Programma Gemeenteraadsverkiezingen

Programma Gemeenteraadsverkiezingen 2014-2018

Groene politiek in een tijd van crisis GroenLinks Almere

december 2013

1

Inhoud 1 Het verkiezingsprogramma ........................................................................................................... 3 1.1 Inleiding................................................................................................................................... 3 1.2 Veranderende samenleving .................................................................................................... 3 1.3 De actualiteit ........................................................................................................................... 3 1.4 De nieuwe kracht .................................................................................................................... 3 1.5 De gemeente en de burger vinden elkaar .............................................................................. 3 1.6 Politiek in een tijd van crisis.................................................................................................... 4 1.7 Wat heeft GroenLinks Almere de afgelopen periode zoal gedaan? ...................................... 4 2. GroenLinks, haar kernwaarden en Almere .................................................................................. 5 2.1 Economie ................................................................................................................................ 5 2.2 Onderwijs ................................................................................................................................ 5 2.3 Sociaal .................................................................................................................................... 5 2.4 Wonen..................................................................................................................................... 5 2.5 Burgerparticipatie.................................................................................................................... 5 3. De groene gemeente.................................................................................................................... 7 3.1 Schone en gezonde leefomgeving ......................................................................................... 7 3.2 Natuur ..................................................................................................................................... 8 3.3 Openbaar groen...................................................................................................................... 8 3.4 Floriade ................................................................................................................................... 9 3.5 Dierenwelzijn .........................................................................................................................11 3.6 Duurzaamheid .......................................................................................................................11 3.7 Energie besparen ................................................................................................................. 12 3.8 Verkeer en Vervoer ............................................................................................................... 13 3.8.1 De fiets ........................................................................................................................... 13 3.8.2 Het OV............................................................................................................................ 13 4. Economie in Almere ................................................................................................................... 14 4.1 Klein is het nieuwe Groot...................................................................................................... 14 4.2 Economie en duurzaamheid ................................................................................................. 15 4.3 Gelijke kansen op de arbeidsmarkt ...................................................................................... 16 5. Wonen in Almere ........................................................................................................................ 17 5.1 Almere algemeen .................................................................................................................. 17 5.2 Woningaanbod voor iedereen .............................................................................................. 17 6. Onderwijs in Almere ................................................................................................................... 19 6.1 Algemeen .............................................................................................................................. 19 6.2 Passend Onderwijs ............................................................................................................... 19 6.3 Basisonderwijs ...................................................................................................................... 20 6.4 Voortgezet Onderwijs ........................................................................................................... 20 6.5 Beroepsonderwijs – Middelbaar beroepsonderwijs ............................................................. 20 6.6 Beroepsonderwijs – Hoger beroepsonderwijs...................................................................... 21 7 Een sociaal Almere...................................................................................................................... 22 7.1 Zorg....................................................................................................................................... 22 7.2 Mantelzorg ............................................................................................................................ 22 7.3 Geweld achter de deur ......................................................................................................... 23 7.4 Sport ..................................................................................................................................... 24 7.5 Cultuur .................................................................................................................................. 24 8 Almere voor en met bewoners .................................................................................................... 25 8.1 Almere: een stad voor iedereen ........................................................................................... 25 8.2 Burgerparticipatie.................................................................................................................. 25

2

1 Het verkiezingsprogramma 1.1 Inleiding Voor u ligt het verkiezingsprogramma van GroenLinks Almere. Hierin staat hoe GroenLinks Almere anno 2013 kijkt naar de samenleving en de rol die de politiek daarin vervult. Deze boodschap is in tekst beschreven als een ideaalbeeld. Dit ideaalbeeld is verder uitgewerkt in programmapunten waar GroenLinks de komende periode het accent op legt. Dit programma is de leidraad voor de leden van GroenLinks en de fractieleden. Ten behoeve van de campagne is voor de kiezers van Almere apart materiaal gemaakt. 1.2 Veranderende samenleving In de samenleving komt veel ondernemende creativiteit en innovatiekracht tot bloei. Er zijn op veel plaatsen in Nederland diverse (groene) ondernemers, lokale energiecoöperaties, nieuwe buurtzorgorganisaties en dergelijke. Allemaal mensen die verandering signaleren en aan de slag gaan voor een sociale en groene samenleving. Wij zien dat iedereen vanuit zijn eigen kwaliteiten, ambities en beperkingen de regie meer en meer in eigen hand wil hebben. Verhoudingen in onze maatschappij veranderen. De veranderende samenleving kent burgers die het zelf wel rooien en burgers die hulp nodig hebben. De eerste groep zoekt een gemeente die faciliteert. Zij zoeken steun bij het starten en verwezenlijken van hun idealen. De tweede groep rekent op hulp van de gemeente. Twee uitersten; of toch niet? Beide groepen kijken met dezelfde behoefte naar de gemeente: “Laat mij regie hebben over mijn leven.” 1.3 De actualiteit De gemeenteraadsverkiezingen van 2014 vinden plaats in een tijd van financieel-economische crisis. Die crisis leidt tot economische recessie. Bedrijven sluiten en de werkloosheid groeit. Mensen zijn bezorgd. Bij veel mensen bestaat grote onzekerheid over de toekomst. Naast de economische crisis met zijn sociale impact zijn er andere crises: de klimaatcrisis, de grondstoffencrisis en de energiecrisis. Ze lijken abstract, maar iedereen heeft er mee te maken. Of het nu gaat om stijgende olie- en voedselprijzen of gezondheidsrisico’s als gevolg van gesjoemel rond voedselproductie of schone lucht. De actualiteit is, dat de Almeerder op de oude voet niet meer verder kunnen met onze samenleving en manier van leven. 1.4 De nieuwe kracht Samen zijn we sterk. Dat is het idee achter coöperaties, buurtverenigingen en burgerinitiatieven. Partijen/burgers nemen in toenemende mate hun eigen verantwoordelijkheid. Zij gaan aan de slag om zelf hun belangen en idealen te realiseren. Zij vormen de nieuwe kracht en GroenLinks Almere steunt hen. Maar niet iedereen is in staat om dat zelfstandig te doen. Een grote groep mensen is afhankelijk van de zorgstaat. Hun aantal zal in het huidige economische klimaat groeien. Ook zij willen het graag anders aanpakken. Ook zij zijn onderdeel van de nieuwe kracht. 1.5 De gemeente en de burger vinden elkaar Gemeenten krijgen meer taken, vooral in het sociale domein: nieuwe taken op het terrein van arbeidsparticipatie en (jeugd)zorg. De gemeente moet in 2015 de Eerste Overheid worden: niet langer het Rijk, maar de gemeente wordt verantwoordelijk voor de aanpak van concrete problemen. Tegelijk komt er minder geld van het Rijk en worden gemeenten geconfronteerd met hogere kosten. Deze veranderende rol en positie van de gemeente vraagt een efficiënte aanpak en meer eigen verantwoordelijkheid voor de burger. Daar vinden gemeente en inwoners elkaar. Samen werken aan de nieuwe samenleving; de inwoner de ruimte bieden voor eigen regie, een gemeente die de eigen verantwoordelijkheid van de burger versterkt.

3

1.6 Politiek in een tijd van crisis GroenLinks heeft een groot vertrouwen in de kracht van de inwoners. GroenLinks gelooft in mensen die zelf het initiatief nemen en zij wil hen hier de ruimte voor geven. Hoe meer ruimte de maatschappelijke energie krijgt hoe beter voor het welzijn van de Almeerse bevolking. Daarbij hoort een gemeente die in samenwerking met organisaties en burgers werkt aan de oplossing van problemen. Een gemeente die zelfredzaamheid stimuleert; die initieert, faciliteert en inspireert. Een lokale overheid die het vertrouwen in de politiek herstelt en die zich richt op een duurzame en sociale toekomst. 1.7 Wat heeft GroenLinks Almere de afgelopen periode zoal gedaan? GroenLinks:  voerde samen met ROVER actie voor behoud van Station Almere Buiten als intercitystop;  streed samen met de gebruikers tegen de aanleg van een weg door Spittershoek;  was initiatiefnemer van groenonderhoud door de schaapskudde;  was de stuwende kracht achter de nominatie van Almere als Fietsstad 2014;  heeft voorkomen dat er gebouwd gaat worden in het Laterna Magikapark;  heeft zich verzet tegen het op grote schaal bebouwen van De Laren, inclusief Park Uithof;  komt op voor cultuur in Almere; was tegen verdwijnen van De Paviljoens; is kritisch over invulling van De Kunstlinie; komt op voor De Voetnoot en andere cultuuruitingen in Almere;  heeft met succes gepleit voor uitstel van de harmonisatie van peuterspeelzalen, in afwachting van nader onderzoek;  streed tegen een brede invulling van het Retailpark in Poort;  strijdt voor behoud Persoonsgebonden Budget (PGB);  maakt zich hard voor een verbetering van het treinverkeer tussen Almere en Amsterdam;  zet zich in voor het verbeteren van burgerparticipatie;  denkt positief kritisch mee met de nieuwe groennota ‘Kleur aan Groen’;  was in Almere initiatiefnemer van de Dag van de Duurzaamheid;  is in Almere initiatiefnemer van het Kinderlintje en het Groene Lintje;  vraagt aandacht voor een goede aanpak van de kantorenleegstand;  neemt initiatieven op het gebied van stadslandbouw;  strijdt tegen uitbreiding vliegveld Lelystad;  strijdt voor een schaliegasvrije gemeente;  neemt initiatieven voor goedkope energie voor minima.

4

2. GroenLinks, haar kernwaarden en Almere De huidige economische, sociale en politieke situatie in Nederland bepaalt de keuzes die GroenLinks de komende jaren lokaal gaat maken. We laten ons daarbij leiden door de kernwaarden van GroenLinks. Concrete stappen zijn daarvoor nodig. GroenLinks zet die stappen. GroenLinks heeft binnen Almere de volgende prioriteiten:

GroenLinks kernwaarden: Duurzaamheid, kansen eerlijk delen en een open vrijheidslievende houding met een voorkeur voor diversiteit. GroenLinks staat voor een beter milieu èn wil mensen in de gelegenheid stellen hun leven in eigen hand te nemen.

2.1 Economie Zzp’ers: Klein is het Groot. Een duurzame economie levert veel nieuwe werkgelegenheid op. Almere staat bekend om haar groot aantal zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel). Duurzaam ondernemen is daarbij de motor voor de toekomst. We gaan voor een duurzame gemeente: we stimuleren een duurzame lokale economie, met mogelijkheden voor het plaatsen van zonnepanelen, het oprichten van lokale energiecoöperaties en/of het hergebruik van materialen. Alle vormen van bedrijvigheid waarbij zuinig wordt omgegaan met de schaarse grondstoffen willen wij in Almere stimuleren. Daarmee ontstaat een nieuwe markt voor Zzp’ers. 2.2 Onderwijs Leren nu is werk voor de toekomst. Onderwijs is meer dan rekenen en taal, onderwijs richt zich op persoonlijke ontplooiing, op zelfredzaamheid en zelfstandig in de maatschappij kunnen functioneren. Onderwijs geeft jongeren kansen, ongeacht afkomst en mogelijkheden. Onderwijs pakt achterstanden aan en biedt talenten de kans optimaal te ontwikkelen. Scholen ontwikkelen zich tot educatieve centra van de wijk, waar kinderen ook vóór en na schooltijd terecht kunnen. Scholen zijn voor de ouders veilige en stimulerende plekken in de stad. Almeerse jongeren komen in Almere van school en blijven in Almere werken. Dit vraagt om goede doorstroommogelijkheden naar en beschikbaarheid van mbo, hbo en universitair onderwijs. 2.3 Sociaal Samen met en voor elkaar voor kwaliteit van leven. Goede zorg in de buurt, met meer aandacht voor elkaar. In onze gemeente blijft het PGB (persoonsgebonden budget) bij intensieve zorgvraag bestaan! Armoede wordt bestreden, bij inkomensproblemen krijgen mensen passende hulp en bij de gemeente ontstaat een “flitsmentaliteit” (snel helpen, geen weken wachten). GroenLinks is voor een sociale en tolerante gemeente waarin iedereen kansen krijgt; discriminatie wordt bestreden, pesten wordt aangepakt en GroenLinks voert een homo-, allochtoon- en vrouwvriendelijk beleid. Ook leeftijdsdiscriminatie wordt bestreden. 2.4 Wonen Woongenot start bij een groene omgeving. Voor iedereen een gezonde woonomgeving: schoon, groen, heel en veilig. Wonen te midden van een mooie natuur om van te genieten. Groen blijft groen! Groene gebieden worden zoveel mogelijk met elkaar verbonden. Zo krijgen dieren meer ruimte en versterkt GroenLinks de natuur. De wijken in de gemeente stralen groene kwaliteit uit. Er is voldoende groen voor iedereen in de buurt. Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning. Bewust leven is zuinig wonen. Iedereen heeft recht op passende ondersteuning om zelfstandig te kunnen blijven wonen en aan de samenleving deel te nemen. Voor iedereen een betaalbare en energiezuinige woning. GroenLinks geeft bewoners tips over wat zij zelf kunnen doen om energie en daarmee geld te besparen. Alle gemeentelijke gebouwen worden energieneutraal. 2.5 Burgerparticipatie Verbeteren van burgerparticipatie.

5

De gemeente wordt steeds meer een faciliterende gemeente in plaats van een ‘alles zelf bedenkende’ gemeente. Inwoners die iets willen op duurzaam gebied, vinden in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot.

6

3. De groene gemeente Bij de eerste stedenbouwkundige plannen van Almere is rekening gehouden met veel groen en blauw in de stad, de leefkwaliteit en de verkeersstructuur. Met de bouw van Almere is steeds voldaan aan de toen geldende bouwen milieuvoorschriften. Het resultaat is dat de basis in Almere op orde is met:  een schone en gezonde leefomgeving;  veel openbaar groen in en rond de stad;  goede en veilige verkeersstromen inclusief openbaar vervoer;  woningen die voldoen aan de tijdens de bouw geldende milieu- en energievoorschriften. Maar het kan altijd beter. GroenLinks Almere houdt de vinger aan de pols waar het de groene gemeente aangaat. 3.1 Schone en gezonde leefomgeving Thema

Almere volgens GroenLinks

Schone gemeente.

Almere als groene gemeente is vanzelfsprekend een gemeente met schone lucht, schoon water en schone grond. Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op (‘de vervuiler betaalt’).

GroenLinks - Programmapunten

GroenLinks - Wensen

Gifvrije stad.

Gif hoort niet thuis in de openbare ruimte waar onze kinderen spelen en planten en dieren leven.

Schaliegasvrije stad.

Schaliegas zit mogelijk in de diepe bodem van Almere. De effecten van de winning zijn niet duidelijk en dus mogen de bewoners van Almere niet bloot gesteld worden aan de mogelijke milieueffecten.

Elektrisch rijden houdt de lucht schoon.

Veel fijnstof komt uit de uitlaat van auto’s. GroenLinks wil elektrisch rijden stimuleren. Daarvoor komen er meer oplaadpunten in de openbare ruimte.

In Almere zijn al enkele openbare oplaadpunten.

Kunst als drager van Almere Principles.

Kunst draagt bij aan de bewustwording van Cradle to Cradle (C2C). Vraag aandacht voor C2C door kunstwerken van afval.

Kunstproject ‘NeverendingArt’: van afval naar kunst.

Geen Vliegveld Lelystad.

Een vliegtuig is een milieubelastend vervoermiddel. Aan- en uitvliegroutes die over Almere gaan veroorzaken geluidshinder.

Almere - Realiteit en voorbeelden

7

3.2 Natuur Thema


Natuur blijft voor de natuur.

Almere is en blijft rijk aan natuur. Maar liefst 25% van het areaal is groen. Het loopt van ieders achtertuin via de groenstroken en parken naar de natuurgebieden.


GroenLinks - Wensen


Behoud groene parels in de stad.

De groene parels blijven behouden en daar zorgt GroenLinks goed voor.

Park Uithof, Laterna Magicapark.

Het IJmeer is natuurgebied.

Het IJmeer/Markermeer krijgt een ecologische impuls. Het IJmeer blijft ook open. Geen brug maar een tunnel met openbaar vervoer als IJmeerverbinding.

In de Rijksstructuurvisie is gekozen te investeren in de versterking van de natuur van het IJmeer/Markermeer.

3.3 Openbaar groen Thema


Groenbeheer.

De kwaliteit en identiteit van het groen wordt versterkt, op natuurlijke leest en met de bewoners.


GroenLinks - Wensen


Bewoners gaan zelf aan de slag.

Buurtbewoners die hun straat/buurt willen vergroenen komen in aanmerking voor ondersteuning.

- zelfbeheercontracten; - groenonderhoud en eigen activiteiten zoals bij: - Hoekwierde; - Bosrandgroep; - Beatrixpark; - Rosarium; - Kronkelveld; - Vlindertuin.

Ondersteunen van burgers en ondernemers bij groenbeheer.

Initiatieven worden gesteund, die ervoor zorgen dat ondernemende burgers die hun rol nemen.

Landschapsbeheer Flevoland begeleidt bewoners en beheergroepen.

Natuurvriendelijk beheer in openbaar groen.

Parken, bermen en oevers worden ecologisch beheerd. Beplanting wordt zoveel mogelijk met inheemse soorten uitgevoerd, omdat daar inheemse insecten en vogels op afkomen. Nestvoorzieningen worden gemaakt, zoals nestkastjes voor vogels.

- Inzet van Landschapsbeheer Flevoland en IVN; - Bijenlint .

8

3.4 Floriade Thema


De Floriade is de kans om onze kernwaarden in de praktijk uit te proberen.

GroenLinks grijpt de Floriade in de bestaande stad aan om een beweging in gang te zetten waarbij burgers, ondernemers en overheid het stedelijk groen van Almere duurzaam beheren, ontwikkelen, gebruiken en ervan genieten. De Floriade is het experimentenkader voor de kernwaarden van GroenLinks. Het is de start op weg naar de groene economie van Almere met een nieuwe, duurzame en sociale samenleving.


GroenLinks - Wensen


Kennis opdoen, uitwisselen en benutten.

Zet de experimenten van de Floriade in de etalage en zorg ervoor dat kennis opgebouwd, uitgewisseld en benut kan worden. Dit zorgt niet alleen voor een versterking van de kwaliteit ten tijde van de Floriade in 2022, maar legt ook een basis voor daarna.

Kenniskring buurtmoestuinen van Ontwikkelmaatschappij Stadslandbouw Almere.

Duurzaam samenwerken.

Verschillende organisaties hebben hun eigen agenda. Zorg voor afgestemde agenda’s. Stel de gebruiker centraal en versterk samenwerking onderling.

- Vereniging Buitenstad; - Natuur en Milieufederatie Flevoland; - DuurzaamAlmere.nl.

Thema


De eetbare stad (Feeding the City).

Ontwikkel de Stadslandbouw. Een Almeerse voedselstrategie legt de basis onder de gezamenlijke ambities en doelen voor stadslandbouw.


GroenLinks - Wensen


Een Almeerse voedselstrategie.

Stadslandbouw is geen doel maar een middel om bij te dragen aan de voedselproductie, sociale cohesie in een buurt, educatie en bewustzijn waar voedsel vandaan komt, et cetera. In Almere is fysieke ruimte voor ontwikkeling van stadslandbouw in diverse vormen en van verschillende grootte.

- Stadsboerderij met biologische markt; - Warmoezerij; - Stadsakker Den Uijlpark; - diverse initiatieven voor school- en buurtmoestuinen.

9

Thema


De biodiverse stad (Greening the city).

De groene buitenruimte is de kwaliteit van Almere. Dit concept is blijvend en moet versterkt worden.


GroenLinks - Wensen


Groen en blauw in de openbare ruimte als impuls voor de leefbare stad.

Vergroot het gebruik van het groen met duurzame functies (bijvoorbeeld recreatie, horeca, zorg, kinderopvang, natuureducatie en stadslandbouw). Dit versterkt de kwaliteit van de plek, de sociale cohesie en geeft een impuls aan de werkgelegenheid. Er is ruimte voor nieuwe verdienmodellen in de groenblauwe ruimte.

De gemeente schrijft de nota ‘Kleur aan Groen’ gebaseerd op de bestaande beleidsplannen ‘Parkennota’ en ‘Levend in het Groen’.

Thema


De productieve stad (Energizing the city).

Duurzaam produceren is de motor achter de nieuwe economische ontwikkeling van Almere.


GroenLinks - Wensen


Duurzame energie de motor voor een nieuwe economie.

Met de Floriade ontstaat een experimenteerkader voor bedrijven die met andere vormen duurzame energieopwekking dicht bij de woning verwezenlijken.

- De Groene Reus. - Almere energieneutraal in 2022 bij start Floriade.

Thema


De gezonde stad (Healthying the city).

Een groene woonomgeving draagt bij aan de gezondheid en het welbevinden van de bewoners.


GroenLinks - Wensen


Zorgaanbieders investeren in groen.

Mensen die veel de natuur ingaan zijn gemiddeld gezonder. Investeren in groen werkt preventief voor de gezondheidszorg. Daar wil GroenLinks de zorgverzekeraars op aanspreken.

Diverse klinieken in Nederland staan juist in de bossen.

10

3.5 Dierenwelzijn Thema

Dierenwelzijn volgens GroenLinks

Ook voor dieren een leefbare stad.

Dat de mens dieren houdt en dat dieren in de nabijheid van mensen leven, dat staat vast. Maar hoe we met dieren om gaan en wat voor ruimte we ze bieden, daar zijn wij als mensen voor verantwoordelijk.


GroenLinks - Wensen


Geen wilde dieren in het circus.

Dieren kiezen er niet voor allerhande onnatuurlijke kunstjes te moeten doen. Deze vorm van dierenmisbruik willen wij niet.

www.wildedierendetentuit.nl (nu gevestigd in Almere).

Een veilige leefomgeving voor dieren.

Instanties die het dierenwelzijn bewaken krijgen alle noodzakelijke ruimte in Almere.

- Dierenbescherming; - Dierenopvang.

Voorkom overlast door dieren.

Voorkom overlast, door gericht voorzieningen te treffen waarmee elk dier zijn eigen (geaccepteerde) plek krijgt.

- Hondenuitlaatplaatsen; - Samenwerking met diereneigenaren.

Steun dierenwelzijn.

De gemeente ondersteunt instanties voor dierenwelzijn, hetzij financieel, hetzij door facilitering.

- Dierenopvangcentra; - Dierenambulances.

3.6 Duurzaamheid Thema


Almere Principles.

Elk besluit van de Raad is gespiegeld aan de Almere Principles.


GroenLinks - Wensen


De Almere Principles dragen bij aan een groen en duurzaam Almere.

Door te investeren in duurzame ontwikkelingen ontstaat werkgelegenheid.

Collegevoorstellen zullen door de gemeenteraad worden getoetst aan de Almere Principles.

11

3.7 Energie besparen Thema


Energie besparen brengt de woonlasten substantieel omlaag.

Naast huur of hypotheek zijn de energiekosten de grootste woonlasten. Het omlaag brengen van het energieverbruik geeft de bewoner direct lagere woonlasten.


GroenLinks - Wensen


Energie besparen in de praktijk.

De gemeente geeft vergunningen die nodig zijn voor besparingsmaatregelen snel en zonder obstakel af. Besparingsmaatregelen worden door de gemeente bevorderd het organiseren van gemeentelijke leningen en subsidies. Warmte-koude opslag wordt optimaal benut (restwarmte van bijvoorbeeld airco, andere koelsystemen en ICT).

Het provinciehuis van Flevoland heeft een warmtekoude opslag.

Bewonersverenigingen actief mee laten denken over energie besparen.

Door matching, speeddates, coaching te organiseren en te faciliteren maakt de gemeente het mogelijk dat voor start van de bouw mensen elkaar leren kennen en initiatieven kunnen ontplooien.

Nobelhorst (IJmere en gemeente Almere).

Promotie en informatie stimuleren en uitbreiden.

De gemeente - promoot energiebesparing; - inspireert bewoners; - stimuleert initiatieven als de Groene Reus en Duurzame wijken; - stimuleert van innovatie bij nieuwbouw.

- Duurzaamalmere.nl; - Zonne-atlas; - Google-applicatie van de provincie die geschiktheid van huizen voor zonnepanelen weergeeft.

12

3.8 Verkeer en Vervoer 3.8.1 De fiets Thema


Op de fiets.

Fietsen is, met uitzondering voor de laagste en hoogste leeftijdsgroepen, het standaardvervoermiddel voor de korte afstand. Fietsen is goed voor het milieu, de gezondheid en de veiligheid op straat.


GroenLinks - Wensen


Stimuleer het gebruik van de fiets voor de korte afstand.

In Almere is alles voor de fietser op en top geregeld. Stimuleer vooral de jeugd.

- Fietsprogramma’s op basisscholen.

Fietspaden milieuvriendelijk begaanbaar houden.

Bij het vegen en strooien in de winter krijgen de hoofdfietsroutes in Almere, net als de buslijnen, prioriteit.

Gratis fietsenstalling.

Er zijn in Almere altijd voldoende gratis (bewaakte) stallingmogelijkheden voor de fiets. Naast fietsenrekken komen er ook fietsparkeervakken, waar scooters en bakfietsen ook passen.

Bewaakte fietsenstallingen in het centrum.

Veilig naar school.

De gemeente maakt samen met de scholen plannen voor het verbeteren van de verkeersveiligheid rond de school; met verkeerstechnische maatregelen voor veilige schoolroutes en gedragsregels voor de ouders.

Diverse basisscholen in Almere hebben een verkeersveiligheid rond de school programma.

3.8.2 Het OV Thema


De bus in Almere; voorbeeld voor de wereld.

De bus in Almere is goed geregeld dankzij de vrije busbanen en de goede dienstregeling. Ook in nieuwe stadsdelen blijft dit systeem bestaan.


GroenLinks - Wensen

‘Hot spots’ beter bereikbaar.

Publiekstrekkers, zoals Stadslandgoed De Kemphaan, of Libelle Zomerweek, moeten met de bus goed bereikbaar zijn, ook in het weekend.

Milieuvriendelijke bussen.

Aardgas- of trolleybussen stoten geen roetdeeltjes uit. Het Almeerse busnetwerk is zeer geschikt voor omvorming naar trolleybussen.

Twee intercitystations in Almere.

De gemeente strijdt voor een stop van de intercity in Almere Buiten.


In Arnhem rijdt een groot deel van de bussen al jarenlang op elektriciteit.

13

4. Economie in Almere Het creëren van werkgelegenheid is in tijden van recessie lastig, maar niet onmogelijk. We zien veel initiatief bij de Almeerders zelf. Zij willen zelfstandig werken, maar missen veelal een plek dichtbij waar ze dat kunnen. Laten we hun initiatief als gemeente ondersteunen en faciliteren. 4.1 Klein is het Groot Thema


Klein is het Groot.

Almere is een stad waar veel kleine zelfstandigen aan het werk zijn, zoals eenpitters/zzp’ers, startende kleine bedrijfjes en winkeltjes. Deze ondernemingszin past bij de aard van Almeerders; ook in tijden van crisis niet bij de pakken neerzitten maar mogelijkheden zien om iets nieuws op te zetten. Het is belangrijk dat ondernemers bij elkaar worden gebracht, elkaar leren kennen, elkaar inspireren en samen (duurzame) projecten ontwikkelen.


GroenLinks - Wensen


Leegstand invullen.

- Faciliteer zzp’ers/kleine bedrijfjes, winkeltjes, et cetera; - Er staan veel (delen van) scholen, buurtcentra, kantoren en bedrijven leeg in Almere. Met kleine aanpassingen kunnen ze als werklocaties worden ingericht. Als de markt weer aantrekt, kan het zijn oorspronkelijke bestemming weer krijgen; - GroenLinks gaat voor een experiment van twee jaar waarin de gemeente leegstaande gebouwen beschikbaar stelt aan kleine werkinitiatieven in de stad; - Studenten zetten als onderdeel van hun studie eigen bedrijfjes op, waarin de gemeente hen faciliteert qua locatie.

Een etage in het Alnovum of WTC voor studentenbedrijfjes.

Stop hinder door regelgeving.

Hindernissen als gevolg van een bestemmingsplan, regels, et cetera worden weggenomen.

De bouw van appartementen voor begeleid wonen in het voormalig Cinevideo.

Ontmoetingsplek is netwerkplek.

Faciliteren van plekken, waar men elkaar kan ontmoeten en zakelijk kan spreken. Sluit daarbij aan bij een bestaande supermarkt, kroegen, zitjes bij buurtcentra, scholen.

De Nieuwe Bibliotheek.

Voorzieningen vlak naast werkplek.

Faciliteer plekken voor kinderopvang, aansluitend bij werkplekken of ontmoetingsplekken. Reserveer ruimte voor kinderopvang bij realisatie van kantoorpanden en bedrijfslocaties.

- Buurtcentra bieden soms al opvangmogelijkheden; - Er zijn scholen met werkplekken voor ouders, die in ruil op de kinderen passen.

Bedrijfsverzamelgebouwen.

Breng werk en onderwijs samen in verzamelgebouwen waar ZZP’ers gecombineerd met stagiairs van het mbo werken. Benut binnenstedelijke locaties en verouderde bedrijfspanden voor startende ondernemers en creatieve bedrijvigheid.

14

Thema


De gemeente faciliteert.

Eenpitters/zzp’ers, startende kleine bedrijfjes en winkeltjes: Ze moeten vaak het wiel zelf uitvinden. De gemeente moet klaar staan om ze te faciliteren.


GroenLinks - Wensen


Excellent Gastheerschap.

Het programma Excellent Gastheerschap zal zich meer richten op behoud en faciliteren van kleine zelfstandigen en bedrijfjes en is meer dienstverlenend.

Excellent Gastheerschap richt zich nu voornamelijk op het aantrekken van bedrijven van buiten de stad.

Ondernemersloket.

Het Ondernemersloket zal zich ook richten op zzp’ers die willen doorgroeien naar een klein bedrijf.

- Huurgewenning; - Professionele begeleiding bij de bedrijfsvoering.

Ondernemersvereniging.

Ondersteun zzp’ers als ze een ondernemingsvereniging willen oprichten.

De gemeente bevordert de oprichting van een platform voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.

4.2 Economie en duurzaamheid Thema


Duurzaam werken in Almere.

In Almere vestigen zich bedrijven die een duurzame relatie aangaan met de stad, die hier investeren in de leefbaarheid, cultuur, et cetera en die als ambassadeur van Almere optreden.


GroenLinks - Wensen


Duurzaamheid als bedrijfsthema.

Overheidsopdrachten worden beoordeeld aan de hand van duurzaamheidscriteria. De gemeente spant zich in om bedrijven of scholen naar Almere te trekken die gericht zijn op duurzaamheid.

De gemeente Amsterdam heeft uitgewerkt beleid waarbij ze bij haar inkoopbeleid duurzaamheidscriteria hanteert.

15

4.3 Gelijke kansen op de arbeidsmarkt Thema


Gelijke kans op werk.

Iedereen kan in Almere in gelijke mate aan werk komen.


GroenLinks - Wensen

Verklein persoonlijke afstand tot de arbeidsmarkt.

Met het bedrijfsleven worden afspraken gemaakt over het in dienst nemen van Almeerse jongeren, ouderen, laaggeschoolden en personen met een handicap. Zo ook met betrekking tot mensen in een uitkeringssituatie.

Werk op maat.

Bij opdrachten en aanbestedingen eist de gemeente een sociale bijdrage in de vorm van stageplekken, leerwerktrajecten of begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen. De gemeente zoekt alternatieven voor inwoners die op de reguliere arbeidsmarkt buiten de boot vallen: ze maakt werk van de ontwikkeling van buurtdiensten-de sociale economie.


In Amsterdam is beleid ontwikkeld voor social return. Hierdoor hebben afgelopen jaren honderden werkzoekende een baan gekregen, stage gelopen of een training gevolgd.

16

5. Wonen in Almere Op het gebied van wonen is er in Almere al heel veel gerealiseerd. Alle woningen in Almere zijn volgens de toen geldende nieuwste duurzaamheidsnormen gebouwd en daarmee zijn ze al flink duurzaam. Initiatieven van burgers op de woningmarkt kunnen al gerealiseerd worden via Particulier Opdrachtgeverschap en het beleid rond werken aan huis. 5.1 Almere algemeen Thema


Integrale stadsontwikkeling.

Een stad waar het goed wonen is, een stad met een ziel waar mensen kunnen werken en kunnen uitgaan. GroenLinks heeft partners nodig die samen met ons gaan bouwen aan die volwaardige stad.


GroenLinks - Wensen


Een stadskern is noodzaak.

De stad is pas compleet als er een gezond en bruisend centrumgebied is. Als de stad verder groeit wil GroenLinks dat de Weerwaterzone op een duurzame manier en met goede aansluiting op ontwikkelingen in de bestaande stad mee ontwikkeld wordt.

Concept Gebiedsontwikkelingsplan Almere Centrum en Weerwater.

Groen blauw is een basiskwaliteit voor de uitbreiding van de stad.

Het groenblauwe casco in Almere loopt vanaf de eerste pennenstreek vooruit op de stedelijke invulling. Het resultaat is een leefbare stad. De groenblauwe structuur van de stad blijft intact.

GroenBlauw raamwerk.

5.2 Woningaanbod voor iedereen Thema


Woningaanbod van starter tot oudere.

De ruimte die bestaande regelgeving biedt wordt benut, waarbij de inzet is dat de gemeente die ruimte als vanzelf opzoekt.


GroenLinks - Wensen


Ruimte in regelgeving.

De gemeente gaat creatief om met leegstand. Oorspronkelijke bestemmingen worden ruim geïnterpreteerd. Samen met multifunctioneel bouwen geeft dit ruimte aan experimentele vormen van wonen. Inwoners krijgen de kans andere woon/werkvormen te realiseren.

- De Realiteit; - Gewild wonen; - de Eenvoud.

Goedkope woonvormen voor jongeren en studenten.

De gemeente investeert in coöperatieve jongerenhuisvesting in leegstaande gebouwen als starterwoningen. Gratis of goedkoop wonen in ruil voor werken in de buurt.

De bestaande ‘containerwoningen’ voor studenten.

17

Een groter aanbod in de sociale huisvesting.

De wachtlijsten in de sociale sector voor net afgestudeerden en mensen met een laag inkomen verdwijnen. Het bestaande aanbod van starterswoningen verder uitbouwen en ontwikkelen op basis van de wensen van de bewoners.

Zelfstandig wonen voor mensen met zorg.

Regeren is vooruitzien: de komende 10 jaar komen er drie maal meer 65-plussers in Almere. Zowel individueel als in collectieve vorm zorgt de gemeente voor aangepaste huisvesting.

Wooncollectief ‘De Stripheld’.

Zorgen voor ouderen bij ouderen thuis.

Aanpassingen aan woningen, of het realiseren van een (tijdelijk) onderkomen in de tuin wordt mogelijk gemaakt.

‘Kangoeroe’ woningen.

Leegstand in verzorgingstehuizen voorkomen.

De strengere landelijke toelatingsnormen hebben tot gevolg dat er een grotere groep ouderen met een zorgbehoefte zelfstandig moet blijven wonen. Wij zien mogelijkheden de aanstaande leegstand in verzorgingshuizen te voorkomen.

De leegstaande woonruimte in de verzorgingshuizen kan aan jongeren en studenten verhuurd worden. Daarbij is een optie, minder huur in ruil voor het verrichten van werkzaamheden.

Startersleningen.

De starterslening maakt een eigen huis bereikbaar voor iedereen die voor het eerst een huis koopt. Hiermee wordt de stap van thuis naar zelfstandig wonen mogelijk, iets wat op de huurwoningmarkt door de lange wachttijden vrijwel niet mogelijk is.

18

6. Onderwijs in Almere 6.1 Algemeen Thema


Goede opvang en onderwijs van wieg tot werk.

Onderwijs is een van de belangrijkste aandachtspunten in en van Almere. Kwalitatief goed onderwijs, optimale doorstroommogelijkheden, aansluiting op de arbeidsmarkt, dat is de keten waar het om gaat.


GroenLinks - Wensen


Brede scholen/Integrale kindcentra.

In elke wijk is minimaal een (onderwijs)voorziening aanwezig die een voor- en naschoolsprogramma biedt, waaraan een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf gekoppeld is, zodat ouders werk en opvoeden kunnen combineren.

- Sterrenschool; - Brede scholen zoals in Stedenwijk en de Archipel in Buiten.

Startkwalificatie.

Jongeren begeleiden naar het behalen van een goede startkwalificatie (minimaal mbo 2 niveau); er is aandacht en tijd voor leerlingen die extra ondersteuning vragen.

- Goede aansluiting vmbombo; - Doorontwikkelen hbo-scholen met een goede basiskwaliteit.

Talentontwikkeling.

Meer- en hoogbegaafde leerlingen krijgen meer en gerichte ondersteuning door structurele voorzieningen. Niet afhankelijk van het inkomen van ouders.

- Almeers Talentenlab; - NEO-onderwijs.

6.2 Passend Onderwijs Thema


Passend Onderwijs.

Alle kinderen hebben recht op een goed onderwijsaanbod. Scholen/leerkrachten verdienen optimale ondersteuning en facilitering. Op wijkniveau en op het niveau van de scholengemeenschap voortgezet onderwijs is sprake van een goede samenwerking met jeugd(gezondheids)zorg en welzijn. Daarnaast zijn er goede stedelijke voorzieningen voor leerlingen die al dan niet tijdelijk meer intensieve begeleiding nodig hebben.

19

6.3 Basisonderwijs Thema


Basisonderwijs.

Het basisonderwijs legt een belangrijk fundament voor de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen.


GroenLinks - Wensen


Kwaliteit is de norm.

Kwalitatief goede scholen zijn een vanzelfsprekendheid. Niet alleen de schoolbesturen hebben hierin een verantwoordelijkheid. De gemeente zal extra investeren en faciliteren. Goede afstemming met de Almeerse pabo is van belang.

Opleidingsscholen.

Basisscholen zijn ‘wijkcentra’.

In het wijkcentrum kun je meer dan leren. Het basisonderwijs hoort te beschikken over goede gebouwen en speelvoorzieningen.

Natuurlijke speelplaatsen waar kinderen echt uitgedaagd worden.

6.4 Voortgezet Onderwijs Thema


Voortgezet onderwijs.

Samen met de schoolbesturen is er aandacht voor: goede kwaliteit; een breed onderwijsaanbod van vmbo tot gymnasium; goede overgang van basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs en van voortgezet onderwijs naar mbo/hbo. Onderwijs is meer dan leren. Het doet recht aan de totale ontwikkeling van kansen, dus scholen beschikken over sporten culturele voorzieningen.

6.5 Beroepsonderwijs – Middelbaar beroepsonderwijs Thema


Middelbaar Beroeps Onderwijs.

De huidige drie mbo-scholen bieden een keur aan opleidingen. De gemeente neemt hier mede de verantwoordelijkheid voor een goede kwaliteit. Het onderwijs wordt aangesproken op goede overgangen.


GroenLinks - Wensen

Schooluitval voorkomen.

De gemeente spant zich in om jongeren die buiten de boot dreigen te vallen weer terug te geleiden naar het onderwijs zodat ook zij een startkwalificatie gaan behalen.

Aanbod op maat.

Voor jongeren die moeite met het leren hebben is een goed aanbod mbo-niveau 1.

Vakcolleges: leren door doen.

Stage.

Onze jonge bevolking heeft grote behoefte aan stageplekken. De gemeente stimuleert, mede door eigen voorbeeldgedrag, het bedrijfsleven hierin te voorzien.

De gemeente stelt bij aanbestedingen een goed stagebeleid bij het bedrijf als voorwaarde.


20

6.6 Beroepsonderwijs – Hoger beroepsonderwijs Thema


Hoger Beroeps Onderwijs.

Het hbo verder door ontwikkelen; aanbod in de breedte en diepte. De komst van Windesheim, Groenhorst en De la Salle zijn een verrijking voor de stad. Hoger onderwijs vraagt een duidelijke positie in onze stad.


GroenLinks - Wensen

Co-makership.

Hbo-instellingen laten studenten maatschappelijk relevante opdrachten uitvoeren. Dit vraagt om medewerking van het bedrijfsleven en organisaties in de stad. De gemeente steunt en faciliteert deze opzet.

Op termijn een universiteit in Almere.

Almere, straks vijfde stad van Nederland, is een stad met een uitgebreid onderwijsaanbod. Nadere samenwerking met universiteiten is een van de eerste doelstellingen.

Studenten binden aan Almere na afronding studie.

Veel studenten blijven wonen en werken in de stad waar ze hebben gestudeerd. Dit vraagt ook in Almere aandacht. Werk op hboniveau is nog onvoldoende voorhanden. Aandachtspunt bij de economische acquisitie.


21

7 Een sociaal Almere De komende periode ondergaat het sociale domein een belangrijke transitie. Bezuinigingen en decentralisatie van taken noodzaken tot een vernieuwde aanpak. GroenLinks gaat er vanuit dat ieder mens iets kan en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen voor elkaar. 7.1 Zorg Thema


Eigen kwaliteit van leven.

Eigen kwaliteit van leven is het uitgangspunt voor gemeentelijk handelen. Met een sociaal vangnet en met hoogwaardig kwalitatieve voorzieningen op maat wonen mensen langer zelfstandig.


GroenLinks - Wensen

Kleinschalige buurtgerichte voorzieningen.

Veel mensen kunnen niet terugvallen op hun omgeving. Voor hen zal de overheid het vangnet moeten garanderen. Kleinschalige buurtgerichte voorzieningen bieden bewoners een plek om elkaar te ontmoeten en zelf initiatieven te ontwikkelen.

Zorg dicht bij huis.

Zorg dichtbij de mensen in de wijk, maar ook dichtbij de wensen van hulpvragers. De gemeente stuurt bij het aanbesteden van zorg op ‘zorg dichtbij’ door bureaucratie, regels en lagen in organisaties te verkleinen.

Buurtzorg Nederland is een voorbeeld van ‘zorg dichtbij’ met zelfsturende zorgteams, zonder dure overhead.

Virtuele buurtnetwerken.

Buurtbewoners ontmoeten en klussen met elkaar en kunnen diensten aan elkaar aanbieden.

Organisaties als De Schoor ondersteunen het opzetten van buurtnetwerken.


7.2 Mantelzorg Thema


Vrijwilligers en mantelzorg.

Vrijwilligers en mantelzorgers vervullen een belangrijke rol, waarbij ervoor gewaakt wordt dat mensen niet overbelast raken.


GroenLinks - Wensen

Mantelzorg als buitengewoon verlof.

Mantelzorg mag er niet toe leiden dat de zorgverlener niet meer participeert in de maatschappij en op de arbeidsmarkt.

Van ‘meer stress meer zorg’ naar ‘zorgen met minder stress’.

De gemeente faciliteert een goede begeleiding van mantelzorgers. Hierdoor neemt de psychische druk op de zorgende af. Dat voorkomt dat de volksgezondheid achteruit gaat, zodat het beroep op zorg niet stijgt.


Vrijwilligers en Mantelzorg Centrum Almere (VMCA).

22

7.3 Geweld achter de deur Thema


Geweld achter de deur.

Zorg en het netwerk binnen de zorg staan garant voor een veilige opvang.


GroenLinks - Wensen

Hulp is specialistenwerk.

Patronen van (ernstig) huiselijk geweld moeten doorbroken worden .Dat kan alleen met behulp van ervaren professionals met specialistische kennis en inzicht in de dynamiek van huiselijk geweld en de effecten daarvan op alle leden van het gezin.

Sociale wijkteams weten de weg.

De sociale wijkteams hebben de deskundigheid in huis en worden daarin gecoacht. Aanvullende professionele expertise wordt ingeroepen in gezinnen waar ernstig, acuut of langdurig huiselijk geweld speelt.

Veiligheidsconvenant tussen verschillende instanties.

Crisisopvang faciliteren.

Soms is de veiligheid zo ernstig bedreigd, dat er geen andere optie is dan van huis weg te gaan. Bij ernstig gevaar kan een vrouw (met haar kinderen) óf een man opgenomen worden in een veilige opvang. In de opvang wordt hulp op maat geboden en hulp zo dicht mogelijk bij huis als de veiligheid het toelaat.

- De vrouwenopvang heeft een wettelijk verankerde, landelijke beschermingsfunctie; - Extra geheime Safe Houses zijn voor vrouwen die moeten vrezen voor hun leven.

Bundel de krachten.

Per 1 januari 2015 is de samenvoeging van het SHG (Steunpunt Huiselijk Geweld) en het AMK (Advies- en meldpunt Kindermishandeling) een feit. Van belang is dat alle soorten hulp in een ‘keten’ van open afschaling ingezet worden in een gezin en dat de hulp direct ingezet worden. Alle partijen werken in korte lijnen met elkaar samen. Wij vinden het belangrijk dat samenvoeging leidt tot een laagdrempelige voorziening waar burgers advies en hulp durven te vragen.

- Oranje Huis; - Systeemgerichte hulpverlening aan slachtoffers binnen de keten politie en justitie, jeugdzorg, jeugdbescherming en daderhulpverlening.


23

7.4 Sport Thema


Sporten maakt gezond.

Goede sportvoorzieningen voor breedtesport: goede en betaalbare sportvelden, zwembaden en sporthallen voor de sportende burger.


GroenLinks - Wensen

Achterstallig onderhoud.

Het achterstallig onderhoud van de gemeentelijke sportaccommodaties wordt weggewerkt.

Meer sporten spelmogelijkheden.

Als de voorziening er is, wordt er ook gesport. Zoek ook de combinatie met naschoolse opvang en onderwijs.

De sportkooien aan de Evenaar.

Er komt een beweegprogramma voor mensen met obesitas.

Bewegen en gezond eten stimuleren door het opzetten van een keten van zorgverzekeraars - gemeente - groene organisaties - burgers.

Big Move wordt gekoppeld aan interventies in de inrichting en het gebruik van de groene ruimte.

Introductie Sportpas.

Sporten draagt bij aan een gezonde leefstijl en preventie van sociale- en gezondheidsproblemen, wat op de langere termijn veel kosten kan besparen. Sport leert kinderen sociale vaardigheden. Stimuleer deelname van kinderen uit arme gezinnen aan sport en spel via financiering uit het stadsfonds.

Het Jeugdsportfonds biedt kinderen uit gezinnen met een laag inkomen de mogelijkheid om te sporten bij een vereniging.


7.5 Cultuur Thema


Houden wat er is!

Almere presteert volgens landelijk onderzoek onder de maat als het gaat om culturele mogelijkheden. Er is zelfs sprake van een schraal cultureel klimaat.


GroenLinks - Wensen

Koester je culturele paleizen.

Prachtige culturele gebouwen staan leeg of worden met afbraak bedreigd. Wij doen er alles aan om dat te voorkomen. Daag creatieve ondernemers uit hier invulling aan te geven. Neem voor een aantal jaren je verlies op het gebied van huurinkomsten.

100 ha cultuur.

Almere biedt culturele opleidingen ruimte om in Almere, in goed geoutilleerde gebouwen, producties te ontwikkelen. Op speelse en laagdrempelige manier bindt Almere de creatieve sector, creatieve jongeren aan de stad.

App voor Agenda Cultuur & Natuur .

Naast de agenda Cultuur & Natuur ook last minute aanbiedingen voor scholieren of studenten.


24

8 Almere voor en met bewoners Almere blijft de komende decennia een stad die groeit. Groeien om het groeien is voor GroenLinks geen optie. Voor GroenLinks kan de stad alleen groeien als dat een volwaardige stad gaat opleveren. Het Rijk en de regio zijn hierbij van groot belang. Almere is een groeiende gemeente met zeer veel bevolkingsgroepen. Iedereen heeft en vindt in deze opbouwende samenleving zijn plek. De bewoners werken daar zelf hard aan en verwachten daarbij steun van de gemeente. De gemeente wordt steeds meer een faciliterende gemeente in plaats van een ‘alles zelf bedenkende gemeente’. Inwoners die iets willen op duurzaam gebied vinden in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot. De gemeente denkt mee, maakt gebruik van de kennis die aanwezig is in de gemeente en zorgt dat regelgeving en bureaucratie niet meer in de weg staan van duurzame initiatieven. 8.1 Almere: een stad voor iedereen Van een laag tot een hoog inkomen, in Almere kan je een huis vinden voor iedereen. Maar er is ook een huis dat tegemoet komt aan specifieke wensen, zoals andere culturen of als je creatief bent ingesteld. Almere biedt een stedelijk klimaat naast ruimte (het huis met de tuin). 8.2 Burgerparticipatie GroenLinks zet zich in voor het verbeteren van burgerparticipatie. In de ogen van GroenLinks verdient burgerparticipatie een krachtige impuls die op lange termijn leidt tot een completere en duurzame stad die gedragen wordt door haar inwoners. Er moet ruimte zijn voor ideeën! Wat hoort hierbij?  Een krachtige cultuurverandering binnen de gemeente waarbij de gemeente meer aan de voorkant bewoners betrekt bij ontwikkelingen;  Een gemeentelijk expertisecentrum voor burgerparticipatie en burgerinitiatieven met en voor bewoners.

25

Programma Gemeenteraadsverkiezingen

Recommend Documents