De actieve voedingsdriehoek herbekeken

17/03/2015

De actieve voedingsdriehoek herbekeken Anke van den Brand – 23 maart 2015

1

VIGeZ vzw, ©2015, Studiedag kinderverpleegkunde

U dient toestemming bij VIGeZ aan te vragen vóór elk gebruik en bij elke aanpassing van deze presentatie of onderdelen ervan.

1. Wat doet VIGeZ? VIGeZ = Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie  Expertisecentrum voor gezondheidspromotie en ziektepreventie  Leveren van strategieën, advies, methodieken, ondersteuning aan gezondheidswerkers en professionals 

“Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw wil een gezonde leefstijl en een gezonde leefomgeving bevorderen en zo bijdragen tot een betere levenskwaliteit voor alle inwoners van Vlaanderen.”

2


1

17/03/2015

Thema´s, doelgroepen en settings Thema´s:  Voeding en beweging  Tabak  Milieu  Geestelijke gezondheid  Borstkanker  Vaccinaties  Valpreventie  Kennis en kwaliteit

3

Doelgroepen: • Kansengroepen • Ouderen Settings: • Buurt en gemeente • Onderwijs • Werk • Huisarts en zorgsector


Thema voeding en beweging

www.vigez.be/voeding_en_beweging www.gezondeschool.be www.fitteschool.be www.10000stappen.be www.fruit-op-school.be www.gezondheidstest.be www.gezondopvoeden.be 4


2

17/03/2015

2. De actieve voedingsdriehoek:

hoe komt die tot stand?

5


Voedingsvoorlichtingsmodel

6



Visuele voorstelling van de praktische aanbevelingen voor evenwichtige voeding



Praktische aanbevelingen = vertaling van de theoretische aanbevelingen voor voedingsSTOFFEN in aanbevelingen voor voedingsMIDDELEN


3

17/03/2015

Er was eens... 1967: Klavertje Vier

7


De voedingsdriehoek 1996 – 1997: onderzoek en ontwikkeling nieuw model

6 stappen: 1. Gemiddelde voedingsinname in kaart brengen 2. Behoefte aan energie, macro- en micronutriënten leeftijdsgroep o.b.v. aanbevelingen NRV 3. Voedingsmiddelengroepen bepalen 4. Praktische voedingsaanbevelingen per groep formuleren 5. Prioritaire boodschappen per groep bepalen 6. Opmaak van een visueel model

8

per


4

17/03/2015

De actieve voedingsdriehoek door de jaren heen

1997 2004

2012

2000 9


3. De actieve voedingsdriehoek voor

kinderen

Kinderen tot 6 jaar

10

Vanaf 6 jaar


5

17/03/2015

Eetstructuur 

WANNEER en HOE VAAK eten?



<1 jaar: zeer wisselend



Vanaf 1 jaar: 3 hoofdmaaltijden:  Ontbijt  Broodmaaltijd  Warme maaltijd 2 tot max. 3 tussendoortjes  Regelmatig drinken 

11


1. Dranken 2. Middagmaal 3. Tussendoortjes 4. Beweging

12


6

17/03/2015

Belang van gezond eten als kind

13



Smaakvoorkeuren en eetgewoonten worden op jonge leeftijd gevormd en zetten door op latere leeftijd



Overgewicht op jonge leeftijd  hogere kans op overgewicht op latere leeftijd


Wat heeft een kind nodig? (1) Peuter (1,5-3 jaar)

Kleuter (3-6 jaar)

Lichaamsbeweging Zoveel mogelijk stimuleren 3 uur bewegen per dag

6 – 11 jaar

12 – 18 jaar

Minstens 60 minuten matig tot intensief

Minstens 60 minuten matig tot intensief

om te bewegen, bij voorkeur meer dan 3 uur per dag

(licht, matig of intensief)

0,5 liter

0,5 - 1 liter

1,5 liter

1,5 liter

1-3 sneden 1-2 stuks (50-100 g)

3-5 sneden 1-4 stuks (50-200 g)

5-9 sneden 3-4 stuks (210-280 g)

7-12 sneden 3,5-5 stuks (245-350 g)

Groenten

1-2 groentelepels (50-100 g)

2-3 groentelepels (100-150 g)

250-300 g

300 g

Fruit, vers

1-2 stuks (100-200 g)

1-2 stuks (100-200 g)

2 stuks (250 g)

3 stuks (375 g)

Water Aardappelen en graanproducten

14


7

17/03/2015

Wat heeft een kind nodig? (2) Peuter (1,5-3 jaar)

Kleuter (3-6 jaar)

6 – 11 jaar

12 – 18 jaar

Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten

Groeimelk / Volle melk 350 - 500 ml 10 g of ½ sneetje kaas

Volle melk tot 4 jaar, daarna halfvolle melk 350-500 ml 10-20 g of ½-1 sneetje kaas

450 ml = 3 glazen van 150 ml 20 g of 1 sneetje kaas

600 ml = 4 glazen van 150 ml 20-40 g of 1-2 sneetjes kaas

Vlees, vis, eieren, vervangproducten

25-50 g (rauw gewogen)

50-75 g (rauw gewogen)

75 tot 100 g (bereid gewogen)

100 g (bereid gewogen)

5 g per sneetje Max. 15 g




Smeer- en bereidingsvet Restgroep -

Voedingsmiddelen Sedentair gedrag

15

Niet nodig, max. 10 en% Niet nodig, max. 10 en% Niet nodig, max. 10 en% Niet nodig, max. 10 en% Beperken, Beperken en regelmatig Beperken en regelmatig Beperken en regelmatig onderbreken beeldschermtijd bij onderbreken onderbreken. Max 2u kinderen jonger dan 2 beeldschermactiviteiten jaar wordt sterk in de vrije tijd. afgeraden


3.1 Dranken

Gezond drinken

16


8

17/03/2015

Aanbeveling vochtinname Hoeveel? (melk niet inbegrepen)  3 tot 6 jaar: 0,5 tot 1 liter per dag  Vanaf 6 jaar: opbouwen naar 1,5 liter per dag Wanneer?  Het dorstgevoel van kinderen is nog niet volledig ontwikkeld: regelmatig aanmoedigen om te drinken  Best op vaste tijdstippen: na elk eetmoment, na elke bewegingsactiviteit  Bij warm weer, koorts of diarree: meer drinken  Water drinken  weinig invloed op de eetlust

17


Aanbeveling melk Tussen 12 en 18 maanden wordt overgeschakeld op bij voorkeur groeimelk, eventueel volle melk.  3 tot 4 jaar: volle melk  Vanaf 4 jaar: halfvolle melk 

Hoeveel?  Peuters en kleuters: 2 tot 3 bekertjes per dag (350 – 500 ml)  Vanaf 6 jaar: 500 ml per dag

18


9

17/03/2015

Calciumverrijkte sojaproducten De samenstelling van gewone sojadranken is niet aangepast aan de behoeften van baby’s jonger dan 3 jaar.  Er bestaan wel melkvoedingen op basis van sojaeiwitten die geschikt zijn voor baby’s.  Er is ook groeimelk op basis van soja op de markt. 

! Plantaardige ‘melken’ zoals notenmelk, rijstmelk, enz. zijn geen volwaardige vervanging. Ze bevatten niet de juiste voedingsstoffen om een baby goed te laten groeien en ontwikkelen.

19


Overzicht dranken (1) Bij voorkeur (dagelijks)

• Niet-bruisend flessenwater of leidingwater • Groentesoep (weinig of licht gezouten) • Melk

Met mate • Lichte thee (linde, kamille, venkel...) zonder (niet dagelijks) suiker of honing • (vers) ongezoet fruitsap (eventueel verdund) • Gezoete melkdranken • Groentesap, bouillon (< 100 mg Na/100 ml) • Bruisend water

20


10

17/03/2015

Overzicht dranken (2) Bij uitzondering • • • Niet geschikt voor kinderen

21

• • • •

Gezoet fruitsap Frisdranken – sportdranken Zoutrijke bouillon (>100 mg Na/100 ml) Light frisdranken Energiedranken Alcoholische dranken Koffie en sterke thee (onder 8 jaar is cafeïne af te raden, 8 – 12 jaar: max. 1 kopje per dag)


Fruitsap? Fruitsap is beter dan frisdrank: bevat vitaminen en mineralen, soms ook wat vezels

Maar:  Bevat evenveel calorieën  Is niet goed voor de tanden  Kan geen vers fruit vervangen

Dus toch ook beperkt en niet dagelijks aanbieden!

22


11

17/03/2015

3.2 Tussendoortjes

Gezonde tussendoortjes

23


Tussendoortjes (1) Belang voor kinderen:  Spreiding van de energie-inname  Aanbreng nuttige voedingsstoffen (indien goed gekozen) ! Max. 3 per dag Vermijd dat kinderen de hele dag door eten en drinken, want:  Meer eetmomenten  grotere kans op tandbederf, overgewicht...  Leeft een kind op tussendoortjes, dan raakt zijn voedingsevenwicht uit balans.

24


12

17/03/2015

Tussendoortjes (2)

Energierijke tussendoortjes  geen honger bij de volgende maaltijd  geen aanbreng van noodzakelijke voedingsstoffen

Een kind kan elke gemoedstoestand of situatie beginnen te koppelen aan een bepaalde smaak. Bv. troosten met zoet, tv-kijken met chips...

25


Overzicht tussendoortjes (1) Bij voorkeur

• • •

Vers fruit (of fruitsap) Groentesoep Rauwkost, bv. kerstomaatjes, komkommer,

bloemkool

Met mate

• • • •

Melkproduct, bijvoorkeur ongezoet, bv. yoghurt Stuk brood of boterham, rijstwafel, beschuit Ongesuikerde ontbijgranen, popcorn Noten (pas vanaf 4 jaar)

•

Gesuikerde melkproducten, bv. fruityoghurt, petit gervais Dessert op basis van melk, bv. pudding, rijstpap Gedroogd fruit, uit blik

• • • • 26

Ontbijtgranen Droge koek, kinderkoek


13

17/03/2015

Overzicht tussendoortjes (2)

Bij uitzondering • • • • • •

27

Chips en andere zoute snacks Snoep, chocolade Gebak en taart Croissants, koffiekoeken Koeken met chocolade Desserts op basis van room, bv. chocomousse, roomijs


Fruit als tussendoortje

Ideetjes met fruit

28


14

17/03/2015

Melkproducten als tussendoortje = yoghurt, pudding, vla, kefir, plattekaas

    

29

Ter afwisseling van melk Géén alternatief voor fruit! Varieer Beperk gesuikerde varianten (chocomelk, fruitkaasjes) Vergelijk verpakkingen!


Koeken als tussendoortje (1)

30



Alle soorten koeken en gebak behoren tot de restgroep van de actieve voedingsdriehoek en zijn dus steeds te beperken



Laat je niet verleiden door de grote verpakking



Samenstelling kan sterk verschillen, kijk naar het etiket!



Let ook op de portiegrootte


15

17/03/2015

Koeken als tussendoortje (2) Eerstekeuze koek Per 100 g

Tweedekeuze koek

Derdekeuze koek

Per 100 g

Per 100 g

Max. 15 g vet

Max. 20 g vet

> 20 g vet

Min. 2 g vezels

Min. 1 g vezels

< 1 g vezels

Max. 400 mg / 0,4 g Na Max. 600 mg / 0,6 g Na > 600 mg / 0,6 g Na

31


Kinderlokkers…

32


16

17/03/2015

Ouderlokkers…. Verhoogt de weerstand

Elk flesje bevat 200 g fruit

30% minder suiker, rijk aan melk

33


Gezondheidsclaims, trap niet in de val!

0% vet Met écht fruit 34


17

17/03/2015

Gelukkig ook meer en meer gezonde producten

35


Tips voor het eetmoment    

  

 36

Lepelvoeding: niet later dan 6 maanden Brokjes: niet later dan 12 maanden Jij bepaalt wat, wanneer en hoe er gegeten wordt, het kind bepaalt of en hoeveel het wil eten Plezier aan tafel: samen koken/tafel dekken, rust aan tafel, zelfstandigheid, creativiteit, kleine porties, niet te lang aan tafel,… Aanmoedigen om te proeven Belonen: met complimentjes, niet met zoetigheid Moeilijke eter: wachten tot het volgende eetmoment (beperk tussendoortjes), wel proeven en aanmoedigen, negeer slecht gedrag en heb aandacht voor het goede Geef het goede voorbeeld!


18

17/03/2015

Bedankt voor uw aandacht! Contact: Anke van den Brand- [email protected] Liesbet Dejaegere - [email protected] Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ vzw) Gustave Schildknechtstraat 9 1020 Brussel 02/422 49 49 www.vigez.be

37


19

De actieve voedingsdriehoek herbekeken

Recommend Documents