5de leerjaar
De actieve voedingsdriehoek
Infofiche 1
Doelstellingen • De leerlingen kennen de basisprincipes van een gezonde voeding en
zien het belang in van een evenwichtige en gevarieerde voeding.
• De leerlingen weten aan welke voedselgroepen zij bijzondere aandacht
moeten besteden.
• De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten. • De leerlingen kunnen tips formuleren om gezonder te eten.
Lekker eten is heerlijk. En daar is ook niets mis mee. Op voorwaarde dat we niet uit het oog verliezen dat we niet alleen eten voor ons plezier maar ook om goed te groeien en gezond te blijven. Om je goed in je vel te voelen en te kunnen doen wat je graag doet, moet je lichaam optimaal functioneren. En dat kan alleen maar door actief te zijn en gezond te eten. Een goede voeding brengt voldoende energie aan maar ook de benodigde hoeveelheden essentiële voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Wat is een gezonde voeding? De belangrijkste principes van een gezonde voeding zijn evenwicht en variatie. Evenwichtig eten betekent dat je dagelijks iets uit de 7 essentiële voedselgroepen van de actieve voedingsdriehoek eet, en dit in de juiste verhoudingen om op een evenwichtige manier voldoende voedingsstoffen en energie op te nemen. Neem dus in verhouding meer uit de grote groepen en minder uit de kleine. De restgroep is het loszittende topje van de actieve voedingsdriehoek. De voedingsmiddelen die thuishoren in de restgroep zijn niet noodzakelijk voor een gezonde voeding. De restgroep is dus slechts een toemaatje.
N I C E
www.calcimus.be
De actieve voedingsdriehoek
5de leerjaar
Infofiche 1
Als je elke dag opnieuw hetzelfde voedingsmiddel uit elke groep zou kiezen (bijvoorbeeld altijd een appel en geen ander fruit), dan zou je voeding eentonig of saai zijn en bovendien niet gezond. Variatie binnen elke voedselgroep is dus ook belangrijk. Elke groep bevat een grote keuze aan verschillende voedingsmiddelen die bij afwisseling bijdragen tot een gezonde voeding.
Materiaal ❍
❍
❍
Per leerling een exemplaar van het informatieblad met de actieve voedingsdriehoek, de aanbevelingen voor de leeftijdsgroep 6-12 jaar en 10 voedingstips (zie kopieerblad 1 bij infofiche 1) Per leerling 7 exemplaren van de tabel “Wat heb ik vandaag gegeten en gedronken en hoeveel lichaamsbeweging heb ik genomen?” (voor elke dag van de komende week) (zie kopieerblad 2 bij infofiche 1) Schrijfgerief
Hoe gaan we te werk?
Beantwoord ten slotte de volgende vragen:
Noteer gedurende één week in de invultabel wat je per dag eet en drinkt en hoeveel je beweegt. Vergeet ook niet de gebruikte hoeveelheden te noteren. Het is niet altijd gemakkelijk om de precieze hoeveelheden in te schatten in gram. De aangegeven standaardmaten kunnen helpen. Vergelijk op het einde van de week jouw tabel met de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek voor de leeftijdsgroep 612 jaar. Zet in de daartoe bestemde kolom een plusje als je van een bepaalde voedselgroep meer hebt gegeten dan aanbevolen en een minnetje als je onder de aanbeveling bent gebleven.
N I C E
- Van welke voedingsmiddelen verbruikte je meer dan aanbevolen? Is het te verantwoorden? De aanbevelingen voor de groepen volkoren graanproducten en aardappelen en de groepen groenten en fruit mogen worden overschreden zolang het lichaamsgewicht op peil blijft. Mogelijk doet de leerling veel aan sport waardoor hij of zij meer energie nodig heeft. Extra energie halen we bij voorkeur uit de onderste voedselgroepen. De aanbevelingen voor de groepen melk en melkproducten, vlees, vis, ei en vervangproducten en smeer- en bereidingsvet worden best zoveel mogelijk gerespecteerd omdat zij
www.calcimus.be
5de leerjaar
De actieve voedingsdriehoek
bij een overmatig gebruik te veel vet kunnen aanbrengen. Systematisch te weinig uit deze groepen is echter ook niet gezond want dan riskeren we bepaalde voedingstekorten. De restgroep is overbodig in een gezonde voeding. Het gebruik en de hoeveelheden moeten altijd beperkt blijven. - Van welke groep voedingsmiddelen nam je minder dan wat je nodig hebt? Hoe kan je dit veranderen? Waarom is het belangrijk dat je die groepen aanpakt?
Infofiche 1
Klasbespreking • Vond je het een interessante oefening? Wat is jou vooral bijgebleven? • Hoe kan je je eigen eetgewoonten aanpassen? • Vraag aan je klasgenoten welke tussendoortjes zij meenemen naar school. Kan het gezonder en gevarieerder? Bedenk samen enkele gezonde oplossingen.
- Nam je voldoende lichaamsbeweging? Zo niet, wat ga je daar in de toekomst aan doen? Je hoeft niet onmiddellijk lid te worden van een sportclub, maar kijk eens goed na hoe je meer beweging kan inbouwen in je dagdagelijkse activiteiten!
N I C E
www.calcimus.be
VIG ©
5de leerjaar
De actieve voedingsdriehoek
Kopieerblad 1 bij infofiche 1 Praktische dagelijkse voedings- en bewegingsaanbevelingen voor de leeftijdsgroep 6-12 jaar Lichaamsbeweging Water Brood (bruin) Aardappelen (gekookt) Groenten (vers, diepvries) Fruit (vers) Melk en melkproducten (halfvol) Kaas Vlees, vis, eieren, vervangproducten (onbereid) Smeervetten Bereidingsvet Restgroep
6-12 jaar minstens 60 minuten 1,5 liter 5-9 sneden (150-270 g) 3-4 stuks (210-280 g) 250-300 g 2-3 stuks (250-375 g) 3 glazen (450 ml) 1-2 sneetjes (20-40 g) 75-100 g (ei: 1 x per week) dun smeren 10 g niet nodig, dus matigen
(Bron: De actieve voedingsdriehoek: een praktische voedings- en beweeggids, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG), oktober 2006 – www.vig.be)
10 voedingstips • Eet evenwichtig en gevarieerd. • Eet veel groenten, fruit, aardappelen en volkoren graanproducten. • Neem maximaal 1 maal per week gefrituurde gerechten (bv. frietjes, kroketjes). • Matig het gebruik van snoep en frisdranken. Zij behoren tot de restgroep. • Drink veel water en neem voldoende melkproducten. • Eet regelmatig: neem 3 hoofdmaaltijden en maximaal 2 tot 3 gezonde tussendoortjes. • Eet 1 tot 2 maal per week vis in plaats van vlees. • Hou je gewicht op het juiste peil. • Neem regelmatig lichaamsbeweging (bv. sporten zoals zwemmen, fietsen, voetballen maar ook lopen, springen en buiten spelen). • Goed ontbijten is belangrijk voor een goede start van de dag.
N I C E
www.calcimus.be
De actieve voedingsdriehoek
5de leerjaar
Kopieerblad 2 bij infofiche 1 Invultabel Wat heb je vandaag gegeten en gedronken en hoeveel lichaamsbeweging heb je genomen? Hou het bij in de invultabel. Mijn naam: ................................................................................................................................................ Vandaag is het ................................................................ dag. Datum: ......................................................................................................................................................... Wanneer?
Wat?
Hoeveel?
Te veel (+) of Te weinig (-)
Lichaamsbeweging Water Brood (bruin of wit?) Aardappelen of rijst of deegwaren Groenten Fruit Melk en melkproducten Kaas Vlees of vis of eieren of vervangproducten Smeervet Bereidingsvet Restgroep
N I C E
www.calcimus.be
5de leerjaar
De actieve voedingsdriehoek
Kopieerblad 2 bij infofiche 1
Standaardmaten - 1 snede bruin brood (groot, vierkant brood) = ongeveer 30 g - 1 aardappel (zo groot als een ei) = ongeveer 70 g - 1 groentelepel = ongeveer 50 g ; 1 eetlepel = ongeveer 25 g - 1 stuk fruit = ongeveer 125 g - 1 glas melk = ongeveer 150 ml - 1 sneetje kaas = ongeveer 20 g - vetstof voor 1 snede brood (dun besmeerd) = ongeveer 5 g vetstof - 1 eetlepel bereidingsvet = ongeveer 10 g - 1 glas water = ongeveer 150 ml - 1 stuk vlees = ongeveer 100 g - 1 sneetje vleeswaren = ongeveer 20 g
N I C E
www.calcimus.be
