1
WWW.UWNOTARIS.NL Van Ee & De Jonge notariaat, estate planning, mediation Willemsplantsoen 12, 3511 LB Utrecht Postbus 19200, 3501 DE Utrecht T 030-2314133 F 030-2334271
[email protected] www.uwnotaris.nl U heeft nu een document gedownload. Wij adviseren om dit document eerst op te slaan op uw harde schijf om het later rustig te kunnen lezen. Opslaan gaat met de knop "kopie opslaan", maak een map aan "uwnotaris", opslaan.
INFORMATIE OVER DE AANDEELHOUDERSOVEREENKOMST
U gaat samenwerken en daaraan geeft u vorm door samen een B.V. op te richten, of u heeft samen al een B.V. opgericht: een werkmaatschappij. In uw samenwerking staat het persoonlijke element voorop. Wellicht hebben fiscale en juridische motieven een rol gespeeld bij de keuze voor de oprichting van een B.V.. Toch staat of valt het welslagen van uw gezamenlijke onderneming in deze werkmaatschappij met de persoonlijke contacten en uitvoering van de werkzaamheden. Het is dan ook van belang tijdig met elkaar afspraken te maken over de wijze waarop u aan de samenwerking gestalte geeft, maar ook een regeling te treffen voor het geval zich omstandigheden voordoen waardoor de continuïteit van de onderneming in gevaar komt. In de statuten van de vennootschap is een summiere regeling opgenomen over de verhouding tussen aandeelhouders. De blokkeringsregeling bepaalt dat aandelen eerst aan de overige aandeelhouders moeten worden aangeboden. Pas als deze geen belangstelling hebben, kunnen de aandelen aan derden worden aangeboden. Er zijn echter meer onderwerpen waarbij het van belang is om duidelijke afspraken te maken. In het navolgende stuk wordt een aantal zaken belicht. De tekst presenteert de meest omvattende, meest uitgebreide regeling. U kunt daaruit keuzes maken. Aan de hand van deze informatie kunt u als aandeelhouders met elkaar overleggen en aangeven wat voor u relevant is, en ook welke onderwerpen voor u niet aan de orde zijn. Uitgangspunt daarbij is steeds uw feitelijke situatie. Daarna wordt in een bespreking met de notaris, aan de hand van deze keuzemomenten, de volledige aandeelhoudersovereenkomst opgesteld. 1. Wel of geen personal holding De aandelen in de werkmaatschappij zijn eigendom van u als privé-persoon, ofwel de aandelen worden gehouden door uw persoonlijke beheermaatschappij (personal holding). In dat laatste
aandeelhoudersovk_info
2
geval dienen tussen de persoonlijke holdings dezelfde afspraken te gelden als tussen privépersonen die aandeelhouder zijn. Indien aandelen in de werkmaatschappij worden gehouden door persoonlijke holdings geldt ten aanzien van deze persoonlijke holding, dat het niet is toegestaan -tenzij de andere partij daar schriftelijke toestemming voor gegeven heeft- om: aandelen in de persoonlijke holding te vervreemden; zeggenschap in de persoonlijke holding als bestuurder, commissaris enzovoorts aan een derde te verlenen; aan een derde stemrecht op aandelen in de holding te verlenen of met derden een stemovereenkomst aan te gaan. In de verdere tekst wordt gesproken over "vennootschappen". Dat heeft betrekking op zowel de werkmaatschappij als de persoonlijke holdings. 2. Definitie van "bijzondere omstandigheden" Definitie van "bijzondere omstandigheden" die van invloed kunnen zijn op de continuïteit van de onderneming: faillissement, surséance van betaling, schuldsaneringsregeling; overlijden van een partij; besluit tot ontbinding van een vennootschap; onderbewindstelling van het gehele vermogen van een partij wegens zijn lichamelijke of geestelijke toestand; vermissing en/of langdurige afwezigheid van een partij zonder opgaaf van redenen; beslaglegging op essentiële vermogensbestanddelen van een partij; het vervreemden of het vestigen van een vruchtgebruik en/of pandrecht, ook als het stemrecht niet overgaat; het verrichten van enige rechtshandeling tot vervreemding van aandelen, waaronder begrepen fusie en inbreng van of door een van de vennootschappen in een andere vennootschap; wijziging van de statuten van een van de vennootschappen; verdeling van enige gemeenschap waartoe aandelen in het kapitaal van een vennootschap behoren waarbij de aandelen worden toegedeeld aan een derde; uitgifte van aandelen waardoor derden betrokken worden bij enige vennootschap; uitgifte van enig certificaat, claim en/of optie; het zich jegens derden als borg of hoofdelijk schuldenaar verbinden door een partij; benoeming van een derde tot (mede)bestuurder van enige vennootschap naast de huidige bestuurders. 3. Definitie van "overdragen/vervreemden" van aandelen Hieronder wordt mede verstaan: het aangaan van overeenkomsten tot vervreemding (bijvoorbeeld een koopovereenkomst); het vestigen van beperkte rechten of het aangaan van daartoe strekkende rechtshandelingen (bijvoorbeeld een pandrecht); levering van aandelen; uitgeven van aandelen en toekennen van rechten als claims, opties, certificaten en dergelijke. 4. Wijze van mededelingen Gelet op de mogelijke gevolgen van deze overeenkomst is het belang dat mededelingen van de ene aandeelhouder aan de andere onomstotelijk vaststaan. Daarom wordt met "behoorlijke kennisgeving" bedoeld:
aandeelhoudersovk_info
3
-
een verklaring, door alle partijen ondertekend; een aangetekende brief met bericht van ontvangst; een deurwaardersexploit.
5. Tijdsduur De overeenkomst wordt aangegaan voor een bepaalde of een onbepaalde tijd. 6. a.
b.
Aanbiedingsplicht: de kern van de zaak In geval zich een of meer van de bijzondere omstandigheden voordoet, krijgt de partij die de "oorzaak" is de verplichting om zijn aandelen in de werkmaatschappij aan te bieden aan de andere partij. Deze aanbieding vindt plaats volgens de bepalingen in de statuten van de werkmaatschappij. In onderling overleg kan van deze aanbiedingsplicht worden afgeweken. Eventueel kunnen hier voorwaarden aan worden verbonden. Dit kan het geval zijn als -met schriftelijke toestemming van de andere aandeelhouder- aandelen worden overgedragen aan een derde, mits deze derde zich als partij bij deze overeenkomst aansluit.
7. Afnameplicht Is eenmaal een aanbiedingsplicht ontstaan, dan is de andere partij verplicht deze aandelen ook af te nemen. 8. Boete bij niet-nakoming aanbiedings-/afnameplicht Bij overtreding van zowel de aanbiedingsplicht als van de afnameplicht verbeurt de overtreder een onmiddellijk opeisbare boete. De benadeelde partij behoudt daarnaast het recht om nakoming of herstel in de oude toestand te vorderen, eventueel met verdere vergoeding van kosten, schaden en rente. 9. Winst uitkeren of niet Partijen kunnen ervoor kiezen alle winst zoveel mogelijk uit te keren aan de persoonlijke holdings. Iedere partij is dan vrij de winst naar eigen goeddunken privé te besteden. Een gevolg van keuze is echter dat er geen reserves binnen de werkmaatschappij worden gevormd. Daarvoor kan worden bepaald dat de persoonlijke holdings hun winst niet geheel uitkeren, maar ter beschikking houden om zonodig aan de werkmaatschappij geldleningen te verschaffen. 10. Rekening-courant Het is mogelijk af te spreken dat tussen de werkmaatschappij en de persoonlijke holdings en de aandeelhouders van de persoonlijke holdings rekening-courant verhoudingen zullen bestaan. Nadere afspraken kunnen worden gemaakt over rentevergoeding en administratie van de rekening-courant, bij voorbeeld bij faillissement, beslag en het einde van de aandeelhoudersovereenkomst. 11. Managementovereenkomst Partijen kunnen afspreken hun volle arbeid, vlijt, kennis en zakelijke relaties ten dienste van de werkmaatschappij te stellen: voor een bepaald aantal uren, of voor een nader in onderling overleg vast te stellen aantal uren; aantal uren per week of per periode; over de verdeling van de werkzaamheden; een vaste vergoeding (een vast bedrag) per periode of anders;
aandeelhoudersovk_info
4
-
wel/niet een tantième, wel/niet/in hoeverre afhankelijk van de omvang van de winst van de werkmaatschappij; vervanging bij arbeidsongeschiktheid; verplicht arbeidsongeschiktheidsverzekering ten behoeve van de natuurlijk persoon.
12. Concurrentiebeding Verbod aan iedere partij om andere (bedrijfs-)activiteiten te ontplooien dan voor de onderneming van de werkmaatschappij. Voor het bekleden van maatschappelijke functies kunnen nadere afspraken gemaakt worden: tijdsbeslag: onder "normale" werktijd alleen met toestemming van de andere partij; bezoldigde functie: opbrengst voor de werkmaatschappij. 13. Einde managementovereenkomst en concurrentiebeding in onderling overleg; opzegging, dit is echter zo ingrijpend dat dit impliceert dat de gehele aandeelhoudersovereenkomst wordt opgezegd; ontbinding vorderen via de rechter; doordat een bijzondere omstandigheid zich voordoet (zie punt 2); beroepsongeschiktheid (zie punt 15); Ook gedurende drie jaar na het einde van deze aandeelhoudersovereenkomst zullen partijen geen activiteiten op het terrein van de werkmaatschappij ontplooien. 14. Stemovereenkomst Eén week voordat een algemene vergadering van aandeelhouders van de werkmaatschappij plaatsvindt, verplichten partijen zich met elkaar te overleggen over een voorstel tot: vaststelling van het aantal bestuurders en commissarissen van de werkmaatschappij; benoeming van een bestuurder of commissaris; verlening van ongevraagd ontslag aan een bestuurder of commissaris. 15. Onttrekking Geen van de partijen zal goederen aan de werkmaatschappij onttrekken zonder toestemming van alle partijen. Hieronder valt ook het onttrekken aan de werkmaatschappij van het economisch belang van goederen waarvan het economisch belang (of een huurrecht) in de werkmaatschappij is ingebracht. 16. Bevoegdheden De toestemming van alle partijen is vereist in de volgende gevallen waarin de werkmaatschappij overgaat tot: a. het verwerven of vervreemden van de registergoederen of het vestigen van goederenrechtelijke rechten daarop; b. het huren of verhuren van registergoederen of het anderszins verschaffen van gebruik of genot daarvan, onder welke titel dan ook; c. het doen stichten, slopen of verbouwen van een gebouwd registergoed; d. het kopen, verkopen, huren of verhuren en tot zekerheid doen strekken van bedrijfsmiddelen, voor een belang van meer dan een vastgesteld bedrag; e. het aangaan van overeenkomsten van geldlening, kredietovereenkomsten, borgtochten of het kopen op afbetaling, waaronder echter niet begrepen rechtshandelingen met de bankinstellingen van de werkmaatschappij, met wie een rekening-courant verhouding bestaat;
aandeelhoudersovk_info
5
f. g. h. i. j. k. l.
het optreden in rechte, tenzij het conservatoire maatregelen betreft of maatregelen die geen uitstel gedogen; het aangaan of beëindigen van arbeidsovereenkomsten; ingeval van dringende redenen is ieder der bestuurders bevoegd een zodanige arbeidsovereenkomst te beëindigen; het geven of intrekken van een opdracht aan de accountant van de werkmaatschappij; het verlenen, wijzigen of intrekken van een algemene of bijzondere volmacht aan werknemers der werkmaatschappij om ten name van de werkmaatschappij rechtshandelingen aan te gaan; het vestigen van pensioenrechten ten behoeve van werknemers der werkmaatschappij; het aannemen van of het inschrijven op werk, dat door of na inschrijving wordt gegund; in het algemeen voor het aangaan van andere dan de hiervoor sub a tot en met k vermelde rechtshandelingen welke alleen of tezamen met rechtstreeks daarmee samenhangende rechtshandelingen een vastgesteld bedrag te boven gaan of waardoor de werkmaatschappij voor langer dan zes maanden wordt gebonden.
Rechtshandelingen met dezelfde partij binnen zes maanden aangegaan, worden als één rechtshandeling beschouwd. Het is een partij verboden uitsluitend of mede ten eigen behoeve over goederen der werkmaatschappij te beschikken. 17. Verzekeringsplicht aansprakelijkheid Partijen verplichten zich, indien redelijkerwijs mogelijk, het risico van aansprakelijkheid te verzekeren met een volledige dekking van maatschappelijk verzekerbare risico's. Deze verzekeringen zijn niet voor rekening van de werkmaatschappij. 18. Verzekeringsplicht arbeidsongeschiktheid Partijen verplichten zich een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor de natuurlijke persoon af te sluiten. Deze verzekeringen zijn niet voor rekening van de werkmaatschappij. 19. Langdurige/blijvende arbeidsongeschiktheid Bij blijvende arbeidsongeschiktheid voor meer dan zestig procent (60%), en indien de arbeidsongeschiktheid een vastgesteld aantal maanden heeft geduurd, is deze partij verplicht zijn aandelen in de werkmaatschappij aan te bieden (zie punt 6). 20. Einde van deze aandeelhoudersovereenkomst Dit is in aanvulling op punt 13, waar het einde van de managementovereenkomst aan de orde kwam. Deze aandeelhoudersovereenkomst eindigt: a. door intreding van een bijzondere omstandigheid, waardoor de aanbiedingsplicht (punt 6) in werking treedt; b. door opzegging, met een opzegtermijn van tenminste een half jaar en uitsluitend tegen het einde van een boekjaar. Zijn er meer dan twee aandeelhouders in de werkmaatschappij, dan blijft tussen de overige aandeelhouders deze overeenkomst gelden. 21. Betalingsregeling Bij het einde van deze overeenkomst worden aandelen overgedragen. De partij die de aandelen verkrijgt dient een vergoeding te betalen aan de partij die de aandelen overdraagt. Het geval kan zich voordoen dat de verkrijger niet over voldoende middelen beschikt om de koopsom ineens te voldoen. Partijen kunnen hiervoor een betalingsregeling overeenkomen: 25% van de koopsom ineens; de resterende 75% wordt omgezet in een geldlening.
aandeelhoudersovk_info
6
Omtrent deze geldlening kan worden overeengekomen: zekerheidstelling; rente; aflossing; opzegging; opeisbaarheid (onder meer bij niet-nakoming, beslag, faillissement, surséance, bewind en overlijden). 22. Onherroepelijke volmacht, boete Ingeval een aandeelhouder in de werkmaatschappij uittreedt, dienen zijn aandelen in deze werkmaatschappij te worden overgedragen. Daartoe wordt nu reeds een volmacht gegeven, zodat de levering dan ook daadwerkelijk kan plaatsvinden. Voor het geval toch de medewerking van de uittredende aandeelhouder nodig is voor een rechtsgeldige levering, verplicht hij zich deze medewerking te verlenen. Zo niet, dan verbeurt hij een boete. 23. Boetebeding Op meerdere plaatsen in de aandeelhoudersovereenkomst nemen partijen verplichtingen op zich. Indien een partij zijn verplichtingen niet naleeft, zal hij een boete verbeuren van het vastgestelde bedrag. Dit bedrag is geïndexeerd. Mocht een partij kunnen aantonen dat zijn schade groter is dan het bedrag van de boete, dan heeft hij evengoed nog de bevoegdheid een schadevergoeding van dat meerdere bedrag van de overtreder(s) te vorderen. 24. Geschillen Ingeval een partij zijn verplichtingen uit de aandeelhoudersovereenkomst niet nakomt of ingeval de samenwerking duurzaam ontwricht wordt, kan ontbinding van de overeenkomst worden gevorderd. Als de rechter die vordering tot ontbinding toewijst, wordt die aandeelhouder/partij geacht te hebben opgezegd en dient hij zijn aandelen aan de andere aandeelhouder(s) aan te bieden. 25. Mediation en arbitrage Als zich een geschil voordoet omtrent de uitleg of de nakoming van de aandeelhoudersovereenkomst, verplichten partijen zich eerst een oplossing te zoeken door middel van mediation. Mocht mediation geen resultaat hebben, dan wordt arbitrage toegepast of, naar keuze van partijen, de zaak voor de Nederlandse rechter gebracht. 26. Kettingbeding Partijen verplichten zich om alles wat zij in deze aandeelhoudersovereenkomst met elkaar hebben afgesproken, ook op te leggen aan mogelijk toekomstige aandeelhouders in de werkmaatschappij of in een persoonlijke holding. Als dat niet gebeurt is het boetebeding (punt 23) van toepassing. Is toetreding van de toekomstige aandeelhouder niet zonder meer mogelijk, dan verplichten partijen zich met alle betrokkenen een nieuwe aandeelhoudersovereenkomst aan te gaan, met dezelfde uitgangspunten omtrent samenwerking als in deze overeenkomst zijn opgenomen. 27. Rechtskeuze Op deze overeenkomst is het Nederlands recht van toepassing en is uitsluitend de Nederlandse rechter bevoegd.
aandeelhoudersovk_info
