DE 21E EEUW WORDT DE EEUW VAN DE GEZONDHEID

nationaal congres active ageing november 2015

magazine voor active ageing professionals

Platforms Active Ageing Nederland: unieke combinatie van netwerken Zorgrobot Zora verovert de zorg WelkomLife en nieuwe tv-zender ONS bundelen hun krachten Adjiedj Bakas:

“DE 21E EEUW WORDT DE EEUW VAN DE GEZONDHEID”

Nieuw concept ‘Domotica op maat’

Landelijke proef met Leefstijlcoaching

Welkom

@ Home

Veel zorgorganisaties worstelen met de vraag hoe ze hun bewoners en de mensen in de directe omgeving die van hun diensten gebruik maken, extra kunnen ondersteunen. Diensten als huishoudelijke hulp, boodschappenservice, tuinman, klusjesman, kapper, pedicure of opticien aan huis maken het leven immers een stuk makkelijker en aangenamer. Voor deze zorginstellingen is er nu WelkomLife@Home.

Aangenamer leven met producten en diensten aan huis!

Als lid van WelkomLife@Home heeft u toegang tot een landelijk netwerk van professionele dienstverleners. Elke dienstverlener wordt persoonlijk bezocht en gescreend op ervaring, betrouwbaarheid en deskundigheid. Particuliere dienstverleners zijn in het bezit van een persoonlijke aansprakelijkheidsverzekering. Bedrijfsmatige dienstverleners zijn altijd ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Geïnteresseerd in de diensten van WelkomLife@Home voor uw zorginstelling? Neem contact op met Peter Smit van Active Ageing Nederland via [email protected] of via 026-443 82 87.

ACTIVE AGEING NEDERLAND MEER PARTNERS, MEER PROJECTEN Nog even en dan bestaat Active Ageing Nederland drie jaar. Eind 2012, tijdens het Europese jaar van ‘Active Ageing en het bevorderen van solidariteit tussen generaties’, nam een klein gezelschap van overheden, kennisinstellingen en bedrijven het initiatief om een platform op te zetten voor professionals die in hun werk te maken hebben met de sterk groeiende groep senioren. Samen gaven de initiatiefnemers aan dat Active Ageing vooral gaat om gezond en zelfstandig oud(er) worden. Centraal staat de verbetering van de kwaliteit van leven van ouderen. Active Ageing stelt mensen in staat om hun kansen op fysiek, sociaal en mentaal welzijn gedurende hun hele leven te verzilveren en om te participeren in de samenleving, terwijl ze kunnen rekenen op bescherming, veiligheid en zorg. De World Health Organization (WHO) draagt deze boodschap uit via het mondiale netwerk van ‘Age Friendly Cities’. Sinds de start van Active Ageing Nederland is er veel gebeurd. Op dit moment zijn meer dan vijftig organisaties bij het platform aangesloten. Samen willen zij de kwaliteit van leven van ouderen verbeteren. Dit doen zij onder meer door (innovatieve) producten en diensten aan te bieden, maar ook door te kiezen voor samenwerking en/of het aangaan van strategische allianties. Met de toename van het aantal (hoofd) partners groeide ook het aantal projecten

Kijk ook op www.welkomlifeathome.nl !

dat onder de vlag van Active Ageing Nederland plaatsvindt. De lopende projecten zijn het verduurzamen van zorginstellingen; het realiseren van beweeg- en vitaliteitstuinen; het implementeren van domoticapakketten en het project Seniorvriendelijke Gemeenten. Naast het platform voor professionals bestaat sinds afgelopen zomer ook een platform voor consumenten: www.welkomlife.nl. Dit platform is bedoeld voor 50-plussers, voor vitale mensen die nog volop in het leven staan en voor mensen die meer aandacht en zorg nodig hebben. De website biedt (actuele) informatie over allerlei zaken die het leven aangenamer maken. Daarnaast worden producten en diensten aangebonden. Met dit nieuwe platform komt Active Ageing Nederland tegemoet aan de wensen van diverse (hoofd)partners die zich zowel op professionals als op consumenten richten. In dit magazine leest u meer over Active Ageing Nederland, over onze (hoofd)partners en over het Nationaal Congres Active Ageing dat onlangs plaatsvond in het nieuwe vitaliteitshotel van Van der Valk in Tiel. Ik wens u veel leesplezier! Namens Active Ageing Nederland Peter Smit

3

Colofon Active Ageing is een magazine voor mensen die beroepsmatig bezig zijn met het onderwerp active ageing. Het magazine wordt uitgegeven door Active Ageing Nederland in een oplage van 10.000 exemplaren.



INHOUD

Redactieadres Active Ageing Nederland Arnhemsestraatweg 346 6881 NK Velp T 026-443 82 87 F 026-389 25 48 E [email protected]

4

Concept en realisatie Active Ageing Nederland Basisontwerp en vormgeving Ontwerpbureau NEO, Velp Redactie Geert Geujen, Hans Rebers, Peter Smit, Brenda Theunis, Joery Wildekamp Fotografie en beeld Active Ageing Nederland, Marjolein Annegarn, CZ, Fonds NutsOhra, GreenLiz, Bart Maat, Avi Goodall, KOMPAN, Kees van der Meer, Sentean, ServiceResidentie Molenwijck, VitalinQ, Yalp Druk Drukkerij Damen, Werkendam Copyright Het auteursrecht op de in dit magazine verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. De verantwoordelijkheid voor een artikel ligt bij de betreffende organisatie. Uitgave November 2015

3 Voorwoord 6 ‘Unieke combinatie van netwerken’ 9 Column Hein Vergeer 10 WelkomLife: aangenaam leven! 14 Leefstijlcoaching op proef 17 Trendwatcher Adjiedj Bakas 18 ‘Samenwerking maakt beiden sterker’

21 Nieuws Active Ageing Nederland 22 ‘Domotica op maat’ 25 Column Manon Vanderkaa 26 Overzicht van (hoofd)partners en deelnemers 28 ‘Focus op bewegen zit in ons DNA’ 30 Vitale ouderen samen in beweging 32 De opmars van Zora in de zorg

34 Gezonde leefstijl binnen handbereik 36 Meer Veerkracht, Langer Thuis 38 Lang(er) leven zonder zorgen 42 Woonzorgorganisaties verwarmen zonder gas? 44 Doorkijk naar 2016 46 Nieuwe cijfers over active ageing 48 Focus op de kwaliteit van leven

5

Tekst: Joery Wildekamp

UNIEKE COMBINATIE VAN NETWERKEN

6

Beeld: Active Ageing Nederland, Bart Maat

ACTIVE AGEING NEDERLAND WERKT AAN PLATFORMS VOOR PROFESSIONALS EN VOOR CONSUMENTEN

Gezond en zelfstandig oud(er) worden! Dat is in een notendop waar Active Ageing Nederland voor staat. Binnen het kennisplatform bundelen overheden, kennisinstituten, zorginstellingen, bedrijven en andere organisaties hun krachten om de kwaliteit van leven van senioren te verbeteren. Hierbij gaat het om senioren die nog zeer vitaal en ondernemend zijn, maar ook om ouderen die zorg en aandacht nodig hebben.

Partners van het platform zien dat de sterke vergrijzing in ons land veel nieuwe kansen biedt. De explosieve toename van het aantal senioren is een groeimarkt voor veel nieuwe concepten, producten en diensten. In de toekomst vormen ouderen een groep die door betere gezondheidszorg en (medische) technologie gezonder, actiever, zelfstandiger en koopkrachtiger blijft dan vorige generaties. Daarbij neemt de levensverwachting alleen maar toe. Maar de sterke vergrijzing betekent ook dat een groeiende groep ouderen hulp nodig heeft. Als het gaat om sociale participatie, dan vormen ouderen een risicogroep: door het wegvallen van werk en de verminderde eigen mobiliteit ligt vereenzaming op de loer. In 2015 zijn er meer dan 4,1 miljoen 55-plussers. Hiervan voelt meer dan 1 miljoen zich eenzaam.

Doelstellingen Active Ageing De doelstellingen van Active Ageing Nederland zijn: • Een aantoonbare bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van ouderen • Gemeenten helpen bij het verbeteren van hun senioren- beleid • Het realiseren van nieuwe vormen van samenwerking of strategische allianties tussen overheden, kennis- instellingen, bedrijven en andere organisaties.

demografische transitie die grote invloed zal hebben op (de inrichting van) de samenleving. De sterke vergrijzing vraagt om een nieuwe kijk op beleidsthema’s als huisvesting, infrastructuur, mobiliteit, gezondheid & voeding, sport & beweging en vrije tijd. Nederland telt op dit moment al zes miljoen mensen van 50 jaar en ouder. Dat is bijna 40 procent van de bevolking. De komende jaren zal deze doelgroep alleen maar groter worden. In 2020 wonen in Nederland meer dan 7,2 miljoen mensen van 50 jaar en ouder. Steeds meer bedrijven zien dat de vergrijzing in hoog tempo plaatsvindt en spelen daarop in. Gemeenten veranderen hun beleid, zorgverzekeraars komen met nieuwe concepten en op het gebied van ICT en technologie worden dagelijks nieuwe producten voor senioren gepresenteerd. Maar er zijn meer branches die volop bezig zijn met nieuwe producten en diensten voor senioren. Denk aan financiële producten, verzekeringen, voeding en beweging, seniorenwoningen, zorghotels, pensioenen, toerisme en vrijetijdsbesteding en mobiliteitsoplossingen. De vraag vanuit de markt blijft de komende jaren in beweging en het aanbod past zich hierop aan.

Combinatie Vergrijzing De vergrijzing is in volle gang. De Rijksoverheid spreekt van een

Het platform voor professionals van Active Ageing Nederland blijft ondertussen groeien. En daarnaast is enkele

7

WWW.ACTIVEAGEING.NL Thema’s maanden geleden ook een platform voor consumenten in het leven geroepen. Het platform voor professionals is en blijft gekoppeld aan de website www.activeageing.nl en het platform voor consumenten is verbonden aan de website www.welkomlife.nl.

8

“Er zijn nu twee netwerken naast elkaar actief”, aldus Peter Smit, directeur van Active Ageing Nederland. “Dit is een unieke combinatie die voor veel van onze partners aantrekkelijk is. Binnen het eigen platform kunnen partners nieuwe concepten lanceren of kiezen voor samenwerking en via het platform voor consumenten kunnen partners hun producten, diensten en events aanbieden aan de doelgroep zelf.” Dankzij de professionele platformpartners zal ook het platform voor consumenten verder groeien. “We werken samen met bedrijven en organisaties die zelf al veel leden of klanten hebben. Deze groepen kunnen lid worden van ons consumentenplatform. De website biedt informatie over allerlei zaken die het leven aangenamer maken en daarnaast worden producten en diensten aangeboden. Leden kunnen profiteren van voordelen en aanbiedingen die wij speciaal voor WelkomLife met onze partners ontwikkelen of goedkoper kunnen aanbieden”, vertelt Smit.

Active Ageing Nederland schenkt binnen het platform voor professionals aandacht aan de volgende (beleids)thema’s: • Huisvesting • Openbare ruimte en gebouwen • Mobiliteit en infrastructuur • Sociale participatie • Burgerparticipatie en werkgelegenheid • Communicatie & informatie • Gezondheid & voeding • Sport & beweging • Innovatieve producten en technologie

Nieuwe partners zijn o.a. Van der Valk International, Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN), VitalinQ, de tv-zender ONS, Elbuco, Sentean, QBMT en de gemeente Nieuwegein. Smit: “Het is goed om te zien dat het platform sterker wordt. De partners vormen immers de spil van het netwerk. Er ontstaan samenwerkingsvormen die eerder niet haalbaar leken. Dankzij de inbreng van partners kunnen we als Active Ageing Nederland gezamenlijke projecten aanbieden, zoals het project Seniorvriendelijke Gemeenten, het verduurzamen van zorginstellingen, de aanleg van beweegpleinen en sinds kort ook ‘Domotica op maat’, waarbij we

“

WE VOELEN ONS NIET OUD EN DAT ZIJN WE OOK NIET

technologieproducten inzetten ten behoeve van bewoners van zorginstellingen of van mensen die nog zelfstandig thuiswonen.” “Active Ageing Nederland wil verder werken aan een omgeving waarin professionals met elkaar de dialoog aangaan of zich met elkaar verbinden via samenwerkingsvormen en allianties. Het platform heeft nu al nieuwe concepten en projecten opgeleverd. Het is de bedoeling dat we deze lijn doortrekken. Via active ageing moeten ouderen in staat worden gesteld om een aangenaam leven te leiden, waarbij ze blijven participeren in de samenleving. Het zou mooi zijn als we daaraan daadwerkelijk een positieve bijdrage kunnen leveren.”

Nieuwe partners Bij het platform voor professionals zijn bijna zestig partijen aangesloten.

WWW.WELKOMLIFE.NL

Hein Vergeer is oud-wereldkampioen schaatsen en partner van Active Ageing Nederland. Vergeer richt zich binnen dit landelijke platform onder meer op de ontwikkeling van www.welkomlife.nl.

Vroeger vond ik iemand van 50 jaar oud, dat waren mensen die zich aan het opmaken waren voor hun pensioen. Misschien een beetje zwart wit, maar als je jong bent kijk je nog een beetje anders naar de wereld. Inmiddels weet ik beter. De wereld is veranderd en iemand van vijftig staat midden in het leven. Ik kan het weten, want ik ben de 50 al weer geruime tijd geleden gepasseerd. De doelgroep waartoe ik behoor, is straks de grootste bevolkingsgroep in Nederland. In 2020 hebben we 7,2 miljoen personen die ouder zijn dan 50 jaar. Dat is op dat moment 45 procent van onze totale bevolking. Daarnaast heeft deze groep dan ook nog eens 80 procent van het vermogen in handen. Dat zijn toch best wel serieuze cijfers. Reden te meer om eens goed te kijken wat er nu eigenlijk in onze wereld gebeurt en wat ons bezig houdt. We lezen dat we langer door moeten werken en dat we langer zelfstandig moeten blijven wonen. Dat lijken misschien geen goede vooruitzichten, toch denk ik dat we dat in een ander daglicht moeten zien. We worden namelijk steeds ouder en hebben de mogelijkheden om langer gezond en vitaal te blijven. Je hebt zelf een grote invloed op je eigen welbevinden. Natuurlijk kan je ziek worden, maar voor een aantal zaken kan je toch echt zelf zorg dragen en daarmee de regie in eigen hand houden. Voldoende beweging en goede voeding zijn zaken die daarbij

een cruciale rol spelen. Daarnaast is het belangrijk dat je voldoende ontspanning vindt in een wereld die vaak stressvol is. Dat lijkt vaak makkelijker gezegd dan gedaan en we worden op allerlei manieren bestookt met allerlei goed bedoelde adviezen. Maar zijn die adviezen ook daadwerkelijk bruikbaar en hoe vul je die dan in? Dat is waar wij met WelkomLife een antwoord op willen geven. Hoe? Door samen te werken met experts en organisaties die iedere dag te maken hebben met deze vraagstukken. Die ervoor zorgen dat u de juiste adviezen krijgt die voor uw situatie van toepassing zijn. Daarnaast neemt het digitale platform www.welkomlife.nl haar bezoekers op sleeptouw door het dagelijks leven. Van reizen, financiën, ontspanning, gezondheid en bewegen tot het bieden van diensten die het leven een stuk aangenamer maken en mooie aanbiedingen die elders niet te vinden zijn. WelkomLife zal speciaal samen met haar partners evenementen voor haar doelgroep organiseren. Het platform is dan wel gericht op de 50-plusser, maar we zullen dit niet expliciet benoemen, al was het alleen maar omdat we niet aangesproken willen worden op onze leeftijd. We voelen ons niet oud en dat zijn we ook niet. We hebben nog heel veel leuke dingen in het vooruitzicht. Kortom: WelkomLife is een platform dat midden in het leven staat! Hein Vergeer

”

9

WELKOMLIFE: AANGENAAM LEVEN!

10

Tekst: Hans Rebers Beeld: Active Ageing Nederland

PARTNERSHIPS AAN DE BASIS VAN HET SUCCES VAN PLATFORMS

WelkomLife zit in de lift. Na de succes­­volle lancering tijdens de zomereditie van het Nationaal Congres Active Ageing 2015, breidt het multimediale plat­form zich snel uit. Ondertussen weten steeds meer 50-plussers de website te vinden. De belangrijkste succesfactor: de samenwerking met partners. Initiatiefnemers Hein Vergeer en Peter Smit lichten het concept toe.

Het zal u niet ontgaan zijn: sinds juli van dit jaar staat de website www.welkomlife.nl online. WelkomLife is een multimediaal platform, ontwikkeld door Active Ageing Nederland en oud-topsporter en communicatie­ professional Hein Vergeer. Onder de noemer ‘WelkomLife: aangenaam leven!’ richt de website zich vooral op vitale 50-plussers die midden in het leven staan. “Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat over vijf jaar bijna de helft van de Nederlanders ouder is dan 50 jaar. De kinderen zijn het huis uit en er is meer tijd en geld om van het leven te genieten. Om reizen te maken, het sporten weer op te pakken, het huis eens goed op te knappen en de tijd te nemen om gezond en lekker te koken. Dit maakt het een uiterst interessante doelgroep. Wij kunnen, samen met de partners van Active Ageing Nederland, deze doelgroep allerlei producten, diensten en events aanbieden”, aldus Vergeer, die veel tijd en energie heeft gestopt in de ontwikkeling van het consumentenplatform.

Unieke combinatie “Ik was bezig met de ontwikkeling van het platform voor consumenten en Active Ageing Nederland bestaat al een paar jaar als platform voor professionals. Dit is een sterk netwerk van overheden, kennisinstellingen en andere organisaties die zich richten op gezond en zelfstandig ouder worden.

Sinds afgelopen voorjaar zijn beide platforms aan elkaar gekoppeld. Dit is een unieke combinatie. Het platform voor professionals is een business-tobusinessnetwerk en WelkomLife is een business-to-consumerconcept. Voor veel partijen zijn beide platforms interessant.” De explosieve groei van het aantal 50-plussers blijft niet zonder gevolgen. De Rijksoverheid spreekt van een demografische transitie die grote invloed zal hebben op (de inrichting van) de samenleving. De sterke vergrijzing vraagt om een nieuwe kijk op beleidsthema’s als huisvesting, infrastructuur, mobiliteit, gezondheid & voeding, sport & beweging en vrije tijd. Vergeer: “De consumentenmarkt verandert. De doelgroep van 50-plussers wordt steeds belangrijker. Je ziet nu al dat steeds meer bedrijven zich op 50-plussers richten. En niet alleen op de 50-plusser die nog vitaal is en wat te besteden heeft, maar ook de groeiende groep van mensen die aandacht en zorg nodig hebben. Ook dit zijn onderwerpen die binnen de platforms aandacht krijgen.”

De kracht van samenwerken De website van WelkomLife kende een succesvolle start met meer dan 15.000 unieke bezoekers in één maand. “Dit positieve begin sluit aan bij de ambities van Active Ageing Nederland”, aldus Peter Smit, directeur van Active

11

12

aldus Smit. “Voor onze partners is de combinatie van de twee platforms een mooie kans producten en diensten aan te bieden. Dankzij de samenwerking en de krachtenbundeling kan WelkomLife kwalitatief hoogwaardige producten en diensten aanbieden tegen een scherpe prijsstelling. Op die manier kan WelkomLife een prominent platform voor 50-plussers worden.”

Ageing Nederland en WelkomLife. “Het is nu zaak dat de platforms zich verder versterken. Nog dit jaar willen we met WelkomLife meer dan 150.000 bezoekers bereiken en 25.000 leden registreren. En voor volgend jaar ligt de lat beduidend hoger: 500.000 unieker bezoekers en 100.000 leden. Deze aantallen willen we bereiken door samen te werken met bedrijven en organisaties die zelf al een sterke achterban hebben.”

Multimediaal platform

“Via strategische allianties kunnen we onze ambities realiseren. Zo wordt het succes van WelkomLife mede bepaald door de samenwerking met partners uit het netwerk van Active Ageing Nederland. In korte tijd zijn we al succesvolle partnerships aangegaan met onder meer Elbuco, Van der Valk International, VitalinQ, LekkerLeven en de nieuwe tv-zender ONS. Aan dit rijtje wordt in de komende periode nog een aantal mooie namen toegevoegd”,

Om de website WelkomLife verder te ontwikkelen tot een echt multimediaal platform, is WelkomLife een samen­ werking aangegaan met de nieuwe tv-zender ONS. Dit is de opvolger van NostalgieNet dat al sinds 2006 op de Nederlandse televisie te zien was. “Het was vanaf het begin onze ambitie om een tv-zender te starten. We doen het echter niet zelf, maar met een nieuwe zender die grote ambities heeft. ONS maakt ons sterker en omgekeerd”, aldus Smit. “Bij uitbreiding van de

communicatiemogelijkheden kan ONS een belangrijke rol spelen met content, films, tv-programma’s en events. Ook kan gedacht worden aan de ontwikkeling van programma’s vanuit WelkomLife.”

Unieke producten in de webshop Het unieke van WelkomLife is de mix tussen actuele informatie en aan­ sprekende diensten en producten die via het platform te bestellen zijn. Op WelkomLife vindt u actuele nieuwsberichten over onderwerpen als veilig­heid in en om het huis, woon­ comfort, domotica, sport & bewegen, (gezonde) voeding en kunst & cultuur. “De webshop vormt een steeds belangrijker onderdeel van het platform”, aldus Vergeer. “Ook hier vormt de samenwerking met onze partners een belangrijk onderdeel van het succes. Dankzij onze samenwerking met Elbuco staan er in de

Adverteren op WelkomLife Als u wilt adverteren op WelkomLife, dan zijn er verschillende mogelijkheden. Met een banner of blogbericht op de site trekt u de aandacht van vele vitale 50-plussers. Met een nieuwsartikel in onze nieuwsbrief vergroot u uw bereik. Naast de standaard advertentiemogelijkheden zijn er ook andere vormen mogelijk. Zoals prijsvragen, filmpjes en kortingsacties. Wanneer u interesse heeft in een campagne op WelkomLife of wanneer u nog vragen heeft over de advertentiemogelijkheden dan kunt u contact opnemen met Brenda Theunis, coördinator sales, via [email protected].

webshop leaseproducten, zoals e-bikes, tablets, bedden, computers en andere electronica. Producten die consumenten helpen gezond en vitaal oud te worden. De samenwerking met VitalinQ heeft geresulteerd in de unieke WelkomLife Health Coach. Hiermee heb je voortaan 24 uur per dag toegang tot Pluspunten van WelkomLife De diensten en producten op de website zijn alleen door leden van WelkomLife te bestellen. Als speciale introductieactie mag iedereen momenteel gratis lid worden en profiteren van de vele voordelen die het lidmaatschap van WelkomLife te bieden heeft. De belangrijkste pluspunten van www.welkomlife.nl zijn op dit moment: • Gratis lidmaatschap (ter waarde van € 11,95 per jaar) • Speciale aanbiedingen voor nieuwe leden • Welkomlife@home: aanbod van tientallen producten en diensten aan huis • WelkomLife Health Coach: digitale coach die informeert/ adviseert over gezondheid, voeding, etc. • WelkomLife Hotel Arrangementen in samenwerking met Van der Valk International • WelkomLife Products: aanbod van elektronica, domoticaproducten, beweegtoestellen, etc. • Informatie (nieuws, interviews, columns, blogs, et cetera) over verschillende thema’s

een gezonde leefstijl. Je geeft je persoonlijke doelen en wensen door aan deze digitale coach en vervolgens word je aan de hand van een helder stappenplan op weg geholpen naar een betere gezondheid.” Ook de samenwerking met Van der Valk heeft geleid tot een uniek product dat alleen beschikbaar is voor de leden van WelkomLife, aldus Vergeer. “Samen hebben we het exclusieve WelkomLife Verwenarrangement samengesteld. Dit houdt in dat leden van WelkomLife zich een paar dagen kunnen laten verwennen in de een Van der Valk-hotel naar keuze.” En dan is er nog WelkomLife@Home. Dit zijn diensten die het leven aan­ genamer maken, zoals huishoudelijke hulp, een tuinman, kapster of de strijkservice. “Leden van WelkomLife krijgen direct toegang tot het netwerk van ervaren en betrouwbare dienst­ verleners. Deze diensten maken het leven aangenamer”, vervolgt Vergeer. “We zijn nog met tal van andere partijen in gesprek over samenwerking. Het aantal diensten en producten in de webshop zal nog flink gaan toenemen.”

13

LEEFSTIJLCOACHING OP PROEF

14

Tekst: Peter Smit Beeld: CZ

ZORGVERZEKERAAR CZ DRAAIT PILOT LEEFSTIJLCOACHING IN SAMENWERKING MET UNIVERSITEIT MAASTRICHT

De kans bestaat dat binnen afzienbare tijd de Gecombineerde Leefstijl Interventie, waarin leefstijlcoaching centraal staat, in Nederland vergoed zal worden vanuit de basisverzekering. De deskundige leefstijlcoach wordt momenteel ingezet binnen een drie jaar lopende pilot van zorgver­ zekeraar CZ. Pakt de proef positief uit, dan kan iedereen in het hele land aanspraak maken op de leefstijlcoach via het basispakket.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) gaf CZ vorig jaar toestemming voor een pilotproject waarin leefstijlcoaching ter voorkoming of stabilisering van chronische ziekten tijdelijk wordt vergoed vanuit de basisverzekering. De zorg voor mensen met een (hoog risico op een) chronische aandoening wordt op dit moment meestal vergoed vanuit een aanvullende verzekering, waardoor slechts een beperkt aantal verzekerden in aanmerking komt voor leefstijlcoaching. Het begeleidende onderzoek wordt uitgevoerd door de Universiteit Maastricht.

Duurzame verandering De leefstijlcoach komt in beeld als leefstijlbegeleiding door bijvoorbeeld de Praktijkondersteuning Huisartsenzorg (POH) niet voldoende is en intensievere begeleiding nodig wordt geacht. In het nieuwe leefstijlcoach­ programma, dat bestaat uit individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten, worden de achtergronden en oorzaken van ongezonde leefstijl onderzocht. De aanpak is gericht op het stapsgewijs aanpassen van het leefpatroon en op het bereiken van een duurzamere verandering van de leefstijl. Belangrijke thema’s zijn voeding, beweging, slaap en ontspanning. Als, na het doorlopen van het basisprogramma, blijkt dat extra begeleiding wenselijk is, kunnen deelnemers doorstromen naar een aanvullend programma. De leefstijlcoach speelt tevens een belangrijke rol

Celeste van Rinsum

in de verbinding met het gemeentelijke sport- en beweegaanbod. De coaches die actief zijn in deze pilot hebben een opleiding tot leefstijlcoach gevolgd aan de Academie voor Leefstijl en Gezondheid. Personen met (een hoog risico op) obesitas komen in aanmerking voor deze leefstijlinterventie. Er is een specifiek programma ontwikkeld voor drie doelgroepen: kinderen (4-12 jaar), jongeren (12-18 jaar) en volwassenen (vanaf 18 jaar). Bij de kinderen en jongeren is het programma gericht op de kinderen en hun ouders. In deze programma’s zal aandacht besteed worden aan de opvoeding en het opstellen van gezinsregels.

Promovendus De pilot wordt wetenschappelijk geëvalueerd door promovendus Celeste van Rinsum, werkzaam bij de vakgroep Gezondheidsbevordering van de Universiteit Maastricht. Zij werkt samen met de academische werkplaats Preventie Verzekerd, een samen­ werkingsverband van Tranzo (Tilburg University) met CZ. De pilot draait momenteel in vijf regio’s: Breda, ’s-Hertogenbosch, Oosterhout, Oostelijk Zuid-Limburg en Tilburg. “De pilot is een initiatief van CZ, maar inmiddels zijn er ook andere zorgverzekeraars bij betrokken”, aldus Van Rinsum. “We zijn gestart met zestien groepen. Inmiddels hebben

15

Tekst: Brenda Theunis Beeld: Avi Goodall

“DE 21E EEUW WORDT DE EEUW VAN DE GEZONDHEID” negen groepen het programma afgerond. De pilot levert vooral positieve reacties op. De deelnemers die het programma hebben afgerond, zijn enthousiast over hun behaalde resultaten.”

Kleine stappen

16

Willem, deelnemer van de eerste groep in Heerlen, heeft tijdens de pilot veel geleerd. “Dit programma gaat over het aanpassen van je leefwijze in kleine stappen in de meest brede zin van het woord. Het gaat om bewegen en eten, maar ook over slaap en ontspanning. Mijn grootste vooruitgang heb ik geboekt in het aanbrengen van meer variatie in mijn eetpatroon. Ook heb ik veel steun gehad aan het inzicht dat een verloren slag nog niet het einde van de oorlog betekent. Dit inzicht geeft me de kracht om over tegen­ slagen heen te komen, daar waar het eerder het einde van mijn poging zou hebben betekend. Mijn bloedwaardes zijn sterk verbeterd tijdens het traject, dat stimuleert ontzettend. Ik ben er trots op onderdeel te zijn geweest van de eerste groep.” Ans, deelneemster van dezelfde groep, heeft nu meer zelfvertrouwen: “De groepssessies hebben me goed gedaan, je hoort andere ideeën en je voelt je niet alleen staan. Ik ben veel afgevallen, maar ik voel me vooral psychisch lichter omdat mijn zelf­ vertrouwen enorm is toegenomen.

Het allerbelangrijkste wat ik heb geleerd is om spanning bespreekbaar te maken met mijn man of zoon in plaats van dit weg te eten of te snoepen.” Volgens Van Rimsum heeft de inten­ sievere begeleiding van patiënten veel positieve effecten. “Het is voor mensen moeilijk om op eigen kracht gewoontes te veranderen. Overgewicht is een serieus gezondheidsrisico. Het zijn juist de bewust andere keuzes die het verschil maken.”

Aanwinst De pilot is vorig jaar begonnen en duurt nog tot april 2017. Tijdens het onlangs gehouden najaarscongres van Active Ageing Nederland gaf Van Rinsum een toelichting op de stand van zaken van de pilot. Uit de pilot en het onderzoek moet blijken of de leefstijlcoach een aanwinst is in het zorgnetwerk en of deelnemers baat hebben bij het programma. Van Rinsum: “We kijken tijdens het onderzoek naar de kwaliteit van leven, het beweeg- en eetgedrag van de deelnemers, naar hun meningen over het programma en naar de ervaringen van professionals uit het zorgnetwerk.” Op basis van de resultaten besluit de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) of deze vorm van bekostiging van leef­stijlcoaching structureel uit de basisverzekering vergoed kan worden.

TRENDWATCHER ADJIEDJ BAKAS “In 2060 is 60 procent van de landen failliet als gevolg van vergrijzing en exploderende zorgkosten. Inclusief Nederland. Tenzij we de zorg nu ingrijpend veranderen.” Dit is slechts één uitspraak van trendwatcher Adjiedj Bakas, keynote speaker op het Nationaal Congres Active Ageing 2015. In zijn boek ‘De Toekomst van Gezondheid’ beschrijft hij de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied van gezondheid.

De 21e eeuw wordt volgens Bakas de eeuw van gezondheid. Bakas: “We worden ouder dan ooit, in een betere conditie. Maar in de laatste vijf jaar van ons leven kosten we meer aan zorg dan in de decennia ervoor. Willen we dat ook echt? Waardig leven en sterven wordt het adagium van de 21ste eeuw. Door technologische innovaties, outsiders die insiders in de zorgindustrie inspireren tot innovatie, en door IT-oplossingen kan de zorg leuker, beter en 70 procent goedkoper worden.” Het afgelopen decennium was een overgangsperiode waarin we afscheid

konden nemen van de 20e eeuw. Nu gaat de 21e eeuw pas beginnen. De huidige economische wereldcrisis biedt volgens Bakas alle ruimte om doorbraakinnovaties te realiseren, zeker in de zorg die nu groeit als zelfrijzend bakmeel. De eerste tekenen van een nieuwe invulling van gezondheid zijn er al. Hightech gaat in de nieuwe tijd samen met spiritualiteit, eindeloos doorbehandelen van terminale patiënten wordt vervangen door acceptatie van de eindigheid van het leven. Warmte gaat samen met robotisering. Er komt meer zelfzorg en er komen radicaal andere financieringsarrangementen. Ook worden straks fusies dan wel nauwe samenwerking verwacht tussen zorgverzekeraars, pensioenfondsen en woningbouwcorporaties. De technologie rukt op en maakt steeds meer medisch mogelijk. In zijn boek behandelt Bakas vragen die daarbij opdoemen, zoals: Hoe moeten stake­ holders in de gezondheidsbranche in deze tijdgeest hun vak uitoefenen? Welke gezondheidsproducten hebben toekomst, welke nieuwe komen eraan? Welke gezondheidsissues worden actueel? Welk soort leiderschap vergt dit allemaal in de branche? Maar wat betekent de vernieuwing van de zorg­sector voor jou als burger, als zorg­ consument?

17

SAMENWERKING MAAKT BEIDEN STERKER

18

Tekst: Hans Rebers Beeld: Just Media Group

ACTIVE AGEING NEDERLAND EN NIEUWE TV-ZENDER ONS BUNDELEN HUN KRACHTEN

De nieuwe televisiezender ONS en Active Ageing Nederland hebben elkaar in de armen gesloten. De partijen willen samen nieuwe producten, diensten en events ontwikkelen voor de sterk groeiende doelgroep van 50-plussers.

“De samenwerking maakt beide partijen sterker”, aldus Peter Smit, directeur van Active Ageing Nederland. “ONS is een tv-zender die steeds meer kijkers bereikt en wij hebben twee digitale platforms die sterk in ontwikkeling zijn: www.activeageing.nl, de website voor professionals en de website www.welkomlife.nl voor consumenten. Door de krachten te bundelen, kunnen we allebei een groter publiek bereiken.” ONS verbindt zich als hoofdpartner aan de digitale platforms en Active Ageing Nederland wil graag gebruik maken van het tv-kanaal van ONS.

ONS, onderdeel van Just Media Group ONS is een onderdeel van de Just Media Group. Dit is een full service mediabedrijf dat vooral entertainmentproducten creëert en distribueert voor de Benelux. Tot de Just Media Group behoren naast ONS ook de bedrijven Just Works, Just Formats, Just4Kids, Just Entertainment, Just Productions en Just4Trade. Bij vrijwel alle aanbieders van tv-kanalen heeft ONS een eigen kanaal gekregen. In een aantal gevallen zit ONS niet in het basispakket, maar in het plus- of familiepakket. Zo is ONS bij Ziggo te zien op kanaal 211. Zie voor meer informatie: www.kijkbijons.nl.

Daarnaast is het voor ONS interessant dat al meer dan vijftig gemeenten, zorginstellingen, bedrijven en andere organisaties zich hebben aangesloten bij het platform voor professionals. Wellicht zijn deze partners ook geïnteresseerd in de programma’s van ONS.

Nieuwe initiatieven Smit: “Active Ageing Nederland en WelkomLife willen zich verder ontwikkelen als multimediale concepten. Bij uitbreiding van de communicatiemogelijkheden kan ONS een belang­rijke rol spelen met content, films, tv-programma’s en events. WelkomLife staat in het teken van allerlei zaken die het leven aangenamer maken en ONS besteedt nu al veel aandacht aan nieuwe trends op het gebied van reizen, gezondheid, voeding en koken.” “Door een aantal thema’s samen op te pakken kunnen we elkaar versterken. De samenwerking biedt ook ruimte voor nieuwe initiatieven. Zo gaan we onder meer bekijken of het concept van WelkomLife kan worden vertaald naar een televisieprogramma.”

Rijke historie Amper twee maanden geleden ging ONS officieel van start, maar toch heeft de zender al een rijke historie. ONS is namelijk de opvolger van NostalgieNet dat al sinds 2006 op de Nederlandse televisie te zien was. NostalgieNet onderscheidde zich met programma’s die terugkijken op vroeger, met amusement uit vervlogen tijden, Nederlandse speelfilms en series. Begin dit jaar is NostalgieNet onderdeel geworden van de Just Media Group (Hilversum) en is er fors geïnvesteerd in de ontwikkeling van

19

NIEUWS ACTIVE AGEING NEDERLAND NIEUWSBERICHTEN

20

de zender. NostalgieNet heet nu ONS en biedt voortaan veel nieuwe programma’s en eigen producties. ONS trekt nu al meer dan 600.000 unieke kijkers per week. ONS richt zich op de kijker vanaf 49 jaar. De zender kent een vaste horizontale programmering, met op elk tijdstip herkenbare programma’s. Dit zijn nieuwe en bestaande programma’s over verschillende thema’s. Daarnaast biedt ONS net als voor­ganger NostalgieNet ook entertainment, drama en speelfilms.

Aan tafel Tot de nieuwe producties behoort het programma ‘Bij ONS aan tafel’. Hierin nodigt presentatrice Kristel van Eijk wekelijks een aantal bekende gasten uit in een strandpaviljoen aan de Loosdrechtse Plassen, waarbij kok Walter Muis een maaltijd verzorgt. Het programma wordt elke zaterdag vanaf 17.00 uur uitgezonden. Een nieuwe zondagochtendshow wordt gepresenteerd door Mari Carmen Oudendijk en Aicha Marghadi. In boekhandel Scheltema op het Rokin in Amsterdam ontvangen zij van

Doelgroep ONS en WelkomLife Active Ageing Nederland richt zich met WelkomLife op de 50-plusser, ONS richt zich op mensen van 49 jaar en ouder. Op dit moment telt Nederland al zes miljoen mensen boven de 49. Dat is bijna 40 procent van de bevolking. De komende jaren zal deze doelgroep alleen maar groter worden. In 2020 wonen in Nederland meer dan 7,2 miljoen mensen van 49 jaar en ouder.

Het platform Active Ageing Nederland telt in­middels al meer dan 50 partners. Op deze pagina de laatste nieuwtjes uit ons netwerk. Voor meer actuele ont­wikkelingen omtrent onze partners kunt u uiteraard terecht op www.activeageing.nl.

Kenmerken van de doelgroep 50-plussers: sterke groeicijfers, veel vitale senioren met een ruim bestedingsbudget, grote informatiebehoefte en een positieve instelling. Maar Nederland krijgt ook te maken met een sterk groeiende groep van ouderen die aandacht en zorg nodig hebben. De Rijksoverheid spreekt van een demografische transitie die grote invloed zal hebben op (de inrichting van) de samenleving. De sterke vergrijzing vraagt om een nieuwe kijk op beleidsthema’s als huisvesting, infrastructuur, mobiliteit, gezondheid & voeding, sport & beweging en vrije tijd.

10.00 uur tot 13.00 uur verschillende gasten en vaste gezichten. In het programma wordt onder meer aandacht besteed aan boeken, films en de museumagenda. Chef-kok Julius Jaspers geeft de kijker iedere week culinaire inspiratie voor mooie gerechten. Daarnaast besteedt ONS veel aandacht aan muziek met het programma ‘Top 40 Hitdossier’, dat wordt gepresenteerd door Erik de Zwart. En Ernst

Daniel Smid introduceert klassieke concerten in het programma ‘Ernst op zondag’. Een ander belangrijk thema is reizen. Zo zal acteur Sjoerd Pleijsier samen met chef-kok Jacques Rouet afreizen naar Frankrijk, op zoek naar de authentieke Franse keuken in het programma ‘En route Avec Pleijsier’. Ook is er wekelijks een reisavontuur te zien van Michael Palin.

Den Haag lid van Age Friendly Cities Den Haag wil graag een seniorvriendelijke stad zijn en heeft zich als eerste Nederlandse stad aangesloten bij het netwerk ‘Age Friendly Cities’ van de World Health Organisation (WHO). Tijdens het Nationaal Congres Active Ageing 2015 vertelde Albert Wagener, senior beleidsadviseur Participatie, Zorg en Jeugd van de gemeente Den Haag, waarom de gemeente zich heeft aangesloten bij het platform en de initiatieven die de Den Haag ontplooit om de zelfredzaamheid van Haagse ouderen te vergroten. Net als in andere steden in de wereld worden ook Hagenaars steeds ouder. De meesten van hen willen een gezond, actief en zinvol leven leiden. Om hen hiertoe in staat te stellen, wil de gemeente Den Haag hen ondersteuning bieden. Het doel van het ouderenbeleid is dan ook Haagse ouderen in staat te stellen zelfredzaam en veerkrachtig te zijn, ondanks toenemende kwetsbaarheid. Ouderen blijven langer zelfstandig wonen en zullen zo lang mogelijk de regie over hun leven willen houden, actief en zinvol bezig willen zijn en betrokken willen blijven. Het delen van ervaringen met buitenlandse steden binnen het netwerk Age Friendly Cities van de World Health Organization helpt de gemeente bij het bereiken van haar doelen.

Stem op de Nestor van het Jaar 2015 Kent u de verkiezing ‘Nestor van het Jaar’ al? Deze wordt dit jaar voor het vierde jaar op rij georganiseerd door Active Ageing Nederland-partner Unie KBO. “Bij een Nestor denken wij aan iemand die zich sterk maakt voor ouderen, die klaar staat voor anderen met raad en daad of die een voorbeeldfunctie heeft.”De winnaar krijgt het fraaie bronzen Nestor-uiltje, vervaardigd door kunstenaar Frans van Straaten. Wilt u ook meestemmen? Dat kan via www. uniekbo.nl/nestor2015. De winnaar of winnares is de opvolger van Hannie van Leeuwen, die de prijs vorig jaar won. Oud-politica Hannie van Leeuwen kreeg bijna 1.000 van de in totaal 7.326 stemmen. Voor haar is de prijs gewonnen door Erica Terpstra en Jan Slagter.

21

DOMOTICA OP MAAT

22

Tekst: Peter Smit Beeld: Sentean

ACTIVE AGEING NEDERLAND BIEDT SAMEN MET ELBUCO EN SENTEAN EEN NIEUW CONCEPT AAN

Active Ageing Nederland heeft samen met Elbuco (aanbieder van high service leaseconcepten op apparatuur) en Sentean (een nieuw label van Patientline, leverancier van software) een nieuw concept ontwikkeld met de naam ‘Domotica op maat’. Dit concept is vooral bedoeld voor ziekenhuizen en zorginstellingen die de voordelen van domotica volop willen benutten. Voordelen voor patiënten en bewoners, maar ook voor het eigen personeel.

Het woord Domotica is een samen­ voeging van de woorden Domus (latijn voor huis) en telematica. Domotica is een verzamelnaam voor elektrische apparaten en netwerken die bepaalde handelingen, de communicatie en bijvoorbeeld zorgtaken, veel eenvou­ diger maken. Steeds meer organisaties en particulieren maken gebruik van domotica. Hierbij gaat het om het gebruik van technologie in bijvoorbeeld een ziekenhuis, een zorginstelling of een eigen woning. Door het toepassen van domotica, kunnen veel zaken met behulp van een afstandbediening en een beeldscherm worden geregeld. Nieuwe domotica-toepassingen volgen elkaar in snel tempo op. Dat is een positieve ontwikkeling, want domotica kan het leven en het werk een stuk prettiger maken. Door het grote aanbod van allerlei nieuwe producten zien veel partijen echter door de bomen het bos niet meer. Daarom heeft Active Ageing Nederland samen met Elbuco en Sentean een nieuw domotica-concept ontwikkeld. Elbuco levert de hardware (flatscreens, televisies, tablets et cetera, met daarbij de meest uitgebreide services) die nodig is en Sentean levert de gewenste software.

Lease-concept Elbuco is al meer dan 40 jaar gespecia­ liseerd in het leasen van apparatuur, inclusief een kwalitatief hoogwaardige

service voor zowel bedrijven als consumenten. En mocht er iets aan de hand zijn met de apparatuur, dan zorgt de eigen servicedienst binnen 24 uur voor een oplossing. Door de jarenlange ervaring weet Elbuco precies welke wensen de verschillende klantengroepen hebben. De apparatuur wordt gratis bezorgd en geïnstalleerd. En de mensen van Elbuco gaan pas weg als de klant weet hoe de apparatuur werkt. Daarnaast heeft de klant gedurende de serviceovereenkomst geen enkel omkijken naar de apparatuur en het eventuele onderhoud daarvan. Gebruiksgemak staat centraal. “Organisaties en consumenten willen vooral goed advies krijgen en volledig worden ontzorgd”, vertelt Frans Hulshof, Commercial Director & Strategic Advisor van Elbuco. “Klanten vinden het niet meer nodig om alles zelf te bezitten. Het draait om het gebruik. Dat zie je tegenwoordig ook met smartphones of met auto’s. Toegang tot informatie, goederen en diensten waarbij per maand een betaling plaatsvindt, heeft de toekomst. Het gaat om de prestatie van een product en niet om het eigendom.” “Elbuco speelt hierop in door middel van een high service leaseconcept waarbij de consument niet langer apparatuur bezit, maar toegang krijgt tot het gebruik van deze apparatuur.

23

“

24

Hierbij hebben klanten de beschikking over apparaten die zij geen dag kunnen missen, met de zekerheid dat zij nooit voor vervelende verrassingen of dure reparaties komen te staan. Een bijkomend voordeel is de flexibiliteit die het leaseconcept biedt. De klant kan als gebruiker na verloop van tijd het apparaat omruilen voor een nieuwer model of voor een heel ander apparaat, dat op dat moment beter past bij de behoefte van de klant. Het leaseconcept biedt flexibiliteit, gemak én zekerheid.”

Communicatieplatforms Sentean is gespecialiseerd in het realiseren van communicatieplatforms binnen ziekenhuizen en zorginstellingen. Het bedrijf inventariseert de wensen en de eisen van de klant en stelt vervolgens een op maat gesneden domoticapakket samen. Hierbij kiest Sentean voor softwareproducten die hun waarde al lang en breed hebben bewezen. “We hebben al decennialang ervaring met het implementeren van communicatieplatforms in ziekenhuizen en zorginstellingen. Wij helpen onze klanten om de juiste keuzes te maken”, aldus Marco Paans, directeur van Patientline. “De wensen van de klanten zijn zeer divers. Soms gaat het om zeer eenvoudige applicaties en soms om zeer ingewikkelde trajecten. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de omvang van een organisatie. We werken voor grote ziekenhuizen en voor kleine zorginstellingen. Voor alle

KOESTER DE WIJKVERPLEEGKUNDIGE! Louis Neven, lector Active Ageing bij Avans Hogeschool: “Er wordt in Nederland veel geïnvesteerd in zorgtechnologieën zoals e-health, robotica en domotica. De (aankomende) zorgprofessional is echter vaak nog onvoldoende bekend met de mogelijkheden van dit soort technologie. Toch spelen zorgprofessionals een sleutelrol in het leveren van goede zorg mét technologie. Wat nodig is, is een goed geïnformeerde zorgprofessional met een positieve maar kritische houding ten opzichte van technologie. Een professional die weet wat er technologisch mogelijk is kan beter inschatten bij welke cliënt deze technologie wel past en bij wie het ook beter niét ingezet kan worden.”

gevallen geldt hetzelfde principe: de ­ klant moet naar volle tevredenheid met het gekozen platform kunnen werken.” Sentean biedt de klant een totaal­ oplossing. Een communicatieplatform van Sentean biedt een menukaart voor het ontsluiten van applicaties en informatie. Dit werkt locatie- en apparaatonafhankelijk. Samen met samenwerkingspartners biedt Sentean door middel van co-creatie applicaties op het gebied van zorgverlening, persoonlijke service en e-commerce.

Langer zelfstandig De toepassing van technologie in de zorg is sterk in opkomst. Zo maakt Domotica het mogelijk dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Door de toepassing van domotica kan bijvoorbeeld de verlichting, de kamertemperatuur en de televisie centraal worden geregeld met een tablet, een laptop en/of een smartphone. Maar ook andere handelingen, zoals het openen en sluiten

van gordijnen of deuren, kunnen met hetzelfde apparaat worden uitgevoerd. Andere toepassingen zijn bijvoorbeeld het bestellen van eten via het beeldscherm, het (op afstand) volgen van de kerkdienst of bekijken of het restaurant al open is. Domotica maakt het ook mogelijk dat lampen gaan branden als iemand uit bed stapt om naar het toilet te gaan of dat camera’s signaleren dat bewoners van een zorginstelling ’s nachts over de gangen gaan dwalen. “Er zijn enorm veel toepassingen”, zegt Paans. “Denk ook aan de communicatie tussen de verpleging en de bewoners in een zorginstelling. Of de aankondiging van de kaartmiddag in de recreatieruimte. Of een consult op afstand met de huisarts. Of automatisch informatie krijgen over het gebruik van medicijnen. Ook het betalen van diensten kunnen we in het pakket meenemen. Onze ervaring is dat domotica de zelfstandigheid van een patiënt of een bewoner enorm vergroot.”

Manon Vanderkaa is directeur van de Unie KBO, met ruim 190.000 leden de grootste seniorenorganisatie van Nederland. “We behartigen de belangen van onze leden op het terrein van koopkracht, veiligheid, digitalisering en langer thuis wonen. De KBO wil senioren zo lang mogelijk actief houden. En een vangnet vormen voor wie het niet kan bijbenen.”

Een goede wijkverpleegkundige is haar gewicht in goud waard. De Unie KBO heeft lang gestreden voor haar terugkeer. Ons advies is dan ook om de wijkverpleging te koesteren en er niet op te bezuinigen. Want anders schieten we het doel van langer veilig thuis wonen ruim voorbij… Een echt aanspreekpunt, een luisterend oor. Dat de wijkverpleegkundige nu succes heeft en veel mensen graag een beroep op haar doen, verbaast ons niets. Gaat dan alles goed? De Unie KBO denkt van niet. We leggen u uit waarom. We beginnen bij de financiering. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders hebben het budget voor de wijkverpleging in 2015 ruimschoots overschreden. Ze voorzien voor 2016 een forse bezuiniging van circa 500 miljoen euro. De gevolgen? Wachtlijsten, cliëntenstops en vermindering van kwaliteit. Begin 2015 kregen wij al signalen via ons Nationaal Meldpunt Ouderenzorg dat ouderen worden gekort op persoonlijke verzorging (douchen) en verpleging. Ook vertellen ouderen dat er in hun wijk of gemeente geen wijkverpleegkundige beschikbaar is. De bezuiniging op Wmo-budgetten hebben al een enorme weerslag op de zorg voor ouderen thuis. Een bezuiniging op de wijkverpleging kan daar niet nog eens bovenop komen. En dan de keuzevrijheid. Als je intensieve zorg nodig hebt, dan is het essentieel dat je je op je gemakt voelt bij diegene die de zorg verleent. Maar zorgverzekeraars starten nu met het

contracteren van voorkeursaanbieders, mogelijk slechts één zorgaanbieder per wijk. Dit betekent dat vrije verpleegkundigekeuze in het geding komt, omdat niet-gecontracteerde wijkverpleegkundigen maar voor 75 procent vergoed worden. De Unie KBO pleit al vijftien jaar voor de terugkeer van de wijkverpleegkundige. Nu het zover is, zijn we natuurlijk blij met de kundige zorg dichtbij ouderen. Maar we kunnen onze ogen niet sluiten voor de gevolgen van de bezuinigingen die mogelijk gepaard gaan met deze verandering. Minder uren zorg, een hogere toegangsdrempel, minder keuzevrijheid, minder kwaliteit. Recent spraken we de Tweede Kamer toe over dit belangrijke onderwerp. We noemden daarbij zeven voorwaarden om ouderen echt langer zelfstandig en veilig thuis te kunnen laten wonen. 1. Bezuinig niet op wijkverpleging. 2. Houd wijkverpleging voor ouderen financieel toegankelijk. 3. Investeer in scholing; de spilfunctie van wijkverpleging vereist HBO(+). 4. Borg de keuzevrijheid van patiënten. 5. Luister naar de wensen van zorg­ behoevende ouderen en patiënten. 6. Investeer in de inzet van e-health. 7. Stem de wijkverpleging en mantelzorg goed op elkaar af. Een goede wijkverpleegkundige is goud waard. Ze verdient het om haar belangrijke werk naar behoren te kunnen doen. Met onze zeven voorwaarden is dat mogelijk. Manon Vanderkaa

”

25

NETWERK ACTIVE AGEING NEDERLAND GROEIT!

OVERZICHT (HOOFD)PARTNERS & DEELNEMERS 26

Hoofdpartners

Partners

Deelnemers

27

Tekst: Geert Geujen Beeld: KOMPAN

Ank Duteweert

KOMPAN REALISEERT VITALITEITSTUINEN VOOR ALLE LEEFTIJDEN

FOCUS OP BEWEGEN ZIT IN ONS DNA 28

Active Ageing Nederland is blij en trots het bedrijf KOMPAN als nieuwe partner te mogen verwelkomen. KOMPAN is een wereldspeler met 45 jaar ervaring met speeltoestellen, vitaliteitstuinen en het ontwerpen van openbare ruimte die tot bewegen aanzet. Het van oorsprong Deense bedrijf richt zich in toenemende mate op ouderen. “Wij willen bewegen combineren met het ontwikkelen van cognitieve, sociale en creatieve vaardigheden”, aldus salesmanager Ank Duteweert.

De grondlegger van KOMPAN, de Deense kunstenaar Tom Lindhardt, zag 45 jaar geleden hoe zijn felgekleurde sculpturen door kinderen werden ‘ontdekt’ en als speel- en klimobject gebruikt. Dat bracht hem op het idee om speeltoestellen te gaan ontwerpen. Eigenzinnig en voor die tijd een beetje tegendraads, was het succes bij de jonge klantenkring een bewijs dat hij op de juiste weg zat. Daarmee werd Lindhardt trendsetter en veranderde hij voorgoed het beeld dat in de maatschappij van kinderspeeltoestellen bestond.

Onderzoek KOMPAN heeft een eigen researchafdeling waar fysiotherapeuten en bewegingswetenschappers werken. Duteweert: “Alle nationale vestigingen hebben eigen contactpersonen met het Deense KOMPAN Play en Sport institute en wisselen kennis uit. In het Deense centrum worden alle ontwerpen en prototypen onderzocht op functionaliteit en veiligheid. Ook wordt er naar trends en behoeften in de markt geke­ken. Wat beweegt mensen – letterlijk en figuurlijk. Hoe kunnen we hen ertoe brengen om (meer) te gaan bewegen?”

Concept KOMPAN heeft als uitgangspunt dat de mogelijkheden tot bewegen zo laag-

drempelig mogelijk zijn. Duteweert stelt vast: “We willen onze klant verrassen met een inrichting waarbij ouderen maar ook kinderen gaan bewegen. Eigenlijk zouden we het fantastisch vinden dat het ‘spelen’ weer wordt ervaren door iedereen. Men wordt uitgedaagd en geïnspireerd om op ieder niveau de grenzen te verleggen op fysiek, creatief, cognitief en sociaal-emotioneel gebied. Voor senioren kan een bepaalde omgeving worden gecreëerd, die van nature prikkelt om te gaan bewegen. Hoewel vitaliteitstuinen uitgelezen faciliteiten bieden om de spieren en motoriek te oefenen, kunnen speciaal ontworpen parken hetzelfde effect bereiken.” KOMPAN realiseert in de gemeente Wijk bij Duurstede in samenwerking met lokale organisaties en omwonenden een stadspark met beweeg- en speelvoorzieningen, omgeven door veel groen. “We zien dat de opa’s en oma’s met de kleinkinderen naar het park gaan. En tja, als de kleindochter roept: ‘Oma, kom je schommelen?’, kan ze natuurlijk niet weigeren.”

Leren Het bijzondere van de benadering van KOMPAN is dat zij een totaalconcept realiseren waarin ´leer´aspecten zijn opgenomen zoals natuureducatie.

29

Daar kunnen ouders, grootouders en kinderen met elkaar over praten. En zie daar, we hebben een omgeving die ons helpt vitaal te blijven, waar we iets leren en met elkaar contact hebben.

(medische) zorg consumeren. Des te langer senioren fit blijven, des te lager kunnen de zorgkosten blijven. Alleen al vanuit dit economische principe zou engagement van verzekeraars een logische zaak zijn.

Vitaliteitstuinen KOMPAN is één van de leidinggevende bedrijven als het gaat om het ontwerpen en bouwen van vitaliteitstuinen. Dit zijn inrichtingen die, hetzij in opdracht van een woonzorgorganisatie, hetzij op verzoek van de lokale overheid, al dan niet met steun van derden, worden gerealiseerd. Bij derden kan men denken aan de diverse fondsen die Nederland rijk is. Maar het zou op zich niet vreemd zijn als ook zorgverzekeraars een duit in het zakje doen. Immers, Nederlanders worden steeds ouder en zullen op den duur meer

Platform Active Ageing Kijkend naar de filosofie van KOMPAN en die van het Active Ageing platform, ligt samenwerking alleszins voor de hand. Beide organisatie streven naar behoud en versterking van de vitaliteit van senioren. Leeftijd is daarbij volgens Ank Duteweert geen determinant, maar de mentale instelling. “We willen senioren verleiden naar buiten te gaan en te bewegen. Hoe ze dat doen is minder belangrijk dan dát ze het doen.” Wij kunnen ons hier alleen maar bij aansluiten.

Tekst: Brenda Theunis Beeld: Yalp

ACTIVE AGEING NEDERLAND EN HANZEHEERD DE BONGERD REALISEREN BEWEEGPLEIN

VITALE OUDEREN SAMEN IN BEWEGING 30

Active Ageing Nederland maakt zich samen met zorginstellingen en gemeenten sterk voor de aanleg van beweegpleinen, ontmoetingsplekken en vitaliteitstuinen voor senioren. Doel is om ouderen zo lang mogelijk vitaal te houden en tegelijkertijd het risico op vereenzaming te verkleinen. Het eerste beweegplein is inmiddels aangelegd bij zorginstelling Hanzeheerd De Bongerd in Hattem (Gelderland).

Het afgelopen jaar is hard gewerkt om een beweegplein bij zorginstelling Hanzeheerd De Bongerd te realiseren. Hanzeheerd wil met de aanleg van het beweegplein een sportieve ontmoetingsplek realiseren, waar ouderen kunnen bewegen en recreëren. Het beweegplein met ontmoetingsfunctie is aangelegd op het terrein van de zorginstelling, op een steenworp afstand van het centrum van Hattem. Ouderen kunnen gebruik maken van het programma-aanbod, maar ook op eigen initiatief bewegen op het plein. Het bedrijf Yalp, specialist in beweegtoestellen en partner van Active Ageing Nederland, heeft een divers en inter­ actief aanbod van beweegtoestellen

geplaatst. Met name de Sona, een interactieve beweegboog die beweging op de speelvloer omzet in geluid, verleidt de senioren tot bewegen. Het beweegplein wordt binnenkort op feestelijke wijze geopend.

Beweegplein in opmars Active Ageing Nederland heeft in samenwerking met Yalp het concept Beweegpleinen ontwikkeld. Hiermee laat Active Ageing Nederland zien dat het mogelijk is de kwaliteit van leven van ouderen te verbeteren. Veel ouderen in Nederland bewegen te weinig. Zij voldoen niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen voor 55-plussers (dagelijks in totaal een half

uur matig intensief bewegen). Dit heeft een negatieve invloed op de gezondheid. Door de vergrijzing en de toe­ nemende zorgvraag wordt de preventie van gezondheidsproblemen steeds belangrijker. De aanleg van een beweegplein stimuleert ouderen om meer te bewegen en draagt op deze manier bij aan een gezonde leefstijl. Regelmatige lichaamsbeweging vermindert bij ouderen het risico op vallen, verbetert de balans, vergroot de zelfverzekerdheid, voorkomt en vermindert over­ gewicht en draagt bij aan een betere mobiliteit. Door het versterken van de grove en fijne motoriek bevorderen de oefeningen op het beweegplein bovendien de zelfredzaamheid van ouderen. Ook lijkt bewegen remmend te werken op het dementeringsproces. Bewegen op een beweegplein is niet alleen goed voor de gezondheid, maar

ook heel gezellig. Het beweegplein vormt een laagdrempelige, informele ontmoetingsplek. Samen bewegen is een makkelijke en prettige manier om mensen te ontmoeten. Het beweegplein voorkomt op deze manier dat ouderen in een sociaal isolement raken en het versterkt de sociale cohesie. De praktijk wijst uit dat de aanleg van een beweegplein een uitstekende manier is om het contact tussen mensen te versterken. Zo gaan gebruikers van een beweegplein ook andere dingen met elkaar doen, zoals de dagelijkse boodschappen en samen uit eten. Nederland krijgt dan ook steeds meer beweegpleinen.

Creatief financieren Voor de financiering van het beweegplein, is een groot aantal fondsen aangeschreven en zijn verschillende geldinzamelingsacties georganiseerd.

Inwoners van Hattem, lokale organi­ saties, leveranciers van de zorginstelling, de gemeente en Hanzeheerd zelf leverden een bijdrage. Met diverse acties, zoals een benefietdiner, een sponsorloop en deelname aan de Marathon des Sables (een woestijn­ marathon in Marokko) is een mooi bedrag bijeen gebracht. Dankzij bijdragen van Fonds NutsOhra, Oranje Fonds en Fonds Sluyterman van Loo lukte het Active Ageing Nederland uiteindelijk om de financiering voor het beweegplein rond te krijgen.

Meer informatie Het beweegplein bij Hanzeheerd De Bongerd in Hattem was een testcase, het project kan nu verder worden uitgerold. Neem voor meer informatie over het project Beweegpleinen contact op met Active Ageing Nederland, tel. 026 - 443 82 87.

Beweegpleinen Het project Beweegpleinen bestaat uit de volgende onderdelen: - Onderzoek naar haalbaarheid van het project: in kaart brengen van draagvlak. Doelgroep is nauw betrokken bij het project. - Voorlopige opzet en inrichting van het beweegplein: selectie van beweegtoestellen die direct aansluiten bij beleefwereld en fysieke mogelijkheden van ouderen. - Organisatie van de inkomsten: onderzoek naar provinciale en lokale subsidies, fondsen en sponsormogelijkheden. In de regel levert ook een gemeente en/of een zorginstelling een bijdrage. - Uitvoeringsfase: Aanleg van het beweegplein. Na de feestelijke opening start direct het programma-aanbod.

31

Tekst: Peter Smit Beeld: Kees van der Meer, QBMT

SPECIALIST IN ROBOTS SLUIT ZICH AAN BIJ PLATFORM VAN ACTIVE AGEING NEDERLAND

DE OPMARS VAN ZORA IN DE ZORG 32

Ze heeft een lengte van amper 60 centimeter, maar maakt op dit moment wel erg grote stappen. Zora is bezig aan een indrukwekkende opmars in de zorg. Het is de eerste robot ter wereld die door steeds meer zorginstellingen wordt gebruikt voor revalidatie, communicatie en animatie.

“Ja, ze doet het goed”, zegt Bjorn van Hijfte, COO van QBMT. Het bedrijf, dat is gevestigd in Oostende (België), timmert aan de weg met de speciale zorgrobot. “Zora kan veel, maar ze is geen vervanging van personeel. Koffie zetten of bedden opmaken doet ze niet. Ze is eigenlijk een mooie aanvulling. Zo kan ze bijvoorbeeld assisteren bij de fysiotherapie door oefeningen voor te doen en uit te leggen. De fysiotherapeut kan dan mensen individueel helpen bij de oefeningen.”

En als Zora gaat dansen, dan krijgt ze bij veel mensen de handen op elkaar. Populaire nummers zijn onder meer Gangnam Style en de Macarena. Maar ook de bewegingen bij het liedje ‘Ik krijg een heel apart gevoel van binnen’ van Corry Konings vallen in de smaak. Ook zitdansen en dansoefeningen die aanzetten tot bewegen zijn geprogrammeerd.

Afkorting De naam Zora is een afkorting die staat voor Zorg, Ouderen, Revalidatie en Animatie. Zora is volledig programmeerbaar en ze kan zien, horen, bewegen en reageren. En, ze heeft een grote aaibaarheidsfactor. Van Hijfte: “Zora wordt vooral ingezet in zorginstellingen. Ze kan helpen revalideren, maar is er ook voor de gezelligheid. Ze kent veel dansjes en kan bijvoorbeeld geheugenspelletjes of bingo spelen. Ook kunnen mensen raden welke sport Zora nabootst.” Veel zorginstellingen hebben inmiddels een Zora aangeschaft. Een voorbeeld is het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht. Daar wordt Zora ingezet bij ontspannings- en bewegingsactiviteiten en om dwaalgedrag tegen te gaan. Het kan gebeuren dat een bewoner ’s nachts aan het dwalen is omdat hij denkt dat hij

33

naar zijn werk moet. Als die persoon dan voorbij Zora loopt, die op de wandelgang wordt gestationeerd, zal zij dit detecteren en in eerste instantie proberen om die persoon uit zijn denkpatroon te halen door hem aan te spreken en aan te manen terug te keren naar de kamer. Op hetzelfde moment krijgt de therapeut een signaal op de tablet en kan er worden ingegrepen indien nodig. De ogen van Zora zijn bovendien kleine camera’s, zodat personeel op afstand altijd mee kan kijken.

zoals we die nu kennen. Ook is het steeds belangrijker om de kosten in de hand te houden en langer zelfstandig te wonen. Technologie kan worden ingezet om taken uit handen te nemen. En dan komen robots niet in plaats van de zorg door mensen, maar naast de zorg door mensen.

Van Hijfte: “Het is belangrijk dat zowel de bewoners als het personeel de voor-­ delen van Zora zien. En als een zorg­ instelling de robot wil aanschaffen, dan kijken we samen naar de programmering. Ook verzorgen we trainingen voor het personeel dat Zora gaat in­zetTechnologie ten bij activiteiten. Een goede voorbe­In de komende jaren zijn er allerlei maatschappelijke en technische redenen reiding is uiteindelijk het halve werk.” waarom robots interessant worden in QBMT is onlangs partner geworden het dagelijkse leven. Nederland heeft van Active Ageing Nederland. te maken met een sterke vergrijzing. Meer informatie over Zora is te vinden Straks zijn er niet genoeg mensen op www.activeageing.nl. beschikbaar om de zorg te verlenen

Tekst: Peter Smit Beeld: VitalinQ

WELKOMLIFE HEALTH COACH BINNENKORT BESCHIKBAAR

GEZONDE LEEFSTIJL BINNEN HANDBEREIK 34

Active Ageing Nederland introduceert binnenkort de WelkomLife Health Coach. Dit is een digitale gezondheidscoach waarmee gebruikers 24 uur per dag toegang hebben tot een gezonde leefstijl. Deze applicatie wordt toe­gevoegd aan de website van WelkomLife, het nieuwe consumenten­ platform van Active Ageing Nederland.

De WelkomLife Health Coach is ontwikkeld door VitalinQ, dat zich eerder dit jaar als hoofdpartner aansloot bij het platform van Active Ageing Nederland. Bezoekers kunnen de digitale coach binnenkort (tegen betaling) activeren op de website www.welkomlife.nl. Naast de web­ applicatie is de coach ook beschikbaar als app voor mobiel of tablet. Hierdoor kunnen mensen op een zeer laagdrempelige manier en op elk moment van de dag van de coach gebruik maken.

Regie over eigen gezondheid Aan de hand van praktische en wetenschappelijk gevalideerde adviezen geeft de coach mensen de regie over hun eigen gezondheid. Ze maken een persoonlijk profiel aan en zetten vervolgens samen met de coach een belangrijke stap naar een gezonde leefstijl, die is afgestemd op de persoonlijke situatie en de persoonlijke voorkeuren. “De WelkomLife Health Coach geeft de website van WelkomLife toegevoegde waarde”, zegt Peter Smit, directeur van Active Ageing Nederland. “Gezondheid is een belangrijk thema, waar we allemaal mee bezig zijn. Vooral nu we steeds meer beseffen dat veel gezondheidsproblemen samenhangen met onze leefstijl en de kwaliteit van onze leefomgeving. Aandacht voor voeding,

gezonde eetgewoonten en bewegen is daarom van onschatbare waarde. Want wie bewust eet en voldoende beweegt zit beter in zijn vel en voelt zich gezonder en vitaler.”

Persoonlijke situatie Hoe maakt iemand bewust en verantwoorde keuzes? Hoe komt iemand tot een gezonde leefstijl die past bij de eigen voorkeuren en bij de persoonlijke situatie? Van alle kanten krijgen we informatie over zaken die met onze gezondheid te maken hebben. Maar hoe waardevol die informatie soms ook is, de persoonlijke situatie blijft vaak onderbelicht. De WelkomLife Health Coach laat zien dat het ook anders kan. Gebruikers stellen hun eigen profiel samen en formuleren hun eigen doelen en wensen. Hierbij wordt rekening gehouden met de persoonlijke voor­ keuren, achtergronden, doelen, allergieën en ziektebeelden. Met één muisklik brengt de WelkomLife Health Coach de gezondheidssituatie van elke individuele deelnemer in beeld. Op elk gewenst moment van de dag, inclusief extra informatie en handige tips.

Gedragsverandering Smit: “Met hulp van de digitale coach nemen deelnemers de regie over hun

35 eigen gezondheid. Op een laagdrempelige manier wordt men op weg geholpen om gezonder te leven of om gezond te blijven. Hierbij ontstaat gaandeweg bewustwording over de invloed van de leefstijl op de gezondheid. Met die bewustwording wordt, indien nodig, het fundament gelegd voor gedragsverandering.” Bij de digitale coach wordt een profiel aangemaakt aan de hand van een korte vragenlijst. Op basis van de antwoorden hebben deelnemers al snel een goed inzicht in de gezondheid en de leefstijl. Anders gezegd: deelnemers krijgen voldoende input om doelen te stellen. Vervolgens assisteert en stimuleert de digitale coach de deel­ nemers met een helder stappenplan om de gestelde doelen daadwerkelijk te bereiken. Op maat gemaakte infor­matie dus, afgestemd op de gezondheid en de persoonlijke wensen. Deelnemers bepalen zelf welke gegevens zij willen vastleggen. De coach assisteert, informeert en motiveert om de gestelde doelstellingen te bereiken.

Eigen label Via www.welkomlife.nl kunnen mensen de gezondheidscoach activeren. Maar het kan ook zijn dat andere samenwerkingspartners van Active Ageing Nederland de coach onder een eigen naam (en huisstijl) willen introduceren bij hun klanten of leden. Ook dat kan. Active Ageing Nederland maakt dan een aparte applicatie die helemaal aansluit op de wensen van de klant. Smit: “We hopen dat veel mensen de digitale coach via WelkomLife in gebruik nemen. Dat kan ook onder het label van een bedrijf of een zorgverzekeraar. Het allerbelangrijkste is dat mensen de coach gaan gebruiken.” Achter de WelkomLife Health Coach staat een team van diëtisten, lifestylecoaches, fysiotherapeuten, andere paramedici en software engineers. De digitale coach is ontwikkeld met (financiële) steun van de Europese Gemeenschap, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en de provincie Groningen.

Tekst: Hans Rebers Beeld: Fonds NutsOhra

EEN DUURZAAM EFFECT OP DE VEERKRACHT EN KWALITEIT VAN LEVEN VAN ALLEENSTAANDE, KWETSBARE OUDEREN

MEER VEERKRACHT, LANGER THUIS! 36

Het programma ‘Meer Veerkracht, Langer Thuis’ van Fonds NutsOhra heeft van 2015 tot en met 2017 12 miljoen ter beschikking voor het vergroten van de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven van alleenstaande ouderen met één of meer beperkingen. Programmaleider Ineke Jonker: “Op een fijne manier langer thuis betekent blijven meedoen en bewegen.”

In Nederland zijn er op dit moment ongeveer 300.000 ouderen die zelfstandig wonen, maar zich vanwege het wegvallen van hun partner, een fysieke of mentale beperking, financiële problemen en/of het ontbreken van een sociaal netwerk in een kwetsbare situatie bevinden. De Nederlandse overheid stuurt bovendien aan op zelfredzaamheid en hulp van mantel­ zorgers en vrijwilligers in de zorg voor senioren. De verwachting is dan ook dat de groep alleenstaande ouderen die zelfstandig thuis woont in 2030 naar 600.000 gegroeid is. “De gezondheid en kwaliteit van leven van deze groep ouderen staat onder druk”, aldus Ineke Jonker, programmaleider ‘Meer Veerkracht, Langer Thuis’

Voorbeeldproject: MeeDoen Het project MeeDoen leert senioren zelf activiteiten organiseren en uitvoeren. Van meet af aan zijn de senioren aan zet. Vitale en ambitieuze senioren nemen de lead. Zij worden naar het eigenaarschap geleid door specifieke begeleidende inzet van een krachtcoach van stichting Radar WMO. Ook het Wijkpastoraat en het gezondheidscentrum zijn bij het project in Rotterdam betrokken. Het beoogde resultaat is een collectief van acht senior ambassadeurs die de organisatie en uitvoering van activiteiten voor 120 senioren, waaronder alleenstaande ouderen met een beperking op zich nemen. Ze voeren binnen een jaar 80 procent van het door hen opgestelde MeeDoen-programma uit.

van Fonds NutsOhra. “Door bijvoorbeeld een fysieke beperking, ontstaan al snel problemen op andere gebieden. Als de drempel fysiek al zo hoog is, wordt deelnemen aan sociale activiteiten een lastige opgave. Terwijl juist het actief blijven ervoor zorgt dat langer thuis op een zo prettig mogelijke manier kan. Daarom zet Fonds NutsOhra zich in om de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven van deze groep ouderen te vergroten. Dit doen we onder meer door het financieren van projecten die ervoor zorgen dat deze ouderen meer bewegen en meedoen aan sociale activiteiten. We willen daarbij vernieuwing stimuleren en successen breder in Nederland verspreiden.”

37

Ga de wijk in! Om dit doel te bereiken heeft het programma 12 miljoen euro ter beschikking. Tot en met 2017 zijn er in totaal vijf momenten (‘calls for proposal’) waarop een aanvraag ingediend kan worden. De eerste twee rondes zijn al achter de rug, de volgende call opent begin 2016. Jonker: “Ik verwacht dat we ons in de derde call vooral op vernieuwing gaan richten. Op onze website komt dan de calltekst waarin uitgelegd staat aan welke voorwaarden een aanvraag moet voldoen. We vinden het bijvoorbeeld

erg belangrijk dat de ouderen vanaf de opzet betrokken zijn bij het project. Tot op heden zijn het vooral stichtingen en welzijnsinstellingen die hun aan­vraag ingewilligd hebben gezien, maar ook zorginstellingen, verenigingen en bedrijven (onder voorwaarden) maken kans op financiering. Mijn advies aan hen is om geen projectplan te bedenken vanachter het bureau, maar de wijk in te gaan en te luisteren naar de ouderen. Het wel of niet slagen van een project kan van heel kleine dingen afhankelijk zijn. Ouderen kunnen als geen ander mogelijke drempels aangeven.”

In de kadertekst leest u een aansprekend voorbeeld van het vernieuwende project ‘MeeDoen’ waarbij ouderen zelf eigenaar worden van een activiteitenprogramma. Maar ook bijvoorbeeld vernieuwende manieren om te gaan bewegen en ideeën voor nieuwe diensten voor ouderen maken kans, aldus Jonker. “Het gaat erom dat we met de projecten die binnen dit programma worden gerealiseerd, een beweging in gang zetten, die op termijn een duurzaam effect heeft op de veerkracht en kwaliteit van leven van alleen­staande, kwetsbare ouderen.”

Na de eerste ronde zijn er 14 projecten die financiering toegekend hebben gekregen. In november worden de projecten uit de tweede call beoordeeld.

Meer informatie over het programma ‘Meer Veerkracht, Langer Thuis’ vindt u op www.fondsnutsohra.nl/meer_ veerkracht_langer_thuis

Ineke Jonker

.

Tekst: Joery Wildekamp

LANG(ER) LEVEN ZONDER ZORGEN

38

Beeld: ServiceResidentie Molenwijck

SERVICERESIDENTIE MOLENWIJCK BIEDT BEWONERS VEEL COMFORT, ZORG EN SERVICES

Het lijkt te mooi om waar te zijn, maar het is geen sprookje. Service­ Residentie Molenwijck in Loon op Zand telt opvallend veel vitale 80-plussers die aantonen dat het mogelijk is om lang(er) te leven door behoud van sociale contacten, actief te blijven en gezond te leven. Reden genoeg voor een bezoek aan de gemeente die vooral bekend is geworden door De Efteling. Directeur Albert Dolmans van ServiceResidentie Molenwijck zegt: “De bewoners voelen zich hier veilig en gerespecteerd en behouden de regie over hun eigen leven.”

Wie bij ServiceResidentie Molenwijck naar binnen gaat, waant zich in een luxueus hotel. Vlakbij de receptie is een sfeervol restaurant met een terras dat uitzicht biedt op een grote vijverpartij. Verder herbergt de residentie een Grand Café, een kapsalon, een massagesalon, een schoonheidssalon, een fitnesszaal, een wellnessruimte, een huiswinkel, een bibliotheek, een devotieruimte en een internetcafé. De logeerkamers voor familieleden van de bewoners zijn echter de enige (slaap)kamers die aan een hotel doen denken. De accommodatie bestaat uit circa 150 ruime twee- en driekamer­ appartementen waar de bewoners naar volle tevredenheid wonen.

Breed pakket aan services Dolmans: “Mensen kunnen hier com­ fortabel wonen in een stijlvolle am­ biance en op vijfsterren niveau. Wij doen het als organisatie goed als de bewoners het naar hun zin hebben. In die zin is ServiceResidentie Molenwijck vergelijkbaar met een hotel. Wij staan garant voor volledige privacy, geheel zelfstandig en zorgeloos wonen in een prettige omgeving. Daarbij bieden wij de bewoners een breed pakket aan services. De zelfredzaamheid van de bewoners wordt zoveel mogelijk gestimuleerd.” De vergelijking met een hotel doet Dolmans goed. De directeur, die in de zomer van 2011 bij ServiceResidentie Molenwijck in dienst trad, heeft zelf

Albert Dolmans

jarenlang bij tophotels gewerkt. Daarna kwam hij via verschillende functies bij de overheid terecht in de zorgsector. “Bewoners zijn bij ons in goede handen. Als zij hun intrek nemen in ServiceResidentie Molenwijck, dan hoeven zij niet meer te verhuizen als ze bijvoorbeeld meer zorg nodig hebben. Wij bieden alle zorg die de bewoners nodig hebben, 24 uur per dag en 7 dagen per week. Dat is een geruststelling voor de bewoners en voor hun familie.”

Volop activiteiten De kans is klein dat bewoners zich gaan vervelen. Naast de voorzieningen zijn er volop activiteiten die Service­ Residentie Molenwijck of de bewoners zelf organiseren. Zo zijn er maar liefst een stuk of dertig commissies voor en door bewoners. Er is elke week o.a. een bridgedrive, een handwerkmiddag, een spelletjesavond, gymnastieklessen en teken- en schilderlessen. Biljarten is dagelijks mogelijk in het Grand Café en er is ook een zangkoor. En als het mooi weer is, dan zijn veel bewoners buiten actief. Ze maken een wandeling door de tuin, spelen jeu de boules of ontmoeten elkaar op één van de buitenterrassen. Naast de wekelijkse activiteiten zijn er ook bijzondere gelegenheden, zoals concerten, toneelvoorstellingen en lezingen. En door het jaar heen gaan de bewoners ook samen op stap. Dat kan een excursie met een bus zijn, een bootreis of een bezoek aan een museum, een theater of een modeshow.

39

Dolmans: “De bewoners organiseren zelf veel sociale activiteiten. Service­ Residentie Molenwijck biedt de randvoorwaarden om dit mogelijk te maken.”

aldus Dolmans. “Alle appartementen hebben een balkon, goed sanitair, een volledig uitgeruste keuken en twee bergingen. Bovendien zijn alle kamers voorzien van personen- en brand­ alarmering.”

Zorg

40

ServiceResidentie Molenwijck biedt een breed scala aan zorg en per zorggebied is er een eigen functionaris die op de hoogte is van alles rondom de betreffende problematiek. Op de loonlijst staan zogeheten aandachtsfunctionarissen op het gebied van dementie, Parkinson, longproblemen, diabetes, wondverzorging en medicatie. Dolmans: “Bewoners ontvangen het juiste advies en krijgen directe zorg binnen handbereik. Deze werkwijze sluit aan op onze visie, waarbij wij professionele zorg en persoonlijke aandacht voorop stellen. Mede hierdoor kunnen wij alle zorg bieden die be­ woners nu of in de toekomst nodig hebben.”

Appartementen De pakweg 150 appartementen in ServiceResidentie Molenwijck zijn verdeeld over verschillende gebouwen die direct met elkaar zijn verbonden. Alle appartementen hebben uitzicht op de vijver of op de parkachtige tuin. De oppervlakte van de woonruimtes varieert van 60 tot 150 vierkante meter. “Bewoners kunnen hun woningen helemaal naar eigen smaak inrichten, zodat zij zich hier snel thuis voelen”,

Een bijzondere plek in de residentie is de zogeheten devotieruimte, een locatie die op verzoek van bewoners is gerealiseerd. Dolmans: “Service­ Residentie Molenwijck streeft geen kerkelijke signatuur na. Maar het is wel belangrijk dat bewoners die dat wensen, aandacht aan hun geloof kunnen schenken. In de devotieruimte kunnen bewoners terecht voor een moment van bezinning. Men kan deze ruimte op elk moment bezoeken en wekelijks vindt er een viering plaats.”

Dagverse producten Stefan Roestenburg, de chef-kok van Molenwijck, bereidt samen met zijn team dagelijks diverse driegangen­ menu’s en de dieetvariaties daarop. De maaltijd wordt ’s middags geserveerd in het restaurant of ’s middags of ’s avonds in het eigen appartement. Dolmans: “De bewoners kunnen hun menu zelf kiezen. Elke week kunnen zij een selectie maken uit verschillende componenten. Zij stellen daarmee zelf voor elke dag een maaltijd naar wens samen. Alles wordt bereid met dag­ verse producten. Gezonde voeding is immers van groot belang.” Twee keer per maand biedt Service­ Residentie Molenwijck de bewoners

een ‘table d’hôte’ aan. Dit staat voor gezellig tafelen in een ongedwongen sfeer. De bewoners kunnen dan aanschuiven aan één lange tafel, zoals dat in Frankrijk ook vaak gebeurt. En enkele malen per jaar is er een uitgebreid feestelijk diner met een bepaald thema voor bewoners en hun eventuele gasten, geserveerd in de sfeervolle Fons Kleintjeszaal. De tafels zijn extra feestelijk ingedekt.

41

Leven zonder zorgen ServiceResidentie Molenwijck heeft zich als doel gesteld om haar bewoners een ‘Leven zonder zorgen’ te bieden. En daarin slaagt de instelling al sinds de officiële opening van de accommodatie in 1978. De zorg was in die tijd slechts beperkt aanwezig, vooral vanwege de jonge generatie bewoners die gemiddeld ongeveer 70 jaar waren. Tegenwoordig zijn de bewoners gemiddeld ouder dan 80 jaar. Door de toename van de gemiddelde leeftijd nam ook de zorg toe. Dolmans: “We laten in Molenwijck zien dat het ook op hoge leeftijd mogelijk is zelfstandig te blijven wonen in een eigen woning. Om vitaal te blijven is het van belang dat ouderen veel be­ wegen, gezond en lekker eten, deel uitmaken van een sociale omgeving en een dagdoel hebben. Het bieden van services waarbij met de nog beschikbare energie het maximale uit de dag gehaald kan worden, draagt bij aan het gevoel van geluk bij ouderen.”

En: “De ouder wordende mens heeft behoefte aan zekerheid en wil zijn zelfbeschikking behouden. De maatschappelijke omgeving wordt steeds complexer en de veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Service­ Residentie Molenwijck wil een vertrouwde en veilige omgeving blijven bieden. Met kwaliteit, maar ook met aandacht voor persoonlijk en hartelijk contact, een sfeervolle ambiance en een scala aan activi­teiten.”

Hoofdrol voor medewerkers Volgens Dolmans spelen medewerkers een hoofdrol in de succesformule van ServiceResidentie Molenwijck. “Ze zijn het hart van de organisatie. Medewerkers kennen alle bewoners bij naam en kennen hun historie. Wij inspireren elkaar waardoor de talenten die we hebben, worden gebruikt in ons werk ten behoeve van de bewoners. We zijn open en transparant in onze communicatie en hebben

aandacht voor elkaar. Dat geeft een goede sfeer in het werk.” “We hebben onze HRM-visie vertaald in ‘werken zonder zorgen’. Dat blijkt een goede basis te zijn voor een prettige en duurzame samenwerking. Onze medewerkers zijn professionals die een groot vertrouwen genieten. Wij vinden het allen vanzelfsprekend dat kwaliteit, service en dienst­ verlening hoog in het vaandel staan.”

Tekst: Geert Geujen Beeld: Green Liz

NIEUW VERWARMINGSSYSTEEM VERLAAGT ENERGIEREKENING WOONZORGLOCATIES

WOONZORGINSTALLATIES VERWARMEN ZONDER GAS? 42

Energiekosten vormen grote uitgaven van woonzorgorganisaties. Een nieuw systeem voor centrale verwarming en warm tapwater kan de instellingen helpen hun gasverbruik drastisch te verlagen. Na enkele succesvolle projecten in Duitsland, komt de zogeheten Power Kombi Moduleinstallatie (PKM) op de Nederlandse markt. Gasbesparingen van zo’n 80 tot 90 procent zijn mogelijk. Voor een woonzorglocatie met een gemiddeld gasverbruik van 100.000 m3 betekent dat een jaarlijkse besparing van circa € 60.000,-.

Een in Duitsland ontwikkeld thermisch systeem waarmee gebouwen kunnen worden verwarmd en voorzien van warm tapwater, verovert langzaam de markt. Het hybride systeem bestaat uit een combinatie van één of meerdere luchtwarmtepomp-solarboilers en zonnepanelen die zowel warm water als groene stroom (PV-T-panelen) produceren. Het mooie van het systeem is dat overdag, als de zon schijnt, het geproduceerde warme water de solarboilers voedt en de elektriciteit voldoende is om de luchtwarmte­ pompen aan te drijven. Het aantal PV-T-panelen wordt zodanig gekozen dat de gemiddelde hoeveelheid opgewekte stroom op jaarbasis netto even groot is als het verbruik van het gehele PKM-systeem.

Verwarming ’s nachts Logische vraag is hoe het systeem ’s nachts werkt, als er geen zon is en dus ook geen eigen stroomproductie. Doordat de PV-T-panelen op het elektriciteitsnetwerk zijn aangesloten wordt het overschot aan groene stroom overdag aan het elektriciteitsnetwerk geleverd en ’s nachts weer als het ware ‘teruggehaald’. Dit principe heet ‘salderen’ van stroomlevering en -inkoop. Het is vergelijkbaar met de zonnepanelen van particulieren. De zonnepanelen op het dak produceren overdag doorgaans meer stroom dan het huishouden zelf verbruikt. Dit teveel gaat via het energiebedrijf naar het landelijke elektriciteitsnet. Als de panelen ’s nachts geen stroom meer produceren, neemt men weer stroom af. Elektriciteitsverbruik en -productie zijn ongeveer in evenwicht. Althans, men betaalt alleen voor de stroom die men op jaarbasis netto verbruikt.

Gasbesparing en duurzaamheid De energiekosten vormen anno 2015 nog steeds een fikse uitgavenpost van woonzorgorganisaties. Als men op de uitgaven voor aardgas kan bezuinigen, is dat meer dan welkom. Het gaat immers om substantiële bedragen. Verder is het zo dat deze instellingen

43

met systemen, zoals PKM, bijdragen aan het milieu. Er hoeven minder fossiele brandstoffen te worden verbruikt, en de CO2-uitstoot gaat bij een besparing van 80.000 m3 gas met ongeveer 146 ton omlaag.

Groene labels en imago De zorg in Nederland is ingrijpend gewijzigd. Er is druk ontstaan op de exploitatie van woonzorgcentra door de toegenomen concurrentie. Iedereen vist in dezelfde cliëntenvijver, die niet groter wordt, ook al groeit het aantal senioren. De ouderen moeten immers zo lang mogelijk thuis blijven wonen. In deze context gaan, naast de centrale aspecten van de kwaliteit van de zorg,

ook steeds meer andere kenmerken van woonzorginstellingen een rol spelen. Vaak zijn het de kinderen van cliënten die informatie inwinnen over een tehuis voor ‘vader of moeder’. En die hebben, meer dan vroeger, ook oog voor aspecten van duurzaamheid van een instelling. Zij kijken naar de vraag of een organisatie gebruik maakt van verantwoord gemaakte producten en voedingsmiddelen, maar ook hoe duurzaam het gebouw en energievoorziening zijn. Kortom, ‘groene’ woonzorgorganisaties zullen steeds vaker een streepje voor hebben op de concullega’s. Investeringen in innovatieve en milieuvriendelijke thermische systemen kunnen daar zeker bij helpen.

Tekst: Hans Rebers Beeld: Active Ageing Nederland

GEMEENTEN ZETTEN STEEDS MEER IN OP DE PROMOTIE VAN EEN ACTIEVE LEEFSTIJL

DOORKIJK NAAR 2016 44

Voor welke uitdagingen staan gemeenten in 2016 als het gaat om het bevorderen van gezond en zelfstandig oud worden binnen hun gemeentegrenzen? Waar liggen de kansen en waar de knelpunten? Maaike Schneider van ’s-Hertogenbosch en Marjon Rijnart van Breda werpen een blik in de nabije toekomst en benadrukken het belang van preventie en de promotie van een actieve leefstijl.

Het aantal senioren in Nederland neemt toe en dit wordt ook gevoeld binnen de gemeentegrenzen. Volgens Maaike Schneider, consulent sport en bewegen 50PLUS bij de gemeente ’s-Hertogenbosch, is het de uitdaging de vele tinten grijs binnen de gemeente in beweging te houden. “Ondanks pijnlijke bezuinigen en problemen met de co-financiering van onze Buurtsportcoaches 50 PLUS, blijven we vanuit Sport & Recreatie gericht op de mogelijkheden.” Daarbij verschuift de aandacht volgens Schneider steeds meer naar de promo-

tie van een actieve leefstijl voor senioren. “Daarom is ook de samen­ werking binnen het sociale domein een wijkgericht speerpunt. Dat betekent dat onze Buurtsportcoach 50 PLUS aanwezig is bij de huisartsenpraktijk op het moment dat de senioren hun jaarlijkse griepprik komen halen. Naast de prik die ze krijgen, verleiden we de bezoekers op een directe en uitnodigende wijze om ter plekke ook zelf te prikken, namelijk een datum wanneer zij aan een beweegactiviteit mee gaan doen! Met (zorg)partners werken we aan beweegprogramma’s voor mensen met beginnende demen-

tie. Samen met de fysio’s testen we de fitheid van senioren. Aansluitend stimuleren we inactieve 50-plussers tot deelname aan een beweegpakket op maat en naar keuze. Tijdens onze Sportspreekuren in de wijkpleinen behandelen we individuele hulpvragen. En onze rolmodellen, de actieve veerkrachtige senioren, hopen we als ‘Citytrainers’ te kunnen binden, waardoor zij voor leeftijdsgenoten meer bewegen in de wijken kunnen organiseren al of niet bij een vereniging. Ook in 2016 alle hens aan dek!” Ook in Breda ligt de nadruk steeds meer op het actief krijgen en houden van senioren. “Als je ouder wordt of beperkingen ervaart, helpt voldoende lichamelijke beweging om langer soepel en fit te blijven en minder afhankelijk te zijn van zorg en hulp”, aldus Marjon Rijnart, adviseur Wonen en Samenleven bij de gemeente Breda. “Helaas is een omgeving die uitnodigt tot een gezonde leefstijl of mensen beschermt tegen vallen of ziekten niet voldoende. Het gaat ook om een goed toegankelijke inrichting van de openbare ruimte. Daarom zet de gemeente zich met de aanpak ‘Geschikt wonen voor Iedereen’ zoveel mogelijk in voor een goede toegankelijkheid van de openbare ruimte en publieke voorzieningen, veilige fiets- en wandelroutes, plekken voor spel en ontmoeting, beweegtuinen et cetera. Hierdoor kunnen kwetsbare groepen meedoen en bewoners zelf inbreng hebben. Deze opgave krijgt extra accent door

de vergrijzing en de tendens dat men langer zelfstandig blijft wonen.” “De gemeente Breda faciliteert ook in 2016 preventie en gezondheidsbevordering onder ouderen”, vervolgt Rijnart. “Dat gebeurt onder meer door het informatief huisbezoek onder kwetsbare ouderen vanaf 75 jaar gericht op vroegsignalering, bewustwording en kennisoverdracht ten aanzien van factoren die de zelfredzaamheid kunnen bedreigen of bevorderen. Ook het terugdringen van eenzaamheid bij ouderen is een belangrijk speerpunt. Ongewenste chronische eenzaamheid bedreigt de gezondheid. Dit leidt meer dan gemiddeld tot een beroep op vroegtijdige professionele zorg- en hulpverlening.” Rijnart plaatst de initiatieven op het gebied van preventie en promotie van een actieve leefstijl in een brede maatschappelijke context. “Eind 2014 heeft de gemeente Breda zich, samen met veel West-Brabantse gemeenten, verbonden aan het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is gezondheid…’, omdat ook de gemeente Breda van mening is dat de gezondheid van mensen in Nederland nog veel beter kan. Het verbeteren van de gezondheid draagt bij aan de kwaliteit van leven, maar ook aan een vitalere maatschappij en economie. Een brede aanpak gericht op preventie is hierbij het uitgangspunt, waarbij de gezamenlijke inzet van maatschappelijke partners en gemeente onmisbaar is.”

45

WHO: “70 IS NOG NIET OVERAL HET NIEUWE 60”

NIEUWE CIJFERS OVER ACTIVE AGEING 46

47

Volgens een nieuw rapport van de World Health Organization (WHO) zal de wereldbevolking er in 2050 totaal anders uitzien dan nu. Er zullen dan meer 60-plussers zijn dan jongeren onder de 15 jaar. Circa 20 procent van de wereldbevolking zal ouder zijn dan 60 jaar. En voor elke 65-plusser zullen er maar vier mensen nog tot de actieve beroepsbevolking behoren.

Op dit ogenblik zijn er op de wereld 629 miljoen mensen ouder dan zestig. In 2050 is dat aantal verdubbeld en in 2150 zullen de 60-plussers een derde van de wereldbevolking uitmaken. Ook de gemiddelde leeftijd van de wereldbevolking zal fors stijgen. Op dit ogenblik is die leeftijd 26 jaar. Tegen 2050 wordt dat 36 jaar. 10 procent van de ouderen is nu 80-plusser. In 2050 zal dat 20 procent zijn. “Door de vooruitgang in geneeskunde worden mensen, zelfs in de armste landen, steeds ouder”, aldus dr. Margaret Chan, directeur-generaal van de WHO. “Het is nu taak om te zorgen dat deze extra jaren gezond, zinvol en waardig doorgebracht kunnen worden.” In tegenstelling tot wat gedacht werd, constateert het rapport ‘World report on ageing and health 2015’, dat er weinig bewijs is dat de huidige generatie ouderen in een

betere gezondheid verkeert dan hun ouders. “Helaas, 70 is dus nog niet overal het nieuwe 60”, zegt dr. John Beard, directeur van de afdeling ‘Ageing and Life Course’. “Maar het zou kunnen, en het zou moeten.” De mensen die dit wel zo ervaren, zijn volgens de WHO afkomstig uit meer bevoordeelde segmenten van de samenleving. “Voor mensen uit kansarme milieus, die in armere landen wonen en met de minste kansen en de minste middelen, geldt dit nog niet”, aldus dr. Beard. Het rapport benadrukt dat regeringen ervoor moeten zorgen dat beleid oudere mensen in staat stelt om te blijven deelnemen aan de samenleving. Ook moeten ze zich ervoor inzetten dat de onrechtvaardigheden die vaak ten grondslag liggen aan een slechte gezondheid op oudere leeftijd verminderd worden.

Tekst: Hans Rebers

FOCUS OP DE KWALITEIT VAN LEVEN

48

Beeld: Marjolein Annegarn

HOOGLERAAR LISETTE DE GROOT OVER DE INVLOED VAN VOEDING OP HET VEROUDERINGSPROCES

Lisette de Groot is hoogleraar Voeding van de Oudere Mens aan de Wageningen Universiteit. In het Europese project NU-AGE onderzoekt zij samen met gelijkgestemde weten­schappers de invloed van een gezond voedingspatroon op de kwaliteit van leven van 65-plussers. De nadruk ligt hierbij niet op het tegengaan van ziekten, maar op het behoud van cognitieve en fysieke functionaliteit.

Al meer dan 27 jaar houdt Lisette de Groot zich bezig met onderzoek naar de vraag hoe voeding bij de oudere mens kan bijdragen aan een betere gezondheid. In Nederland is zij op dit gebied inmiddels dé wetenschappelijke autoriteit. De Groot is sinds 2005 persoonlijk hoogleraar aan de Wageningen Universiteit, de universiteit waar ze ook gestudeerd heeft. De Groot: “Na mijn studie Voeding van de Mens, met een fysiologische focus, ben ik in Wageningen gebleven. Eerst om bij de vakgroep Fysiologie bij Mens en Dier promotieonderzoek te doen, later om me bij de vakgroep Humane Voeding te richten op de invloed van voeding op het verouderingsproces en de voeding van de oudere mens.”

NU-AGE Momenteel ligt een deel van de focus van De Groot op het Europese project NU-AGE. Het doel van dit vijfjarige project is om de gezondheid en levenskwaliteit van 65-plussers te verbeteren door het tegengaan van ‘inflammageing’ middels een gezond voedingspatroon. “Het begrip ‘inflammageing’ is geïntroduceerd door immunoloog en NU-AGE projectcoördinator professor Claudio Franceschi van de universiteit van Bologna”, aldus De Groot. “Het is een samenstelling van ‘inflammation’, wat ontsteking betekent, en ‘ageing’. ‘Inflammageing’ is de leidende ver­ ouderingstheorie achter deze studie, en stelt dat in een mensenleven op cel- en weefselniveau allerlei aan

ontsteking gerelateerde, kleine beschadigingen ontstaan. In de loop der jaren stapelen deze zich op, wat leidt tot veroudering en een mindere gezondheid. In NU-AGE onderzoeken we hoe we door een gezond voedingspatroon dit proces van ‘inflammageing’ en de gevolgen ervan op cel- en weefselniveau kunnen terugdringen. Hiermee voorkom je het functieverlies dat met dit proces gepaard gaat.”

Terug in de tijd NU-AGE is een logische volgende stap in het onderzoek naar de relatie tussen voeding en veroudering. Om het onderzoek goed te kunnen begrijpen, neemt Lisette de Groot ons mee terug in de tijd. In 1988 werd de toen 28-jarige promovendus door professor Hautvast van de vakgroep Humane Voeding gevraagd om samen met professor Van Staveren mee te helpen met het opzetten van de Nederlandse tak van het Europese SENECA-onderzoek. “Het onderzoek naar de relatie tussen voeding en gezondheid van ouderen stond nog echt in zijn kinderschoenen. Nationale en internationale voedingsrichtlijnen voor mensen boven de 65 jaar waren er nauwelijks. Het feit dat we eigenlijk zo weinig wisten van deze populatie maakte mij enorm nieuwsgierig en dus heb ik het aanbod aanvaard.” De observationele SENECA-onder­ zoeken leerden dat voeding inderdaad ook voor de gezondheid van ouderen van belang is, en dat de aandachts­

49

50

punten met name zitten bij vitamine D, vitamine B12 en eiwit. “Met deze kennis zijn we in vervolgstudies in verpleeg- en verzorgingstehuizen gaan onderzoeken hoe door het verbeteren van de inname van vitamine D, B12 en eiwit, het cognitieve en fysieke functioneren van ouderen verbeterd kan worden. Hierbij lag de nadruk op het functioneren van de spieren (voorkomen sarcopenie), botten (voorkomen osteoporose), het brein (voorkomen cognitieve achteruitgang) en het voorkomen van de vermindering van eetlust.”

Het hele voedingsplaatje De aandacht in onderzoek is in de loop der jaren dus verschoven richting aandacht voor functionaliteit en kwaliteit van leven. NU-AGE gaat verder op deze ingeslagen weg. “Met het belangrijke onderscheid, dat we ons nu niet richten op één of twee voedingsstoffen, maar op het voedingspatroon, het hele voedingsplaatje.” Voor het onderzoek zijn vijf Europese interventiecentra benoemd, naast Wageningen zijn dat Norwich, Warschau, Bologna en Clermont-Ferrand. Per locatie worden er 250 gezonde

ouderen in de leeftijdscategorie van 65 tot 79 jaar bij de studie betrokken. Hiervan krijgt de helft een jaar lang eens per maand voedingskundig advies over hun dieet. Daarnaast krijgen ze olijfolie, volkorenpasta, kaas met een laag vet- en zoutgehalte, margarine rijk aan omega-3 vetzuren en vitamine D-supplementen mee naar huis van de diëtist. De andere helft vormt de controlegroep en zij ontvangen een placebobenadering. Hoewel het onderzoek in Wageningen al is afgerond, kan De Groot nog niks zeggen over de resultaten. “In 2016 komen we met de resultaten naar buiten. Wat ik al wel kan zeggen is dat de resultaten van het onderzoek makkelijk naar de praktijk te vertalen zijn. Beleidsmakers kunnen deze resultaten bijvoorbeeld meenemen in specifieke richtlijnen voor ouderen. De huidige richtlijnen voor senioren zijn vooral gericht op het voorkomen van chronische ziekten, maar met de resultaten van NU-AGE kan een dieet worden samengesteld dat helpt bij het behoud van cognitieve en fysieke functionaliteit en de kwaliteit van leven.”

Praktische betekenis voor de oudere mens Ook vanuit het bedrijfsleven is er veel

belangstelling voor NU-AGE. In het netwerk van NU-AGE zitten tientallen bedrijven die de resultaten van het onderzoek gaan gebruiken om aan hun productaanbod te sleutelen, aldus De Groot. “Het idee dat ouderen een steeds belangrijker deel van de markt vormen is in het bedrijfsleven inmiddels goed geland. Dit is volgens mij een belangrijke ontwikkeling voor de nabije toekomst: zowel vanuit fysiologisch oogpunt als vanuit het idee ‘de ouderen als consument’ zullen bedrijven steeds meer inspelen op de voedingsbehoeften van ouderen.” Een andere belangrijke trend voor de toekomst, is volgens De Groot het vertalen van de resultaten van fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar de praktische betekenis voor de oudere mens. Dit is een belangrijke uitdaging voor de wetenschap zelf. Verder blijft het in de toekomst de grote uitdaging ouderen zo lang mogelijk goed in vorm te houden via gezonde voeding en beweging. De Europese Unie heeft als doel gesteld om er voor 2020 gemiddels twee gezonde levens­ jaren bij te krijgen. Daarbij ligt de focus dus niet zozeer op het verhogen van de levensverwachting, maar vooral op een zo kort mogelijke periode van ziekte.”

Help levens redden

Download de Nationale SOS ALARM app SOS ALARM

AT&T

AT&T

AT&T

AT&T

Snel hulp ontvangen bij

Uw locatie wordt bepaald

U wordt automatisch

een 112 noodsituatie tot

en u kiest de calamiteit.

doorverbonden met het

- EHBO tips

officiële hulpdiensten

Deze informatie wordt,

alarmnummer 112.

- Persoon vermist

arriveren.

Hulp apps met o.a.

als u dit wenst,

- Zinloos geweld

gedeeld met 112 en

- etc.

met SOS ALARM Burgerhulpverleners indien in de nabijheid.

SOS ALARM zijn we samen. Alarmeer via de gratis Nationale SOS ALARM app. Informeer Hulpverleners en HELP slachtoffers tijdens de aanrijtijden van de officiële hulpdiensten. ...voordat seconden…minuten worden…

www.helplevensredden.nl

Aangenaam leven! Hebt u al gehoord van WelkomLife? Dit is een nieuwe website voor iedereen die gezond en vitaal in het leven staat. WelkomLife is een initiatief van Active Ageing Nederland, maar ook uw organisatie kan profiteren van dit nieuwe platform voor consumenten van 50 jaar en ouder. De (hoofd)partners van Active Ageing Nederland mogen hun klanten of leden GRATIS lid maken van WelkomLife!

Meedoen is meedelen in de omzet! De pluspunten van www.welkomlife.nl zijn: • Gratis lidmaatschap (ter waarde van € 11,95 per jaar). • Speciale aanbiedingen voor nieuwe leden. • Welkomlife@home: aanbod van tientallen producten en diensten aan huis. • WelkomLife Health Coach: digitale coach die 24/7 adviseert over gezondheid, voeding en beweging. • WelkomLife Verwenarrangement in luxe hotels. • WelkomLife Products: speciale productaanbiedingen (elektronica, e-bikes, bedden, et cetera). • Samenwerking met de nieuwe tv-zender ONS. • Informatie (nieuws, interviews, columns, blogs, et cetera) over verschillende thema’s. Als klanten of leden die via uw organisatie producten of diensten afnemen bij WelkomLife, profiteert uw organisatie ook financieel mee! U krijgt namelijk een commissie op alle aankopen die zij op www.welkomlife.nl doen. Meer weten over WelkomLife, het verdienmodel en de voordelen voor uw organisatie? Neem contact op met Peter Smit van Active Ageing Nederland via [email protected] of via 026-443 82 87.

Kijk ook op www.welkomlife.nl !