Inhoud De auteurs Voorwoord Inleiding
12 14 16
Hoofdstuk 1: Situering
19
1.1 Veronica Sherborne 1.2 Basisfilosofie 1.2.1 Uitgangspunten 1.2.2 Gebaseerd op de ontwikkeling van baby’s 1.2.3 Invloed van Laban 1.3 Historiek 1.3.1 In Groot-Brittannië 1.3.2 Bij ons 1.3.3 Internationaal 1.3.4 Studie en onderzoek 1.4 Toepassing
19 20 20 21 22 24 24 25 26 27 28
Hoofdstuk 2: Basispijlers en bewegingskwaliteiten
31
2.1 Basispijler 1: Zelfbewustzijn 2.1.1 Lichaamsbewustzijn 2.1.1.1 Bewust worden van het centrum van het lichaam 2.1.1.2 Bewust worden van de gewichtsdragende delen van het lichaam 2.1.1.3 Bewust worden van de perifere delen van het lichaam 2.1.2 Ruimtebewustzijn 2.1.2.1 De persoonlijke ruimte 2.1.2.2 De algemene ruimte 2.2 Basispijler 2: Bewustzijn van anderen 2.2.1 De met-relatie 2.2.2 De tegen-relatie 2.2.3 De samen-relatie
31 31 33 36 38 42 42 44 47 48 51 52
2.3 Bewegingskwaliteiten 2.3.1 Labans bewegingsanalyse 2.3.2 Beschrijving van de bewegingskwaliteiten 2.3.2.1 Kracht 2.3.2.2 Flow 2.3.2.3 Ruimte 2.3.2.4 Tijd
Hoofdstuk 3: Begeleiden 3.1 Begeleidingsstijl 3.2 De Sherborne-begeleider in interactie 3.2.1 Beslisboom 3.2.2 Uitleg bij de beslisboom 3.2.2.1 Honoreren 3.2.2.2 Negeren 3.2.2.3 Dirigeren 3.3 Observeren, registreren en evalueren 3.3.1 Harde en zachte evaluatie 3.3.2 Doelen van een lagere en hogere orde 3.3.3 Observeren 3.3.4 Rapporteren
53 53 54 54 55 56 57
59 59 63 64 65 65 72 73 76 76 77 78 84
Hoofdstuk 4: Sherborne en de ontwikkeling van het kind 87 4.1 Sherborne en motoriek 4.1.1 Eerste bewegingservaringen 4.1.2 Ontwikkeling van de motoriek 4.1.3 Sherborne integreren in de ontwikkeling 4.2 Sherborne en de link met taal en communicatie 4.2.1 Basiscommunicatie 4.2.2 Taal 4.2.3 Sherborne en taal: een vergelijking 4.2.3.1 De ontwikkeling van communicatie en taal in stappen 4.2.3.2 Voorwaarden 4.2.3.3 Conversatie
87 88 89 94 95 95 96 96 96 102 103
4.3 Sherborne en sociaal-emotionele ontwikkeling 4.3.1 Theoretische situering van de persoonlijkheidsontwikkeling 4.3.1.1 Fase 0 4.3.1.2 Fase 1 (0-5 à 6 mnd.) 4.3.1.3 Fase 2 (5-10 mnd.) 4.3.1.4 Fase 3 (10- 18 mnd.) 4.3.1.5 Fase 4 (18-24 mnd.) 4.3.1.6 Fase 5 4.3.2 In de Sherborne-sessie
108 109 111 111 112 113 113 114 114
Hoofdstuk 5: Organisatorisch
117
5.1 Kennis van de doelgroep 5.2 De groepsgrootte 5.3 De groepssamenstelling 5.3.1 Opsplitsen 5.3.2 Sherborne-groepjes 5.3.3 In een andere klas 5.3.4 Gemixte groepen 5.3.5 Nog meer mogelijkheden 5.4 De beschikbare ruimte 5.5 De voorziene tijd 5.6 De begeleiders 5.7 Inhoud en opbouw van een sessie 5.8 Inbouwen van structuur 5.8.1 De ruimte 5.8.2 Afspraken 5.8.3 Duidelijke instructies 5.8.4 Visualiseren 5.8.5 Herkenbaarheid in de opbouw 5.8.6 Indeling van de ruimte 5.8.7 De tijd
117 118 119 119 120 120 120 121 122 124 125 128 130 130 130 131 132 132 133 133
Hoofdstuk 6: Sherborne en onderwijs 6.1 Ontwikkelingsdoelen en eindtermen 6.2 Voorbeelden 6.2.1 Positief zelfbeeld 6.2.2 Initiatief 6.2.3 Motivatie 6.2.4 Communicatie 6.2.5 Zelfsturing 6.2.6 Exploratie 6.2.7 Zelfstandigheid 6.2.8 Samenwerking 6.2.9 Creativiteit & probleemoplossing 6.2.10 Doelen selecteren
Hoofdstuk 7: Sherborne in de praktijk 7.1 Peuters 7.2 Kleuters 7.3 Kinderen uit type 2-onderwijs 7.4 Samen spelen met kind en ouder 7.4.1 Een voorbeeldsessie uit de praktijk 7.5 Jongeren met een autismespectrumstoornis 7.5.1 Opbouw van de sessie 7.5.2 Voorbeelden 7.6 Baby’s 7.7 Grootouders en kleinkinderen 7.7.1 Getuigenis ‘Oma’ 7.7.2 Getuigenis ‘mam’ 7.8 Rust en Verzorgingstehuis (RVT) 7.8.1 Sherborne bij ouderen, in een dagverblijf of RVT 7.8.2 Sherborne van kleuters en ouderen (grootouders) in een RVT 7.9 Volwassen personen met een verstandelijke beperking 7.9.1 Niveau 1 7.9.2 Niveau 2 7.9.3 Niveau 3
135 135 137 137 138 138 138 139 139 140 140 140 141
147 148 152 154 156 157 162 163 163 168 170 170 172 174 174 176 177 178 179 180
7.10 Sherborne en Basale Stimulatie 7.10.1 Waarnemen 7.10.2 Bewegen 7.10.3 Contact maken en communiceren 7.10.4 Basisbehoeften 7.10.5 Bewegingservaringen vanuit Sherborne Bewegingspedagogiek 7.10.6 Begeleiden 7.11 Jeugdbeweging 7.11.1 Spelen 7.11.2 Voorbeelden 7.12 Teambuilding 7.12.1 Over teambuilding 7.12.2 Teambuilding en Sherborne 7.12.3 Getuigenissen 7.13 Sherborne in opleidingen 7.14 Ouder - kind groepen in een Medisch Pedagogisch Centrum 7.14.1 Inleiding 7.14.1.1 Theoretisch kader en Methodieken 7.14.2 Praktijkstudie: beschrijving groepscasus en bevindingen 7.14.2.1 Groepscasus: Ouder-kleuter groep 7.14.2.2 Bevindingen en antwoorden op de onderzoeksvraag 7.14.2.3 Houding van de Sherborne-begeleider 7.14.3 Besluit
Hoofdstuk 8: Bronnen
8.1 Boeken en artikels gebruikt bij het schrijven van dit boek 8.2 Websites geraadpleegd voor het schrijven van dit boek 8.3 Sherborne bibliotheek en archief 8.4 Dvd’s 8.5 Websites Sherborne 8.6 Cursusaanbod 8.7 Intervisiegroep
Met dank aan
182 182 185 185 186 188 190 192 192 193 196 196 196 197 201 203 204 204 207 207 211 216 217
221 221 226 226 227 227 228 228
229
