Stelselmatig 2
Gemeentelijk standpunt op hoofdlijnen inzake het opzetten en actueel onderhouden van de basisregistratie grootschalige topografie
karspelen Alblasserdam Albrandswaard Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Ameland Amersfoort Amstel gedam Arnhem Assen Asten Baarle-Nassau Baarn Barendrecht Barneveld Bedum Beek Beemster Beesel Bellingwedde Bergambacht Bergeijk Berge nisse Best Beuningen Beverwijk Binnenmaas Bladel Blaricum Bloemendaal Boarnsterhim Bodegraven Boekel Bolsward Borger-Odoorn Borne Borse Brummen Brunssum Bunnik Bunschoten Buren Bussum Capelle aan den IJssel Castricum Coevorden Cranendonck Cromstrijen Cuijk Culemborg Dalf Wolden Delft Delfzijl Den Haag Den Helder Deurne Deventer Diemen Dinkelland Dirksland Doesburg Doetinchem Dongen Dongeradeel Dordrecht n Edam-Volendam Ede Eemnes Eemsmond Eersel Eijsden Eindhoven Elburg Emmen Enkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferwerderadiel Fra op-Mierlo Gemert-Bakel Gennep Giessenlanden Gilzeen Rijen Goedereede Goes Goirle Gorinchem Gouda Graafstroom Graft-De Rijp Grave Groesb Haaren Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlemmermeer Halderberge Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessendam Haren Harenk renveen Heerhugowaard Heerlen Heeze-Leende Heiloo Hellendoorn Hellevoetsluis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo Ov. Het Bildt Heumen Twente Hoogeveen Hoogezand-Sappemeer Hoorn Horst aan de Maas Houten Huizen Hulst IJsselstein Kaag en Braassem Kampen Kapelle Katwijk n den IJssel Laarbeek Landerd Landgraaf Landsmeer Langedijk Lansingerland Laren Leek Leerdam Leeuwarden Leeuwarderadeel Leiden Leiderdor Leusden Liesveld Lingewaal Lingewaard Lisse Lith Littenseradiel Lochem Loenen Loon op Zand Lopik Loppersum Losser Maarssen Maasbree Maas Marum Medemblik Meerssen Menaldumadeel Menterwolde Meppel Middelburg Middelharnis Midden-Delfland Midden-Drenthe Mill en St. Hub rt Mook en Middelaar Muiden Naarden Neder-Betuwe Nederlek Nederweert Neerijnen Niedorp Nieuwegein Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Nijefu lder Noordwijk Noordwijkerhout Nuenen c.a. Nunspeet Nuth Oegstgeest Oirschot Oisterwijk Oldambt Oldebroek Oldenzaal Olst-Wijhe Ommen O erf Oostzaan Opmeer Opsterland Oss Oud-Beijerland Oude IJsselstreek Ouder-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe Papendrecht Peel en M jk Reimerswaal Renkum Renswoude Reusel-De Mierden Rheden Rhenen Ridderkerk Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen-Holten Rijswijk Roerdalen Roe chermer Scherpenzeel Schiedam Schiermonnikoog Schijndel Schinnen Schoonhoven Schouwen-Duiveland ‘s-Hertogenbosch Simpelveld Sint Antho arsterlan Sliedrecht Slochteren Sluis Smallingerland Sneek Soest Someren Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphorst Stede Broec Steenberge ng Texel Teylingen Tholen Tiel Tilburg Tubbergen Twenterand Tynaarlo Tytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Uithoorn Urk Utrecht Vaals Valk eghel Veldhoven Velsen Venlo Venray Vianen Vlaardingen Vlagtwedde Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorschoten Voorst Vught Waalre Wa ert Weesp Werkendam Wervershoof West Maas en Waal Westerveld Westervoort Westland Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wieringen Wie terswijk Woensdrecht Woerden Wormerland Woudenberg Woudrichem Wunseradiel Wymbritseradiel Zaanstad Zaltbommel Zandvoort Zederik Ze ude Zuidhorn Zuidplas Zundert Zutphen Zwartewaterland Zwijndrecht Zwolle Aa en Hunze Aalburg Aalsmeer Aalten Abcoude Achtkarspelen Albl den Rijn Alphen-Chaam Ambt Montfort Ameland Amersfoort Amstelveen Amsterdam Andijk Anna Paulowna Apeldoorn Appingedam Arnhem As eek Beemster Beesel Bellingwedde Bergambacht Bergeijk Bergen Lb. Bergen NH Bergen op Zoom Berkelland Bernheze Bernisse Best Beuningen B im Bodegraven Boekel Bolsward Borger-Odoorn Borne Borsele Boskoop Boxmeer Boxtel Breda Breukelen Brielle Bronckhorst Brummen Brunssum ricum Coevorden Cranendonck Cromstrijen Cuijk Culemborg Dalfsen Dantumadeel DeBilt De Marne De Ronde Venen De Wolden Delft Delfzijl Den d Doesburg Doetinchem Dongen Dongeradeel Dordrecht Drechterland Drimmelen Dronten Druten Duiven Echt-Susteren Edam-Volendam Ede Eem nkhuizen Enschede Epe Ermelo Etten-Leur Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterl‘n-Sleat Geertruidenberg Geldermalsen Geldrop-Mierlo Gemertes Goirle Gorinchem Gouda Graafstroom Graft-De Rijp Grave Groesbeek Groningen Grootegast Gulpen-Wittem Haaksbergen Haaren Haarlem Haa Hardenberg Harderwijk Hardinxveld-Giessendam Haren Harenkarspel Harlingen Hattem Heemskerk Heemstede Heerde Heerenveen Heerhugowa luis Helmond Hendrik-Ido-Ambacht Hengelo Ov. Het Bildt Heumen Heusden Heuvelrug Hillegom Hilvarenbeek Hilversum Hof van Twente Hoogev uten Huizen Hulst IJsselstein Kaag en Braassem Kampen Kapelle Katwijk Kerkrade Koggenland Kollumerland c.a. Korendijk Krimpen aan den IJsse nd Laren Leek Leerdam Leeuwarden Leeuwarderadeel Leiden Leiderdorp Leidschendam-Voorburg Lelystad Lemsterland Leudal Leusden Liesveld L oon op Zand Lopik Loppersum Losser Maarssen Maasbree Maasdonk Maasdriel Maasgouw Maassluis Maastricht Margraten Marum Medemblik M iddelharnis Midden-Delfland Midden-Drenthe Mill en St. Hubert Millingen aan de Rijn Moerdijk Montferland Montfoort Mook en Middelaar Mui en Niedorp Nieuwegein Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Nijefurd Nijkerk Nijmegen Noord-Beveland Noordenveld Noordoostpolder Noordwijk Noo Oisterwijk Oldambt Oldebroek Oldenzaal Olst-Wijhe Ommen Onderbanken Oost Gelre Oosterhout Oostflakkee Ooststellingwerf Oostzaan Opme er-Amstel Ouderkerk Oudewater Overbetuwe Papendrecht Peel en Maas Pekela Pijnacker-Nootdorp Purmerend Putten Raalte Reeuwijk Reimersw en Ridderkerk Rijnwaarden Rijnwoude Rijssen-Holten Rijswijk Roerdalen Roermond Roosendaal Rotterdam Rozendaal Rucphen Schagen Scherme choonhoven Schouwen-Duiveland ‘s-Hertogenbosch Simpelveld Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Sittard-Geleen Skarsterlan Sliedr Son en Breugel Spijkenisse Stadskanaal Staphorst Stede Broec Steenbergen Steenwijkerland Stein Strijen Ten Boer Terneuzen Terschelling Texel Te ytsjerksteradiel Ubbergen Uden Uitgeest Uithoorn Urk Utrecht Vaals Valkenburg aan de Geul Valkenswaard Veendam Veenendaal Veere Veghel V Vlieland Vlissingen Vlist Voerendaal Voorschoten Voorst Vught Waalre Waalwijk Waddinxveen Wageningen Wassenaar Waterland Weert Weesp stervoort Westland Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wieringen Wieringermeer Wijchen Wijdemeren Wijk bij Duurstede Winsum Winterswij em Wunseradiel Wymbritseradiel Zaanstad Zaltbommel Zandvoort Zederik Zeevang Zeewolde Zeist Zevenaar Zijpe Zoetermeer Zoeterwoude Zuid cht Zwolle 2010-090
Visiedocument van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Beleidafdeling Bestuur, Veiligheid en Informatiebeleid (BABVI), in de publicatiereeks ’Stelselmatig’ (versie mei 2010)
Inhoudsopgave Woord vooraf
5
Gemeentelijk standpunt op hoofdlijnen inzake het opzetten en actueel onderhouden van de Basisregistratie Grootschalige topografie (BGT)
7
Woord vooraf Ter voorbereiding van een gemeentelijk standpunt betreffende de Basisregistratie Groot-schalige Topografie (BGT) is op verschillende niveaus over dit onderwerp overleg gevoerd. In de periode september 2009 tot april 2010 zijn er over de BGT tal van regionale bijeenkomsten voor gemeentelijke geospecialisten georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn – al dan niet met ondersteuning van de provinciale afdelingen van de VNG - georganiseerd door bestaande intergemeentelijke overleggen in de verschillende regio’s. Bovendien hebben de TPG, DataLand en de VNG in samenwerking twee landelijke werkconferenties over de BGT georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten heeft de VNG, vanuit gemeentelijk perspectief, de ontwikkelingen inzake de BGT geschetst en tevens gepeild hoe er vakmatig tegen de invoering en organisatorische vormgeving van de BGT wordt aangekeken. Belangrijke be-spreekpunten waren: gemeentelijke positie, samenwerking, bronhouderschap, administratieve organisatie, processen, financiering, transitie en betaalbaar ambitieniveau. Bij de discussies over deze onderwerpen is er steeds opgelet of er voldoende draagvlak was voor ingebrachte oplossingen en voorgestelde keuzes. De opvattingen van de gemeentelijk geospecialisten zijn voorgelegd aan de bij de geo-informatie betrokken gemeentebestuurders en aan twee VNG-commissies. Men was aange-naam verrast door de brede betrokkenheid van de groep gemeentelijk geospecialisten. Het lijkt gaandeweg een echte gemeentelijke beroepsgroep te worden; een ontwikkeling die zij toejuichen. De gemeentelijke bestuurders kunnen zich goeddeels vinden in de door deze beroepsgroep uitgezette lijn, maar wijzen wel op het adequaat regelen van enkele lastige vraagstukken. Met name de financiering, budgettoedeling, ambitieniveau, implementatiebe-geleiding (o.a. KING) en de transitie naar een nieuwe gemeentelijke BGT-organisatie springen daarbij in het oog. Wat het laatste punt betreft adviseren de gemeentebestuurders om de op te zetten gemeentelijke BGT-organisatie landsdekkend te organiseren met daaronder een beperkt aantal productieregio’s. Bovendien adviseren de gemeentebestuurders dat alle gemeenten vanaf het begin deelnemen aan de op te zetten productieregio’s. Verder wijzen zij op de noodzaak, dat niet alleen producerende en niet-producerende gemeenten zich geborgd moeten weten in deze nieuwe BGT-organisatie. Deze organisatie moet ook dienstbaar en toegankelijk zijn voor RWS
5
(inclusief ProRail) en voor de producerende en niet-producerende provincies en waterschappen in hun positie als volwaardig bronhouder voor hun aandeel. Want samenwerking tussen (lokale) overheden ligt hier voor de hand. Het gemeentelijk standpunt betreffende de BGT is tot slot door de directieraad van de VNG nagenoeg ongewijzigd overgenomen en zal vakmatig en interbestuurlijk als leidraad dienen in tal van overleggen over het opzetten en actueel onderhouden van de BGT. Onze dank gaat uit naar de grote groep van gemeentelijke geospecialisten die medewerking hebben verleend aan de totstandkoming van het gemeentelijk BGT-standpunt. Deze publicatie heeft dan ook tot doel gemeenten breed te ondersteunen bij het waarmaken van hun verplichtingen als grootste BGT-bronhouder; een verantwoordelijkheid die door een overgroot deel hunner sterk wordt gevoeld. Vereniging van Nederlandse Gemeenten Den Haag, 20 mei 2010 Mr. R.J.J.M. Pans Voorzitter directieraad
6
Gemeentelijk standpunt op hoofdlijnen inzake het opzetten en actueel onderhouden van de Basisregistratie Grootschalige topografie (BGT) 1. Besluitvorming en vormgeving Het opzetten en actueel onderhouden van de BGT is, zo blijkt uit het NUP, een bestuurlijk feit. Thans staat dan ook de organisatorische, financiële en administratief-technische vormgeving van de BGT centraal. Bij deze vormgeving onderkennen gemeenten twee belangrijke aspecten. Enerzijds de relaties met andere (gemeentelijke) basisregistraties binnen het stelsel van basisregistraties en anderzijds de samenwerking met bestuursorganen die – bij of krachtens de wet en in substantiële mate – besluiten nemen waarbij authentieke grootschalige basisobjecten ontstaan, wijzigen en vervallen (bronhouderschap). Toelichting Met de ondertekening van de “Akkoordverklaring dienstverlening en de e-overheid” in 2006 is de afspraak gemaakt tussen rijk, provincies, gemeenten en waterschappen om de potentie van de bestaande informatie/infrastructuur van de overheid gericht te benutten voor betere dienstverlening. In het “Nationaal uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid (NUP)” van 2008 is deze verklaring in termen van basisvoorzieningen nader uitgewerkt. Daarbij zijn keuzes gemaakt voor het opzetten en het verplicht gebruiken van deze kerninfrastructuur door alle bestuursorganen (ook bijvoorbeeld het notariaat) met ingang van 1 januari 2011. Ten aanzien van de BGT is in het NUP onder de bouwsteen “basisregistratie (stroomlijning van basisgegevens)” bepaald dat a.) de Grootschalige Basis Kaart
7
Nederland (GBKN), b.) de grootschalige topografie van de Topografie Producerende gemeenten (TPG) en c.) enkele brongegevens van Rijkswaterstaat, ProRail, provincies en waterschappen, door de minister van VROM zullen worden aangewezen als authentieke gegeven met betrekking tot de Basisregistratie Grootschalige Topografie. De huidige registratie GBKN is, samen met het zogeheten TPG-deel, al landsdekkend en kan al worden gebruikt (gebruikers kunnen worden aangesloten). Dit gebeurt al door alle gemeenten en een aantal provincies en waterschappen. De huidige GBKN is echter nog geen basisregistratie en sluit ook niet aan op de overige basisregistratie (stelsel). De GBKN moet derhalve worden omgezet naar een BGT. Voordat het wetvoorstel naar de RvS gaat is het noodzakelijk formele overeenstemming te bereiken met de huidige deelnemers in de stichting LSV-GBKN en de daaronder ressorterende regionale stichtingen over de exacte voorwaarden waaronder de GBKN naar een BGT wordt omgezet. Door de secretaris-generaal van VROM worden hierover besprekingen gevoerd met het bestuur van het LSV-GBKN en andere betrokken partijen. Inmiddels hebben betrokken partijen een intentieverklaring ondertekend over samenwerking bij aan het opzetten en actueel onderhouden van de BGT. De voor gemeenten belangrijke aspecten a.) relaties tussen basisregistraties (punt 2) en b.) het bronhouderschap BGT (punt 3) worden hierna afzonderlijk beschreven en toegelicht.
2. Relaties tussen BGT en overige (gemeentelijke) basisregistraties De gegevens in de Basis Registratie Adressen (BRA) en Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) zijn feitelijk attributen van de Basis Gebouwen Register (BGR). Zij vormen dan ook een logisch geheel in de dagelijkse beleid- en beheerprocessen. Anders gezegd, zij zijn gebaseerd op dezelfde gemeentelijke processen, dezelfde gemeentelijke besluitvorming, dezelfde gemeentelijke brondocumenten en zijn derhalve onderdeel van hetzelfde mutatieproces. Het is ook geen toeval dat gemeenten veruit de grootste meervoudig bronhouders van basisregistraties zijn. Gemeenten dienen permanent de relaties te leggen en onderhouden tussen de vijf door haar gehouden basisregistraties (BRA, BGR, BGT, WOZ, GBA). Toelichting Van vier van de zeven basisregistraties uit het NUP zijn de gemeenten bronhouder. Daar is inmiddels al de basisregistratie WOZ (geen NUP-project) aan toegevoegd. Daarmee zijn gemeenten1 veruit de grootste meervoudig bronhouder binnen het stelsel. Al in vroeg stadium is gebleken dat de basisregistraties adressen en gebouwen zo nauw met elkaar zijn verbonden dat zij in samenhang (wettelijk geregeld) moeten worden bijgehouden. Adressen zijn namelijk geen op zichzelf staande registratieobjecten, maar worden in breder verband beschouwd als onderdelen (attributen) van een pand, verblijfsobject, ligplaats, standplaats, bouwwerk of afgebakend terrein. Dit gaat ook op voor de grootschalige topografische gegevens; eveneens attributen van een pand, verblijfsobject, ligplaats, standplaats, afgebakend terrein of bouwwerk2. De relaties tussen deze objecten van registratie in verschillende basisregistraties zijn complex, omvangrijk en mutatie-intensief en kunnen alleen door de gemeenten als meervoudig bronhouder actueel, betrouwbaar en compleet worden beheerd. Als in de basisregistratie adressen (BRA) een adresgegeven wordt gewijzigd, moet die wijziging gelijktijdig in andere gemeentelijke basisregistraties worden doorgevoerd. Als in de basisregistratie gebouwen een verblijfsobject wordt afgevoerd op basis van een sloopverklaring dan moet die gelijktijdig uit andere gemeentelijke basisregistraties worden verwijderd. Zo zijn er veel gemeentelijk besluiten die verandering geven in meerdere door de gemeente gehouden basisregistraties. Van aanlegvergunningen tot uitritvergunningen en van ontheffingsbesluiten tot sloopbesluit.
1 Alleen het Kadaster is met twee basisregistraties ook meervoudig bronhouder. 2 In een basisregistratie bouwwerken zal naar verwachting voorlopig niet worden voorzien. Bouwwerken zijn administratief veelal lastig te registreren en worden thans veelal alleen geometrisch vastgelegd op basis van o.a. aanlegvergunningen. Dit aspect moet worden meegenomen in de BGT.
8
3. Grondslag voor het bronhouderschap Bronhouder is het bestuursorgaan dat, bij of krachtens de wet en in voldoende mate, besluiten neemt met betrekking tot het ontstaan, veranderen en vervallen van authentieke grootschalige basisobjecten (bestemmen en inrichten). Het gebruik, in de zin van het van het hebben van het volledige genot, en het beheer, in termen van het zorgdragen voor behoud en onderhoud, leidt dus niet tot bronhouderschap van authentieke grootschalige basisobjecten. Toelichting In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat er een sterke wisselwerking is tussen organisatie en informatie. Zonder de relatie tussen organisatie en informatie, of beter gezegd, tussen proces en registratie kunnen authentieke basisgegevens niet op doelmatige en doeltreffende wijze actueel, compleet en betrouwbaar worden bijgehouden. Dit proces wordt nog versterkt als er sprake is van meervoudig bronhouderschap, zoals omschreven onder punt 2. Deze relatie is bepalend voor het toedelen van het bronhouderschap. Vandaar dat 96% van het authentieke deel van de BGT voortvloeit uit gemeentelijke processen/besluiten (bestemmen en inrichten) Het gebruik (genot hebben van) en beheer (zorg voor behoud en onderhoud) kan niet worden aangevoerd als grondslag voor het voeren van een bronhouderschap. Gebruik en beheer zijn juist kenmerken van het gebruik van de BGT als onderlegger. Bronhouderschap toedelen op basis van gebruik en beheer bij bijvoorbeeld de basisregistraties BRK en NHR zou tot chaotische versnippering leiden. Basisregistraties dienen in principe door één bronhouder te worden beheerd. Dit laat onverlet dat er ten aanzien van de BGT een beperkt aantal authentieke basisgegevens uit bestemmings- en inrichtingsprocessen van RWS (inclusief ProRail), provincies en waterschappen zal voortvloeien. Dat is in het NUP bepaald. Daarover moet met voornoemde partijen sluitende afspraken worden gemaakt en er is de gemeenten veel aan gelegen om dit adequaat te regelen (zie verder punt 7).
4. Gemeentelijke BGT-organisatie Gemeenten kiezen voor het instellen van een landsdekkende gemeentelijke BGT-organisatie bestaande uit een kleine centrale organisatie met daaronder enkele productieregio’s. Voorlopig wordt er gedacht aan maximaal 4 regio’s. Gemeenten kennen op het terrein van de geoinformatie reeds het landsdekkende samenwerkingsverband DataLand. De nieuwe gemeentelijke BGT-organisatie zal door DataLand worden opgezet en gefaciliteerd. Daarbij wordt samenwerking gezocht met KING. Toelichting De landsdekkende gemeentelijke beheerorganisatie (DataLand) bestaat uit een kleine centrale eenheid met daaronder een beperkt aantal productieregio’s. Een productieregio is een afgeslankte en opgeschaalde voortzetting van de huidige RSV, waarbinnen producerende en niet-producerende gemeenten een plaats krijgen. De productieregio’s dragen de verantwoordelijkheid voor de totstandkoming van een BGT in hun regio die aan alle wettelijke eisen voldoet. Een aantal van de huidige samenwerkingsverbanden (TPG, Flevoland, Limburg en Noord-Brabant) werkt feitelijk al als productieregio. De gemeentelijke BGT-organisatie (DataLand) met bijbehorende productieregio’s moet met voorrang worden uitgewerkt in termen van missie, visie, besturingsmodel, juridische structuur, organisatietaken, organisatiestructuur, formatie en financiering (bedrijfsplan). In vroeg stadium moet al helder zijn op welke wijze de nieuwe productieorganisatie gaat functioneren en faciliteren. Alle gemeenten zijn immers van meet af aan onderdeel van de gemeentelijke BGT-organisatie (DataLand) en ruim 280 zogenoemde ‘afnemende gemeenten’ zijn afhankelijk van een van de in te richten productieregio´s. Het huidige ‘GBKN-Zuid’ is al te beschouwen als een goedlopende productieregio; zij kan model staan voor de overige in te voeren productieregio’s. De kleine centrale organisatie zal een aantal zaken moet regelen (enerzijds inkopen; aansluiting op het RSGB, afstemmen van processen, leveren aan de landelijke voorziening en anderzijds zaken als personeels- en loonadministratie, pensioenen, budgetten, boekhouding enzovoorts). Het is het coördinatiepunt; dus ook verantwoordelijk voor de assemblage en de levering aan de landelijke voorziening.
9
Het merendeel van de gemeentelijke geospecialisten geeft te kennen dat DataLand de landsdekkende gemeentelijke beheerorganisatie moet worden, omdat: • er dan geen nieuwe organisatie hoeft te worden ingericht; • vrijwel alle gemeenten al deelnemen aan het samenwerkingsverband DataLand; • een aantal datalandbestuurders ook in interbestuurlijke geo-overleggen participeren; • DataLand goed op de hoogte is van en oog heeft voor gemeentelijke processen; • al meer 10 jaar als samenwerkingsverband operationeel is. Voor de goede orde wordt gewezen op het feit dat gemeentelijke beheerorganisatie BGT wordt opgezet als een organisatie met een publiek karakter dat geen onderdeel uitmaakt van DataLand BV.
5. Samenwerking met betrokken bestuursorganen De gemeenten voelen, mede vanuit hun positie als meervoudig bronhouder van basisregistraties, een grote mate van verantwoordelijk voor het opzetten en het actueel onderhouden van de BGT. Gemeenten realiseren zich dat in het NUP is bepaald, dat bepaalde gegevens van de bestuursorganen RWS (inclusief ProRail), provincies en waterschappen als authentieke gegevens in de BGT moeten worden opgenomen. Als deze gegevens zijn gebaseerd op besluiten als bedoeld onder punt 3, dan vinden gemeenten het wenselijk dat zij, met een niet-vrijblijvende invloed, deel uitmaken van de desbetreffende productieregio. Alle bronhouders leveren hun BGT-objecten aan de gemeentelijke BGT-organisatie. Toelichting Als de bestuursorganen RWS (inclusief ProRail), provincies en waterschappen bronhouders zijn als bedoeld onder punt 3, dan vinden gemeenten het noodzakelijk dat zij, als volwaardige bronhouders (producerend bronhouder) met een niet-vrijblijvende invloed, deelnemen in de productieregio’s. De productieregio verwerkt het BGT-aandeel van deze bronhouders zonder inhoudelijke controle in de BGT. De productieregio moet om een aantal redenen de assemblage van de verschillende deelleveringen voor haar rekening nemen. Gegevens over bijvoorbeeld woonplaatsgrenzen, woonplaatsnamen, namen van de openbare ruimte, huisnummeringen, panden, gebouwen en bouwwerken, ligplaatsen en standplaatsen en genummerde (omheinde) terreinen worden na assemblage toegevoegd. Bovendien zal, waar nodig, kleine aansluitverschillen tussen deelleveringen (ook tussen leveringen van gemeenten) worden rechtsgetrokken. Op deze wijze kunnen RWS (inclusief ProRail) provincies, waterschappen en gemeenten – omdat taken elkaar kunnen raken dan wel overlappen - constructief samenwerken ten einde meerwaarde en kostenbesparing te bereiken bij het opzetten en actueel onderhouden van de BGT.
6. Transitieactiviteiten van de nieuwe organisatie De omzetting van de GBKN naar de BGT zal door eerder genoemde productieregio’s worden uitgevoerd waarbij het LSV-GBKN en de TPG worden betrokken. Toelichting Het LSV en de daaronder ressorterende RSV’s worden opgeheven en hun taken worden overgenomen door de productieregio’s van de gemeentelijke BGT-organisatie. De oude beheerorganisatie LSV zal niet worden belast met de inrichting van de nieuwe beheerorganisatie. Het is zeer gewenst dat het LSV haar medewerking verleent en ondersteuning geeft aan de overgang van de oude naar de nieuwe organisatie (transitie). De producerende gemeenten zijn voornemens zichzelf op te heffen als de nieuwe gemeentelijke BGTorganisatie operationeel is. De afnemende gemeenten zullen voorlopig op een soortgelijke wijze als bij het RSV a.) grootschalige topografie blijven afnemen en b.) voorlopig op dezelfde wijze mutaties blijven leveren. Een aantal metende gemeenten heeft te kennen gegeven wel producerende gemeente te willen worden als de productieregio bij calamiteiten tijdelijk achtervang zal bieden.
10
7. Relatie tussen productie en gebruik Voor een goede afstemming tussen producent en gebruiker is het noodzakelijk inzicht te hebben in de interne gebruikstoepassingen – voor het bepalen van het meervoudig gebruik – van de BGT bij bestuursorganen. Dat inzicht is thans verre van compleet en moet wordt gecompleteerd. Gemeenten zullen op de korte termijn haar interne BGT-gebruik op hoofdlijnen ‘in kaart brengen’. Toelichting Los van de functie van de BGT binnen het stelsel is het gebruik van de BGT grofweg in twee groepen te verdelen; a.) als oriëntatie- en communicatiemiddel en b.) als registratiebasis (onderlegger). Ad. a. Oriëntatiemiddel en communicatiemiddel. De BGT kan, via een fysiek of digitaal loket, inzicht geven waar bijvoorbeeld hinderzones en publiekrechtelijke beperkingen gelden of waar winkelgebieden, industrieterreinen, zorgcentra, scholen en (spoor)wegen zijn gelegen. Op deze manier is bijvoorbeeld de vestiging van een bedrijf of de aanvraag van een verbouwing door een burger te ondersteunen met informatie die al in de overheidsbestanden beschikbaar zijn. De BGT is daarbij de geografische toegang tot de administratieve gegevens van de overheid. Een heel duidelijke en goed controleerbare toegang. Burger, ondernemer en de gemeentelijke baliemedewerker hebben namelijk grote zekerheid dat men hetzelfde pand of dezelfde plek of plaats bedoelt. Je kunt de BGT, als op zichzelf staande registratie, dus alleen gebruiken als oriëntatiemiddel; als kijkplaat om objecten in hun onderlinge ligging te beschouwen. Ad. b. Onderlegger voor (geo)registraties. De BGT is – daarin onderscheidt zij zich van de andere basisregistraties – te beschouwen als een multifunctioneel halffabricaat. De BGT krijgt namelijk voor bestuursorganen pas echt meerwaarde als onderlegger voor zijn, soms tientallen, registraties. Hierbij moet worden gedacht aan registraties als kabels en leidingenregistratie, BAG-geometrie, gemeentegebouwen, hoogspanningleidingen en straalpanden, pacht- en huurregistratie, WOZ-gegevens, recreatieobjecten, hoogte van viaducten enz. Door het gebruik van één uniforme ondergrond binnen het openbaar bestuur zijn deze registraties altijd op eenvoudige wijze onderling te relateren. In verband met bij wet geregelde verplichte gebruik zal de VNG als aanzet voor andere bestuursorganen het gemeentelijke gebruik op hoofdlijnen in kaart brengen.
8. Financiering De nieuwe (gemeentelijke) productieorganisatie kan de BGT-activiteiten pas oppakken als er een sluitende begroting is a.) voor de ontwikkelkosten in relatie tot het vastgestelde ambitieniveau en b.) voor de productiekosten op basis van budgetfinanciering. Uitgangspunten daarbij zijn: • goede berekening van de verschillende kostenposten; • kostenverrekening naar redelijkheid en billijkheid; • transitiebudget met een post onvoorzien (opvangen tegenvallers); • directe toedeling van middelen (geen centrale pot) aan gemeenten. Gemeenten zijn dus budgethouder; • dat de huidige productiebudgetten van de GBKN worden overgeheveld naar de BGT, zonder al teveel aan de huidige besteding van die budgetten te veranderen; • voldoende budget voor implementatiebegeleiding; • het LSV-GBKN levert tijdig de afgesproken norm-GBKN. Onderzocht moet worden of verdeling van het exploitatiebudget via het gemeentefonds kan plaatsvinden. Vermoed wordt dat dit zal leiden tot een oneerlijke verdeling onder gemeenten. Als dat zo is moet naar een billijkere wijze van verdeling van middelen onder de gemeenten worden gezocht. Toelichting Voor de start van het wetstraject BGT moet formele overeenstemming worden bereikt met de huidige deelnemers in de stichting LSV GBKN (PPS) over de voorwaarden waaronder de transitie naar de nieuwe situatie zal plaatsvinden. De BGT zal een ‘publieke registratie’ worden (NUP-uitgangspunt). Het gevolg daarvan is, dat de netbeheerders geen bemoeienis meer zullen hebben met de productie van
11
de BGT en alleen nog als gebruiker betrokken blijven. Alleen gemeenten, waterschappen, provincies en RWS (inclusief ProRail) blijven betrokken bij de productie van de BGT (zie ook punten 3 en 5). Onlangs hebben alle partijen in het LSV-GBKN, als eerste stap, daartoe een intentieverklaring getekend. Door VROM worden inmiddels voorbereidende besprekingen gevoerd met partijen. Centraal staat de financiering van de BGT. Met betrekking tot de ontwikkelkosten (ook bestemd voor implementatie en transitie) van de BGT zijn, voor zover thans is te overzien, niet of nauwelijks moeilijkheden te verwachten als a.) de huidige RSV’s een product overdragen dat voldoet aan de norm-GBKN en b. de gebruikers van de BGT zich in de zin van nieuwe ambities bescheiden blijven opstellen. De middelen hiervoor zijn in de meerjarenbegroting 2009 van VROM opgenomen (19,5 miljoen) De inwinnings- en exploitatiekosten van de BGT (geraamd op 18.5 miljoen) zullen middels budgetfinanciering worden geregeld. De nutsbedrijven (basisregistraties worden publieke registratie) stappen uit de productie en hun bijdrage in de exploitatie wordt door een aantal ministeries overgenomen (7.2 miljoen). Het Rijk heeft hiervoor middelen gereserveerd in de meerjarenbegroting 2009. Als de huidige GBKNbudgetten – zonder verandering in de besteding van die budgetten – worden overgeheveld naar de BGT zijn er geen buitengewone problemen te verwachten.
9. Wetgevingstraject De Wet BGT zal regels omvatten betreffende de methodische registratie van grootschalige authentieke gegevens. Daarbij is dan sprake van medebewind als bedoeld in artikel 108, tweede lid, van de Gemeentewet. Hoeveel vrijheid de gemeente dan nog heeft om zelf aanvullende zaken te regelen is eveneens in de Gemeentewet geregeld. Waar mogelijk en wenselijk zullen gemeenten gebruik willen maken van deze vrijheid (zoals bij de BAG). Voordat het wetsontwerp BGT in de voorportalen wordt besproken zal op basis van de wetstekst een informatiekundige uitvoeringstoets moeten worden uitgevoerd. De BGT is een complexe registratie en het is goed op enig moment deze uitvoeringstoets uit te voeren. Toelichting Gemeentelijke regelingen (verordeningen) mogen niet in strijd zijn met wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriele regelingen. Deze bevoegdheidsafbakening betekent, dat de gemeente wel een aanvullingsbevoegdheid kunnen hebben op de hogere regelgeving. Uitgangspunt voor gemeenten is dat zoveel mogelijk taken in het ‘vrije medebewind’ worden geregeld. Ten aanzien van de Wet BAG heeft de VNG bijvoorbeeld een modelverordening uitgebracht betreffende naamgeving, nummering en begrenzing. Onlangs is besloten dat er informatiekundige uitvoeringstoetsten moeten worden uitgevoerd bij grote informatie- en communicatietechnologische projecten. Het gaat daarbij niet alleen om uitwisseling van financiële en andere beleidsevaluatie- en verantwoordingsinformatie, zoals monitors, rapportages, standgegevens, projectrisico’s, haalbaarheid in de tijd en dergelijke. Ook ten aanzien van de tussen overheden op grote schaal uit te wisselen informatie – noodzakelijk is voor de goede vervulling van overheidstaken – kan een informatiekundige uitvoeringstoets worden toegepast: • nieuwe beleidsinitiatieven en nieuwe wet- en regelgeving met gevolgen voor de interne of interbestuurlijke informatieverhoudingen; • wijziging van financiële verhoudingen en omgekeerd, zoals bij wijziging van informatieverhoudingen die tot andere financiering van informatiebeheer en informatieuitwisseling moeten leiden; • bij invoering of wijziging van zowel horizontaal als van verticaal toezicht; • de (her-)inrichting van dienstverlenings- en handhavingprocessen In een uitvoeringstoets voor de BGT zal kritisch worden gekeken naar de relevantie van gegevens, nauwkeurigheid van de gegevens, soort gegevens, frequentie van uitwisseling, aggregatieniveau, moment van aanlevering, relevantie van de voorwaarden en betrouwbaarheid. Maar ook wordt gekeken naar de algemene uitvoerbaarheid en financiering. Wat de uitvoerbaarheid betreft wordt ook gekeken
12
naar noodzakelijke tijd (termijnen) en middelen voor implementatie: proces- en organisatieverandering, (privacy)bescherming, personele capaciteit en expertise, systeemaanpassing enz.
1 0. Overige hoofdlijnen Verder zijn de volgende uitgangspunten voor gemeenten - binnengemeentelijk, intergemeentelijk en interbestuurlijk – belangrijk: De organisatie van de binnengemeentelijke informatievoorziening; Matenplannen en BAG-geometrie zijn geen authentieke BGT-gegevens. Gegevens in de landelijke voorziening zijn gegevens van bronhouders en dat moet bij verstrekkingen uit de landelijke voorziening ook duidelijk blijken. Toelichting De overige uitgangspunten onder de punten a tot en met c worden onderstaand beknopt toegelicht. Ad. a.) Gebleken is dat kleinere gemeenten best zelf een grootschalige kaart willen bijhouden. Het garanderen van de continuïteit is de belangrijkste reden om deze kaart niet zelf ter hand te nemen. De nieuwe BGT-organisatie (DataLand) moet zodanig worden opgezet dat een gemeente bij calamiteiten (langdurige ziekte, tijdelijke vacature of anderszins) tijdelijk kan terugvallen op de gemeentelijke beheerorganisatie. In Limburg en Noord-Brabant wordt die mogelijkheid al min of meer geboden en lijkt nu gaandeweg aan te slaan. Ook dit soort samenwerking in regionaal verband vinden gemeenten belangrijk. Met de komst van de BGT (geometrische component van administratieve registraties) wordt het voor gemeenten interessant om ook de binnengemeentelijke administratieve organisatie in ogenschouw te nemen. Tal van gemeenten denkt al na over de invoering van een afzonderlijke afdeling informatiediensten. Een afdeling waarin alle (basis)registraties met een louter multifunctioneel karakter organisatieneutraal onderdak vinden. Daar valt, zo is de verwachting, veel efficiëntiewinst te realiseren. Zie ook hoofdstuk 3 van de strategienota ‘Zo gezegd, zo gedaan’ van de VNG (2004). Ad. b.) Plantopografie is een indicatie van op de korte termijn te ondernemen bouwactiviteiten. Plantopografie is daarmee niet meer dan een verbijzondering van ruimtelijke plannen. In de BGT kunnen echter alleen objecten worden geregistreerd die in het veld zichtbaar aanwezig zijn. Plantopografie wijzigt regelmatig, genereert dus veel mutaties en brengt kosten met zich mee. Gemeenten hebben er zelf geen behoefte aan, maar moeten wel circa 30% van de kosten betalen. Plantopografie is wel van belang voor netbeheerders(planning kabelaanleg), maar deze plantopografie moet op andere wijze voor de netbeheerders/kabelaars beschikbaar komen. Ook de BAG-topografie zal echter geen deel uitmaken van het wettelijke deel (authentieke deel) van de BGT. Ad. c.) Gegevens in de landelijke voorziening zijn gegevens van de bronhouders. Dat moet bij verstrekkingen uit de landelijke voorziening ook duidelijk blijken. De bronhouders moeten zichtbaar zijn en blijven. Bij de vormgeving van BAG-web is dit ook een punt van discussie. Landelijke voorzieningen zijn bovendien geen basisregistraties, maar een verzamelbestand met behulp waarvan bijvoorbeeld digileveringen (abonnementen op bepaalde leveringen) plaatsvinden.
13
