De aansprakelijkheid van de arts voor medische fouten Raf Van Goethem Advocaat Dewallens & partners
DEWALLENS & PARTNERS
Ongeval
wiens schuld ?
morele verantwoordelijkheid = geweten
aansprakelijkheid = juridische verantwoordelijkheid
DEWALLENS & PARTNERS
Wie is aansprakelijk ? tuchtcollege
inbreuk op deontologische regel “deontologische” sanctie
strafrechtbank
inbreuk op strafrecht gedragsregels waarvan inbreuk wordt gestraft
burgerlijke rechtbank
aansprakelijkheid voor eigen fout
op grond van burgerlijk recht gedragsregels die betrekkingen van burgers onder elkaar regelen ≠> straf => schadevergoeding
DEWALLENS & PARTNERS
Burgerlijke aansprakelijkheid voor eigen fout
fout
schade
oorzakelijk verband
DEWALLENS & PARTNERS
Fout overtreding (geschreven) norm
overtreding (open) zorgvuldigheidsnorm
DEWALLENS & PARTNERS
overtreding zorgvuldigheidsnorm = gedrag dat normaal voorzichtig persoon in dezelfde omstandigheden niet zou doen
indien “goede huisvader” schade ook zou kunnen veroorzaken ≠ fout = complicatie DEWALLENS & PARTNERS
Fout overtreding (geschreven) norm
overtreding (open) zorgvuldigheidsnorm
uitdijende normering
zelfnormering
resultaatsverbintenis
overheidsnormering
DEWALLENS & PARTNERS
middelenverbintenis
Zelfnormering
Evidence Based Medicine (kostenbesparend) “guidelines”, “richtlijnen” Good Clinical Practice beroepsgroep kwaliteitsverhogend
DEWALLENS & PARTNERS
formaliserend
Wijzigen guidelines de principes van het aansprakelijkheidsrecht ?
≠ overtreding van de norm ≠ ipso facto fout
guidelines zijn geen juridisch afdwingbare normen - louter intern leven - hoogstens tuchtrechtelijk sanctioneerbaar
onzorgvuldig handelen nadien getoetst aan de zorgvuldigheidsnorm
DEWALLENS & PARTNERS
Effect van guidelines op het aansprakelijkheidsrecht stijging van het aantal claims
progressief karakter van guidelines
transparantie van de zorgvuldigheidsnorm
DEWALLENS & PARTNERS
Progressief karakter van guidelines - progressief bij totstandkoming - minimumnorm bij publicatie overgangsregeling quid bij schadegeval?
rechter beschikt over drie normen DEWALLENS & PARTNERS
Progressief karakter van guidelines rechter beschikt over drie normen c
norm waaraan de betrokkene zich gehouden heeft en die blijkbaar onder de norm van de guideline blijft
d
norm van de guideline
e
norm die een aangestelde deskundige zal verdedigen en richtinggevend is voor de gangbare zorgvuldigheidsnorm
DEWALLENS & PARTNERS
Deskundige is het eens met de guideline guideline = geformaliseerde zorgvuldigheidsnorm
is het niet eens met de guideline
bewijslast deskundige contra guideline
rol deskundige wordt kleiner (toepassing guideline op casus)
DEWALLENS & PARTNERS
Progressief karakter van guidelines guideline = godsgeschenk voor rechter voor: - elkaar tegensprekende expertises - medische literatuur (inhoud? gezag?) na:
bevattelijke en gecodificeerde neerslag van de stand van de medische wetenschap
DEWALLENS & PARTNERS
Effect van guidelines op het aansprakelijkheidsrecht stijging van het aantal claims
progressief karakter van guidelines
transparantie van de zorgvuldigheidsnorm
DEWALLENS & PARTNERS
Transparantie van de zorgvuldigheidsnorm - guideline verschijnt ook voor de patiënt als kwaliteitsnorm VS: 2% van de schadelijders dagvaardt 85% van de vorderingen wordt afgewezen - niet enkel aantal claims zal stijgen, ook hun aard
DEWALLENS & PARTNERS
Fout overtreding (geschreven) norm
overtreding (open) zorgvuldigheidsnorm
uitdijende normering
zelfnormering
resultaatsverbintenis
overheidsnormering
DEWALLENS & PARTNERS
middelenverbintenis
Overheidsnormering - externe kwaliteitsdruk - normeren van de medische organisatie dagklinieken gespecialiseerde spoedgevallen ziekenhuishygiëne -verplichten tot interne normering (reglementen) (≠ guidelines) verhoogd risico op organisatiefouten
DEWALLENS & PARTNERS
Fout overtreding (geschreven) norm
overtreding (open) zorgvuldigheidsnorm
uitdijende normering
zelfnormering
resultaatsverbintenis
overheidsnormering
DEWALLENS & PARTNERS
middelenverbintenis
Middelenverbintenis = met zorgen zoals goede huisvader zou doen trachten resultaat te bereiken
zonder zekerheid over slaagkans geen resultaat ≠ fout
DEWALLENS & PARTNERS
Resultaatsverbintenis
Resultaat wordt gegarandeerd
geen resultaat = fout
DEWALLENS & PARTNERS
Medische hulpverlening = middelenverbintenis traditionele uitzonderingen: - verwijderen vreemde voorwerpen - diagnose longkanker RX
tendens: uitbreiding resultaatsverbintenis - gebruik van veilige zaken - veiligheidsverbintenis ivm ziekenhuisinfecties
DEWALLENS & PARTNERS