De BGT komt eraan. Basisregistratie Grootschalige Topografie

De BGT komt eraan Basisregistratie Grootschalige Topografie

2 | Ministerie van Infrastructuur en Milieu

De BGT komt eraan Basisregistratie Grootschalige Topografie

Inleiding In 2016 is er een nieuwe basisregistratie: de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Dit is een gedetailleerde digitale kaart van Nederland, die voor uiteenlopende doelen geschikt is. Die kaart komt er echter niet vanzelf. Daar wordt de komende jaren hard aan gewerkt. Evenals de andere basisregistraties, wordt de BGT wettelijk geregeld. De invoering van de wet BGT raakt ook uw organisatie: zowel bestuurlijk, als in de uitvoering. Want vrijwel alle overheidsorganisaties krijgen met de BGT te maken. Zo bent u bijvoorbeeld als bronhouder wettelijk verantwoordelijk voor het inwinnen en bijhouden van topografische gegevens in uw eigen gebied. En uw organisatie gaat informatie uit de BGT gebruiken in de dagelijkse werkpraktijk. In deze brochure voor bronhouders leest u onder meer waarom de BGT er komt. Daarnaast vertelt een aantal organisaties waar zij de BGT gaan toepassen en hoe zij de invoering ervan aanpakken.

De BGT komt eraan | 3


Inhoud Wat is de BGT?

6

Interview BGT en Openbare orde en veiligheid

8

Waarom is de BGT nodig?

10

Interview BGT en Ruimtelijke ordening

12

Wie maken de BGT? Hoe komt de BGT tot stand?

14 16

Eerste stadium: onderlinge afstemming tussen bronhouders

17

Interview BGT en regionale samenwerking

18

Tweede stadium: gezamenlijke realisatie van het landelijk bestand

20

Interview BGT en de aanpak van een kleine gemeente

22

Derde stadium: inbedding van gebruik en beheer in werkprocessen

24

Wanneer kan iedereen de BGT gebruiken? 25 Interview BGT en het beheer van de openbare ruimte

26

Hoe bereidt u uw organisatie voor op de BGT?

28

Interview BGT en de integrale aanpak

30

Meer weten

33


Wat is de Basisregistratie Grootschalige Topografie? De Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) leidt tot een gedetailleerde digitale kaart van Nederland. Objecten zoals gebouwen, wegen, water, spoorlijnen en groen zijn in de registratie op een eenduidige manier vastgelegd. Als deze digitale kaart klaar is, dan kunnen alle overheden deze basiskaart gebruiken als ondergrond bij verschillende taken. Bijvoorbeeld voor het aanbesteden en inplannen van groenbeheer, het verwerken van meldingen openbare ruimte, het maken van bestemmingsplannen, of het maken van veiligheidsplannen. De kaart wordt de komende jaren gemaakt en dat gaat niet vanzelf. Daarvoor is een nieuwe wet nodig en zullen alle bronhouders, die de BGT maken, intensief moeten samenwerken. In 2012 zal het landelijke BGT-programma de wet BGT in procedure brengen en verder uitwerken hoe de transitie naar de BGT gestalte krijgt. Actuele informatie hierover vindt u in de nieuwsbrief, de BGT-info, die periodiek verschijnt.


? ? ?

?

De BGT is een belangrijk onderdeel van het stelsel van basisregistraties. Basisregistraties maken eenmalig inwinnen en meervoudig gebruik mogelijk. Door de gegevens in de BGT eenduidig op te slaan, zijn ze herbruikbaar voor alle overheidsorganisaties die deze gegevens nodig hebben. Opnieuw inwinnen of intekenen van dezelfde gegevens is dus niet meer nodig.

De BGT is een bouwsteen van het iNUP, het Nationaal Uitvoeringsprogramma om de elektronische overheid mogelijk te maken: Eén digitale overheid. Betere service, meer gemak De overheid wil haar dienstverlening aan burgers en bedrijven op peil houden en verbeteren. Het doel is een compacte en efficiënte overheid. Een overheid die dicht bij burgers en bedrijven staat. Een overheid die door optimale samenwerking ook als één overheid wordt ervaren. Digitaal zaken doen met de overheid loont: het bespaart kosten en zorgt voor een betere dienstverlening.


De BGT en ... openbare orde en veiligheid Eigenlijk komt de BGT voor de sector openbare orde en veiligheid (OOV) te laat. Rob Peters, chief information officer van de Veiligheidsregio Kennemerland, had gehoopt dat de BGT al veel eerder beschikbaar zou zijn. Want de systemen van die sector zijn daar al helemaal klaar voor. Tegelijk snapt hij dat het opzetten van zo’n informatie-infrastructuur een ingewikkelde klus is. Hij pleit er dan ook voor om het goed aan te pakken. Hoe komen jullie op dit moment aan je gegevens? ‘Wat wij nu doen, is het bij elkaar harken van gegevens,’ vertelt Rob. ‘We zijn informatieverzamelaars in de regio. We collecteren nieuwe kaartlaagjes. Hebben we ergens weer wat gegevens losgepeuterd, dan pompen we dat van server naar server. Of we krijgen het op een cd’tje. Eigenlijk is dat natuurlijk niet meer van deze tijd. Voor iedere gegevensset die we bemachtigen, richten we een apart systeempje in. Dat is niet handig.’


Wat kan de BGT daaraan veranderen? ‘Met de BGT kunnen we gebruik maken van een grote, landelijke kaart die gestandaardiseerd, actueel en uitwisselbaar is. Die basiskaart kunnen wij gebruiken als ondergrond voor het projecteren van onze eigen gegevens. Om optimaal te profiteren van die ondergrond, willen wij een informatiemodel voor onze sector ontwikkelen. Het ministerie van IenM wil die ontwikkeling ondersteunen. Als veiligheidsregio moeten wij bijvoorbeeld in beeld hebben waar zich risico-objecten bevinden. Dat moet heel nauwkeurig. Als we onze risicomodellen naadloos op de BGT en de

risicokaart kunnen laten aansluiten, is het mogelijk op de landelijke kaart in te zoomen en zo de details, zeg maar de plusinfo, te bekijken van onze regionale kaarten. Die verdere standaardisatie, maakt het dan ook makkelijker om gegevens uit te wisselen over plekken waar verschillende regio’s aan elkaar grenzen. Wij willen van de BGT zo de kapstok maken waaraan we onze eigen informatie ophangen. En daar kijken we al lang naar uit.’ Wat is de uitdaging van de invoering van de BGT? ‘Gemeenten en andere overheden moeten zich realiseren dat de BGT een informatieinfrastructuur is. Iedereen snapt dat wegen geld kosten, dat een spoorwegnet kosten met zich meebrengt. Maar dat een BGT eigenlijk precies hetzelfde is, dat wordt niet altijd ingezien. En àls men dat al inziet, is er ook

nog de angst om er alleen voor te moeten opdraaien. Om de kosten ervoor te moeten dragen. Daarom moet je het samen doen.‘ Waarom is de invoering van de BGT belangrijk? ‘Vroeger stond er één grote database in het midden van het land: de alwetende database. Daar haalde iedereen zijn informatie uit. Maar onze wereld is inmiddels zo complex geworden dat we niks meer hebben aan een statische database. Informatie ligt bij verschillende bronhouders op verschillende plekken in het land. Bovendien is de informatie constant in beweging.’ Tot slot zegt Rob: ‘Onze wereld is niet zomaar complex, maar exponentieel complex. Als er ergens één dingetje misgaat, dan heeft dat een veelvoud van gevolgen. In zo’n wereld is een goede informatie-infrastructuur van vitaal belang.’ De BGT komt eraan | 9

Waarom is de BGT nodig?

Het doel van de BGT is de hele overheid gebruik te laten maken van dezelfde basisgegevens over de grootschalige topografie van Nederland. Als alle overheidspartijen in Nederland werken met dezelfde gegevens, dan zorgt dat voor: • een betere dienstverlening aan burgers en bedrijven, want de gegevens zijn altijd actueel en betrouwbaar; • administratieve lastenverlichting, want het kost bedrijven en burgers minder tijd en minder moeite om gegevens aan te leveren; • een betere samenwerking binnen de overheid, want eenduidige afspraken over gegevens maken eenvoudige uitwisseling mogelijk; • kostenbesparing, door minder fouten, minder inwinnen en minder communicatieproblemen.


? ? ?

?

Vanzelfsprekend heeft de BGT een grote meerwaarde voor werkzaamheden waarbij een gedetailleerde kaart nodig is. Door aan de BGT andere gegevens te koppelen krijgt u snel een gedetailleerd overzicht van een bepaald thema in een specifiek gebied. De BGT is een basiskaart: een ondergrond waarop u informatie thematisch kunt projecteren en presenteren. Dat geeft u nieuwe inzichten op verschillende beleidsterreinen.

De BGT heeft een enorme meerwaarde op alle overheidsgebieden. De sector Openbare Orde en Veiligheid zit bijvoorbeeld al heel lang op de BGT te wachten. Op pagina 8 vertelt Rob Peters van de Veiligheidsregio Kennemerland hoe dat zit. Ook voor de sector Ruimtelijke Ordening betekent de BGT efficiënter en goedkoper werken. U leest erover op pagina 12.


De BGT en … ruimtelijke ordening De sector Ruimtelijke Ordening heeft aardig wat ervaring met de overgang van analoog naar digitaal. Elf jaar geleden werd daar al mee begonnen, en sinds een kleine twee jaar worden alle nieuwe ruimtelijke plannen volgens een wettelijke verplichting digitaal. Wat kan de BGT daar nog aan toevoegen? Fokke Plantinga, adviseur digitalisering bij Buro Vijn, deelt graag zijn visie. Welke nieuwe mogelijkheden biedt de BGT straks aan de RO-sector? ‘Een bestemmingsplan maak je altijd op een bepaalde ondergrond,’ legt Fokke uit. ‘Die ondergrond halen we uit de GBKN, en tijdens bijvoorbeeld het vaststellen van een bestemmingsplan fixeren we deze op dat moment. Die kaart uit de GBKN is je basis, je referentie. Ook al maakt die formeel geen deel uit van je bestemmingsplan, een gemeente moet te allen tijde de ondergrond kunnen tonen die is gebruikt tijdens het vaststellen. Probleem is dat op de kaarten uit de GBKN copyright rust. Die mogen we dus niet 12 | Ministerie van Infrastructuur en Milieu

openbaar maken, terwijl een bestemmingsplan dat nou juist wel is. Straks hebben we daar geen last meer van: dan leggen we eenvoudig een link naar de BGT. Op basis van een peildatum is daar heel gemakkelijk de uitgangssituatie terug te vinden waarop we ons bestemmingsplan baseren.’ Wat zie je nog meer als voordelen van de BGT? Fokke: ‘Je kunt enorm veel informatie halen uit de BGT en overige basisregistraties. Bovendien is die informatie actueel en betrouwbaar. Dat betekent dat wij in het voortraject van een bestemmingsplan niet

meer langs allerlei verschillende partijen hoeven te gaan om informatie te verzamelen over een bepaald gebied. Wij kunnen dus sneller en beter onze bestemmingsplannen en structuurvisies maken. Bovendien kunnen we objecten uit de BGT hergebruiken in onze plannen. Ook dat scheelt een hoop tijd en geld.’ Welke invloed heeft de digitalisering op het vakgebied van ruimtelijke ordening? ‘Door de digitalisering is het ambacht van het tekenen van kaarten helaas bijna helemaal verdwenen,’ vertelt Fokke. ‘Nu alles met de computer gebeurt, zijn kaarten geen kunstwerkjes meer. Je kunt niet meer zien wie welke kaart gemaakt heeft. Feit is wel dat we nu veel sneller kunnen werken. Tegelijk wordt de vraag naar informatie groter, omdat het aanbod ook groter wordt. Verder vragen de digitale ontwikkelingen om een andere manier van denken: we moeten steeds meer

in objecten gaan denken. Kaarten gaan we opbouwen vanuit een specifiek object: van klein naar groot. Terwijl we gewend zijn om van groot naar klein te denken.’ Wat verwacht je van de BGT voor gemeenten? ‘Bij gemeenten is het kaartbeheer vaak ondergebracht bij het specifieke werkveld, zoals groenbeheer of wegbeheer. Dat wordt straks gecentraliseerd in de BGT. Enerzijds prettig: dan kan een groenbeheerder zich weer op zijn kerntaak richten. Maar die omslag kost tijd en geld. Zeker voor een kleine gemeente is dat een uitdaging. Daarom is uitbesteden verstandig. Of, nog beter, samenwerken met andere gemeenten.’ Glimlachend besluit Fokke: ‘Misschien zien gemeenten nu de toegevoegde waarde van de BGT nog niet, maar die gaan ze zeker zien als de BGT er eenmaal is. Daar ben ik van overtuigd.’ De BGT komt eraan | 13

Wie maken de BGT?

Gemeenten, provincies en waterschappen maken de BGT samen met het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), het ministerie van Defensie, Rijkswaterstaat en ProRail. Al deze partijen zijn bronhouder. Iedere bronhouder is verantwoordelijk voor het aanleveren en onderhouden van zijn eigen stukje van de digitale kaart. Bronhouders kunnen de BGT op verschillende manieren realiseren. Sommige bronhouders registreren zelf, anderen besteden het uit. Zonder samenwerking is de realisatie van de BGT echter onmogelijk.


? ? ?

?

In de regio Noordwest-Overijssel hebben verschillende bronhouders elkaar al in 2010 opgezocht rond de BGT. Hoe zij samen nadenken over hun aanpak van de BGT leest u op pagina 18. Ook een kleine gemeente als Wijdemeren zoekt de samenwerking om de BGT te realiseren. Bovendien hebben zij van de invoering van de BAG geleerd dat uitbesteden voor hen de beste optie is. Op pagina 22 vindt u de BGT-visie van John van Dongen, medewerker geo-informatie in Wijdemeren. Een concrete toepassing van de BGT op gemeentelijk niveau is het beheer van de openbare ruimte. Hoe kan de BGT daar een rol in spelen? De gemeente ’s-Hertogenbosch laat zien wat de mogelijkheden zijn op pagina 26. Bij de gemeente Venray hebben ze de BGT integraal aangepakt. Een hele klus, maar zeker de moeite waard, volgens Rudolf van Summeren, medewerker geo-informatie in Venray. Op pagina 30 leest u zijn verhaal en dat van zijn collega’s.


? ?

Hoe komt de BGT tot stand?

?

?

De BGT wordt opgebouwd uit verschillende objecten van verschillende bronhouders. Alle losse objecten samen, moeten uiteindelijk een aaneengesloten kaart opleveren. Dat vereist overleg tussen bronhouders over wie de gegevens van welk object beheert en standaardisatie om ervoor te zorgen dat alle losse elementen samen één geheel kunnen vormen. De invoering van de BGT kent drie stadia: • onderling overleg tussen bronhouders • realisatie van het landelijk bestand • inbedding van gebruik in werkprocessen en bijhouding van de BGT

In deze brochure wordt ingegaan op de stappen die een individuele organisatie doorloopt. Voor het programma BGT als geheel gelden vergelijkbare stappen. Deze zijn in beeld gebracht in onderstaand planningsoverzicht: • Ontwerp BGT (2010 en 2011) • Realisatie van de BGT (2012 t/m 2015, met een tweede tranche 2016 t/m 2019) • Ingebruikname van de BGT (2016) De realisatie van de BGT vindt plaats per gebied. Dit betekent dat de BGT niet overal tegelijk beschikbaar komt. De ingebruikname kan starten zodra in een gebied de BGT is gerealiseerd. De formele ingebruikname betreft het jaar waarin de gebruiksplicht wordt ingevoerd. Daarvoor is het nodig dat de BGT landsdekkend beschikbaar is. Deze brochure beschrijft het beeld voor organisaties, die de BGT in gebruik gaan nemen, zodra de BGT voor hun gebied beschikbaar is.


1

Het eerste stadium: onderlinge afstemming tussen bronhouders

ste

Om tot een sluitende objectgerichte kaart te komen, moeten de bronhouders hun gegevensbestanden op elkaar afstemmen. Elk object heeft één ‘eigenaar’: de verantwoordelijke bronhouder. Dat voorkomt dat er overlap optreedt, of dat er gaten vallen in de uiteindelijke basisregistratie. Voor veel objecten is het duidelijk onder wiens verantwoordelijkheid ze vallen. Zo vallen de waterwegen onder Rijkswaterstaat, en alle spoorlijnen onder ProRail. Maar er zijn ook objecten die zowel op de kaart van een gemeente staan als op de kaart van het ministerie van EL&I: bijvoorbeeld een kinderboerderij in de stad. Of een afwaterende sloot in het landelijk gebied: daar overlappen het waterschap en het ministerie van EL&I. Over dit soort overlap is onderling overleg nodig om eenduidig vast te leggen wie bronhouder is van het object. De onderlinge afstemming van bronhouderschap is een belangrijke eerste stap op weg naar de BGT. Uit de afzonderlijke kaarten en gegevensbestanden van alle bronhouders moet één sluitend bestand worden gecreëerd. Een kaart zonder overlap en zonder gaten. Op sommige punten is dit een ingewikkeld proces, dat om nauwe samenwerking vraagt. Zodra u deze hobbel hebt genomen, is de weg vrij om de BGT te realiseren.


De BGT en … regionale samenwerking Sinds mei 2010 praten een stuk of tien buurgemeenten in Noordwest-Overijssel samen met waterschappen en de provincie regelmatig met elkaar over de BGT. Gezamenlijk onderzoeken zij wat de invoering van de BGT voor hen betekent. Dat levert een hoop voordelen op, vertellen Peter van Capelleveen (gemeente Zwolle, rechts) en Roelof Keppel (projectleider vanuit Grontmij, links). Maar de warmste pleitbezorger van regionaal samenwerken voor de BGT is Bort Koelewijn (midden), de burgemeester van Kampen. Hoe en waarom is deze samenwerking ontstaan? Burgemeester Koelewijn neemt het woord: ‘Na onze ervaringen met de invoering van de BAG waren we ervan overtuigd dat je bij dit soort projecten meer moet samenwerken. De gemeente Zwolle heeft toen het initiatief genomen om samen op te trekken in de aanloop naar de BGT. We hebben een bijeenkomst georganiseerd in de raadszaal van Kampen met alle geïnteresseerde gemeenten. En van daaruit gaan we nu verder.’ Wat zijn de concrete voordelen van samenwerking? ‘Als eerste natuurlijk het delen van kennis en 18 | Ministerie van Infrastructuur en Milieu

ervaring,’ vertelt de burgemeester verder. ‘Sommige gemeenten zijn al wat verder dan andere gemeenten op het gebied van geo-informatie. Zo hoef je het wiel niet in elke gemeente opnieuw uit te vinden. Keppel: ‘Daarnaast is er een duidelijk kostenvoordeel. Zo is het inkopen van luchtfoto’s en diensten aanzienlijk goedkoper als je dat met een aantal partijen samen doet. Hetzelfde geldt voor een onderzoek naar de kwaliteit van de bestaande data.’ Van Capelleveen vult aan: ‘En wat je ook ziet: samenwerken geeft energie. Als je als enige ambtenaar van een gemeente de hele BGT op je bord krijgt, kun je daar best tegenop zien. Maar als je weet dat je er niet

alleen voor staat, kun je zo’n project met veel meer plezier aanpakken.’ Waarom bent u als burgemeester zo enthousiast over deze samenwerking? Koelewijn: ‘Als bestuurder, maar ook als gemeente, ben je compleet afhankelijk van informatie. Op basis daarvan neem je beslissingen en maak je beleid. Een goede informatievoorziening is dus van onschatbare waarde voor je werkproces. De BGT biedt ons straks veel meer informatie, die we in één oogopslag kunnen overzien. Met behulp van de objectenkaart BGT kunnen we straks andere thema’s - zoals de WMO eenvoudig koppelen. Dat geeft inzichten en analysemogelijkheden die we tot op de dag van vandaag niet hebben. Bijvoorbeeld: waar zit de huisarts in een wijk? Is die voor alle wijkbewoners goed bereikbaar? Nog tips voor gemeenten die aan het begin van het BGT-traject staan? ‘Gewoon beginnen,’ meent Roelof Keppel.

‘Niet afwachten totdat alle details helemaal uitgekristalliseerd zijn. Dat komt wel. Probeer ook niet meteen alles te formaliseren. Ook daar is straks nog genoeg tijd voor.’ ‘Ook belangrijk is dat gemeenten zich realiseren dat de BGT alleen maar een basis is,’ legt Van Capelleveen uit. ‘De BGT is de taartbodem waarmee elke gemeente zijn eigen taart gaat maken. Die taart is voor iedereen weer anders. Maar de bodem is voor iedereen hetzelfde. Door ook de niet-verplichte elementen uit de voor de BGT ontwikkelde standaard in te voeren, kan je de registratie in veel meer werkprocessen benutten.’ Burgemeester Koelewijn, tot slot: ‘Redeneer altijd vanuit de gebruikerskant. Wat is relevante beleidsinformatie? Hou je dus niet bezig met de techniek. Die is secundair. En hou tijdens het hele proces voor ogen voor wie je het doet: dat is de burger. Uiteindelijk moeten we die beter en sneller van dienst zijn.’


2

Het tweede stadium: gezamenlijke realisatie van het landelijk bestand

de

Vanaf 2013 realiseren de bronhouders gezamenlijk de landelijke BGT. Zij doen dit door allemaal ‘hun’ stukje van de kaart aan te leveren. In een landelijke voorziening komen alle stukjes bij elkaar en ontstaat een hooggedetailleerde kaart van Nederland. Om van alle losse objecten een landelijke BGT te kunnen maken, moeten bronhouders ervoor zorgen dat hun gegevens voldoen aan de afgesproken standaarden. Deze standaarden zijn vastgelegd in een informatiemodel. Het informatiemodel bestaat uit een verplicht deel en een facultatief deel. Wanneer u de standaarden uit het facultatieve deel toepast, kunt u de gegevens van de BGT makkelijker gebruiken als basis voor bijvoorbeeld uw beheertaken of een koppeling met de WOZ-registratie. Voor bronhouders is de transitie naar de BGT daarom ook het moment om in beeld te brengen aan welke informatie er behoefte is in uw organisatie. Moet een groenbeheerder voor zijn beheertaken weten of een wandelpad van schelpen of van stoeptegels is gemaakt? Dan kunt u dit soort specificaties direct meenemen in de registratie.



De BGT en … de aanpak van een kleine gemeente Met 23.000 inwoners is de gemeente Wijdemeren relatief klein. Hoe kijken ze daar tegen de invoering van de BGT aan? Samenwerken en uitbesteden, is het devies van John van Dongen, medewerker geo-informatie bij deze gemeente. ‘Zelf doen is geen optie.’ Wat voor gemeente is de gemeente Wijdemeren? ‘De gemeente Wijdemeren bestaat sinds 2002. Het is een fusiegemeente die ontstaan is uit twee Noord-Hollandse gemeenten (’s-Graveland en Nederhorst den Berg) en de Utrechtse gemeente Loosdrecht. Wij zijn de grootste gemeente uit de regio qua oppervlakte, maar we hebben maar 23.000 inwoners. Naar verhouding hebben we dus weinig budget tot onze beschikking om mee te doen met de BGT.’

lende gegevensbestanden van het Kadaster. De Utrechtse gegevens krijg ik eens in de 3 maanden, en de Noord-Hollandse elke maand. Bovendien is de kwaliteit van die gegevens nogal verschillend. Met de BGT krijgen we straks één dataset die precies aan alle wettelijke kwaliteitseisen voldoet. Daar kunnen we dan rechtstreeks uit putten, in plaats van dat we elke maand een nieuwe set gegevens moeten inlezen. Zo werken we steeds met de meest actuele informatie.’

Voor welk soort problemen is de BGT wat jou betreft de oplossing? ‘We zijn al bijna 10 jaar een gefuseerde gemeente. Toch krijg ik nog steeds verschil-

Hoe gaan jullie om met de invoering van de BGT? ‘We werken samen met gemeenten in de omgeving, want je kunt het niet alleen.


Zeker niet als je de enige medewerker geo-informatie binnen de hele gemeente bent. Samen sta je sterker en weet je meer. En we besteden alles uit. Zelf doen is geen optie! Dat hebben we uit de BAG geleerd. Daarvan dachten we: dat kunnen we zelf wel. Maar dat viel vies tegen. Vandaar dat we bij de BGT vanaf het eerste moment gezegd hebben dat we een ingenieursbureau inhuren voor het specialistische werk. Dat kun je nooit zelf.’

Dat zorgt voor een grote uniformiteit: een adres kan bijvoorbeeld nog maar op één manier geschreven worden in plaats van op 32 manieren, wat vroeger nog wel gebeurde. Die nieuwe manier van werken heeft als voordeel dat alles volgens afspraken en wettelijke normen gaat. Bovendien kunnen mijn ‘inhoudelijke’ collega’s zich weer met hun vak bezighouden: met milieu, belastingen of bouwen en wonen. Dat is een grote winst.’

Wat leveren de basisregistraties jullie als gemeente op? ‘Door de BAG zijn we heel anders gaan werken. De authentieke registraties vinden nu allemaal plaats binnen de afdeling Dienstverlening cluster Informatisering en niet meer op de inhoudelijke afdelingen.


3

Het derde stadium: inbedding van gebruik in werkprocessen en bijhouding van de BGT

de

Als uw deel van de BGT eenmaal is gerealiseerd, dan breekt voor u de gebruiksfase aan. Uw organisatie krijgt als gebruiker toegang tot de BGT, zodat u ook de objecten van de andere bronhouders centraal kunt ophalen. Misschien is het nodig dat u uw eigen informatiearchitectuur daaraan aanpast. Bij de ingebruikname treedt ook meteen de bijhouding van de BGT in werking: de gegevens in de BGT moeten immers actueel gehouden worden. De bronhouders die in de invoeringsfase zijn aangewezen als “eigenaar” van een object zijn ook verantwoordelijk voor het actueel houden van de gegevens over dat object in de BGT.


? ? ?

Wanneer kan iedereen de BGT gebruiken?

?

De realisatie van de BGT verloopt gefaseerd. Eind 2015 is er een landsdekkend bestand waarin de ligging van alle objecten is vastgelegd. Eind 2019 is van alle objecten ook de nadere beschrijving beschikbaar: bijvoorbeeld of een weg verhard is met klinkers of met asfalt. Het verplicht gebruik van de BGT door de overheid gaat in op 1 januari 2017.


De BGT en … het beheer van de openbare ruimte Groot of klein, landelijk of stedelijk: voor elke gemeente in Nederland is het beheer van de openbare ruimte een belangrijke taak. Welke rol kan de BGT daarin spelen? Een gesprek met Jeroen van Logtenstein (projectleider Topografie binnen het team Geo-informatie van de gemeente ’s-Hertogenbosch) en Tibor du Crocq (adviseur Beheer van openbare ruimte, ingenieursbureau Oranjewoud). Waarom is het beheer van de openbare ruimte voor een gemeente zo belangrijk? ‘Stadsbeheer heeft veel raakvlakken met de burger,’ legt Jeroen van Logtenstein uit. ‘Bovendien gaat er veel geld in om.’ Tibor du Crocq vult aan: ‘Het beheer van de openbare ruimte heeft een één-op-éénrelatie met het veiligheidsgevoel van burgers. Mensen voelen zich minder veilig in een straat met kapotte stoeptegels, graffiti of zwerfvuil. Daarom is het voor gemeenten een continu aandachtspunt. En: beheer kost veel geld. Daarop kun je besparen door planmatig onderhoud uit te 26 | Ministerie van Infrastructuur en Milieu

voeren. Dat is goedkoper dan wachten tot er iets kapot gaat.’ Wat is de meerwaarde van de BGT voor de afdeling Beheer van de gemiddelde gemeente? Jeroen: ‘Bij de afdelingen Beheer van gemeenten zie je vaak dat elke beheerder zijn eigen kastje met kaarten en gegevens heeft. Iedereen wint zijn eigen gegevens in en houdt die op zijn eigen manier bij. Efficiënt is dat natuurlijk niet. Bij de gemeente ’s-Hertogenbosch zijn we bezig om een topografisch basisbestand te maken

waar alle beheerders gebruik van kunnen maken. Daarmee sluiten we aan op de BGT; dat is de universele ondergrond waarop we de specifieke onderdelen van onze openbare ruimte kunnen projecteren. Zo’n eenduidige ondergrond is voor iedere gemeente een vooruitgang. De kaart is altijd actueel en betrouwbaar. Dat voorkomt fouten. En je kunt gemakkelijker gegevens uitwisselen met andere partijen als waterschappen of provincies.’ Is de BGT voldoende om de beheerstaken van gemeenten te vergemakkelijken? ‘Eigenlijk niet,’ vindt Tibor. ‘Voor alle onderdelen die je in de openbare ruimte tegenkomt - zoals lantaarnpalen, bomen of verkeersborden - bestaan er geen definities in de BGT. Zo bekeken is de BGT dus nog vrij

globaal. Toch moeten we juist voor dat soort onderdelen van de openbare ruimte eenduidige definities afspreken. Daarom werken wij naast de BGT met het informatiemodel IMGeo. Daarin leggen we al die beheersspecifieke standaarden vast.’ Gaat elke gemeente met dezelfde beheersstandaarden werken? Jeroen: ‘De BGT is verplicht. Maar gemeenten mogen zelf kiezen of ze met IMGeo, en dus met specifieke standaarden, willen werken. De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft er al voor gekozen om dat te doen. De invoering van de BGT is voor ons een duwtje in de rug om dit in één keer goed aan te pakken.’


Hoe bereidt u uw organisatie voor op de BGT?

Als bronhouder van de BGT kunt u zich voorbereiden door afstemming te zoeken met de andere bronhouders die in uw gebied actief zijn. Bovendien is het goed om nu al na te denken over hoe u de informatie uit de BGT straks gaat gebruiken. Kortom: wie zijn de beheerders, en wie zijn de gebruikers? De beheerders in kaart brengen Voor een sluitende objectgerichte kaart is het belangrijk dat verschillende bronhouders in één gebied hun gegevensbestanden op elkaar afstemmen. Voor uw gebied kunt u nu al de beheersverantwoordelijkheid van de verschillende bronhouders in kaart brengen. In grote lijnen ziet dat proces er als volgt uit: • Ga na welke andere bronhouders er in uw gebied actief zijn. • Bepaal met welke bronhouders uw organisatie raakvlakken of overlap heeft. • Ga met deze bronhouders om tafel zitten en definieer de raakvlakken of de overlap. • Beslis samen wie de ‘eigenaar’ is van objecten op het raakvlak of in het overlapgebied. De eigenaar is verantwoordelijk voor het aanleveren van objectgegevens aan de BGT, en het actueel houden van die gegevens in de BGT.


? ? ?

?

De gebruikers in kaart brengen De BGT levert een schat aan gegevens, die op vele manieren toepasbaar zijn in uw dagelijkse werkpraktijk. Het is goed om nu al na te denken over de manieren waarop u die gegevens straks gaat inpassen in de werkprocessen van uw organisatie. Om hier inzicht in te krijgen, kunt u de volgende vragen stellen: • Voor welke werkprocessen gaat u de informatie uit de BGT gebruiken? • Wie zijn de gebruikers binnen uw organisatie? • Wat voor informatie hebben zij precies nodig om hun werk goed te kunnen doen? • Wat betekent dit voor het inwinnen, opslaan en beheren van de gegevens? Zodra bekend is waarvoor de gegevens gebruikt gaan worden, wordt ook duidelijk aan welke eisen de gegevens moeten voldoen. Moet een groenbeheerder precies weten hoeveel bomen er langs een fietspad staan? Dan is alleen de aanduiding ‘groen’ niet voldoende. En is een wandelpad van schelpen, keien of stoeptegels? Dat is van belang als het om onderhoud gaat. Er moeten dus meer gegevens worden opgeslagen dan alleen de objectomschrijving ‘wandelpad’.


De BGT en … de integrale aanpak Bij de gemeente Venray hebben ze de wettelijke invoering van de BGT aangegrepen om de gemeentelijke behoeften op het gebied van gegevensregistratie in kaart te brengen. Uiteindelijk is er één geïntegreerd systeem opgezet waarin alle gegevens centraal worden beheerd. Beleidsmedewerker geo-informatie Rudolf van Summeren ziet dit huzarenstukje nadrukkelijk als een gemeenschappelijk succes van verschillende afdelingen en externe leveranciers. Samen met een aantal collega’s licht hij toe wat de voordelen zijn van zo’n integrale aanpak. Hoe zijn jullie hiermee begonnen? ‘In 2007 was al duidelijk dat er veel op ons af zou komen wat betreft geo-informatie,’ vertelt Rudolf. ‘De BAG werd ingevoerd, maar ook de BGT zat er al aan te komen. We zijn toen gaan nadenken: hoe gaan we dat organiseren? En hoe gaan we dat beheren? We wilden niet ‘voor elk wetje een pakketje’, we wilden een integrale oplossing. Toen hebben we de ‘paraplu’ geschetst: de samenhang van alle systemen waar we als gemeente mee te maken hebben. Op basis 30 | Ministerie van Infrastructuur en Milieu

daarvan hebben we besloten om één geïntegreerde kaart te realiseren waar de verschillende werkvelden in samenkomen. In de eerste fase kozen we de werkvelden die het meest voor de hand lagen: beheer openbare ruimte, het riool en het aanlegvergunningenstelsel.’ Wat levert de BGT voor voordelen op bij rioolbeheer? Erik Weijzen, beleidsmedewerker riool en water in Venray, licht toe: ‘Rudolf wist dat ik

graag het complete afvoerende verharde oppervlak van Venray in beeld wilde hebben. En dat hebben we nu met de BGT voor elkaar. Van elk grondvlak in de hele gemeente is opgeslagen of het schuin of recht is, en of het open of gesloten is. Zo weten we precies welk oppervlak regenwater afvoert. Op basis daarvan hebben we een gedifferentieerd riooltarief in kunnen voeren waarbij men korting krijgt op de rioolheffing als men 100% afgekoppeld is. Wij zijn een van de weinige gemeenten in Nederland die dat hebben.’ En de WOZ hebben jullie ook gekoppeld aan de BGT? ‘Ja, en dat levert ons een hoop efficiency op,’ vertelt Jimmy Huijgens, WOZ-taxateur bij de Limburgse gemeente. ‘Zo besteden wij veel minder tijd aan objectgegevens,

want die worden allemaal centraal verwerkt in de BGT. Zo kunnen wij meer tijd besteden aan onze eigenlijke taak: taxeren. Bovendien worden de WOZ-gegevens momenteel gekoppeld aan de kaart van de BGT. Die koppeling geeft ons extra informatie. Is iets een overkapping of een aanbouw? Waar is er vergunningsvrij gebouwd? Wordt er illegaal gebruik gemaakt van grond? Dat is allemaal in één oogopslag te zien. Bezwaren op de WOZ-aanslag zijn bovendien veel gerichter. Die kunnen we dus eenvoudiger afhandelen.’ Het systeem staat of valt met het mutatiebeheer. Hoe pakken jullie dat aan? Werner van der Velden, beheerder geoinformatie: ‘We willen voor elk werkveld weten wat de mutaties zijn. Niet alleen De BGT komt eraan | 31

mutaties in gebouwen en adressen, maar ook een sloot die gedempt is of een weg die verhard is. Dat gebeurt op drie manieren: met jaarlijks nieuwe luchtfoto’s, door meldingen van medewerkers in het veld én dankzij burgers en bedrijven. Via ons geodataportaal hebben zij toegang tot vrijwel al onze gemeentelijke gegevens. Zo kunnen ze zelf controleren of alles klopt en eventueel wijzigingen doorgeven als dat niet zo is.’ Wat levert die integrale aanpak van de BGT de gemeente nu concreet op? ‘Het gaat met name om efficiency,’ meent Rudolf. ‘Je wint enorm veel tijd omdat je snel veel actuele informatie tot je beschikking hebt. En omdat het beheer centraal geregeld is, kun je je als afdeling weer op je kerntaak richten. Je kunt ook analyses doen die eerder niet mogelijk waren. Zo kregen we dankzij de BGT bijvoorbeeld het snippergroen in beeld. Daarnaast levert ons geodataportaal ons veel besparingen op. Iedereen die gemeentelijke (kaart)info nodig heeft, kan die gratis downloaden via dat portaal. Dat scheelt een hoop telefoontjes en verzoeken die we niet meer hoeven af te handelen.’ Hij besluit: ‘De besparingen die je realiseert met de BGT zijn eigenlijk niet in geld uit te drukken. Zodra je de BGT hebt gerealiseerd, zie je hoeveel het oplevert. Zeker als je er ook IMGeo bij neemt. Dat is iets meer werk, maar je plukt er meteen de vruchten van.’ cht van alle basisregistraties vindt u op: www.e-overheid.nl/onderwerpen/


stelsel-van-basisregistraties

Algemene informatie over de Basisregistratie Grootschalige Topografie vindt u op: www.geonovum.nl/dossiers/bgtimgeo

Voor meer specifieke en actuele informatie leest u onze digitale nieuwsbrief BGT-info. U meldt zich aan voor deze nieuwsbrief met een e-mailtje naar [email protected].

Heeft u vragen of opmerkingen over de BGT? Het programmabureau BGT staat u graag te woord. Stuur uw bericht naar [email protected].

Meer weten

Een overzicht van alle basisregistraties vindt u op: www.e-overheid.nl/onderwerpen/stelsel-van-basisregistraties

Algemene informatie over de Basisregistratie Grootschalige Topografie vindt u op: www.geonovum.nl/dossiers/bgtimgeo

Voor meer specifieke en actuele informatie leest u onze digitale nieuwsbrief BGT-info. U meldt zich aan voor deze nieuwsbrief met een e-mailtje naar [email protected].

Heeft u vragen of opmerkingen over de BGT? Het programmabureau BGT staat u graag te woord. Stuur uw bericht naar [email protected].

Titel van de publicatie | 3

Dit is een uitgave van het

Ministerie van Infrastructuur en Milieu Postbus20901 | 2500 ex Den Haag www.rijksoverheid.nl/ienm Fotografie Fotobureau Hendriksen-Valk Opmaak en Print Vijfkeerblauw Januari 2012 | B05_283992

De BGT komt eraan. Basisregistratie Grootschalige Topografie

Recommend Documents