De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs: de sectoren Techniek, Economie & Handel, Zorg & Welzijn, en Landbouw
Colofon
Titel
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs: de sectoren Techniek,
Auteur Datum
Economie & Handel, Zorg & Welzijn, en Landbouw Erik Fleur April 2011
ecbo ’s-Hertogenbosch
ecbo Utrecht
Postbus 1585
Postbus 19194
5200 BP ’s-Hertogenbosch
3501 DD Utrecht
T 073 687 25 00
T 030 296 04 75
F 073 612 34 25
F 030 636 04 31
www.ecbo.nl
www.ecbo.nl
© ecbo 2011 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoudsopgave
Woord vooraf ...........................................................................................................5 1
2
3
Managementsamenvatting ................................................................................7 1.1 Sector Techniek .............................................................................................7 1.2
Sector Economie & Handel ..............................................................................7
1.3
Sector Zorg & Welzijn .....................................................................................7
1.4
Sector Landbouw ...........................................................................................8
1.5
Leeswijzer ......................................................................................................8
Deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs .........................................9 2.1 Het zijn er veel en het aantal is groeiend .........................................................9 2.2
Sector ............................................................................................................9
2.3
Diploma ....................................................................................................... 10
2.4
Gevolgen voor de regionale arbeidsmarkt ...................................................... 10
2.5
Hoger onderwijs ........................................................................................... 11
2.6
Conclusie ..................................................................................................... 11
Deelname van dertigplussers in de sector Techniek ........................................13 3.1 Niveau en leerweg ........................................................................................ 14 3.2
4
Deelname van dertigplussers in de sector Economie & Handel .........................17 4.1 Niveau en leerweg ........................................................................................ 17 4.2
5
Rendement .................................................................................................. 18
Deelname van dertigplussers in de sector Zorg & Welzijn ..............................21 5.1 Niveau en leerweg ........................................................................................ 21 5.2
6
Rendement .................................................................................................. 15
Rendement .................................................................................................. 23
Deelname van dertigplussers in de sector Landbouw .....................................25 6.1 Niveau en leerweg ........................................................................................ 25
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
3
4
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
Woord vooraf In het Regeerakkoord van september 2010 had het Kabinet Rutte zich voorgenomen om deelnemers in het mbo van 30 jaar en ouder voortaan zelf hun mbo-opleiding te laten betalen. Deze voorstellen zijn in maart 2011 na breed maatschappelijk protest weer ingetrokken. Nu stelt het Kabinet een aangepast financieringsmodel voor om de scholing van dertigplussers te bekostigen. Dit voorstel wordt eind april 2011 in de Tweede Kamer behandeld. Het aanvankelijke Kabinetsvoorstel was omstreden omdat enkele tienduizenden volwassenen om- en bijscholing krijgen op middelbaar niveau. De scholing is relevant in het licht van de Lissabon-doelstellingen, waaraan Nederland zich heeft gecommitteerd. De kern van deze Europese aanpak is het bevorderen van een dynamische, hoogwaardige en op toegevoegde waarde gebaseerde economische ruimte. Om dat te bereiken, is voortdurende scholing van de totale (volwassen) beroepsbevolking nodig: een leven lang leren. In dit rapport wordt een eerste kwantitatief overzicht gegeven van de samenstelling van de populatie van dertigplussers, die thans een opleiding volgt op mbo-niveau. Over wie hebben we het nu eigenlijk? Uit welke regio komen ze? In welke sectoren volgen ze een opleiding? En bovenal: hoe succesvol zijn ze? Op basis van gegevens vanuit het onderwijsnummer volgt dat het aandeel dertigplussers de laatste jaren sterk is gegroeid, bovendien worden relatief gunstige rendementscijfers behaald. Tevens volgt uit de analyse dat in sectoren met een grote vervangingsvraag, zoals de Techniek en Zorg & Welzijn, het aandeel van dertigplussers relatief hoog is. Gelijktijdig met dit rapport publiceert ecbo een iets verder reikende, maar ook nog verkennende studie, waarbij de betekenis van de voorgenomen maatregelen wordt verkend voor een aantal vooraanstaande bedrijven en opleidingen in de sector Techniek. We hopen dat deze analyses bijdragen aan verder inzicht in het vraagstuk van de betekenis van scholing en opleiding in onze economie. Indien u wilt reageren, of wilt bijdragen aan de argumentatie, nodigen we u van harte uit met ons van gedachten te wisselen. Dit kan per email, of in ons webforum: www.lerennajedertigste.nl. Marc van der Meer Directeur expertise centrum beroepsonderwijs
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
5
6
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
1
Managementsamenvatting De laatste vijf jaar is het aantal mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder gestegen van circa 45.000 in het schooljaar 2005/2006 tot circa 60.000 in het schooljaar 2009/2010. Deelname aan het mbo is voor deze groep dertigplussers geenszins vrijblijvend; het merendeel haalt een diploma en versterkt hiermee de (regionale) arbeidsmarkt. Een klein deel gebruikt het mbo ook als springplank naar het hbo.
1.1
Sector Techniek De aantrekkelijkheid van technische mbo-opleidingen voor deelnemers van 30 jaar of ouder is de laatste jaren duidelijk toegenomen. Twee opleidingen springen eruit. In de procesindustrie groeit het aantal dertigplussers gestaag en is twee derde van alle mbodeelnemers ouder dan 30 jaar. Opleidingen in de wegtransport laten een explosief beeld zien. In 2005/2006 en 2006/2007 volgden weinig tot geen deelnemers van onder de 30 jaar deze mbo-opleidingen. Sindsdien zijn de mbo-opleidingen uitgegroeid tot een populaire pleisterplaats voor deelnemers ouder dan 30 jaar. Bij de meeste technische mbo-opleidingen haalt ruim de helft van de dertigplussers een diploma en kan zo een betere bijdrage leveren op de regionale arbeidsmarkt. Over het algemeen stromen deze dertigplussers niet door naar het hoger onderwijs.
1.2
Sector Economie & Handel Binnen de sector Economie & Handel kiezen dertigplussers vaak voor mbo-opleidingen in de subdomeinen Detailhandel en Groothandel (ruim 1.500), Zakelijke Dienstverlening (bijna 1.400), Economie en Administratie (bijna 1.200) en Particuliere Veiligheid (1.000). Zagen we in de technische sector dat sommige mbo-opleidingen gedomineerd worden door dertigplussers, in de sector Economie & Handel is dit wat minder het geval. Van de dertigplussers in deze sector haalt ruim de helft een diploma. Het diplomarendement blijft hiermee iets achter in vergelijking met alle mbo-deelnemers in de sector. Het percentage dertigplussers dat een diploma haalt, verschilt per subdomein/opleiding. In de subdomeinen Detailhandel en Groothandel, Management en Ondernemerschap, Particuliere Veiligheid en Zakelijke dienstverlening haalt 70 tot 80% een diploma. Hiermee doen de dertigplussers niet onder voor de andere deelnemers of presteren zij bij sommige opleidingen zelfs beter. In de subdomeinen Economie en Administratie en Commerciële Dienstverlening ligt het aandeel gediplomeerde deelnemers van 30 jaar of ouder beduidend lager.
1.3
Sector Zorg & Welzijn Binnen de sector Zorg & Welzijn volgen veel dertigplussers een mbo-opleiding in de subdomeinen Verpleging & Verzorging (ruim 11.500), Pedagogisch Werk (bijna 4.000), De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
7
Maatschappelijke Zorg (ruim 3.600) en Gezondheidsondersteuning (bijna 900). Ruim een kwart (28,5%) van de deelnemers binnen het subdomein Verpleging & Verzorging is 30 jaar of ouder. In tegenstelling tot de andere sectoren volgen dertigplussers in de sector Zorg & Welzijn gemiddeld genomen mbo-opleidingen op een hoger niveau. Alle dertigplussers in het subdomein Gezondheidsondersteuning volgen een opleiding op niveau 4. Opleidingen binnen het subdomein Pedagogisch Werk zijn vaak opleidingen op niveau 4 en opleidingen binnen de subdomeinen Maatschappelijke Zorg en Verpleging & Verzorging worden vaak op niveau 3 aangeboden. Daardoor is het gemiddelde opleidingsniveau van dertigplussers binnen deze subdomeinen voornamelijk niveau 3 en 4. Het scholingsrendement in de sector Zorg & Welzijn is hoog: 4 op de 5 dertigplussers haalt een mbo-diploma. Dit is ten minste even hoog, of bij sommige opleidingen zelfs iets hoger, dan het gemiddelde over alle deelnemers in de sector. Het percentage gediplomeerden verschilt nauwelijks in de verschillende opleidingen.
1.4
Sector Landbouw In de sector Landbouw volgen dertigplussers met name mbo-opleidingen in de volgende subdomeinen: Voeding & Handel (bijna 1.900), Voeding & Productie (bijna 1.800) en Natuur & Milieu (ruim 1.000). Met name in het subdomein Voeding & Handel is het aandeel dertigplussers hoog; twee derde van alle deelnemers aan deze opleidingen is 30 jaar of ouder. In het subdomein Voeding & Productie is 2 op de 5 deelnemers 30 jaar of ouder. Het scholingsrendement in de sector Landbouw is hoog. Bijna 4 op de 5 dertigplussers haalt een diploma. Hiermee doen zij niet onder voor jongere deelnemers in deze sector.
1.5
Leeswijzer In hoofdstuk 2 kijken we eerst naar de deelname van mbo’ers van 30 jaar en ouder in het mbo als geheel. Hierbij geven we een beschrijving van de omvang van de groep en kijken we of bepaalde kenmerken van de dertigplussers in het mbo zijn te geven. Specifiek richten we ons op het rendement van dertigplussers in het mbo. We geven aan welk deel van de mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder een diploma behaalt en of er sprake is van doorstroom naar het hoger onderwijs. Ten slotte maken we een inschatting van de gevolgen voor de (regionale) arbeidsmarkt als er geen deelnemers van 30 jaar en ouder een mboopleiding volgen. In de daarop volgende hoofdstukken zoomen we in op de verschillende sectoren. Achtereenvolgens richten we ons op de sectoren Techniek, Economie & Handel, Zorg & Welzijn en Landbouw. Steeds geven we kort aan wat de belangrijkste kenmerken zijn van de dertigplussers in de betreffende sector. Belangrijk punt in dit onderdeel is het rendement van de verschillende mbo-opleidingen in de sector.
8
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
2
Deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
2.1
Inleiding De laatste vijf jaar is het aantal mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder gestegen van circa 45.000 in het schooljaar 2005/2006 tot circa 60.000 in het schooljaar 2009/2010. Dit betekent dat meer dan 11% van het totaal aantal mbo’ers op dit moment 30 jaar of ouder is. De dertigplussers volgen vooral opleidingen in deeltijd via de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) of deeltijd beroepsopleidende leerweg (bol-dt).
Sector De deelname van dertigplussers is niet in alle sectoren even groot. Naar verhouding is het aandeel mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder het hoogst in de sector Landbouw (18% van alle mbo-deelnemers in de sector). Maar in absolute zin treffen we in de sectoren Zorg & Welzijn (23.000) en Techniek (19.000) de meeste dertigplussers aan. Dit zal vermoedelijk samenhangen met de omvangrijke vervangingsvraag in deze sectoren, waar volwassenen zich op vrij grote schaal om- en bijscholen. Figuur 2.1 Ontwikkeling mbo-deelnemers van 30 jaar of ouder, verdeeld naar sector, in absolute aantallen 25.000
Aantal mbo-deelnemers >= 30 jaar
2.2
20.000
15.000
10.000
5.000
0
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
2009/2010
Economie
9.791
9.293
10.177
10.153
10.514
Techniek
12.531
13.213
15.619
16.603
19.369
Zorg en Welzijn
18.577
18.764
21.051
21.614
23.118
Landbouw
3.421
3.534
3.651
4.112
5.394
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
9
2.3
Diploma Bijna twee derde van de dertigplussers die in het schooljaar 2005/2006 waren ingeschreven voor een mbo-opleiding, haalde in de jaren erna een diploma. Het aandeel gediplomeerde deelnemers van 30 jaar en ouder is iets lager dan bij deelnemers die jonger dan 30 jaar zijn (75%). Maar het betekent nog altijd dat van de bijna 45.000 dertigplussers in het schooljaar 2005/2006, 28.500 deelnemers het diploma hebben behaald. Hiermee heeft deze groep dertigplussers hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt verbeterd en zijn hierdoor beter in staat een bijdrage te leveren aan de economische bedrijvigheid in Nederland.
2.4
Gevolgen voor de regionale arbeidsmarkt Het aantal mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder varieert per regio. Met name in het zuiden en midden van het land volgen relatief veel dertigplussers een mbo-opleiding. In de regio’s Amsterdam Amstelland en Rotterdam Rijnmond volgen absoluut gezien de meeste dertigplussers een mbo-opleiding (meer dan 4.000 in beide regio’s). In de volgende figuur wordt het aantal mbo’ers van dertig jaar of ouder weergegeven. De regio’s met veel dertigplussers worden met rode en oranje kleuren aangeduid. Figuur 2.2. Aantal mbo’ers van 30 jaar of ouder, per RMC-regio, in absolute aantallen
10
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
2.5
Hoger onderwijs Van de dertigplussers die in het schooljaar 2005/2006 een mbo-opleiding volgden, stroomde 2,4% door naar het hbo. Dit percentage is aanzienlijk lager dan bij de groep mbodeelnemers die jonger is dan 30 jaar (22,4%). Maar het gaat bij de groep dertigplussers nog altijd om 1.100 gekwalificeerde deelnemers die hun weg naar het hbo hebben gevonden en hiermee op korte termijn een belangrijke bijdrage leveren aan de kenniseconomie.
2.6
Conclusie Het aandeel dertigplussers in het mbo is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. Deelname aan het mbo is voor deze groep geenszins vrijblijvend; de meerderheid haalt een diploma en versterkt hiermee de (regionale) arbeidsmarkt. Daarnaast stromen 1.100 gediplomeerde mbo’ers van 30 jaar of ouder door naar het hoger onderwijs.
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
11
12
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
3
Deelname van dertigplussers in de sector Techniek Binnen de sector Techniek volgen dertigplussers met name mbo-opleidingen in de volgende subdomeinen: Procesindustrie (7.500), Elektrotechniek (3.000), Wegtransport (bijna 2.500), Logistiek (1.500) en Werktuigbouwkunde (1.000). Het aandeel van dertigplussers in een aantal technische mbo-opleidingen is aanzienlijk. Zo is bijvoorbeeld twee derde van alle deelnemers aan opleidingen in de Procesindustrie 30 jaar of ouder. Figuur 3.1 Ontwikkeling van het aantal mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder in de sector Techniek, verdeeld naar subdomein, in absolute aantallen
Technische mbo-opleidingen zijn de laatste jaren zichtbaar aantrekkelijker geworden voor deelnemers van 30 jaar en ouder. Er is duidelijk sprake van een groei van het aantal deelnemers. Met name binnen het subdomein Procesindustrie nam het aantal dertigplussers de afgelopen jaren flink toe. In het subdomein Elektrotechniek is het aantal dertigplussers vooral in de periode 2005-2007 aanzienlijk gestegen. Het subdomein Wegtransport laat een explosief beeld zien. In de schooljaren 2005/2006 en 2006/2007 werden deze opleidingen vrijwel niet gevolgd door deelnemers van 30 jaar of ouder, maar na het schooljaar 20062007 is het aantal dertigplussers fors gestegen. Bij opleidingen in de subdomeinen Logistiek en Werktuigbouwkunde is de laatste jaren sprake van een redelijk stabiel aantal dertigplussers.
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
13
3.1
Niveau en leerweg Van alle deelnemers aan een technische mbo-opleiding volgt 1 op de 10 een opleiding op niveau 1, een derde op niveau 2, een kwart op niveau 3 en twee vijfde op niveau 4. Wanneer de totale groep mbo-deelnemers wordt vergeleken met dertigplussers is te zien dat het aandeel dertigplussers op niveau 1 aanzienlijk hoger ligt dan bij de totale groep deelnemers, terwijl het aandeel van dertigplussers op niveau 4 beduidend lager ligt in vergelijking met de totale groep. Binnen het subdomein Procestechniek volgt twee derde van de dertigplussers, bij Elektrotechniek 90% en bij Wegtransport zelfs 99% een opleiding op niveau 1 of 2. Binnen het subdomein Werktuigbouwkunde daarentegen volgt bijna twee derde een opleiding op niveau 3 of 4. Dit laatste is dus hoger dan gemiddeld bij alle deelnemers aan een technische mbo-opleiding. Figuur 3.2 Mbo-deelnemers in de sector Techniek verdeeld naar niveau van de opleiding, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in % 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% assistentenopleiding
basisberoepsopleiding
vakopleiding
middenkader/specialist
alle mbo-deelnemers mbo-deelnemers >= 30 jaar In de technische sector volgen deelnemers verhoudingsgewijs vaker dan in andere sectoren een mbo-opleiding via de beroepsbegeleidende (bbl) leerweg. Een groot aantal van deze bbl’ers is 30 jaar of ouder. Het aandeel bbl’ers van 30 jaar en ouder in de technische sector is, in verhouding tot andere sectoren, hoger dan gemiddeld.
14
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
Figuur 3.3 Mbo-deelnemers in de sector Techniek, verdeeld naar leerweg en leeftijdsgroep, in %
alle mbo-deelnemers
Bol voltijd
alle mbo-deelnemers techniek
Bol deeltijd Bbl alle mbo-deelnemers >= 30 jaar
alle mbo-deelnemers techniek >= 30 jaar
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
In absolute zin volgen de meeste dertigplussers een bbl-opleiding in de subdomeinen Procesindustrie, Elektrotechniek en Wegtransport. Het aandeel bbl’ers is met name hoog in de grote technische subdomeinen, zoals de Logistiek, Procesindustrie en Wegtransport. In de wat kleinere subdomeinen, zoals Hout en Meubel, Ambachtelijke Techniek, Transport, Scheepvaart en Logistiek, is het aandeel bbl’ers van 30 jaar en ouder wat kleiner. Tabel 3.1 Aantal mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder in de sector Techniek, verdeeld naar leerweg, in abs. aantallen en %
Bol Vt
Bol Dt
Bbl
Totaal
Aandeel bbl (%)
Procesindustrie
3
58
7.410
7.471
99,2
Elektrotechniek
116
382
2.484
2.982
83,3
10
11
2.339
2.360
99,1
3
6
1.579
1.588
99,4
Werktuigbouwkunde
23
100
941
1.064
88,4
Installatietechniek
35
90
727
852
85,3
Wegtransport Logistiek
Bouwkunde Overige technische opleiding
3.2
7
72
544
623
87,3
163
529
2.143
2.835
75,6
Rendement
Ruim de helft van de dertigplussers in de sector Techniek haalt een diploma en kan op die manier een betere bijdrage leveren op de regionale arbeidsmarkt. Het percentage gediplomeerde dertigplussers ligt wat lager dan het percentage gediplomeerden van alle deelnemers aan een technische mbo-opleiding.
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
15
Figuur 3.4 Gediplomeerde mbo-deelnemers in de sector Techniek, verdeeld naar subdomein, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in %
Procesindustrie Elektrotechniek Wegtransport Logistiek Industriële automatisering Werktuigbouwkunde totaal techniek 0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
alle deelnemers
deelnemers >= 30 jaar
De meerderheid van dertigplusdeelnemers stroomt niet door binnen het onderwijs. Deze deelnemers kiezen gericht voor een bepaalde opleiding en verlaten het onderwijs na het behalen van het gewenste diploma. Er is dus weinig tot geen sprake van diplomastapeling. De doorstroom naar het hoger onderwijs bij mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder binnen de sector Techniek is zeer beperkt. Van de dertigplussers in het schooljaar 2005/2006, is in de jaren erna 1,2% doorgestroomd naar het hoger onderwijs. Ter vergelijking, van de groep deelnemers aan een technische mbo-opleiding jonger dan 30 jaar, is in het schooljaar 2005/2006 20% doorgestroomd naar het hoger onderwijs.
16
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
4
Deelname van dertigplussers in de sector Economie & Handel Binnen de sector Economie & Handel volgen dertigplussers met name een mbo-opleiding binnen de volgende subdomeinen: Detailhandel en Groothandel (ruim 1.500), Zakelijke Dienstverlening (bijna 1.400), Economie en Administratie (bijna 1.200) en Particuliere Veiligheid (1.000). Een fors aandeel dertigplussers treffen we aan in de subdomeinen Particuliere Veiligheid (20%) en Zakelijke Dienstverlening (12%). Zagen we in de technische sector dat sommige mbo-opleidingen gedomineerd worden door dertigplussers, in de sector Economie & Handel is dit wat minder het geval.
4.1
Niveau en leerweg Van alle mbo-deelnemers in de sector Economie & Handel volgt ruim 7% een opleiding op niveau 1, een kwart op niveau 2, ruim twee vijfde op niveau 3 en een kwart op niveau 4. Bij dertigplussers ligt de verhouding iets anders. Het aandeel dertigplussers op niveau 1 is aanzienlijk hoger dan gemiddeld en het aandeel op niveau 3 is aanzienlijk lager dan gemiddeld. Bijna 1 op de 5 dertigplussers volgt een opleiding op niveau 4. Alle dertigplussers die mbo-opleidingen volgen in de subdomeinen Zakelijke Dienstverlening en Management en Ondernemerschap volgen een opleiding op niveau 4. De opleidingen binnen het subdomein Particuliere Veiligheid worden op niveau 2 aangeboden en de opleidingen Commerciële Dienstverlening vrijwel altijd op niveau 3. Figuur 4.1 Mbo-deelnemers in de sector Economie & Handel, verdeeld naar niveau van de opleiding, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in %
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% assistentenopleiding
basisberoepsopleiding
alle mbo-deelnemers
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
vakopleiding
middenkader/specialist
mbo-deelnemers>=30 jaar
ecbo
17
Ongeveer 90% van de dertigplussers in de sector Economie & Handel volgt de opleiding in de beroepsbegeleidende leerweg. Een uitzondering hierop zijn de opleidingen binnen het subdomein Economie en Administratie; bijna de helft van de dertigplussers volgt hier een opleiding in de beroepsopleidende leerweg (bol). Figuur 4.2 Aandeel bbl’ers van 30 jaar of ouder in de sector Economie & Handel, verdeeld naar subdomein, in %
Management en Ondernemerschap
Commerciële Dienstverlening
Particuliere Veiligheid
Economie en Administratie
Zakelijke Dienstverlening
Detailhandel en Groothandel
0%
4.2
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90% 100%
Rendement Ruim de helft van de dertigplussers in de sector Economie & Handel sluit de opleiding af met een diploma. Het diplomarendement van dertigplussers is wat lager in vergelijking met alle mbo-deelnemers in de sector (ruim 70%). Het percentage gediplomeerden in de verschillende mbo-opleidingen laat een gedifferentieerd beeld zien. Bij mbo-opleidingen in de subdomeinen Detailhandel en Groothandel, Management en Ondernemerschap, Particuliere Veiligheid en Zakelijke Dienstverlening haalt 70 tot 80% van alle deelnemers een diploma. Over het algemeen geldt dit ook voor dertigplussers. Bij sommige opleidingen is het percentage gediplomeerden onder dertigplussers zelfs hoger dan onder de totale groep deelnemers. Het percentage gediplomeerde dertigplussers bij opleidingen in de subdomeinen Economie en Administratie en Commerciële Dienstverlening ligt echter beduidend lager (circa 30%).
18
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
Figuur4.3 Gediplomeerden mbo-deelnemers in de sector Economie & Handel, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in % Detailhandel en Groothandel
Zakelijke Dienstverlening
Economie en Administratie
Particuliere Veiligheid
Commerciële Dienstverlening
Management en Ondernemerschap
Totaal E&H 0%
10%
20%
30%
40%
50%
mbo-deelnemers >= 30 jaar
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
60%
70%
80%
90% 100%
alle mbo-deelnemers
19
20
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
5
Deelname van dertigplussers in de sector Zorg & Welzijn Binnen de sector Zorg & Welzijn volgt een groot aantal dertigplussers een mbo-opleiding in de volgende subdomeinen: Verpleging & Verzorging (ruim 11.500), Pedagogisch Werk (bijna 4.000), Maatschappelijke Zorg (ruim 3.600) en Gezondheidsondersteuning (bijna 900). Ruim een kwart (28,5%) van de mbo-deelnemers binnen het domein Verpleging & Verzorging is 30 jaar of ouder.
5.1
Niveau en leerweg Opleidingen in de sector Zorg & Welzijn worden veelal aangeboden op niveau 3 en 4. Hierdoor is het opleidingsniveau van zowel deelnemers jonger dan 30 jaar als ouder dan 30 jaar relatief hoog. dertigplussers volgen naar verhouding vaker een opleiding op niveau 3, terwijl deelnemers jonger dan 30 jaar naar verhouding vaker een opleiding op niveau 4 volgen. Figuur 5.1 Mbo-deelnemers in de sector Zorg & Welzijn, verdeeld naar niveau van de opleiding, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in % 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% assistentenopleiding
basisberoepsopleiding
alle mbo-deelnemers
vakopleiding
middenkader/specialist
mbo-deelnemers>=30 jaar
Alle dertigplussers die een mbo-opleiding volgen in het subdomein Gezondheidsondersteuning, volgen een opleiding op niveau 4. De mbo-opleidingen binnen het domein Pedagogisch Werk worden met name aangeboden op niveau 4. De mbo-opleidingen binnen de domeinen Maatschappelijke Zorg en Verpleging & Verzorging worden veelal aangeboden op niveau 3. Het aandeel dertigplussers op niveau 3 en 4 is derhalve hoog (grootste aanbod van opleidingen).
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
21
Figuur 5.2 Mbo-deelnemers van 30 jaar en ouder in de sector Zorg & Welzijn, verdeeld naar niveau van de opleiding, in %
Gezondheidsondersteuning
Maatschappelijke Zorg middenkader/specialist vakopleiding basisberoepsopleiding Pedagogisch Werk
assistentenopleiding
Verpleging en Verzorging
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
De meerderheid van dertigplussers volgt een opleiding via de beroepsbegeleidende leerweg. In het subdomein Verpleging & Verzorging is dit 90% van de dertigplussers en bij Pedagogisch Werk & Maatschappelijke Zorg is dit 4 op de 5 deelnemers. Een uitzondering is het subdomein Gezondheidsondersteuning, het aandeel bbl’ers van 30 jaar en ouder is hier minder groot (bijna 40%). De meeste opleidingen in dit subdomein worden aangeboden via de beroepsopleidende leerweg. Figuur 5.3 Aandeel bbl’ers van 30 jaar of ouder in de sector Zorg & Welzijn, in %
Verpleging en Verzorging
Pedagogisch Werk
Maatschappelijke Zorg
Gezondheidsondersteuning
0%
22
10%
ecbo
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
5.2
Rendement Het scholingsrendement van dertigplussers in de sector Zorg & Welzijn is hoog: 4 op de 5 mbo-deelnemers in deze sector haalt een diploma. Dit is even hoog, en is sommige subdomeinen zelfs iets hoger, dan het gemiddelde over alle mbo-deelnemers in de sector. Figuur 5.4 Gediplomeerden mbo-deelnemers in de sector Zorg & Welzijn, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in %
Verpleging en Verzorging
Pedagogisch Werk
Maatschappelijke Zorg
Gezondheidsondersteuning
Totaal Z&W
0%
10%
20%
30%
40%
mbo-deelnemers >= 30 jaar
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
50%
60%
70%
80%
90%
alle mbo-deelnemers
23
100%
24
ecbo
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
6
Deelname van dertigplussers in de sector Landbouw Binnen de sector Landbouw volgen dertigplussers met name mbo-opleidingen in de volgende subdomeinen: Voeding & Handel (bijna 1.900), Voeding & Productie (bijna 1.800) en Natuur & Milieu (ruim 1.000). Vooral binnen het subdomein Voeding & Handel is het aandeel dertigplussers hoog; twee derde van alle deelnemers aan deze opleidingen is 30 jaar en ouder. Ook binnen het domein Voeding & Productie nemen dertigplussers een behoorlijk deel van het deelnemersbestand in: 2 van de 5 deelnemers is 30 jaar of ouder.
6.1
Niveau en leerweg Een groot aantal mbo-deelnemers binnen de sector Landbouw volgt een opleiding op niveau 3 en 4. Op dit niveau worden de meeste mbo-opleidingen binnen de sector aangeboden. dertigplussers volgen echter met name opleidingen op niveau 1 en 2 (ruim twee derde van alle deelnemers). Opleidingen op niveau 4 worden vrijwel niet gevolgd door dertigplussers. Deelnemers op niveau 1 volgen met name een opleiding in het subdomein Voeding en Handel. Ruim de helft van het aantal deelnemers binnen het subdomein Natuur & Milieu volgt een opleiding op niveau 3 en 4. Figuur 6.1 Mbo-deelnemers in de sector Landbouw, verdeeld naar niveau van de opleiding, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in %
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% assistentenopleiding
basisberoepsopleiding
alle mbo-deelnemers
vakopleiding
middenkader/specialist
mbo-deelnemers>=30 jaar
Opleidingen in de sector landbouw worden veelal aangeboden via de beroepsbegeleidende leerweg. Het aandeel bbl’ers binnen de totale groep deelnemers is derhalve hoog. Deelnemers van 30 jaar of ouder volgen hun opleiding vrijwel altijd via deze leerweg.
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
ecbo
25
Figuur 6.2 Aandeel bbl’ers van 30 jaar of ouder in de sector Landbouw, in %
alle mbo-deelnemers
bol voltijd
alle mbo-deelnemers lb
bol deeltijd bbl
alle mbo-deelnemers >=30 jaar
alle mbo-deelnemer lb>=30 jaar
0%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Rendement Ongeveer 4 op de 5 van alle mbo-deelnemers in de sector Landbouw haalt een diploma. Er is in de verschillende subsectoren nauwelijks een verschil tussen het diplomaresultaat van mbo-deelnemers jonger dan 30 jaar en mbo-deelnemers van 30 jaar of ouder. Figuur 6.3 Gediplomeerden mbo-deelnemers in de sector Landbouw, alle deelnemers vergeleken met dertigplussers, in %
Voeding en Productie
Voeding en Handel
Natuur en Milieu
Totaal Landbouw
0%
10%
20%
30%
mbo-deelnemers >= 30 jaar
26
ecbo
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
alle mbo-deelnemers
De deelname van dertigplussers in het mbo-onderwijs
