De coassistent op Curaçao!
Een praktische gids! Coraad 2014 05-09-2014
1|P a g e
INHOUDSOPGAVE Voorwoord .............................................................................................................................................................. 3 Contact ................................................................................................................................................................ 3 Deel I: Wat moet je allemaal regelen? .................................................................................................................... 4 Vroeg na je inloting ............................................................................................................................................. 4 Een maand voor vertrek ...................................................................................................................................... 5 Belangrijk om mee te nemen .............................................................................................................................. 5 Deel II: Over het eiland ........................................................................................................................................... 6 Algemene informatie over Curaçao .................................................................................................................... 7 Praktische zaken op het eiland ........................................................................................................................... 8 Deel III: Over je coschappen.................................................................................................................................. 12 Praktische zaken ................................................................................................................................................ 12 Inhoudelijke zaken ............................................................................................................................................ 14 Introductie......................................................................................................................................................... 18 Rechten en plichten .......................................................................................................................................... 21
2|P a g e
VOORWOORD Bon biní betekent in het Papiaments 'welkom'. Met dit 'Bonbiní boekje' wil ik de coassistenten die naar Curaçao zullen komen om hun stages te doen, welkom heten. Het is de bedoeling om de coassistenten hierin het één en ander te vertellen over de gang van zaken in het Sint Elisabeth Hospitaal, waar zij zullen gaan werken en over Curaçao, waar zij enige tijd zullen gaan wonen. Men kan in deze klapper vinden hoe het gaat op de diverse afdelingen van ons ziekenhuis. Voor het verkrijgen van goed onderwijs zal de coassistent een actieve rol moeten spelen in het gebeuren rond de patiënt. Hij/zij zal dus informatie moeten vragen en trachten zoveel mogelijk present te zijn, daar waar hij/zij deze informatie kan opdoen. Door zo te handelen zal hij/zij de docent ook stimuleren om hem of haar iets meer te vertellen, maar ook zal hij/zij met recht kunnen reclameren als de docent zich niet voldoende aan de afspraken houdt. Een coassistentschap is in principe het praktische deel van de opleiding tot basisarts, hetgeen betekent dat er, uitgaande van de casus (nu in de praktijk) commentaar wordt geleverd of opmerkingen worden geplaatst en voordrachten gegeven. Daarom is het belangrijk dat er een goede communicatie ontstaat tussen de docent en de coassistent. Dit hangt af van beide betrokkenen. De verwachting dat men alles in deze fase van de opleiding voorgeschoteld krijgt is nergens het juiste uitgangspunt om kennis te vergaren. Het is me in de loop der jaren gebleken dat de coassistenten die in deze stageperiode de meeste kennis opdoen en dus ook tevreden zijn, meestal zelf het initiatief hebben genomen tijdens het coassistentschap. Men bedenke dat het een privilege en een voordeel is om op Curaçao de coassistentschappen te doen, omdat het voor de moderne arts een noodzaak is te kunnen functioneren in èn met andere culturen. Dus ook als men naar het huidige Nederland terugkeert, zal men profijt hebben van het verblijf op Curaçao. Ik hoop dat deze wegwijzer —samen met het introductieboekje— zal mogen bijdragen tot een leerzaam en plezierig verblijf op Curaçao en in het bijzonder in het Sint Elisabeth Hospitaal.
Prof. Dr. Ashley J. Duits Onderwijscoördinator
CONTACT Heb je vragen over de gang van zaken op Curaçao, neem dan contact op met de onderwijsmedewerkers van de NASKHO te Curaçao, Scarlet van Belle en Ella Engelhardt (
[email protected]) Als het gaat om vragen die meer betrekking hebben op Groningen kun je contact opnemen met Mirella Zuidema (
[email protected]). Voor coschapinhoudelijke vragen is Prof. Dr. A.J. Duits te bereiken via het onderwijsbureau. Mocht je andere vragen hebben, neem dan contact op met de coraad via
[email protected].
3|P a g e
DEEL I: WAT MOET JE ALLEMAAL REGELEN? Je bent ingeloot voor Curaçao en je wilt waarschijnlijk niets liever dan naar dit prachtige eiland komen. Voor een jaar coschappen op Curaçao moet je echter wel een aantal zaken regelen. Hieronder hebben we geprobeerd een overzicht te geven van de praktische zaken die geregeld moeten worden.
VROEG NA JE INLOTING Je ontvangt een mail van NASKHO met een uitleg over je rooster en het verzoek een pasfoto en kopie paspoort te mailen. Daarnaast heb je het volgende nodig:
WAT JE NODIG HEBT OM EEN VERKLARING VAN RECHTSWEGE AAN TE VRAGEN
Uittreksel van je geboorteregister: deze kun je bij je geboortegemeente opvragen. In de meeste gevallen kan dat zelfs online, dan wordt het officiële document naar je toegestuurd. Verklaring Omtrent Gedrag (VOG): deze kun je aanvragen bij de gemeente waar je woont. In Groningen kun je online een afspraak maken en alvast het formulier invullen voor de aanvraag. Let op: het aanvragen kan 6 weken duren en bij aankomst op Curaçao mag de verklaring niet ouder zijn dan 3 maanden! 4 pasfoto’s Een kopie van je paspoortblad. Zorg ervoor dat je paspoort nog minimaal 6 maanden na terugkomst geldig is. Bankrekeningnummer voor de tegemoetkoming van je ticket (± € 910,00)
ZAKEN DIE JE ZELF MOET REGELEN
Papiaments lessen: deze zijn verplicht. Mail zo snel mogelijk nadat je te horen krijgt dat je naar Curaçao mag met Lus Gijsbertha:
[email protected]. De kosten voor de lessen zijn € 200,00. Bewaar de kwitantie goed en neem deze mee naar Curaçao. De helft van je lesgeld krijg je hier namelijk terug. Op Curaçao is er ook een vervolgcursus Papiaments: deze is verplicht. Dit wordt vanuit de NASKHO vergoed en zal eens in de paar maanden plaats vinden. Afhankelijk van wanneer je aan komt, stroom je in de eerst volgende groep in. De eerste afspraak wordt door het onderwijsbureau gemaakt. De gegevens daarvoor krijg je per mail door Scarlet of Ella toegestuurd. Wanneer je een keer niet kunt komen, moet je je bij de mevrouw Statius (de lerares) en het onderwijsbureau afmelden. Wanneer mevrouw Statius vindt dat je na de 6 lessen niet voldoende kennis hebt van de taal, moet je dit, voordat je aan je huisartsenstage begint, inhalen. Anders kan je niet aan de stage beginnen. Huisvesting: Regel je huisvesting en begin hier op tijd mee. Kijk in deel II van het boekje onder ‘huisvesting’ voor meer informatie hierover. Vliegticket boeken: Begin hier ook al vroeg mee, dat scheelt vaak in de kosten. Zorg ervoor dat je een week voordat je coschappen beginnen, aankomt om zaken op Curaçao te regelen. Je kan niet met een one-way ticket naar het eiland komen. Vaak is het echter niet mogelijk om meer dan een jaar van tevoren een retourticket te boeken. Via Kilroy kan in de meeste gevallen je retourdatum kosteloos omgezet worden. Besluit je toch om met een one-way ticket het eiland op te komen, zorg er dan wel voor dat je een kopie van de brief die aantoont dat je coschappen gaat lopen op Curaçao mee hebt voor de douane. Soms is dit echter niet voldoende en moet je ter plekke nog een ticket terug naar Nederland of naar een andere bestemming boeken. Houdt hier rekening mee. Het verdient sterke aanbeveling een tot twee weken voor het begin van je coschappen op Curaçao aan te komen, in verband met het acclimatiseren, de jetlag, het regelen van het een en ander, en ook om het eiland een beetje te verkennen. Vliegen vanuit Nederland kan via KLM, AirBerlin of Arke Fly (vaak rechtstreeks). Dit zijn waarschijnlijk niet alle (gunstige) mogelijkheden. Je kunt altijd bij verschillende reisbureaus langs gaan om te informeren naar de mogelijkheden. Een reisbureau kan bovendien bemiddelen in het omboeken van je retourdatum, het meenemen van extra bagage en andere praktische zaken. Studiefinanciering: je kunt bij de DUO aangeven dat je in het buitenland gaat wonen en studeren. Daarmee ontvang je in ieder geval een uitwonende beurs. Bovendien kun je de OV-vergoeding stop 4|P a g e
zetten zodat je iedere maand nog een extra bedrag op je rekening krijgt. Let wel op: hiervoor moet je ook je OV-kaart zelf deactiveren bij een oplaadpunt. Meer informatie hierover kun je vinden op de DUO site. Ook is het raadzaam iemand in Nederland te machtigen om beslissingen te nemen over je studiefinanciering als jij op Curaçao bent. Mocht het nodig zijn dan kan diegene voor jou gemakkelijk alles regelen in Nederland. Bankpas: De meeste coassistenten pinnen gewoon geld met vanaf hun Nederlandse bankrekening op Curaçao. Bij vrijwel alle pinautomaten is dat mogelijk. Zorg er echter wel voor dat je je bankpas activeert om te pinnen in het buitenland. Dit kan vaak gemakkelijk via de site van je bank. Overschrijven van een Nederlandse rekening naar een Antilliaanse rekening is duur en je kunt trouwens alleen een bankrekening op Curacao openen wanneer je ingeschreven bent. Het meeste betalingsverkeer gaat hier toch met cash. Huur voor huizen kun je vaak ook op Nederlandse rekeningen overmaken. Zorgverzekering: Houd er rekening mee dat je zorgverzekering niet automatisch je verblijf op Curaçao dekt. Heb je een zorgverzekering met buitenlanddekking? Dan is alles geregeld. Zo niet, dan kun je navragen bij je zorgverzekeraar wat de mogelijkheden zijn. Neem voor het kunnen indienen van je papieren voor je verblijfsvergunning de originele polis mee, plus een bewijs dat je verzekering betaald is voor de periode dat je op Curaçao woonachtig bent. Andere mogelijkheid: sluit een 'Globetrotterverzekering' (voor stages langer dan drie maanden) bij Elvia af (via My Travel) of Delta Lloyd (langdurig doorlopende reisverzekering). Mocht je lid zijn van het NOB (duikvereniging), dan kun je je via deze vereniging ook relatief goedkoop verzekeren.
EEN MAAND VOOR VERTREK
Vraag aan Mirella Zuidema naar de brief waarin staat dat je coschappen gaat lopen op het eiland. Deze brief is belangrijk om de douane door te komen. Ga naar de dienst AV&M (tel. 050-3614535) om de volgende zaken te regelen: o Mantoux-test o Hepatitis B titer (vaak heb je deze al) o MRSA-test o Varicellatiter-bepaling Je krijgt de uitslag via de post thuis gestuurd. Probeer deze informatie in het Engels te krijgen. Als je nog naar het buitenland wilt is dat handig. Zorg ervoor dat Mirella Zuidema een verklaring krijgt van bovenstaande bepalingen. Zij mailt ze naar Curaçao. Overige vaccinaties voor reizen die je wilt gaan maken kun je ook op Curaçao krijgen. Laat de NASKHO weten wanneer je aankomt: datum, aankomsttijd en vluchtnummer. Vaak kun je opgehaald worden door je huurbaas, toekomstige huisgenootjes of coassistenten die je misschien al kent. Mocht dit niet lukken dan kun je altijd de coraad mailen of zij iets voor je kunnen regelen.
BELANGRIJK OM MEE TE NEMEN Er zijn een aantal zaken die je sowieso mee moet nemen in je koffer naar Curaçao: De brief van Mirella Zuidema als bewijs dat je coschappen komt lopen op Curaçao. Dit is belangrijk voor de douane. Zorg er dan ook voor dat dit in je handbagage zit. Bij aankomst bij de douane — indien er naar gevraagd wordt — kun je het document laten zien en invullen dat je een jaar blijft voor stage op het kaartje dat je krijgt (dit moet je goed bewaren!). Je eindbeoordelingsformulier Professionele Ontwikkeling M1 (Coach) of een kopie hiervan. Kwitantie van de Papiaments lessen. Het origineel van je zorgpolis en een kopie van je bankrekening waarop staat dat de zorgverzekering wordt afgeschreven. Dit is nodig voor de aanvraag voor een verblijfsvergunning.
5|P a g e
VERKLARING VAN RECHTSWEGE Wanneer je langer dan zes maanden op Curacao verblijft, moet je een verklaring van rechtswege aanvragen. Wanneer NASKHO je aanmelding binnenkrijgt, vragen wij bij de Immigratie een factuur op. Wanneer deze door ons betaald is, proberen wij in de introductieweek een afspraak voor je te maken bij dit bureau. Je moet meenemen naar de afspraak: Stagiaire
Betalingsbewijs0 leges en retributies (origineel aantonen voor inzage); Origineel aanvraag formulier; Kopie geldig paspoort (indien meerdere nationaliteiten, kopie van alle paspoorten); Kopie geboorte akte1 (niet ouder dan 1 jaar). Origineel aantonen voor inzage; Verklaring omtrent gedrag van de laatste woonplaats (niet ouder dan 3 maanden). Origineel indienen; Stage overeenkomst ondertekend door onderwijsinstelling, stage verlenend bedrijf en stagiaire; Kopie uittreksel van de kamer van koophandel (niet ouder dan 6 mnd.); Bewijs van inschrijving onderwijs instelling; Kopie polis blad geldige ziektekosten verzekering, met dekking Curaçao voor de periode van verblijf. Bewijs van levensonderhoud
Wanneer je alles hebt ingeleverd, krijg je een aantal weken later weer een oproep, nu om de verklaring af te halen.
6|P a g e
DEEL II: OVER HET EILAND Hierbij als bijdrage aan het 'Bon Bini boekje' een praktisch stukje informatie voor de coassistenten die op Curaçao hun coschappen gaan lopen. De informatie is zo compleet mogelijk overgenomen van vroegere covertegenwoordigingen (1994), waarbij de namen Klaas-Johan Wieringa en Nanne P. Kort genoemd moeten worden, en betreft zowel specifiek op de coassistent gerichte informatie als een gedeelte met algemene informatie over Curaçao.
ALGEMENE INFORMATIE OVER CURAÇAO Het eiland werd ontdekt in 1499 door één van de luitenants van Columbus, namelijk Alonso de Ojeda. Pas ongeveer 20 jaar later verscheen de naam 'Curaçao' voor het eerst op een (Portugese) landkaart, daar de Spanjaarden het eiland oorspronkelijk 'Gigan' hadden gedoopt, omdat de indianen die zij hier aantroffen gemiddeld zo’n twee meter tien (2.10 m) lang waren. Men verschilt van mening over het ontstaan van het woord Curaçao. Het meest waarschijnlijke is dat de Spanjaarden het eiland na een bepaalde tijd 'curazón' (hart) noemden en dat de beroemde Portugese landkaartmakers van die tijd het woord letterlijk in hun eigen taal overnamen als 'Curaçau' of 'Curaçao' (hoewel deze woorden ook andere betekenissen hebben in de Portugese taal). Curaçao bleef Spaans totdat de Nederlanders het in 1643 veroverden. Van de vroegere directeurs-generaal is Peter Stuyvesant de meest bekende. Hij vervulde in 1647 de dubbelrol van directeur-generaal van Nieuw-Nederland (nu voornamelijk 'New England', met destijds als voornaamste nederzetting Nieuw Amsterdam - New York -) en directeur-generaal van Curaçao. Vanaf het einde van de zeventiende eeuw tot aan het begin van de negentiende eeuw vond er 'stuivertje wisselen' plaats tussen de Engelsen en de Nederlanders. Nu eens waren de Engelsen, dan weer de Nederlanders de baas, terwijl de Fransen ook steeds weer probeerden het eiland te veroveren (waar zij eens bijna in geslaagd zijn, waarop ze echter genoegen namen met een afkoopsom voor Willemstad). In 1815 werd in het 'verdrag van Parijs' besloten dat aan Nederland de heerschappij over Curaçao zou worden gegeven. Curaçao was toevallig op het moment (vanaf 1807) in Engelse handen. De koloniale status van Curaçao werd in 1954 gewijzigd toen de Nederlandse Antillen volledig zelfbestuur kregen binnen Koninkrijksverband.
OMVANG EN OORSPRONG Hoewel Curaçao het grootste eiland is van de Nederlandse Antillen is haar oppervlakte slechts 444 vierkante kilometers. De geologen zijn het erover eens dat Curaçao, in een zeer ver en grijs verleden is ontstaan door uitbarstingen van twee vulkanen. De omvang van het eiland blijft ongeveer hetzelfde want ondanks dat de Caribische Zee aan de noordkant heel langzaam kleine stukjes afknabbelt, bouwen de koraaldiertjes deze weer op aan de zuidkust.
KLIMAAT De gemiddelde temperatuur op Curaçao is net iets meer dan 31 graden maximaal en bijna 26 graden minimaal over een heel jaar De maandelijkse temperatuursverschillen in een jaar zijn gemiddeld echter niet meer dan een graad of drie. Echt regenachtig is het op Curaçao niet. Gedurende het hele laar valt er gemiddeld 550 millimeter regen en dat is ongeveer tweederde van wat er in Nederland per jaar valt. Weerberichten zijn niet echt nodig op Curaçao, er zijn slechts drie of vier dagen per jaar dat de zon niet schijnt. Wat Curaçao met haar zogenaamde 'steppe-klimaat' leefbaar maakt is de constante noordoost passaat.
BEVOLKING De totale bevolking bestaat volgens de laatste volkstelling in 2011 uit bijna 150.000 inwoners, waarbij ongeveer de helft jonger is dan 21 jaar. Deze bevolking is een samensmelting van bijna alle rassen en subrassen ter wereld (wat wel logisch is voor een, door de eeuwen heen, belangrijke havenplaats op een kruispunt van wereld scheepvaartroutes). Officieel zijn er ongeveer 80 verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd.
7|P a g e
TALEN Omdat de Spanjaarden, de Nederlanders en de Engelsen Curaçao als een ideale marktplaats zagen voor de slavenhandel, zowel voor het Caribisch gebied als voor de beide Amerika’s, vormden (ook vóór de afschaffing van de slavernij) de West-Afrikanen de grootste bevolkingsgroep van het eiland. Op één of andere manier moesten al deze mensen toch met elkaar kunnen communiceren. Dit gebeurde in de eerste plaats door middel van een taal, het Papiaments, dat niet lokaal is ontstaan in het Caribisch gebied maar aan de West-Afrikaanse kust, als 'lingua franca' tussen de slaven en de (aanvankelijk meestal Portugese, maar later ook vaak Hollandse) slavenhandelaren. Een lingua franca is een (vaak primitieve) mengvorm van verschillende talen die als doel heeft dat ze de communicatie mogelijk maakt tussen vreemdelingen die elkaar anders niet zouden verstaan. Het Papiaments heeft dus een belangrijke Afro-Portugese kern, maar het bevat ook menig woord van andere origine. De grammatica is eenvoudig (geen vervoegingen, geen verbuigingen), maar niettemin beschikt het over een respectabel vocabulaire, te vergelijken met de eendelige ('kleine') Van Dale (circa 100.000 woorden). Pater Sandoval, een linguïstisch geïnteresseerde Spaanse missionaris, heeft in de 16-de eeuw te San Tomé (aan de West-Afrikaanse kust) hetzelfde Afro-Portugees opgetekend dat hij in Cartagena, een Caribische havenstad, (thans gelegen in de republiek Colombia), tussen de slaven hoorde spreken. Alleen op de benedenwindse Nederlandse Antillen en Aruba werd de Afro-Portugese lingua franca, die primair ontstaan was om de communicatie tussen slaven en slaveneigenaren mogelijk te maken, geleidelijk overgenomen door alle bevolkingsgroepen (inbegrepen de elitaire), ook binnen de groepen afzonderlijk en ook tussen familieleden onderling. Op de andere voormalige slavenkoloniën werd de taal van de slavenmeesters (Engels, Frans of Spaans) uiteindelijk in verbasterde vorm door de (voormalige) slaven overgenomen. Het Papiaments werd in de loop der jaren verrijkt met woorden uit tal van andere talen, met name uit het Nederlands. Op de Kaap-Verdische eilanden aan de West-Afrikaanse kust kan men zich tegenwoordig nog altijd behelpen met het Papiaments. Alleen zullen de Kaap-Verdianen waarschijnlijk wel moeite hebben met woorden als 'stoel' (= stoel) of 'kruising' (= kussentje) of 'onsebá' (= onzichtbaar). Ofschoon Portugees, West-Afrikaans, Nederlands, Spaans en Engels de taal overheersen, kan men in het Papiaments woorden en taaleigenschappen van minstens twintig andere talen herkennen.
PRAKTISCHE ZAKEN OP HET EILAND PASPOORT – INSCHRIJVING - IDENTITEITSBEWIJS Bij aankomst zal je een stempel in het paspoort krijgen voor een verblijf van drie maanden als toerist. Mocht je paspoort toch worden ingenomen, meldt dit dan zo snel mogelijk bij Scarlet van Belle of Ella Engelhardt, de onderwijsbeheerders van de NASKHO. Het niet hebben van een geldige verblijfsvergunning zou problemen kunnen opleveren bij interinsulair verkeer of een reis naar het buitenland: bij terugkeer op Curaçao kan de douane of vreemdelingendienst zeer vervelend doen.
BAGAGE Meestal mag je in het vliegtuig 20-25 kilo bagage exclusief handbagage meenemen. Meer meenemen dan het toegestane gewicht betekent dat je moet bijbetalen, wat erg prijzig is. Via KLM kun je (als je dit van tevoren reserveert) voor ongeveer 80 euro een extra koffer bij boeken (online). AirBerlin zou ook gunstige bagage tarieven hebben. Je kunt er ook voor kiezen je bagage te verzenden. Dit brengt altijd risico’s met zich mee omdat het lang kan duren en je bagage kwijt kan raken. Via de post kun je bagage versturen per 'economy’. Informeer voor verzending van boeken naar het speciale boekentarief. Verder kun je via verhuisbedrijven je bagage opsturen. Dit gaat per kubieke meter, kosten minimaal ± € 225,00 voor één kubieke meter (kun je makkelijk met meerdere personen delen). Je bagage wordt dan van huis afgehaald (op een vaste dag in de week komt men naar Groningen), en op Curaçao naar huis gebracht (laat dit wel ondertekenen bij het afgeven van de bagage). Stuur de bagage —op je eigen naam— naar het adres van het SEHOS, en niet naar een vriend(in) woonachtig op het eiland in verband met problemen bij het inklaren.
8|P a g e
WA–VERZEKERING Op Curaçao kun je je eenvoudig verzekeren, kosten ± Naƒ. 30,00 per jaar. Vaak is je verzekering uit Nederland hier niet geldig.
HUISVESTING Er is op Curaçao niet een woonruimte of campus waar alle coassistenten samen wonen. Het krijgen van woonruimte op Curaçao is gelukkig niet zo’n probleem. Woonruimte is echter relatief duur: reken per persoon op Naƒ. 700,00 tot Naƒ 1000,00 inclusief per maand, vooropgesteld dat je woonruimte met één of meerdere personen deelt. Een aantal wijken zijn niet aan te raden om te gaan wonen, dat zijn onder andere: Koraalspecht, Otrabanda, Punda, (afgezien van Pietermaai), Berg Altena en Marie Pompoen. Curaçao is opgedeeld in grofweg twee delen: Banda Abou en Banda Riba. De meeste coassistenten wonen in Banda Riba, daar zijn ook de meeste voorzieningen en het uitgaansleven. Een paar tips, huizen waar vaak coassistenten wonen: Villa Ananas: twee locaties op Curaçao. http://villa-ananas.com/ De Zijsprong: een appartementencomplex. http://zijsprong.com/nl/
BUSDIENSTEN Er bestaat, zij het weinig, openbaar vervoer op Curaçao. Dit is vooral op de belangrijkste routes. Een dienstregeling is in Punda bij het busstation verkrijgbaar. Wel zijn er veel particuliere busjes waarmee je overal kunt komen voor ± Naƒ 1,50 per keer. Deze busjes rijden zeer regelmatig, tot iets na 22.00 uur. Ze nemen echter vaak lange routes om bij de plek van bestemming te komen. Het is kortom zeker aan te raden eigen vervoer te regelen.
AUTO Een eigen auto is een absolute must. Zonder auto ben je zeer beperkt in je bewegingsvrijheid. Voor een auto moet je rekenen op minimaal Naƒ 3.000,00. Reparatiekosten voor auto’s zijn relatief laag, afhankelijk van het merk. Check voor je een auto koopt eerst of er voor het betreffende merk auto wel een autodealer is, anders wordt het verkrijgen van onderdelen een eindeloze ellende. Koop in geen geval op eigen houtje een auto, als je er geen verstand van hebt. Je zult niet de eerste zijn die een miskoop doet. Het beste kun je een telefoonnummer van een bekende automonteur aan één van de andere coassistenten vragen, deze kunnen je vaak helpen bij de aanschaf en reparaties. De neef van Ella is monteur. Je kunt haar ook vragen naar zijn nummer. Hij gaat met je mee wanneer je een auto gaat bekijken. Op marktplaats worden veel 2e hands auto’s aangeboden. Bovendien zijn er altijd wel een paar coassistenten of arts-assistenten die hun auto verkopen omdat ze het eiland weer gaan verlaten. Een aantal sites die je kunt checken: http://www.curacaoexchange.com/ http://en.curacars.com/default.asp http://www.marktplaats.cw/
NA AANKOOP VAN EEN AUTO Na aankoop van een auto moeten er veel dingen geregeld worden. Dit kost allemaal veel tijd, met name het wachten bij verschillende kantoren. Dit gehele traject schijnt leuk te zijn om als onderdeel van de integratie een keer mee te maken, maar mocht je heel krap in de tijd zitten of niet echt een geduldig type zijn, kun je alles laten regelen door een Antilliaan die je ongeveer Naƒ 50,00 betaalt. Mocht je het wel zelf aandurven, doorloop dan de volgende stappen: Ga naar het Centrale Belastingskantoor, daar krijg je een nummer toegewezen. Ga met dat nummer naar het keuringskantoor op Parera, en laat daar de keuringskaart op jouw naam overschrijven. Ga met deze twee papieren naar een verzekeringsmaatschappij en verzeker de auto voor minstens drie maanden. Een autoverzekering kost per jaar ± Naƒ 800,00. Als je een airco in je auto hebt wordt het direct een stuk duurder. Je hebt op het eiland veel verschillende verzekeringsmaatschappijen waar je uit kunt kiezen. 9|P a g e
Ga met deze papieren terug naar het Belastingkantoor en betaal de verschuldigde belasting. Hierna krijg je twee nummerplaten, met het al toegewezen nummer. Koop je de auto mét het nummerbord én de reeds betaalde belasting, dan moet je - behalve de keuringskaart - ook de belastingskaart op jouw naam laten overschrijven. De wegenbelasting komt voor een heel jaar op ± Naƒ 300,00; dit bedrag wordt bepaald door het bouwjaar van je auto: hoe nieuwer, hoe duurder. De wegenbelasting kun je voor een heel of een half kalenderjaar betalen bij verschillende MCB bank vestigingen. Houdt er rekening mee dat je wel even in de rij staat.
AUTOKEURING Een soort APK (kosten ± Naƒ 30,00) is hier eenmaal per twee jaar verplicht. Je krijgt een brief met de keuringsdatum thuisgestuurd. Zorg dat al je lichten het doen, de claxon werkt en de ruitenwissers het doen. De remmen worden getest en of je achteruit kan rijden. Tegenwoordig is de wachttijd niet meer zo lang. Je bent binnen een uurtje klaar.
AUTOMONTEUR Er zijn tal van automonteurs waarbij je terecht kunt. In de Vesuviusstraat zitten 2 garages waarbij je voor een mooie prijs je auto kunt laten maken. Onthoud dat onderhandelen over prijzen op Curaçao een must is. Je kunt ook contact opnemen met Anthony (Ton) Engelhardt, telefoonnummers (1) 520 2040; (2) 695 5748; (3) 679 1064. Daarnaast kun je altijd bellen met Luuk (zie autoverhuur). Hij weet altijd wel iemand die naar je auto kan kijken als er iets mis is.
AUTOVERHUUR Het is soms handig om de eerste maand een auto te huren op het eiland. Zo heb je wel je eigen vervoer, maar kun je nog rustig om je heen kijken naar een koopauto. Wil je een auto huren? Bel dan Luuk. Hij is echt de held van de coassistenten als het op auto’s aan komt. Hij heeft auto’s te huur in verschillende prijsklassen, maar je kunt hem ook altijd bellen als je advies zoekt over het kopen van een nieuwe auto, reparatie van een auto of vragen over alles wat je moet regelen als je een auto wilt kopen. Zijn telefoonnummer is +5999 526 9867. Er zijn natuurlijk tal van andere mogelijkheden om een auto te huren in allerlei prijsklassen. De keuze is aan jou.
AUTORIJDEN Autorijden is op Curaçao veel impulsiever dan in Nederland. Met name mensen die hun rijexamen nog niet zo lang geleden afgelegd hebben, moeten goed uitkijken. Het grote verschil met het verkeer in Nederland is dat hier op Curaçao op een kruising het recht doorgaand verkeer voorrang heeft en niet het verkeer van rechts. Daarnaast zul je merken dat auto’s zowel links als rechts inhalen, let hier vooral op als je van de linker naar de rechter rijstrook gaat! Verder zijn de verkeersregels gelijk aan die van Nederland. Overigens is het relatief goedkoop om hier je rijexamen (ook voor motor, bus en vrachtwagen, samen ± Naƒ 800,00) te behalen.
TELEFOONABONNEMENTEN Zorg ervoor dat je telefoon simlockvrij is als je naar Curaçao komt. Je kunt hier gemakkelijk een simkaart kopen van Digicel of Chippie waarmee je veel goedkoper kunt bellen en internetten dan via je Nederlandse provider. Je kunt ook een abonnement nemen voor een jaar. Opwaarderen werkt net zo goed en je houdt je kosten in de hand. Telefoneren is erg duur hier. Je waardeert hier je beltegoed op en zet dan een internetbundel aan. Je kunt altijd vragen of de winkelmedewerker je hiermee wil helpen.
SPORT Alle takken van sport zijn te beoefenen op Curaçao (behalve de wintersporten dan natuurlijk). Vooral de mogelijkheid tot het beoefenen van watersporten is op Curaçao ruim aanwezig. Wil je duiken, zeilen, waterskiën, wakeboarden, zwemmen, windsurfen of kitesurfen, dan is dat allemaal mogelijk. Je kunt je natuurlijk ook aansluiten bij een vereniging om een groepssport te beoefenen, inschrijven bij de fitness of af en toe naar bootcamp-sessies gaan op het strand.
10 | P a g e
MUGGEN In de regentijd, van november tot maart, maar ook gedurende de rest van het jaar kunnen steekmuggen een plaag vormen. Vooral op 'vers buitenlands bloed' zijn ze verzot, over het algemeen heb je er na drie maanden niet zoveel last meer van. Op Curaçao kun je voor ± Naƒ 20,00 een klamboe kopen. Ook 'Autan' en dergelijke middelen die de insecten van je lijf houden zijn gemakkelijk op het eiland te verkrijgen.
ELEKTRISCHE APPARATEN Op Curaçao is de elektriciteit 110 Volt, 50/60 Hz. Toch is er in veel huizen 220 Volt, 60 Hz aanwezig voor airco’s en wasmachines. Eventueel kun je dus apparatuur van 220 Volt meenemen. Op Curaçao kun je ook allerlei transformatoren kopen (bv. één van 100 Watt kost ± Naƒ 100,00). Controleer ook de spullen die je eventueel wilt meenemen; sommige apparaten kunnen van 220 naar 110 Volt worden omgezet. Bovendien zijn de meeste stopcontacten hier anders dan in Nederland. Je kunt een wereldstekker meenemen van thuis maar in de meeste supermarkten (bijvoorbeeld de Albert Heijn) kun je voor niet al te veel geld een converter kopen.
11 | P a g e
DEEL III: OVER JE COSCHAPPEN De patiënten op Curaçao zijn veel conservatiever dan in Nederland. Er wordt nog tegen de dokter opgekeken en vaak gereageerd met "ja dokter", "nee dokter". Het is dan ook zeer belangrijk te vragen of de patiënt de gegeven informatie goed heeft begrepen. Tevens heeft dit tot gevolg dat het uiterlijk van de dokter een belangrijke rol speelt. Er wordt van je verwacht dat je je netjes kleedt en gedraagt. Vuile kleren, ongekamde haren, baardje, oorbelletjes bij de heren etc. zijn uit den boze op Curaçao.
PRAKTISCHE ZAKEN KOSTEN Als je op Curaçao je coschappen gaat lopen, behoud je normaliter je basisbeurs. Hier bovenop krijg je op Curaçao een maandelijkse toelage. Deze is in totaal Naƒ 510,00 per maand, onderverdeeld in Naƒ 225,00 huurtoelage, Naƒ 60,00 vervoerstoelage (wegens verlies van je OV-kaart) en Naƒ 225,00 onkostenvergoeding. De toelage wordt verstrekt aan elke reguliere Groningse coassistent van de NASKHO en gaat in op de 1 e dag van je stageperiode (deze is vaak niet gelijk aan de datum dat je aankomt op het eiland) en eindigt op de laatste stagedag. De toelage kun je iedere laatste woensdag van de maand ophalen bij Scarlet van Belle of Ella Engelhardt van de NASHKO.
BENODIGDHEDEN
Medische boeken: er zijn in het ziekenhuis op verschillende afdelingen een aantal boeken beschikbaar die je kunt raadplegen. Er is hier daarnaast een bibliotheek in het ziekenhuis, maar deze heeft vaak maar weinig boeken. Het meeste naslagwerk zul je online doen. Neem vooral niet te veel boeken mee. Een aantal praktische en compacte boeken, zoals de ‘leidraad in de …’ boeken zijn aan te raden. Ook het ‘acute boekje’ (vaak alleen te bestellen via de uitgever in Nederland) is erg handig op het eiland. Deze staat op de website van NASKHO. Accessoires: je stethoscoop, reflexhamer en ooglampje moet je meenemen naar het eiland. Een witte jas krijg je hier in het ziekenhuis. Witte broeken behoren niet tot het assortiment. Als je OK klompen hebt is het verstandig deze ook mee te nemen.
KLEDING Curaçao is een warm tot heet eiland, ook ’s avonds is het vaak nog warmer dan 25 graden. Toch acclimatiseer je snel en is een lichte trui ’s avonds wel handig. Voor vakanties in de bergen (bijvoorbeeld in Zuid-Amerika) is een trui ook prettig. Alle kleding en schoenen kun je hier redelijk gemakkelijk kopen. In het SEHOS wordt van je verwacht dat je je netjes kleed. Een lange broek of rok, een luchtig blouseje, overhemd of T-shirt/polo en nette schoenen (slippers zijn echt not done). Patiënten kleden zich ook vaak erg netjes voor hun bezoek aan het ziekenhuis. Bovendien is er op veel plekken airco waardoor het goed te doen is in relatief warme kleding te werken.
INTERNET AANSLUITING EN COMPUTERS Er is hier een beperkt aantal computers beschikbaar in de verschillende artsenkamers. Soms is er genoeg ruimte, maar als het druk is zijn er soms te weinig computers beschikbaar. Door het hele ziekenhuis is er WiFi maar niet op alle plekken heb je goed bereik.
INTRODUCTIE BIJ HET ONDERWIJSBUREAU Voor aanvang van je 1e stage wordt verwacht dat je een afspraak maakt met de dames van het NASKHO Onderwijsbureau — Scarlet van Belle en Ella Engelhardt. Zij zorgen voor een introductie waarin je informatie krijgt en alle benodigde materiaal en afspraken worden geregeld, waaronder: Een witte jas: het SEHOS heeft een linnenkamer waar je maximaal drie keer per week een nieuwe jas kunt halen. Je betaalt het onderwijsbureau eenmalig een borg van Naƒ 50,00 voor de jassen.
12 | P a g e
Identificatiepasje: je moet een formulier invullen waarmee je zogenaamde 'hospitaal-badge' aangevraagd kan worden. De borg hiervoor is Naƒ 35,00. Het is erg wisselend wanneer je pasje klaar is.
13 | P a g e
INHOUDELIJKE ZAKEN HET DOEL VAN DE COSCHAPPEN Conform de vereisten voor het M2 – jaar van het curriculum G-2010 hebben de stages in jaar 5 zowel een beroep oriënterend als een beroepsvoorbereidend karakter. De coassistent ontwikkelt zijn/haar bekwaamheden verder en oriënteert zich tegelijkertijd op het toekomstig beroeps profiel. Het weekconcept kent op de woensdagmiddag een vast onderwijs component, met sturing voor de bekwaamheden van de invulling: reflectie, onderwijs en zelfstudie.
WAT WIJ DE COASSISTENT TE BIEDEN HEBBEN Wij zullen proberen de hierboven genoemde doelstellingen zoveel mogelijk te verwerken in ons programma. Uiteraard kent Curaçao —net als alle andere affiliaties een specifiek karakter. Onderwijs interacteert bij ons sterk met de patiëntenzorg. De ratio van het aantal patiënten versus het aantal coassistenten ligt op Curaçao veel hoger dan in menig andere affiliatie ziekenhuis. Dit is zeer gunstig voor het klinisch onderwijs. Bovendien ligt de drempel tussen coassistent en medisch specialist aanzienlijk lager dan in Nederland. Als uw inzet goed is, zult u dan ook buitengewoon veel kunnen opsteken van de coschappen op Curaçao.
WAT WIJ VAN U VERWACHTEN Allereerst: interesse en respect voor de patiënten en voor uw medewerkers in de zorg. U moet ook respect tonen door u netjes te kleden. Dat klinkt misschien heel burgerlijk, maar de meeste patiënten waarderen dat. Het past, voor hun gevoel, bij de rol die de medicus (dus ook de coassistent) als vertrouwensfiguur toekomt. Verder verwachten wij van u een volle inzet en zorgvuldigheid. U hoort op tijd te komen als u ergens wordt verwacht. Het zogenaamde 'Antilliaans kwartiertje' (de gewoonte om stelselmatig te laat te komen) wordt de coassistent niet in dank afgenomen: de specialist heeft zich namelijk meestal te houden aan zeer complexe tijdschema’s en als daarbij bovendien de coassistent ook nog eens te laat komt, kan dat de hele dagindeling van de specialist in de war schoppen. U zult met steeds weer andere medewerkers te maken krijgen. U moet interesse tonen, vragen durven stellen en niet aarzelen om zelf het initiatief te nemen. U moet ook duidelijk maken wat voor klussen u aankunt zodat u steeds zelfstandiger leert werken. Uw samenwerking met verpleegkundigen en andere paramedici is belangrijk. Zeker tijdens de coschappen zult u van hen veel kunnen leren. En later als arts is het overleg met hen cruciaal: hún observaties en ervaringen zijn dikwijls essentieel voor een goed contact met uw patiënten en voor uw planning van diagnostiek en therapie. U moet zich op de eerste dag van iedere stage formeel met een handdruk voorstellen aan het verpleegkundig hoofd en de secretaresse van de afdeling waar u wordt ingedeeld. Tevens aan alle medewerkers die u op de afdeling ontmoet: de overige verpleegkundigen en hulpverpleegkundigen, fysiotherapeuten, analisten van het laboratorium et cetera. Coassistenten tonen zich vaak timide als ze zich moeten voorstellen aan zorgmedewerkers die uit zichzelf geen enkel animo aan de dag leggen om met de coassistent in contact te treden. Die ongeïnteresseerdheid is echter niet meer dan schijn. Bij het ceremonieel van het voorstellen verwacht men namelijk dat het initiatief daartoe van de coassistent uitgaat. Ten eerste omdat hij of zij nieuw is in de omgeving. Maar ook omdat men vindt dat zoiets zou moeten uitgaan van degene die (al of niet terecht) gerekend wordt tot een 'sociaal hogere groep'. Vergeet nooit dat de Curaçaoënaar waarde hecht aan omgangsvormen. Wat kennis betreft: zeker in het nieuwe curriculum wordt parate kennis niet bepaald gezien als het hoogste goed en dat is in veel opzichten terecht, want vroeger werd een onevenredig groot belang toegekend aan het uit het hoofd leren van rijtjes. Maar toch zal een wisselwerking met het geheugen onontbeerlijk zijn: u zult merken dat u pas een beetje uit de voeten kunt op een klinische afdeling of op een polikliniek indien u zich wapent met een bepaalde dosis parate kennis. Daarom moet u aan het begin van iedere stage uw kennis weer wat ophalen en tijdens de stage moet u zo vaak mogelijk doelgericht uw vakboeken doorkruisen (namelijk patiëntgebonden, 14 | P a g e
overigens geheel conform de filosofie van G-2010). Het geheugen blijft een spilfunctie vervullen. Zonder een minimum aan parate kennis kunt u niet snel en efficiënt gebruik maken van tekstboeken. Stelt u zich bijvoorbeeld voor dat u woorden of namen wilt opzoeken in een woordenboek of telefoonboek, terwijl u daarbij niet mag beschikken over een parate kennis van het alfabet. U mag ondanks de drukte, en misschien ook ondanks de ambitie die u zult krijgen om mee te mogen tellen in het medische bedrijf, nooit uit het oog verliezen waar het uiteindelijk allemaal om begonnen is: het gaat om ménsen. Een patiënt komt niet alleen voor een goede en vlotte behandeling van zijn klacht of ziekte, maar wil ook als persoon gezien worden, met een eigen mening, eigen prioriteiten, zijn of haar eigen familie/ vrienden en een eigen levensloop. U moet zich aanleren om aan al deze aspecten voldoende aandacht te besteden.
LET OOK OP UW EIGEN SAECK Qua werkdrukte én emotioneel krijgt u de komende jaren heel wat te verwerken zodat u een flink incasseringsvermogen zult moeten opbouwen. Dat gaat niet vanzelf. Als u ergens mee vastloopt of als er dingen zijn die u raken of kwetsen (bijvoorbeeld moeilijke relaties met collega’s, met andere zorgmedewerkers of met patiënten, soms heeft de coassistent ook onvrede met de manier waarop artsen bepaalde patiëntencasussen aanpakken), dan kunt daarover de onderwijscoördinator aanspreken. Als u daarbij prijs stelt op het vertrouwelijk blijven van het gesprek, dan zegt u dat gewoon. Naskho weet wie u als vertrouwenspersoon kunt benaderen.
DIENSTEN Bij het bepalen van het maximaal aantal werkuren van coassistenten in Nederland heeft men het - bij de Nederlandse Wet vastgestelde - Arbeidstijdenbesluit (zoals dat ook voor arts-assistenten geldt) gebruikt als uitgangspunt. De Nederlandse wetgever heeft echter geen jurisdictie op Curaçao. Daarom is er een ander argument gebruikt om het maximaal aantal werkuren vast te stellen voor de coassistenten op Curaçao, namelijk de studeerbaarheid. Immers, een redelijk aantal werkuren maakt een optimaal evenwicht mogelijk tussen enerzijds de aanwezigheid op de werkvloer (het Sint Elisabeth Hospitaal of de Capriles Kliniek) en anderzijds de zelfstudie (thuis). Het huidige werkrooster voor coassistenten berust op een voorstel dat de coassistenten zelf in februari 2001 hebben gedaan en dat de goedkeuring draagt van de directeur van het Onderwijsinstituut in Groningen. In dat voorstel wordt gestreefd naar een maximum van circa 48 uur per week. Het dienstrooster is voor iedere stage anders. Echter zijn er vele diensten die gelopen moeten worden, waardoor het aantal uren in bepaalde weken aardig oplopen. Let hierbij op jezelf en geef bijtijds aan wanneer u bijvoorbeeld een rustmoment nodig heeft in de vorm van bijvoorbeeld een dagdeel (middag) afwezig te zijn. Men probeert diensten verplicht te maken voor de coassistenten, maar feitelijk kunnen ze u nooit dwingen. Uiteraard is het lopen van diensten wel buitenkans om extreme ziektebeelden en trauma’s mee te maken.
ALGEMEEN CURSORISCH ONDERWIJS Wekelijks zal je via je e-mail het onderwijsrooster voor de aankomende weken ontvangen. Het onderwijs wordt evenals in M1 op de woensdagmiddag ingepland. De lessen op het rooster zijn voor alle coassistenten verplicht (tenzij anders vermeld staat). Mocht je verhinderd zijn, dan moet je dit, met reden van afwezigheid, melden aan Scarlet of Ella, bij voorkeur —vooraf— via e-mail. Anders binnen 12 uur erna. De verschillende vormen van onderwijs worden met elkaar afgewisseld.
KLINISCHE CONFERENTIES Elke woensdagmiddag om 12.00 uur is er een Klinische Conferentie (KC). Deze worden verzorgd door plaatselijke artsen of artsen uit het buitenland. Soms is er na de KC een lunch gesponsord door een bedrijf.
SUBSPECIALISATIES Op de woensdagmiddag lessen —van 13.15 tot 15.30 uur— geven twee van onze docenten (van de in het SEHOS aanwezige disciplines) les of de coassistenten verzorgen deze lessen zelf.
15 | P a g e
RECEPTUURLES/MEDISCH ETHISCHE CONFERENTIE Om de 2 á 3 weken op woensdagmiddag is er of een receptuurles (REC) of een Medische Ethische Conferentie (MEC). Deze lessen worden verzorgd door de coassistenten zelf. De REC is een farmacotherapieles over een bepaalde groep medicijnen (in overleg met de coördinator hiervan, drs. Deryck Levens, apotheker van het SEHOS), tijdens een MEC wordt een bepaald medisch ethisch onderwerp besproken en bediscussieerd (in overleg met de coördinator dr. Ken Berend, internist). Bij de MEC’s kan een specialist van de afdeling/discipline waarvan je het onderwerp gekozen hebt je ook bijstaan. Het is ook aan te raden om die specialist dan ook uit te nodigen voor de MEC. Elke coassistent dient gedurende zijn/haar coschappen minstens 1 tot 2 van deze lessen voor te bereiden. Het rooster hiervoor wordt gemaakt door Scarlet en wordt via de e-mail je toegestuurd. Neem op tijd contact op met de coördinator i.v.m. overleg van het onderwerp!
COACHGROEP Om de week vindt er op het eind van de woensdagmiddag om half 3 een coachgroep plaats, onder leiding van dr. Roose of dr. Levens. Tijdens de coachgroep worden er verschillende onderwerpen besproken. Het kan gaan over ethische dilemma’s, welke door de coach of door de studenten zelf ingebracht kunnen worden. Of het kan gaan over één van de zes thema uitwerkingen, welke door de studenten zelf gepresenteerd worden. Hierover vind je meer in het Portfolio, welke je bij je 1e bezoek aan het Onderwijsbureau ontvangt. Gedurende het jaar moet je, evenals andere jaren, een portfolio maken, welke onder andere het volgende moet bevatten: de 6 thema uitwerkingen (gebaseerd op ‘de Bekwaamheden’), zelfreflectie- verslagen en de 6-STEP’s en klinische beoordelingen welke je tijdens je coschappen verzamelt.
KLINISCH WERK CONFERENTIE Ongeveer twee keer per week vind er op woensdagmiddag een KWC (deze wordt afgewisseld met een MEC of een REC) plaats, welke ook verzorgd word door de coassistenten zelf. Met de KWC’s heb je tevens kennis gemaakt tijdens de M1 fase. De bedoeling is om een casus te presenteren, welke je bent tegengekomen tijdens een van je coschappen. Door middel van klinisch redeneren wordt er mede met behulp van de andere coassistenten toegewerkt naar een einddiagnose, waar vervolgens een verdere verdieping van wordt gegeven. Nodig hier vooral ook een van de docenten van de afdeling —waar het onderwerp over gaat— bij uit. Een aantal vakgroepen geven zelf ook lessen. Deze zijn verplicht voor alle coassistenten die op dat moment hun coschap lopen bij deze vakgroep. De meeste hiervan worden gepland in overleg met de coassistenten van de betreffende afdeling. Een aantal zijn toegankelijk voor alle coassistenten. Deze staan vermeld op het rooster. Regelmatig worden er ook —buiten de werktijden— congressen c.q. symposia georganiseerd, die voor de coassistenten ook een verplicht onderdeel van het onderwijsprogramma zijn. Momenteel wordt er nog gesproken over het aantal verplichte en facultatieve congressen. Meer hierover volgt mondeling.
BEOORDELINGEN EN TOETSINGEN Beoordelingen en toetsingen van de coassistenten gebeuren aan de hand van logboekgegevens, waaronder de evaluaties van het medisch professioneel gedrag en de patiëntexamens. Deze beoordelingen en toetsingen staan in de betreffende logboeken nauwkeurig beschreven en zijn geheel conform de modellen die in het UMCG worden gehanteerd. Er wordt op Curaçao gebruikt gemaakt van een online omgeving om je logboek in te laten vullen: Scorion. Filmpjes over hoe je een logboek kan aanmaken en beoordelingen kan toevoegen zijn te bereiken via http://www.naskho.org/. Wanneer je een logboek hebt aangemaakt, zie je in de tabel wat je allemaal moet invullen. Tijdens de stages zijn er ook schriftelijke multiple-choice toetsen waarvan de vragen centraal gemaakt worden in Groningen, de z.g. Voortgangstoetsen. Voor elke 4-weekse discipline zul je 2 maal —dus om de 2 weken— een praktijkbeoordeling (PB) moeten afleggen. Dit gebeurt meestal bij je begeleider. Let wel, de eerste PB mag eventueel door een van de arts-assistenten worden afgenomen, maar de tweede PB moet door een van de specialisten worden afgenomen.
EVALUATIES Aan het eind van elke stage moet je via Nestor een elektronische evaluatie van de stage invullen. Deze kun je bereiken via Nestor Courses masteropleiding M2/M3 evaluaties. De mail die je daarvan ontvangt moet je doorsturen naar het NASKHO Onderwijsbureau.
16 | P a g e
ROOSTERVRIJE WEKEN Tijdens je totale stageperiode worden 8 roostervrije weken ingepland. Deze weken zijn vrij tenzij u voor het studieprogramma iets moet overdoen of inhalen vanwege bijvoorbeeld ziekte of onvoldoende prestatie. Voor dat doel kan door de onderwijscoördinator beslag gelegd worden op die weken. De plaats van die weken in het rooster zit vast op grond van rooster technische redenen.
VRIJE DAGEN U hebt vrij tijdens de weekenden of op algemene feestdagen tenzij u verplicht dienst hebt volgens het rooster van het vak waar u stage loopt. Verder krijgt u vrij voor de voortgangstoetsen en op de jaarlijkse coassistentendag. Indien u vrij wilt krijgen voor privé-zaken moet u dit tijdig aanvragen bij de onderwijscoördinator. Dit gebeurt via een van de dames van het NASKHO Onderwijsbureau.
OVERIGE VERPLICHTINGEN Het is verder verplicht om gedurende het jaar coschappen op Curaçao 3 congressen bij te wonen. Aanmelden hiervoor kan via de NASKHO site http://www.naskho.org/
17 | P a g e
INTRODUCTIE Zoals bij elk nieuw ziekenhuis en elke nieuwe afdeling zul je ook aan het SEHOS en aan de verschillende afdelingen moeten wennen, en hier op Curaçao misschien zelfs een beetje extra. Daarom hebben we besloten een ‘extra week’ interne geneeskunde in te plannen: de introductieweek. Deze week is vooral bedoeld om ritme te krijgen, de weg in het ziekenhuis te leren en de logistiek te snappen. De opzet is als volgt: in de ochtend ga je naar de (röntgen)overdracht van de interne geneeskunde, deze begint om 08.00u op de bekijkkamer op de radiologieafdeling. Daarna ga je mee naar de overdracht van de interne geneeskunde op de artsenkamer en vervolgens loop je mee met één van de zaalvisites (interne mannen, interne vrouwen). De bedoeling is vooral om je kennis te laten maken met het reilen en zeilen in het SEHOS. De artsen weten dit als het goed is ook, dus laat je niet verleiden om al echt coassistent te zijn! Op woensdagmiddag is er vanaf 12.00u onderwijs waar je aanwezig bent. Na de visite ben je vrij om een aantal dingen uit te zoeken en te regelen: Inlogcodes SEHOS productie Hoe artsen te bellen in het SEHOS Wasinstructie OK Ziekenhuispasje Rondleiding ziekenhuis Lab aanvragen Aanvullend onderzoek aanvragen Afspraak maken voor de entreetoets bij de NASHKO Privé zaken: auto regelen, autopapieren in orde maken, etc.
INLOGCODES Voor je inlogcodes moet je met de afdeling automatisering een telefonische afspraak maken (op toestel # 1181, mw. N. Liang). De inlogcodes zijn voor de computers en SEHOS productie (zie hieronder).
SEHOS PRODUCTIE Met je inlogcodes kun je het programma SEHOS productie gebruiken, hét systeem van het SEHOS om labuitslagen en radiologieverslagen te bekijken. Dit is een programma vooral gebaseerd op je toetsenbord: je gebruikt je muis alleen voor het opstarten. Je logt in met het viercijferige nummer en je wachtwoord (bij de eerste inlog zal je gevraagd worden je wachtwoord te wijzigen). Er komt te staan, Welkom, XX je laatste gebruikt was op XX. Om verder te gaan typ je ‘patient’ in, je krijgt een lijst met informatie die je op kunt vragen. Meestal zoek je labuitslagen via ‘labuitslagen via patiënt (6)’ of ‘labuitslagen via afdeling (5)’, Als je uit het programma wilt, typ je een . en daarna enter, daarna ‘bye’ en enter. Het programma sluit dan op de juiste manier. NB: je kunt maar op één computer tegelijk ingelogd zijn, dit houdt in dat je goed moet opletten jezelf altijd uit te loggen als je de computer verlaat! LABUITSLAGEN
Via patiënt: Als je de labuitslagen via patiënt bezoekt, is het de bedoeling dat je een begin datum aangeeft, dit doe je met het aantal dagen terug in de tijd. Als je bijvoorbeeld de lab uitslagen van eergisteren wilt weten, typ je in -3. Hetzelfde geldt voor de onderstaande tot-en-met-datum: in dit geval bijvoorbeeld -2. Als je de uitslagen van vandaag wilt weten, typ je in - en daaronder -. Als je alle labuitslagen wilt weten, typ je niets in, maar druk je op enter. Dan kun je of het patiëntnummer, of de geboortedatum of de naam van de patiënt intypen. Een paar ‘enters’ verder en onderaan komt 1-13corrigeren? te staan. Als je nog iets wilt wijzigen (bijvoorbeeld patiëntnummer) dan typ je het nummer in dat voor patiëntnummer staat (6). Anders druk je op enter en dan krijg je de labuitslagen van de patiënt. Om te bladeren door de waardes gebruik je de PgDn knop (verder bladeren) en de End knop (terugbladeren). Als je per ongeluk te ver gaat, moet je alle gegevens opnieuw intoetsen, behalve dat je bij patiënt nummer het teken = kunt gebruiken. De computer haalt dan automatisch de laatste gegevens op. Via verpleegafdeling: In plaats van zoeken op patiënt, kun je ook zoeken op verpleegafdeling. De verschillende afdelingen hebben verschillende codes. Deze typ je in, en daarna op enter. Je krijgt een lijst
18 | P a g e
met alle patiënten op de betreffende afdeling. Vervolgens typ je het nummer in dat voor de patiënt staat, en wederom op enter. De labuitslagen van de patiënt verschijnen. Enkele afdelingcodes: Interne Mannen Interne Vrouwen Intensive Care Anna Paviljoen (obstetrie) Kinderafdeling Chirurgische vrouwen Chirurgische mannen Algemene vrouwen Algemene mannen
IM Inte IC AP CAW CV CM AV AM
RADIOLOGIE UITSLAGEN Radiologie uitslagen beginnen op dezelfde manier, als je bij de lab waardes bent, typ je in ‘rad’ en dan enter. Je krijgt dan een lijst met aanvullend onderzoek wat de patiënt heeft gehad. Als er een nummer voorstaat, is het ook al ingevoerd in het programma. Je kiest bijvoorbeeld nummer 2 als je díe uitslag wilt weten.
ARTSEN BELLEN IN HET SEHOS Op elke afdeling en in elke artsenkamer zijn telefoons met interne lijnen om artsen/afdelingen snel en direct te bereiken. Voor een autodial met 3 nummers, draai je *#, je blijft aan de telefoon, de arts wordt gelijk opgepiept. Bij 4 nummers is *# niet nodig. Op sommige telefoons moet je eerst een lijn kiezen door rechts op één van de knoppen te drukken. Dit is wel duidelijk als je het eens gezien hebt. Als je het specifieke autodial nummer van een arts niet weet of bijvoorbeeld een arts-assistent wilt spreken, bel je met 1121/1120, de centrale. Je vraagt dat of je doorverbonden kunt worden met de dienstdoende artsassistent van een bepaalde afdeling. Dan hang je op en als de telefoon weer gaat, neem je op en ben je verbonden met de aangevraagde persoon (tenzij net toevallig iemand anders die telefoon belt). Blijf dan dus wel bij de telefoon! Ook kun je de centrale vragen je door te verbinden met een extern nummer, bijvoorbeeld van een huisarts. Dit gaat op dezelfde manier, je belt 1121, vertelt met welk nummer je doorverbonden wilt worden en je hangt op, etc.
WASINSTRUCTIE OK Voordat je mag assisteren bij een OK moet je de wasinstructie van het SEHOS een keer gedaan hebben en je naam moet geregistreerd staan in het systeem (dat kan na de wasinstructie). Een OK-assistent legt de wasinstructie uit, er is niet altijd ruimte en tijd voor. Het beste kun je rond de middag bellen met Rosel nummer 1279. Of je belt direct naar de OK met nummer 1269. Zij kan je vertellen of er die middag ruimte en tijd is. Als je een afspraak hebt, ga je op de afgesproken tijd naar de OK. Dit is op de tweede verdieping. De ingang voor de artsen en assistenten is aan de linkerkant, er zal vast iemand in de buurt zijn om je te wijzen. Er zit rechts naast de deur een bel, je pasje werkt niet op deze deur. Na entree is de eerste deur rechts de kleedkamer voor de vrouwen, de tweede deur de kleedkamer voor de mannen. Hier liggen OK-pakjes. Als je vervolgens in de gang doorloopt, kom je over een grote drempel. Hier liggen de haarnetjes en de overschoenen/klompen. Gebruik deze voor je over de drempel gaat. Als je doorloopt zit er aan je rechterhand de kantine en toiletten. Nog verder zijn de OK-kamers, is het bord met het OK overzicht en het kantoor van Rosel. Vraag iemand bij wie je moet zijn, dan wordt je verder geholpen.
ZIEKENHUISPASJE Je ziekenhuispasje is als het goed is via de NASKHO aangevraagd. Wanneer het binnen is, krijg je een mail van hen. Je kunt af en toe langs lopen om te kijken of deze al klaar is. Soms komen de pasjes ook terecht bij de bewaker. Deze kun je vinden als je bij de hoofduitgang naar buiten rechtdoor loopt de eerste deur rechts en dan links.
19 | P a g e
RONDLEIDING ZIEKENHUIS Soms wordt je bij een reanimatie gevraagd om snel een bloedgas te laten bepalen, of voor een consult naar een andere afdeling te gaan. Daarom is het handig om vooraf al enigszins de weg in het ziekenhuis te weten. Als je door de hoofdingang gaat, heb je aan je rechterhand een klein winkeltje waar je naast drinken, wat eten etc. ook beltegoed kunt kopen (heel handig). Rechtsaf in de gang ga je naar de Interne afdelingen, zoals de artsenkamer van de interne geneeskunde en de neurologie. Als je links gaat, heb je eerst aan je linkerhand toiletten, als je verder loopt kom je bij Algemene vrouwen en uiteindelijk in het Ana Paviljoen (gynaecologie& obstetrie). Net voor AnaPav heb je aan je linkerhand de PAAZ-afdeling, en daar nog iets voor de Chirurgie afdeling. Als je bij Anapav omhoog gaat, zit op de eerste verdieping de Kinderafdeling en de klasse afdelingen voor de interne en algemene mannen en vrouwen. Op de tweede verdieping zitten de IC en OK-kamers. Om hier te komen kun je ook vanaf de hoofdingang één van de trappen omhoog nemen. Vervolgens ga je linksaf en dan de 1e of 2e weg weer rechts. Aan het einde kom je in een gang uit met trappenhuizen naar de tweede verdieping. De kamer van Scarlet en Ella en prof. Duits vind je door bij de hoofdingang één van de trappen omhoog te nemen en vervolgens de bordjes ENF te volgen. Als je vanaf de hoofdingang links gaat en dan de eerste rechts, kom je bij het kerkje uit. Als je voor het kerkje in de gang wederom naar rechts gaat, kom je bij de linnenkamer. Om naar het laboratorium te gaan ga je bij de hoofdingang naar links, eerste links langs de chirurgie en volg je de bordjes. In de gang nadat je onder een soort overkapping loopt, is een deur rechts met een luikje waar je labbriefjes en bloedbuizen neer kunt leggen tijdens werkuren. Na werkuren bel je aan. Bij een reanimatie loop je naar binnen en wacht je op de uitslag. Als je deze gang verder doorloopt, kom je bij een trap. Omhoog en dan naar rechts leidt jou naar de SEH afdeling, als je naar links gaat, kom je op de Röntgenafdeling. Op de bekijkkamers bordjes op de deuren) kun je röntgenfoto’s bekijken en CT-scans. Bij de administratie (bij de wachtkamer voor patiënten) kun je aanvragen voor aanvullend onderzoek inleveren, ga hiervoor niet in de rij staan bij de patiënten, maar maak gebruik van de deur rechts van het loket en vraag bij wie je moet zijn voor inplannen aanvullend onderzoek. De bibliotheek zit op de weg van de parkeerplaats naar de hoofdingang aan de rechterhand. De deur vlakbij is het Auditorium (waar het onderwijs is) en de stafkamer. Aan de andere kant van dit gebouw zit de cokamer. De sleutel haal je bij de portier bij de hoofdingang. Dit is maar een kleine leidraad om afdelingen te vinden, het beste werkt natuurlijk zelf rondlopen en te kijken waar je heen moet. Gebruik de tijd in deze week dan ook om dit te doen.
LABAANVRAGEN / AANVULLEND ONDERZOEK AANVRAGEN
Laboratorium onderzoek: de witte papieren zijn voor lab, hierop kun je aankruizen wat je wilt weten in het bloed of urine van een patiënt. Als je een nabepaling wilt doen, schrijf je dit bij de patiëntgegevens. Beeldvormend onderzoek: voor beeldvormend onderzoek is er een ander formulier, deze vul je volledig in (inclusief uit naam van welke arts) en laat je door de verpleegkundige naar de röntgenafdeling brengen. Als er contrast gegeven moet worden, vermeld je ook de huidige kreatinine spiegel. Consulten: een consultformulier is geel. Bovenaan schrijft de arts of jij de klinische gegevens en vervolgens belt de arts of jij het betreffende specialisme om te laten weten dat er een consult op de afdeling is. Dit specialisme zal zijn bevindingen op het onderste stuk van het formulier schrijven, incl. advies en/of beleid. Er zijn natuurlijk nog meer formulieren maar deze worden het meest gebruikt. Elk formulier moet geponst worden, anders wordt het niet in behandeling genomen. Ook bij een reanimatie heb je een geponste labbrief nodig! De ponskaartjes liggen bij de verpleegkundigen.
20 | P a g e
RECHTEN EN PLICHTEN RECHTSPOSITIE VAN DE COASSISTENT Als coassistent op Curaçao wordt u geen werknemer, maar u blijft student. Uw rechtspositie ligt vast in de Regeling Rechtspositie Coassistenten 1996, zoals opgenomen in de studiegids.
WERKTIJDEN De werktijden kunnen per stage verschillen. De verplichte werktijden horen binnen de grens te blijven van circa 48 uur per week, gemiddeld over alle weken van de stage. Zie hieromtrent ook de paragraaf 'Diensten' in het voorgaande hoofdstuk 'De Inhoud van de Coschappen'.
AANWEZIGHEIDSPLICHT In het kader van uw opleiding hebt u een aanwezigheidsplicht en ook omdat er voor bepaalde taken en afspraken op u gerekend wordt. Bij herhaling te laat komen wordt niet geaccepteerd. Afwezigheid van meer dan 10% van de tijd in een stage, is in principe reden voor verlenging van het coschap of voor extra opdrachten, dit ter beoordeling door de onderwijscoördinator.
ZIEKMELDING Bij ziekte dient u zich telefonisch vóór 9.00 uur af te melden. U kunt dit doen door u in verbinding te stellen met het Hoofd of de supervisor van de afdeling waar u werkt. Indien u ziek wordt tijdens een stage waarvan de arts u op een bepaalde locatie verwacht, dan moet u absoluut met de betrokken arts persoonlijk contact opnemen en in geen geval volstaan met het achterlaten van een boodschap bij de secretaresse, het inspreken van een voice mail message of wat dies meer zij. Het niet nakomen van gemaakte afspraken demotiveert de docent in ernstige mate en u verspeelt daarmee uw credit. (Meldt dit ook aan bij het NASKHO Onderwijsbureau.)
VOORBEHOUDEN HANDELINGEN De wet BIG heeft betrekking op alle beroepsuitoefenaars die handelingen verrichten op het niveau van de individuele gezondheidszorg. Er zijn 8 beroepen bij de wet geregeld (zogenaamde artikel beroepen). Dit zijn de arts, tandarts, apotheker, klinisch psycholoog, psychotherapeut, verloskundige en verpleegkundige. Andere beroepen (bijvoorbeeld logopedist, ergotherapeut en diëtist) worden geregeld bij algemene maatregel van bestuur (AMvB). De wet regelt in hoofdzaak de volgende onderwerpen: registratie titelbescherming regeling van beroepen en voorbehouden handelingen kwaliteit van de beroepsuitoefening tuchtrecht Deze wet is op 1 november 1993 in werking getreden
DE COASSISTENT EN VOORBEHOUDEN HANDELINGEN Voorbehouden handelingen zijn handelingen die niet zomaar door iedereen (met name niet zomaar door coassistenten) kunnen en mogen worden uitgevoerd aangezien er risico’s aan verbonden zijn. Vaak denkt verpleging/patiënten dat je dokter/arts-assistent bent en dus dat je ook mag beslissen. Als coassistent moet je echter altijd duidelijk maken dat je dus student, en nog geen arts bent en de verpleging etc. hier rekening mee moet houden. Welke handelingen zijn voorbehouden? heelkundige handelingen verloskundige handelingen endoscopieën catheterisaties 21 | P a g e
injecties puncties narcose het gebruik van radioactieve stoffen en ioniserende straling cardioversie defibrillatie electroconvulsieve therapie steenvergruizende behandeling kunstmatige fertilisatie
Alleen artsen tandartsen en verloskundigen zijn zelfstandig bevoegd. Zij mogen op eigen houtje bepaalde voorbehouden handelingen uitvoeren. Coassistenten zijn dus niet zelfstandig bevoegd. Zij mogen alleen in opdracht van zelfstandig bevoegde personen een voorbehouden handeling uitvoeren onder bepaalde voorwaarden, te weten: De niet-zelfstandig bevoegde handelt in opdracht van een zelfstandig bevoegde De opdracht is schriftelijk vastgelegd De niet-zelfstandig bevoegde handelt volgens de aanwijzingen van de zelfstandig bevoegde De niet-zelfstandig bevoegde mag de handeling alleen uitvoeren als hij/ zij beschikt over de vaardigheden en de kennis om de opdracht naar behoren uit te voeren. Hij/ zij moet dit bij zichzelf nagaan. Maar de opdrachtgever moet dit eveneens terdege nagaan. Naast de voorbehouden handelingen bestaan er ook medische handelingen, die niet zonder risico zijn, de zogenaamde risicovolle handelingen. Aan de risicovolle handelingen worden eigenlijk in de praktijk dezelfde zorgvuldigheidseisen gesteld als aan voorbehouden handelingen. Denk eraan dat u de reden van een gegeven opdracht moet kunnen begrijpen. Als u de reden niet begrijpt, hebt u waarschijnlijk de hele opdracht verkeerd begrepen.
AANSPRAKELIJKHEID VAN COASSISTENTEN Iemand die werkt maakt fouten. Sommige fouten hebben weinig consequenties en worden nauwelijks opgemerkt. Andere fouten kunnen zeer ernstige gevolgen hebben voor patiënten en andere personen. Tijdens uw coschappen bent u verzekerd voor de financiële gevolgen van fouten die zich in uw stageperiode door uw schuld hebben voorgedaan tijdens uw werkzaamheden en in het Sint Elisabeth Hospitaal respectievelijk de Capriles Kliniek. Let op de onderstrepingen. Maar daarnaast blijft u wel verantwoordelijk voor uw eigen daden en handelingen. U kunt voor de tuchtrechter of voor de civielrechter gedaagd worden omdat u bijvoorbeeld handelingen hebt verricht waartoe u niet bekwaam was of omdat u (zeer) onzorgvuldig hebt gehandeld. Nogmaals, voor de financiële gevolgen bent u verzekerd, maar niet voor rechtsbijstand (door een advocaat dus) ingeval u voor de tuchtrechter of de civielrechter moet verschijnen. De tuchtrechter legt - in tegenstelling tot de civielrechter - geen geldboete op (die aan de 'klager' moet worden uitbetaald). Ofschoon de tuchtrechter geen financiële sancties oplegt, snijdt het niettemin diep in de psyche van de aangeklaagde collega indien de tuchtrechter een klacht gegrond verklaart. De gegrondverklaring van de klacht heeft vaak een negatieve invloed op de verdere carrière van de collega. Sancties die de tuchtrechter op kan leggen zijn (in volgorde van ernst): de waarschuwing, de berisping, de schorsing voor een bepaalde tijd of (als zwaarste maatregel) de ontheffing uit het ambt (een definitief beroepsverbod). Ook wanneer men voor de tuchtrechter moet verschijnen, zal men zich daarom graag terzijde laten staan door een advocaat. Het afsluiten van een rechtsbijstandverzekering valt derhalve te overwegen. Overigens is de kans, dat een coassistent voor een tuchtrechter wordt gedaagd, gering omdat het handelen van de coassistent valt onder het begrip dat in het verzekeringswezen de 'verlengde-arm-verantwoordelijkheid' wordt genoemd: de coassistent handelt immers in opdracht van een bevoegd medicus. U kunt zich echter wel voorstellen dat de grens bij deze 'verlengde-arm-constructies' niet altijd even scherp loopt. De coassistent kan bijvoorbeeld op eigen houtje gehandeld hebben of de opdracht gevende medicus kan achteraf beweren dat de coassistent de opdracht verkeerd geïnterpreteerd heeft. Het is goed erop te wijzen dat het maken van fouten op zich niet laakbaar is in tuchtrechtelijke zin. Het criterium voor het tuchtcollege om een maatregel op te leggen, is 'grove onkunde of nalatigheid waardoor het vertrouwen 22 | P a g e
in de artsenstand wordt ondermijnd.' Meestal ligt de klacht in de communicatieve sfeer (bijvoorbeeld een weigering van de medicus om naar een patiënt te aan kijken, of het nalaten om met ter zake kundigen te overleggen, of het geven van onduidelijke opdrachten). Beslissingen die in alle zorgvuldigheid genomen worden maar achteraf verkeerd blijken, worden niet als laakbaar beschouwd.
OMGAAN MET FOUTEN Fouten en vergissingen zijn nu en dan onvermijdelijk. Het allerbelangrijkste is openheid hierover tegenover de patiënt en tegenover andere medewerkers, hoe moeilijk dat soms ook is. Het is verstandig om met uw superviserende docent te overleggen in welke termen de fout aan de patiënt gemeld moet worden; daartoe hebt u nog onvoldoende ervaring. Het doel (van het melden van de fout) is immers om het vertrouwen van de patiënt niet te verliezen en ook om als organisatie zoveel mogelijk lering te trekken uit een gemaakte fout. Men moet daarna bijvoorbeeld bekijken of een verandering van werkwijze of procedure de kans op herhaling kan beperken. Daarom wordt van u, net zoals van de andere zorgmedewerkers, verwacht dat u fouten/ vergissingen, die tijdens uw werk zijn voorgevallen, meldt. Het gaat dan om zaken die voor een patiënt gevolgen hebben of zouden kunnen hebben. In overleg met uw supervisor kan dan bekeken worden of een formele melding nodig is bij de FONA-commissie (Faults Or Near Accidents). Een melding aan de FONA-commissie heeft geen juridisch doel en de melding blijft dan vertrouwelijk binnen de medische staf.
RISICO’S IN HET WERK/PRIKACCIDENTEN Werken in een ziekenhuis of een huisartsenpraktijk impliceert risico’s, onder andere van besmetting. Het ziekenhuis zorgt voor adequate richtlijnen en materialen ter bescherming. Op elke afdeling is een protocol aanwezig hoe gehandeld dient te worden bij prikaccidenten. De zekerste weg is dat u zich meldt bij de Medische Dienst van het SEHOS. Bij twijfel kunt u ook contact opnemen met zuster Djaoen van de infectiecommissie of met dr. S. Keli, epidemioloog. Beiden zijn bereikbaar via de centrale van het Sint Elisabeth hospitaal, nummer 121. Bij prik- of snijdaccidenten moet u:
de eventuele wond goed door laten bloeden de wond of huidaandoening grondig afspoelen met warm water of fysiologische zoutoplossing de wond of huidaandoening drogen en behandelen met een huiddesinfectans. u melden bij de Medische Dienst
23 | P a g e
