regio Zuidwest-Nederland
Lucas Onderwijs Master Sen 2015 – 2017
nieuw aanbod met nieuwe mogelijkheden Beste collega, Passend onderwijs is van start gegaan en we bouwen actief door aan onze ontwikkeling. Onderwijs dat past realiseren we samen. We vinden het belangrijk om juist nu iedereen de kans te bieden hoog opgeleid te zijn en zo eigen kennis en vaardigheden uit te breiden. Passend onderwijs zal vooral verwezenlijkt worden door de man en vrouw op de werkvloer, door jou! Daarom is extra gereedschap een welkome aanvulling op dat wat je al in je mars hebt. Vanuit ons partnerschap met het Seminarium voor Orthopedagogiek in onze regio willen we jullie vanaf september 2015 een VERNIEUWDE Master Special Educational Needs (Master Sen) opleiding aanbieden. Door nieuwe mogelijkheden die in het nieuwe cursusjaar ontstaan kunnen we jullie een heel aantrekkelijk aanbod doen. Grijp deze mooie kans om in jezelf en Lucas Onderwijs te investeren. Wat is nieuw? Kortweg gezegd: - na een eerste jaar in jaar twee de keuze om elke module uit elke specialisatie te volgen - lessen worden overdag op een aantal hele dagen verzorgd; jij wordt die dag vervangen - minder de deur uit en toch dezelfde omvang van scholing - door een combinatie van contacttijd en digitaal leren kun je flexibeler studeren - je gaat deel uitmaken van een Lucas- studiegroep ‘nieuwe stijl’ Wat is NIET nieuw? - daar waar mogelijk krijgen Masteropgeleide professionals bij Lucas kansen op doorgroei - zowel vanuit het College van Bestuur als vanuit de directies waardering voor diegenen die in zichzelf willen investeren - de hele opleiding wordt bekostigd uit de lerarenbeurs en kost je feitelijk € 0,-
Spreekt deze opleiding je aan? Meld je dan zo spoedig mogelijk aan (liefst voor 17 maart) bij Ingrid Cloosterman op
[email protected] Het karakter van deze masteropleiding De opleidingen zijn gevarieerd opgebouwd en worden ‘om de hoek’aangeboden. De inhouden hebben betrekking op drie gebieden: het primaire proces, de school en de eigen professionele ontwikkeling. Er ligt vanuit de opleiding een voortdurende link naar de praktijk, die hierdoor een sterke impuls krijgt op het gebied van leerlingenzorg. Daarnaast ontwikkel je jezelf tijdens deze opleiding door als professional. Samengevat: de opleiding is praktijkgericht, interactief, voldoet aan moderne opleidingseisen (waaronder digitale leeromgeving), is competentie gericht en leidt op HBO masterniveau op. Je krijgt de titel MSen.
1
regio Zuidwest-Nederland
De opleidingen van het Seminarium voor Orthopedagogiek kregen het predicaat:
Ook dit jaar scoren ze hoog in landelijke kwaliteitsmetingen. Bijna 750 studenten volgen in dit deel van het land, alleen al in onze regio in deeltijd deze opleiding
het lerarenregister komt eraan Binnen niet al te lange tijd treedt het lerarenregister in werking (www.registerleraar.nl). Nu is dat nog vrijwillig; over enige tijd wordt dat verplicht om als leerkracht de beroepsregistratie te blijven houden. Wat is er dan mooier dan om twee vliegen in één klap te slaan: voldoen aan de eisen om in het register ingeschreven te worden en te blijven en tegelijkertijd geschoold en opgeleid te worden op een kwalitatief hoogwaardig niveau. Digitale kennisbank Voor de totale opleiding is een elektronische leeromgeving ingericht: de kennisbank van het Seminarium voor Orthopedagogiek. Deze is ondergebracht in Sharepoint, het intranet van Hogeschool Utrecht. De kennisbank geeft ondersteuning aan uw leerproces en biedt tegelijkertijd een grote verscheidenheid aan bronnen met expliciete aandacht voor het primair onderwijs (inclusief het jonge kind), het voorgezet onderwijs, het speciaal onderwijs, illustraties en links met sites uit het (inter) nationale veld van opvoeden en onderwijs. En de kosten? Bij toekenning van de lerarenbeurs (aanvraag wordt begeleid): € 0,- . Anders is het collegegeld (momenteel) € 1714,- voor een volledig jaar opleiden. Een aantrekkelijk aanbod voor collega’s die in ontwikkeling willen blijven De overheid benadrukt voor onderwijsgevenden het belang van het behalen van een Masterdiploma. Niet voor niets zijn hierover in het zogeheten bestuursakkoord afspraken over gemaakt. Als leerkracht ben je niet klaar als je je bachelordiploma (PA, PABO) hebt gehaald. Daar hoort de Master bij. Door ons partnerschap met het Seminarium krijg je die kansen ‘op een presenteerblaadje’ aangeboden. En na twee jaar hoor jij bij diegenen die deze aantrekkelijke en goed gefaciliteerde stap hebben gezet. Daar kun je trots op zijn. De Master Sen Opleidingen van het Seminarium in het algemeen Met de deeltijdopleiding Master Special Educational Needs (MaSen) specialiseert een deelnemer zich op het gebied van speciale onderwijszorg. Deze opleiding is in nauwe samenwerking met het
2
regio Zuidwest-Nederland beroepenveld ontwikkeld. Aan alle activiteiten ligt het beginsel ten grondslag dat het onderwijs van betekenis is voor de maatschappelijke emancipatie en participatie van alle kinderen en jongeren. De master Special Educational Needs is bedoeld voor leraren, coördinatoren, leidinggevenden en andere professionals die zich verder willen professionaliseren op het gebied van passend onderwijzen aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. De structuur van de
nieuwe Lucas Master Sen 2015 - 2017
cursusjaar
Module 1
Module 2
Module 3
Module 4
2015-2016
Educational Needs
Communicatie; In contact met..
Gedragsontwikk eling: belemmeringen en mogelijkheden
Leren en professioneel handelen
cursusjaar 2016-2017
Praktijk Gericht Onderzoek &
Lucas Akademie Module 5 naar keuze (uit breed aanbod)
Lucas Akademie Module 6 naar keuze (uit breed aanbod)
Lucas Akademie Module 7 naar keuze (uit breed aanbod)
Lukas Akademie Module 8 naar keuze (uit breed aanbod)
Kritische reflectie
bijeenkomsten Lucas PGO studiegroep
bijeenkomsten Lucas PGO studiegroep
bijeenkomsten Lucas PGO studiegroep
bijeenkomsten Lucas PGO studiegroep
afstuderen
In het eerste jaar worden de bijeenkomsten plenair georganiseerd , in het tweede jaar volgt u volgens een gedifferentieerd rooster (u maakt immers uw eigen keuzeprogramma). Wel blijft ook in het tweede jaar een plenaire Lucas studiegroep actief in het kader van het praktijkgericht onderzoek.
Het Seminarium voor Orthopedagogiek, regio Zuidwest-Nederland Het Seminarium voor Orthopedagogiek is een landelijk werkend kennis- en opleidingscentrum met een breed palet van diensten op het gebied van opleidingen, professionaliseren, advies, coaching, begeleiding en praktijkgericht onderzoek voor: leraren en professionele opvoeders, coaches en hulp- en dienstverleners van kinderen en volwassenen, waarvan de leef- en opvoedingssituatie specialistische ondersteuning en begeleiding vraagt. De focus is gericht op het veld van Speciaal Onderwijzen. Het gaat daarbij om de opleidingen die gericht zijn op het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs, het speciaal onderwijs en het beroepsonderwijs. Door een gericht en goed vormgegeven opleidingsaanbod met ondermeer de opleiding Master Special Educational Needs en haar specialisaties wil het Seminarium voor Orthopedagogiek bijdragen aan de verhoging van de individuele kwaliteit van leraren en daarmee het kwaliteit van het onderwijs. Wij hebben geleerd om de werkervaring van leraren in opleidingen en cursussen tot centraal uitgangspunt te nemen. Om je een indruk te geven zullen enkele module’s hierna kort worden toegelicht Special Educational Needs (Orthopedagogiek) Dit module vormt de start van de opleiding. Het is bedoeld om u een theoretisch en praktisch kader te bieden voor het traject dat voor u ligt. De aandacht voor hulp aan leerlingen waarbij leren en ontwikkelen niet vanzelf gaat is voortdurend aan verandering onderhevig. Zo kunt u als
3
regio Zuidwest-Nederland professional in het reguliere onderwijs kunnen niet meer om Passend Onderwijs heen en hebt u, meer dan tot nu toe, te maken met leerlingen die extra aandacht vragen. Tegelijkertijd zien uw collega's in het Speciaal Onderwijs en het Speciaal Voortgezet Onderwijs zich gesteld voor nieuwe uitdagingen bij hun werk met leerlingen met vaak zeer complexe ondersteuningsvragen. Voor alle professionals geldt dat zij, ieder vanuit de eigen discipline, op talloze momenten keuzen moeten maken ten behoeve van het welzijn van deze leerlingen. Het is van belang dat dit gebeurt vanuit een grondige doordenking van de plaats en de positie van deze leerlingen, nu en in de toekomst. Orthopedagogiek is bij uitstek de wetenschap die professionals hierbij kan helpen. Het is de wetenschap die zich richt op leerlingen in problematische onderwijs-, leer- en opvoedingssituaties. U bestudeert wat de betekenis is van de orthopedagogiek en welke verschillende stromingen en opvattingen daarover van de afgelopen eeuw een rol speelden. Orthopedagogiek is een handelingswetenschap, die opvoeders en leraren perspectief biedt om hun handelingsverlegenheid op te heffen en weer perspectief te bieden aan de betrokkenen. U bestudeert de meest recente publicaties op het gebied van handelingsgericht werken en passend onderwijs en u gaat na hoe handelingsgericht u werkt in uw onderwijssetting. U bestudeert theorie en praktijktoepassingen over de oplossingsgerichte benadering (Cauffman & van Dijk, 2009) in het onderwijs en gaat in gesprek met leerlingen en collega’s. . In dit module wordt u uitgedaagd uw impliciete ideeën over orthopedagogisch denken en handelen te expliciteren. Communicatie: In contact met… In uw beroep komt u in contact met vele en diverse gesprekspartners: leerlingen, collega’s en ouders. U verhoudt zich tot deze gesprekspartners in verschillende systemen of groepen: de leerling, de klassengroep, het team en de dynamische driehoek tussen leerling, ouder en leraar. Het kennen en kunnen hanteren van gespreksstructuren en -technieken en het kiezen van de juiste interactiestijl zijn daarbij van belang. In dit module wordt daarom aandacht besteed aan uw persoonlijke communicatiestijl en op welke wijze u die effectief kunt inzetten in contact met de ander. Er is daarbij vanuit de theorie en praktijk aandacht voor velerlei gesprekstechnieken, omgaan met diversiteit, oplossingsgericht denken, groepsdynamica, conflicthantering etc. Daarbij wordt ruimschoots aandacht besteed aan allerlei nieuwe vormen van communicatie: sociale media en de pedagogische betekenis daar van. Gedragsontwikkeling: belemmeringen en mogelijkheden In deze module is optimalisatie van de normale gedragsontwikkeling het uitgangspunt. De ontwikkeling van gedrag wordt belemmerd of gestimuleerd in interactie met de omgeving. Ontwikkelingsbelemmeringen kunnen benaderd worden vanuit de opvatting dat deze de dialoog en interactie tussen opvoeder, kind/jongere en omgeving zodanig verstoren dat de ontwikkeling van het kind /de jongere met zijn specifieke mogelijkheden (en onmogelijkheden) belemmerd of vertraagd wordt. We onderzoeken welke risicofactoren in de leer- en leefomgeving van de leerling een rol spelen. We kijken in het bijzonder naar (digitaal) pesten en kindermishandeling Daarnaast bekijken we in hoeverre leerling-kenmerken de match met die omgeving kunnen verstoren. In de zoektocht naar ontwikkelingsmogelijkheden leggen we de nadruk op primaire preventie in school en klas. We staan uitgebreid stil bij protectieve factoren zoals het handelen en de rol van leraren, klassenmanagement, het opstellen en handhaven van regels, het uitspreken van gedragsverwachtingen, de pedagogische mogelijkheden van ouders en de invloed van de peergroup en de sociale media. De ontwikkeling van klas naar groep, groepsdynamica, zal nader uitgewerkt worden. Probleemgedrag: preventie en interventie
4
regio Zuidwest-Nederland
Binnen deze module is het model van handelingsgericht werken het theoretische kader voor de omgang met gedragsproblemen. Handelingsgericht werken houdt in dat een leraar een verantwoord stappenplan gericht en planmatig doorloopt met als doel (probleem-) gedrag van leerlingen te beïnvloeden. Zowel het voorkomen als het aanpakken van probleemgedrag wordt verder uitgewerkt. Er wordt zicht gegeven op diverse actuele theoretische benaderingen waaronder de cognitief-gedragstherapeutische benadering, de oplossingsgerichte benadering en de schoolbrede gedragsaanpak Positive Behavior Support. Nadat probleemgedrag is gesignaleerd, wordt het gedrag van de leerling binnen de context van de schoolsituatie geobserveerd en geanalyseerd. De uitgangspunten van de functionele analyse worden hierbij als leidraad gehanteerd. Vervolgens wordt, aan de hand van gedragsinterventies, een plan ontwikkeld waarmee individueel of groepsgewijs gewerkt kan worden. De leerling wordt nadrukkelijk betrokken bij de afstemming van de doelen van het gedragsveranderingsplan. De leerling wordt gezien als een actieve deelnemer aan het opvoedingsproces. Voor welke interventie er ook gekozen wordt om probleemgedrag aan te pakken, de rol van de leraar kan hierbij niet buiten schot blijven . Er zijn veel materialen en middelen op de markt die als interventie bij probleemgedrag ingezet kunnen worden. Om tot een verantwoorde keuze te komen, wordt er vanuit een tweetal invalshoeken naar de materialen gekeken: theoretisch uitgangspunten en aangetoonde effectiviteit (evidence-based) enerzijds en praktische inzet en haalbaarheid anderzijds. Leren en professioneel handelen Gedurende meer dan veertig jaar houden wetenschappers zich bezig met onderzoek naar de condities voor een optimaal leerproces (Houtveen, 2011). De onderzoeken onderscheiden volgens Houtveen (Houtveen, Smits & Brokamp, 2010) drie componenten die de kwaliteit van het onderwijs bepalen): 1. Het functioneren van de leraar 2. De school als systeem waarbinnen voorwaarden voor effectief leerkrachtgedrag en leerkrachtverwachtingen mogelijk worden gemaakt en ondersteund 3. Leidinggevende aspecten m.b.t. het onderwijsleerproces als geheel Een groot aantal onderzoeksresultaten is op toegankelijke wijze samengevat door Marzano (2004, 2008) en Hattie (2009). De onderzoeksopbrengsten maken duidelijk welke interventies een bijdrage leveren aan het verbeteren van leerprestaties van kinderen. Al eerder concludeerde o.m. Hattie (2003) uit onderzoeksgegevens dat leraren voor 30% bijdragen aan een succesvolle ontwikkeling van schoolprestaties. In het module Leren en professioneel handelen, wordt op basis van wetenschappelijke literatuur onderzocht wat moet worden verstaan onder effectief pedagogisch- en didactisch handelen van leraren. Nagegaan wordt, welke leerkrachtvaardigheden ertoe doen en welk kennisniveau van leraren van belang is, als het gaat om de ontwikkeling van leerlingen. Er wordt in deze module een duidelijke relatie gelegd tussen literatuur, praktijk en de eigen professionele ontwikkeling. Tijdens de bijeenkomsten komen de indicatoren aan bod, waarvan aangetoond is dat deze van invloed zijn op het realiseren van kwalitatief goed onderwijs. Het eerste onderwerp betreft instructie. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat goed instructiegedrag van de leraar van invloed is op een succesvol leerproces van leerlingen. Inmiddels is gebleken dat de sterkste empirische evidentie voor een effectief instructiemodel het directe instructiemodel betreft (Snow et al., 1998; Veenman, 1992, in: Houtveen, Smits & Brokamp, 2010). Binnen dit onderwerp wordt nagegaan wat dit betekent voor het handelen van de leerkracht. Er wordt ingezoomd op verschillende instructieaspecten zoals ‘modeling’ en ‘scaffolding’, op de geleidelijke overdracht van ondersteund leren naar zelfstandig leren, op het
5
regio Zuidwest-Nederland nadrukkelijk vergroten van het zelfvertrouwen bij leerlingen en op de rol van motivatie. U onderzoekt de kwaliteit van de instructie in uw eigen situatie en u verdiept zich in eventuele verbeterpunten. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de factor tijd naast de kwaliteit van de instructie een cruciale rol speelt bij de ondersteuning van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Daarom staat in dit module, als tweede onderwerp, klassenmanagement centraal. De vraag die hier gesteld wordt is: Hoe organiseer je nu het onderwijs in de klas zó dat de onderwijstijd effectief en efficiënt besteed wordt? Hoe verhoudt zich de geplande tijd tot de effectieve leertijd en hoe zorg je in dit verband voor taakgerichtheid en betrokkenheid bij leerlingen? Afstemming van het pedagogisch en didactisch handelen op leerlingen en hun onderwijsbehoeften is een steeds terugkerend element in dit module en in de hele leerroute. Ook bij dit onderwerp gaat u na hoe theorie en praktijk zich verhouden. Het derde onderwerp gaat over het omgaan met verschillen. Differentiatie verdient binnen dit module een stevig accent en daarom wordt er nadrukkelijk ingezoomd op een aantal belangrijke inzichten. Zo wordt binnen onderwerp het model voor convergente differentiatie gepresenteerd als basis voor goed onderwijs en wordt nagegaan hoe preventief en pro-actief handelen bij convergente differentiatie gerealiseerd moeten worden (o.m. in: Gelderblom, 2007, 2009; Houtveen, Smits & Brokamp, 2010). Bij convergente differentiatie krijgen álle leerlingen hetzelfde kerncurriculum aangeboden. Leerlingen die onvoldoende profijt hebben van het basisaanbod krijgen intensievere instructie en meer leertijd. In deze gelaagdheid vindt eventueel bovenop deze aanpak een nóg intensievere ondersteuning plaats. Via observatie en overleg gaat u na hoe binnen uw eigen praktijk wordt omgegaan met differentiatie. Het vierde onderwerp behelst planmatig werken. De ontwikkeling van leerlingen op het gebied van geletterdheid en gecijferdheid staat in dit onderwerp centraal. Uitgaande van de recentelijk vastgestelde referentieniveaus en van bestaande leerlijnen wordt onderzocht welke doelen en subdoelen er geformuleerd kunnen worden en welke leermomenten van cruciaal belang zijn. Verder wordt binnen dit onderwerp nadrukkelijk stilgestaan bij het monitoren van leerlingen en het analyseren van data. Er is aandacht voor het benutten van toetsgegevens uit het leerlingvolgsysteem om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren op school- en klassenniveau. Daarnaast onderzoekt u, hoe u relevante handelingsgerichte informatie kunt verzamelen en interpreteren op leerlingniveau ten behoeve van het formuleren van realistische doelen die u vervolgens afstemt op specifieke onderwijsbehoeften. U krijgt in dit module vanzelfsprekend actuele kennis aangereikt, maar daarnaast wordt van u verwacht dat u zelf actief, passend bij uw persoonlijke leervragen, naar verdieping zoekt door bestudering van relevante, actuele literatuur. Via eigen studie en uitwisseling met medestudenten over nieuwe inzichten werkt u aan uw kennisniveau, aan uw vaardigheden en bewustwording. U ontwikkelt een onderzoekende houding en u analyseert uw eigen onderwijspraktijk. Op basis van uw nieuw verworven kennis en inzichten bent u in staat onderbouwde en bij uw organisatie passende adviezen te geven voor verbetering. Praktijkgericht Onderzoek U verricht een praktijkgericht onderzoek naar een onderwijskundig of pedagogisch aspect van de wijze waarop in uw eigen praktijk wordt omgegaan met verschillen. Uw onderzoek levert zo een wezenlijke bijdrage aan de kwaliteit van opvoeding en onderwijs binnen uw eigen school. Flexibiliteit in de inrichting van deze master op maat Na een eerste studiejaar waarin je samen met Lucas collega’s een studiegroep vormt, maak je daarna een eigen keuze voor het studieprogramma dat je in het tweede jaar wilt volgen. Daarbij heb je de keuze uit een aanbod van ruim 30 modules. Je stelt je eigen menu samen. Dat betekent dat je kunt kiezen om te specialiseren in de afstudeerrichtingen - gedrag
6
regio Zuidwest-Nederland - leren - begeleiden Of je kunt ‘uit alle specialisaties wat’ kiezen en je studeert af op een brede algemene variant. De leslocatie Elke module wordt verzorgd in Den Haag. Studiebelasting Als je alleen in de 40 schoolweken wilt studeren is je studielast zo’n 15 a 18 uur per week. Maar als je bereid bent ook in de vakanties en in het weekend wat te doen dan verlaag je je gemiddelde studielast aanzienlijk! Op dit ogenblik volgen alleen al in onze regio zo’n 750 werkende leerkrachten deze deeltijdopleiding. . Eindkwalificaties Deze specialisatie leidt op tot het diploma 'Master Special Educational Needs', en richt zich op drie domeinen van eindkwalificaties: A. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het werken met en voor leerlingen, met aandacht voor: • Leer-en leefomgeving, begeleiding van leerlingen, de leraar als persoon. B. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het werken in en voor de organisatie, met aandacht voor: • Schoolontwikkeling, begeleiding van collega’s, kenniscirculatie, de leraar als participant in de verandering. C. Eindkwalificaties die betrekking hebben op het professioneel handelen en beroepsontwikkeling, met aandacht voor: • Onderzoekende houding, maatschappelijk besef, reflectie en ontwikkeling. 09-02-2015
7