Metamorfose? geeft antwoord op pagina 3
07 Dinsdag Oktober2008
Gratis, maar niet goedkoop.
Sport
Financial professionals voor topmerken (m/v)
De ijsberg is gesmolten Björn Borg
Voor een groot aantal topmerken zoeken wij financial professionals, zowel startend,
Simon Kuper interviewt tennislegende Björn Borg. Over John McEnroe, verkochte Wimbledonbekers en zijn zoon. 22
junior als ervaren en voor diverse functies. Amsterdam RAI, KLM, Sara Lee, Canon, Heineken, Morgan Stanley: het zijn zo maar een paar voorbeelden. Kijk op vijzelaar.com of bel 035 692 55 30. continuïteit in finance
Uit & thuis
STOCKHOLM / SSE
-7,24%
MOSKOU / RTS
-19,05%
LONDEN / FTSE 100
-7,85%
AMSTERDAM / AEX
-9,14% PARIJS / CAC40
-9,04%
MILAAN / BORSA ITALIANA
-8,24%
MADRID / BOLSA
-5,93%
©GRAPHIC NEWS/De Pers
FRANKFURT / DAX
-7,07%
18
Er is geen ontkomen meer aan
Sneller en krachtiger dan iedereen verwachtte, overspoelt de kredietcrisis nu ook Europa. Hoewel politici de angst proberen in te dammen, verdampten gisteren weer miljarden op de beurs. Vraag is nu: hoe zwaar wordt de recessie? Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Angst heeft Europa in zijn greep. Alle beurzen sloten gisteren af met grote verliezen, met Amsterdam na
Moskou als dieptepunt (-9,1 procent). Beleggers hebben werkelijk ieder vertrouwen in een goede afloop van de crisis verloren en spaarders vragen zich massaal af of hun geld wel veilig is. Dat de bankencrisis vooral een Ame-
rikaans probleem is, zoals politici als minister Wouter Bos pas geleden nog riepen, is nu definitief naar het rijk der fabelen verwezen. De Europese financiële brandweer is gisteren opnieuw met man en macht uitgerukt. Politici buitelden over elkaar heen
+WALITEIT¬IS¬GÏÏN¬TOEVAL 6IND¬jij¬DAT¬OOK¬ +OM¬DAN¬SOLLICITEREN WWWQQUESTNL
Voze Duitse bestseller ‘Het is uitputtend hoor, praten over seksstuff’
met maatregelen om de crisis te bezweren. Maar de manier waarop dat tot nu toe gebeurt, is zorgwekkend. Want van de met de mond beleden ‘Europese coördinatie’ is tot nu toe weinig te merken. Belangrijkste opdracht is het herwinnen van vertrouwen: onder beleggers, onder banken en vooral onder spaarders. Als die allemaal besluiten hun geld van hun rekening te halen, dreigt er nog grotere chaos.
Neergang De bankencrisis begint nu zichtbaar effect te hebben op de economie. De eerste Europese landen zijn officieel in recessie en Nederland zal snel volgen. Resteert de vraag hoe hevig de neergang zal zijn. Analisten van grote banken zeggen op dit punt allemaal nagenoeg hetzelfde: we mogen blij zijn als we er met een milde recessie vanaf komen. Lees verder op pagina 9
Op de bank
Tv-humor uit Philadelphia Ook Danny DeVito doet mee 21
Sport
Toppers aan de epo
Het wielerseizoen is ten einde en dus leek het even gedaan met de golf aan dopingopenbaringen. Daar denken ze in Frankrijk anders over. Twee vedettes uit de laatste Tour de France, Leonardo Piepoli en Stefan Schumacher, zijn namelijk betrapt. Ze hebben zich tegoed gedaan aan het verboden middel epo. En er zijn nog dertig verdachten. Daaronder bevinden zich geen renners van de Rabobank, zo laat de Nederlandse wielerploeg weten. Lees verder op pagina 22
2
NL
Lange Poten ...
PETER
MIDDENDORP
I
n een Haags zaaltje sprak Paul Jansen laatst een column uit. Paul Jansen is de chef van de Haagse redactie van De Telegraaf, een verlegen man met venijnige meningen, een combinatie waarvan ik zelf ook wel eens van beschuldigd ben. Het onderwerp van zijn column was ‘zijn beleving’ van de politiek, de Haagse werkelijkheid, de situatie in ons land. Ik was behoorlijk nieuwsgierig naar de beleving van Paul Jansen – elke paar dagen lees je in zijn krant onwerkelijk grote artikelen en koppen over liefdadigheidsinstellingen die eigenlijk terroristische moslimorganisaties blijken, ministers die links zijn geweest en daarom niet kunnen deugen, Hollandse wijken die in bloedgevaarlijke banlieues zijn veranderd; artikelen die in mijn beleving weinig blootleggen of ontmaskeren, behalve misschien iets over de frustratie van de auteurs. Al jaren voordat Pim Fortuyn zijn stem liet horen, hoorde Paul Jansen zijn Aziatische schoonfamilie in de Amsterdamse Vogelbuurt al over de allochtonen klagen. Omdat de elite de volkse onmin stelselmatig onder het politiek correcte tapijt veegde, zag Paul hiervan niets in de media terug, en hoorde hij er ook nooit een volksvertegenwoordiger over. Met Fortuyn kwam dit alles kortelings tot ontlading, emotioneel en gevaarlijk – even leek de wereld te veranderen. Maar tegenwoordig, moet Paul constateren, worden de lessen van Fortuyn in parlement en media alleen nog maar met de mond beleden. De kloof is er nog steeds, springlevend is de kloof, maar de politiek
Onderzoek Helft volgt mbo-opleiding
Rechters
Waar zijn de kut-Marokkanen?
SOFTDRUGS VRIJ
Het gaat goed met de tweede generatie Marokkaanse en Turkse jongeren. Het merendeel studeert netjes af. De meeste drop-outs hebben een baan. Godelief Swank AMSTERDAM
...
Grofweg de helft van de Turkse of Marokkaanse jongeren van de tweede generatie doet een mbo-opleiding en een kwart studeert aan het hoger onderwijs. De 25 procent die zonder diploma het onderwijs verlaat, de zogeheten drop-outs, redt zich over het algemeen ook prima. Het merendeel
is niet langdurig werkloos, maar heeft wisselend of tijdelijk werk. Een op de vijf jongeren zonder startkwalificatie doet het zelfs heel goed; ze hebben zich via een werkgever bijgeschoold of zijn een eigen bedrijf begonnen. Dat blijkt uit het onderzoek ‘De Tweede generatie’ van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (Imes), dat gisteren is verschenen. Duizend Marokkaanse en Turkse jongeren tussen de 18 en 35 jaar werden ondervraagd. ‘Het is verrassend dat zo’n grote groep, van wie de ouders vaak geen enkele scholing hebben gehad, in het onderwijs terechtkomt’, vindt onderzoeker Maurice Crul. Hij denkt dat het beeld van Marokkaanse
en Turkse jongeren ten onrechte wordt bepaald door extremen. Het mbo, waar in eerste instantie driekwart van de tweede generatie jongeren terechtkomt, is volgens Crul de cruciale schakel voor het succes. ‘Een deel van de jongeren gebruikt het mbo als springplank naar hoger onderwijs, een deel haakt af. Die laatste groep zou beter begeleid moeten worden. Nu worden ze op het vmbo prima begeleid, maar komen ze op hun vervolgopleiding in de problemen.’ En dat is kwalijk, want de dropouts blijven volgens Crul een kwetsbare groep. ‘In slechte economische tijden vliegen tijdelijke krachten er het eerst uit.’ 1
Peter Middendorp doet als schrijver/journalist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
Arm en ziek
KOOPKRACHT GERED? Coalitiepartij PvdA is tevreden over de pogingen van het kabinet om de koopkracht van lage inkomens, chronisch zieken en gehandicapten volgend jaar op te vijzelen. Er zijn nog laatste berekeningen nodig, maar PvdA-fractievoorzitter Hamer zei na overleg met het kabinet dat ,,het de goede kant uit gaat’’. Vooral chronisch zieken en gehandicapten dreigen erop achteruit te gaan.
Rijssen-Holten
TAKS VOOR KAUWGOM De gemeente Rijssen-Holten (Overijssel) is de aanblik van kauwgom in de straten meer dan zat. Ze overweegt een belasting op kauwgom in te voeren. De gemeente stelde eerder hogedrukreinigers ter beschikking aan ondernemers om kauwgom op straat te verwijderen. Die blijken nu amper gebruikt te worden.
Alles ligt weer onder die deken van verstikkende correctheid. wil helemaal niet veranderen, niet echt tenminste: kritiek op het functioneren van de overheid wordt door Balkenende als obligaat afgedaan, alles ligt weer onder die verstikkende deken van politieke en culturele correctheid, de Melkerts en de Dijkstallen van toen zijn de Halsema’s en Pechtolds van nu; even opportunistisch als Verdonk en Wilders, maar verhuld, en daarom gevaarlijk en gemeen. Nóg is het vertrouwen in politiek en media bij de bevolking niet helemaal verloren, zei Jansen. En dit hebben we slechts aan één persoon te danken: Geert Wilders van de PVV. Vandaar vermoedelijk dat de krant van Jansen soms als Geert Wilders tekeer gaat. ‘Hij hangt helemaal uit de boot, maar juist daardoor houdt hij de boel in zijn eentje in evenwicht.’ 1
Meer dan de helft van de Nederlandse rechters vindt dat softdrugs uit het strafrecht moeten worden gehaald. Dat blijkt uit een enquête die Vrij Nederland onder rechters en aanklagers heeft gehouden. Meer dan de helft van de magistraten is geen voorstander van een overeenkomst tussen het Openbaar ministerie en een criminele getuige. Een deal met een moordverdachte gaat driekwart van de rechters te ver.
Sotheby’s
KONINKLIJK GOUD Texelse duinen zijn een monument De westkust van het waddeneiland Texel geldt voortaan als officieel monument. Dat heeft de provincie Noord-Holland gisteren bekendgemaakt. Volgens de provincie is de westelijke kuststrook van Texel qua natuur zo bijzonder, dat het gebied moet worden beschermd. Het is het elfde natuurlijke monument in NoordHolland. De duinen van Texel zijn tot aan de zeventiende
eeuw vooral door de natuur gevormd. Daarna was het meer een samenspel tussen natuur en mens. Inwoners van het eiland stimuleerden de duinontwikkeling door er stuifdijken aan te leggen. Volgens de provincie maken de veelzijdige duinvormen en rijke flora en fauna de kuststrook van het eiland uniek. Het gebied is daarom uitgeroepen tot nationaal park. FOTO: AD SNELDERWAARD/ANP
Een zilveren molenbeker uit circa 1744 en een zilveren theekist uit circa 1787 worden op 30 oktober geveild bij Sotheby’s Amsterdam. De beker moet tussen de 10.000 en 15.000 euro opleveren. Een goud en geëmailleerde snuifdoos, vervaardigd om als koninklijk geschenk te dienen, heeft een richtprijs van 20.000 tot 30.000 euro, aldus Sotheby’s Amsterdam.
Bescherming
Kankermiddel
KABINET STUURT OPNIEUW FREGAT NAAR SOMALIË
DEFENSIE BEKIJKT PX-10
Het kabinet stuurt voor de tweede keer dit jaar een marinefregat naar de gevaarlijke kust van Somalië. Het wordt de Hr. Ms. De Ruyter, die daar overzeese VN-voedseltransporten moet beschermen tegen overvallers. Het is volgens Haagse ingewijden de bedoeling dat het fregat al eind deze maand actief wordt bij Somalië. De bijdrage zal waarschijnlijk tot medio december lopen. Minister Van Middelkoop had vorige week al gezegd dat
Defensie doet onderzoek naar de samenstelling, het gebruik en de gezondheidseffecten van het reinigingsmiddel PX-10 bij (vroegere) medewerkers. PX-10, heeft jarenlang het kankerverwekkende benzeen bevat. Bij het ministerie zijn tot nu toe twee claims ingediend van schoonmakers van fregatten. Defensie erkende de aansprakelijkheid van een persoon. Volgens Defensie is onbekend sinds wanneer PX-10 werd gebruikt.
Nederland bereid is op korte termijn opnieuw een fregat te leveren. Aanleiding was onder meer een verzoek van VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon. In de bescherming op zee van de voedseltransporten van het World Food Programme valt binnenkort een gat. De Ruyter is nu actief in de Middellandse Zee en kan tijdig voor de oostkust van Afrika zijn. Formele goedkeuring van de Kamer met de missie is volgens de Grondwet niet nodig.
Hr. Ms. De Ruyter. DEFENSIE
Iemand zijn jas vergeten?
Beter een goede buur..
Blindenpin
Zo’n zestig jassen bleven over na het Pieperfestival onlangs in Emmeloord. De organisatie heeft een speciaal depot geopend.
Driekwart van de woningbezitters zou een verhuizing overwegen vanwege asociale buren.
Blinden en slechtzienden kunnen tegenwoordig bij een aantal filialen van de Rabobank in Overijssel geld opnemen bij een pratende geldautomaat.
NL
Onderzoek Leven als tieners
CBS
De eeuwige jeugd van de dertigers
Hogere kosten voor veiligheid
Terwijl leeftijdsgenoten ’s avond in hun koophuis met man en kind op de bank zitten, staan zij flirtend en swingend in de kroeg. Maaike Boersma AMSTERDAM
...
Het zijn threenagers, dertigers die zich gedragen als teenagers. Uit onderzoek van MTV Networks onder 25.000 respondenten in 18 landen blijkt dat de er een nieuwe generatie dertigers is die zich gedraagt als tieners. Onderschat ze niet. Ze zijn overal en zijn voorlopig nog niet uitgefeest. In tegenstelling tot leeftijdsgenoten lopen threenagers niet warm voor huisje-boompje-beestje. Integendeel. Threenagers vertonen verantwoordelijkheid-ontwijkend gedrag, hebben geen andere partners dan bedpartners, geen negen-tot-vijfbaan en zijn vooral in de kroeg te vinden. Ik ben een vleesgeworden threenager’,
grinnikt ‘culinair creatief’ Vanja van der Leeden, die onlangs 32 werd. ‘Eigenlijk ben ik een gecontroleerde hippie. Ik sta mezelf alles toe, wil alles geprobeerd hebben.’ Een vaste baan en een hypotheek, daar moet je bij Van der Leeden niet mee aankomen. ‘Ik wil altijd weg kunnen, de vrijheid hebben.’ Ze heeft wel vriendinnen die totaal tegenovergesteld leven. ‘Vragen ze of je zondagochtend om tien uur komt koffiedrinken. ‘Nee’. Dan lig ik met een kater op bed, of met een kater in m’n bed’, lacht Van der Leeden. Volgens het onderzoek vinden de nieuwe dertigers dat zij de mooiste jaren van hun leven doormaken. Ze zijn zelfverzekerd, hebben financiële vrijheid maar zonder traditionele verantwoordelijkheden. Artdirector Micha Strucyk (32) gaat als een dollende dertiger door het leven. ‘Seks, drugs en rock and roll, ons vriendengroepje doet dat nog steeds. Het grootste gedeelte weet
3
ANP AMSTERDAM
...
Threenagers zijn nog lang niet uitgefeest. CORBIS
ook nog steeds niet wat ze later als ze groot zijn willen worden. Terwijl ‘later’ al een paar jaar geleden is ingegaan.’ Zelf heeft Struyck naar eigen zeggen een erg ‘onverantwoordelijk financieel plaatje’. Problemen heeft hij er niet mee. ‘Hoewel dit natuurlijk slechts ten dele een keus is, is het wel een makkelijke manier van leven, je verantwoordelijkheden ontlopen.’ Ook Olga (31) herkent zich volledig in de threenager. Ze woont in een huurhuis, zei onlangs haar baan op en gaat binnenkort twee maanden naar Argentinië. ‘Ik dacht, laat ik het
er nu nog maar even van nemen. Het is toch lachen om in de kroeg te hangen, dat serieuze mag volgend jaar wel. ’Ze is niet de enige die er zo over denkt. ‘Zeker de helft van mijn vrienden leidt hetzelfde leven als ik.’ Hoewel volgens het onderzoek threenagers rond hun 34e enigszins bekeren, kan Struyck zich daar weinig bij voorstellen. ‘Huisje-boompjebeestje zal het voor mij nooit worden.’ Ook van der Leeden ziet zichzelf nog niet huismoederen. ‘Zo serieus? Nee, dat ben ik helemaal niet, en hoop ik ook nooit te worden.’ 1
De overheid heeft vorig jaar 2,3 miljard euro uitgegeven aan gevangenissen, huizen van bewaring en tbs-instellingen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) liet gisteren weten dat dat een stijging is van 12 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Ook de rechtspleging, onder meer rechtbanken en Openbaar Ministerie, kostte vorig jaar meer: 2,2 miljard euro. Dat is bijna 6,5 procent meer dan in 2006. De gevangenissen zijn onder meer duurder geworden omdat er plaatsen voor forensische zorg, hulp aan gedetineerden met een psychische stoornis en tbs’ers, moest worden ingekocht. Eerder kwamen die kosten op het bordje van de bijzondere ziektenkostenwet AWBZ, maar dat is vorig jaar veranderd. De grootste kostenpost op het gebied van de openbare orde en veiligheid is de politie. Daar gaf het Rijk vorig jaar 4,8 miljard euro aan uit, 5,6 procent meer dan in 2006. Dat geld is onder meer gestoken in het uitbreiden van de sterkte: er zijn 1.100 fulltime banen bijgekomen. 1
WO II Officier met pensioen
Oorlogsmisdadigers niet meer vervolgd Misdadigers uit de Tweede Wereldoorlog worden door Nederland niet meer actief vervolgd. Arnold Karskens AMSTERDAM
...
Landelijke Officier van Justitie Oorlogsmisdrijven M. De Roos-Schoenmakers is per 1 augustus met pensioen. Van een opvolger weet ze niets. ‘Goeie vraag. Mijn vertrek heb ik doorgegeven aan de hoofdadvocaatgeneraal van het ressortparket Arnhem.’ Deze laat weten dat ‘niemand zich hier nog bezighoudt met de vervolging van misdadigers uit WOII.’ De functie werd in 1979 ingesteld, ingegeven door de publieke verontwaardiging dat er toen nog 317 Nederlanders en enkele Duitsers gezocht werden voor misdaden begaan in de Tweede Wereldoorlog. De officier moest altijd opereren in een strak juridisch keurslijf. Volgens nazi-jager Jack Kooistra was vervolging mede daardoor een wassen
neus. ‘De eerste Landelijk Officier L. de Beaufort was wel doortastend. Zijn opvolger P.M. Brilman heeft geen successen geboekt. En van De RoosSchoenmakers ging helemaal niets uit.’ Zelf achterhaalde Kooistra in de jaren
‘We misten een krachtfiguur die met de vuist op tafel sloeg.’ negentig onder meer de verblijfplaats van landverrader Jacob Luitjens in Canada. ‘Wat we misten, was een kracht figuur die met de vuist op tafel sloeg.’ Anno 2008 leven vier Nederlandse oorlogsmisdadigers in Duitsland. Een daarvan is oud Sicherheitspolizei-medewerker Klaas Carel Faber (1922). Vertrekkend officier De RoosSchoenmakers: ‘Het is voor mij onge-
loofwaardig dat hij nog veroordeeld kan worden. Hij is Duits onderdaan en mochten er nog getuigen opstaan, dan zijn die zestig jaar na de feiten onbetrouwbaar geworden.’ Voortvluchtige Herbertus Bikker (1915) kreeg in 2005 te horen dat hij om gezondheidsredenen niet langer vervolgd kan worden. Nummer drie, Siert Bruins (1921), nam deel aan de moord op twee joodse broers en zat enige tijd vast in Duitsland en zal evenmin worden uitgeleverd om zijn levenslange straf uit te zitten. Nummer vier, oud-SS’er Heinrich Boere (geboren 1921), staat dit voorjaar in Aken terecht voor moord op drie mannen. Dit proces is aangezwengeld door Duitse onderzoekers. In een reactie meldt een woordvoerster van het arrondissementsparket in Arnhem dat er wel degelijk naar vervanging wordt gezocht voor De Roos-Schoenmakers maar ze weet geen naam of tijdstip voor aanstelling: ‘Misdadigers uit WOII vormen niet de actueelste dossiers.’ 1
Voor iedere baan de juiste student Voor iedere student de juiste baan Heeft u als werkgever een tekort aan personeel? Denk dan eens aan StudentenWerk, het grootste studentenuitzendbureau van Nederland. StudentenWerk vindt voor u altijd de perfecte uitzendkracht. Of het nu gaat om administratief medewerkers, receptionistes, callcenter medewerkers of magazijn- en winkelpersoneel; onze ervaren uitzendkrachten zijn slim, flexibel en snel in te werken.
Voor de beste uitzendkrachten gaat u naar www.studentenwerk.nl
VAN DALE GEEFT ANTWOORD
Argus Beurzen wereldwijd in mineurstemming
Omnia mutantur, nihil interit In de natuur is het een doodnormale zaak dat organismen tijdens hun leven van gedaante verwisselen: het kikkervisje wordt een kikker en de rups ontpopt zich tot een vlinder. Sommige dieren maken gedurende hun levenscyclus zelfs diverse gedaanteverwisselingen door. Zo zijn er vogels die periodiek hun veren afschudden en verwisselt de poolhaas zijn bruine zomervacht voor een witte wintervacht zodra de dagen gaan korten. Ook merken en producten veranderen weleens van gedaante – restyling heet dat. Zo’n make-over beoogt het merk of product beter herkenbaar te maken. Een gedaanteverwisseling heet ook wel metamorfose, en dat woord kennen we tevens als titel van een van de allerklassiekste boeken uit
de wereldliteratuur: de Metamorphoses van Ovidius. Hierin verhaalt de schrijver over de wording van de wereld. In zijn ‘scheppingsverhaal’ is gedaanteverwisseling – van goden, halfgoden en mensen – het centrale thema. Zo lezen we hoe de schone jongeling Narcissus, die als straf voor zijn afwijzing van de nimf Echo hopeloos verliefd wordt op zijn eigen spiegelbeeld, ten slotte uit zijn lijden
wordt verlost doordat de goden hem in een bloem veranderen. De Metamorphoses is echter ook een rijke bron van gevleugelde woorden. De bekendste daarvan vindt u in de woordenboeken van Van Dale. Zoals Omnia mutantur, nihil interit – alles verandert, niets vergaat. 1 www.depers.nl/vandale
Groot woordenboek Hedendaags Nederlands € 99,-
® *YYUN ,RWNVJ -R\YUJb
R9QXWN 0+ !(`WWhWXedd[c[dj
8OORLN 6JL !
6JL+XXT 9[X ®
=RVN LJY\^UN
NL
Lelystad
Kliniek voor oververmoeidheid Donderdag opent de eerste ‘privékliniek’ voor mensen met chronische vermoeidheid haar deuren.
Staatsbank Advies aan minister Bos: houd afstand
‘Politici zijn slechte bankiers’ naar op Financiën en werkte bij de Nationale Investeringsbank, waarvan de staat 50 procent van de aandelen bezat. ‘Nederland heeft een goede reputatie als het gaat om het runnen van staatsbedrijven’, zegt hij. ‘Ook bij de Nationale Investeringsbank lukte het altijd de afstand te bewaren. Het wordt pas echt spannend over enkele jaren, als de overheid het belang in
Mathijs Rotteveel Maaike Boersma AMSTERDAM
...
‘Ze worden van het kastje naar de muur gestuurd’, zegt directeur Pierre de Roy over patiënten die met chronische vermoeidheidsklachten bij de dokter komen. Naar schatting zijn er in Nederland 35.000 mensen die lijden aan de chronische vermoeidheidsziekte ME. Tot op heden is er nog geen duidelijke oorzaak gevonden voor de ziekte. Lang werd beweerd dat het een psychische aandoening zou zijn, maar daar is men inmiddels van teruggekomen. Toch bestaat een groot deel van de behandelingen in andere centra nog te veel uit cognitieve gedragstherapie, vindt De Roy. ‘Een gepasseerd station.’ In het vermoeidheidscentrum in Lelystad is voor de psycholoog slechts een ondersteunende rol weggelegd. Patiënten worden verder behandeld door een fysiotherapeut, diëtist, manueel- en ergotherapeut. De Roy verwijt andere instellingen dat zij patiënten op één hoop gooien. ‘Wij werken met zogenoemde subgroepen, die elk een eigen behandeling vragen.’ Op volledige genezing hoeft men volgens De Roy niet te rekenen. ‘Bij ME gaat het om procentjes pakken, volledige genezing gebeurt bijna niet.’ De kliniek hoopt ongeveer 400 patiënten te kunnen helpen. 1
5
AMSTERDAM
...
Minister Wouter Bos van Financiën lijkt vreselijk in zijn nopjes met zijn nieuwe speeltje: een heuse bank ter waarde van 16,8 miljard euro. Maar met zijn kersverse aankoop is Bos ook werkgever geworden van tientallen bankiers die geen genoegen nemen met een inkomen onder de Balkenende-norm. Daarnaast krijgt hij een rechtszaakje over kredietfraude – waarin ABN Amro is verwikkeld – cadeau en staat de bank een keiharde sanering te wachten, met de bijbehorende ontslagen; geen zaken waar hij in de Tweede Kamer de handen voor op elkaar krijgt. De vraag is hoe de minister zijn Bos Bank gaat leiden, zonder zichzelf of de bank schade te berokkenen.
Heel verleidelijk ‘Het is heel verleidelijk voor Bos om als enige aandeelhouder in te willen grijpen bij de bank’, zegt oud-bankier en politicus Tjalling Halbertsma. Halbertsma was zelf onder meer werkzaam bij Rabobank en als wethouder in Amsterdam en weet dus dat de politiek en het bankwezen twee totaal verschillende werelden zijn. ‘Bos moet niet de directeur willen uithangen. Overleg met de vakbonden over ontslagen en salarissen moet hij vooral niet zelf doen.’ Volgens Halbertsma moeten politici
‘Minister Bos moet niet de bankdirecteur willen uithangen.’
Bos lijkt erg in zijn nopjes met zijn nieuwe speeltje: een heuse bank. ANP
niet proberen te bankieren. ‘Daar hebben ze geen verstand van’, zegt hij. ‘Vergelijk het met wat de overheid in 2001 met KPN heeft gedaan. Na het doorprikken van de internethype zat dat bedrijf in de problemen. Minister van Financiën Gerrit Zalm is toen ook ingesprongen en heeft aandelen van KPN gekocht. Dat wil niet zeggen dat Zalm ook telefoonkabels ging leggen.’ Volgens Halbertsma heeft het voor de bank ‘desastreuze gevolgen’ als Bos zijn raad terzijde legt en zich toch te veel met de bedrijfsvoering gaat be-
moeien. ‘Dat een opdringerige aandeelhouder tot grote problemen kan leiden, heeft ABN Amro aan den lijve ondervonden met TCI.’ Halbertsma doelt op de kritiek die het Britse hedgefonds begin vorig jaar in een brief aan ABN Amro uitte. Het was het begin van de internationale overnamestrijd die door het consortium met Fortis werd gewonnen. Het eerste wat Bos volgens voorzitter Dick van der Laan van Arbo Unie nu moet doen is het aanstellen van sterk bestuur en raad van commissarissen. Van der Laan was zelf ambte-
Fortis en ABN Amro wil afstoten. Maar de bank en de overheid hebben hetzelfde belang: de bank moet goed lopen, zodat die over een paar jaar zijn geld oplevert.’
Hardhandig ingrijpen SP-Kamerlid Ewout Irrgang vindt dat de overheid in bijzondere gevallen wel hardhandig mag ingrijpen in de bedrijfsvoering van de bank. ‘De salarissen van falende bankdirecteuren moeten omlaag’, zegt hij. ‘Zij zijn medeverantwoordelijk voor deze malaise en moeten daarvoor boeten.’ Verder vindt zelfs de socialistische politicus dat de bank met rust moet worden gelaten. ‘De directie bepaalt de koers. Bos is geen bankier. Hij gaat echt niet bepalen wie er nu wel of niet een hypotheek mag krijgen.’ 1
5,2% RENTE MET ZEKERHEID Natuurlijk wilt u sparen met een zo hoog mogelijke rente, maar u hebt op dit moment ook behoefte aan zekerheid. ABN AMRO was en is een financieel gezonde bank. Door de recente ontwikkelingen is de zekerheid rondom ABN AMRO alleen maar verder toegenomen. Op een 1 jaars
SLUIT DIRECT AF OP WWW.ABNAMRO.NL/SPAREN
Spaar Deposito krijgt u maar liefst 5,2% rente. U spaart dan met zekerheid en een vaste rente. Een 1 jaars Spaar Deposito sluit u heel eenvoudig af op www.abnamro.nl/sparen (daar vindt u ook onze andere aantrek kelijke rentes). Bellen kan natuurlijk ook: 0900-0024 (EUR 0,10 per minuut).
6
Wereld
Duitsland Laatste bezoek aan atoomschuilkelder partijtop
Honeckers bunker op slot AP
Golfstaten
HET GAAT GOED IN DUBAI Het emiraat Dubai laat voor zo’n 70 miljard euro een geheel nieuwe stad bouwen, Jumeirah Gardens. Zondag nog werd bekend dat in Dubai de hoogste wolkenkrabber ter wereld wordt gebouwd, van 1.000 meter hoog. De wereldwijde kredietcrisis heeft de bouwlust er nog niet aangetast. De Dubai Financial Market kromp maandag 7,6 procent.
Nobelprijs
ONTDEKKERS VAN VIRUSSEN De Nobelprijs voor de Geneeskunde ging gisteren naar een Duitser en twee Fransen. Harald zur Hausen kreeg de prijs voor zijn ontdekking van een virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Francoise Barré-Sinoussi en Luc Montagnier werden onderscheiden voor hun ontdekking van het hivvirus dat immuunstoornissen veroorzaakt bij mensen.
Commandocentrum van de DDR wordt voorgoed verzegeld. Guus Bauer PRENDEN
...
De bijgebouwen op het terrein ademen nog de echte Oostbloksfeer. De klok op een grauwe loods staat symbolisch op vijf voor twaalf. In de bossen bij Prenden, een plaatsje ten noorden van Berlijn, is het ondergrondse commandocentrum van de leiding van de voormalige DDR opengesteld voor publiek. Niet voor lang, want eind oktober wordt de toegangssluis voorgoed met beton volgestort. ‘Jammer, maar door het te verzegelen, wordt het gelijk behouden’, zegt gids Bergmann. De ochtendmist hangt nog tussen de bomen als Bergmann en zijn groepje toeristen vierentwintig meter afdaalt. Als onderin de toegangssluis de zware stalen deur wordt opengetrokken, stijgt de spanning. Dan is daar de eerste gang: aardedonker. De lucht is muf en de stilte beklemmend. Na een tweede deur worden de gangen smaller, maar deze zijn schaars verlicht. Op de vloer gekleurde lijnen. ‘De blauwe gaat direct naar de verblijfsvertrekken. De rode maakt een omweg via de chemische ontsmettingsdouches’, verklaart Bergmann.
De bunker was bedoeld als schuilkelder voor de partijtop bij een atoomaanval. Meer dan driehonderd mensen konden het hier zonder hulp van buitenaf weken volhouden. Bij het ‘openingsfeest’ in 1983 hield het staatshoofd Erick Honecker het niet langer dan een kwartier uit.
Telextoetsen ‘Toen het in 1990, na de val van de Muur, werd overgedragen aan de nieuwe regering was de schuilkelder nog volledig functioneel’, vertelt Bergmann. ‘De borden en het bestek stonden bij wijze van spreken klaar in de eetzaal. En in het ziekenhuis kon iemand zo op de operatietafel.’ Maar ondanks dat het complex sinds 2003 op de monumentenlijst staat, doet de politie nauwelijks iets tegen diefstal. Overal hangen buizen uit het plafond. Uit de tegelwanden van de washokken, communistisch rood, zijn hele stukken weggetikt. Iemand heeft zelfs drie toetsen meegenomen van de telex in de communicatiekamer. De helverlichte controleruimte is in opmerkelijk goede staat. Bergmann: ‘Die hebben we gerepareerd. Het risico moest wel aanvaardbaar zijn. Naast DDR-spullen en koperen leidingen hadden de dieven het ook
Een van de toegangssluizen in de Honecker-bunker. REUTERS
Het staatshoofd hield het slechts een kwartier uit in de bunker. voorzien op onderdelen.’ De machinekamer lijkt inderdaad op een garage waar druk is gesleuteld, al hapert het slot naar de privé-vertrekken van Honecker.
Stootdempers Gelukkig waren de dieven niet uit op de dertig centimeter dikke staalkabels
die je overal tegenkomt. Daar hangt het drie etages grote ‘binnenwerk’ aan. Om de schokgolf na een nucleaire aanval te kunnen weerstaan, rust het geheel ook op gigantische, met stikstof gevulde stootdempers. Bergmann neemt zijn groepje weer mee naar boven. Vanaf november is er alleen nog een virtuele toer. Een gemis voor de toeristenindustrie in dit door werkloosheid geplaagde gebied. Bij Bonn heeft de West-Duitse variant sinds maart al veertigduizend bezoekers getrokken. Maar dat is een helverlicht museum met airco, alsof je afdaalt in je eigen kelder. 1
Qquest zoekt ervaren collega’s! Heeft u ervaring als Business Analist, Informatie Manager en/of ICTer, lees dan verder. Waarom bij Qquest werken? Omdat we u heel hard nodig hebben! /F¬VINDT¬U¬DAT¬GEEN¬GOEDE¬REDEN¬1QUEST¬ZIET¬HET¬)#4¬ VAK¬BREDER¬EN¬DAT¬LEIDT¬TOT¬SUCCES¬%N¬IN¬DAT¬SUCCES¬WIL¬ 1QUEST¬U¬LATEN¬DELEN¬7ELLICHT¬IS¬DAT¬EEN¬BETERE¬REDEN¬ 7AT¬IS¬ER¬AAN¬DE¬HAND 3UCCES¬EN¬)#4¬LIJKEN¬MAAR¬MOEIZAAM¬HAND¬IN¬HAND¬TE¬ GAAN¬"IJNA¬DAGELIJKS¬IS¬IN¬HET¬NIEUWS¬TE¬LEZEN¬HOE¬DE¬ AUTOMATISERING¬VAN¬INFORMATIE¬STROMEN¬ORGANISATIES¬IN¬ PROBLEMEN¬BRENGT¬"EURSGENOTEERDE¬BEDRIJVEN¬KUNNEN¬ SOMS¬TER¬NAUWER¬NOOD¬WORDEN¬GERED¬EN¬OVERHEIDS DIENSTEN¬HALEN¬ACHTER¬ELKAAR¬BAKZEIL¬/P¬EEN¬PROFESSIONELE¬ WIJZE¬AUTOMATISEREN¬IS¬DUS¬NIET¬EENVOUDIG¬ 1QUEST¬ONDERKENT¬DAT ¬MAAR¬LAAT¬HET¬ER¬NIET¬BIJ¬ZITTEN¬ 1QUEST¬HANTEERT¬EEN¬DRIEVOUDIGE¬AANPAK¬DIE¬WERKT¬ %N¬IN¬DIE¬AANPAK¬KUNNEN¬WE¬ERVAREN¬)#4 ERS¬GOED¬ GEBRUIKEN¬$E¬AANPAK¬IS¬OOK¬LEUK ¬OMDAT¬HET¬WERKT¬ MAAR¬OOK¬OMDAT¬HET¬INTERESSANTE¬WERKZAAMHEDEN¬MET¬ ZICH¬MEE¬BRENGT¬7ERKZAAM¬HEDEN¬WAARIN¬MENSEN¬MET¬ DE¬JUISTE¬BEGELEIDING¬EN¬CURSUSSEN¬SNEL¬KUNNEN¬ GROEIEN¬'ROEI¬IN¬ERVARING ¬IN¬FUNCTIE¬EN¬NATUURLIJK¬OOK¬ IN¬SALARIS¬(OE¬ZIET¬DIE¬AANPAK¬ER¬DAN¬UIT
Aanpak Qquest.¬7AT¬DOET¬1QUEST¬NIET¬1QUEST¬ BOUWT¬EN¬PROGRAMMEERT¬GEEN¬SYSTEMEN¬$AT¬MAAKT¬ 1QUEST¬ONAFHANKELIJK¬EN¬OBJECTIEF¬6ANUIT¬DIE¬HOUDING¬ BEGELEIDT¬1QUEST¬DE¬ONTWIKKELING¬VAN¬INFORMATIESYSTE MEN¬TER¬ONDERSTEUNING¬VAN¬DE¬BEDRIJFSPROCESSEN¬)N¬ IEDERE¬FASE¬VAN¬SYSTEEMONTWIKKELING¬WORDEN¬FOUTEN¬ GEMAAKT¬/OK¬AL¬HEEFT¬HET¬PROJECTTEAM¬NOG¬ZO¬VEEL¬ ERVARING¬EN¬OOK¬AL¬DOEN¬ZE¬NOG¬ZO¬HUN¬BEST¬$E¬SCHADE¬ VAN¬EEN¬FOUT¬WORDT¬IN¬IEDERE¬VOLGENDE¬FASE¬GROTER $US¬IS¬HET¬ZAAK¬OM¬FOUTEN¬IN¬EEN¬ZO¬VROEG¬MOGELIJK¬ STADIUM¬VAN¬SYSTEEMONTWIKKELING¬OP¬TE¬SPOREN¬%N¬DAT¬ IS¬PRECIES¬WAT¬1QUEST¬DOET¬)EDERE¬FASE¬VAN¬SYSTEEM ONTWIKKELING¬LEVERT¬MIJLPAALPRODUCTEN¬OP¬(IERVOOR¬ZIJN¬ EISEN¬VAN¬TOEPASSING¬1QUEST¬CHECKT¬OF¬HIERAAN¬WORDT¬ VOLDAAN¬$US¬TIJDENS¬HET¬ONTWERP¬ONDERZOEKEN¬WE¬OF¬ DE¬ONTWERPERS¬WEL¬ONTWERPEN¬ZOALS¬IS¬VOORGESCHREVEN¬ EN¬BEOORDELEN¬WE¬OPGELEVERDE¬ONTWERPEN¬4IJDENS¬DE¬ BOUW¬ONDERZOEKEN¬WE¬OF¬DE¬PROGRAMMEURS¬PROGRAMME REN¬ZOALS¬IS¬VOORGESCHREVEN¬EN¬TESTEN¬WE¬DE¬OPGELEVERDE¬ PROGRAMMATUUR¬-AAR¬WAAR¬LEIDT¬DAT¬ALLEMAAL¬TOE
Wat levert het op?¬(EEL¬VEEL¬WERK¬EN¬DAAR¬HEBBEN¬ WE¬U¬VOOR¬NODIG¬-AAR¬VOOR¬ONZE¬KLANTEN¬LEIDT¬ONS¬WERK¬
BOUWEN¬)S¬DIT¬MOEILIJK¬WERK¬"EST¬WEL¬-AAR¬JUIST¬ DAARVOOR¬HEEFT¬1QUEST¬DIE¬CURSUSSEN¬EN¬BEGELEIDING¬ 7E¬ZETTEN¬U¬NIET¬ZOMAAR¬VOOR¬EEN¬GROEP¬MENSEN¬
quest Solliciteer bij Daniëlle
TOT¬ENORME¬KOSTEN¬BESPARINGEN¬3TERKER¬NOG¬ !LLE¬PROJECTEN¬WAAROP¬1QUEST¬HAAR¬AANPAK¬LOS¬HEEFT¬ MOGEN¬LATEN ¬HEBBEN¬GELEID¬TOT¬SUCCES¬%N¬SUCCES¬ BETEKENT¬VOOR¬1QUEST¬TEVREDEN¬INVESTEERDERS ¬TEVREDEN¬ EINDGEBRUIKERS¬EN¬IN¬GEBRUIK¬NAME¬VOLGENS¬PLANNING¬ -AAR¬HET¬LEVERT¬OOK¬HEEL¬VEEL¬LEUK¬WERK¬OP¬3OMS¬MET¬ EEN¬TECHNISCH¬TINTJE¬MAAR¬COMMUNICATIE¬IS¬IN¬ONS¬VAK¬ NOG¬BELANGRIJKER¬7ANT¬MET¬IEMAND¬ZIJN¬FOUTEN¬ DOORSPREKEN ¬VRAAGT¬OM¬TACT¬1QUEST¬GEBRUIKT¬LIEVER¬ DE¬TERM¬BEVINDING¬(ET¬GAAT¬NIET¬OM¬DE¬PERSOON¬DIE¬ DE¬FOUT¬HEEFT¬GEMAAKT¬(ET¬GAAT¬OM¬SUCCES¬%N¬DAT¬ BEREIKEN¬WE¬DOOR¬FOUTLOOS¬OP¬TE¬LEVEREN¬&OUTLOOS¬ PRODUCEREN¬LUKT¬ANNO¬¬NIET¬$US¬MOETEN¬DE¬FOUTEN¬ WORDEN¬OPGESPOORD¬EN¬VERBETERD¬%N¬DUS¬MOET¬1QUEST¬ DE¬FOUTEN¬VINDEN¬EN¬NIET¬DE¬MENSEN¬DIE¬HET¬SYSTEEM¬ STRAKS¬GAAN¬GEBRUIKEN¬,EUK¬MAAR¬OOK¬BEST¬COMPLEX¬ WERK¬+AN¬IK¬DIT¬WEL ¬ZULT¬U¬ZICH¬AFVRAGEN
Wie zoekt Qquest?¬+AMPIOENEN¬-AAR¬WAAROM¬ ZOU¬EEN¬KAMPIOEN¬SOLLICITEREN¬1QUEST¬HEEFT¬DE¬KENNIS¬ EN¬ERVARING¬IN¬HUIS¬OM¬VAN¬U¬EEN¬KAMPIOEN¬TE¬MAKEN¬EN¬ DAT¬GAAN¬WE¬DOEN¬OOK¬7E¬BESCHIKKEN¬OVER¬¬UUR¬ COMPUTER¬BASED¬TRAININGEN¬EN¬GEVEN¬DAARNAAST¬ VERSCHILLENDE¬IN HOUSE¬TRAININGEN¬7E¬HEBBEN¬EIGEN¬ TRAINERS¬EN¬HUREN¬EXTERNE¬TRAINERS¬IN¬7E¬HEBBEN¬ ERVAREN¬PRODUCTMANAGERS¬DIE¬U¬MET¬RAAD¬EN¬DAAD¬ BIJSTAAN¬
Wat moet u meebrengen? .IETS ¬BEHALVE¬EEN¬ HOOG¬ANALYTISCH¬VERMOGEN¬+UNT¬U¬GOED¬REKENEN ¬DAN¬ BENT¬U¬AL¬HALVERWEGE¬-ENSEN¬MET¬ERVARING¬KENNEN¬HUN¬ VAK¬(EN¬LEREN¬WE¬WAT¬KWALITEITSMANAGEMENT¬INHOUDT¬ BINNEN¬)#4¬-AARx¬¬HOE¬ZIT¬HET¬NU¬MET¬DIE¬DRIEVOUDIGE¬ AANPAK¬5¬HEEFT¬NOG¬MAAR¬ÏÏN¬DEEL¬GELEZEN Drievoudige aanpak.¬1QUEST¬BEGELEIDT¬DUS¬ PROJECTEN¬EN¬TOETST¬IN¬IEDERE¬FASE¬HET¬PROCES¬EN¬DE¬ PRODUCTEN¬DIE¬ERUIT¬VOORT¬KOMEN¬$AT¬IS¬ÏÏN¬EN¬DAT¬LEIDT¬ TOT¬EEN¬SYSTEEM¬DAT¬VOLDOET¬AAN¬DE¬SPECIl¬CATIES¬$AT¬IS¬ IN¬)#4 LAND¬AL¬EEN¬HEEL¬DING ¬MAAR¬VOOR¬1QUEST¬NIET¬ GENOEG¬1QUEST¬KIJKT¬OOK¬NAAR¬DE¬BUSINESS¬$E¬BEDRIJFS PROCESSEN¬VAN¬DE¬BUSINESS¬(EEL¬VAAK¬OOK¬ONZE¬ OPDRACHTGEVER¬1QUEST¬BEWAAKT¬VANAF¬HET¬BEGIN¬NIET¬ ALLEEN¬OF¬HET¬SYSTEEM¬DOET¬WAT¬HET¬ZOU¬MOETEN¬DOEN ¬ MAAR¬OOK¬OF¬DE¬GEBRUIKERS¬ER¬WEL¬MEE¬KUNNEN¬WERKEN¬ (ET¬GAAT¬DAN¬NIET¬OM¬EEN¬INSTRUCTIE¬OF¬ZO ¬MAAR¬PUUR¬OF¬ HET¬SYSTEEM¬DE¬INFORMATIE¬LEVERT¬DIE¬NOODZAKELIJK¬IS¬ VOOR¬HET¬GOED¬FUNCTIONEREN¬VAN¬HET¬BEDRIJFS¬PROCES¬ $IT¬LIJKT¬EENVOUDIG¬DOCH¬IS¬HET¬ABSOLUUT¬NIET¬"EDRIJFS PROCESSEN¬ZIJN¬TE¬COMPLEX¬OM¬MEDEWERKERS¬HUN¬ INFORMATIE¬BEHOEFTE¬TE¬LATEN¬SPECIl¬CEREN¬EN¬DAN¬¬ÏÏN¬ JAAR¬LATER¬MET¬EEN¬SYSTEEM¬TE¬KOMEN¬DAT¬DIT¬INVULT¬$AN¬ GAAT¬HET¬DUS¬MIS¬1QUEST¬ORGANISEERT¬BROWN PAPER¬ SESSIES ¬CONFERENCE¬ROOM¬PILOTS ¬BEDRIJFSSIMULATIES ¬ETC¬ /OK¬HIER¬DUS¬TOETSEN¬EN¬VERIl¬ÑREN ¬VOORDAT¬MEN¬GAAT¬
#HECK¬OP¬INPASSING¬IN¬DE¬BEDRIJFSPROCESSEN¬IS¬DUS¬ TWEE¬(ET¬DERDE¬DEEL¬KIJKT¬NAAR¬HET¬PROCES¬VAN¬ SYSTEEMONTWIKKELING¬7E¬SCHREVEN¬AL¬EERDER¬DAT¬ FOUTLOOS¬)#4 SYSTEMEN¬ONTWIKKELEN¬ANNO¬¬KENNELIJK¬ NIET¬MOGELIJK¬IS¬%N¬DAT¬KLOPT¬-AAR¬DAT¬BETEKENT¬NIET¬ DAT¬1QUEST¬HET¬HEEFT¬OPGEGEVEN¬%N¬HET¬HANGT¬ER¬OOK¬ VANAF¬HOE¬KWETSBAAR¬EEN¬)#4 AFDELING¬ZICH¬DURFT¬OP¬TE¬ STELLEN¬1QUEST¬GAAT¬GRAAG¬DE¬UITDAGING¬AAN¬IEDERE¬ BEVINDING¬TE¬VERTALEN¬NAAR¬EEN¬AANPASSING¬IN¬HET¬PROCES¬ VAN¬SYSTEEMONTWIKKELING ¬GERICHT¬OP¬HET¬VOORKOMEN¬ VAN¬SOORTGELIJKE¬BEVINDINGEN¬0ROCESVERBETERING¬DUS
Afwisselend werk.¬!LS¬DAT¬VOOR¬U¬BELANGRIJK¬IS ¬DAN¬ IS¬EEN¬SOLLICITATIE¬OP¬ZIJN¬PLAATS¬1QUEST¬MEDEWERKERS¬ ZIJN¬WERKZAAM¬IN¬PROJECTEN¬OF¬WERKEN¬AAN¬DE¬VERBETERING¬ VAN¬DE¬PROCESSEN¬5¬VINDT¬MEDEWERKERS¬VAN¬1QUEST¬BIJ¬ DE¬OPDRACHTGEVERS¬EN¬HUN¬LIJN ¬OF¬STAFAFDELINGEN¬"IJ¬DE¬ BUSINESS¬DUS¬7ERKEN¬IN¬DE¬ENERGIE¬BRANCHE ¬HET¬ VERZEKERINGSWEZEN ¬DE¬LOGISTIEK¬OF¬DE¬TELECOMMUNICATIE ¬ U¬HOEFT¬NIET¬TE¬KIEZEN¬"IJ¬1QUEST¬ERVAART¬U¬HET¬ALLEMAAL Hoge beloning.¬7AT¬IS¬HOOG¬+ENT¬U¬HET¬SPREEK WOORD¬hALLE¬WAAR¬NAAR¬ZIJN¬GELDv¬$AT¬GELDT¬OOK¬BIJ¬ 1QUEST¬!LLEEN¬BEHEERST¬EN¬GEBRUIKT¬U¬BIJ¬1QUEST¬ UITEINDELIJK¬TWEE¬VAKGEBIEDEN¬(ET¬VAKGEBIED¬)#4¬ EN¬HET¬VAKGEBIED¬KWALITEITS¬MANAGEMENT¬$US¬EEN¬ DUBBEL¬SALARIS¬ZULT¬U¬ZEGGEN¬.OU¬ZO¬ERG¬IS¬HET¬NIET¬ /NZE¬KLANTEN¬BESPAREN¬HEEL¬VEEL¬ELLENDE¬DOOR¬ONZE¬ WERKZAAMHEDEN¬$AARVOOR¬ZIJN¬ZE¬BEREID¬GOED¬TE¬ BETALEN¬(ET¬WERK¬IS¬NIET¬EENVOUDIG¬EN¬STELT¬HOGE¬EISEN¬ $AAROM¬WERKEN¬BIJ¬1QUEST¬KAMPIOENEN¬%N¬KAMPIOENEN¬ MOET¬JE¬GOED¬BETALEN¬ Meer weten?¬+IJK¬GERUST¬OP¬ONZE¬WEBSITE¬ WWWQQUESTNL¬OF¬BEL¬¬ ¬¬¬¬EN¬VRAAG¬NAAR¬ $ANIÑLLE¬(EEFT¬U¬GENOEG¬AAN¬DEZE¬ADVERTENTIE ¬STUUR¬ DAN¬UW¬CV¬PER¬EMAIL¬NAAR¬DANIELLE QQUESTNL¬ :IT¬ZIJ¬TE¬WACHTEN¬OP¬MIJN¬CV¬!BSOLUUTx¬ !NDERS¬HAD¬IK¬DEZE¬ADVERTENTIE¬TOCH¬NIET¬GESCHREVEN¬ 0ER¬POST¬MAG¬OOK¬1QUEST¬BV ¬2EEUWIJKSE¬0OORT¬B ¬ ¬.6¬2EEWIJK¬
Wereld
7
Afghanistan
Kyrgizië
VS wil geld voor oorlog
DODEN NA AARDBEVING Bij een stevige aardbeving in het bergachtige Kyrgizië zijn volgens de autoriteiten minstens 65 mensen om het leven gekomen. De beving met een kracht van 6.6 op de schaal van Richter legde honderden huizen in puin in de zuidelijke provincie Osh, aan de grens met China. De beving werd in de hele Centraal-Aziatische regio gevoeld. Ook in Tibet, nabij Lhasa, had een aardbeving plaats. Eerste berichten spreken over dertig doden.
Redactie buitenland/ANP AMSTERDAM
...
De Verenigde Staten hebben Japan en de NAVO-bondgenoten die geen troepen willen sturen naar Afghanistan gevraagd 17 miljard dollar te betalen. Dit geld is nodig voor de wederopbouw van het Afghaanse leger. De militaire operaties in Irak en Afghanistan drukken zwaar op de VS en de NAVO. ‘Hoe eerder het Afghaanse leger de omvang bereikt die nodig is, hoe minder ze van ons afhankelijk zijn voor de veiligheid’, aldus een woordvoerder van het Pentagon. Het Afghaanse leger wil de komende vijf jaar het aantal militairen verdubbelen tot 134.000. Dit zou 17 tot 20 miljard dollar kosten. De VS hebben 33.000 militairen in het land. waarvan 22.000 man deel uitmaken van de NAVO-macht die uit 48.000 man bestaat. Amerikaanse bevelhebbers zeggen dat ze 10.000 tot 12.000 extra militairen nodig hebben. 1
Dierenwereld
Kwart zoogdieren wordt bedreigd
Italië
MORMOONSE TEMPEL ROME Een gewonde man wordt weggedragen in de stad Mogadishu. AP
Somalië
Mogadishu verandert in spookstad Mogadishu stroomt leeg: 37.000 inwoners zijn op de vlucht voor het hevige geweld. Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Minimaal een kwart van het aantal zoogdieren wordt met uitsterven bedreigd, meldt de BBC. Een onderzoek heeft voor het eerst sinds tien jaar de status van zoogdieren in kaart heeft gebracht. De Rode Lijst van Bedreigde Diersoorten stelt dat de populatie van meer dan de helft van alle zoogdiersoorten daalt, waarbij vooral Aziatische soorten sterk dalen. De grootste bedreiging vormt het verlies van leefruimte, inclusief ontbossing. Van de diersoorten wordt 40 procent verjaagd van hun territorium. De Rode Lijst heeft 5,487 zoogdieren bekeken en concludeert dat 1.141 soorten aan het verdwijnen zijn. En dat is een lage schatting. Volgens Jean-Christophe Vie, van het International Union for Conservation of Nature (IUCN), is ‘de financiële crisis niets vergeleken met de milieucrisis’. 1
De mormonen gaan tempels bouwen in Italië. Dat heeft de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, zoals de kerk officieel heet, aangekondigd. Het is de eerste keer dat de mormonen een kerk in de mediterrane wereld openen. Die tempel moet in Rome komen, het hart van de rooms-katholieke kerk. In Italië wonen 25.000 mormonen. Wereldwijd telt de kerk 13 miljoen aanhangers.
Langdurig geweld heeft van Mogadishu, de hoofdstad van Somalië, een spookstad gemaakt. Er zijn 37.000 mensen op de vlucht geslagen, waardoor het aantal Somalische vluchtelingen is opgelopen tot 1,1 miljoen. In totaal 52 non-gouvermentele organisaties (ngo’s) hebben een petitie getekend waarin ze hun zorgen uiten over de ‘vernietigende humanitaire
ramp’ en het ‘gruwelijke’ geweld. ‘De wereld zou geschokt moeten zijn over de systematische vernietiging van Mogadishu en zijn inwoners’, aldus Human Rights Watch (HRW) tegen de BBC. De stad is een ‘vrije schietzone’ geworden voor strijders van opstandelingen en de regering. Volgens HRW laat de wereld het toe: ‘Als zoiets in Georgië of Libanon zou gebeuren, zou het direct een grote ramp genoemd worden.’ De gevechten in Mogadishu gaan tussen islamitische en nationalistische opstandelingen en de regering, die wordt ondersteund door de Verenigde Staten. Washington beschuldigt de opstandelingen ervan nauwe
banden te hebben met Al-Qaida. De helft van de populatie in Somalië, 3,3 miljoen inwoners, is op dit moment hulpbehoevend. Dit is een stijging van 77 procent vergeleken met de situatie tien maanden geleden. De stijging komt volgens een van de ngo’s door een ‘dodelijke combinatie van extreme onveiligheid, droogte en de dure voedselprijzen’. De vluchtelingenhulp van de ngo’s staat onder grote druk: hun werk wordt sterk bemoeilijkt door het grove geweld. Alleen dit jaar al zijn 24 ngo-medewerkers, 20 van Somalische afkomst, vermoord tijdens hulpverlening. Het lot van tien anderen is nog onbekend. 1
Kenia
CONDOOM VOOR GEITEN Geitenfokkers van de Masai-stam in Kenia binden onder de buik van hun bokken een soort schort van plastic of leer om te voorkomen dat ze zich ongewenst voortplanten. In Kenia heerst droogte en er is weinig voer voor de dieren. Met dit ‘condoom’ hopen de herders te verhinderen dat de kuddes zich uitbreiden.
Machtsmisbruik
TOCH GETUIGEN TEGEN PALIN Zeven ambtenaren in Alaska gaan alsnog getuigen in een onderzoek naar machtsmisbruik door gouverneur Sarah Palin. De affaire wordt ook wel ‘Troopergate’ genoemd. Het gaat om het omstreden ontslag van een functionaris door gouverneur Palin, op dit moment kandidaat voor het Amerikaanse vicepresidentschap voor de Republikeinse Partij. Volgens de BBC hebben de zeven ambtenaren, die eerder weigerden te praten, nu besloten toch te getuigen. Palin zou als gouverneur Walt Monegan, Commissaris Openbare Veiligheid in Alaska, uit zijn functie
hebben gezet, omdat hij weigerde haar ex-zwager Mike Wooten te ontslaan. Palin zou daar op hebben aangedrongen na de moeilijke echtscheiding van een jongere zus van haar en Wooten. Palin bezweert echter dat ze Monegan aan de kant schoof in een ernstig conflict over begrotingskwesties. Het onderzoek stamt van vóór Palins kandidatuur voor het vicepresidentschap. Volgens de Republikeinen is het doorzichtige partijpolitiek om Palin zwart te maken. Op 10 oktober moeten de resultaten aan de volksvertegenwoordigers van Alaska worden gepresenteerd.
Paus veroordeelt kredietcrisis Geloof in God stijgt uit boven het najagen van materiële welvaart, aldus paus Benedictus XVI over de financiële crisis. ‘Wie zijn leven bouwt op succes, bouwt het op zand.’
Functie eisen: 67"%""./&+$72+7!"7"!".)+!/"70) 67,"!"7 ,+0 01")"7"&$"+/ %--"+ 67"2,")72,,.72".+03,,.!")&'(%"&! %,,+*(,+!".+"*&+$ &'74&'+7,-74,"(7+.7"+0%,1/&/0"7 *"!"3".("./7!&"7,-7#1))0&*"7-.00&*"7 ,#7,-7#.,"-/&/7,+/70"*73&)7(,*"+7 2"./0".("+
Wij zijn op zoek naar: 67+0".&"1.2".4,.$"./ 67),"."+/-" &)&/0"+ 67-" &)&/0"+72,,.7,+!".%,1!7 +70" %+&/ %"7&+/0))0&"/
"+0717,-74,"(7+.7""+7$)+4"+!"7 ..&5."7 "+73&)0717,+4"7“Raggers familie” 1&0."&!"+ ""*0717!+7 ,+0 07,-7*"07!"7#!")&+$7 -"./,+"")/4("+ */0")!&'(7,,.!7 77&0%,,.+ 77 &+#,.$$"./+) WWW.RAGGERS.NL "2"+/74&'+73&'72,,.7,+4"7"2"&)&$&+$/0(7,-74,"( +.7*"!"3".("./7!&"73&))"+73".("+7&+7!" 67&$%071!&07+ %07." "-0&,+&/0
( -25.-$- (-$$-/ 0*!.1
%! " !"!%####! #$%! 5.-$-./$$-4 -#$,..(12$$-&0.$-12$/+$*)$14 -$#$0+ -#$2#$&$,.$#$+()*$1%$$04 -$$-/+ 22$+ -#1 #.0/,
099*,$2 ++$4..07($-(-&$-#($3-.#(&'$$%2$ +(1$$0353+2($,$5..-#0..,$!.35* 4$+1#($ +1.-#$0#$$+4 -
$20$%/3-25.0#$-
-&$!.#$-'$!!$-.//$04+ *2$14 -03(,2.2,$$0# -,8+137("'
-&$20.**$-4.$+22.2
0( -25.-$-(-$$-- 23300()*$ ,!( -"$'$$%23'($0#31 ++$03(,2$.,353+2($,$5..-#0..,4$043++$-$+*.,(-0,$+.
!#"!%+134..0$$-* 4$+(- -,$0*(-&5(+2*.,$-*3-237("'4( 555$0,$+.-+ -,$+#$-4..0 #$(-%.0, 2($!()$$-*.,12./7 2$0# & .*2.!$0 .**3-237("'2, .*2.!$0 !()-.2 0(1* -2..0,0..0- 2$0,$+.(-1"'0()4$-$-$$-!.#3(2!0$-&$-4( $$-(-1"'0()%%.0,3+($0&&&!#!
$#
$$00.6 +$* 4$+12$*../ (-#! $#(-0,$+.
.-$-5 0 #.0/$-$+35$ $+* 0.-2,.$2$ %! " !"!%####! #$%! 5.-$-./$$-4 #.0/,
2 2(.-1120 ,
-#$,..(12$$-&0.$-12$/+$*)$14 -$#$0+ -#$2#$&$,.$#$+()*$1%$$04 -$$-/+ 22$+ -#1
099*,$2 ++$4..07($-(-&$-#($3-.#(&'$$%2 -#$..12$+()*$$-20$$4 -0,$+.0.-##$*03(1(-&4 -#$ 2$34$-3,1$5$&$-#$ 0#$05()*$05$&322$05$&+(&2'$2/0.)$"2$$0!(-#(-&5..-2(-'$2"$-203,
02."'./+../ %12 -#4 -#$0,$+.1$- 2330$+*.,(-0,$+.
!#"!%+134..0$$-4
-#$4($0* 4$+1(-
-,$0*(-&5(+2*.,$-*3-237("'2, .*2.!$0
!()-.2 0(1* -2..0,0..0-2$0,$+.(-1"'0()4$-$-$$-!.#3(2!0$-&$-4( $$-(-1"'0()%%.0,3+($0 &&&!%!
4$+12$*../ (- !(-0,$+.
-
Dagblad De Pers
BUSINESS BOYS
Modellenscout De Elite-contest leverde modellen als Gisele Bündchen en Frederique van der Wal. ‘Er zijn veel paralellen met de voetballerij.’ 10
In Business
9
Bescherming Te veel variatie in regelingen
Veel onrust over spaargaranties Hoe veilig zijn onze spaarcenten? Daarover heeft ieder Europees land zo zijn eigen gedachten. Edward Deiters AMSTERDAM
...
Minister van Financiën Wouter Bos hekelde gisteravond ‘de race naar de top’ die zich in Europa afspeelt met de spaargaranties. ‘Er is nu te veel variatie’, zei Bos bij binnenkomst van het beraad van ministers van Financiën van de vijftien EU-eurolanden. Wanneer in Nederland een financiële instelling omvalt, wordt door de staat de eerste 20.000 euro spaargeld vergoed. Van het bedrag tussen de 20.000 en 40.000 euro wordt 90 procent gedekt. Daarna houdt het hier op. Bos hoopt dat een gezamenlijke regeling mogelijk is, zowel over de hoogte als over de vraag wat precies onder de garantie valt. Hij herhaalde dat hij bereid is de Nederlandse garantie te verhogen, als daarover een EU-akkoord mogelijk blijkt. Duitsland kwam gisteren met een honderd procentsgarantie voor het spaargeld van zijn burgers. Hierdoor
is het voor andere landen nagenoeg onmogelijk om achter te blijven. ‘Ik wil de mensen vertellen dat hun spaargeld veilig is’, meldde bondskanselier Angela Merkel gisteren in een officiële verklaring. Het zou gaan
Hier geen noodfonds, in Europa is het ieder voor zich. om een garantiebedrag van 568 miljard euro. Dit moet voorkomen dat ongeruste spaarders hun rekeningen leeghalen en de banken nog krapper bij kas komen te zitten. Toen Ierland en Griekenland vorige week een soortgelijke regeling aankondigden, was er nog felle Europese kritiek. Het zou kunnen leiden tot grootscheepse verplaatsingen van spaargeld naar ‘veilige landen.’ De belangrijkste Europese leiders werden het dit weekend niet eens over een gezamenlijke aanpak van de financiële crisis. Ze zagen af van een Europees noodfonds voor de financiele sector zoals het 700 miljard dollar kostende reddingsplan in de Verenig-
CORBIS
de Staten. In plaats daarvan is gekozen voor een individuele aanpak door de lidstaten. En zo kiezen dus steeds meer landen voor de ieder-voor-zich-methode om hun spaarders te beschermen. In navolging van de Ieren en Duitsers riepen gisteren ook de regeringen van Oostenrijk, Denemarken en Zweden bankgaranties in het leven. Zo verdubbelde Zweden de bankgarantie voor spaarders tot 500.000 kroon
(ruim 51.000 euro). Dat de vrees voor de bestorming van een in de problemen geraakte bank zeker terecht is, bleek vorig jaar bij het Britse Northern Rock, waar medio september vele duizenden spaarders tegelijk hun geld kwamen opnemen. In twee dagen namen verontruste klanten naar schatting 10 miljard pond (ruim 11,5 miljard euro) op van hun rekeningen. Het ging daarbij om
zo’n 10 procent van de totale tegoeden van Northern Rock. Daarbij kwam het in Gloucestershire zelfs zover dat de politie een bankmanager moest ontzetten, die werd belaagd door een rekeninghouder die een miljoen wilde opnemen. Ook bij Fortis nam De Nederlandsche Bank vorige week ‘enorme geldbewegingen waar’. Rekeninghouders zouden er in korte tijd miljarden van hun rekening gehaald hebben. 1
Kredietcrisis Aandeel Aegon in vrije val beland; AEX sluit 9 procent lager
Weer blinde paniek op de beurs Beleggers geloven niet meer in een medicijn voor de kredietcrisis. Het aandeel Aegon verloor hierdoor gisteren bijna een kwart van zijn beurswaarde in Amsterdam. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
De koersenborden op de Amsterdamse aandelenbeurs kleurden maandag net als in de rest van Europa weer dieprood. ‘We zijn duidelijk door een nieuwe pijngrens heengegaan’, zei een aangeslagen handelaar
in Amsterdam. Vooral bankaandelen maakten weer een harde landing. Ondanks ingrepen van de Europese overheden, is de rust op de financiële markten duidelijk nog niet teruggekeerd. Aegon kreeg gisteren in Amsterdam de hardste klappen: de koers daalde met maar liefst 24,2 procent, terwijl ING 14 procent inleverde. De handel in Fortis werd op de Amsterdamse beurs zelfs opgeschort, nadat de staat vrijdag de Nederlandse onderdelen had gekocht. Wat er maandag echter met het aandeel Aegon gebeurde, is ongekend. Zonder directe nieuwsaanlei-
ding, verloor het aandeel in een dag bijna een kwart van zijn waarde op de beurs. Het is een teken dat de aandelenmarkt nog steeds wordt geregeerd door angst. ‘Het slechte sentiment rondom Aegon komt waarschijnlijk door de omvangrijke portefeuille bedrijfsobligaties die het heeft’, zegt analist Jurriaan Hofman van Iris, het onderzoeksinstituut van Rabobank en Robeco. ‘Hoewel al duidelijk is hoe Aegon in die portefeuille is geraakt door de ondergang van Lehman Brothers en het nationaliseren van AIG door de Amerikaanse overheid, denken
beleggers kennelijk dat er nog meer lijken uit de kast kunnen vallen bij Aegon,’ aldus Hofman. Ook houdt de analist er rekening mee dat Aegon een naheffing krijgt voor kredietderivaten op in moeilijkheden geraakte Amerikaanse financiële instellingen als Freddie Mac, Fannie Mae en Lehman. ‘Binnenkort volgt de afwikkeling daarvan en weten we hoe dat Aegon raakt.’ Op die derivaten moet misschien dus nog geld worden toegelegd door Aegon en daar houden beleggers niet van. De AEX-index sloot uiteindelijk 9 procent lager op 312.56 punten. 1
&FOCBBO JOEF CFWFJMJHJOH #FOKJKTUVEFOUFOXJMKF HSBBHXBUCJKWFSEJFOFO XBBSJOKFXFSLFOFO MFSFOLVOUDPNCJOFSFO
Recessologie
Recessologie
PAAR MILJARD MINDER
OLIEPRIJS DAALT VERDER Al in geen acht maanden is olie zo goedkoop geweest als nu. Gisteren zakte de prijs van een vat onder de 90 dollar, omdat handelaren verwachten dat de vraag naar olie zal afnemen als gevolg van de verslechterende economie. Ook andere grondstoffen als metaal, goud en zilver daalden in prijs, maar nog veel sterker dan olie. Volgens data verzameld door persbureau Bloomberg hebben de negentien belangrijkste grondstoffen sinds de piek in juli 43
Nederlandse beursgenoteerde bedrijven hebben hun totale beurswaarde in de eerste negen maanden van dit jaar met bijna 178 miljard euro zien dalen. Dat is een verlies van ruim eenderde vergeleken met eind 2007, zo blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek gisteren bekendmaakte. Het verlies op de beurs is het grootste sinds 2002, toen 190 miljard euro in rook opging.
procent van hun waarde verloren. Natuurlijk is de daling een gevolg van een negatieve, economische verwachtingen en in die zin zorgwekkend, maar de prijsdalingen hebben ook een duidelijk voordeel: het remt de - nu hoge - inflatie. Dat geeft de Europese Centrale bank meer alibi om de rente te verlagen in een poging zo de economie aan te jagen. Tot nu toe was een renteverlaging een probleem, omdat de vrees bestond dat de inflatie dan verder zou toenemen.
%BOJTEF CFWFJMJHJOH JFUTWPPSKPV )FCKFJOUFSFTTF TVSGEBOOBBS XXXCBBOJOEFCFWFJMJHJOHOM PGWSBBHOBBSPO[F PQMFJEJOHTNPHFMJKLIFEFO
Slopen die roestbakken
Wellink heeft het druk
De Europese autoindustrie wil dat zoveel mogelijk auto’s ouder dan acht jaar worden gesloopt en vervangen door nieuwere modellen. Volgens de industrie is dat veel beter voor het milieu.
President van De Nederlandsche Bank Nout Wellink heeft gisteren een opening van een expositie door prinses Máxima afgezegd. Wellink heeft het ‘druk’.
JODMVTJFGCFUBBMEFTUBHF
10
In Business Koster & Jojanneke
Met medewerking van: Lorianne van Gelder en Justine Versteegh
Business Boys Jeroen van de Mast
Q&A Het rommelt in de Telegraaf-top Terwijl het in de financiële sector ontslagen regent, maakt de Telegraaf zich op voor een nieuwe hoofdredacteur. Tenminste, als wij de ‘lekkende’ bron van die krant mogen geloven. Adjunct-hoofdredacteur Jules Paradijs zou huidig hoofdredacteur Eef Bos opvolgen. AMSTERDAM
...
Gefeliciteerd meneer Paradijs! Wij vernamen dat u bent benoemd tot hoofdredacteur. ‘Uhm… Met wie spreek ik?’ Met Dagblad De Pers. ‘Ik zit op het moment in een vergadering. Uh, mijn gesprekspartners kijken me aan. Ik moet echt ophangen.’
De bondscoach van Elite Elite-directeur Jeroen van de Mast (36) wordt bij het beoefenen van zijn werk vergezeld door een grote gunfactor. Dat Doutzen Kroes bijvoorbeeld haar vakantiekiekjes enkele jaren terug naar Paparazzi Models stuurde, nam hij sportief op. ‘Echte ondernemer’ Van de Mast kent de werking van de markt. ‘Het is gezond dat er meerdere goede Nederlandse bureaus zijn. Hoe meer succesvolle modellen vanaf hier gelanceerd worden naar de internationale markt, hoe beter het is voor de vraag ernaar.’ De grote monsterdeals uit de tijd van Naomi Campbell en Cindy Crawford worden steeds zeldzamer in de modellenwereld, net als lange ademmodellen als Elite-hoogvlieger Frederique van der Wal. ‘Je kunt in korte tijd bekend worden, maar ook snel weer uit de running zijn.’ Continuïteit
‘We zoeken allemaal naar de nieuwe Marco van Basten.’
Wat ongezellig nou. Dus u bevestigt noch ontkent uw nieuwe functie? ‘Ik moet nu ophangen.’ We worden nu toch wel erg nieuwsgierig. Kunnen we na uw vergadering nog even verder kletsen? ‘Je kunt het altijd even proberen. Rond vier uur ben ik klaar.’ Het telefoontje van vier uur bleef onbeantwoord. Meneer Paradijs is ook een druk journalist. Bronnen binnen de Telegraaf bevestigden de benoeming wel. 1
van veelbelovende aanwas is daarbij een must. Van de Mast, die in 1997 door Elite uit de broedmachine van Harry Klooster werd gepikt, ziet in de zoekmachine van zijn eigen bureau, de Elite Model Look, sinds een paar jaar dan ook zijn belangrijkste zakelijke uitdaging. ‘Er zijn veel parallellen met de voetballerij. We zoeken allemaal de nieuwe Marco van Basten.’ De contest die in 1983 in het leven geroepen werd door de internationale Elite-baas van weleer, John Casablancas, leverde modellen op als Gisele Bündchen, en Linda Evangelista, in eigen land Frederique van der Wal, Karen Mulder, en meer recent Rianne ten Haken en Ymre Stiekema. De Groningse Stiekema werd vorig jaar tweede bij de internationale Elite Model Look en is nu te zien in een campagne van Prada Linea Rosso.
REUMA? !" AMC
FOLLOW THE MONEY
CHILL AMSTERDAM
...
Wouter Bos heeft het gezonde Nederlandse Fortis tegen marktprijzen gekocht. Zegt hij. Beursanalisten lachen om de overnameprijs.
D
ames en heren welkom, in de Socialistische Heilstaat van de Lage Landen (CHILL). Volkscommissaris Bos heeft dit weekend een bank overgenomen en wil u allen even hartelijk danken voor het gestorte bedrag. Die 1.000 euro, die we van u hebben afgepakt, krijgt u nooit meer terug. Nooit meer! Dat wist u niet? Vandaag hebben we de beursnotering stopgelegd om te voorkomen dat onze investering in Fortis Nederland en ABN Amro meteen al zou wegsmelten. Hoe we daar bij komen? Rekent u even mee. Analisten denken dat het aandeel in de Fortis Holding op de beurs nog
‘Er zijn veel parallellen met de voetballerij’ FRANK GROELIKEN
‘Zo snel naar een topmerk als Prada, dat komt zelden voor. Dat is van het niveau Doutzen.’ Van de Mast praat nooit over geld, maar in dit soort gevallen zijn er ‘grote bedragen’ mee gemoeid. ‘Dit soort deals sluit je eens in de vijf jaar.’ Zijn ‘scherpe, getrainde oog’, waarmee hij voor Harry Klooster onder andere Sylvie Meis en Froukje de Both castte, noemt hij zijn waardevolste eigenschap. ‘Nederlandse modellen zijn een exportproduct. Ik kan gezichten goed wegzetten in de markt, weet bij welke klant ik ze kan plaatsen.’ Een andere leidraad van Van de Mast is dat je selectief moet zijn met wat je aanbiedt. ‘Als ik Prada bijvoorbeeld elke maand een foto zou sturen, zou hun aandacht verslappen. Toen de foto van Ymre kwam, dachten ze meteen: hé, dit moet bijzonder zijn.’ Van de Mast kreeg zijn ondernemersneus van zijn vader die zeven dagen in de week keihard werkte in zijn eigen installatiebedrijf. ‘Maar ik onderneem in people’s business, net als voetbalmakelaars. En dan heb je met nog veel meer schakels en aspecten te
slechts 3,5 euro waard is, zo’n 8,2 miljard euro. Vrijdag, voor onze overname, stond de teller nog op 12,5 miljard. Commissaris Bos zou ongeveer 8 miljard hebben moeten betalen voor de Nederlandse tak, maar dat is helaas niet gebeurd. Hij dokte voor het Hollandse deel van Fortis en ABN Amro in totaal 16,7 miljard. Veel te veel inderdaad. Het belang van ABN Amro werd volgens insiders gewaardeerd op 10 miljard euro (10 maal de jaarwinst). Blijft over: 6,7 miljard voor de Hollandse Fortis-tak. Dat is een papieren werkelijkheid door een roze bril: geen investeerder betaalt die koers winst/ verhouding van 10 nog voor een bank.
Business Boy-factor
Stokpaardje Jongste Elite-directeur ooit (29) 8
Womanizer? Neen. Heeft integriteit als credo 9
Zet Nederland op de kaart met Aanpak Elite Model Look 9
Vergelijkt zijn business met Voetballerij. ‘Met jong talent moet je voorzichtig omgaan’ 8,5
Beroemste exportproduct Ymre Stiekema middels megadeal met Prada 9
maken dan als je in producten handelt. Dezelfde als bij de selectie van jong voetbaltalent.’ De ouders van noemt hij als een van de belangrijkste. ‘Ook wij moeten vaders en moeders indammen die als het ware langs het veld staan te schreeuwen. We hebben goede ervaringen met meisjes uit het oosten of noorden van het land. Dan hebben ze een nuchtere gezinsbasis. Alles moet kloppen’. ‘Integriteit’ is het zeer gemeende credo waar Van de Mast prat op gaat. Ook bij zijn kindje de Elite Model Look, waarvoor jaarlijks 10.000 aanmeldingen binnenkomen. ‘Ik wil de
Ook de komende jaren niet. Het aan de Belgen overgemaakte geld wordt gebruikt om het bloedbad bij de bank te stelpen en komt nooit meer terug. De spaarders zijn gered, maar de belastingbetaler niet. U bent boos? Dat krijg je met socialisten hè? Die denken slimmer te zijn dan de markt. Wat zegt u daar? Dat een andere bank Fortis tegen bodemprijzen had kunnen overnemen? Niet zo brutaal hè. De volkscommissaris heeft hier geen tijd voor. Heeft u trouwens al gepind? 1.000 euro, of wacht, maak er maar 1.100 euro van. CHILL! 1
Gemiddeld een 8,5
meisjes een goed gevoel meegeven. Ze worden opgemaakt en krijgen catwalkles. Menselijk wil ik het houden. Ik zeg nooit: je bent niet mooi.’ Zijn aanpak is inmiddels opgemerkt door Elites internationale board. ‘Ik geef wereldwijd adviezen. Ons concept, waarin voorop staat dat de deelnemers een leuke dag hebben, wordt in andere landen overgenomen.’ Van de Mast is zelfverzekerd over zijn product. ‘Als je tien jaar bij Ajax hebt gevoetbald, kun je ook even willen kijken hoe het is bij PSV. Dat gebeurt met spelers van ons bureau ook wel eens. Maar uiteindelijk kom je bij Ajax terug.’ 1
KOJO’S GENANTE HOEKJE
Geldwolf Pelmelay
J
ustine Pelmelay zou dit weekend weer eens van zich laten horen. De Eurovisie Songfestival- deelneemster van 89 was gevraagd een cd-lancering op te leuken (..) en de opbrengsten van haar show waren voor Stichting Spieren voor Spieren. Maar onder het mom van ziekte bleef zij weg. Een anonieme bron wist dat ‘goeddoener’ Pelmelay geld zou hebben gevraagd voor haar optreden.
[email protected]
Onbetaald overwerken
eBay schrapt banen
Hoewel wij niet gauw om onderwerpen verlegen zitten, zijn lumineuze ideeën uwer kant altijd welkom. Uw digitale post kan naar
[email protected]
Vier op de tien werknemers werken meer uren dan in hun arbeidscontract staat. De helft van hen krijgt die overuren niet vergoed.
Internetveiler eBay schrapt 10 procent van zijn wereldwijde personeel om kosten te besparen. Het banenverlies kost het bedrijf ruim 70 miljoen dollar.
In Business Techno
11
Energie Aardwarmte
Nanotechnologie
Groot investeren in piepkleine deeltjes Nederland moet jaarlijks 100 miljoen euro in nanotechnologie investeren om zijn wetenschappelijke toppositie te handhaven, staat in advies aan de overheid. Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Met techniek op de miljoenste millimeter kunnen we milieuproblemen aanpakken en betere medicijnen maken. Daarom moet Nederland tot 2020 jaarlijks 100 miljoen euro stoppen in nanontechnologie, stellen wetenschappers in de Strategische Research Agenda Nanotechnologie. Begin jaren tachtig kon ‘de wereld’ voor het eerst een afzonderlijke atoom zien. Twee uitvinders van een Zwitsers onderdeel van IBM ontwikkelden een microscoop die atomen zichtbaar maakten. Een doorbraak in de nanowereld. Onder nanotechnologie vallen alle structuren die kleiner zijn dan 100 nanometer. Een nanometer is zo groot als een miljoenste millimeter. Bekend voorbeeld van de technologie is de ontwikkeling van computerchips. Deze kunnen steeds meer informatie verwerken dankzij de ontwikkeling van steeds kleinere structuren. Meer transistors op een chip betekenen een hogere informatieverwerkingssnelheid. Lange tijd verdubbelde het aantal transistors op een computerchip elke twee jaar, zoals de Wet van Moore stelt. Nanotechnologie wordt ook toegepast in het lichaam. Nederlandse onderzoekers zijn bezig met technieken die medicijnen gericht afleveren bij zieke cellen. Zo hoeven medicijnen niet meer ongericht het lichaam in te worden gestuurd. Een andere mogelijkheid van het werken met piepkleine deeltjes, is het maken van nieuwe materialen. Als je op atoomniveau kunt manipuleren, heb je de mogelijkheid volledig nieuwe materialen te maken. Onderzoekers ontwikkelen nu materialen die energiezuiniger zijn dan welk bestaand materiaal dan ook. 1
GESIGNALEERD 111
Nationale vechtjas
Duitsland heeft zijn schrijver/filosoof/soldaat Ernst Jünger. In eigen land hebben we Louis Grondijs. Veel minder bekend, deze Grondijs, maar hij was een scherp filosoof, en hij zocht bewust de slagvelden op van de Eerste Wereldoorlog, van de
Veilige kernenergie ligt pal onder onze voeten Aardwarmte is volkomen schoon en biedt ongekende mogelijkheden. De kernreactor in de aardkern staat zijn onbeperkte energie gratis af. Marles ter Voorde AMSTERDAM
...
Wie in een mijn afdaalt, kan het al voelen: de temperatuur van de aarde neemt toe met de diepte. Elke 30 meter komt er een graad bij. Door een boor in de grond te steken, kun je deze warmte met het grondwater omhoog halen. Wie diep genoeg boort, kan water oppompen dat heet genoeg is om elektriciteit op te wekken. Onlangs heeft de gemeente Terschelling besloten de haalbaarheid te onderzoeken van een elektriciteitscentrale op aardwarmte. Het zou de eerste zijn in Nederland. Maar waarom eigenlijk? Valt er in Nederland niet veel meer te halen uit de warmte onder onze voeten? Jazeker, zegt Marc Koenders van IF-Technology, dat samen met ingenieursbureau DWA en TNO de mogelijkheden in kaart bracht voor de toepassing van ‘geothermie’ in Zuid-Holland. Er zijn echter ook beperkingen. Boren is duur, en de onzekerheden zijn groot. Wel gaat een boring vrijwel kosteloos decennia lang mee.
Eerste succes Nu de olie- en gasprijzen stijgen, wordt aardwarmte een reëel alternatief. Het barst van de aardwarmteprojecten in wording, en het eerste succes heeft zich al aangediend. Bleiswijk herbergt sinds eind 2007 het eerste geothermische tuinbouwbedrijf van Nederland: A+G van den Bosch. Erik Simmelink en Kees Geel, beiden werkzaam bij TNO, werkten mee aan het haalbaarheidsonderzoek. Simmelink: ’We halen de warmte naar boven met behulp van water. Wat we dus nodig hebben zijn poreuze gesteenten.’ Rondom Bleiswijk hadden oliemaatschappijen al op grote schaal onderzoek gedaan naar de ondergrond. Simmelink en Geel gebruikten deze gegevens om een geschikte laag op te sporen. Ze vonden er een op 1.700 meter diepte. En de boring
Russische Revolutie en de daaropvolgende burgeroorlog – en ook later, als hoogleraar Byzantijnse kunst, was hij op menig slagveld te vinden. Hans Olink schreef een boeiende, verbazingwekkende biografie van deze unieke Hollandse vechtjas.
Hans Olink, De oorlogen van een Indische krijgsgod. Het wonderbaarlijke leven van Louis Grondijs. 7,90 euro. 111
Ten onder door techniek
Hoe kunnen machtige rijken, beschikkend over alle economische en wetenschappelijke middelen die je maar kunt bedenken, uiteindelijk toch ten
Wie diep genoeg boort, kan water oppompen dat heet genoeg is om elektriciteit op te wekken
had succes. Simmelink: ‘De geothermische installatie levert dertig keer meer energie op dan we kwijt zijn voor het pompen’. Voor de tuinder betekent dit een besparing van drie miljoen kuub aardgas per jaar – zo’n 700.000 euro op de gasrekening. Mocht de ondergrond niet waterdoorlatend zijn, dan kan deze waterdoorlatend worden gemaakt met een uit de oliewereld overgewaaide methode, hydraulic fracturing. Hierbij wordt het gesteente ‘gekraakt’ door de druk op te voeren. Simmelink denkt dat deze aanpak in Nederland nog lang niet op grote schaal kan worden toegepast: ‘Voor geothermiewinning zou je fracturing moeten toepassen op gebieden van enkele kubieke kilometer’. Dat is veel
onder gaan? Die vraagt fascineert de Britse historicus Geoffrey Parker. In Success is never final (een uitspraak van Churchill) beschrijft hij de onverwachte ondergang van het Spaanse Rijk, ten gevolge van zijn eigen succes, en de gelijktijdige o p ko m st va n Noordwest-Europa, dankzij de inzet van nieuwe technologieën.
Geoffrey Parker, Succes is Never Final.
Terschelling heeft geluk. Het eiland ligt vlak naast een oude vulkaan. meer dan bij oliewinning, waar het om het gesteente direct rond de boorput gaat. Geothermie als warmtebron mag dan in Nederland in de lift zitten, als het gaat om het opwekken van elektriciteit houden Koenders en Simmelink een slag om de arm. Koenders: ’Om geothermische energie als warmtebron te kunnen benutten heb je water nodig van minimaal 50 graden; om elektriciteit op te wekken water
Empire, War and Faith in Early Modern Europe. 10,95 euro. 111
Muze van de moderne kunst
Een bezoek aan Venetië is niet compleet zonder een bezoek aan de Guggenheimcollectie in het Palazzo Venier, de kostbare gift aan de stad van l’ultima dogeressa Peggy Guggenheim. Deze dochter van steenrijke ouders ontwikkelde zich tot de grote drij-
van minimaal 100 graden. Lagen geschikt voor geothermie als warmtebron troffen we in Zuid-Holland aan op dieptes van 900 tot 3.000 meter. Voor elektriciteit moet je veel dieper boren.’ Dat is ingewikkelder, duurder en risicovoller omdat over de diepere bodem vaak minder bekend is. Voor Terschelling gaat dit argument wellicht niet op. Tijdens gasboringen in de jaren zeventig werd ontdekt dat op circa 20 kilometer ten zuiden van het eiland een grote vulkaan begraven ligt, die omstreeks 160 miljoen jaar geleden actief was. Ook nu nog heeft het gebied, mede dankzij het vulkanisch gesteente, een iets hogere temperatuur dan de omgeving. Als het ergens zou moeten lukken, dan is het dus hier. 1
vende kracht achter de Amerikaanse moderne kunst, en de grote inspirator van menig beroemd kunstenaar. Mary Dearborn beschrijft een duizelingwekkend leven vol kunst, drama, bittere strijd en beroemde minnaars. Mary Dearborn, Mistress of Modernism, The Life of Peggy Guggenheim. 8,95 euro.
Ramsj gesignaleerd bij boekhandel Steven Sterk, Servetstraat, Utrecht, 030-2340580. Nederlandstalige titels zijn ook verkrijgbaar bij Selexyz-boekhandels.
Slecht voorteken
Uitgespeeld
Op hol!
Brits onderzoek laat zien dat mensen die zich langdurig ziek melden vanwege psychische problemen een grotere kans lopen om aan kanker te sterven.
Na tien jaar onderzoek heeft de Amerikaanse akoesticus George Bissinger het verschil in klank ontdekt tussen een Stradivarius en een ordinaire viool.
Volgens Texaanse psychologen slaat bij mensen die onder grote spanning staan de fantasie op hol. Ze ‘zien’ dingen in willekeurige beelden van stippen.
Outdoor kleding
Rugzakken
Tenten
Slaapzakken
Reisaccessoires
Fjällräven vindt u bij de volgende dealers: Alkmaar: Bever Zwerfsport • Almere: Bever Zwerfsport • Amsterdam: Bever Zwerfsport, Carl Denig, Demmenie Sport • Amersfoort: Bever Zwerfsport, Kathmandu, Slee, Wim Jacquet • Apeldoorn: Bever Zwerfsport, Walk & Travel • Arnhem: Bever Zwerfsport, Intersport Superstore, Slee • Assen: Dick’s Kampeerhal • Barendrecht: Outdoor XL • Beek en Donk: Hemker & Bekking • Bergen op Zoom: Outdoor & Travel Outfitters • Bergeijk: Bax recreatie Beverwijk: Ronald’s Adventure Store • Breda: BHC, Bever Zwerfsport • Brunsum: Hans Stassar • Bussum: Frantzen Sport • Dalen: Jan Witvoet • Delft: Crew Adventure Store • Den Bosch: Schneider Outdoor • Den Burg: Mantje Sport, • Den Haag: Bever Zwerfsport, Carl Denig, Crew Adventure Store, Track & Trail • Deventer: Luehof Outdoor • Doetichem: B&B Outdoor • Dokkum: PD Outdoor • Dordrecht: Alpaca Buitensport • Drachten: Veneboer Outdoor • Drempt: Keltic Green • Duiven: Four Seasons • Ede: Intersport Ede • Eindhoven: Bever Zwerfsport, Demmenie Sport, Gunneman Sport, Intersport Biggelaar • Epe: Country Store • Emmen: Get Out, Weggemans Golf & Adventure • Enschede: Bever Zwerfsport • Ermelo: Kampeerwereld Hendriks • Exloo: De Schutrups • Gorssel: Rene Vos Outdoor • Gouda: De Vrijbuiter, Verzijl Sport • Groningen: Bever Zwerfsport, Slee, Waterborg buitensport • Haarlem: Bever Zwerfsport, Soellaart • Harderwijk: Telstar • Hazerswoude-Rijndijk: Ton van Bemmelen recreatie • Heemskerk: Smitveld • Heerhugowaard: Kompas Outdoor World • Heerlen: Running Center Harry Driessen • Helmond: USA Adventure Store • Hengelo: Bever Zwerfsport, Slee • Hilversum: Bever Zwerfsport • Hoenderloo: Hondenhobby, Wolfswinkel Groentechniek • Hoorn: De Trek Houten: Bever Zwerfsport • Huizen: Irene Huizen • Landgraaf: Hendrik’s schoenmode • Leek: Hemker & Bekking Leeuwarden: Bever Zwerfsport, Dick’s Outdoor & Adventure • Leimuiden: Hemker & Bekking • Leiden: Bever Zwerfsport, Crew Adventure Store • Lelystad: Raven Fishing & Outdoor • Limbricht: Mulders Bergsport • Lottum: Hendrikx wapenmakerij • Maarssen: House of Outdoor • Maastricht: Bever Zwerfsport Made: World of Walking, Uit de brieltjes • Margraten: Vakantiewereld • Middelburg: Intersport Erik • Middelharnis: Outdoor Sport • Molenschot: Linberg caravans • Nieuwegein: Carl Denig, Outdoor Eddy • Noordgouwe: Jachthuis Noordgouwe • Nijmegen: Spac Sport • Nunspeet: Veluwe Outdoor • Oldenzaal: Outdoor de Essen • Oostwoud: De Bokkesprong • Oss: Wim de Leeuw sport • Purmerend: Guust • Roden: De Vrijbuiter • Roermond: Ton Notermans Roosendaal: Outdoor & Travel Outfitters • Rotterdam: Bever Zwerfsport, Carl Denig, Crew, Demmenie Sport, Slee, Active Life • Schijndel: Campingsport de Wit • Sevenum: Gebr. Janssen • Sittard: Senza Dubio • Sluis: De Bergvos • Sneek: Bij Folkert • Sommelsdijk: Fixit Mastenbroek • Steenwijk: Bever Zwerfsport • Terneuzen: K2 Himalay adv. Store Terschelling: In de Wolken • Tilburg: Sportief travel & adventure • Twello: Hemker & Bekking • Uden: Intersport Superstore • Utrecht: Bever Zwerfsport, Kathmandu, Slee • Valkenswaard, Scarabee Outdoor • Veenendaal: Voigtschmidt Outdoor • Velp: Veldman sport • Vorden: Okido Outdoor Waalwijk: Runningcenter Waalwijk • Wageningen: Bas Buitensport • Weert: Bob’s adventure store, Winterswijk: Obelink Camping • Woerden: Zwerfkei Outdoor & Travel Center • Wouwse Plantage: Darz Bor • Zaandam: De Kampeerwinkel • Zeist: Sunnycamp Zoetermeer: van Herwijnen • Zutphen: Harbach sport • Zwaag: Karsten tenten • Zwolle: Bever Zwerfsport • Leerentveld: Slee
In Business In de knip
GELD TELT REDACTIE: INDEPENDER.NL
E NI
Hoeveel kost zo’n verzekering? De premie is afhankelijk van je wensen. Wil je een uitgebreide uitvaart of liever een sobere plechtigheid? En wil je gecremeerd worden of liever begraven? Gemiddeld kost een uitvaart zo’n € 7.000,-. Zelf regelen of laten regelen? Bij een uitvaartverzekering kun je ervoor kiezen om de verzekeraar de uitvaart te laten regelen. Je nabestaanden hebben er dan nauwelijks werk aan. Maar je kunt ook kiezen voor een uitkering in geld, zodat de nabestaanden de uitvaart helemaal naar jouw wens kunnen uitvoeren. Vaak zijn de kosten hoger dan het uitgekeerde bedrag. De resterende kosten moeten je nabestaanden betalen. Heb je deze verzekering nodig? Dat hangt van de financiële situatie van jou en je nabestaande(n). Heb jij of hebben je nabestaanden flink wat spaargeld achter de hand dan heb je een uitvaartverzekering eigenlijk niet nodig. Maar een uitvaartverzekering kun je ook afsluiten om je nabestaanden niet te belasten met het regelen van een uitvaart. En een overlijdensrisicoverzekering? Een overlijdensrisicoverzekering is niet hetzelfde als een uitvaartverzekering. Een uitvaartverzekering keert altijd uit, maar een overlijdensrisicoverzekering keert alleen uit als je tijdens de looptijd overlijdt. Een uitvaartverzekering is bedoeld om de kosten voor een uitvaart van te betalen. De uitkering van de overlijdensrisicoverzekering wordt vaak gebruikt om een deel van de hypotheek af te lossen of als aanvulling op het inkomen van de nabestaande. Zowel overlijdensrisicoverzekeringen als uitvaartverzekeringen verschillen fors in premie.
Wil je zo’n verzekering afsluiten, maak dan een vergelijking op www.independer.nl.
Internet TOPsparen vanaf 5,3% spaarrente
Rentetarieven d.d. 2 oktober 2008. Rentepercentages per jaar. Vraag naar de voorwaarden.
www.dsbbank.nl 0900 0575 (lokaal tarief)
dé spaarspecialist van Nederland
TIP!: Bekijk ook onze scherpe hypotheekrente
CNV-voorzitter René Paas. RICK NEDERSTIG/ANP LAAGSTE RENTES AFLOSSINGSVRIJE HYPOTHEKEN
Najaarsoverleg Overwinning CNV
Werkgevers beloven banen voor werklozen Werkgevers zeggen vandaag toe dat ze meer werklozen aan het werk gaan helpen. Een verrassing, want in het ontslagrechtakkoord werd niet over extra banen gerept. Annemieke van Dongen AMSTERDAM
...
Werkgevers beloven vandaag om banen te creëren voor mensen die nu werkloos zijn. Dat bevestigen bronnen die aan tafel zaten bij de vooronderhandelingen voor het najaarsoverleg. Tijdens het beraad dat werknemers, werkgevers en het kabinet vanavond voeren over lonen, koopkracht en de arbeidsmarkt zullen de werkgevers niet vastleggen hoevéél banen ze gaan scheppen. Wel stemt hun belangenvereniging VNONCW in met een nieuwe methode, waarmee per regio en per branche bekeken wordt waar werkloze gehandicapten, allochtonen en ouderen aan de slag kunnen. Aanvankelijk hadden de werkgevers wel een getal genoemd. In ruil voor soepeler ontslagrecht zouden ze 200.000 nieuwe banen creëren. Maar in het uiteindelijke akkoord dat VNO-NCW, FNV en het kabinet vorig maand sloten, een lightversie van de oorspronkelijke plannen van minister Donner van Sociale Zaken, werd niet meer over nieuwe werkgelegenheid gerept. Daarin is alleen afgesproken dat werknemers die meer dan 75.000 euro per jaar verdienen, bij ontslag voortaan maximaal één jaarsalaris meekrijgen. Vakcentrale CNV, die niet bij de geheime on-
!&"($*&*&' !%&!(""$ ($%! !!"!$*"$% (!!#!$!! #$"(! ''%&'% & %#& $ (""$ $%&&%& !!$)))! #!$!%&&%&!
!
Bent u 65 jaar of ouder: 5,5% spaarrente!
Een beetje uitvaart kost al snel 7000 euro Wat heb ik aan een uitvaartverzekering? Waarom een uitvaartverzekering? Een uitvaart kost al snel enige duizenden euro’s. Heb je dit bedrag niet achter de hand? Dan kun je een uitvaartverzekering afsluiten. Zo weet je zeker dat je nabestaanden niet voor onverwacht hoge kosten komen te staan.
UW
13
&$ +
!("' +
&!$ +
derhandelingen was uitgenodigd, was woedend en heeft de afgelopen weken stevig gelobbyd om die schade tijdens het najaarsoverleg te herstellen. Dat lijkt gelukt. Naast de belofte van extra banen gaan werkgevers ook onderzoeken hoe ze ontslagen medewerkers uit de werkloosheidsuitkering kunnen houden. CNV ziet het liefst dat zij ontslagen werknemers een half jaar doorbetalen en hen in die tijd helpen een nieuwe baan te vinden, maar staat ook open voor andere opties.
‘Er staat nu genoeg tegenover het akkoord over het ontslagrecht.’ De werknemersorganisaties eisen koopkrachtverbetering voor iedereen. Het kabinet heeft al afgezien van een btw-verhoging. Als de vakcentrales vandaag hun looneis matigen, wordt de WW-premie voor werknemers bovendien afgeschaft. CNVvoorzitter René Paas heeft goede hoop dat ze er samen uitkomen. ‘Aan het ontslagrechtakkoord kunnen we niet veel meer veranderen, maar daar staat nu genoeg tegenover.’ De werkgevers vinden het juist nu belangrijk om de banden met werknemersorganisaties goed te houden. ‘Door de kredietcrisis siddert de hele wereld’, zegt een woordvoerder van VNO-NCW, ‘maar vandaag kunnen we op nationaal niveau afspraken maken om te voorkomen dat het ook hier misgaat’. 1
Provider
Hypotheek
5 jr NHG
ABN AMRO SNS bank ING Bank Fortis Bank Postbank Rabobank MoneYou DSB Bank Hypodomus MoneYou MoneYou Hypodomus MoneYou MoneYou De Hypotheker De Hyp.shop MoneYou De Hyp.shop REAAL Verz. ABN AMRO Delta Lloyd Syntr Achm Vastg De Hypotheker
Budget hypotheek SNS Budget Hypotheek Aflosvrij Hypotheek met Renteopties RenteVoordeel Aflossingsvrije Hypoth. VoordeelPlus Hypotheek VoordeelHypotheek Compleet+ hypotheek (2) Aflossingsvrije hypotheek Diamant Budget Hypotheek Compleet+ hypotheek (4) Compleethypotheek (2) Diamant DrieSterren Hypotheek Aflossingsvrije hypotheek (2) Compleethypotheek(4) Optimaal Maatwerk Voordeel FLEXXTRA 2 Aflossingsvrije hypotheek (4) FLEXXTRA 4 Budget Plus Hypotheek Internet hypotheek Fixe Budget Hypotheek DLL Basishypotheek SKP DLL Budget
5,35 5,4 5,5 5,6 5,2 5,5 5,1 4,849 5 5,2 5,2 5,1 5,3 5,3 5,2 5,25 5,4 5,35 5,35 5,35 5,3 5,6 5,3
5 jr 125% EW
5,75 5,8 5,9 6,1 nvt nvt 5,4 5,45 5,5 5,5 5,5 5,6 5,6 5,6 5,6 5,65 5,7 5,75 5,75 5,75 5,8 5,8 5,8
5,65 5,5 5,9 5,4 5,6 nvt 5,2 4,949 5,05 5,3 5,3 5,2 5,4 5,4 5,6 5,35 5,5 5,45 5,45 5,65 5,35 5,7 5,4
10 jr 125% EW
6,05 5,9 6,3 5,9 nvt nvt 5,5 5,55 5,55 5,6 5,6 5,7 5,7 5,7 6 5,75 5,8 5,85 5,85 6,05 5,85 5,9 5,95
Getoond worden de aflossingsvrije hypotheken van de grootbanken plus de producten met de laagste rentes voor een lening van 5 jaar tot 125% van de Executiewaarde, vervolgens de laagste rente voor 10 jaar tot 125% EW
DOORLOPEND KREDIET Aanbieder
PERSOONLIJKE LENING
< €5.000 < € 10.000 < € 15.000
Delta Lloyd nvt Frisia Financ. ** 11 De Hypotheker nvt Directa 8,2 DSB Bank nvt Ohra 7,5 FBTO 7,6 KredietDirect.nl** 8,3 Avéro Achmea ** 7,9 MoneYou nvt Santander nvt ABN Amro** 8,6 SNS Bank 10 Fortis Bank 10,8 Rabobank 10,9
6,8 7 7,2 7,2 7,3 7,5 7,6 7,7 7,9 7,9 7,9 8,6 10 10,5 10,7
6,8 6,9 7,2 7,2 7,3 7,2 7,6 7,3 7,9 7,9 7,7 8,1 9,1 9,6 9,1
Aanbieder
< €5000 < € 10.000 < € 15.000
OHRA Kruidvat KredietDirect.nl** Directa DSB Bank Becam ** Santander Crediam ** DHB bank Eurofintus ** De IJssel ** SNS Regio Bank SNS Bank Fortis Bank Rabobank
6,4 6,55 6,7 7,9 nvt 11,9 nvt 9,5 8,9 nvt nvt 10,3 9,7 11 11,1
6,4 6,55 6,7 6,9 7,7 7,9 7,9 7,9 8,9 8,9 9,6 9,7 9,7 10,5 10,9
6,4 6,55 7,3 6,5 7,7 6,9 7,3 7,5 8,9 8,9 9,6 8,8 9 9,6 9,3
Getoond worden de 10 laagste tarieven gesorteerd op een lening tot 10.000 euro plus de tarieven van de grootbanken ** Tarief afhankelijk van doel lening en/of risicoprofiel aanvrager. Getoond worden de laagste tarieven.
DAGELIJKS OPVRAAGBARE SPAARREKENINGEN Bank
Rekening
€ 10.000
Credit Europe Bank* Icesave NIBC Direct Akbank Anadolubank MoneYou Akbank Amsterdam Trade Bank Garantibank ABN AMRO Rabobank SNS Bank Fortis Bank Postbank ING Bank
Credit Europe Top-Interest rekening Spaarrekening NIBC Direct Internetspaarrekening AK Internet Spaarrekening Anadolu Alfa Spaarrekening MoneYou Spaarrekening AK Spaarrekening ATB Internet Spaarrekening Gouden Internet Rekening Internet Spaarrekening Rabo Telesparen Internet Sparen E-Spaarrekening Internetspaarrekening Internet Sparen
5,25 5,25 5,25 5,2 5,1 5,1 5 5 5 2,8 2,8 2,6 2,5 2,5 2,4
Getoond worden de 9 hoogste tarieven + de tarieven van de grootbanken van rekeningen zonder beperkende voorwaarden en een 1e inleg van 100 euro of minder Peildatum: 6-10-2008 Bron: MoneyView Research
Bedrijfsleven laks
Oudtante overleden
GEGEVENS OP STRAAT
ERFENIS MET SCHULDEN
Nederlandse bedrijven gaan laks om met de bescherming van persoonlijke gegevens van klanten en medewerkers. Meer dan een op de drie bedrijven doet niets om identiteitsfraude te voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Dynamic Markets onder 1.100 Nederlanders. Van de ondervraagde werknemers geeft 35 procent aan dat binnen hun bedrijf geen enkel beleid bestaat om de persoonlijke gegevens te beschermen.
10 jr NHG
Overledenen hebben in 2005 ruim 9,6 miljard euro aan privévermogen nagelaten. Er zijn grote verschillen in de omvang van de nalatenschappen. Ongeveer tweederde van de erflaters laat minder dan 50.000 euro na. Ruim 10 procent laat meer dan 200.000 euro na, blijkt uit cijfers van het CBS. Nabestaanden krijgen niet alleen geld of bezittingen, maar ook schulden. Een op de zes nalatenschappen bevat een aanzienlijke hypotheekschuld. De totale omvang daarvan is ongeveer een miljard euro.
Recessie of depressie?
Energielabel ‘zeer duidelijk’
Bespaartip in crisistijd
‘Er is sprake van een recessie als je buurman zijn baan verlies. Het is een depressie als je zelf je baan verliest.’ Oud VS-president Harry S. Truman.
De Europese Consumentenbond verzet zich tegen andere energielabels voor elektrische apparaten. De huidige labels zijn namelijk ’zeer duidelijk’.
Neem één conifeer. Knip de takjes af. Steek ze in de grond en wacht tot het kleine conifeertjes zijn geworden. Zet een bord aan de weg: CONIFEREN TE KOOP.
14
BEURS VANDAAG REDACTIE: IEX.NL
len, dan staat de beurs pas in 2033 weer op 560. In september ’29 bereikte de Dow Jones haar toenmalige top op 31,00. De index bleef in de jaren daarna dalen tot de absolute bodem op 4,77 in juni 1932. Pas in 1954 verscheen die 31,00 weer op het bord. Dit zijn de dalingen van de deelsectoren toen, volgens Anatomy of the Bear van Russell Napier. Opvallend is dat financials toen ook niet goed lagen en het publiek in de sigaretten vluchtte.
Megabanken, megaproblemen
M
isschien heeft Europa een nog groter bankenprobleem dan de VS. Niet dat ze nóg slechter bankierden, maar de banken zijn te groot voor de landen die ze vertegenwoordigen. Dit lijst je uit The Financial Times maakt dat duidelijk. De krant zocht uit welke Europese banken groter zijn dan hun thuisland, oftewel een grotere balanstotaal hebben dan het bruto nationaal product. De krant vraagt zich hardop af of deze banken misschien te groot zijn om failliet te gaan. Zeker is dat de nationale overheden dit niet alleen kunnen behappen als het echt fout gaat, zoals IJsland gisteren bewees. Het land restte niets anders dan de handel in Kaupthing en Landsbanki – in ons land bekend van de Icesave-spaarrekening à 5,25% – stil te zetten, nadat de koersen weer wegsmolten. Het lijstje geeft pijnlijk het verdriet van België aan: omgerekend is er met Fortis een dubbele Rabobank verloren gegaan. • • • • • • • • • • •
In Business De markt
Kaupthing (IJsland): 623% UBS (Zwitserland): 484% Landsbanki (IJsland): 374% Credit Suisse (Zwitserland): 290% ING (Nederland): 290% Fortis (België & Luxemburg): 254% Dexia (België & Luxemburg): 173% Banco Santander (Spanje): 132% Royal Bank of Scotland (VK): 126% Rabobank (Nederland): 121% BNP Paribas (Frankrijk): 104%
Zoals bij iedere recessie of beurskrach worden ook nu weer alle jobstijdingen over beurs en economie de 1929-scenario’s weer uit de kast getrokken. Grootste overeenkomst is dat er toen ook een kredietbubbel barstte. Grootste verschillen zijn dat Black Monday het einde betekende van een jarenlang onstuimig stijgende beurs, nu begon de crisis eind vorig jaar met een AEX van rond 560. Dat is nog altijd ver verwijderd van de all-time high uit 2000 op ruim 700. Mocht het 1929 scenario zich herha-
• • • • • •
Tabak: -38% Voedsel: -72% Olie: -74% Dow Jones: -85% Transport: -90% Financials: -91%
De markt in kaart
NEDERLAN N AEX
VS DOW JONES VS NASDAQ
LONDEN FTSE 100 KOERS:
KOERS:
9955,50 % VERSCHIL:
KOERS:
Nadat de Dow Jones in 1954 eenmaal weer die vermaledijde indexstand van 31,00 had overwonnen ging het snel. De Amerikaanse graadmeter liep met veel vallen, maar nog veel meer opstaan op tot haar all time high op 9 oktober 2007 op 14.164 en werd het
312,56
1862,96
-9,14% %
4589,19
% VERSCHIL:
% VERSCHIL:
-4,34%
-7,85%
Ook nu worden de 1929-scenario’s weer uit de kast getrokken.
FRANKRIJK CAC 40
symbool van de Amerikaanse naoorlogse welvaart. Toch kan zo’n periode als 1929-1954 lucratief zijn waarin de index per saldo steeds onder haar toppen noteert. Neem de fictieve belegger die in oktober 1929 begon te middelen, oftewel iedere maand een vast bedrag – zeg 1 dollar – in een fictief Dow Jones beleggingsfonds stak. Als hij dat al die crisis-, oorlogs- en Koude Oorlogsjaren iedere maand stug had volgehouden tot september 1954, dan had hij over al die jaren gemiddeld een keurige 10% per jaar verdiend. De crux zit ’m erin dat hij al zijn aankopen onder die 31,00 deed, maar daar uiteindelijk wel alles voor verkocht. 1
Ubs Ag.
% VERSCH
KOERS:
-3,58%
KOERS:
3711,98
% VERSCHIL:
-9,04%
BRAZILIË BOVESPA
20,90
KOERS:
39278,28
% VERSCHIL:
Bron koersgegevens: 8 oktober 07
-11,77%
6 oktober 08
VERSCHIL:
% VERSCHIL:
Nederland AEX Index - slotkoersen 6 oktober AANDEEL
SLOT
aegon 4,913 ahold 7,912 32,18 akzo nobel arcelor mittal 28,295 11,81 asml holding 7,56 bam groep 48,24 corio dsm, kon. 31,53 5,41 fortis 33,52 fugro 26,18 heineken 15,48 ing groep c. kpn 10,143 18,03 philips, kon. 17,575 randstad 10,43 reed elsevier royal dutch shell a 19,24 12,90 sbm offshore tnt 18,34 9,12 tomtom unibail-rodamco 128,775 19,30 unilever c. 8,99 usg people wereldhave 67,19 13,655 wolters-kluwer c.
VORIG SLOT
6,48 8,517 35,00 33,23 12,705 8,40 50,735 33,065 5,41 38,87 28,055 18,00 10,642 19,675 18,78 10,965 20,95 14,49 19,62 10,695 138,85 20,435 10,30 68,50 14,36
Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 6 oktober
VERSCHIL
HOOG
-1,57 -0,60 -2,82 -4,94 -0,90 -0,84 -2,50 -1,54 0,00 -5,35 -1,88 -2,52 -0,50 -1,64 -1,20 -0,54 -1,71 -1,59 -1,28 -1,58 -10,08 -1,14 -1,31 -1,31 -0,70
5,89 8,50 33,96 31,30 12,52 8,10 50,52 32,445 5,73 37,95 27,705 16,95 10,53 19,265 18,55 10,80 20,235 14,285 19,295 10,25 135,18 20,23 9,97 68,30 14,195
LAAG
4,75 7,888 32,115 26,725 11,78 7,32 48,01 30,90 5,234 33,03 26,18 15,46 10,143 17,92 17,27 10,418 19,03 12,59 17,81 8,83 126,40 19,30 8,71 66,01 13,64
VOLUME
26685046 11143046 2328006 8111343 8149518 1683811 400712 2254021 34908023 1033557 2383430 29639631 18784669 11777901 2052476 5648411 26589373 2581863 3691260 2286872 102580 16998727 941361 163069 2407665
AANDEEL
SLOT
aalberts ind. amg arcadis asm international binckbank boskalis westm. crucell csm cert. draka holding eurocomm. prop. heijmans imtech logica nutreco holding océ opg groep ordina pharming group smit international sns reaal ten cate vastned retail vopak wavin wessanen c.
7,79 18,82 10,46 12,38 5,05 26,64 9,96 17,85 12,20 29,73 9,61 11,39 1,23 30,34 4,38 9,74 4,36 0,72 59,00 6,75 22,03 45,99 29,09 3,58 6,47
VORIG SLOT
8,63 26,90 11,45 14,01 5,57 29,87 11,34 18,42 13,82 30,88 11,26 13,21 1,33 32,60 5,02 10,06 4,94 0,79 61,22 7,89 24,53 48,98 32,00 3,97 6,69
Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 6 oktober
VERSCHIL
HOOG
LAAG
VOLUME
AANDEEL
SLOT
-0,84 -8,08 -0,99 -1,63 -0,52 -3,23 -1,38 -0,57 -1,62 -1,15 -1,65 -1,82 -0,10 -2,26 -0,64 -0,32 -0,58 -0,07 -2,22 -1,14 -2,50 -2,99 -2,91 -0,39 -0,22
8,32 25,65 10,80 13,89 5,29 29,09 10,89 18,25 13,55 30,48 10,89 12,89 1,32 31,62 4,83 10,00 4,85 0,78 59,71 7,60 23,50 48,88 31,25 3,90 6,61
7,70 16,89 10,20 11,67 4,80 26,39 9,80 17,52 11,16 28,90 9,35 11,16 1,17 30,34 4,25 9,36 4,25 0,71 57,01 6,72 22,00 45,99 28,99 3,53 6,31
938161 536659 166677 432120 363491 754243 516920 441436 276006 197225 277351 1102364 2544741 421520 544451 534458 469031 237257 114767 883752 58223 93663 298611 472405 644278
accell group antonov ballast nedam beter bed brunel intern eriks group exact hold. fornix biosciences gamma holding grontmij c. innoconcepts kardan kas bank lanschot, van macintosh retail moolen holding nieuwe steen qurius sligro food gr spyker cars super de boer tkh group tmg unit 4 agresso vastned off/ind
20,45 0,23 17,97 8,89 11,55 34,05 17,53 7,55 20,06 20,74 7,45 4,23 11,50 47,03 9,99 2,80 14,00 0,36 20,80 3,35 2,99 11,93 17,50 12,15 13,15
VORIG SLOT
22,20 0,27 20,56 9,39 13,25 37,59 18,22 8,25 22,29 23,34 7,98 5,09 13,87 49,00 10,44 3,10 15,92 0,41 21,27 3,75 3,11 13,09 18,60 13,43 13,74
VERSCHIL
HOOG
LAAG
VOLUME
-1,75 -0,04 -2,59 -0,50 -1,70 -3,54 -0,69 -0,70 -2,23 -2,60 -0,53 -0,86 -2,37 -1,97 -0,45 -0,30 -1,92 -0,05 -0,47 -0,40 -0,12 -1,16 -1,10 -1,28 -0,59
22,00 0,26 19,55 9,09 12,99 36,42 18,02 8,25 21,70 22,78 7,78 4,70 13,00 48,05 10,40 2,97 15,50 0,39 21,06 3,90 3,12 12,80 18,01 13,16 13,74
19,71 0,23 17,70 8,50 10,76 33,10 17,34 7,52 19,53 20,22 7,20 3,71 11,21 46,15 9,55 2,75 14,00 0,36 19,99 3,20 2,95 11,80 16,31 11,00 13,10
23469 876086 20293 22148 84310 26101 89467 15292 10347 51528 84339 276068 13575 5057 20412 239011 72803 708538 29218 8360 132198 42756 21244 82047 79576
In Business De markt
DE GONG DUITSLAND DAX
ND
JAPAN NIKKEI 225
AMSTERDAM
...
T
ussen het redden van Fortis en andere kredietcrisisperikelen door had staatssecretaris Jan Kees de Jager (Financiën) gisterochtend toch nog tijd om de Amsterdamse beurs te openen. De nieuwe grootaandeelhouder van Fortis sprak daar-
RUSLAND RTS-INDEX
KOERS:
5387,01
KOERS:
IL:
% VERSCHIL:
%
-7,07%
15
bij van ‘turbulente tijden’. Verder uitte de staatssecretaris zijn zorgen over de huidige situatie, maar zei hij ook uitdagingen te zien. ‘Het is hopen op betere tijden’, aldus De Jager. De adjudant van Wouter Bos werd bij zijn dubbelhandige gongslag overigens geflankeerd door een zware delegatie van de Amsterdamse beurs. Ook aanwezig op het bordes: Joost van der Does de Willebois, voorzitter van Euronext Amsterdam, Daphne van der Stam, juriste van NYSE Euronext, en Lisette Spaanbroek, Executive Director Listings van NYSE Euronext. 1
10473,09
% VERSCHIL:
-4,25%
KOERS:
866,39 % VERSCHIL:
-19,10%
HONGKONG HANG SENG
HET PANEL REDACTIE: IEX.NL
dat zeker doen, want dan heeft u meer risico genomen dan goed voor u is. Maar wacht een paar maanden en verkoop dan alles. Voor diegene die belegde voor de lange termijn, houd deze dan ook voor ogen.’
STELLINGVANDEDAG:
‘IEDER VOOR ZICH’
Help! Beursexpert, wat moet ik doen…?
KOERS:
16803,76 SINGAPORE STRAITS TIMES
% VERSCHIL:
-4,97%
‘HEB GEDULD’
Ad van Tiggelen (aandelenstrateeg ING) ‘Gecoördineerd en voortvarend ingrijpen van autoriteiten is nodig om rust in het financiële systeem te brengen. Pas als banken weer enigszins normaal functioneren, kan de ECB de rente effectief fors verlagen en daarmee de depressieachtige scenario’s voorkomen die beurzen nu omarmen en inprijzen. Nog even geduld dus!’
KOERS:
2168,32
% VERSCHIL:
‘BLIJF KOEL’
-5,61%
Corné van Zeijl (fondsmanager SNS) ‘Het is een kwestie van koel blijven. Als u nu alles wilt verkopen, moet u
Marcel Tak (onafhankelijk beursdeskundige) ‘Beste expert? De beste expert bent u onder de huidige omstandigheden zelf. Ga na welk deel van uw vermogen risico loopt. Kunt u eventueel verder verlies niet aan? Verkoop! Hebt u nog een buffer? Bekijk per belegging de kansen en risico’s. Beslis dan rustig en weloverwogen.’
‘RUG RECHT’
Arend Jan Kamp (content manager) ‘Als het goed is, hebt u vóór u ging beleggen beslist wat u doet bij een beurskrach: verkopen of juist kopen. Houdt u strikt aan wat u van tevoren hebt bedacht. Als de beursgeschiedenis één ding leert, is het wel dat beleggers in stresssituaties altijd de verkeerde beslissingen nemen.’ 1
Agenda dinsdag 7 oktober AEX Index
312,56 Hang Seng
16803,76
Dow Jones
9955,50
Bedrijven Buitenland 08.00
Air France-KLM
Vervoerscijfers sept.
SAS Group
Vervoerscijfers sept.
11.00
Air Berlin
Vervoerscijfers sept.
-
Micahel Page International
3e kwartaalcijfers
-
Alcoa
3e kwartaalcijfers
08.30
Economie Binnenland 8 oktober 07
VERSCHIL:
-31,46
6 oktober 08
% VERSCHIL:
-9,14%
Euro/Dollar
1,3514
8 oktober 07
VERSCHIL:
-878,64
Goud
6 oktober 08
% VERSCHIL:
8 oktober 07
VERSCHIL:
-4,97%
-369,88
858,32
Olie
6 oktober 08
-
EZ, BuZa
Olie- en Gasbeurs Kazachstan
-
EVD, KvK
Handelsmissie Energie Portugal Actie: Gewoon Goed Werk
% VERSCHIL:
08.15
FNV
-3,58%
10.00
Energievakbeurs
Congres energielabels
86,17
10.00
SER
Krapte op arbeidsmarkt
11.00
Navigation Event
Seminar: fabrikant en consument
17.00
Fenedex
Uitreiking exportmanager award
17.30
Eerste Kamer
Naked Short Selling
19.30
Wiardi Beckman St.
Debat:Om de plaats van arbeid
Economie Buitenland Europese Unie
Raad van ministers Financiën
12.00
Duitsland
Orderontvangst industrie, aug.
12.00
Duitsland
CPI def. sept.
VS, Fed
Notulen FOMC vergadering 16-9
-
7 oktober 07
VERSCHIL:
-0,0176
6 oktober 08
% VERSCHIL:
-1,28%
8 oktober 07
VERSCHIL:
+18,80
6 oktober 08
% VERSCHIL:
+2,24%
8 oktober 07
VERSCHIL:
-5,00
6 oktober 08
% VERSCHIL:
-5,48%
EconomieBuitenland 20.00
Nu in de boekhandel
advertentie
Een Van Basten-omhaal avant la lettre …
Poëtisch fragment
IJZERSTERK FINS EPOS OVER ONMOGELIJKE LIEFDES EN IDEALEN
Helsinki, begin vorige eeuw. Finland heeft zich losgemaakt van Rusland en de stad ontwikkelt zich in rap tempo tot een bruisende metropool. De champagne vloeit rijkelijk, de jazz doet zijn intrede, moderne kunst en architectuur bloeien op. Het leven is een feest.
16 oktober – 20:30 uur Theater de Tobbe #VSH'FJUIQMFJOñí 7PPSCVSH 23 oktober – 20:00 uur #JCMJPUIFFLT(SBWFO[BOEF 3VCFOTMBBOé .POTUFS 25 oktober – 20:00 uur $VMU4UJDIUJOH8FSLHSPFQ 5BBMNBSLU &OHFMFOCVSHMBBOé #SVNNFO
7BOBGEFFFSTUFQBHJOBXPSEUEF MF[FSHFHSFQFOEPPSIFUWFSIBBM van Schemeruur. Twintig jaar na de NZTUFSJFV[FWFSEXJKOJOHWBOFFO [FTKBSJHKPOHFUKFWBOIFU;XFFETF FJMBOE½MBOE POUWBOHU[JKOPQB FFOQBLKFNFUEBBSJOFFOLJOEFS TDIPFOy%F[PFLUPDIUFOEFTUJKET na het verdwenen kind waren ver HFFGT(FFOFOLFMMJDIUQVOUXFSE UPFOPOUEFLU;JKONPFEFSLFFSU
SchemeruurJTFFOFDIUTQBOOFOE CPFLEBUIFFSMJKLMFFTU&FOFDIUF aanrader.
Diva is dertien, bijna veertien. Diva is anders. Een meisjesvrouw, noemt ze zichzelf. Ze is mooi en geniet met volle teugen van het leven, houdt van eten, wiskunde en de revolutie. Ze laat zich de wet niet voorschrijven en maakt haar eigen regels, ook in haar (seksuele) relaties met mannen en vrouwen. Diva wil niet dromen, maar doen. Ze wil leven, niet geleefd worden. Een verfrissende roman van de Finse Monika Fagerholm over het schemergebied tussen kind en volwassene, beschreven met tegendraadse humor.
Varkentjes, Swarovskikristal en een verbijsterend familiegeheim…
1 De Chinees
Dat zijn slechts enkele ingrediënten in Anne B. Ragdes Het leugenhuis, het boek dat in Noorwegen beter verkocht dan De Da Vinci Code en Harry Potter en dat de schrijfster zo populair maakte dat alles wat ze doet voorpaginanieuws is: haar maagzweer haalde zelfs het 8-uur journaal. In Het leugenhuis keren drie volkomen verschillende broers – een varkensfokker, een begrafenisondernemer en een etaleur – terug naar hun ouderlijk huis omdat hun moeder op sterven ligt. Ze brengen noodgedwongen een aantal dagen met elkaar door, vieren zelfs Kerstmis. Dat lijdt tot felle ruzies, ontroerende situaties en hilarische taferelen. En net als ze een soort evenwicht lijken te vinden, komt hun vader met
2 Het huis van de moskee Kader Abdolah
3 De boodschapper en De Koran Kader Abdolah 4 CEL $IBSMFTEFO5FY
5 De kleine miezerige god &TUIFS(FSSJUTFO
KO R T I N G S B O N T E R WA A R D E VA N € 5 , 0 0 #JKJOMFWFSJOHWBOEF[FCPOCJKEFFSLFOEF/FEFSMBOETFCPFLIBOEFM betaalt u voor De boodschapper en De Koran van Kader Abdolah ɻëì ñèJOQMBBUTWBOɻëñ ñè %F[FBBOCJFEJOHJTHFMEJHWBOïTFQUFNCFSUNêðPLUPCFSêèèð /FEFSMBOEBDUJFOVNNFSñèéíîíîìt&"/èèèèèñèéíîíîì
de lokroep van verliefde vinken.
In de schijnwerpers
TO P 5 )FOOJOH.BOLFMM
Een vrolijke onhoudbaarheid steekt op in het vergaan, uit een boomgaard klinkt gewoon
Titel: 8BBSXFPPJUMJFQFOt"VUFVS,KFMM8FTUÚt7FSUBMFS$MFNFOUJOF -VJKUFOt(FCPOEFO ɻêñ ñè
Titel:4DIFNFSVVSt"VUFVS+PIBO5IFPSJOt7FSUBMFS$PSSZ WBO#SFFt1BQFSCBDL ɻéñ ñè
Bert van de Noort over Schemeruur van Johan Theorin
Een offermaaltijd zonder einde is om het landgoed aangericht met tonen rood waarin elk leed verzinkt omdat ook dit niet duren mag.
Finlandiaprijs ontving, heeft met Waar we ooit liepen een magistrale roman geschreven over een stad in ontwikkeling en over liefde en haat, jazz, sport en auto’s, maar vooral over de wonden die een (burger) oorlog in een samenleving slaat, wonden die nog generaties lang blijven zweren – een onderwerp dat helaas nog steeds actueel is.
Tip van een Geuzenfan OVNFUUFHFO[JOUFSVHOBBSIFU FJMBOEXBBS[FEFOBCJKIFJEWBO IBBSWFSEXFOFO[PPOUKFOPHBMUJKE WPFMU7FSWPMHFOTPOUWPVXUFS[JDI FFOTQBOOFOEFOCJ[BSWFSIBBMEBU op het eiland voor de nodige ver XBSSJOHFOPOSVTU[PSHU "MMFIPPGEQFSTPOFO[JKOVJUTUF LFOEJOCFFMEHFCSBDIU EFTQBO OJOHTPQCPVXJTGPSNJEBCFM FWFOBMTEFMPHJDB EJFTPNTPPL verrassend is. Naar de ontknoping van de plot wordt gedoseerd toe gewerkt.
en het verweerde schutblad van hun blinden.
Uit Hartschelp "VUFVS1BVM)FSNBOT (FCPOEFO ɻéí o
Titel: Diva t "VUFVS.POJLB'BHFSIPMNt7FSUBMFS&EJUI4ZCFTNBt (FCPOEFO ɻêì ñè
Lezingen in oktober door Kader Abdolah
Een sperwer bidt boven de velden, het huis staat nog in volle bloei met hoge vensters in de wilde wingerd ª-BVSFOU%&/*."-0QBMF
LITERAIRE AGENDA
We maken kennis met Eccu Widing, een gevoelige, begenadigde fotograaf, die door zijn ervaringen tijdens de burgeroorlog naar de drank en cocaïne grijpt, steeds verder afglijdt en het stempel ‘pornograaf’ krijgt opgedrukt. De rijke Cedi Lilliehjelm gaat zich tijdens de vergeldingsacties na de burgeroorlog te buiten aan geweld en ontwikkelt steeds meer fascistische sympathieën. Zijn zus Lucie is de mooiste vrouw van Helsinki, op wie alle mannen verliefd zijn – maar met wie niemand wil trouwen nadat ze als jong meisje iets te lang haar hand op de edele delen van een aanbidder heeft laten rusten. Lucie leidt een decadent leventje met vele minnaars. En dan is er Allu Kajander, overtuigd communist en getalenteerd voetballer, die als zeeman in Zuid-Amerika een voetbaltrucje leert dat hem legendarisch maakt: een voorloper van de Van Basten-omhaal. Westö is een groot verteller, die op meesterlijke wijze de levens van deze zeer uiteenlopende personages met elkaar verweeft. Hij beschrijft de verschillende milieus met veel inlevingsvermogen, oog voor detail – en humor. In Finland wordt Waar we ooit liepen vergeleken met romans van Evelyn Waugh (Brideshead revisited) en Scott Fitzgerald, maar ook met werk van Balzac en Zola. Kjell Westö, die voor dit boek de prestigieuze
een onthulling die hun hele leven op z’n kop zet… Het leugenhuis heeft zo veel lezers geraakt omdat het een uitermate geestig, warm én wijs boek is over een universeel thema: je kunt nooit loskomen van je familie en je wortels, al zou je dat willen … De televisieserie BerlinerpopleneWBOEF/PPSTF/3, gebaseerd op Het leugenhuisWBO"OOF#3BHEF IFFGU PQêêTFQUFNCFSEFQSFTUJHJFV[F1SJYE*UBMJBJOEFXBDIU HFTMFFQU%FTFSJFXPOJOEFDBUFHPSJF#FTUFUWESBNB 7PPSVJUHFCSFJEFJOGPSNBUJFPWFSEJUCPFLFOEFBVUFVS [JF"OOF#3BHEFTXFCTJUFPQXXXEFHFVTOM Titel: )FUMFVHFOIVJTt"VUFVS"OOF#3BHEFt7FSUBMFS.BSJBOOF .PMFOBBSt(FCPOEFO ɻéñ ñè WBOBGéîOPWFNCFSêèèðɻêê íè
Hebt u al gestemd? De boodschapper en De KoranWBO,BEFS"CEPMBINBLFOIFUBMMF/FEFSMBOEFSTNPHFMJKL WPMXBBSEJHNFUFMLBBSJOHFTQSFLUFHBBO JEFFÑOVJUUFXJTTFMFO FOUFEFCBUUFSFO,BEFS "CEPMBIXJMEFEF,PSBOWPPSBMMF/FEFSMBOEFSTUPFHBOLFMJKLNBLFOFOEBUJTIFNHFMVLU De boodschapper en De Koran[JKO TBNFONFUWJKGBOEFSFCPFLFO HFOPNJOFFSEWPPSEF /41VCMJFLTQSJKTêèèð0OEFSTUFVOIFUCFMBOHWBOEF[FCPFLFOFOCSFOHVXTUFNVJUPQ www.nspublieksprijs.nl4UFNNFOLBOUPUFONFUêëPLUPCFSêèèð
Uit & thuis High brow
17
Fotografie Magnum-fotograaf Martin Parr exposeert in Breda
Een sprekende wereld van weinig woorden fen, objecten waar politieke leiders op zijn afgedrukt. Saddam Hussein op een reeks horloges. De instortende Twin Towers op Perzische tapijten. Twee zalen vol alledaagse iconen, met voorwerpen die in zeggingskracht niet voor elkaar onder doen. Het totaal is een krachtig palet aan beelden, dat een vloedgolf aan associaties oproept.
Arjan Terpstra BREDA
...
Iemand zou fotograaf Martin Parr moeten vertellen dat een hand geven iets anders is dan het klef tegen elkaar wrijven van de voorste drie vingers. Een hand begint bij het tegen elkaar drukken van de duimholtes, en eindigt in een kneep, die fermer is naar gelang je steviger over wilt komen. Een hand van Martin Parr is het tegendeel. Het is zo’n handje dat je lang bijblijft, terwijl je vergeet van wie je het kleffe pootje hebt gekregen. ‘Hi, I’m Martin.’ Brrr. Martin Parr is wat je noemt de ideale fotograaf. Hij ís zijn werk, bestaat daarbuiten alleen als vlieg op de muur. In gesprekken is hij er liever niet dan wel, zo blijkt tijdens een ontmoeting in Breda, waar in het Graphic Design Museum de tentoonstelling Parrworld loopt. Zijn antwoorden zijn zo kort als de rondleiding die hij geeft. Afgemeten is niet het goede woord, daar is Parr te intuïtief voor. De Engelsman is eerder bits, nurks, onhebbelijk ook. Erg interviewbaar wordt hij er niet van, en een goede rondleider is hij
Iconische proporties
Martin Parr.
ook al niet: ‘Hier zie je Engelse fotografen. Vrienden natuurlijk. Richard Billingham. Ehm… Misschien kunnen we naar de andere ruimte gaan? Daar zijn dingen, eehm, misschien gemakkelijker om over te praten.’ Wat vertellen deze foto’s? ‘Ehm, well, ze vertellen over Engeland. You know what I mean? Dit gaat niet werken, als we alleen maar langs foto’s lopen. Dit wordt niets. Ik heb er een slecht gevoel over.’ In Parrworld zien we het resultaat van Parrs verzamelwoede. Duizenden ansichtkaarten uit alle landen en tijdperken, foto’s van andere fotogra-
En de maker? De man die met zijn foto’s individuen en voorwerpen tot iconische proporties verheft, maakt zijn lange lijf klein door het hoofd tussen de schouders te trekken. Zijn romp gaat schuil onder een grauwe trui met ritsje. Broek en schoenen: onbekend. Hij moet ze aan hebben gehad tijdens het gesprek, maar zijn kleding is zo nondescript dat de hersenen niets registreren. Alleen zijn bril valt op, en niet door zijn stuurse gezicht. Brillen vallen nou eenmaal op bij fotografen: in een ideale wereld heeft iemand die van kijken leeft geen hulpstukken nodig. Na een kwartier begint Parr iets te ontspannen. U bent een man van weinig woorden. ‘Efficiënt’, antwoordt hij, zonder erover na te denken. Er tinkelt een sterretje achteraan, in
Recensie
AMSTERDAM
...
De kleine miezerige god is een opvallend dikke Esther Gerritsen. Tenminste, in haar eerdere romans Normale dagen (2005) en Tussen Een Persoon (2002) had ze nu eenmaal weinig woorden nodig om haar personages rijk neer te zetten. In De kleine miezerige god is dat anders, daarin gaan we driehonderd pagina’s lang mee in het tobberige hoofd van Dominique. Ze is aantrekkelijk, jong en niet bepaald dom, maar altijd bezig met wat er aan haar schort – vooral in haar omgang met
Foto ...
TOMMY
WIERINGA
N
a het optreden vraagt een fotograaf of ik met twee meisjes op de foto wil. Ze durven het zelf niet te vragen, ze hebben hem vooruit gestuurd. Twee vrouwen, midden dertig, de een knap en de ander niet. Het oordeel
gaat over het gewone. Waarom is dat?’ Parr, kribbig: ‘Omdat het gewone veel buitengewoner is dan mensen denken’. Dat kun je zien als een intellectueel statement. Is dat waar uw werk vandaan komt, uit uw gedachten? Of is het intuïtie? Parr, geïrriteerd: ‘Het is niet uniek. Veel mensen fotograferen zo. Kunnen we naar de volgende zaal?’ 1
Parrworld - Martin Parr. Graphic Design Museum Breda, t/m 6 januari. Parrs eigen werk is te zien in het kader van Breda Photo 2008. Zie bredaphoto.nl.
Vertaalprijs
Opnieuw knappe psychologische roman van Esther Gerritsen Femke van Wiggen
een ooghoek. De bovenlip trekt in een sardonische grijns, het gezicht in een grimas. Een grapje, meer laat hij van zichzelf niet zien. Ineens begint te dagen dat er misschien niet meer achter zit. Martin Parr is zijn fotografie, zijn verzamelingen. Zijn fotowerk toont het alledaagse in full colour, met een bijzondere voorkeur voor de imperfectie die het menszijn in zich draagt, de ijdelheid, het onvermogen met elkaar te communiceren. In duizenden foto’s legt de Magnum-fotograaf vast hoe lullig wij eruitzien als we autorijden, op het strand liggen of een feestje bezoeken. Het werk beklijft, zet zich vast in de hersenhelft waar ongemak wordt geregistreerd. Wat het ongemak van de foto’s van doen heeft met het ongemak dat je in de omgang met Parr registreert, is een van die vragen die je niet stelt aan een vreemde. Lastig is dat Parr sowieso niet van zins is iets bloot te geven over zijn persoonlijkheid. Vraag je hem om duiding, dan stuit je op een muur van onwilligheid. ‘Veel van uw werk
Martinus Nijhoffprijs voor Deense
anderen. Niet dat ze veel anderen heeft: haar vader is overleden, haar moeder dementeert en ze is net verhuisd naar Amsterdam, waar ze niemand kent. Eigenlijk heeft ze alleen haar werk (ze is dramatherapeut in een psychiatrische kliniek) en haar dominante buurvrouw. Oh ja, en haar lelijke minnaar Kris met wie ze bijna een kind krijgt. Driehonderd pagina’s mee in het
hoofd van een neurotische vrouw is geen sinecure. En hoewel het de eerste pagina’s even inkomen is, krijgt Gerritsen het voor elkaar om je via schrijnende en vervreemdende scènes ogenschijnlijk gemakkelijk Dominique’s logica en leven binnen te loodsen. En dat is knap. Of deze roman de doorbraak wordt waar haar uitgever op zinspeelt, is de vraag. Wel is dit ‘gewoon weer’ een goede psychologische roman. Gerritsens derde, om precies te zijn. 1 De kleine miezerige god, De Geus.
van een oogopslag. Soms moet je het bijstellen, meestal niet. De fotograaf neemt zijn positie in, ik ga naast de vrouwen staan maar dat is niet de bedoeling, ze posteren zich aan weerszijden van mij en schurken zich nadrukkelijk tegen me aan. Voor het tweede beeld nemen ze beiden een arm zodat er nu een omhelzing is ontstaan. Die positie suggereert een intimiteit die er niet is, ik heb er niets over te zeggen, ze hebben besloten hun wil met me doen. Ik herinner me de woorden van Otto Muehl, geen dier is zo begerig als het mensenvrouwtje. We praten wat, ik concentreer me op de minst aantrekkelijke van de
twee. Het ligt teveel voor de hand om met de mooiste te praten. De wereld stelt al zoveel in het werk om haar gelukkig te maken, ze krijgt al zo gemakkelijk werk, minnaars, kansen – het leven bevoordeelt mooie mensen met een misselijkmakend enthousiasme. Ik ben de minnaar van de lelijke vriendinnen, uit rechtvaardigheid. Uit mededogen. Even tevoren heb ik voorgelezen in de grote zaal van de schouwburg. Het was na middernacht, het moment dat landerigheid en dronkenschap het voor het zeggen krijgen en het publiek eigenlijk alleen maar wacht op de act na jou, Hans Teeuwen die liedjes zingt. Een verloren, stimulerende
Redactie cultuur AMSTERDAM
...
De Martinus Nijhoff Prijs 2008 is toegekend aan de Deense vertaalster Birthe Lundsgaard voor haar vertalingen in het Deens van Nederlandse en Vlaamse literatuur. Aan de prijs is een vrij besteedbaar bedrag verbonden van 35.000 euro. De prijs wordt 25 november uitgereikt in het Muziekgebouw aan ‘t IJ in Amsterdam. Birthe Lundsgaard (Kopenhagen, 1948) vertaalde tot 2003 onder het pseudoniem Tim Kane. Haar vertaaloeuvre is opmerkelijk en omvangrijk. Zo vertaalde zij niet alleen romans
positie. Ik lees verhalen die ik nog niet eerder heb voorgelezen, langzaam verandert er iets in de zaal, het rumoer gaat liggen, er ontstaat een hoopvolle stemming. De verhalen weven dunne draden tussen mij en de mensen in het donker, de woorden fonkelen als druppels aan een vislijn, elk afzonderlijk woord wordt verstaan en begrepen. Ik stook het vuur langzaam op, het wordt aangeblazen door applaus en gejoel – dit is wat voorlezen moet zijn, het ontketenen van een opstand. Later die nacht kom ik de fotograaf weer tegen. Op het schermpje van zijn toestel laat hij me de foto’s met de vrouwen zien. Tussen hen in staat een
van gevestigde Nederlandstalige schrijvers als Harry Mulisch, Cees Nooteboom, J. Bernlef, Hugo Claus en Thomas Rosenboom, maar verdiepte zich ook in het dagboek van Etty Hillesum, werk van nieuwe auteurs als Gerbrand Bakker en jeugdboeken van Tonke Dragt, Guus Kuijer en Jan de Zanger. Uit het juryrapport: ‘Wie het werk van Birthe Lundsgaard leest en vergelijkt met het Nederlands, wordt getroffen door de uitstekende cultuurhistorische kennis die deze Deense heeft van zowel Nederland als Vlaanderen.’ De Martinus Nijhoff Prijs is de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. 1
Jan Doedel wiens slip-over opkruipt tot boven zijn riem, het hemd komt eronder te voorschijn, een witte vlag; iedere pose is hem ontnomen in die gretige omhelzing. De vrouwen lachen, gezonde, sterke gebitten; twee felle roofdiertjes, gemaakt voor de jacht. 1
Prijsje
Vervolgje
Comebackje
Ester Naomi Perquin heeft de Eline van Haarenprijs 2008 gewonnen voor Servetten Halfstok. De prijs is bestemd voor de beste dichteres onder de 35 jaar.
Een sequel op baseballdrama Bull Durham uit 1988 zou in de pijplijn zitten. In de film waren naast Kevin Costner ook Susan Sarandon en Tim Robbins te zien.
T-Spoon, de populaire dance-act uit de jaren negentig, komt terug. Zangeres Linda Estelle is met rapper Shamrock bezig met de reünie: T-Spoon reloaded.
Uit & thuis High brow
18
Literatuur ‘Vieze’ Duitse bestseller nu in Nederland
Over gebruikte tampons en oud sperma In Duitsland brak Charlotte Roche met haar geruchtmakende roman alle records. Nu moeten de seks, aambeien en eenzaamheid uit Vochtige Streken Nederland gaan veroveren. Femke van Wiggen AMSTERDAM
...
Ze ziet er preutser dan preuts uit. Haar haren zijn in vlechtjes bovenop haar hoofd vastgezet, haar bloesje is hooggesloten, haar handen liggen zedig gevouwen in haar schoot. Halleluja. Alles om de identificatie met haar beruchte hoofdpersoon, de achttienjarige Helen Memel, in een eerste oogopslag naar het rijk der fabelen te verwijzen. ‘Veel mensen zijn verrast als ze mij ontmoeten. Omdat ik Helen niet ben. Omdat ik beleefd ben. Omdat ik niet hier ter plekke ga zitten masturberen’, lacht de dertigjarige Duitse bestsellerauteur en tv-presentatrice.
Die Helen Memel zou dat zomaar kunnen doen. Roches (anti-)heldin belandt in Vochtige Streken (uitg. Bezige Bij) in een ziekenhuis nadat ze wat al te nonchalant haar met aambeien versierde kontgat wilde scheren. Vervolgens mijmert ze over haar zeer turbulente seksleven, masturbeert ze erop los en laat ze gebruikte tampons achter waar het haar uitkomt. Tenminste, dat gebeurt er aan de oppervlakte. Want Helen is geen bevrijde vrouw, maar een zwaar getraumatiseerd meisje uit een gebroken gezin, dat naarstig op zoek is naar liefde en ervan droomt haar ouders weer samen te brengen. Roche: ‘Ik schrok soms enorm als ik zag wat ik had opgeschreven. Mijn man lachte erom, maar mijn beste vriendin vroeg: ‘Moet je dit wel gaan uitgeven?’ Ik zei: ‘Maar dit is fantasie!’ Waarop zij weer zei: ‘Precies, dat het allemaal uit jouw hoofd komt, maakt het des te smeriger, dat is het enige waar men het over zal hebben.’
Roche zelf en haar uitgever besloten, uit angst om de eerste druk niet te verkopen, vooral te vertellen waarom Roche überhaupt was begonnen te schrijven: ze verzet zich tegen de ongelofelijke hygiënecultus waar vrouwen aan onderworpen zijn – en waar
‘Wil je seks, dan kun je het krijgen. Tot je er ziek van wordt.’ Helen letterlijk schijt aan heeft. Voor haar geen inlegkruisjes of vaginale douche, maar door een vriendin gebruikte tampons en oud sperma. Hoe meer er geurt en/of klotst, hoe liever het Helen is. Maar die vriendin kreeg gelijk: de meeste kritieken en interviews – en dat waren en sinds de roman in februari in Duitsland verscheen heel wat – gingen niet over Helens gevecht te-
‘Ik ben Helen niet.’ CARO BONINK/HH
gen eenzaamheid of Roches boodschap, maar over anale seks, aambeien of over anale seks met aambeien. Journalisten, zeker op tv, vroegen zich en masse af of dit nu een feministisch pamflet is of pure porno, om
Rechtenkwesties
GRATIS MDA TOUCH WHITE T.W.V. 350,- NU INCLUSIEF 414,- GRATIS BELTEGOED 4,O5ED0 2 ELTEG
Meer controle popmuzikanten Redactie cultuur AMSTERDAM
...
GSM TOPDEAL HEEFT VOOR JOU
B TS LECH NU S
7,25 D
AAN PER M
EEN SPECIALE AANBIEDING! Je ontvangt namelijk GRATIS de MDA TOUCH, 2 jaar iedere maand 200 belminuten t.w.v. 24,50 en betaalt hiervoor slechts 7,25 per maand! Daarnaast kun je kiezen voor onbeperkt internetten en e-mailen op je mobiele telefoon van 9,95 voor slechts 7,45 per maand extra. Je totale voordeel is 816,50.
MDA TOUCH WHITE • TFT TOUCHSCREEN • HANDSCHRIFT HERKENNING • 2 MEGAPIXEL CAMERA • BLUETOOTH • WIFI • MUSIC/VIDEO PLAYER • TRILFUNCTIE • HANDSFREE FUNCTIE • INCLUSIEF 1GB MEMORY CARD
Deze actie is geldig zolang de voorraad strekt.
VOOR RNET KIES E T INT PERK E B N 9,95 O IL A & E-M TS LECH NU S
7,45 D
AAN PER M
Met een T-Mobile Relax abonnement koop je maandelijks belminuten in en kun je daarnaast zelf beslissen of je gebruik wil maken van de sms voordeelbundels (vanaf 1 cent per bericht). Je kunt ook kiezen wanneer je het abonnement wilt laten ingaan. Dat kan zelfs tot 3 maanden later. Wil je gebruik maken van deze aanbieding en je eigen nummer behouden, dan is dit geen enkel probleem. Nummerbehoud is een gratis service. Je betaalt geen aansluitkosten t.w.v. 52,50 en ook de bezorging is gratis.
GEEN AANSLUITKOSTEN GRATIS BEZORGING
DIRECT BESTELLEN
www.gsmtopdeal.nl/MDA OF BEL GRATIS: 0800-0770
vervolgens die ene andere belangrijke vraag te stellen, namelijk: werd Roche zelf een beetje geil van het altijd vochtige kutje van Helen? Zij werden dat namelijk zelf wel – of niet, wat dan weer de vraag opwierp: is het dan wel goede porno? ‘Ik heb besloten dat ik geen auteur wil zijn die zichzelf te serieus neemt. In een tv-show is het belangrijker om entertaining te zijn dan om geforceerd te vertellen dat het echt een heel zielig verhaal is. Ik speel het spelletje wel mee. Wil een interviewer seks, dan kan hij dat krijgen. Tot ie er ziek van wordt’, lacht Roche daar kwaadaardig achteraan. ‘Ik begrijp dat deze roman ook om sekspraatjes vraagt. Maar nogmaals, Helen is van mij, maar ik ben Helen niet.’ Haar volgende roman wordt zeker geen Vochtige Streken 2. ‘Ik ben het geklets over anale fissuren wel zat. Het is uitputtend hoor, praten over seksstuff. Ik mocht willen dat ik net zo veel tijd had om het te doen.’ 1
Muzikanten als Robbie Williams, Radiohead en Kate Nash hebben zondag in Manchester een artiestenorganisatie in het leven geroepen die hun muziekrechten beter moet beschermen. De ‘Featured Artists’ Coalition’ gaat proberen de rechten over de eigen muziek in licentie aan de platenmaatschappijen te geven, in plaats van dat de maatschappij royalty’s aan de muzikant betaalt. De reden hiernaar te streven ligt in de veranderende markten voor muziek. Door de toegenomen digitalisering van media raken oude verkoopmethoden sleets, en de muzikanten zijn bang de boot te missen. Brian Message, co-manager voor Radiohead en Kate Nash, zei dat ‘elke dag nieuwe deals worden gesloten, maar steeds vaker zonder ruggespraak met de mensen die de muziek hebben gemaakt.’ Een ‘update’ van wetten is het eerste doel van de coalitie, die zegt actief te gaan lobbyen bij platenmaatschappijen, overheden en andere instellingen. 1
Popmuziek
DEPECHE MODE TOERT Depeche Mode, de synthpopband die in de jaren tachtig en negentig furore maakte, gaat volgend jaar weer toeren. Op 20 juni wordt Rock Werchter aangedaan, andere shows worden in Duitsland opgevoerd. Een Nederlandse show is vooralsnog niet ingepland, zo bleek uit een maandag gehouden presentatie. De tournee wordt voorafgegaan door een nieuw album, waar volgens de website van de band hard aan gewerkt wordt.
Staking Robbie Williams is niet langer in ‘albumstaking’, meldt zijn label EMI.
Doe het zelf
OPLOSSINGEN: 3
De oplossingen van de puzzels staan op de RTV-pagina’s elders in deze krant.
bajes
4
5
2 6
9
3 10
5
6
7
SUDOKU
BRAINSNACK:
6 2 7
6
SUDOKU
3 7
7 9
8
3
3 1
2
5
4
7
2
2
6 1
3
9
8
8
7
2 5
9
1
4
8
5
7
6
oprichter: Cornelis van den Berg
4 9
3 1
marketing:
[email protected]
8
6
5
9
sales:
[email protected] 020-3460512
art direction: Pieter Schol, Antoine Hamers
5
3
distributie:
[email protected]
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Frank Poorthuis
9
6
website: www.depers.nl
uitgever: Ben Rogmans
5
9
2
8 Bij het pijltje start een gekleurde slang op een zwarte ondergrond. Hoeveel vakjes (1-8) moeten er nog met een nieuwe kleur worden ingekleurd zodat de logica behouden blijft?
4
1 7 3 5 2 9 8 4 6
4
9 8 4 1 6 7 2 3 5
3
Verticaal: 1. Houwelen jatten (6); 2. opwinding die een reep weergeeft (6); 3. Bederf van een stok (7); 5. Vloeistof van Moliere (7); 6. Van de kook wordt hij rood (6); 7. Bij de vorst gaat vader aan de riem (6).
7
5 6 2 8 4 3 1 7 9
deel van de voet
maand
6 3 1 7 9 2 4 5 8
5
8 5 9 4 1 6 3 2 7
Horizontaal: 1. Slappeling die van vader een vent maakt (8); 4. Hier is de bevolking in orde (8); 6. Afsluiting van een mond (4); 8. Hij is sportief bezig om het gras te snijden (7); 9. Onvriendelijk komt de aap bij de sopraan vandaan (4); 10. Knappe man met een ladder? (8); 11. Aan de voet(jes) van knoflook (8).
windrichting
2 4 7 3 5 8 6 9 1
actueel
3 9 6 2 7 1 5 8 4
1
onderdrukking
4 1 8 9 3 5 7 6 2
11
vlekkenwater
2
Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
drug doorslag
1
Een uitgave van Mountain Media BV
nuttigen
7 2 5 6 8 4 9 1 3
houding
5 3 2 7 9 4 8 6 1
4
voorzetsel feestdronk
voorzetsel
doorwaadbare plaats
7
8
7 4 6 8 5 1 3 2 9
6
1 8 9 6 3 2 7 5 4
kledingstuk
2 9 4 3 8 6 1 7 5
kledingstuk kippengeluid
golfterm
3 6 5 9 1 7 4 8 2
boom
2
8 7 1 2 4 5 6 9 3
koor
1
6 5 3 4 2 8 9 1 7
bevrijden
CRYPTOGRAM: massamedium afwaswater
4 1 8 5 7 9 2 3 6
waakzaam
9 2 7 1 6 3 5 4 8
bijbelse plaats
Cryptogram Zweeds -b-a-e-t- Horizontaal: 1. verlossen Papkerel; 4. klooster; 6. -tee-polo klep; 8. trimmer; 9. shirt-per nors; 10. geleerde; 11. -l-tot-vwed-kopie teentjes. Verticaal: 1. -hot-oost Pikken; 2. koorts; 3. repressie rotting; 5. remolie; 6. -mei-teen kreeft; 7. paleis. PORTRET Brainsnack: 5 vakjes. De som van het aantal blokjes van twee opeenvolgende kleuren is telkens gelijk aan tien.
ZWEEDS RAADSEL:
19
7
4 6
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NSstations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
Lezerscolumn
Dolle Dwaze Dagen Marjorie van Seggelen
...
E
en aantal keer per jaar heeft legale grootfraudeur de Bijenkorf drie dagen met ‘Spectaculaire Aanbiedingen’ en ‘Enorme Kortingen’. Dat klonk als een prima motief om mijn Bijenkorfbon uit 1995 eens nuttig te gaan besteden. Fiets geparkeerd op de Dam en hup naar binnen. Tot mijn afschuw zag ik daar hordes vrouwen agressief
woelen door kledingbakken. Al kijkend naar deze treurige vrouwenplaag wist de verkoopster mij te vertellen dat de artikelen echt bijna niets kosten. Geredeneerd vanuit een verkopersoptiek is 55 euro ‘bijna niets’. Blijkbaar zijn de fabrieksmedewerkers in India een stuk duurder geworden. Ook het aan lepra lijdende kind wil tegenwoordig een iPod, zo gaan die dingen. Ze worden te veel vertroeteld en dat voelen wij, massaconsumenten, in de spreek-
woordelijke portemonnee. Na een kort moment van zelfmeditatie nam ik plaats op de wachtbank van de paskamer. De vrouw naast mij wist te vertellen dat de crème van Marijke Helwegen in de aanbieding was en wees naar een levensgroot karton met daarop de weergave van een vacuüm gezogen oma. Waarom nou juist deze vrouw het toonbeeld moet zijn voor een verjongingscrème is mij een raadsel. Als kinderen beginnen te janken bij het kijken naar je kartonnen kloon, dan is het goed mis. Aan de andere kant was een overgeperoxeerde Am-
sterdamse bezig zich te persen in een drie maten te klein jurkje. Mij werd duidelijk dat omgekeerde anorexia een groot probleem vormt onder de vrouwen. Jezelf slanker zien dan je bent, daarin schuilt een groot gevaar voor de volksgezondheid en dat moet dus snel op de politieke agenda worden gezet. Na een uur kon ik deze massahysterie niet meer aan en ben ik naar buiten gevlucht. Ik schaam mij voor het vrouwzijn. Ik wil op geen manier geassocieerd worden met deze monosynaptische wezens. De abbreviatie ‘DDD’ is naar mijn idee
dan ook niet juist. Noem het Domme Delirante Dames, of Dikke Debiele Diabeten (in spé) van mijn part. Maar Dolle Dwaze Dagen suggereren een soort positieve connotatie en dat kan echt niet. En mijn bon? Die laat ik volgende week, als de koopnijd naar Bijenkorfs afdankertjes weer is geluwd, verzilveren. 1
Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar
[email protected].
Tijdelijke wijzigingen OV: 111
Assendelft (bus)
Kermis Connexxionlijnen 60, 63 en 291. Halte Gemeentehuis Assendelft vervalt. 111
Den Haag (bus) 111
111
Vandaag
Morgen
De dag verloopt bewolkt met af en toe wat lichte regen of motregen. Het oosten van het land zal de meeste droge perioden kennen. Door de zuidoostelijke wind wordt zachte lucht aangevoerd, waardoor het op veel plaatsen ruim 17 graden zal worden. Vanavond verandert er weinig. Vannacht koelt het af naar 13 graden.
Woensdag belooft eveneens een bewolkte dag te worden. De ochtend begint overwegend droog, maar later trekt vanuit het westen een regengebied ons land binnen. Het wordt in de middag ook niet veel warmer dan een graad of 16. ‘s Avonds wordt het vrijwel overal droog. Vanaf donderdag wordt het iets warmer.
Werk aan onderdoorgang ‘De Put’. HTM-lijn 18. Halten Calandplein, Jacob Catsstraat, Station Hollands Spoor, Huijgenspark, Bierkade en Amsterdamse Veerkade vervallen. 111
Enkhuizen (bus)
Connexxionlijn 38. Halten Bleiswijkstraat, Polikliniek, Piet Smitstraat en Begraafplaats vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
20.30
Empire RTL7, 20.30 Miniserie over het Romeinse Rijk ten tijde van Julius Caesar, morgen deel 2.
Nederland 1 17:00 17:01 17:11 17:23 17:25 17:51 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25 20:00 20:30 21:10 21:50 22:35 23:05
21.30
22.00
Herman den Blijker: Herrie aan de horizon, RTL4 Topkok Den Blijker is op zoek naar de beste hobbykok van Nederland.
Sunshine BBC1, 22.00 Komische dramaserie met Steve Coogan over een man met een gokverslaving.
Nederland 2
KRO Kindertijd Knofje Charlie & Lola Lin en haar zusje maken een kijkdoos Sesamstraat SP EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Afslag UMC Utrecht NOS Journaal Blik op de weg Opgelicht?! Opsporing verzocht De rijdende rechter Pauw & Witteman
17:00 17:10 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55
The A-Team Knight rider Married with children Empire Levensgevaarlijk!
17:45 18:35 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:50 22:55 23:15
RTL 7 18:00 18:55 19:55 20:30 23:10
Op de buis
20
20:25 20:55 21:20 22:00 22:15 22:55 23:35
Nederland 3
NOS Journaal Soeterbeeck Tijd voor MAX That’s the question Man bijt hond LLiNK in Natura NCRV Natuurlijk - Nederland onder water Netwerk Tot de dood ons scheidt Het elfde uur NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag ‘t Zal je maar gebeuren Compassie: Anna, 7 jaren in de frontlinie
17:00 17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 18:59 19:00 19:22 19:30 20:20 20:30 21:00 21:35 22:30 23:00 23:15 23:45
Little house on the prairie The bold and the beautiful Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma NL NCIS House Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie De Superhuisvrouw
17:10 18:10 19:05 20:00 20:30 21:30 22:25 23:15
SBS 6
23.00
Later... with Jools Holland BBC2, 23.00 Live muziekoptredens in de studio. Vandaag onder meer Coldplay.
RTL 4
6tien Zóóó gênant!! Baasjes SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal Nederland 3 ONM NOS Journaal De Wereld Draait Door NOS Journaal Puberruil XL Jong Law & Order NOS Sportjournaal NOS Journaal Fataal Cinemania
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30
Ready steady cook The Guardian Grey’s anatomy Smaken verschillen Desperate housewives Pushing daisies Law & Order: Special Victims Unit Law & Order: Special Victims Unit
17:15 17:35 18:00 18:05 18:30 19:00 19:05 19:30 19:55 20:30 23:10
Bernard Raven Blue Peter Newsround The weakest link Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht The One show EastEnders Nieuws en regionaal nieuws Big cat live Sunshine Nieuws en weerbericht Regionaal nieuws en weerbericht Alesha: Look but don’t touch
17:30 18:15 19:00 19:30 20:00 21:00 22:00 23:00 23:30
NET 5
22:35 23:40 23:50 23:55
Veronica
Eén 17:05 17:35 18:00 18:10 18:30 19:00 19:40 20:05 20:10 20:40 21:35 22:05 22:50 23:11 23:15 23:55
Ready steady cook Escape to the country Eggheads Strictly come dancing: It takes two Hairy bikers come home Twiggy’s frock swap British style genius Later Newsnight
17:00 17:25 17:50 18:15 18:30 18:40
BBC 2
Vrolijk Vlaanderen Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond Het weer Thuis Flikken Maastricht Dierenziekenhuis De laatste show Het journaal laat KENO-uitslagen De collega’s Man bijt hond
Comedy Central
18:45 19:15 19:30 19:59 20:00 20:25 20:55 21:50 22:00 22:30 23:00 23:25 23:55
Spongebob SquarePants Avatar Fairly odd parents Gefopt! Ricky Sprocket Anubis en het pad der 7 zonden preview Het Huis Anubis Barnyard Drake & Josh Comedy Central That 70’s Show Malcolm in the middle Lil’ Bush The world stands up Frasier It’s always sunny in Philadelphia Malcolm in the middle The Simpsons That 70’s Show
Spraakmakend nieuws Volg het op depers.nl
Oplossingen puzzels
4 1 8 5 7 9 2 3 6
6 5 3 4 2 8 9 1 7
8 7 1 2 4 5 6 9 3
3 6 5 9 1 7 4 8 2
2 9 4 3 8 6 1 7 5
1 8 9 6 3 2 7 5 4
7 4 6 8 5 1 3 2 9
5 3 2 7 9 4 8 6 1
7 2 5 6 8 4 9 1 3
4 1 8 9 3 5 7 6 2
3 9 6 2 7 1 5 8 4
2 4 7 3 5 8 6 9 1
8 5 9 4 1 6 3 2 7
6 3 1 7 9 2 4 5 8
5 6 2 8 4 3 1 7 9
9 8 4 1 6 7 2 3 5
1 7 3 5 2 9 8 4 6
20:00 21:00 22:00 23:00
Scrapheap challenge Miami Ink: Party all the time Mythbusters: Peeing on the third rail Dirty jobs: Billboard installer Really big things: Tsunami tester Smash lab Future weapons: Kill zone
BBC 1 17:03 17:05 17:35 18:00 18:15 19:00 19:30 20:00 20:30 20:57 21:00 22:00 23:00 23:25 23:35
Spraakmakers The Late Show GIG Het Binnenhof van Jair Coach TV Dagbeeld Stand-up filosofen BBC World Nieuws Pluche The Late Show BBC World Nieuws
9 2 7 1 6 3 5 4 8
Discovery Channel 17:05 18:05 19:00
Het gesprek 16.00 17.00 18.00 19.00 19.30 20.30 21.15 21.45 22.00 23.00 23.45
PostcodeLoterij: Deal or no deal Dr. Phil The king of Queens Wie is de chef Can’t buy me love PostcodeLoterij: Deal or no deal CSI: Miami CSI: Miami Crime Scene Investigation Las Vegas
Cryptogram Zweeds -b-a-e-t- Horizontaal: 1. verlossen Papkerel; 4. klooster; 6. -tee-polo klep; 8. trimmer; 9. shirt-per nors; 10. geleerde; 11. -l-tot-vwed-kopie teentjes. Verticaal: 1. -hot-oost Pikken; 2. koorts; 3. repressie rotting; 5. remolie; 6. -mei-teen kreeft; 7. paleis. PORTRET Brainsnack: 5 vakjes. De som van het aantal blokjes van twee opeenvolgende kleuren is telkens gelijk aan tien.
Disney’s Kim Possible Missy Mila Disney’s Phineas and Ferb Spetter Karrewiet Spring De pretroulette En daarmee basta! Mijn sport is top Karrewiet Life with Derek CANVAS Terzake Coupling Plat préféré Infamous assassinations De zaak Phara Virus
17:05 17:35 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:25 22:20 23:15
Kim Possible Totally spies Sneak Everybody hates Chris According to Jim Trick & Treat Friends Two guys and a girl Two and a half men Coach Carter Carlito’s way: Rise to power
Oprah Winfrey show Extreme bruiden Het zonnetje in huis Dr. Phil Walk the line As the world turns Oprah Winfrey show
Canvas 17:05 17:30 17:40 17:55 18:10 18:20 18:35 18:55 19:10 19:20 19:30 19:59 20:00 20:40 21:10 21:40 22:05 23:00 23:40
Carlito’s way: Rise to power, Veronica 23.10 Carlito Brigante ontpopt zich van kleine crimineel tot een heroïnekoning.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Uitstel van executie Herman den Blijker: Herrie aan de horizon Jamie Oliver’s Chef RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
RTL 8 17:15 18:10 19:05 19:35 20:30 23:05 23:55
23.10
Anne Frank
Ongezond
Betrapt
Sloop huis van Anne Frank overwogen. www.depers.nl/anne
Vmbo-ers zijn de ongezondste scholieren. www.depers.nl/vmbo
Paar betrapt vrijende babysitter. www.depers.nl/betrapt
Op de bank
Comedy Danny DeVito bood zelf zijn diensten aan
Telefilm
Friends maar dan zonder de flauwe humor De serie It’s Always Sunny in Philadelphia, te zien bij Comedy Central, ontstond met mazzel maar is een doorslaand succes. Medebedenker, Rob McElhenney legt uit. Joaquin en Reese kunnen zingen. Maarten Bloem AMSTERDAM
...
Film
‘Walk the line’: een geslaagde country biopic Mediaredactie AMSTERDAM
...
De muziek zwelt aan in het begin van Walk the Line. Na het optreden zien we Johnny Cash alleen, uitgeput en bezweet. Dit beeld komt vaker terug in de biopic uit 2005 over het leven van de legendarische countryzanger Johnny Cash. Het leven van de zanger, overleden in 2003, was geen pretje en dat zien we ook terug in de film. De biopic volgt het bekende receptuur dat we kennen uit andere films over zingende beroemdheden: de rotjeugd (papa is een bullebak), de eerste auditie, het commerciële succes, de gillende en gewillige fans, natuurlijk de drugsverslaving, de grote liefde en het sterrendom. Wat naast deze beproefde receptuur helpt, is als de hoofdrolspelers in een biopic kunnen acteren. Joaquin Phoenix zet een levensechte Johnny Cash neer, Reece Witherspoon speelt zijn partner en zangeres June Carter. Johnny Cash zit in de film continu achter June aan, zij houdt de boot ferm af. Johnny grijpt dan weer naar de drugs, June vindt dat weer zielig. En zo gaat het een groot gedeelte van de film door. Als Cash wat ouder wordt, komt hij in rustiger vaarwater en hij ontpopt zich als een familieman, samen met June. Reese Witherspoon en Joaquin Phoenix spelen de sterren van de hemel en bewijzen in Walk the line ook nog dat ze zeer goed kunnen zingen. Alletwee gingen ze op voor een Oscar. Phoenix zag hem aan zijn neus voorbij gaan. Witherspoon won hem, zeer terecht, wel. 1 RTL8, 20.30
In It’s Always Sunny in Philadelphia draait het allemaal om een groepje vrienden (de tweeling Dee en Dennis en hun vrienden Mac en Charlie) die in een volksbuurt van de stad een Ierse pub runnen. Het viertal zit echter meer aan de bar dan dat ze er achter staan. Elke aflevering verliezen ze zich in puberale fratsen. Want naast dat ze allemaal narcistisch, egoïstisch en maf zijn, hebben de vier ook nog eens de grootste moeite met ouder worden. De ontstaansgeschiedenis van de serie is er een van geluk en lef. Sunny werd bekokstoofd door hoofdrolspelers Glenn Howerton, Rob McElhenney en Charlie Day. Rob legt over de telefoon uit hoe het ging: ‘Ik werkte in 2005 als ober in een restaurant in LA,
soms had ik een rolletje in een serie. Echt leven van acteren lukte mij niet. Voor de lol heb ik toen met Glenn en Charlie een filmpje gemaakt. Dat viel in de smaak bij vrienden, ze lagen allemaal dubbel.’ Rob en co. trekken de stoute schoenen aan en besluiten het filmpje, dat naar verluidt maar 85 dollar kostte om te maken, aan een aantal tv-zenders zien. ‘Meerdere stations zagen er brood in, het was geweldig dat er uiteindelijk een echt toehapte.’ De serie wordt besteld door FX Networks, een kabelzender in de VS. Het eerste seizoen is meteen een succes met zo’n 1 miljoen kijkers per aflevering. En het tweede seizoen wordt het dubbele gehaald. Een van die kijkers heeft dan inmiddels al een rol in de serie gekregen: Hollywoodlegende Danny DeVito speelt de vader van de tweeling Dee en Dennis. Rob: ‘Onze baas kende Danny en had gehoord dat hij mee wilde doen. We werden bij hem thuis uitgenodigd, na een uur stonden we weer buiten, Danny was on board.’ DeVito trekt kijkers én is nog altijd populair, zo merkten de makers. ‘Ik kan
nog steeds redelijk anoniem over straat. Als Danny naast mij loopt, is het alsof ik met een Beatle op stap ben. Daar heb ik alleen last van in Philadelphia.’ Die stad, waar Rob opgroeide, kozen de makers als plek waar de serie zich afspeelt. ‘Philly is harder, grover veel meer een stad van arbeiders dan bijvoorbeeld steden waar series zich normaal afspelen, zoals New York of Los Angeles.’ In die laatste plaats wordt de serie opgenomen. ‘Daar zit onze zender, maar het moest ook. De studio wil een oogje in het zeil houden, we worden nog steeds gezien als beginnelingen.’ De serie is in Amerika inmiddels zijn vierde seizoen ingegaan. Ook is bekend geworden dat er nog zeker twee seizoenen bij komen. Denkt Rob zelf nog wel eens na over hoe anders het had kunnen lopen? ‘Ik weet dat ik mazzel heb gehad. Voor mij was het gewoon heel simpel. Als dit niet was gelukt, was ik gewoon fulltime ober geworden, en had ik geen rol meer gespeeld.’ 1
* Comedy Central, 22.30
2.736.000 kijkers Tja dat is balen voor John de Mol. Het Nederlandse publiek wilde gewoon niet dat het voetbal op zondag bij een commerciële partij te zien was. De kijkcijfers van Studio Sport klimmen nu net zo snel als ze bij Talpa ooit daalden.
FILM OVER VOLKERT Van het boek Wat Bezielde Volkert van der G.?, van journalist Johan Faber, zijn de filmrechten verkocht. Producent Paul Voorthuysen gaat op basis van het boek een telefilm maken die in 2010 zal worden uitgezonden. De beoogd regisseur van de film is Peter de Baan; Ger Beukenkamp tekent voor het scenario. Faber schetst in zijn boek het leven en de achtergronden van Volkert van der G.
ANP
Contract
JOLING MAG NIET IN SOAP Vorige week kondigden de Toppers aan dat hun weg naar het Eurovisie Songfestival in Moskou te zien zal zijn als realitysoap bij de Tros. Dat initiatief schoot bij SBS 6, de vaste werkgever van Topper Gerard Joling, in het verkeerde keelgat. ‘Dat is contractueel niet toegestaan’, meldt een woordvoerder van de commerciële zender. Een eenmalig uitstapje is volgens SBS 6 geen probleem, ‘maar een volledige soap is iets anders’.
Dreigen helpt!
ITUNES BLIJFT BESTAAN Internetwinkel iTunes is internationaal een van de grootste spelers op het gebied van de muziekverkoop. Toch dreigde de dienst zich op te heffen. Een Amerikaanse organisatie voor auteursrechten wilde van iTunes meer royalty’s vergoed zien over de muziek die er wordt verkocht. Apple, de eigenaar van iTunes, zag dat niet zitten en dreigde ermee te stoppen. Geschrokken trok de Amerikaanse Buma snel de eis van 6 cent meer weer in.
Elke aflevering verliest het viertal zich in puberale fratsen. WILL HART
Recensie Pop HET CIJFER
21
VAN OASIS GEEN NIEUWS Arjan Terpstra
...
Het is zo gewoon geworden dat het al geen nieuws meer is: Oasis zette het nieuwe album Dig Out Your Soul een week voor de release op MySpace, zodat vriend en vijand konden horen tot welke hoogtepunten de Gallagher-broertjes nu weer zijn gekomen. Het is een typisch gevalletje te laat en te weinig: te laat omdat iedereen het doet en te weinig omdat je op MySpace alleen kunt luisteren: de mu-
ziek komt niet in je bezit. Dat doen de Radioheads van deze wereld toch beter. Het MySpace-feitje had de aandacht voor de Engelse band moeten opkrikken, op een moment dat het nodig was. De laatste platen maakten weinig indruk, en de Gallagherbroers zijn in de tabloids links en rechts ingehaald door de Duffy’s en Amy Winehouses, dus van gossip moet de band het ook niet meer hebben. En, wat leert Dig Out Your Soul ons? Eén: Oasis komt ook nu niet bij Definitely Maybe en What’s The Story
in de buurt, de sterke platen die Oasis naam en faam bezorgden. Twee: het Beatles-stalenboek is nog steeds het
referentiekader, wat (gaap) psychedelische sitars in Tomorrow Never Knows oplevert en obligate tekstverwijzingen naar de Magical Mystery Tour. Drie: de muzikale basis blijft te smal om de status van ‘grote band’ te bestendigen. Rockende gitaren met pakkende Beatle-esque vocalen gaan de heren goed af en leveren wat sterke nummers op maar andere smaken zijn er niet. Ballads zijn armoedig, teksten ondermaats. De plaat gaat na een lekkere en felle start uit als een nachtkaars, een lot dat ook de broers wacht als ze bij volgende projecten niet met wat inventievers komen. En daar heeft internet niets mee te maken.
Winslet speelt Westwood
Santana is een heilige boon
Johhny Depp loopt binnen
Kate Winslet zal de rol op zich nemen van de Britse modeontwerpster Vivienne Westwood in een bioscoopfilm over deze excentrieke designer.
Carlos Santana lijkt bijna klaar te zijn met het muzikantenleven. Hij wil over een paar jaar een kerk beginnen en daar predikant worden.
Johnny Depp zal 64 miljoen dollar vangen voor het wederom spelen van Jack Sparrow in de vierde Pirates Of The Caribbean film van Disney.
22
Sport
Tennis Björn Borg
De ijsberg is gesmolten KUPER OP DINSDAG SIMON KUPER ANP
REUTERS
Piepoli (links) en Schumacher: positief.
PARIJS
Wielrennen Piepoli en Schumacher betrapt
‘Als John en ik ervoor gaan zitten’, zegt Björn Borg pratend over zijn oude aartsrivaal John McEnroe, ‘kunnen we ons ieder punt nog herinneren uit de wedstrijden die we tegen elkaar gespeeld hebben. Ieder punt. Soms zeggen we dingen als: ‘Waarom gaf je die service? Toen passeerde je me, weet je nog, je stond op 40-30.’ Tja… Maar John en ik hebben tegenwoordig andere prioriteiten. We bellen elkaar, onze gezinnen gaan met elkaar om. We praten niet echt meer over tennis.’
Beerput open: nog meer toppers doen aan epo Leonardo Piepoli en Stefan Schumacher, twee uitblinkers tijdens de laatste editie van de Tour de France, zijn betrapt op dopinggebruik. Ze zijn zeker niet de laatsten. Redactie sport AMSTERDAM
...
Het Franse antidopingbureau AFLD onderzoekt de bloedstalen van nog dertig andere renners, die tijdens de Tour een brief zouden hebben gekregen. Een woordvoerder van Rabobank laat weten dat de Nederlandse wielerploeg nergens mee in verband wordt gebracht. De Italiaan Leonardo Piepoli, die de tiende etappe in de Ronde van Frankrijk op zijn naam schreef, is een van de al wel geopenbaarde namen. Hij is volgens het Italiaans olympisch comité zelfs twee keer positief bevonden, zowel op 4 als op 15 juli. Vlak nadat het gebruik van Piepoli bekend was geworden, onthulde de Franse krant L’Équipe dat ook Stefan Schumacher heeft gezondigd. Hij won twee tijdritten en droeg twee dagen de gele trui. In beide gevallen zou het gaan om de langzaam werkzame epovariant
CERA, oftewel het preparaat dat de receptor voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes voortdurend stimuleert. Een injectie heeft ongeveer een maand effect. Het gebruik van Schumacher komt niet als een verrassing. Zelf schreeuwt de kale Duitser moord en brand. ‘Ik ben onschuldig, dit is volslagen idioot.’ Toch komt Schumacher niet heel geloofwaardig over. Hij werd in het verleden twee keer eerder betrapt op het gebruik van verboden middelen. In 2005 nam hij op advies van zijn moeder, die arts is, een middel tegen hooikoorts. En eind vorig seizoen leverde een alcoholtest sporen van amfetamines in zijn bloed op. Schumacher werd echter niet veroordeeld. Voor de Duitser lijkt er nu geen ontkomen meer aan. De renner van Gerolsteiner, die volgend seizoen voor Quick Step zou gaan rijden, is door zijn ploeg direct geschorst. ‘We zijn belazerd’, briest ploegbaas HansMichael Holczer. ‘Ik wil Stefan Schumacher juridisch vervolgen tot de laatste cent die hij op zak heeft.’ Piepoli was al tijdens de Tour door zijn ploeg Saunier Duval ontslagen, samen met zijn teammaat Riccardo Ricco. Deze werd vorige week voor twee jaar geschorst. 1
...
De vraag die je vooral aan Borg wilt stellen is: ben je het echt? Ben jij in 1981 niet in rook opgegaan? Maar nee hoor, hij is het, en hij zit op een grasveld in Parijs in de late zomerzon, niet ver van de plek waar hij ooit zes keer Roland Garos heeft gewonnen. De Zweedse ijsberg uit de jaren zeventig is veranderd in een stijlvolle man van middelbare leeftijd. Hij heeft lang zilverwit haar, een gebruinde huid en draagt een duur fluwelen jasje en uit de toonvallende zwart met rode sokken van het merk Björn Borg. Al met al ziet hij er uit als een zakenman op vakantie aan de Rivièra. De zwijgzame tennisser die zijn blik altijd op de horizon gericht had, kletst en lacht nu alsof hij te gast is op een cocktailparty. En het is ook zo, legt Borg me uit, dat hij die jonge Borg met verbazing bekijkt, alsof het eigenlijk iemand anders was. Als je aan de Björn Borg uit 1980 denkt, krijg je meteen een bepaald beeld voor ogen: blonde lokken, een haarband, een houten racket, vleesgeworden voorbeeld van een gezon-
de Scandinaviër in de bloei van zijn leven. Hij won Wimbledon vijf keer achter elkaar. De laatste finale die hij in Londen speelde, was een overwinning in vijf sets op de rijzende ster John McEnroe – vuur tegenover het ijs waar Borg voor stond; het was de beste wedstrijd in de geschiedenis van het tennis. Jaren later nodigde Nelson Mandela beide mannen uit bij hem thuis in Johannesburg en vertelde dat hij zijn bewakers in de gevangenis had overgehaald om hem in zijn cel te laten luisteren naar het radioverslag van de wedstrijd. ‘Daar kreeg ik kippenvel van’, herinnert Borg zich en hij gaat ter illustratie met zijn hand over zijn arm.
‘Ik kan niet begrijpen dat ik die vent op het centercourt was.’ Als Borg nu naar die wedstrijd kijkt, kan hij zich dan voorstellen dat hij die figuur op de baan is? Hij onderbreekt me en zegt snelpratend met een passie die je niet vaak bij hem ziet: ‘Ik heb jarenlang niet naar die wedstrijd gekeken. Maar toen kwam mijn oudste zoon toen hij 13 was, hij is nu 23, naar me toe en zei: ‘Papa, nou wil ik die Wimbledonfinale wel eens zien die jij tegen McEnroe hebt gespeeld’.’ Borg lacht, dat zag je ook nooit in de jaren zeventig. ‘Tot die tijd had ik die wedstrijd niet gezien. Ik had nog nooit een wedstrijd van mezelf op band gezien. Ik vind het niet prettig om naar mezelf te kijken. Mijn zoon Robin en ik hebben de hele wedstrijd uitgekeken. Alle vijf sets.’ En? ‘Ik kan niet begrijpen dat ik dat echt was. Ik zie die vent op het centercourt van Wimbledon. Hoe heb ik dat klaargespeeld? Ik kan niet begrijpen dat ik zo geconcentreerd, zo gedreven heb kunnen zijn. Ik weet niet of je begrijpt wat ik bedoel.’ In feite is het niet zo moeilijk te begrijpen wat hij bedoelt omdat Borg
duidelijk zo’n ander mens is dan de figuur in de jaren zeventig, die geheel in zichzelf gekeerd leek. ‘Ja! Dat was ik ook’, zegt Borg. ‘Ik haalde toen de meeste bevrediging uit het maken van dat laatste punt in – wat voor toernooi dan ook. Nu heeft mijn gezin prioriteit.’
Blessure
BOB PEETERS STOPT ERMEE Bob Peeters heeft zijn loopbaan als profvoetballer beëindigd. De 34-jarige spits van Lierse SK scheurde vorige week voor de derde keer in korte tijd een achillespees. Peeters stopt bij de club waar hij zijn loopbaan in 1992 begon en in 1997 de Belgische landstitel pakte. Peeters geniet in Nederland vooral bekendheid als spits van Vitesse en Roda JC, waar hij de beker mee won. Peeters speelde dertien interlands voor België en maakte vier goals.
ANP
Beterschap Ballesteros!
De Spaanse golflegende Severiano Ballesteros is gisteren onwel geworden. Zijn toestand is stabiel. De 51-jarige Ballesteros, vorig jaar gestopt als pro, veroverde vijf majortitels.
Sport
Ondertussen bracht McEnroe zijn tijd bij McDonald’s door. Nadat Borg in 1981 de US Open in van McEnroe had verloren, zo schrijft Adams: ‘liep hij van de baan af direct de auto in die hem naar het vliegveld bracht.’ Kort hierna trok Borg zich uit het tennis terug. Vóór iemand het door had, had hij zich verschanst in Katmandu. Hij was 26 jaar. ‘Ik heb me erg jong uit het tennis teruggetrokken’, zegt hij nu. ‘Ik weet zeker dat ik nog meer toernooien had kunnen winnen, misschien zelfs nog wel grand slams.’ Hield hij ermee op omdat McEnroe nu beter was dan hij? ‘Nee, John was de reden niet. De reden was dat ik mijn interesse aan het verliezen was. Ik kon niet meer genieten van de sport zoals ik dat de tien jaar ervoor wel kon.’
‘John belde: hij vond dat ik mijn bekers echt niet kon verkopen.’
‘Dit was waarschijnlijk het gelukkigste moment in mijn leven.’ AP
Jim Adams beschrijft in zijn geweldige boek On being John McEnroe de zenachtige rituelen van de oude Borg: voor elk Wimbledontoernooi namen de speler en zijn coach altijd in dezelfde hotelkamer ‘vijftig strak gespannen Donnay-rackets en testten urenlang de spanning door ze zacht-
jes tegen elkaar aan te slaan en te luisteren naar het geluid dat ze maakten. Daarna legden ze alle rackets op de vloer in de volgorde van de toon die ze produceerden; zo moesten ze twee weken blijven liggen. Borg haalde er alleen steeds de zes rackets uit, die hij in een bepaalde wedstrijd gebruikte.’
Toen volgden er chaotische jaren vol echtscheidingen, mislukte zakelijke ondernemingen, een terugkeer naar het tennis die op niets uitliep en geruchten over een zelfmoordpoging, die Borg heftig ontkent. Is er niets zo bevredigend als Wimbledon winnen? Borg denkt even na. Die overwinning op McEnroe, moet hij toegeve n wa s ‘ wa a r s c h i j n l i j k h e t gelukkigste moment in mijn leven.’ Maar, voegt hij er aan toe: ‘Nu heb ik een fantastische vrouw en geweldige kinderen. Als er nu iemand naar me toe zou komen en zou vragen: ‘Mis je nog wat?’ Dan zou ik nu zeggen dat ik niet gelukkiger zou kunnen zijn.’ Zelfs met zijn kledinglijn gaat het goed en hij tennist ook weer. Toen we elkaar ontmoetten, had hij een blessure waardoor hij niet mee kon doen aan het Black Rock-toernooi in Parijs; een toernooi voor legendes op leeftijd. Een laatste vraag: Is het waar dat hij twee jaar geleden zijn Wimbledonbekers heeft laten veilen? Borg grinnikt: ‘Dat was een heel domme beslissing van mij. Als je bij mij thuis in Stockholm komt, zou je niet zien dat ik getennist heb. Ik heb niets dat herinnert aan tennis. Ik heb alles in mijn hoofd: de wedstrijden, de herinneringen, de mooie momenten. Ik verkocht de bekers niet voor het geld, maar ze lagen toch maar in de kelder. Maar toen kreeg ik een telefoontje van John (McEnroe): ‘Wat ben jij nou verdorie aan het doen? Je kunt je Wimbledonbekers niet zomaar verkopen.’ Hij belde me twee of drie keer. Dus kocht ik ze maar terug.’ Borg denkt aan McEnroe en glimlacht: ‘Hij is een goede vriend.’ 1
Voetbal
EK tafeltennis
RBC ZOEKT EEN COACH
FINALEPLAATS VOOR ORANJE
RBC Roosendaal en coach Rob Meppelink zijn sinds gisteren uit elkaar. Beide partijen spreken van een ‘onwerkbare situatie’. RBC staat na tien duels op de veertiende plaats van de Jupiler League. Zowel de slechte prestaties als negatieve uitspraken van Meppelink in de media zijn een belangrijke oorzaak voor de maatregel. Meppelink is na Jurrie Koolhof (Cambuur L.) de tweede trainer die dit seizoen voortijdig vertrekt.
De Nederlandse tafeltennissters hebben gisteren in Sint-Petersburg voor de tweede keer in de historie de finale bereikt van het Europees kampioenschap voor landenteams. Oranje versloeg in de halve eindstrijd Roemenië met 3-0, nadat Li Jie, Li Jiao (vorig jaar Europees kampioene individueel) en Elena Timina eerder op de dag in de kwartfinales al met dezelfde cijfers van Spanje hadden gewonnen. Door het zeker stellen van ten minste zilver evenaarde de vrouwenselectie de beste Nederlandse prestatie ooit. In
23
Voetbal FIFA heft sancties ‘voorlopig’ op
Beenhakkers Polen ontkomt aan schorsing De Poolse voetbalbond heeft gisteren met succes een compromisvoorstel naar de FIFA gestuurd. De voetbalbond dreigde het land te schorsen wegens overheidsinmenging. Redactie sport AMSTERDAM
...
De werkgever van bondscoach Leo Beenhakker heeft op die manier voorkomen dat het op 11 oktober en 15 oktober niet de WK-kwalificatiewedstrijden tegen Tsjechië en Slowakije mag voetballen. Polen zou die duels dan met 3-0 verliezen. ‘De sancties tegen Polen zijn voorlopig opgeheven’, zei Sepp Blatter op een bijeenkomst in Brussel. De FIFA-
voorzitter Blatter stelde het land vorige week een ultimatum omdat de minister van Sport de directie van de Poolse voetbalbond op non-actief had laten zetten. Robert Zawlocki werd als vervanger aangesteld. De FIFA is tegen elke bemoeienis van de overheid en dreigde Polen tijdelijk te schorsen.
EK 2012 Diezelfde Zawlocki is inmiddels uit zijn functie gezet en het bondsbestuur is volgens het Poolse voorstel weer geïnstalleerd. Belangrijk voor de FIFA én de UEFA, die liet weten dat Polen ook moest vrezen voor de organisatie van het EK in 2012. Polen kreeg dat evenement eerder samen met Oekraïne toegewezen. 1
Arjen Robben liep zondag een dijbeenblessure op. PICS UNITED
Oranje Madrileen mist WK-kwalificatieduels
Robben heeft weer ‘au’ Redactie sport AMSTERDAM
...
Gekscherend wordt hij al ‘meisje Robben’ genoemd. Arjen Robben kampt namelijk weer eens met een blessure. Hij mist daardoor met het Nederlands elftal de komende WKkwalificatiewedstrijden tegen IJsland en Noorwegen. Robben viel zondagavond in de thuiswedstrijd tegen Es-
panyol (2-2) na de rust in voor Rafael van der Vaart. Vijfentwintig minuten later was het echter alweer einde oefening voor de dribbelaar; Robben liep een spierverrekking op in zijn dijbeen en is de komende weken uitgeschakeld. Eerder meldde ook Jan Vennegoor of Hesselink zich af bij Bert van Marwijk. De bondscoach roept vooralsnog geen vervangers op. De huidige selectie van Oranje bestaat uit twintig man. 1,
Tennis
1992 bereikte de ploeg, onder aanvoering van Bettine Vriesekoop, ook de finale van het Europees titeltoernooi. Oranje, dat dus al een medaille heeft, speelt vandaag om 14.00 uur Nederlandse tijd in de eindstrijd tegen regerend kampioen Hongarije. ‘Het wordt een open wedstrijd’, zo denkt bondscoach Pieke Franssen, ‘want de Hongaren kunnen goed tegen verdediging spelen. De kansen zullen fifty-fifty liggen. Bovendien hebben ze hier nog geen punt weggegeven.’
RUS BESTE NEDERLANDSE
Li Jiao. ANP
Arantxa Rus is de beste tennisster van Nederland. De 17-jarige passeerde gisteren Michaëlla Krajicek op de WTA-ranking, de wereldranglijst van tennissters. Rus klom na haar optreden in Tasjkent van de 183e naar de 170e positie. Krajicek, die vanwege een blessure lang uit de roulatie was, daalde fors: van 168 naar 217. Jelena Jankovic veroverde de nummer éénpositie. De Servische won zondag het toernooi van Stuttgart.
Bang voor de Faroër-eilanden
Zaterdag: Faroër-Oostenrijk
Trauma uit 1990
Josef Hickersberger nam na het EK afscheid als bondscoach van Oostenrijk. Niet omdat de resultaten slecht waren, maar vanwege de WK-kwalificatie.
Oostenrijk lootte naast Frankrijk, Roemenië, Servië en Litouwen namelijk ook de Faroër-eilanden. Hickersberger: ‘Ik ben blij dat ik er zaterdag niet bij ben.’
Hickersberger was in een eerder stadium ook verantwoordelijk voor het nationale team. Bij zijn debuut verloor hij echter met 1-0 van ... de Faroër-eilanden.
do you share e-mail or share knowledge ?
© Nokia 2008.
~ 6T^_cX\P[XbTTaST\^QXT[TT\PX[T]b\bSP]ZiXYTT]e^[fPPaSXVc^TcbT]Q^aS ~ B]T[[Tc^TVP]Vc^cc^T_PbbX]VT]SP]ZiXYb_TRXP[T>]TC^dRWc^TcbT] W^\TPVT]SPR^]cPRcT]T]T\PX[ ~ 8]VTQ^dfST06?BT]=^ZXP
][X]TQTbcP]ST]ST[T]eXP>eXR^\
Nokia E71. Designed for the way we work. fff]^ZXP][fPhfTf^aZ