De belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget. Voor informatie, advies en ondersteuning

De belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget. Voor informatie, advies en ondersteuning.

T 0900 742 48 57 (€ 0,20 per minuut)

E [email protected]

I www.pgb.nl

Werken als pgb-zorgverlener Informatie voor mensen die werken voor houders van een persoonsgebonden budget

Inhoud

01

02

03 04 05

2

Inleiding Vrijheid Verantwoordelijkheid

4

Het persoonsgebonden budget Wetten, soorten zorg, indicatie en verantwoording in: AWBZ Wmo Zvw Wsw

8

Hoe werkt het met een pgb? Bestedingsvrijheid Hoe vindt u elkaar?

14

Officieel regelen Afspraken vastleggen Belasting

17

Arbeidsovereenkomst Arbeidsrecht Wat legt u vast Voorwaarden Geen CAO Mogelijkheden Arbeidsvoorwaarden: Salaris Reiskosten Kosten Bijscholing Ziekte Zwangerschap Vakantie Vakantiegeld Verlof Regeling dienstverlening aan huis Vier dagen of meer Service SVB

20

06



07

08

09

10



Zorgovereenkomsten met freelancer Opdrachtnemer - opdrachtgever Verklaring arbeidsrelatie Resultaatgenieter Zelfstandig worden Werken via een zorginstelling Zorgovereenkomsten met zorginstelling Werken via een organisatie

30

Zorgovereenkomst met een familielid Hoe werkt het in de praktijk? Arbeidsovereenkomst met familie Gezagsverhouding In- en uitwonende familie

36

Werkafspraken Werkoverleg Arbeidsomstandigheden en arbeidstijden Aansprakelijkheid Kwaliteit

40

Stoppen met werken Ontslag nemen Oorzaken en gevolgen van ontslag nemen Ontslag krijgen Oorzaken van ontslag krijgen Gevolgen van ontslag krijgen Ontslagbescherming

46

Per Saldo Meer brochures De slimme lijstjes van Per Saldo Cursussen voor zorgverleners Magazine EigenWijs Relevante websites Abonnee worden

52

Colofon

59

35

3

01 Inleiding

01

Het persoonsgebonden budget (pgb) biedt mensen met een beperking de mogelijkheid zelf de hulp, verzorging en begeleiding te regelen die zij nodig hebben. In 2010 zijn er meer dan 100.000 mensen met een pgb. Zij huren zelf hun personeel in. Dat kunnen ‘zelfstandigen zonder personeel’ zijn, vaak zorgverleners die zich na jarenlange ervaring in een instelling niet meer willen voegen in het instellingsbeleid, maar zelf willen bepalen hoe en met wie ze willen werken. Of studenten die graag met mensen omgaan en een bijbaan willen. Of familie, huisgenoten of ouders die (een deel van) hun baan opzeggen om zich in te gaan zetten voor hun familielid, huisgenoot of kind. Het pgb biedt die vrijheid, maar geeft daarnaast ook verantwoordelijkheid.

4

Vrijheid

Belangrijkste drijfveer om een pgb te nemen is: vrijheid. Ondanks een chronische ziekte of beperking kunnen pgb-houders het leven leiden zoals zij dat zelf willen. Met zorg op maat, van mensen die zij zelf hebben uitgekozen, met wie het klikt, die komen op het moment dat zij het willen en die werken zoals zij dat willen. Ook u als zorgverlener kunt genieten van de vrijheid die het pgb biedt. U kunt gaan werken bij pgb-houders die bij ú passen, u kunt samen uw taken bepalen, waarbij u uw deskundigheid kunt inzetten waar u wilt, zonder gebonden te zijn aan bijvoorbeeld regels van een instelling of aan strikte opleidingseisen.

Verantwoordelijkheid

Een pgb geeft veel vrijheid, maar brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Zo moet een pgb-houder of zijn wettelijk vertegenwoordiger in staat zijn om zelf: goede zorg in te kopen te adverteren, selecteren en iemand aan te nemen een zorgovereenkomst af te sluiten met salaris- of uurtariefafspraken, werktijden en werkafspraken om vervolgens te kijken of dit alles past binnen de indicatie en toekenning van het pgb dat je hebt, om daar per kalenderjaar ook verantwoording over af te kunnen leggen aan bijvoorbeeld het zorgkantoor en de gemeente Voor een zorgverlener geldt dat hij onder andere: zelf moet kunnen bepalen dat hij goede zorg verleent zelf klanten moet kunnen werven zelf te onderhandelen over zijn eigen arbeidsvoorwaarden Kortom, een zorgverlener die in staat is om zelf zijn eigen zaken te regelen. Naast de uitgebreide informatie die Per Saldo pgb-houders biedt, geven we met deze brochure de tienduizenden zorgverleners die werken bij mensen met een pgb een handreiking.

5

Anna kan wel dansen Anna is vanaf haar geboorte spastisch. Ze heeft een indicatie voor onder andere huishoudelijke hulp en persoonlijke verzorging. Anna is heel blij met de vrijheid die het pgb haar geeft. Daardoor kan ze zelfstandig wonen in een eigen flat. Ze heeft er zelfs een boek over geschreven, getiteld ‘Ik kan wel dansen’. Anna wil dat haar zorgverleners haar instructies opvolgen. Als zij paarse sokken wil dragen bij een oranje broek, dan moeten ze geen witte pakken. Eén van haar zorgverleners is een studente van de Wageningse Universiteit, tegenwoordiger breder dan alleen landbouw, die uitstekend voldoet. Zij komt uit een groot gezin en weet van aanpakken. Ze helpt Anna ’s ochtends uit bed, inclusief douchen en aankleden, en ruimt aansluitend het huis op terwijl ze ondertussen een was draait. 6

Definities

In deze brochure noemen we de persoon die een persoonsgebonden budget (pgb) heeft afwisselend budgethouder, pgb-houder of houder van een pgb. Het gaat om kinderen, jongeren, volwassenen of ouderen met een lichamelijk/verstandelijke/zintuiglijke beperking, chronische ziekte of een psychiatrische of psychogeriatrisch aandoening. In deze brochure noemen wij mensen die werken bij een budgethouder ‘zorgverlener’. Daaronder verstaan wij verzorgenden, verpleegkundigen, hulpen, hulpen in de huishouding, begeleiders, ondersteuners, assistenten, zorgmedewerkers, personeel of hoe u zichzelf ook wilt noemen. Waar ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ staan. Waar budgethouder staat, kan soms ‘wettelijk vertegenwoordiger’ staan (bijvoorbeeld bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking).

7

02

Het persoonsgebonden budget (pgb)

Het persoonsgebonden budget - hierna te noemen pgb - bestaat sinds 1995. Het woord zegt het al, het pgb is een budget, een som geld, dat iemand met een chronische ziekte, beperking of handicap krijgt om zelf zorg, hulp of begeleiding in te kopen. De ontwikkeling rondom het pgb staat niet stil en de regelingen veranderen nog steeds. We beschrijven hieronder welke mogelijkheden er zijn per 1 januari 2010. Voor de meest actuele situatie kijkt u op www.pgb.nl.

Vier wetten, vier loketten

1. AWBZ De wet De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is een volksverzekering voor mensen die langdurig ondersteuning nodig hebben. Het doel hiervan is om de gevolgen van een ziekte, aandoening, stoornis of beperking op te vangen, te verminderen of verergering te voorkomen. Dit kan gebeuren door dat wat iemand niet zelf kan, voor hem te doen of hem erbij te helpen. De regelgever noemt dit ‘compenseren van de zelfredzaamheid’. Zorgfuncties Soorten van zorg die iemand nodig kan hebben, worden in de AWBZ zorgfuncties genoemd. Er kan aanspraak gemaakt worden op persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, tijdelijk verblijf (logeer-/weekend-/

8

vakantieopvang) en langdurig verblijf (langdurig verblijf, in de vorm van een zorgzwaartepakket). Indicatie Om in aanmerking te komen wordt een indicatie gesteld. In de AWBZ zijn hiervoor twee indicatieorganen verantwoordelijke: het Bureau Jeugdzorg (BJz) - voor kinderen en jongeren tot 18 jaar met een psychiatrische aandoening – en het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), voor alle andere doelgroepen. Nadat de indicatie is gesteld, zet het Zorgkantoor deze om in een budget dat rechtstreeks op de bankrekening van de budgethouder wordt gestort. Verantwoording Pgb-houders leggen één of twee keer per jaar verantwoording van hun uitgaven af aan het Zorgkantoor.



2. Wmo De wet De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt door de gemeenten uitgevoerd. In deze wet staat beschreven dat gemeenten de plicht hebben om de beperkingen die haar burgers ondervinden als gevolg van een handicap, ziekte of aandoening, te compenseren. Dat wil zeggen dat zij oplossingen moeten bieden, zodat de burgers in staat zijn om een huishouden te voeren (huishoudelijke hulp) zich te verplaatsen in en om de woning (rolstoel) zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel (vervoersvoorziening, collectief of individueel) medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan (begeleiding bij participatie in de samenleving) Zorgtaken Vanwege de Wmo-taken zijn de gemeenten verantwoordelijk voor het aanbieden van huishoudelijke hulp, zowel in zorg in natura (via thuiszorgorganisaties) als met een pgb. Daarnaast heeft de gemeente, sinds de invoering van de nieuwe maatregelen in de AWBZ per 1 januari 2009, de duidelijke taak gekregen ervoor te zorgen dat mensen die vanwege hun ziekte, beperking of aandoening 9

lichte beperkingen ondervinden, deel kunnen nemen aan maatschappelijke activiteiten. Gemeenten kunnen naast collectieve voorzieningen, een individuele oplossing aanbieden. Mocht een collectief aanbod geen oplossing op maat zijn, dan kunnen burgers een individuele oplossing claimen. Uitspraken van de Centrale Raad van Beroep steunen hen daarbij. Indicatie Om in aanmerking te komen voor een indicatie voor huishoudelijke hulp moeten eerst de voorliggende voorzieningen uitgesloten zijn. Als er een partner, kinderen of andere huisgenoten zijn die deze taak op zich kunnen nemen, vervalt in de meeste gevallen de mogelijkheid voor een indicatie. De regels hiervoor kunnen per gemeente verschillen. Want elke gemeente mag voor een groot deel zijn eigen beleid bepalen. Veel gemeenten maken gebruik van het CIZ om de indicatie te laten stellen. Anderen stellen hun eigen indicatiestellers, Wmo-consulenten, aan. De uitbetaling wordt door de gemeente gedaan: zij mag zelf het uurtarief voor huishoudelijke hulp vaststellen, waarbij onderscheid kan worden gemaakt tussen huishoudelijke hulp 1, 2 en soms 3. Bij de lichtste vorm geeft de pgb-houder instructie. Bij de tweede vorm organiseert de zorgverlener zelf zijn werk en bij drie is er sprake van een gecompliceerde situatie en wordt er naast huishoudelijk hulp begeleiding gegeven aan de pgb-houder. Kijk voor de tarieven op www.pgb.nl > Dit is een pgb > Wmo > Wmo per gemeenten. Verantwoording Voor zover ons bekend hebben enkele gemeenten - Brede, Huizen en Ede - de verantwoording van het pgb in de Wmo afgeschaft. Alle andere gemeenten in Nederland vragen om gehele of gedeeltelijke verantwoording van de uitgaven. Er zijn, voor zover bekend, tot nu toe twee gemeenten die de verantwoording helemaal hebben afgeschaft: Breda en Huizen. Anderen vragen een gedeeltelijke verantwoording.



10



3. Zvw De wet De Zorgverzekeringswet (Zvw) wordt uitgevoerd door de zorgverzekeraars. Een zorgverzekering en aanvullende verzekering dekken de kosten voor geneeskundige zorg. Het hebben van een basisverzekering is wettelijk verplicht. De overheid stelt de inhoud van het basispakket vast. Voor behandelingen die buiten het basispakket vallen, kunnen verzekerden zich aanvullend verzekeren. Dat is niet verplicht. Aanvullende verzekeringen kunnen per verzekeraar verschillen wat betreft het verzekerde pakket en de premie. Iedereen is vrij in het kiezen van zijn eigen zorgverzekeraar. Pgb via de zorgverzekeraar In 2007, 2008 en 2009 liep er een experiment met eerst één, later twee pgb’s in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Mensen met een visuele beperking konden hulpmiddelen aanschaffen. Mensen met een psychiatrische aandoening konden behandeling inkopen met een pgb van de eigen zorgverzekeraar. Deze proef is gestrand, enerzijds vanwege de geringe belangstelling, anderzijds vanwege te weinig draagvlak bij de zorgverzekeraars. Vanaf 1 januari 2010 blijft het op beperkte schaal mogelijk een pgb via een zorgverzekeraar te krijgen, namelijk bij zorgverzekeraar UVIT, voor eerstelijns psychologische zorg. UVIT is de naam waaronder zorgverzekeraars Univé, VGZ, IZA en Trias sinds enige tijd samenwerken. Per Saldo hoopt dat andere zorgverzekeraars zullen volgen. Kijk op www.pgb.nl voor de actuele situatie. Indicatie De aanvraag wordt gedaan door het aanvraagformulier van de eigen zorgverzekeraar in te vullen en samen met een verwijzing van de (huis)arts, behandelaar of - bij kinderen en jongeren - medewerker Bureau Jeugdzorg op te sturen naar de zorgverzekeraar. Dit formulier zit in het ‘Reglement persoonsgebonden budget eerstelijns psychologische zorg’, op te vragen bij of te downloaden via de websites van de betrokken zorgverzekeraars. Na toekenning kunnen pgb-houders naast de gz- en eerstelijns psycholoog, onder meer ook terecht bij een psycholoog, een hbo-psycholoog, een seksuoloog of een verslavingsarts. Bij jongeren gaat het om een kinder- en jeugdpsycholoog en een orthopedagoog. 11

Weg bij de sociale werkvoorziening Harry Smeets werkt al jaren in Wsw-verband (Wet Sociale Werkvoorziening). Jos Loock-Alaerds van reïntegratie- en adviesbureau Werxe (links) is zijn nieuwe begeleider die hem gaat helpen bij het verkrijgen van een pgb-Wsw. Door deze nieuwe vorm van persoonsgebonden budget kunnen mensen met een Wsw-indicatie gemakkelijker bij een gewone baas aan het werk. Harry is momenteel gedetacheerd bij een jachtenbouwer. Daar werkt hij aan het interieur. Maar hij wil wel eens wat anders. Zijn hart ligt bij de horeca. Daarvoor heeft hij op eigen initiatief en op eigen kosten een vakopleiding gevolgd. Hij wil ontzettend graag in deze sector gaan werken: hij is graag in contact met mensen en hij vindt de bediening leuk om te doen. Het pgb-Wsw ziet hij als een kans om zijn wens waar te kunnen maken. Harry is erg blij dat Jos hem hierbij helpt.

12



Verantwoording Verzekerden bij Univé, VGZ, IZA en Trias moeten binnen 12 maanden nadat ze het pgb hebben ontvangen voor eerstelijns psychologische zorg, op basis van facturen verantwoording afleggen. Dat betekent dat de originele facturen naar de zorgverzekeraar moeten worden toegestuurd.

4. Wsw De wet De Wet sociale werkvoorziening regelt werk voor mensen die door een beperking niet in een gewone baan aan de slag kunnen. Het kan gaan om een lichamelijke, psychische en/of verstandelijke handicap. Als iemand werkt in de sociale werkvoorziening, dan heeft hij een echte baan met een gewoon salaris, maar het werk is aangepast aan zijn mogelijkheden. Zorgtaak Begeleiding tijdens het werk door een door de gemeente erkende jobcoach(organisatie). Indicatie Een Wsw-indicatie wordt aangevraagd bij UWW WERKbedrijf, het voormalige CWI (Centrum voor Werk en Inkomen). Met een Wsw-indicatie wordt de betreffende persoon op de wachtlijst van de eigen gemeente geplaatst. Pas als iemand bovenaan de wachtlijst staat - helaas kan dat soms erg lang duren - worden er verdere stappen ondernomen. Op dat moment kan de keuze voor een pgb gemaakt worden, dat wil zeggen dat iemand zelf een baas kan zoeken en zelf begeleiding kan inschakelen, weliswaar wel van iemand die door de gemeente wordt erkend. Verantwoording Het pgb-Wsw - dat kan variëren tussen de € 25.000 en € 31.000 per jaar wordt door de gemeente beheerd. De budgethouder krijgt het bedrag niet op zijn rekening en hij hoeft dus ook geen verantwoording af te leggen van zijn uitgaven.

Meer informatie

Kijk op www.pgb.nl > Dit is een pgb > wsw. 13

03

Het persoonsgebonden budget Hoe werkt het met een pgb?

De pgb-houder is zelf verantwoordelijk voor het beheer, de besteding en de verantwoording van zijn pgb. Pgb-houders hebben de vrijheid zelf te bepalen wie zij inhuren voor welke werkzaamheden en aan welke voorwaarden die zorg moet voldoen.

Bestedingsvrijheid

Een pgb-houder met een AWBZ-indicatie heeft bestedingsvrijheid, dat wil zeggen dat hij kan ‘schuiven’ tussen de verschillende zorgfuncties van de AWBZ. Het budget hoeft dus niet sec besteed te worden aan de soort zorg waarvoor de budgethouder geïndiceerd is. Persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding of tijdelijk verblijf zijn vrij uitwisselbaar. Ook kan een pgb-houder in bepaalde periodes minder zorg inkopen en in andere juist wat meer. Het is in de meeste gevallen niet mogelijk de pgb’s vanuit de AWBZ en de Wmo met elkaar te combineren. De meeste gemeenten vragen om verantwoording van het budget dat zij hebben verstrekt voor huishoudelijke hulp.

14

Hoe vindt u elkaar?

Internet www.persaldohulpgids.nl Zet hierop uw advertentie. www.zoekpgbzorg.nl Hierop staan advertenties van pgb-houders. www.detelefoongids.nl Laat uw diensten opnemen in de telefoongids of de Gouden Gids. www.sting.nl Zoek contact met andere zorgverleners via de discussie- en forumpagina van www.sting.nl, de vereniging die zich inzet voor de belangen van verzorgenden en helpenden en alle relevante betrokkenen uit: de thuiszorg, kraamzorg, intramurale ouderenzorg en gehandicaptenzorg. www Zet een advertentie of kijk op Marktplaats, Twitter, Facebook, Hyves of andere platforms voor sociale interactie. Andere media Kranten, lokaal en landelijk. Netwerk Leg contact met bijvoorbeeld MEE en/of patiëntenorganisaties. Via-via komen vaak de beste contacten tot stand: laat familie, vrienden, (oud-)collega’s, clubgenoten, ouders op het schoolplein enz. enz. weten waar u naar op zoek bent. En tot slot: een briefje op het prikbord van de supermarkt werkt ook nog altijd!

15

Eddy heeft als leerkracht het reguliere onderwijs vaarwel gezegd. Hij reageerde destijds op de advertentie van een moeder op de Per Saldo website, die begeleiding vroeg voor haar zoon met Downsyndroom. Door een referentieadres hoorde zij van een andere moeder hoe hij werkte met een meisje met autisme. “Ik begeleid Guido inmiddels al een jaar of drie. Doe activiteiten om hem zo zelfstandig mogelijk te maken, zoals koken, schoonmaken, schrijven, boodschappen doen, betalen. Het slijpt er bij hem allemaal langzaam in. Sinds kort heeft hij een bijbaantje bij de plaatselijke supermarkt. Dat vindt hij geweldig. Trots als een pauw loopt hij rond in zijn supermarktjasje. Zonder mijn toezicht en begeleiding was dit niet mogelijk geweest. We selecteren flessen, maken de flessenautomaat schoon, vullen artikelen bij, spiegelen en drinken koffie met de andere medewerkers. Hij heeft het gevoel dat hij er helemaal bij hoort.”

16

Officieel regelen

04

Een pgb-houder kan inhuren wie hij wil: van gediplomeerde vakkrachten tot studenten en ongeschoolde verzorgers, begeleiders of hulpen. Dat kunnen ook familieleden of huisgenoten zijn. Als een pgb-houder tot een keuze is gekomen, legt hij afspraken met zijn zorgverlener vast in een zorgovereenkomst. Hij kan daarbij gebruikmaken van de modelovereenkomsten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Uitzondering Voorbehouden verpleegkundige handelingen, zoals katheteriseren en injecteren, mogen alleen uitgevoerd worden door personen die daartoe bevoegd en bekwaam zijn, zoals erkende verpleegkundigen. Dit is geregeld in de wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). Kijk op www.bigregister.nl. Mensen die deze bevoegdheid krachtens deze wet niet hebben, mogen deze handelingen alléén uitvoeren na schriftelijke toestemming van een arts. Een arts onderzoekt of een zorgverlener de handeling goed kan uitvoeren, waarna hij schriftelijk toestemming geeft voor het uitvoeren van deze handeling. Die toestemming geldt dan alleen voor de betreffende persoon die door de zorgverlener geholpen wordt.

Afspraken vastleggen

De pgb-regeling verplicht budgethouders een schriftelijke zorgovereenkomst af te sluiten met hun zorgverleners. Zij hebben een zorgovereenkomst nodig om hun uitgaven te verantwoorden aan het zorgkantoor. Bovendien wordt met een duidelijke overeenkomst voorkomen dat er later 17

Josefien heeft een aangeboren handicap en is rolstoelafhankelijk: ”Je verwacht het niet, maar ik heb het al zo vaak meegemaakt dat een zorgverlener niet komt opdagen, zonder dat te melden. Dus ik ben heel blij met zorgverleners die gewoon komen op de afgesproken tijden. Het is misschien inherent aan deze manier van werken, maar ik merk dat zorgverleners mijn eigenzinnigheid soms moeilijk kunnen accepteren. Ik wil dat ze werken zoals ik dat wil. Helaas maak ik me daarmee niet altijd geliefd.” 18

misverstanden en conflicten ontstaan. Dat is ook in uw belang. Pgb-houders kunnen gebruikmaken van modelovereenkomsten die het Servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) heeft ontwikkeld, die zij gratis kunnen krijgen bij het Servicecentrum PGB (030 264 82 00) of te downloaden via www.svb.nl of www.pgb.nl. Er zijn vier modelovereenkomsten: Arbeidsovereenkomst (zie 5) Zorgovereenkomst met een freelancer (of zelfstandig ondernemer) Zorgovereenkomst met een familielid (1e en 2e graad, in- en uitwonend) Zorgovereenkomst met een zorginstelling of organisatie Werkt u in loondienst bij of in opdracht van een organisatie, dan hebt u zelf geen zakelijke relatie met de budgethouder. Via de website van het Servicecentrum pgb, www.svb.nl, kunt u via een stroomschema nagaan welke overeenkomst de budgethouder met u moet sluiten.

Belasting

De keuze voor de soort overeenkomst wordt in feite bepaald door de Belastingdienst, die oordeelt over de aard van het dienstverband en het daaraan verbonden tarief voor loonheffing (loonbelasting en premie volksverzekeringen). Bij twijfel is een telefoontje naar de Belastingtelefoon gauw gemaakt (0800 - 0543, bereikbaar van maandag tot en met donderdag van 8.00 tot 20.00 uur en op vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur). De Belastingdienst gaat overigens bij controle altijd uit van de feitelijke situatie, ook als die afwijkt van de overeenkomst die u hebt gesloten!

19

Arbeidsovereenkomst

05

Als u met de pgb-houder een arbeidsovereenkomst afsluit, treedt u als zorgverlener in dienst bij de budgethouder. Hij wordt uw werkgever, u wordt werknemer.

Arbeidsrecht

Met een arbeidsovereenkomst moet u beiden rekening houden met het arbeidsrecht. Uw werkgever moet zich aan bepaalde wettelijke bepalingen van het arbeidsrecht houden, bijvoorbeeld wat betreft de arbeidstijden, pauzes en het bepalen van het loon dat niet lager mag zijn dan het minimum vastgestelde loon. Kijk op www.arbeidsrecht.nl, een initiatief van gespecialiseerde juristen op het gebied van het arbeidsrecht. Naast concrete bepalingen zegt het arbeidsrecht ook dat werkgever en werknemer verplicht zijn zich ten opzichte van elkaar als goed werkgever, respectievelijk goed werknemer te gedragen. Elkaar goed en tijdig informeren over belangrijke gebeurtenissen of beslissingen is hierbij het meest sprekende voorbeeld.

Wat legt u vast?

In de arbeidsovereenkomst legt u een aantal zaken vast. Looptijd van de overeenkomst, bijvoorbeeld voor één jaar. Zonder vermelding geldt de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De proeftijd: een maand bij een overeenkomst voor bepaalde tijd, twee maanden bij een overeenkomst voor onbepaalde tijd. De soort zorg of hulp die u gaat verlenen. Het loon dat u ontvangt. Eventuele onkostenvergoedingen, zoals reiskosten woon-werkverkeer.

20

 fspraken over vakantiedagen en vakantiegeld. A Het aantal uren dat u werkt, op welke dagen en op welke tijden. Afspraken over bijvoorbeeld vertrouwelijkheid en privacy. Gebruikt de budgethouder de modelovereenkomst van de SVB, dan zijn deze bepalingen daarin opgenomen met een uitgebreide toelichting.

Voorwaarden voor deze overeenkomst

Er is alleen sprake van een arbeidsovereenkomst, als aan de drie onderstaande voorwaarden is voldaan. Tussen u als zorgverlener en de budgethouder als zorgvrager bestaat een gezagsverhouding, dat wil zeggen dat de budgethouder u opdrachten en aanwijzingen geeft over het werk dat moet worden gedaan, en u zich daaraan moet houden. De budgethouder betaalt loon. U moet de arbeid persoonlijk verrichten en u kunt dus geen derden inschakelen om de overeenkomst na te komen.

Geen CAO

Bij het maken van afspraken dient u er rekening mee te houden dat de budgethouder niet verplicht is om regelingen te treffen voor onkostenvergoedingen, pensioenvoorziening, spaarloon, levensloopregeling, bijscholing of eindejaarsuitkeringen. Ook hoeft de houder van het pgb zich niet te houden aan tussentijdse loonsverhogingen die door middel van CAOonderhandelingen tot stand komen. Er is namelijk geen CAO voor pgb-zorg of zorgverleners. Over salariëring en secundaire arbeidsvoorwaarden dient u dus zelf te onderhandelen (zie arbeidsvoorwaarden).

Mogelijkheden Arbeidsovereenkomst met een vaste zorgverlener Deze overeenkomst geldt voor bepaalde of onbepaalde tijd en legt vast of het werk parttime of in een volledig dienstverband wordt uitgevoerd. Oproepovereenkomst Deze overeenkomst sluit u af wanneer van tevoren niet te bepalen is wanneer de pgb-houder hulp nodig heeft.

21

Overeenkomst bij vervanging Een dergelijke overeenkomst is van toepassing als de vaste zorgverlener van de budgethouder langdurig ziek is of een tijdlang met verlof gaat.

Arbeidsvoorwaarden Salaris Hierover kunt u met de pgb-houder onderhandelen. Rekening houdend met de werkzaamheden, uw opleiding en uw ervaringsjaren komt u tot een door u beiden aanvaardbaar salaris. Hierbij geldt de richtlijn dat iedere werknemer tot 65 jaar recht heeft op een minimuminkomen. Voor werknemers van 23 tot 65 jaar geldt het wettelijk minimumloon. Voor werknemers onder de 23 jaar geldt het minimumjeugdloon. De hoogte hiervan wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. Kijk op www.pgb.nl > ik zoek hulp (kies bijvoorbeeld huishoudelijke hulp) > wat de hulp kost (2x) > minimumloon. Als u niet goed weet welk salaris u kunt vragen of verwachten, kijk dan op www.loonwijzer.nl en doe de salarischeck. Reiskosten U kunt aanspraak maken op reiskosten van het woon-werkverkeer: Laat in uw arbeidsovereenkomst vastleggen of u een vergoeding van de werkelijke kosten van het openbaar vervoer wilt ontvangen; u levert de vervoersbewijzen in bij de budgethouder een reiskostenvergoeding per kilometer wilt, die u achteraf declameert een vaste reiskostenvergoeding wilt ontvangen, uitbetaald naast het vaste maandloon De reiskostenvergoeding is als u loonbelasting afdraagt een onbelast bedrag van maximaal € 0,19 per kilometer. De budgethouder mag geen hoger bedrag met u afspreken. Een rekenvoorbeeld reiskosten vindt u op www.svb.nl, zoekwoorden ‘pgb rekenvoorbeeld reiskosten’. Kosten U kunt overige kosten vergoed krijgen zoals: werkkleding en beschermende materialen zakelijke telefoonkosten reis- en verblijfskosten wanneer u als begeleider/verzorger werkt op het vakantieadres van uw pgb-houder 22

Als u zeker wilt weten of iets wel of niet vergoed mag worden, neem contact op met Per Saldo, 0900 742 48 57. Bijscholing U kunt soms bepaalde cursussen, noodzakelijk om uw werk goed te kunnen (blijven) doen, vergoed krijgen van uw pgb-houder. Ziekte Kunt u vanwege ziekte niet werken, dan is het van belang dat u dat zo snel mogelijk aan de budgethouder laat weten. Doorbetaling bij ziekte is een wettelijk recht waaraan budgethouders kunnen voldoen door een ziekmelding door te geven aan het Servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank. De budgethouder heeft op die manier voldoende budget om uw loon door te betalen én om een vervanger in te schakelen. Hierbij gelden de volgende regels: Werkt u vier dagen of meer bij dezelfde budgethouder dan hebt u recht op volledige doorbetaling van uw loon. Daarbij is een betaling op het niveau van het minimumloon (of een deel daarvan als u parttime werkt) gegarandeerd. De periode van loondoorbetaling hangt af van het aantal dagen dat u per week werkt. Werkt u vier dagen per week of meer bij dezelfde pgb-houder dan hebt u recht op maximaal 104 weken (twee jaar) loondoorbetaling bij ziekte. Bent u na die periode nog altijd arbeidsongeschikt dan komt u mogelijk in aanmerking voor een uitkering vanuit de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Werkt u drie dagen per week of minder bij dezelfde budgethouder dan hebt u bij ziekte recht op 6 weken loondoorbetaling. Na afloop van deze periode hebt u geen recht op een uitkering vanuit de WIA. Wilt u uw inkomen bij langere arbeidsongeschiktheid zeker stellen, dan dient u hiervoor een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten. Hebt u een oproepovereenkomst met een budgethouder en wordt u ziek, dan hebt u recht op doorbetaling van ten minste 70% van uw loon. De doorbetaling geldt uitsluitend voor die dagen en uren waarvan vaststaat dat u daadwerkelijk zou gaan werken.

23

Zwangerschap Als u zwanger bent, dan heeft u rond de bevalling recht op tenminste 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Hoe lang de verlofperiode feitelijk duurt, is afhankelijk van de datum waarop de baby daadwerkelijk wordt geboren. U mág vanaf zes weken, maar moét vanaf vier weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum verlof opnemen. U hebt na de bevalling altijd recht op minstens tien weken bevallingsverlof. Ook al wordt de baby later geboren dan verwacht. Hierdoor kan het totale verlof langer worden dan 16 weken. Als u eerder aan de slag gaat, mag dat op zijn vroegst 42 dagen na de bevalling. U vraagt het zwangerschaps- en bevallingsverlof minimaal drie weken voor de gewenste ingangsdatum bij de pgb-houder aan, samen met een verklaring van uw arts of verloskundige waarin de vermoedelijke bevallingsdatum staat.



Vier dagen of meer



1, 2 of 3 dagen

24

Bij opting in én als u gebruik maakt van de SVB neemt de pgb-houder contact op met de SVB om een zwangerschapsuitkering voor u te regelen. Bij een arbeidsovereenkomst op meer dan drie dagen ontvangt de pgbhouder de zwangerschapsuitkering. Als de salarisadministratie volledig is uitbesteed aan de SVB, vraagt deze instantie namens de budgethouder een zwangerschapsuitkering aan. De uitkering wordt bijgeschreven op de rekening van de budgethouder. Daarmee betaalt hij uw loon door. De uitkering van het UWV is zonder vakantiegeld (8% van het bruto loon). Daarom krijgt de budgethouder het vakantiegeld van de SVB vergoed.

Als u minder dan drie dagen bij een budgethouder werkt draagt u geen premies voor werknemersverzekeringen af en bent u niet verzekerd voor een aantal sociale verzekeringswetten, waaronder het recht op zwangerschapsuitkering. U kunt proberen een uitkering te krijgen, maar die wordt hoogst zelden verstrekt in deze situatie.

Ze stoft ook bovenop de kast Miets Brands is 65 jaar en heeft longemfyseem. Zij gebruikt 18 uur per dag zuurstof. Als ze te hard van stapel loopt of als ze ergens komt waar sterke geuren of luchtjes hangen, kan ze binnen vijf minuten “met de neus op de grond liggen”. Dan heeft ze de hele dag zuurstof nodig. Haar huishoudelijke hulp, Annie Huisman, weet wat dat betekent, omdat haar vader longpatiënt was. Miets: “Dat is erg belangrijk. Annie weet precies wat ik nodig heb. Anderen snappen niet waar ik last van kan hebben of vinden het raar dat ik van het ene op het andere moment heel kortademig kan worden. Bovendien is Annie van de oude stijl: ze stoft ook bovenop de kast. Dat ging destijds wel anders met mensen van de thuiszorg. Met Annie ben ik heel blij. Ze woont bij mij in de buurt en is altijd bereid iets extra’s te doen.”

25

Vakantie Werkt u op vaste dagen en uren per week, dan hebt u recht op betaalde vakantie van ten minste 4x het aantal contracturen per week. Na elke 13 gewerkte uren hebt u recht op een uur vakantie. Het maakt niet uit of u al dan niet op vaste dagen werkt. In een arbeidsovereenkomst mag de pgb-houder wel in uw voordeel van deze regel afwijken en u dus meer uren vakantie toekennen, maar nooit minder. U legt afspraken die u met uw budgethouder maakt over vakantie en verlofdagen vast in de arbeidsovereenkomst. Met de opgebouwde vakantie-uren hebt u recht op ten minste twee weken aaneengesloten vakantie per kalenderjaar. Uw vakantieperiode kunt u in overleg met de pgb-houder vaststellen. De vakantie-uren dienen in principe te worden opgenomen in het jaar waarin ze zijn opgebouwd. Ook als u ziek bent, bouwt u vakantie-uren op. Wanneer u langer dan zes maanden ziek bent, bouwt u over hoogstens zes maanden vakantie-uren op, en dus niet over de rest van de ziekteperiode. Het is redelijk dat u een langere vakantie tijdig aankondigt. Dan kan de budgethouder daar rekening mee houden en op tijd voor vervanging zorgen. Hetzelfde geldt voor vrije dagen. Omgekeerd mag u van de budgethouder ook verwachten dat hij u tijdig informeert over zijn eigen vakantieplannen of periodes waarin hij van plan is geen beroep te doen op uw zorgverlening, hulp of begeleiding. Liggen de vakanties van u en uw werkgever niet in dezelfde periode, dan is de werkgever verplicht uw salaris door te betalen. U wilt immers wel werken. Het kan natuurlijk zijn dat uw werkgever u werkzaamheden opdraagt, die tijdens de vakantie kunnen worden uitgevoerd. Vakantiegeld Met een arbeidsovereenkomst is de budgethouder verplicht om u 8% vakantiegeld te betalen bovenop het afgesproken brutoloon. U kunt afspreken dat het vakantiegeld in een opgeplust brutoloon wordt verwerkt. De betalingen (per uur, per week of per maand) zijn in dat geval inclusief vakantiegeld. De budgethouder hoeft u dan niet meer jaarlijks het opgespaarde vakantiegeld uit te betalen. Als u wordt uitbetaald in uurloon kan dit worden verwerkt in het uurloon. 26

Meer informatie hierover vindt u in de toelichting bij de Modelovereenkomst arbeidsovereenkomst, van het Servicecentrum PGB die u kunt downloaden via www.pgb.nl > ik zoek hulp. Zie voor ‘opting-in’ via de Sociale Verzekeringsbank verderop in dit hoofdstuk. Verlof Behalve ziekte en vakantie kunnen zich nog andere, bijzondere omstandigheden voordoen, waardoor u niet kunt werken. Bijvoorbeeld als u gaat trouwen, voor de uitvaart van een naaste of als uw partner of uw kind plotseling ziek wordt. Werkt u vier dagen of meer, dan gelden in ieder geval de wettelijke verlofregels rond zwangerschapsverlof, bevallingsverlof, kraamverlof voor de partner, ouderschapsverlof, calamiteitenverlof, kortdurend zorgverlof en langdurend zorgverlof. In het kader van kortdurend zorgverlof mag u bijvoorbeeld tien werkdagen (of minder, naar rato van uw parttime factor) per kalenderjaar vrijaf nemen voor de verzorging van een ziek kind, een zieke partner of zieke ouders. De pgb-houder moet u voor die dagen ten minste 70% van uw loon (maar wel ten minste het minimumloon) doorbetalen. Langdurend zorgverlof is onbetaald verlof. U kunt alleen langdurend zorgverlof opnemen in overleg met de budgethouder. U zult zelf moeten sparen om tijdens het verlof in uw onderhoud te kunnen voorzien, bijvoorbeeld via de levensloopregeling. Voor de exacte regelgeving kunt u terecht op www.svb.nl.

Regeling dienstverlening aan huis

Werkt u één, twee of drie dagen per week bij dezelfde pgb-houder, dan valt u – ongeacht het aantal uren dat u op die dagen werkt – onder de ‘regeling dienstverlening aan huis’. De pgb-houder houdt voor u geen loonheffing in. U krijgt een brutoloon uitbetaald. U geeft dit inkomen op aan de Belastingdienst, bij de reguliere jaarlijkse belastingaangifte. U krijgt dan alsnog een inkomstenbelasting, waarvoor u alvast geld kunt reserveren. De pgb-houder draagt geen premies voor werknemersverzekeringen voor u af. U bent daardoor niet verzekerd voor werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (WIA). U dient zich daarvoor eventueel zelf te verzekeren via een verzekeringsmaatschappij. UWV kan u hierover inlichten. 27

 e pgb-houder zal bij ziekte zes weken lang uw loon doorbetalen. Hij is D daarvoor verzekerd via de SVB. U betaalt geen 6,5%, maar 4,4% inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering. De budgethouder hoeft u geen vergoeding te geven voor deze inkomensafhankelijke bijdrage. Doet de budgethouder dat wel, dan telt dit in feite als een loonsverhoging, waar u inkomstenbelasting over betaalt. Om netto op hetzelfde bedrag uit te komen, kan de budgethouder uw loon met 6,7% verhogen. De pgb-houder kan geen regelingen voor u treffen zoals een spaarloonregeling, verlofsparen of pensioen. Dat kan alleen als u hebt gekozen voor optingin. Ook de afhandeling van onkostenvergoedingen verloopt anders als u hebt gekozen voor opting-in. Het resultaat is overigens hetzelfde. Hebt u een reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer afgesproken met de pgb-houder en werkt u drie dagen per week in loondienst zonder opting-in, dan moet u de reiskostenvergoeding bij de belastingaangifte bij uw inkomen optellen en vervolgens uw reiskosten weer aftrekken als (verwervings)kosten. Hebt u een reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer afgesproken met de pgb-houder en werkt u maximaal drie dagen per week met een arbeidsovereenkomst, met opting-in, dan hoeft u die reiskostenvergoeding (tot een maximum van € 0,19 per kilometer) bij de aangifte inkomstenbelasting niet bij uw inkomen op te tellen. U kunt de reiskosten dan niet aftrekken als verwervingskosten.

Vier dagen of meer

Werkt u vier dagen per week of meer bij dezelfde pgb-houder met een arbeidsovereenkomst, dan hebt u volledige rechten als werknemer, net als werknemers in andere sectoren. De pgb-houder moet loonheffing voor u afdragen. U krijgt dus een nettoloon uitbetaald. De pgb-houder moet premies voor werknemersverzekeringen voor u afdragen. U bent daardoor verzekerd voor werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (WIA). De pgb-houder moet u bij ziekte twee jaar lang uw loon doorbetalen. De pgb-houder krijgt een vergoeding voor die loondoorbetaling, zodat hij een vervanger kan inhuren. De pgb-houder vergoedt de 6,5% inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekering, die op uw brutoloon wordt ingehouden.

28

Service van de SVB

 gb-houders met zorgverleners met een arbeidsovereenkomst voor P meer dan drie dagen kunnen van de administratieve diensten van het Servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) gebruikmaken. De SVB verzorgt kosteloos een belangrijk deel van de salarisadministratie. Werkt u minder één, twee of drie dagen bij dezelfde pgb-houder dan kunt u kiezen voor opting-in. De pgb-houder draagt dan een deel van uw brutoloon af aan de Belastingdienst, als voorheffing op de inkomstenbelasting. U wordt dan niet achteraf geconfronteerd met een belastingaanslag. Opting-in kan worden geregeld via het Servicecentrum PGB van de SVB. Voor het pgb-Wmo geldt dit alleen als de gemeente hierover afspraken heeft gemaakt met het Servicecentrum PGB van de SVB. Informatie hierover vindt u op www.pgb.nl > dit is een pgb Wmo > Wmo per gemeente.

Voor verdere Informatie: kijk op www.svb.nl of bel (030) 264 82 00.

29

06

Zorgovereenkomsten met freelancer

U kunt als zelfstandig ondernemer uw diensten aan een pgb-houder aanbieden. De pgb-houder sluit dan een ‘Zorgovereenkomst met een freelancer’ met u af. Hierin worden afspraken vastgelegd over de duur van de overeenkomst, welke zorg u verleent, wat de aard van de werkzaamheden is en welke vergoeding u daarvoor krijgt.

Opdrachtnemer - opdrachtgever

U bent leverancier of opdrachtnemer en de pgb-houder is uw klant of opdrachtgever. Er is geen sprake van een gezagsverhouding, waardoor u geen werknemer bent en u niet onder de wettelijke bepalingen voor werknemer valt. U bent vrij in het invullen van uw taken, zolang u zich houdt aan de afspraken die u met uw opdrachtgever gemaakt hebt. Bent u zelfstandig ondernemer, dan hoeft uw opdrachtgever geen loonbelasting, premie volksverzekeringen, inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet en premies werknemersverzekeringen (samen loonheffingen genoemd) in te houden en af te dragen. Dat doet u zelf. U geniet geen ontslagbescherming, maar uw opdrachtgever moet zich wel houden aan de afspraken die u in de zorgovereenkomst hebt vastgelegd. U hebt geen recht op loondoorbetaling bij ziekte. U moet zelf voor een verzekering bij arbeidsongeschiktheid zorgen. Ook tijdens vakantie en bijzonder verlof wordt uw honorarium niet doorbetaald.

30

 hebt recht op een zwangerschapsuitkering van ten minste zesU tien weken tijdens en na uw zwangerschap. Deze uitkering heet de Zelfstandig en Zwangerregeling (ZEZ). U komt hiervoor in aanmerking als u aan de volgende voorwaarden voldoet: U bent zelfstandige met of zonder personeel. U bent zelfstandig beroepsbeoefenaar; bijvoorbeeld freelancer, artiest, huisarts, alfahulp of particuliere huishoudelijke hulp.  U bent een meewerkend echtgenote van een zelfstandige. Als u al een vrijwillige zwangerschapsverzekering heeft afgesloten bij UWV, krijgt u alleen een ZEZ-uitkering wanneer deze hoger is dan uw vrijwillige verzekering. U vraagt de zwangerschapsuitkering uiterlijk twee weken voor de gewenste ingangsdatum aan bij het UWV. Met uw aanvraag stuurt u de zwangerschapsverklaring van uw huisarts of verloskundige mee. Het UWV kan eventueel vragen naar arbeidscontracten en kopieën van belastingaanslagen. U bouwt wettelijk recht op AOW op, maar voor een aanvullend pensioen zult u zelf een regeling moeten treffen. Het is niet mogelijk om u als zelfstandige te verzekeren tegen werkloosheid. Als zelfstandige moet u 4,4% van uw bruto inkomen afdragen aan de Belastingdienst als inkomensafhankelijke bijdrage voor uw zorgverzekering. De pgb-houder hoeft deze inkomensafhankelijke bijdrage niet aan u te vergoeden. Geen omzetbelasting (btw) Als ondernemer mag u over uw werkzaamheden in de zorg voor houders van een pgb geen omzetbelasting (btw) in rekening brengen. Sinds 1 januari 2007 is alle zorg, hulp en begeleiding aan mensen met een AWBZ-indicatie voor zorg, begeleiding en tijdelijk verblijf of een Wmoindicatie voor hulp bij het huishouden vrijgesteld van omzetbelasting. Voor de vrijstelling omzetbelasting is het vereist dat de opdrachtgever beschikt over een geldige indicatie voor zorg, hulp of begeleiding vanuit de AWBZ of de Wmo. Vraag bij twijfel een kopie van die indicatie aan de budgethouder voor uw eigen administratie. Als de budgethouder er uit privacyoverwegingen bezwaar tegen heeft dat u inzicht hebt in de omvang van de indicatie, vraag dan of de budgethouder een kopie van de indicatie geeft, waarbij de hoeveelheid zorg is afgeplakt. Het is voor 31

Geen lopendebandwerk, maar werken met betrokkenheid Gerdie werkt sinds kort in een particulier wooninitiatief. Hier kan ze de bewoners alle aandacht geven die ze nodig hebben. Dat was in een instelling anders, dat leek erg veel op lopendebandwerk. Voor elke handeling stond een aantal minuten, nooit was er tijd voor een extra praatje. “In dit wooninitiatief doen we dingen die je in een groot gezin ook doet. Naast de verzorgende taken gaan we eropuit, gaan we samen zwemmen, fietsen enz. Dat maakt het werken zoveel waardevoller. vooral omdat ik nu de tijd heb om een band op te bouwen met de bewoners, waardoor ik ze goed leer kennen en weet wat ze nodig hebben. Thijs bijvoorbeeld kan nauwelijks praten, maar hij communiceert veel. Als zorgverlener heb je de tijd nodig om te ontdekken hoe hij dat doet.”

32

de vrijstelling omzetbelasting namelijk niet van belang hoe groot de indicatie is, maar dat wordt aangetoond dat u klant is aangewezen op zorg, hulp of begeleiding aantoonbaar is. Voor de Belastingdienst is het in verband met het afdragen van loonheffing van belang vast te stellen of u inderdaad onder de noemer ‘zelfstandig ondernemerschap’ valt. U dient daarvoor aan een aantal eisen te voldoen.

Verklaring arbeidsrelatie / winst uit onderneming

Het is voor de budgethouder van groot belang dat u in het bezit bent van een Verklaring Arbeidsrelatie, winst uit onderneming, afgekort VAR/wuo. Dan hebben u en uw opdrachtgever de zekerheid dat de opdrachtgever over uw beloning geen loonheffingen hoeft in te houden en af te dragen. De Belastingdienst kan achteraf vinden dat u uw werkzaamheden niet als zelfstandig ondernemer hebt verricht, maar als werknemer. Uw opdrachtgever moet dan alsnog loonheffingen afdragen. U kunt dit voorkomen door een Verklaring arbeidsrelatie (VAR) aan te vragen en een kopie daarvan aan uw opdrachtgever te verstrekken. U kunt de VAR op twee manieren aanvragen: Elektronisch met het formulier Aanvraag Verklaring Arbeidsrelatie. U kunt dit formulier online invullen en met behulp van DigiD versturen. Kies op www.belastingdienst.nl bij ‘Downloaden en bestellen’ onder ‘Zakelijk’ voor ‘Verklaring arbeidsrelatie’. Telefonisch, via de Belastingtelefoon: 0800 – 0543, waarna u de VAR op papier krijgt toegestuurd.

Er zijn vier soorten Verklaringen Arbeidsrelatie. Alleen met een VAR-wuo heeft uw opdrachtgever de zekerheid dat hij over uw beloning geen loonheffingen hoeft in te houden en af te dragen. Daarbij gelden de volgende voorwaarden: De omschrijving van de werkzaamheden in de VAR komt inhoudelijk overeen met de werkzaamheden die u voor uw opdrachtgever verricht. U verricht de werkzaamheden binnen de geldigheidsduur van de VAR; een VAR is maximaal één kalenderjaar geldig, van 1 januari tot en met 31 december. Uw opdrachtgever heeft uw identiteit vastgesteld. Uw opdrachtgever bewaart een kopie van de VAR en van een geldig identiteitsbewijs bij zijn administratie. 33

U bent ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Om te bepalen of u een zelfstandig ondernemer bent, let de Belastingdienst vooral op de volgende punten: Bent u verplicht aanwijzingen van uw opdrachtgever(s) op te volgen? Wordt u doorbetaald tijdens vakantie of ziekte? Maakt u winst en zo ja, hoeveel? Hoe zelfstandig is uw onderneming? Beschikt u over kapitaal (in de vorm van geld of goederen)? Hoeveel tijd steekt u in de onderneming? Wat is de omvang (in tijd en geld) van uw werkzaamheden? Hoeveel klanten heeft uw onderneming? Hoe maakt uw onderneming zich bekend naar buiten? Loopt u ondernemersrisico? Bent u aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming? De Belastingdienst kijkt of deze punten relevant zijn voor uw werkzaamheden en beoordeelt uw aanvraagformulier in zijn geheel. Daarbij kijkt de zij ook naar de onderlinge samenhang van uw antwoorden. Niet iedereen die zichzelf als ondernemer ziet, beschouwen de Belastingdienst ook als ondernemer. Bovenstaande en aanvullende informatie kunt u vinden in de brochure ‘De Verklaring arbeidsrelatie’ van de Belastingdienst, die u kunt downloaden via www.belastingdienst.nl of kunt aanvragen via de Belastingtelefoon 0800 – 0543.

Resultaatgenieter

Voldoet u niet aan de criteria die de Belastingsdienst stelt aan het zelfstandig ondernemerschap, dan bent u geen ondernemer, maar ook geen werknemer. Uw inkomsten worden dan onder de noemer ‘resultaat uit overige werkzaamheden’ (row) geschaard, ofwel ‘bijverdiensten/freelance-inkomsten’. Bij de Belastingdienst bent u in dat geval bekend als ‘resultaatgenieter’. De ondernemersaftrek waar een zelfstandig ondernemer recht op heeft, loopt u mis, maar u kunt wel uw kosten aftrekken: voor zaken als de aanschaf en het gebruik van een auto, het uitvoeren van werkzaamheden en de aanschaf en het gebruik van een pand, gelden dezelfde regels als voor zelfstandig ondernemers. U bent verplicht gegevens over opbrengsten en kosten uit de overige werkzaamheden op aanvraag en bij controle te verstrekken. Het is dus belangrijk dat u deze gegevens bewaart.

34

Zelfstandig worden

Als u een uitkering krijgt, kunt u ook overwegen om voor uzelf te gaan beginnen. Vraag een UWV-werkcoach om informatie hierover. De UWVbrochure ‘Kan ik met een uitkering ook voor mezelf beginnen? Van een uitkering naar een eigen bedrijf’ geeft hierover meer informatie en is te downloaden via www.uwv.nl > particulieren > brochures.

Zorgovereenkomst met een zorginstelling Deze overeenkomst wordt gesloten als een budgethouder de hulp inroept van een medewerker van een organisatie, bijvoorbeeld de thuiszorg, een uitzendbureau, een centrum voor dagopvang, een zorgboerderij, een logeerhuis of een kleinschalig wooninitiatief. De budgethouder is hierbij opdrachtgever, de zorginstelling is de opdrachtnemer. Werkt u met een arbeidsovereenkomst via een zorginstelling bij of voor een budgethouder, dan sluit hij een overeenkomst met de instelling en niet met u persoonlijk.

35

07

Zorgovereenkomst met een familielid

U kunt als partner, (schoon)vader, (schoon)moeder, (schoon)zus, broer(zwager), (schoon)dochter, (schoon)zoon, opa, oma of (klein)kind uw diensten aanbieden.

U legt afspraken hierover vast in de zorgovereenkomst met een partner of (inwonend) familielid. De budgethouder is de opdrachtgever en de zorgverlener is de opdrachtnemer. Op de modelzorgovereenkomst van het SVB staat vermeld dat er sprake moet zijn van een inwonend familielid. Dat is niet per se het geval. Het moet wel gaan om familie in de 1e en 2e graad.

Familie als zorgverlener: hoe werkt dat in de praktijk?

Eén van de voordelen van werken bij familie is dat u al een vertrouwensband hebt met de persoon die u gaat helpen als ouders precies weet wat uw kind nodig heeft uw kind de zorg kan geven die hij nergens anders kan krijgen als familielid of huisgenoot flexibel inzetbaar bent Vertrouwd zijn met elkaar is een groot voordeel, maar vraagt u uzelf ook af of u de juiste persoon bent voor de vereiste werkzaamheden? Want de andere kant van de medaille is, dat u met uw familielid een andere, meer zakelijke relatie krijgt. Dat heeft bepaalde consequenties. Hoe gaat u bijvoorbeeld met verwachtingen en kritiek om? Of stel, u mist een aantal vaardigheden, vraagt u uw familielid om bijgeschoold te mogen worden? Bij iemand met wie u een informele relatie hebt is het zeker zo belangrijk om hierover formele afspraken vast te leggen. Dit kan in de zorgovereenkomst zelf of aanvullend in een aparte bijlage. U kunt bijvoorbeeld een structureel werkoverleg afspreken, waarin punten

36

besproken kunnen worden. Voor ouders die hun kind verzorgen of begeleiden is een andere vraag de overweging waard: bent u de juiste persoon om dit te doen? Wordt er in uw gezin al niet te veel van u gevraagd? Speciaal voor budgethouders en hun zorgverleners die hierover meer willen weten heeft Per Saldo een workshop ontwikkeld. Kijk op www.pgb.nl.

Arbeidsovereenkomst met familie

In principe is het ook mogelijk om in plaats van een familieovereenkomst, met partners of naaste familieleden een arbeidsovereenkomst af te sluiten. Het grote voordeel daarvan is dat u meer sociale zekerheid hebt. Er moet in dat geval door de belastingdienst vastgesteld worden of er sprake is van een gezagsverhouding.

Gezagsverhouding

Het is van cruciaal belang of u al dan niet een gezagsverhouding met elkaar hebt, volgens de normen van de Belastingdienst. Bij echtgenoten, partners en naaste familieleden wordt door de Belastingdienst niet snel een gezagsverhouding aanwezig geacht. Daarom zal het vaak niet mogelijk zijn een arbeidsovereenkomst af te sluiten. Als er twijfel is over het bestaan van een gezagsverhouding, kan de pgb-houder contact opnemen met de Belastingdienst, die onderzoek kan doen. Zo’n onderzoek is minder belangrijk als u één, twee of drie dagen voor uw familielid werkt, omdat het dan minder gevolgen heeft. Kijk hiervoor bij de regeling dienstverlening aan huis op pagina 27. Maar ook dan kunt u voor de zekerheid een gezagsverhoudingonderzoek laten doen. Wel Voor de Belastingdienst is er sprake van een gezagsverhouding als uw familielid het recht heeft om opdrachten en aanwijzingen te geven voor het werk dat moet worden gedaan. Als zorgverlener moet u zich aan de opdrachten en aanwijzingen van uw familielid houden. Er kan ook sprake zijn van een gezagsverhouding als uw familielid nauwelijks opdrachten en aanwijzingen geeft. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als de aard en de omvang van het werk en/of de specifieke capaciteiten van u als zorgverlener zich niet lenen om opdrachten en/of aanwijzingen te geven.

37

Niet Als er geen gezagsverhouding aanwezig is, kan er geen sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. In dat geval kan de budgethouder met u een overeenkomst met een partner of inwonend familielid (familieovereenkomst) sluiten. Er worden geen sociale verzekeringspremies, werkgeverslasten en loonbelasting ingehouden en afgedragen. Als zorgverlener krijgt u bij deze overeenkomst niet doorbetaald als u ziek bent en hebt u ook geen recht op doorbetaalde vakantie. U kunt proberen een zwangerschapsuitkering te krijgen, maar die wordt door UWV zelden verstrekt in deze situatie. Bij de jaarlijkse aangifte moet u uw inkomsten zelf opgeven bij de Belastingdienst, onder het kopje ‘overige inkomsten’, dus niet onder ‘inkomsten uit arbeid’.

In- of uitwonende familie

Op de ‘Zorgovereenkomst met een familielid’ van de SVB staat vermeld dat u als familie-zorgverlener inwonend moet zijn. Dat is geen noodzaak. Al bent u als zorgverlener uitwonend, maar wel familie in de eerste of tweede graad, dan kan de budgethouder toch deze zorgovereenkomst gebruiken en niet de arbeidsovereenkomst. Het enige criterium dat telt bij de vraag of er een arbeidsovereenkomst of een familieovereenkomst afgesloten moet worden, is het al dan niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding. Stel dat na onderzoek de Belastingdienst beslist dat er geen familie- maar een arbeidsovereenkomst had moeten zijn: dan moeten alle premies met terugwerkende kracht alsnog betaald worden, inclusief een boete. Dus bij twijfel is een arbeidsovereenkomst van de twee de beste optie, met een gezagsverhoudingonderzoek.

Meer informatie

 ww.belastingdienst.nl of bel de belastingtelefoon (0800-0543). w www.svb.nl > Persoonsgebonden budget > direct regelen/compleet overzicht > Brochures en formulieren > Formulieren > vragenlijst familieverhouding Met deze vragenlijst kunt u globaal vaststellen of er tussen u en de zorgvrager een gezagsverhouding is.

38

Eind 2009 ontving de familie Beukhof in samenwerking met Per Saldo een delegatie van de Nederlandse Zorgautoriteit. Lilian gaf een presentatie over de zorg voor haar zoon, zoals zij die samen met haar man organiseert.

Lilian is moeder van een 14-jarige zoon met een ernstige lichamelijke en verstandelijke beperking. Om hem thuis te kunnen laten wonen heeft ze 7 zorgverleners in dienst. Zij werkt zelf ook voor haar zoon, in de functie van coördinator en als achterwacht. Lilian heeft een verrassende visie op de selectie en werving van zorgverleners. “Ik vind het belangrijk dat uit het CV van iemand blijkt dat hij wil leren. Heeft iemand geen diploma’s of cursussen gevolgd dan kan dat betekenen dat iemand niet wil of kan leren. Aan de andere kant, als iemand al twintig jaar op dezelfde afdeling in een instelling werkt, dan werkt hij waarschijnlijk erg routinematig. Bij beide personen loop je verhoogde kans dat hij niet wil leren werken met mijn zoon. Want dat is mijn uitgangspunt: zorgverleners moeten willen leren werken met mijn zoon in ons gezin.” 39

Werkafspraken

08

Om te voorkomen dat er conflicten ontstaan kunt u schriftelijke afspraken maken over uw taken, uw werktijden en over de manier waarop u die uitvoert.

Werkoverleg

Pgb-houders (of hun wettelijk vertegenwoordigers) moeten kunnen omgaan met hun dubbele positie. Aan de ene kant zijn ze werk- of opdrachtgever, aan de andere kant zijn ze zorgvrager, de rechtstreekse ontvanger van de te leveren dienst. U bent werknemer of opdrachtnemer. U neemt uw werkervaring mee en u werkt wellicht vanuit een beroepscode of met een bepaalde professionele houding, die u wilt behouden, maar wat soms lastig is vanwege de specifieke eisen die de pgb-houder stelt. In deze interactie tussen u en de pgb-houder kunnen gemakkelijk conflicten ontstaan. Regelmatig werkoverleg kan dit voorkomen. Met vaste regelmaat samen de tijd nemen om te bespreken wat er goed of minder goed gaat en wat er veranderd moet worden. Wanneer bij uw budgethouder meerdere zorgverleners werken, kunt u ook een gezamenlijk werkoverleg instellen.

Arbeidsomstandigheden en arbeidstijden

De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is van toepassing op alle vormen van arbeid, dus ook op de arbeid bij budgethouders. Deze wet beschermt werknemers tegen gevaarlijke of ongezonde werksituaties. De werkgever is wettelijk verplicht de arbeidsomstandigheden goed te regelen.

40

 aterialen en producten die u voor het werk nodig hebt, moeten voorM handen én van een ‘deugdelijke’ kwaliteit zijn, zodat u als zorgverlener uw werk goed kunt doen. De werkzaamheden moeten bovendien in goed overleg worden ingedeeld. Werkgevers moeten zich houden aan de Arbeidstijdenwet. De Arbeidstijdenwet kent geen 24-uurs diensten voor de zorg die met het pgb ingekocht kan worden. Dit houdt in dat de budgethouder zijn zorgverleners niet 24 uur achtereen bij hem mag laten werken of thuis aanwezig mag laten zijn. De budgethouder moet dan dus meerdere personen laten werken. NB De Arbowet is er voor werknemers, strikt gezien de mensen die werken met een arbeidsovereenkomst. Werkt u met een familieovereenkomst of met een freelance-overeenkomst, dan gelden deze normen wettelijk niet.

Aansprakelijkheid Als zorgverlener bent u in een aantal gevallen aansprakelijk voor schade die u veroorzaakt. Arbeidsovereenkomst Werkt u bij een budgethouder met een arbeidsovereenkomst, dan kan de budgethouder in zijn hoedanigheid als werkgever aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schade die u veroorzaakt. Daarbij zijn verschillende situaties mogelijk.  ondervindt zelf schade op een moment dat u voor de budgethouder U aan het werk bent. U kunt bijvoorbeeld uw kleding beschadigen of een ongeluk krijgen terwijl u - als onderdeel van uw werk - voor de budgethouder de boodschappen doet. De budgethouder is dan aansprakelijk voor de schade, tenzij u opzettelijk schade hebt veroorzaakt of bewust roekeloos bent geweest. De aansprakelijkheid kan gelden voor de schade die u zelf oploopt, voor schade die u oploopt aan een van uw eigendommen die bij het verrichten van werkzaamheden gebruikt worden, én voor schade aan eigendommen van de budgethouder. U veroorzaakt tijdens uw werkzaamheden voor de budgethouder schade bij een derde persoon. Als u schade toebrengt door een fout bij het ver41

Mijn hulpen hebben de beste opleiding gehad die er bestaat: van mij Lies is rolstoelafhankelijk vanwege polio kort na haar geboorte. Hoe belangrijk een pgb voor haar is, vertelde ze tijdens de dag van het pgb 2009. “Dankzij het pgb kan ik werken, wonen, een leven leiden zoals ook nietgehandicapte vrouwen van mijn leeftijd doen. Als je levenslang afhankelijk bent van hulp, moet je de regie over die hulp hebben. Moet jij degene zijn met de touwtjes in handen. Anders word je geleefd en kun je geen volwaardig lid van de maatschappij zijn. Ik kies daar niet voor. Ik kies voor een pgb. Ook wil ik de regie hebben en houden over de kwaliteit van mijn hulpen. Dat moet MIJN kwaliteit zijn en niet de kwaliteit van mensen die niet weten hoe mijn leven eruit ziet. Kwaliteit is een zeer subjectief begrip. Mijn hulpen hebben de beste opleiding gehad om MIJ te helpen. Ik heb ze namelijk opgeleid. En niemand kan dat beter dan ik. Ik hoor de regie te hebben, ook als het over kwaliteit gaat.”

42

vullen van een taak die u door de budgethouder is opgedragen, dan kan de budgethouder aansprakelijk worden gesteld voor de schade die de derde persoon heeft opgelopen. Budgethouders met een pgb in de AWBZ zijn voor deze schade kosteloos verzekerd bij het Servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank, mits zij gebruik maken van de zorgovereenkomsten van de SVB. Voor budgethouders met een pgb-Wmo hangt dit af van de afspraken die de gemeente met het Servicecentrum heeft gemaakt. N.B. Deze verzekering is een vangnet. In voorkomende gevallen wordt eerst de eigen verzekering aangesproken. Zelfstandige Bent u zelfstandige en veroorzaakt u schade tijdens de uitoefening van uw beroep, dan bent u zelf aansprakelijk voor die schade. Een persoonlijke wettelijke aansprakelijkheidsverzekering dekt over het algemeen geen schade die ontstaat tijdens en door het uitoefenen van een bedrijf of beroep. Sluit daarom als zelfstandige een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af voor wettelijke aansprakelijkheid (WA) voor uw beroepsuitoefening

Kwaliteit

Mensen die een pgb krijgen zijn verplicht om zorgverleners in te huren die hun goede hulp kunnen bieden op de terreinen waarop zij geïndiceerd zijn. De vraag die menigeen zich stelt is, hoe de kwaliteit van werken bij budgethouders wordt vastgesteld. Daar is geen meetinstrument voor. In de praktijkverhalen die in deze brochure zijn verwerkt, leest u hierover meer. We geven u hierover de volgende adviezen: Geef de pgb-houder alle noodzakelijke informatie over achtergrond en werkwijze Uw CV vertelt de budgethouder welke achtergrond u heeft. Hierin neemt u ook referentieadressen op van personen die de pgb-houder kan benaderen én u levert hierbij een kopie van een Verklaring Omtrent Gedrag, die u bij uw gemeente kunt aanvragen. Minstens zo belangrijk is uw toelichting op uw cv, waarbij u uw werkwijze, uw prioriteiten en uw mogelijkheden toelicht.

43

Zorgen ervoor dat u en de pgb-houder elkaar goed begrijpen en maak afspraken Om eventuele latere misverstanden te voorkomen legt u in een overeenkomst de gemaakte werkafspraken schriftelijk vast. In een bijlage kunt u laten beschrijven wat de budgethouder expliciet van u verwacht en wat u te bieden hebt. Samen met de budgethouder kunt u afspraken maken over uw salaris of uurloon. De budgethouder zal met u willen onderhandelen om zijn budget zo efficiënt mogelijk in te kunnen zetten. Bespreek de consequenties van de afspraken met de budgethouder, zorg dat hij deze goed begrijpt. Geef hem eventueel bedenktijd en gelegenheid om dit samen met een derde onafhankelijk persoon te bespreken. Stel beroepseisen aan de werkplek en aan het materiaal dat u nodig hebt. De budgethouder houdt zelf de regie Budgethouders of hun vertegenwoordigers (ouders) houden ten allen tijde zelf de regie. Zij bepalen welke hulp ze willen ontvangen op welk tijdstip en op welke manier. Dat bepaalt voor hen voor het grootste deel de kwaliteit van uw werk. Daarbij verwacht de budgethouder uiteraard dat u uw ideeën inbrengt, vanuit uw ervaring en deskundigheid. De budgethouder bepaalt uiteindelijk zelf in hoeverre en op welke manier hij daar gebruik van wilt maken. Geef aan waar uw grenzen liggen en meld het wanneer die grenzen naar uw gevoel overschreden worden. Communiceer op vaste momenten Spreek af regelmatig werkoverleg te houden, bijvoorbeeld eens per maand. Daarbij toetst u beiden of alles naar tevredenheid verloopt, waar aanpassing of bijstelling gewenst is. U neemt de kalender door: wanneer wilt u bijvoorbeeld een vrije dag of vakantie.

44

U houdt zich aan de gemaakte afspraken De relatie tussen een pgb-houder en een zorgverlener heeft vaak een informeler karakter. De overeenkomst die u met elkaar bent aangegaan is echter van zeer formele aard. Beide partijen dienen zich aan de gemaakte afspraken te houden. Geheimhouding Ter bescherming van de privacy hebt u wederzijds geheimhoudingsplicht. Zo mag u niet met derden spreken over de privésituatie van de pgb-houder. Ook de pgb-houder mag niet over uw persoonlijke aangelegenheden uit de school klappen. De geheimhoudingsplicht geldt ook na beëindiging van de overeenkomst tussen u en de budgethouder.

45

09

Stoppen met werken

U hebt ervoor gekozen om te werken bij een budgethouder. U hebt goede afspraken gemaakt over de werkzaamheden en de invulling van uw taken. Die afspraken staan op papier, in een schriftelijke overeenkomst. Desondanks kan er een situatie ontstaan waarin u zelf ontslag neemt of waarin de budgethouder u ontslaat.

Ontslag nemen

Als u niet meer voor de budgethouder wilt werken, kunt u de overeenkomst opzeggen. Daarbij moet u zich houden aan de opzegtermijn die in de overeenkomst is vastgelegd. Als u hiervan wilt afwijken kunt u proberen hierover tot overeenstemming te komen met uw werk-/opdrachtgever. Het hangt van de situatie af of uw recht hebt op een uitkering.

Oorzaken en gevolgen van ontslag nemen

Er zijn een aantal redenen die u na zelf ingediend ontslag mogelijk recht geven op een uitkering. Dat zijn bijvoorbeeld: De werkzaamheden die de budgethouder van u vraagt, komen niet overeen met de schriftelijk vastgelegde afspraken. Overleg hierover heeft tot niets geleid. U dient dan een schriftelijke ontslagbrief te schrijven, waarin u niet alleen schrijft dat u ontslag neemt, maar ook waarom u dat doet. De budgethouder wil dat u komt werken op andere dagen dan die u hebt afgesproken. Ook in dit geval moet u uw ontslag schriftelijk toelichten.

46

 r is sprake van seksuele intimidatie of mishandeling. In dat geval luidt E het advies: direct vertrekken, een stevige brief schrijven en een vertrouwenspersoon inschakelen voor advies. De budgethouder laat u niet meer binnen en wil kennelijk van u af. Blijf uw bereidheid tonen om te werken volgens de overeenkomst en stuur een brief waarin u die bereidheid uitspreekt. De budgethouder betaalt uw loon niet uit. U dient dan een loonvordering in te stellen. Het is hierbij verstandig om een advocaat of een andere juridische deskundige in te schakelen. N.B. Er is geen garantie dat u in bovenstaande gevallen een uitkering krijgt. Raadpleeg daarvoor altijd een deskundige.

Ontslag krijgen

Werksituaties kunnen zo problematisch worden, dat de pgb-houder niet langer met u wil samenwerken. Hij gaat u ontslaan. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. De pgb-houder moet bij uw ontslag rekening houden met de regelgeving.

Oorzaken van ontslag krijgen Op persoonlijke gronden als u: nalatig of verwijtbaar handelt onvoldoende functioneert een verstoorde werkrelatie met uw werkgever hebt ernstige gewetensbezwaren hebt In de laatste 3 gevallen moet er wel samen met u naar een oplossing zijn gezocht. Bijvoorbeeld een aanpassing van uw werkzaamheden. Op zakelijke gronden wanneer: de budgethouder na een herindicatie een lager persoonsgebonden budget (of helemaal geen persoonsgebonden budget) heeft gekregen; in dit geval eindigt de overeenkomst (een deel van) uw werkzaamheden) zijn beëindigd de budgethouder verhuist Ontslag bij langdurige ziekte U krijgt als zieke werknemer meestal ontslagbescherming. Kunt u na 2 jaar ziekte nog niet aan het werk? Dan is het wel mogelijk om u te ontslaan. 47

De budgethouder moet dan genoeg hebben gedaan om u te re-integreren, wat binnen dit kleine, specifieke werkverband vaak niet mogelijk zal zijn. U kunt immers niet overgeplaatst worden naar een andere afdeling. Heeft de pgb-houder volgens UWV na 2 jaar onvoldoende gedaan om u te re-integreren, dan moet uw werkgever u nog maximaal 1 jaar loon doorbetalen. Bron: www.uwv.nl > Werkgevers > Ontslag en werkloosheid > Ontslag > Via UWV WERKbedrijf > Redenen voor ontslagaanvraag.

Gevolgen van ontslag krijgen Zelfstandige Werkt u als zelfstandige, dan zal de budgethouder zich moeten houden aan de afspraken over beëindiging van de werkzaamheden die in de schriftelijke overeenkomst zijn opgenomen. Meestal is er sprake van een opzegtermijn. Budgethouders kunnen, met in acht neming van die termijn, de overeenkomst eenzijdig beëindigen. Uiteraard kunt u ook met beider goedvinden de overeenkomst verbreken, zo nodig met onmiddellijke ingang. Werkt u als zelfstandige dan hebt u na beëindiging van uw werk bij de pgb-houder geen recht op een werkloosheidsuitkering. U werkt drie dagen of minder Werkt u één, twee of drie dagen bij dezelfde budgethouder, dan heeft hij geen ontslagvergunning nodig om u te ontslaan. U hebt na ontslag geen recht op een werkloosheidsuitkering. U bent hiervoor niet verzekerd (zie pagina 27). U kunt uw ontslag wel aanvechten bij de kantonrechter. Vindt de kantonrechter dat de budgethouder geen geldige reden had om u te ontslaan, dan kan de rechter u een ontslagvergoeding toekennen. U werkt vier dagen of meer Werkt u vier dagen per week of meer bij dezelfde budgethouder, dan hebt u dezelfde ontslagbescherming als iedere andere werknemer. Hierbij gelden de volgende regels. De budgethouder moet zich houden aan de wettelijke opzegtermijn. Die termijn is langer naarmate u langer in dienst bent. De budgethouder heeft een ontslagvergunning nodig van de directeur van UWV WERKbedrijf, of hij moet naar de kantonrechter stappen en om ontbinding van de arbeidsovereenkomst vragen. 48

Te laat en erover liegen “Het punt is dat ik bijna geen huishoudelijke hulp kan krijgen, met als gevolg dat ik mijn eisen bijstel. Maar dat liep de laatste keer toch slecht af.” Aan het woord is Ton Verschuren, die vanwege een spierziekte gebruik maakt van een elektrische rolstoel. Hij ontsloeg zijn huishoudelijke hulp op staande voet. Zij functioneerde al langere tijd niet naar behoren. Toen ze een keer veertig minuten te laat kwam en loog over de reden waarom, was voor hem de maat vol. “Mijn grootste probleem is de werkgever-/werknemerrelatie zuiver te houden. Het gebeurt me te vaak dat die ongemerkt verschuift en mijn hulpen de dienst uitmaken en niet ik. Ik zie intussen wel in, dat ik de mensen die dit werk doen, instructie nodig hebben en ik aanwezig moet zijn, zodat ze op tijd komen en het werk doen wat ik van hen verwacht. Inmiddels werk ik al tien jaar met mensen met een allochtone achtergrond. Daar heb ik goede én slechte ervaringen mee, maar de laatste hulp spande de kroon.” 49

Ontslagbescherming Door het opzegverbod mag u niet worden ontslagen in de volgende situaties: Tijdens de eerste 2 jaar ziekte. Tijdens zwangerschap, bevallingsverlof en binnen 6 weken nadat u weer bent begonnen met werken. Tijdens de vervulling van uw militaire dienstplicht. Op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele geaardheid, burgerlijke staat en arbeidsduur. Omdat u een beroep hebt gedaan op een antidiscriminatiewet. Omdat u ouderschaps- of zorgverlof opneemt. Omdat u lid bent van een vakbond of deelneemt aan vakbondsactiviteiten. Omdat u lid bent van een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Omdat u als lid vergaderingen van de gemeenteraad, de provinciale staten of bepaalde andere politieke organen bijwoont. Omdat u weigert om op zondag te werken. Ontslagbescherming door het opzegverbod geldt niét als u: Ziek wordt nadat UWV WERKbedrijf een aanvraag heeft ontvangen voor een ontslagvergunning. Weigert mee te werken aan uw re-integratie. Op de kandidatenlijst van de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging staat. Ontslagen wordt in uw proeftijd. Ontslagen wordt op staande voet. In de onderstaande situaties geldt een opzegverbod niet altijd: Als u ontslagen wordt met wederzijds goedvinden. Als u te maken krijgt met beëindiging van de werkzaamheden. Op deze situaties zijn enkele uitzonderingen. Bel voor meer informatie hierover met UWV Telefoon Werkgevers, 0900 - 92 95 (lokaal tarief).

50

Op staande voet Bij ontslag op staande voet wordt het arbeidscontract direct beëindigd. Er is dan geen toestemming van UWV WERKbedrijf of de kantonrechter. U kunt alleen op staande voet ontslagen worden als er een dringende reden voor is. Diefstal bijvoorbeeld, fraude of dronkenschap tijdens het werk. U kunt uw ontslag op staande voet voorleggen aan de kantonrechter. Deze vorm van ontslag heeft namelijk grote gevolgen voor het recht op een uitkering. Het kan zijn dat u daardoor minder makkelijk een andere baan vindt. De budgethouder zal dus bij de kantonrechter moeten aantonen dat er een dringende reden was voor het ontslag. Lees meer over deze onderwerpen op werk.nl. Bron: www.uwv.nl > Werkgevers > Ontslag en werkloosheid > Ontslag >  Ontslagbescherming.

51

Per Saldo

10

Meer informatie Per Saldo is de landelijke vereniging van en voor mensen met een persoonsgebonden budget. Per Saldo informeert en adviseert, en komt op voor de belangen van budgethouders.

Brochures

Lees ook andere brochures van Per Saldo over het persoonsgebonden budget. De volgende titels zijn beschikbaar: Per Saldo geeft houvast Zelf aan zet in de AWBZ Zelf aan zet in de Wmo Een pgb voor kinderen met autisme Een pgb voor mensen met een verstandelijke beperking Houvast bij uw pgb-administratie Kijk op www.pgb.nl voor de meest recente uitgaven.

De slimme lijstjes van Per Saldo

Dit zijn kennis- en wegwijzers in de veelomvattende materie rondom het pgb. Op de slimme lijstjes staat specifieke informatie per onderwerp en zijn te downloaden of te bestellen alleen door leden of abonnees: Aanvraag van een pgb-AWBZ in 12 stappen Aanvraag van een pgb, bereid u goed voor Administratie in kort bestek Afkortingen en verklaringen Arbeidsovereenkomst, hoe werkt dat?

52

 elastingen B Besteding pgb-AWBZ, hoe berekent u dat? Bezwaar maken tegen indicatiestelling AWBZ Cursussen Per Saldo Familieovereenkomst, hoe werkt dat? Gebruikelijke zorg Leidinggeven Nieuwe beleidsregels per 2009 Onderwijs: pgb en kind op school Persoonsgebonden budget (pgb), hoe werkt dat? Psychiatrische problemen en pgb-ggz (regeling t/m 1-1-2010) Salaris of (uur)tarief van uw zorgverlener School en pgb Vakantie in binnen- en buitenland Verantwoording pgb aan het Zorgkantoor Zorgfuncties AWBZ en Wmo Zorg in natura of pgb? Zorgovereenkomsten AWBZ Zorgverleners werven: hoe vindt u wat u zoekt? Zorgzwaartepakket Voor leden en informatieabonnees gratis te downloaden. Of te bestellen via de webwinkel op www.pgb.nl.

Cursussen voor zorgverleners

Per Saldo heeft cursussen speciaal voor zorgverleners, dienstverleners, begeleiders en hun managers. Doel is u te informeren over de mogelijkheden van het persoonsgebonden budget, de grote lijnen van de regeling uit te leggen en u een idee te geven hoe u uw cliënten op weg kunt helpen met zo’n budget. Daarnaast is er aandacht voor de verschillende zorgfuncties en op welke manier u deze als dienstverlener of instelling kunt invullen. Ook is er vanzelfsprekend genoeg gelegenheid om uw ervaringen te bespreken met andere dienstverleners en uw specifieke vragen voor te leggen aan de cursusleiding. De cursus beslaat twee dagdelen en wordt gegeven in ons cursuslokaal in Utrecht.  

53

Basiscursus De basiscursus is speciaal bestemd voor zorgverleners die willen werken met budgethouders. Wilt u antwoord op de vragen ‘Wat is het pgb precies?’, ‘Welke kansen biedt het pgb mij als zorgverlener?’ en ‘Hoe bied ik de zorg die budgethouders het beste aanspreekt?’, geef u dan op voor deze cursus. Kosten € 227,50 (informatieabonnee), € 252,50 (geen informatieabonnee), tarief 2010.   Vervolgcursus De vervolgcursus gaat verder in op het arbeidsrecht, de beleidsregels en de werkdocumenten van het CIZ. Bestemd voor organisaties of zorgverleners bij wie de basiskennis van het pgb bekend is. Kosten: € 124,00 (informatieabonnee), € 137,50 (geen informatieabonnee), tarief 2010. Kijk voor meer informatie over cursussen op www.pgb.nl > cursussen of bijeenkomsten voor zorgverleners. Heeft u wensen voor een cursus met een onderwerp die niet wordt aangeboden, laat het ons weten via [email protected]. Workshop werken met familie Een speciale kortdurende bijeenkomst voor mensen die als familie met of voor elkaar werken. In deze workshop zet u alle voor- en nadelen naast elkaar om tot een goede afweging te komen, zodat u in de bestaande informele relatie tot goede, zakelijke afspraken kunt komen.

Magazine EigenWijs

Vijf tot zes keer per jaar ontvangen leden en informatieabonnees het tijdschrift EigenWijs, met achtergronden, actualiteit en ervaringverhalen van budgethouders.

54

Relevante websites

www.arbeidsinspectie.szw.nl, website van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid www.arbeidsrechten.nl, actuele informatie over arbeidsrecht met wetteksten en juridische documenten www.arbeidstijdenwet.nl, wegwijs in de arbeidstijdenwet www.belastingsdienst.nl en de belastingtelefoon 0800 - 0543 www.ciz.nl, voor informatie en digitale aanvraag van AWBZ-zorg www.kennisring.nl, Hier vindt u informatie over werk, uitkeringen en vergoedingen. Met tijdelijk gratis toegang tot de Digitale Grote Almanak, die praktische, bondige informatie bevat over alle regelingen en voorzieningen waarmee hulp- en dienstverleners in hun dagelijks werk te maken krijgen. www.kvk.nl, onafhankelijke vraagbaak en wegwijzer voor (startende) ondernemers www.loonwijzer.nl, salarischeck www.minszw.nl, minimumloon www.persaldohulpgids.nl, voor advertentie van en voor budgethouders www.sting.nl, landelijke beroepsvereniging verzorging & zorgprojecten www.svb.nl, Sociale Verzekeringsbank voor salarisadministratie www.uwv.nl, voor informatie voor werknemers en werkgevers

Abonnee worden

Als zorgverlener kunt u volgens de statuten geen lid worden. Wel nodigt Per Saldo u van harte uit abonnee te worden. U heeft de keuze tussen twee abonnementen: Informatieabonnement U ontvangt zes maal per jaar ons magazine ‘EigenWijs’. U kunt één exemplaar van elk van onze publicaties (brochures, slimme lijstjes) bestellen tegen gereduceerd tarief (ledenprijs), voor eigen gebruik. Bestelt u brochures voor derden (bijvoorbeeld voor uw cliënten) en zijn die derden geen lid van Per Saldo, dan betaalt u het gewone tarief voor niet-leden, dus zonder reductie. U kunt deelnemen aan de cursussen van Per Saldo, met een korting van 10%. U hebt toegang tot de ledenpagina’s op de website www.pgb.nl. Als u uw e-mail adres aan ons doorgeeft, wordt u aangesloten op onze e-mail berichtenservice. U krijgt dan regelmatig een e-mail waarin u 55

geattendeerd wordt op actuele berichten op onze internetsite. We linken bovendien zo mogelijk door naar achtergrondinformatie elders op het internet, bijvoorbeeld op websites van de overheid (ministeries) of uitvoeringsorganisaties. Producten en diensten U kunt ons niet bellen op het (goedkopere) ledennummer U kunt geen gebruik maken van de ledenservice van Per Saldo, tenzij u belt voor of namens iemand die wel lid is, onder opgave van diens lidnummer. Uiteraard kunt u mensen direct naar ons doorverwijzen als de hulpvraag verder gaat dan het geven van algemene informatie over het persoonsgebonden budget. Hulp op maat met het pgb is immers onze specialisatie. Kosten en voorwaarden Het informatieabonnement kost € 70 per jaar (tarief 2010), zowel voor individuele dienstverleners als voor organisaties. Het informatieabonnement is een jaar geldig. Het informatieabonnement kent een opzegtermijn van één maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode. Het informatieabonnement wordt na het verstrijken van de abonnementsperiode automatisch met een jaar verlengd, tenzij u tijdig hebt opgezegd.   Consultatieabonnement U kunt bellen voor telefonische consultatie naar onze ledenservice, de tweedelijns voorziening voor beantwoording van vragen of problemen rond het persoonsgebonden budget. Het gaat uitsluitend om telefonische consultatie en dus niet om de beantwoording van schriftelijke vragen of dossieronderzoek. Uw vragen worden dan op dezelfde manier behandeld als wanneer u belt namens iemand die lid is van Per Saldo. Dat betekent dat Per Saldo uitsluitend ingaat op vragen die betrekking hebben op de positie van de budgethouder. Per Saldo staat voor de belangen van budgethouders. Voor vragen over uw positie als hulpverlener of zorgaanbieder moeten we u daarom verwijzen naar de betreffende beroepsorganisaties of koepelorganisaties. 56

U kunt per consultatieabonnement maximaal twintig vragen stellen.  hebt geen toegang tot de ledenpagina’s op de website www.pgb.nl. U Deze pagina’s zijn alleen toegankelijk voor leden.  Kosten en voorwaarden Hebt u in een jaar tijd minder dan twintig vragen gesteld, dan kunt u het restant niet meenemen naar een volgend jaar. Hebt u twintig vragen gesteld binnen een jaar, dan kunt u aansluitend een nieuw consultatieabonnement afsluiten voor opnieuw twintig vragen. Ook deze nieuwe serie van twintig vragen kunt u binnen een jaar stellen. Het consultatieabonnement kost €115 (tarief 2010), zowel voor individuen en vrijwilligersorganisaties als voor professionele organisaties. Het consultatieabonnement kent een opzegtermijn van tenminste een maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode. Het consultatieabonnement wordt na het verstrijken van de abonnementsperiode automatisch met een jaar verlengd, tenzij u tijdig hebt opgezegd.

Aanmelden

Internet www.pgb.nl > lid of abonnee worden E-mail [email protected] Post Schrijf naar: Per Saldo, Postbus 19161 3501 DD Utrecht T (0900) 742 48 57, maandag t/m donderdag van 10.00 tot 17.00 uur Fax (030) 231 49 75

57

58

Colofon Uitgave

Per Saldo, de belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget Geheel herziene en geactualiseerde uitgave, op basis van de eerdere uitgaven: Werken als pgb zorg- of hulpverlener, door Per Saldo in 2003 uitgegeven in samenwerking met Sting, landelijke beroepsvereniging verzorging & zorgprojecten. Werken als pgb zorg- of hulpverlener, door Per Saldo in 2007 uitgegeven.

Uitgave

Utrecht, maart 2010 Redactie: Per Saldo Fotografie: Peter Damen en Frans van den Broek Vormgeving: BuroDaan grafische vormgeving Drukwerk: VOB Hardenberg

Per Saldo, de vereniging van mensen met een persoonsgebonden budget. Voor informatie, advies en belangenbehartiging T 0900 742 48 57 (€ 0,20 per minuut) E [email protected] I www.pgb.nl 59