleid, kleuter- en lager onderwijs, bibliotheekbeleid en straatnaamgeving. Ook in de contacten met randgemeentes bij onder andere de heraanleg van straten, krijgen de districten meer armslag. De bevoegdheid mobiliteit is dan weer een ander verhaal. De districten zijn thans bevoegd voor de opmaak van de wijkcirculatieplannen, terwijl de noodzakelijke wijzigingen van het verkeersreglement om dergelijke plannen uit te voeren 90 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

uiteindelijk door de stad moet worden goedgekeurd. Open VLD pleit voor een efficiëntere verdeling. Kleine wijzigingen aan het verkeersreglement – zoals de toekenning van plaatsen voor personen met functiebeperkingen – kunnen door de districten worden gestemd. Bij de realisatie van wijkcirculatieplannen daarentegen, moet de stad opnieuw het laatste woord krijgen. Zo worden al te grote tegenstrijdigheden in grensgebieden tussen twee districten vermeden. Tegelijk moet het kader van het stedelijk mobiliteitsplan aangescherpt worden en moet de stad de rol van scheidsrechter beter opnemen. Een district is de stad niet Het basisreglement bestuurlijke organisatie regelt de organisatie van de stedelijke politieke organen. In de praktijk wordt aangevoeld dat de regelgeving te rigide is om een efficiënte werking van de districtsraden en colleges mogelijk te maken. Open Vld is vragende partij om dit basisreglement te vereenvoudigen op maat van de districten. Herdefiniëring dagelijks bestuur De definitie “Dagelijks bestuur” blijft voor Open-VLD een groot struikelblok, waardoor de districtsraden gereduceerd worden tot veredelde adviesraden. Er dient op korte termijn een aangepaste definitie “Dagelijks bestuur” voor de districten te komen. De districten moeten zelf autonoom kunnen beslissen over de organisatie van hun werkzaamheden. Open VLD wil dat de definitie van ‘dagelijks bestuur’ wordt aangepast om de districten autonoom te laten beslissen over hun werkzaamheden. Geen bevoegdheden zonder middelen Sommige “harde” bevoegdheden werden aan de districten toegewezen zonder dat hier extra middelen bij werden verstrekt (o.a. begraafplaatsen). Indien er nieuwe bevoegdheden naar de districten worden overgeheveld, zijn bijhorende middelen noodzakelijk. Het districtsontwikkelingsfonds (DOF) en andere fondsen hebben de districten extra armslag gegeven, maar de besteding van deze extra middelen was uitermate strak geregeld. Een flexibelere aanpak is nodig, waarbij de stad ten behoeve van een beleidsdomein extra dotaties overmaakt waar het district zelf mee aan de slag gaat. Recht op een eigen profiel De districten hebben recht op een eigen identiteit. De invoering van wapenschilden voor de districten tijdens de afgelopen bestuursperiode werd op gemengde gevoelens onthaald. De stad moet zich terughoudender opstellen en de stedelijke huisstijl flexibeler hanteren. Open VLD gunt de districten alvast een eigen identiteit inzake huisstijl en communicatie.


Grenscorrecties moeten kunnen De plattegrond van de stad verandert. Ook de districtsgrenzen moeten in sommige gevallen beperkt vatbaar zijn voor verandering, bijvoorbeeld bij de bouw van een nieuwe wijk (cf. Nieuw Zurenborg). Bewoners mogen in geen geval hinder ondervinden van dergelijke grenscorrecties.


Welzijn Inleiding Antwerpen anno 2012 telt veel mensen die een duw in de rug nodig hebben, omdat onze samenleving snel verandert. Sommigen kunnen niet mee met de digitalisering. Gezinsverdunning leidt tot meer eenzaamheid. Ook de zorgvraag wordt diverser. Onze stad ondergaat ook uiteenlopende uitdagende demografische trends. Een grote migratiestroom maakt Antwerpen diverser en veelkleuriger. Tegelijk brengt de migratiestroom ook een vergroening op gang, met meer kinderen dan alle demografische prognoses hadden voorspeld. De generatie babyboomers wordt ouder, en het aantal 80 plussers blijft stijgen. Deze drie parallelle demografische evoluties vormen een grote uitdaging voor de stedelijke samenleving. Ze vergroten ook de druk op de financierbaarheid van ons sociaal model, en het maatschappelijk draagvlak dat ervoor bestaat. Antwerpen moet een stad waar iedereen die hier woont of verblijft, een menswaardig bestaan kan leiden. Dat betekent uiteraard dat sociale grondrechten er voor iedereen zijn: recht op zinvolle activiteit, wonen, gezondheid, recht, middelen, ontmoeting en kwaliteitsvolle dienstverlening. Sociale rechtvaardigheid is uiteraard ook een verhaal van rechten en plichten en met duidelijke spelregels. We zijn solidair met wie steun nodig heeft, maar streng voor wie vals speelt. De zelfredzaamheid van de Antwerpenaar verzekeren is een opdracht voor iedereen. De stedelijke overheid (stad, OCMW, Zorgbedrijf en Ziekenhuis Netwerk Antwerpen) neemt zijn verantwoordelijkheid, maar doet dat in een netwerkrelatie met de social profit, de privésector en last but not least de Antwerpenaar zelf. Vooruit gaan in het leven, is het maximaal benutten van de kansen die je hebt en de vrijheid waar je over beschikt. Soms is het voor sommigen niet evident om vooruit te gaan. Omwille van de leeftijd, de sociale achtergrond, de herkomst of een andere reden. Als dat het geval is, moet de samenleving de hand reiken. Mensen wapenen, sterker maken. Welzijn en gezondheid moeten voor iedere burger toegankelijk, betaalbaar en kwaliteitsvol zijn. Ook keuzevrijheid moet gegarandeerd worden.

OCMW Wat we zelf doen, doen we niet allemaal beter. Stad, OCMW, ZNA en Zorgbedrijf bakenen verder kerntaken af. Stad en OCMW tekenen samen het lokaal welzijnsbeleid uit. Het OCMW houdt zich hoofdzakelijk bezig met activering: mensen wapenen om (opnieuw) een plaats in de samenleving 93 Open Vld Programma gemeenteraadsverkiezingen 2012

in te nemen. ZNA blijft het algemeen ziekenhuis van de stad met drie kernziekenhuizen en het Zorgbedrijf heeft een breed zorgaanbod. Maar het welzijnsbeleid in de stad wordt niet alleen door de stad gemaakt. Andere actoren van andere overheidsniveau’s, de social profit en de privésector hebben ook hun rol te spelen. Het is onze betrachting een welzijnsveld te creëren waarbij de klant/burger/patiënt centraal staat, niet de structuur. Dat betekent werken aan een vraaggestuurd welzijnsbeleid. Stad, OCMW, ZNA en OCMW moeten niet pretenderen een volledig zorgaanbod aan te bieden als anderen dat al doen en/of dat door een andere kostenstructuur (personeelsstatuut bijvoorbeeld) op een rendabelere manier kunnen doen tegen dezelfde prijs in belastinggeld. Het OCMW activeert en burgert in Mensen activeren is de kerntaak van het OCMW. Mensen die opnieuw aan het werk gaan, krijgen een springplank tot maatschappelijke integratie en een perspectief tot zelfrealisatie. Het uitkeren van een leefloon is een middel op het pad tot activering. De ontvanger verplicht er zich toe inspanningen leveren om opnieuw aan de bak te komen. Het OCMW levert samen met stad en VDAB maatwerk om dat doel te bereiken. We activeren via oriëntering, opleiding, werkervaring, actieve bemiddeling en sociale economie. Sociale tewerkstelling is hierbij een belangrijke hefboom om opnieuw werkervaring en drive te vinden. Maar de sociale economie moet een tussenstop zijn. Voor de overgrote meerderheid blijft een herintegratie in de reguliere arbeidsmarkt het doel. Een verlenging van de wettelijke maximumduur is niet aan de orde. Een doorloopcijfer van 1800 per jaar moet haalbaar zijn. In de stad van aankomst die Antwerpen voor vele nieuwkomers is, vormt het OCMW de hoeksteen van de inburgering. De inburgeringstrajecten die worden aangeboden, werpen hun vruchten af bij vele nieuwkomers die inschuiven in de arbeidsmarkt. Kennis van het Nederlands is essentieel om te participeren in onze samenleving. Het spreekt vanzelf dat een grondige verstrenging van het asiel- en migratiebeleid nodig is. Terwijl anderen aan de zijlijn roepen maakt Open Vld daar werk van. Het is aan de Vlaamse Regering om op inburgeringsvlak eindelijk daadkracht te tonen en voldoende middelen te investeren in lessen Nederlands voor nieuwkomers (NT2). Iedereen die Nederlands wil leren, moet ook wel in staat gesteld worden om die lessen daadwerkelijk te volgen.


Het is evident dat de inburgeringstrajecten niet vrijblijvend zijn en gekoppeld moeten worden aan sociale voordelen, maar dan moet de Vlaamse regering eindelijk de inburgeringstrajecten verplichten én voldoende middelen voorzien. Het is nogal makkelijk om “voor wat, hoort wat” te zeggen als de voogdijoverheid niet volgt met middelen. Het OCMW steunt Niet àlle OCMW-klanten zijn in staat om snel uit de armoede te treden en hebben meer tijd nodig, of zijn überhaupt niet meer in staat om op de reguliere arbeidsmarkt te komen. Door een kluwen van problemen (ontoereikende sociale bekwaamheden of intellectuele vaardigheden, fysieke beperkingen, psychische problemen) komen zij niet in aanmerking voor reguliere tewerkstelling, zeker nu de arbeidsmarkt steeds hogere eisen stelt op het vlak van kennis, vaardigheden en attitudes. Voor die doelgroep wordt het recht op maatschappelijke integratie verzekerd door het aanbod van de emancipatorische projectwerking. Daarin worden programma’s opgezet die maatschappelijk zinvol zijn en die ons in staat stellen om de attitudes van de cliënten maximaal te versterken en hun competenties optimaal te benutten. Het OCMW zet samen met het welzijnsveld ook in op het bestrijden van armoede bij jongeren en het remediëren van problematische opvoedingssituaties. Ook budgethulp en schuldbemiddeling worden verstrekt om mensen die tegen de armoedegrens zitten er bovenop te helpen. Ook hier biedt het OCMW perspectief. Daklozen vormen tegelijk de meest hulpbehoevende maar ook zorgvermijdende groep. We blijven inspanningen leveren om deze mensen perspectief te bieden, en alleszins ervoor te zorgen dat iedereen die dat wil een dak boven zijn hoofd heeft. Tegelijk moet het OCMW niet alles zelf aanbieden. De verdere uitbouw van sociale restaurants bovenop de bestaande dienstencentra is niet wenselijk, en het is geen kerntaak van het OCMW om een sociale kruidenierswinkel uit te baten. Het bos en de bomen De Antwerpenaar die beroep moet doen op OCMW, CAW of een andere instelling ziet meestal het bos door de bomen niet meer waar hij hulp moet vragen. De rol van de sociale infopunten in de districtshuizen en wijkkantoren wordt versterkt om mensen sneller naar de juiste hulp te verwijzen. OCMW, CAW’s en andere instellingen bouwen samen een portaalsite om de burger ook digitaal sneller door te verwijzen. We zorgen er voor dat iedereen die recht heeft op het OMNIO-statuut, het ook daadwerkelijk kàn gebruiken.


Misbruik aanpakken Een permanent doorgedreven consequente beoordeling en evaluatie in individuele bijstandsdossiers en een grondige controle op het toekennen van steun en leefloon moet leiden tot het elimineren van fraude. Valse inschrijvingen voor sociale woningen komen bijvoorbeeld dikwijls aan het licht in individuele dossiers van het OCMW ter gelegenheid van huisbezoeken OCMW en Woonhaven werken op dit vlak al samen, maar moeten het gedeelde meldpunt voor fraude meer slagkracht geven. De wettelijke belemmeringen die een correcte informatieoverdracht privacyredenen tegenhouden, moeten worden weggewerkt..

om

cultuur en stenen Het beheer van het Museum Maagdenhuis wordt overgedragen aan de stad. Het beheer van het Hotel en Congrescentrum Elzenveld wordt overgenomen door de prive. Het is geen kerntaak van het OCMW om een driesterrenhotel met 40 kamers te runnen. Ook het OCMW-vastgoedpatrimonium dient te worden afgebouwd en maximaal gevaloriseerd. Het gaat thans over 985 eigendommen met een KI waarde van 677.223 €. AG Vespa wordt ingezet om het beheer over het patrimonium over te nemen.

Zorg Vergrijzing is vooruitgang Het aantal senioren groeit gestaag. Het aantal tachtigers is de afgelopen jaren fors gestegen en deze evolutie zal zich de volgende jaren doorzetten. Dat is een teken van vooruitgang en groeiend welzijn. We zien tegelijk een verschuiving van de leeftijd waarop mensen afhankelijk worden van zorg en een levenskwaliteit die zich tot op oudere leeftijd doorzet. Senioren wonen zo lang mogelijk thuis Deze evolutie leidt ook tot een andere zorgvraag. Essentieel is om senioren zo lang mogelijk in hun vertrouwde thuisomgeving te kunnen laten leven. Door aanpassingen aan de woning, en een gepast thuiszorgaanbod moet dit meer mogelijk zijn. Voor wie dat niet wenst zijn er tussenoplossingen met kangoeroewoningen, dag- of kortverblijf en serviceflats. Voor wie echt zorgbehoevend wordt zijn er woonzorgcentra.


Respect en ondersteuning voor mantelzorgers en vrijwilligers Mantelzorgers en vrijwilligers hebben nood aan omkadering, bijvoorbeeld dag- of nachtopvang, kortverblijf of oppas, zodat ook zij de mogelijkheid hebben om even op adem te komen en een eigen leven te leiden. Het Zorgbedrijf Antwerpen Het Zorgbedrijf Antwerpen werd afgesplitst van het OCMW en is thans verantwoordelijk voor 40 dienstencentra, een gamma thuisdiensten, 2.600 serviceflats en 17 woonzorgcentra. Het Zorgbedrijf is veruit de grootste speler in de Antwerpse zorgsector. De volgende jaren lijkt die positie geconsolideerd te worden met 17 bouwprojecten die in de pipeline zitten. Vergroting marktaandeel niet aan de orde In vele andere steden en gemeenten is er eveneens een ruim aanbod aan woonzorgcentra en serviceflats, maar neemt de lokale overheid niet een dergelijke dominante positie in. Meer zelfs, voor een lokale overheid blijft het runnen van rusthuizen door onder andere het personeelsstatuut structureel een verlieslatende zaak. Een verdere vergroting van het aandeel van het Zorgbedrijf is niet aan de orde. Meer keuzevrijheid en economisch potentieel Open Vld pleit voor een grondig overleg met de andere spelers in de zorgsector waarbij synergieën moeten worden gezocht om kwaliteitsvol, keuzevrij en vraaggericht een antwoord te bieden op de demografische ontwikkelingen, in alle wijken van de stad. Ook sociaal ondernemerschap is geen taboe. Meer marktwerking en gezonde concurrentie kan leiden tot een verhoging van efficiëntie en keuzevrijheid. Bovendien zit er economisch potentieel in zorginnovatie. Een pilootproject met ZNA, UZA en het Zorgbedrijf in de hoofdrol rond slimme zorg (remote monitoring) moet doorgevoerd worden. Correctie betoelaging door OCMW Van de extra stedelijke bijdrage voor het OCMW wordt thans 50% doorgestort naar het Zorgbedrijf. Bovenop de 29 miljoen euro extra middelen uit het stedenfonds is het spaarpotje van het Zorgbedrijf opgelopen tot 32 miljoen euro. Open Vld wil voortaan een nominaal bedrag van betoelaging toekennen op basis van het vorige jaarresultaat en de begroting van het volgende jaar. In de raad van Bestuur van het Zorgbedrijf moet ook de stad vertegenwoordigd zijn.


Gezondheid Gezond lichaam en een gezonde geest door preventie Stad, districten, OCMW en dochterbedrijven zetten in op een beleid waarbij gezond leven wordt gepromoot. Tegelijk wordt er actief aan preventie gedaan op het vlak van tabak, alcohol, seksuele gezondheid, gezonde voeding enzovoort met een focus op de meest kwetsbare burgers (jongeren, kansarmen). Programma’s met vrijwilligers gaan vereenzaming tegen. Recht op eerstelijns gezondheidszorg De Antwerpenaar heeft recht op kwalitatieve betaalbare gezondheidszorg én keuzevrijheid. De eerste lijnszorg staat daarbij voorop. We ondersteunen huisartsen en groepspraktijken met een flankerend beleid (onder andere door groepspraktijken en huisartsenposten korting te geven op de vestigingstaks). Een excellent ziekenhuislandschap Onze stad heeft met ZNA, GZA (Gasthuiszusters Antwerpen), AZ Monica en het nabije UZA een ruime keuze aan ziekenhuizen. De voormalige OCMW-ziekenhuizen werden in de bestuursperiode 2001-2006 gesaneerd en samengevoegd tot ZNA (Ziekenhuisnetwerk Antwerpen). ZNA is met 2100 bedden de onbetwiste marktleider in de Antwerpse regio. Meer en beter doen met hetzelfde, of minder Samenwerkingsverbanden tussen de diverse ziekenhuizen moeten leiden tot de vorming van centers of excellence in bepaalde medische disciplines en kostensynergiën. ZNA moet zich hierin als marktleider open opstellen en samenwerking aangaan. Een objectieve meting moet bepalen hoeveel ziekenhuisbedden dat de Antwerpse regio uiteindelijk nodig heeft. Doorlichting en kerntakendebat nodig Bij de start van ZNA in 2002 werd een put van 300 miljoen euro overgedragen aan de stadsbegroting met als voorwaarde dat ZNA voortaan zelfbedruipend zou opereren. In 2011 maakte ZNA 5,2 miljoen euro winst, maar dat is deels schijn onder andere door transfers vanuit het OCMW. Voor de financiering van het nieuwe Centrumziekenhuis aan het Eilandje moet ZNA beroep doen op het OCMW want ZNA kan zelf niet de geldmarkt op. Een doorlichting van ZNA dringt zich op waarbij niet kerntaken worden afgestoten. Ook een grotere financiële controle vanuit de stad is nodig. Het herleiden van de bestaande ziekenhuizen tot drie kernziekenhuizen (Jan Palfijn, Middelheim en het nieuwe Centrumziekenhuis) is een logische stap. Anderzijds is het bijvoorbeeld


onduidelijk waarom een Antwerpse ziekenhuisgroep een rusthuis in Halle-Zoersel (Joostens) moet uitbaten.

Dierenwelzijn In het bestuursakkoord 2007-2012 wou Antwerpen een diervriendelijke stad worden en dat is grotendeels gelukt. Er werden inzake dierwelzijnsbeleid heel wat stappen in de goede richting gezet en Antwerpen mag op Vlaams vlak als een voortrekker worden beschouwd inzake dierenwelzijn. De diervriendelijke aanpak om de zwerfkattenpopulatie onder controle te houden, wordt onverminderd voortgezet. Ook de populatie van duiven (met duiventillen) en andere vogelsoorten wordt op een redelijke manier in goede banen geleid. De stad strijdt tegen dierendumping en zet daarvoor de nodige communicatieve en politionele middelen in. Nieuwe hondenloopzones met minimaal 700m2 oppervlakte worden gecreëerd en. bestaande zones worden aangepakt. Tijdens het Islamitisch Offerfeest blijft de stad de mogelijkheid aanbieden om verdoofd te slachten. Afscheid nemen van een dier is altijd moeilijk, maar de stad onderzoekt de mogelijkheid om een dierenbegraafplaats te voorzien.

Ontwikkelingssamenwerking ‘t Stad is solidair met de wereld op een gerichte manier. In het aankoopbeleid van de stad worden alleen duurzaam geproduceerde goederen aangeschaft. Op zich is het aanbieden van rechtstreekse ontwikkelingshulp (Zuidwerking multilateraal of aan landen, ngo’s of individuen) geen lokale kerntaak, maar de stad houdt de huidige projecten en gebruikt ze hier als hefboom om mensen te sensibiliseren rond internationale solidariteit (Noordwerking). De stad blijft ook een budget voorzien voor noodhulp. De stad focust vooral op de Noordwerking om de Antwerpenaar solidair te maken en communiceert intensiever over haar inspanningen op vlak van ontwikkelingssamenwerking. We willen dat er ook een Antwerpse week van de Internationale solidariteit ontstaat, die samen met de Antwerpse organisaties wordt georganiseerd. De banden met kenniscentra zoals het Instituut voor Tropische Geneeskunde worden verder aangehaald op vlak van ontwikkelingssamenwerking.


De derde weg. Programma Antwerpse gemeenteraadsverkiezingen

Recommend Documents