D’Ieteren Breken met de gewoonten JAARVERSLAG 200 9
Inhoud 2 Boodschap aan de aandeelhouders | 4 Activiteiten van de Groep | 6 Autodistributie – D’Ieteren Auto | 20 Autoverhuur op korte termijn – Avis Europe plc | 30 Herstelling en vervanging van voertuigbeglazing – Belron s.a. | 40 Jaarrekening | 106 Belangrijkste risicofactoren | 107 Corporate Governance | 113 Informatie over het aandeel | 114 Informatie over het kapitaal | 116 Inhoud van het geconsolideerde jaarverslag
Van wagenmakerij tot autodistributie In 1805 vestigt D’Ieteren zich als wagenmaker en wielenfabrikant in Brussel. Vervolgens wordt de vennootschap actief in alle domeinen van de carrosserie voor paardenrijtuigen. Op het einde van de 19de eeuw breidt D’Ieteren zijn activiteiten uit tot de productie van carrosserieën voor gemotoriseerde voertuigen. In 1931 boort het bedrijf de markt van de autodistributie aan en wordt D’Ieteren de hoofddistributeur van Amerikaanse merken zoals Studebaker, Pierce-Arrow en Auburn. In 1948 wordt de vennootschap de Belgische importeur van het merk Volkswagen. Twee jaar later volgt Porsche. Nadien worden de merken Audi, Seat, Škoda, Bentley en Lamborghini van de groep Volkswagen toegevoegd, alsook Yamaha en MBK in het segment van de tweewielers. Vandaag verkoopt D’Ieteren jaarlijks ongeveer 100.000 voertuigen van deze merken op de Belgische markt.
Een nieuwe stap naar mobiliteit In 1956 lanceert D’Ieteren “Dit’Rent-a-Car” voor autoverhuur op korte termijn. Dat is al een duidelijk teken van de pioniersrol die het bedrijf speelt op mobiliteitsvlak. Twee jaar later wordt “Dit’Rent-a-Car” licentiehouder van Avis. In 1971 wordt de nv Locadif opgericht, een partnerschap tussen D’Ieteren en Avis Inc. In 1989 wordt D’Ieteren meerderheidsaandeelhouder van Avis Europe, de Europese dochteronderneming van Avis Inc. die al sinds 1986 noteert op de beurs van Londen. Vandaag bezit D’Ieteren 59,6% van Avis Europe, één van de grootste autoverhuurbedrijven in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en Azië via de merken Avis en Budget. Het bedrijf heeft vestigingen in meer dan 100 landen.
Een derde vakgebied ten dienste van de automobilist In 1999 doet D’Ieteren zijn intrede op de markt van de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing door een meerderheidsbelang in Belron te nemen via Dicobel, een gezamenlijke dochteronderneming van D’Ieteren en Cobepa. De oorsprong van Belron gaat terug tot de vennootschap Jacobs & Dandor, in 1897 opgericht in Zuid-Afrika. Het bedrijf specialiseert zich aanvankelijk in glasfabricage, maar richt zich nadien tot voertuigbeglazing. Vanaf de jaren 60 ontwikkelt het bedrijf zijn wereldwijde activiteiten. Het doet zijn intrede in Europa door de overname van twee bekende ondernemingen: Autoglass en Carglass. In september 2009 oefent Cobepa de verkoopopties uit die het bedrijf heeft op zijn participatie van 16,35% in Belron. Na de betaling van de aandelen in het begin van 2010 bezit D’Ieteren vandaag 93,73% van Belron, de wereldleider op het vlak van de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing die aanwezig is in 32 landen op 5 continenten.
D’Ieteren. De feiten. s.a. D’Ieteren n.v.
D’Ieteren is een internationale groep, met drie activiteiten ten dienste van de automobilist: > D’IETEREN AUTO die instaat voor de autodistributie in België van de merken Volkswagen, Audi, Seat, Škoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti, Porsche en Yamaha; > AVIS EUROPE plc, één van de wereldleiders op het vlak van autoverhuur op korte termijn in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en Azië via zijn merknamen Avis en Budget; > BELRON S.A., de wereldleider op het vlak van herstelling en vervanging van voertuigbeglazing in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Azië, Australië en Nieuw-Zeeland via in het bijzonder zijn merknamen CARGLASS®, AUTOGLASS®, SAFELITE® AUTO GLASS, SPEEDY GLASS®, LEBEAU VITRES D’AUTOS®, SMITH&SMITH® en O’BRIEN®. D’Ieteren en zijn activiteiten opereren in ongeveer 120 landen in 5 continenten ten dienste van meer dan 19 miljoen klanten per jaar.
100%
59,6%*
93,7%**
D’Ieteren Auto
Avis Europe plc
Belron s.a.
40,4%
6,3%
Beurs van Londen
Minderheidsaandeelhouders
* Indirecte participatie via D’Ieteren Car Rental s.a. ** Consolidatiepercentage op eind december 2009.
Kerncijfers Geconsolideerde resultaten (in miljoen EUR) Verkopen5, 7 Courant bedrijfsresultaat1, 5 Courant resultaat, groepsaandeel - vóór belastingen1, 5 - na belastingen1 Aandeel van de groep in het resultaat van de periode2 Financiële structuur (in miljoen EUR) Eigen vermogen waarvan: - Kapitaal en reserves toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumen - Minderheidsbelangen Nettoschuld Gegevens per aandeel (in EUR) Courant resultaat na belastingen1, 3, groepsaandeel Aandeel van de groep in het resultaat van de periode Brutodividend per gewoon aandeel Nettodividend per gewoon aandeel Nettodividend per gewoon aandeel + VVPR-strip Kapitaal en reserves toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Maximumkoers Minimumkoers Koers op 31/12 Gemiddelde koers Gemiddeld dagelijks volume (in aantal effecten) Beurskapitalisatie op 31/12 (in miljoen EUR)
2, 3
Totaal aantal uitgegeven aandelen Gemiddeld personeelsbestand (gemiddeld voltijdse equivalenten) 1. Vóór ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen. 2. Resultaat toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van D’Ieteren, overeenkomstig IAS1. 3. Berekend overeenkomstig IAS 33. 4. Na aanpassing als gevolg van de toepassing van IAS 21 herzien.
IFRS 2007 5.967,1 361,7
20066 5.253,7 291,6
20054 4.757,3 255,7
2004 4.459,8 274,4
194,3 166,3 127,7
149,3 134,3 97,9
118,6 97,6 76,2
124,0 94,0 43,2
1.030,8 896,1
1.140,2 917,7
1.019,2 789,1
945,5 709,9
990,8 687,1
126,1 1.770,2
134,7 2.209,7
222,5 2.089,6
230,1 1.875,8
235,6 1.893,1
303,7 1.748,1
33,3
28,9
30,2
24,3
17,7
17,0
28,9 3,2500 2,4375 2,7625 186,0
5,9 3,0000 2,2500 2,5500 162,0
23,2 3,0000 2,2500 2,5500 165,9
17,7 2,6400 1,9800 2,2440 142,7
13,8 2,4000 1,8000 2,0400 130,1
7,8 2,3100 1,7325 1,9635 125,8
299,2 75,6 279,1 174,3 7.214 1.543,5
248,0 72,2 75,1 175,3 8.024 415,3
343,8 236,7 246,0 297,5 7.713 1.360,4
272,5 218,5 269,7 250,9 6.207 1.491,5
239,9 138,5 232,5 185,3 4.920 1.285,8
189,1 135,1 136,5 161,5 4.723 754,9
5.530.262
5.530.262
5.530.262
5.530.262
5.530.262
5.530.260
29.283
28.450
26.004
20.578
18.690
17.453
2009 6.269,7 384,7
2008 6.501,2 375,1
214,2 182,8 158,5
191,7 159,0 32,2
1.154,6 1.028,5
5. Uitgezonderd de in 2006 en 2007 verkochte Griekse activiteiten (toepassing van IFRS 5). 6. Na aanpassing van 2006 als gevolg van de geïdentificeerde onregelmatigheden in Portugal. 7. De verkopen omvatten sinds 2008 de opbrengsten op de verkoop van voertuigen zonder terugkoopovereenkomst als gevolg van de wijziging van IAS 16 (zie toelichting 2.1. van de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag).
Externe verkopen per activiteit
Een internationale groep
WIJZIGING ● Autodistributie
-8,4%
● Autoverhuur
2
-16,4%
● Voertuigbeglazing
12,4%
Totaal
-3,6%
Totaal: EUR 6.269,7 miljoen 39% 39%
● Voertuigbeglazing ● Autoverhuur
22%
Financieringsstructuur: 3 onafhankelijke financieringspolen (nettoschuld op 31 december 2009)
Courant bedrijfsresultaat1 per activiteit WIJZIGING ● Autodistributie & Corporate
€m 800
-25,6%
● Autoverhuur
-8,3%
● Voertuigbeglazing
23,9%
Totaal
● Autoverhuur en voertuigbeglazing ● Autodistributie, autoverhuur en voertuigbeglazing
Nettoschuld per activiteit
700
600
2,6%
500
Totaal: EUR 384,7 miljoen 27%
400
300
17%
200
100
56%
0 Autodistributie & Corporate
WIJZIGING WIJZIGING4 -29,2% -7,1%
-7,1%
● Voertuigbeglazing
38,5%
33,2%
11,7%
10,5%
Totaal
€m 800
-23,6%
● Autoverhuur
Voertuigbeglazing
● Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering ● Obligatieleningen en onderhandse leningen ● Kredietinstellingen en commercial paper ● Schulden ivm financiële leases
Courant resultaat vóór belastingen1, groepsaandeel, per activiteit ● Autodistributie & Corporate
Autoverhuur
Termijnplanning van de nettoschuld per activiteit
700
600
500
27%3 400 3
9%
300
64%3 200 100
0
1. Volgens IFRS: vóór ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen. 2. Na aanpassing van 2008 als gevolg van de wijziging van IAS 16 (zie toelichting 2.1. van de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag). 3. Na toewijzing van pro forma financiële kosten (EUR 21,3 miljoen) aan het segment autodistributie en Corporate voortvloeiend uit de netto investering in de segmenten autoverhuur en voertuigbeglazing (100% = EUR 235,5 miljoen). 4. Bij constante perimeter, exclusief de netto impact van het verhoogde belang in Belron.
Autodistributie & Corporate
● Minder dan 1 jaar ● Tussen 1 en 5 jaar ● Meer dan 5 jaar
Autoverhuur
Voertuigbeglazing
De wereld werd nog maar zelden geconfronteerd met een economische en financiële crisis die zo hard was als de crisis die we recentelijk meemaakten. Niemand bleef gespaard. De crisis trof het meest diegenen die er niet in slaagden om dit om te buigen in een opportuniteit. Om een nieuwe start te nemen. Daarom mag Belron trots zijn op de opmerkelijke organische groei van zijn verkopen. Daarom sluit D'Ieteren Auto het jaar af met een resultaat dat de verwachtingen overtrof. Daarom slaagt Avis Europe erin zijn winst stabiel te houden. We dachten dat de wereld niet zou ophouden met draaien. Maar dat hij anders zou draaien.
DE GROEP
JAARVERSLAG 2009 | DE GROEP | 1
2|
JAARVERSLAG 2009 | BOODSCHAP AAN DE AANDEELHOUDERS
2009. Reactiviteit en flexibiliteit. In 2008 kwam het al aanzetten, in 2009 werd het bevestigd: alle regio’s over de hele wereld werden getroffen door een economische en financiële crisis van een zelden geziene omvang. In deze uiterst negatieve context kunnen we enkel trots zijn op de balans die we vandaag opmaken: we zijn erin geslaagd om de verwachtingen voor het jaar te overtreffen, en we kunnen vandaag een courant geconsolideerd resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, aankondigen in vooruitgang ten opzichte van 2008. Dit resultaat is toe te schrijven aan de flexibiliteit waarvan de teams van onze drie activiteiten blijk gaven. Deze teams hebben de crisis aangepakt met een sterke vastberadenheid om de gewoonten grondig te veranderen en nieuwe wegen in te slaan. Wij willen hen dan ook van harte feliciteren. De teams van Belron zetten opmerkelijke prestaties neer: ze slaagden erin de sterke organische groei van de verkopen voort te zetten op een stagnerende markt, terwijl ze ook de geografische expansie voortzetten met als apotheose de toetreding tot het Aziatische continent. In een autoverhuurmarkt die meer onder druk stond dan verwacht, boden de teams van Avis Europe opmerkelijk goed weerstand. Dankzij de strategische positionering en de nauwgezette uitvoering van het herstelplan dat gelanceerd werd met het oog op de recessie, slaagden ze erin om het resultaat op peil te houden. Tot slot werden de teams van D’Ieteren Auto geconfronteerd met nieuwe uitdagingen, zoals een nooit eerder gezien gebrek aan zicht op de evolutie van de automarkt en een zeer grote voertuigvoorraad in het begin van het jaar. Dankzij hun reactiviteit en hun aanpassingsvermogen zijn ze er echter in geslaagd om een resultaat neer te zetten dat aanzienlijk beter is dan verwacht. In het begin van 2010 verwierf D’Ieteren nog eens 16,35% van het kapitaal van Belron, nadat Cobepa zijn verkoopopties op de aandelen van de vennootschap integraal uitoefende. Vandaag bedraagt de participatie van D’Ieteren in Belron 93,7%. De Groep sluit het jaar 2009 af met een courant geconsolideerd resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, van EUR 214,2 miljoen, een vooruitgang met 11,7%.
JAARVERSLAG 2009 | BOODSCHAP AAN DE AANDEELHOUDERS | 3
Niets van dit alles verhinderde D’Ieteren Auto ervan om tegelijkertijd zijn talrijke initiatieven voort te zetten om de klantentevredenheid en de klantenbinding te versterken en de activiteit nieuw leven in te blazen, zoals de invoering van zijn beheersysteem voor klantenrelaties en de renovatie van zijn onderdelen- en accessoiresmagazijn. In 2010 zou de markt relatief stabiel moeten blijven ten opzichte van 2009. Op basis van de lessen die tijdens dit crisisjaar werden getrokken, zal D’Ieteren Auto verdere inspanningen leveren om zijn marktaandeel te vergroten, dankzij nieuwe modellen en dankzij zijn producten- en dienstenassortiment dat constant bijgewerkt wordt om in te spelen op de verwachtingen van de klanten op het vlak van productkwaliteit en milieuprestaties. In de voertuigbeglazing zette Belron een uitstekende prestatie neer, dankzij een aanhoudende sterke organische groei van zijn verkopen op een stabiel gebleven markt voor de herstelling en vervanging
van voertuigbeglazing. Deze prestatie is in de eerste plaats toe te schrijven aan de gunstige weersomstandigheden in het begin en op het einde van het jaar. Voorts profiteerde Belron van de daling van de reclametarieven als gevolg van de crisis en van zijn marketingervaring om zijn promotieactiviteiten te versterken. Dankzij deze strategie slaagde Belron erin zijn marktaandeel wereldwijd te vergroten. Bovendien zette Belron zijn inspanningen op het vlak van de klantentevredenheid voort. Zo implementeerde het bedrijf wereldwijd een nieuw systeem om de klantentevredenheid te meten en verbeterde het zijn logistieke organisatie in de Verenigde Staten, waar een nieuw distributiecenter werd geopend in Californië. De eerste prijs die het logistieke team in de wacht sleepte op de “European Supply Chain Excellence Awards” getuigt van het opmerkelijke werk dat op dit vlak werd verricht. Dit jaar zette Belron een nieuwe belangrijke stap in zijn geografische expansie met de opening van een servicepunt in China. Zo boort het bedrijf de Aziatische markt aan, waar het van plan is nieuwe groeiopportuniteiten te grijpen. Bovendien ondertekende het bedrijf in het eerste semester franchiseovereenkomsten in Chili, Finland en Litouwen. Daardoor is Belron nu aanwezig in tweeëndertig landen. Tot slot nam Belron in september het in Iowa gevestigde IGD Industries over. Zo versterkte het bedrijf zijn aanwezigheid in de Verenigde Staten voort. In 2010 zou Belron zijn organische en externe groei van de verkopen moeten voortzetten, dankzij de verdere inspanningen op het vlak van de dienstverlening aan zijn klanten, verzekeringspartners en vlootbeheerders, en de verbetering van de operationele efficiëntie. In de autoverhuur werd Avis Europe geconfronteerd met een hardere markt dan verwacht. De teams reageerden snel door een ambitieus kostenbesparingsplan in te voeren en de vloot nauwgezet te beheren, waardoor het vlootgebruik met ongeveer 4% verbeterde. Dankzij deze efficiënte acties slaagden de teams erin de omzetdaling nagenoeg volledig te compenseren en de schuldenlast spectaculair te verlagen. Deze realisaties bewijzen de efficiëntie zowel van het plan dat werd ingevoerd met het oog op de recessie als van de vroegere investeringen in revenue management. Avis Europe heeft bij de afsluiting van het jaar dus zijn belofte gehouden: een
resultaat neerzetten dat vergelijkbaar is met dat van 2008. In deze ongunstige context bleven de teams van Avis Europe commercieel actief. Zo leverden ze meer bepaald verdere inspanningen op het vlak van de dienstverlening aan de klanten, die dit jaar met tal van prijzen werd bekroond. Er werd ook een nieuw partnership aangegaan met British Airways, en in Parijs werd het OKIGO-initiatief voor gedeeld wagengebruik verder ontwikkeld. In 2010 wil Avis Europe zijn plan voortzetten dat werd gelanceerd om het hoofd te bieden aan de crisis, aangezien de vooruitzichten onzeker blijven. Het voorbije jaar is ook het einde van een decennium. Een decennium met tal van onverwachte gebeurtenissen en evoluties die zich aftekenden zonder dat we wisten wanneer ze zich zouden concretiseren: in het bijzonder een financiële en economische crisis van uitzonderlijke omvang, een steeds competitievere gemondialiseerde maatschappij en de bewustwording van het feit dat onze aarde kwetsbaar is. Maar angst of berusting kregen nooit de overhand. We hebben dit angstwekkende decennium vol vertrouwen en met succes doorstaan en ook in 2009 – een jaar dat voor velen onder ons toch heel moeilijk bleek – deden we het goed. Het staat dan wel vast dat de dingen steeds minder vaak verlopen zoals verwacht, maar het nieuwe jaar en het nieuwe decennium zullen ongetwijfeld nieuwe opportuniteiten bieden om blijk te geven van onze flexibiliteit. Al onze medewerkers, zowel individueel als in team, zetten zich elke dag opnieuw vol enthousiasme, energie en deskundigheid in om onze klanten tevreden te stellen en de duurzaamheid van onze ondernemingen te verzekeren. Onze toekomst rust dan ook op hen, en wij zijn hen zeer dankbaar voor hun engagement, jaar na jaar. Wij danken ook onze klanten, onze aandeelhouders en onze partners voor hun vertouwen en hun trouw, waardoor wij ook dit jaar de storm onverstoorbaar en sereen konden trotseren.
Jean-Pierre Bizet Gedelegeerd bestuurder
Roland D’Ieteren Voorzitter
BOODSCHAP AAN DE AANDEELHOUDERS
In de autodistributie startte D’Ieteren Auto het jaar 2009 in een sfeer van grote onzekerheid: wat de volumes betreft, waren er ten eerste de – weinig nauwkeurige – marktverwachtingen die wezen op een daling van het aantal inschrijvingen met 10 tot 20 %; ten tweede waren de voorraden groot en beloofde de verkoop ervan helemaal niet gemakkelijk te worden; en tot slot werd de financiering van de activiteit van de concessiehouders moeilijker. Er werden onmiddellijk belangrijke maatregelen getroffen, zoals een nauwgezette kostencontrole, promotieacties om de voorraden te verkleinen en een strikt beheer van de vorderingen. Deze initiatieven wierpen hun vruchten af. De nood aan bedrijfskapitaal nam aanzienlijk af. Het marktaandeel daalde maar licht, op een markt die minder daalde dan aangekondigd. De meeste merken lieten een stijging optekenen, uitgezonderd Volkswagen. Het Volkswagen-gamma leed in het eerste semester immers onder een gebrek aan wagens met milieuvriendelijkere motoren en onder de voorrang die werd verleend door de Volkswagen groep aan de Duitse markt om te profiteren van de schrootpremie. Bovendien slaagden onze teams erin om ondanks de liquiditeitscrisis de financieringen te hernieuwen die vereist zijn voor de werking van de activiteit, meer bepaald de effectisering van de vloot van D’Ieteren Lease.
4|
JAARVERSLAG 2009 | ACTIVITEITEN VAN DE GROEP
Eén doelstelling: leiderschap. Autodistributie
ONZE ROL > Invoer en distributie in België van > 9 BEKENDE MERKEN. de merken Volkswagen, Audi, Seat, > ONGEVEER 100.000 NIEUWE Škoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti VOERTUIGEN GELEVERD. en Porsche; > Beheer van 5 distributienetwerken die meer dan 300 zelfstandige concessiehouders in heel België vertegenwoordigen; > Beheer van 16 D’Ieteren Car Centers waarvan 4 Porsche Centers, voornamelijk in de Brusselse en de Antwerpse regio’s; > Verhuring op lange termijn en financiële leases via D’Ieteren Lease
en D’Ieteren Vehicle Trading; > Verkoop van tweedehandse voertuigen via twee “My Way” centra in de Brusselse regio en via ongeveer 90 concessiehouders die deel uitmaken van het “My Way Network”; > Distributie van de producten van Yamaha in België en het Groothertogdom Luxemburg via D’Ieteren Sport; > Invoer en distributie aan alle concessiehouders van wisselstukken en accessoires.
ONZE TROEVEN > Een relatie van meer dan 60 jaar met de groep Volkswagen; > Een grondige kennis van de Belgische automarkt, waardoor D’Ieteren het producten- en dienstenaanbod kan afstemmen op de verwachtingen van de klanten; > Een ervaren organisatie met flexibele netwerken die dicht bij de klant staan; > Ervaring op het vlak van logistiek, IT en marketing; > Een marktaandeel van nieuwe voertuigen van 19,34% in 2009; > Een Belgische voertuigenpark dat ongeveer één miljoen wagens van onze merken telt.
Autoverhuur
ONZE ROL > Een belangrijke mobiliteitleverancier die diensten voor autoverhuur op korte termijn verleent via: • twee toonaangevende internationale merken: Avis en Budget, in nauwe samenwerking met Avis Budget Group Inc., die eigenaar is van het geheel van de rechten van de twee merken; • een netwerk van meer dan 3.800 servicepunten, van filialen of licentiehouders, in meer dan 100 landen in Europa, Afrika,
het Midden-Oosten en Azië. > Een leidinggevend autoverhuurbedrijf dat de filosofie “We Try Harder.” volgt in alle professionele relaties met klanten, werknemers, aandeelhouders, leveranciers, licentiehouders, partners en de gemeenschap in haar geheel.
netwerk met aanwezigheid op de belangrijkste luchthavens en in de belangrijkste treinstations; > Sterke partnerships met de reissector, waaronder luchtvaart- en spoorwegmaatschappijen, hotelketens en kredietkaartmaatschappijen; > Een klantendienst bekroond met verscheidene prijzen, die bijdraagt tot de onderscheiding van de merken; > Een gediversifieerd klantenbestand en gediversifieerde verkoopkanalen; een evenwichtige geografische spreiding.
ONZE ROL > ‘s Werelds nr. 1 in de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing, met 1.800 servicepunten en 8.500 mobiele service-units ten dienste van meer dan 10 miljoen klanten in 32 landen op 5 continenten; > Een service voor herstelling en vervanging van voertuigbeglazing, 24 uur op 24, 7 dagen per week, via mobiele service-units of in servicepunten, die een grote klantentevredenheid genereert; > Een uniek zakenmodel dat aanzienlijke besparingen oplevert voor onze verzekeringspartners in de kost van hun schadeclaims.
ONZE TROEVEN > Een duidelijke specialisatie in de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing; > Een netwerk van filialen en franchisehouders in Europa, Noorden Zuid-Amerika, Australazië en China; > Een aanwezigheid op markten in verschillende ontwikkelingsstadia, met zowel rentabiliteit- als groeiopportuniteiten; > De bekendste merken in de sector: CARGLASS® in heel Continentaal Europa, Brazilië en China, AUTOGLASS® in het Verenigd Koninkrijk, O’BRIEN® in Australië,
> MEER DAN 3.800 SERVICE PUNTEN IN EUROPA, AFRIKA, HET MIDDEN OOSTEN EN AZIË. > TEN DIENSTE VAN ONGE VEER 8 MILJOEN KLANTEN.
Voertuigbeglazing > WERELDWIJDE LEIDER IN DE HERSTELLING EN VERVANGING VAN VOERTUIGBEGLAZING.
ONZE TROEVEN > Twee merken die internationaal erkend worden – Avis en Budget; > Leidersposities op de markt; > Een uitgebreid internationaal
SMITH & SMITH® in Nieuw-Zeeland, LEBEAU VITRES D’AUTOS®, SPEEDY GLASS®, DURO VITRES D’AUTOS® en APPLE AUTO GLASS® in Canada, en SAFELITE® AUTO GLASS, ELITE AUTO GLASS™, AUTO GLASS SPECIALISTS®, DIAMOND TRIUMPH GLASS™ en AUTO GLASS CENTER™ in de Verenigde Staten; > Een grote operationele efficiëntie door het verspreiden van de beste praktijken over heel de groep; > Verscheidene langetermijnpartnerships met vooraanstaande verzekeringsmaatschappijen en vlootbeheerders.
De activiteiten van D’Ieteren zijn elk marktleider in hun sector, of ze zijn in staat het op termijn te worden. Hoewel hun geografische verankering sterk verschilt, beschikken ze als geheel over een hoog groeipotentieel, zowel organisch als extern.
D’Ieteren Auto
KERNCIJFERS (in miljoen EUR)
IFRS 2009
2008
2007
2006
2005
2004
Nieuwe voertuigen geleverd (in eenheden)
99.241
119.967
120.774
112.944
103.239
99.587
Externe verkopen
2.453,8
2.679,4
2.642,4
2.491,4
2.227,2
2.088,6
Courant bedrijfsresultaat1, 2
65,8
88,5
98,7
81,9
56,1
64,1
Courant resultaat, groepsaandeel vóór belastingen1, 2 na belastingen1, 2
42,9 41,9
60,6 59,3
74,7 65,2
59,5 57,0
36,1 35,2
48,7 39,3
1.565
1.650
1.601
1.571
1.505
1.493
Gemiddeld personeelsbestand (gemiddeld voltijdse equivalenten)
Avis Europe plc
KERNCIJFERS (in miljoen EUR)
IFRS
Externe verkopen4, 6 Courant bedrijfsresultaat1, 4
2009
2008
2007
20065
2005
2004
1.392,7
1.665,7
1.324,7
1.255,0
1.276,4
1.252,8
103,4
112,7
106,5
89,8
100,4
114,2
20,9 14,8
22,5 13,0
22,0 17,7
17,8 14,6
22,7 16,6
31,1 23,3
5.319
5.967
6.122
6.276
6.253
6.166
Courant resultaat, groepsaandeel vóór belastingen1, 4 na belastingen1 Gemiddeld personeelsbestand (gemiddeld voltijdse equivalenten)
Belron s.a.
KERNCIJFERS (in miljoen EUR)
IFRS 2009
2008
2007
2006
2005
2004
10,7
9,4
8,4
6,1
5,3
4,9
2.423,2
2.156,1
2.000,0
1.507,3
1.253,7
1.118,4
Courant bedrijfsresultaat
215,5
173,9
156,5
119,9
99,2
96,1
Courant resultaat, groepsaandeel vóór belastingen1 na belastingen1
150,4 126,1
108,6 86,7
97,6 83,4
72,0 62,7
59,8 45,8
44,2 31,4
22.399
20.833
18.281
12.731
10.932
9.794
Aantal interventies (in miljoen eenheden) Externe verkopen 1, 3
Gemiddeld personeelsbestand (gemiddeld voltijdse equivalenten)
1. Vóór ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen. 2. De activiteit autodistributie omvat het geheel van de kosten verbonden aan de activiteit corporate, en meer bepaald (wat het courante resultaat betreft) de financieringskosten voortvloeiend uit de investering in de activiteiten autoverhuur en voertuigbeglazing. 3. Met inbegrip, vanaf 2005, van een kost verbonden met het langetermijnincentiveplan voor het management.
4. Uitgezonderd de in 2006 en 2007 verkochte Griekse activiteiten (toepassing van IFRS 5). 5. Na aanpassing van 2006 als gevolg van de geïdentificeerde onregelmatigheden in Portugal. 6. De verkopen omvatten sinds 2008 de opbrengsten op de verkoop van voertuigen zonder terugkoopovereenkomst als gevolg van de wijziging van IAS 16 (zie toelichting 2.1. van de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag).
ACTIVITEITEN VAN DE GROEP
JAARVERSLAG 2009 | ACTIVITEITEN VAN DE GROEP | 5
6|
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
D'Ieteren Auto. Door onszelf in vraag te stellen, overtroffen we onze doelstellingen.
“Nu het jaar 2009 achter de rug is, kunnen we maar één conclusie trekken: opdracht volbracht! Hoewel de toekomst er nooit eerder zo onzeker uitzag, weigerden we om de crisis te ondergaan. We beschouwden die integendeel als een opportuniteit, een les. We weten nu dat we onze voorraden kunnen beperken zonder afbreuk te doen aan de verkoop, dat we onze algemene kosten kunnen drukken zonder sociale gevolgen, dat de crisis een gelegenheid kan zijn om onze gewoonten en onze methodes in vraag te stellen, enz. Dankzij onze veerkracht en onze hardnekkigheid om de uitdagingen van 2009 het hoofd te bieden, slaagden we erin onze doelstellingen te overtreffen en het jaar heel positief af te sluiten.” Thierry van Kan, CEO D'Ieteren Auto.
D’IETEREN AUTO
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 7
8|
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Efficiënt voorraadbeheer. Eind 2008: de economische en financiële crisis treft de hele wereld. Al snel worden de handelsverwachtingen voor 2009 neerwaarts bijgesteld, ook voor de Belgische automarkt. Gezien deze verwachte daling van de vraag beseft D’Ieteren Auto dat het essentieel is om de voertuigvoorraden te verminderen en op een redelijk niveau te houden. Deze actie gaat al in november 2008 van start… PHILIPPE PETIT:
“Rond die tijd stelden we vast dat er een nooit eerder geziene onzekerheid heerste op de automarkt. We beslisten om ons voor te bereiden op het slechtst mogelijke scenario, namelijk een markt van 420.000 inschrijvingen van nieuwe wagens. Zo lanceerden we een reeks concrete initiatieven om onze voorraad aanzienlijk te verminderen. We ondernamen onder meer acties voor onze concessiehouders en onze klanten, bijvoorbeeld door inschrijvingsbonussen of tankkaarten aan te bieden bij de aankoop van een voertuig, of door interessante financieringstarieven voor te stellen in samenwerking met de Volkswagen Bank. Tot slot werden deze diverse acties gesteund door meer reclame. Dankzij deze initiatieven konden we de crisis het hoofd bieden zonder onze prijzen te breken en konden we onze voorraden in 5 maanden tijd met 34% verminderen – een resultaat dat al onze verwachtingen overtrof! ” Philippe Petit, Algemeen Directeur van de Merken.
D’IETEREN AUTO
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 9
10 |
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Kerncijfers. Daling van de Belgische markt met 11,1% tot 476.194 inschrijvingen van nieuwe wagens. | Lichte daling van het aandeel van D’Ieteren in de inschrijvingen tot 19,34%; aanzienlijke stijging van Audi; daling van Volkswagen als gevolg van de laattijdige lancering van de modellen met licht belaste motoren, het gebrek aan Polo’s omdat de Volkswagen groep voorrang verleende aan de Duitse markt en de vrijwillige beperking van de verkopen aan kortetermijnverhuurders. | Daling van de verkopen met 8,4% benadrukt door de vermindering van de voorraden bij de concessiehouders. | Goede weerstand van het courante bedrijfsresultaat aan EUR 65,8 miljoen, een daling met 25,6%, aangezien dat de impact van de lagere verkopen van nieuwe voertuigen gedeeltelijk werd opgevangen door kostenbesparingen. | Daling van het courante resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, met 29,2% tot EUR 42,9 miljoen (daling met 23,6% exclusief de financieringskost verbonden aan het verhoogde belang in Belron).
KERNCIJFERS in miljoen EUR
2009
2008
WIJZIGING
Nieuwe voertuigen geleverd (in eenheden)
99.241
119.967
-17,3%
Externe verkopen
2.453,8
2.679,4
-8,4%
Courant bedrijfsresultaat
65,8
88,5
-25,6%
Courante bedrijfsmarge
2,7%
3,3%
–
Courante netto financieringskosten
-23,1
-27,9
17,2%
Courant resultaat vóór belastingen
42,7
60,6
-29,5%
Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel
42,9
60,6
-29,2%
0,6
2,4
–
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen, vóór belastingen
SPREIDING VAN DE VERKOPEN PER ACTIVITEIT 2% 5%
80%
19,34
19,76
19,97
19,43
19,01
18,11
17,76
18,02
Inschrijvingen (in duizenden) 550
19,82
MARKT VAN NIEUWE WAGENS EN MARKTAANDEEL VAN D’IETEREN AUTO
6% 5%
19,61
2%
Marktaandeel (%) 20
500 450 15
400 350
-10,8%
300
● Tweedehandse voertuigen
2,6%
● Wisselstukken en accessoires
5,6%
● D’Ieteren Car Centers (naverkoop)
0,4%
● D’Ieteren Lease
2,7%
● D’Ieteren Sport
-14,6%
D’IETEREN AUTO
8,4%
10 250 200 150
5
459
485
480
526
525
536
476
50
468
100
489
● Nieuwe voertuigen
WIJZIGING
515
EVOLUTIE VAN DE VERKOPEN PER ACTIVITEIT
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
0
0
● Marktaandeel (%)
● Markt (in duizenden)
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 11
JANUARI. | 01 | Deelname aan het Salon voor Lichte Bedrijfs-, Vrijetijdsvoertuigen en Moto’s in Brussel. Daar worden met name de nieuwe Audi Q5 en de e-Solex voorgesteld. | 02 | 03 | Opening van twee Contact Centers voor Seat en Škoda in Kortenberg. Daar kunnen de klanten het volledige gamma uitproberen. In dat opzicht zijn de Contact Centers een belangrijk verkoopondersteunend instrument. | Lancering van de Seat EXEO, de eerste sedan van het merk. MEI. | 04 | D’Ieteren Auto voltooit de renovatie van zijn onderdelen- en accessoiresmagazijn (zie pagina 13). JUNI. | D’Ieteren Lease voltooit de hernieuwing van de effectisering van zijn vloot en zijn leasingcontracten. Dit bezorgt D'Ieteren Lease de nodige middelen om zijn ontwikkeling voort te zetten. JULI. | 05 | D’Ieteren Sport wordt de vertegenwoordiger van de motorproducten van het merk Dainese in België en het Groothertogdom Luxemburg. | Het merk Audi viert zijn honderdste verjaardag. SEPTEMBER. | Porsche doet zijn intrede in het segment van de 4-deurs sportsedans met de Panamera. | 06 | Lancering van de VW Polo van de vijfde generatie. Een maand later volgt een eerste BlueMotionversie, met een gemiddelde CO2-emissie die beperkt is tot 96g/km. In 2010 zal een nog milieuvriendelijkere versie gelanceerd worden die amper 87g CO2/km uitstoot. OKTOBER. | 07 | Lancering van het nieuwe Transporter bedrijfsvoertuig met motorisaties die nog zuiniger en milieuvriendelijker zijn dan vroeger. DECEMBER. | De VW New Polo wordt uitgeroepen tot “Car of the Year 2010”. | Het marktaandeel van Audi en Škoda bereikt een recordniveau over het volledige jaar. | D’Ieteren Auto start met de bouw van een nieuw Audi Contact Center in Kortenberg. | Lancering van de Golf VI BlueMotion. | 08 | D’Ieteren Auto installeert een warmtekrachtkoppelingcentrale in de vestiging in Kortenberg (zie pagina 14). | 09 | De Škoda Yeti, de eerste SUV van het merk, wordt verkozen tot "4x4 van het jaar 2010” in de categorie “SUV”. JANUARI 2010. | 10 | Deelname aan het 88ste Auto- en Motorsalon van Brussel. D’Ieteren Auto stelt er met name het BlueMotion-gamma en de nieuwe Audi A8 als Europese primeur voor.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
D’IETEREN AUTO
Markante feiten 2009.
12 |
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Weerstand in een vijandige omgeving. Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel: EUR 42,9 miljoen, een daling met 29,2%*. De impact van de dalende markt van nieuwe voertuigen en het bevoorradingstekort in kleinere modellen in het eerste halfjaar werden gedeeltelijk gecompenseerd door kostenbesparingen en een nauwgezet beheer van het aangewende kapitaal. Activiteiten en resultaten Dankzij de verbetering van de tendens in het tweede semester bedroegen de verkopen van D’Ieteren Auto in 2009 EUR 2.453,8 miljoen, een daling met 8,4% in vergelijking met 2008. NIEUWE VOERTUIGEN De inschrijvingen van nieuwe wagens in België bereikten 476.194 eenheden, een kleiner dan voorziene daling met 11,1%, in vergelijking met het Salonjaar 2008. Na een stijging dankzij de voorraadverminderingsacties bij de concessiehouders in het begin van het jaar, bereikte het gecumuleerde marktaandeel van de door D'Ieteren Auto verdeelde merken per eind december 2009 19,34%, een lichte daling ten opzichte van de 19,76% voor het jaar 2008. Dit valt voornamelijk te verklaren door de terugval van het marktaandeel van Volkswagen, die gedeeltelijk gecompenseerd werd door de stijging van de marktaandelen van Audi en Škoda. De vrijwillige beperking van de verkopen aan de kortetermijnverhuurders, de laattijdige lancering van de modellen met licht belaste motoren en het gebrek aan Polo’s omdat de VW groep voorrang verleende aan de Duitse markt, waren nadelig voor het marktaandeel van Volkswagen. Het marktaandeel steeg echter sinds de lancering van deze nieuwe modellen in augustus. Ondanks een sterke toename van de concurrentie in het tweede semester, bereikte Audi een recordmarktaandeel.
Hetzelfde geldt voor Škoda, dat profiteerde van het succes van de nieuwe Škoda Superb die dit jaar gelanceerd werd. Het marktaandeel van Seat daalde lichtjes in vergelijking met het jaar 2008. In 2009 vertegenwoordigde de markt van de lichte bedrijfsvoertuigen 51.901 nieuwe inschrijvingen, een achteruitgang van 20,5%. D'Ieteren Auto realiseerde een marktaandeel van 9,17% voor het jaar 2009 (9,00% voor het jaar 2008), dankzij het succes van de commerciële inspanningen, vooral voor de Caddy. Het aantal nieuwe door D’Ieteren Auto geleverde voertuigen, lichte bedrijfsvoertuigen inbegrepen, bereikte 99.241 eenheden in 2009, een daling met 17,3% als gevolg van de daling van de markt en van het marktaandeel en van de voorraadverminderingen bij de concessiehouders in het begin van het jaar. Dankzij de verbetering van de verkoopmix daalden de verkopen van nieuwe voertuigen slechts met 10,8% tot EUR 1.929,7 miljoen.
D’Ieteren Lease, actief in de langetermijnverhuur van de door D’Ieteren Auto verdeelde merken, boekte een vooruitgang met 2,7% van zijn verkopen tot EUR 143,2 miljoen. Op 31 december 2009 telde zijn vloot van verhuurde voertuigen meer dan 21.500 eenheden, een daling met 8% in vergelijking met 2008, als gevolg van de beslissing om de eigen vloot (vervang- en actiewagens) te beperken omwille van de moeilijke markt van de tweedehandse voertuigen. De verkopen van D’Ieteren Sport, voornamelijk motorfietsen, quads en scooters van het merk Yamaha, daalden met 14,6% tot EUR 40,2 miljoen, op een markt die met 8,6% daalde. Het marktaandeel van Yamaha bereikte 12,92% (13,62% voor het jaar 2008). RESULTATEN Het courante bedrijfsresultaat bereikte EUR 65,8 miljoen (2008: EUR 88,5 miljoen). Deze daling valt voornamelijk te verklaren door de impact van de daling van de verkopen van nieuwe voertuigen die gedeeltelijk gecompenseerd werd door kostenbesparingen.
De verkopen van wisselstukken en accessoires stegen met 5,6% tot EUR 149,4 miljoen.
De totale netto financieringskosten bedroegen EUR 21,7 miljoen (2008: EUR 25,5 miljoen). Zonder de aanpassingen van de financiële instrumenten (voornamelijk rentevoet ruiltransacties) aan hun reële waarde, bedroegen de courante netto financieringskosten EUR 23,1 miljoen (2008: EUR 27,9 miljoen). Deze daling valt voornamelijk te verklaren door de afname van de gemiddelde netto schuld als resultaat van de verbetering van de behoefte aan bedrijfskapitaal. Exclusief de financieringskost voor de verwerving van de Belron-aandelen, bedroegen de courante netto financieringskosten EUR 19,7 miljoen.
De naverkoopactiviteiten van de D’Ieteren Car Centers stegen met 0,4% tot EUR 51,6 miljoen.
Het courante resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, bedroeg EUR 42,9 miljoen (2008: EUR 60,6 miljoen).
ANDERE ACTIVITEITEN De verkopen van tweedehandse voertuigen bereikten EUR 117,0 miljoen, een stijging met 2,6% dankzij het succes van de voorraadverminderingsacties die in het begin van het jaar geleid werden op een actievere maar nog steeds moeilijke markt.
* Daling met 23,6% exclusief de financieringskost verbonden aan het verhoogde belang in Belron.
Belangrijkste ontwikkelingen In de onzekerheid die dit jaar heerste, trof D’Ieteren Auto belangrijke maatregelen om deze crisis onder de beste omstandigheden te doorstaan. Er werd bijzonder aandacht geschonken aan de verlaging van de behoefte aan bedrijfskapitaal dankzij onder meer promotieacties om de voorraden te verminderen met een minimale impact op de prijzen, en een nauwgezet beheer van de uitstaande klantenvorderingen. De marketingkosten en de algemene kosten werden verlaagd, zonder enig sociaal gevolg, en de financieringen vereist voor de werking van de activiteit werden hernieuwd, in het bijzonder de effectisering van de vloot van D’Ieteren Lease. Op operationeel vlak zette D’Ieteren Auto zijn initiatieven voort om de tevredenheid van zijn klanten te verbeteren, de klantenbinding te versterken en de activiteit nieuw leven in te blazen met het oog op een heropleving van de consumptie. Binnen het netwerk werd het nieuwe beheersysteem voor de concessiehouders verder geïmplementeerd, net zoals het “Customer Relationship Management” dat het verkoopproces en de follow-up van de klantenrelatie formaliseert. Het “My Way Authorized Distributor”-netwerk werd verder uitgebouwd: 92 concessiehouders zijn daar nu bij aangesloten. D’Ieteren Auto voltooide de renovatie van zijn onderdelen- en accessoiresmagazijn. Dit project werd in 2008 opgestart en heeft tot doel de kwaliteit van de naverkoopdienst te verbeteren door de vereiste tijd voor de voorbereiding van de bestellingen nog verder te verkorten.
Vooruitzichten voor 2010 Zoals door Febiac aangekondigd, zou de Belgische automarkt in 2010 stabiel moeten blijven of lichtjes stijgen. In deze context blijft D’Ieteren Auto zijn doelstelling nastreven van een continue vooruitgang van zijn marktaandeel. De modellen die in 2010 geïntroduceerd of vernieuwd zullen worden, zijn onder andere de Volkswagen Touareg en Sharan, de Cross-versies van de Volkswagen Polo en Golf, de Audi A1, de Seat Leon Ecomotive, de Volkswagen Amarok alsook de Porsche Boxster Spyder en Cayenne.
Logistiek. Dit jaar voltooide D’Ieteren Auto de renovatie van zijn onderdelen- en accessoiresmagazijn in Kortenberg. Dit project werd in 2008 opgestart en heeft tot doel de kwaliteit van de naverkoopdienst te verbeteren door de vereiste tijd voor de voorbereiding van de bestellingen nog te verkorten. > oppervlakte van 34.000 m², verdeeld over twee vestigingen > permanente voorraad van 85.000 referenties > 108 medewerkers > 13.000 bestellijnen per dag D’Ieteren is een van de weinige onafhankelijke invoerders van de merken van de groep Volkswagen die een heel nationaal grondgebied bestrijkt. Deze bijzonderheid strekt zich ook uit tot de logistiek van de onderdelen en de accessoires, in tegenstelling tot de huidige Europese tendens om de voorraden te centraliseren. Daardoor kan D’Ieteren nabijheid, flexibiliteit en snelheid met elkaar combineren bij de dienstverlening aan zijn klanten. In die context speelt het onderdelen- en accessoiresmagazijn in Kortenberg een essentiële rol: de naverkoopactiviteit hangt vooral af van de goede werking van dit magazijn. Het kleinste ontbrekende onderdeel kan een voertuig van de weg houden en er zitten vandaag honderdduizenden verschillende onderdelen in de voertuigen die D’Ieteren verdeelt. Via zijn dienstverlening die georganiseerd is in drie types van bestellingen en dankzij een permanente en dagelijks aangevulde voorraad van ongeveer 85.000 referenties, kan het magazijn in amper enkele uren tijd het hele netwerk bedienen. Maar om deze prestaties nog te verbeteren, besliste D’Ieteren om te investeren in de modernisering van zijn logistiek. Zo zal het bedrijf beter gewapend zijn voor de toekomst en – wat nog altijd het hoofddoel is – om de
dienstverlening aan de klanten te kunnen verbeteren. In oktober 2008 gingen de ingrijpende renovatie- en moderniseringwerken van start. Na zeven maanden waren de werken voltooid, zonder enige onderbreking van de activiteit. Vandaag werkt elke zone van het magazijn efficiënter en meer autonoom. Dankzij de verdeling van het werk over zes sorteereilanden en de scanning van de onderdelen kunnen de bestellingen van meer klanten tegelijkertijd verwerkt worden. Dit resulteert in een aanzienlijke tijdwinst en een forse toename van de efficiëntie en de dienstverleningkwaliteit. “Een sterke logistiek is een grote troef die ons de mogelijkheid biedt om de klantentevredenheid constant te verbeteren.” | Ronald Van Genechten, Directeur Logistics. “Tijdens het laatste Europees logistiek congres van Volkswagen werd bevestigd dat we met ons niveau qua leveringskwaliteit tot de besten in Europa behoren. Dankzij de nieuwe organisatie moeten we deze score nog kunnen verbeteren.” | Pol Van Wesembeeck, Logistics Manager.
D’IETEREN AUTO
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 13
14 |
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Het milieu, een duurzaam thema. Maatschappelijk verantwoord ondernemerschap.
ONZE PRODUCTEN De voertuigen die D’Ieteren Auto commercialiseert zijn steeds milieuvriendelijker. Het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot werden aanzienlijk beperkt, onder meer dankzij de optimalisatie van de bestaande diesel- (TDi) en benzinemotoren (TSI) (zie grafiek).
* Evolutie van de gemiddelde CO2 emissies van de ingeschreven voertuigen van de belangrijkste door D'Ieteren Auto verdeelde merken (die 99% van het totaal inschrijvingen van deze merken voor de desbetreffende jaren vertegenwoordigen). De ingeschreven voertuigen waarvoor de gemiddelde CO2 emissies nog niet bekend zijn werden niet in berekening genomen, maar hun proportie in het totaal inschrijvingen is immaterieel.
In 2007 lanceerde Volkswagen het BlueMotion-programma dat het hele gamma bestrijkt en dat tot doel heeft de milieuvriendelijkheid en de verlaging van het brandstofverbruik te bevorderen. Dit concept is intussen uitgegroeid tot één van de bekendste synoniemen van duurzame mobiliteit in Europa. Intussen dragen drie modellen van Volkswagen het label BlueMotion: de Polo, de Golf en de Passat, waarvan het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot nog verder werden verlaagd (87g/km voor de Polo). Deze modellen en alle BlueMotiontechnologieën werden samengebracht onder de noemer “BlueMotion Technologies”. Seat breidde op zijn beurt zijn Ecomotive-assortiment uit. Deze technologie is vandaag beschikbaar voor maar liefst vijf verschillende modellen, waaronder de Ibiza en de Leon die beide minder dan 100g CO2 per kilometer uitstoten. Audi en Škoda ontwikkelden ook verder hun gamma van ecologische modellen.
ONS MILIEU D’Ieteren Auto volgt al sinds enkele jaren een energiebeleid dat toegespitst is op drie pijlers: > aankoop en opvolging van het energieverbruik; > integratie van alternatieve energiebronnen; > rationeel energiegebruik. Zo wordt sinds 1 maart 2008 het totale elektriciteitsverbruik van de onderneming aangekocht bij de waterkrachtcentrales van het Rhône-bekken (project AlpEnergie). Deze aangekochte energie is gegarandeerd 100% hernieuwbaar. In het
kader van het gebruik van alternatieve energiebronnen werden in 2008 op het dak van het Audi Center in Zaventem fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd die in 2009 340 MWh produceerden, wat neerkomt op een kwart van de totale consumptie van de vestiging. In Kortenberg werden dit jaar een warmtekrachtkoppelingcentrale en twee nieuwe gasketels geïnstalleerd. Zo zal jaarlijks meer dan één miljoen kWh bespaard kunnen worden. In 2008 werd al eenzelfde centrale geïnstalleerd in de vestiging aan de Maliestraat in Brussel. Die centrale dekt ongeveer 20% van het jaarlijkse elektriciteitsverbruik. Het rationele energiegebruik vertaalt zich dan weer in de toepassing van nieuwe exploitatietechnieken en gerichte acties die tot doel hebben het energieverbruik van de gebouwen te verlagen. Het gaat om velerlei acties: installatie van lichtgevoelige schakelaars en tijdschakelaars, een verwarming en een verlichting ingedeeld in zones, nieuwe lampen enz. Voorts werd voor de koeling van de informaticasystemen een nieuw systeem geïnstalleerd dat zuiniger en milieuvriendelijker is. Dit energiebeleid leidde in 2009 tot een daling van het elektriciteitsverbruik met 11% (hetzij 1.730 MWh) en een daling van het energieverbruik voor verwarming met 2% (hetzij 363 MWh – rekening houdend met de graaddagen) in vergelijking met vorig jaar. Sinds 2006 is het elektriciteitsverbruik gedaald met 20% en het energieverbruik voor verwarming met 15%.
EVOLUTIE VAN DE GEMIDDELDE CO2 EMISSIES* Gemiddelde CO2 emissies
170
QAudi QVW QSeat QŠkoda
160 150 140 130 120 110 100 0 Bron: JATO
2007
2008
2009
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 15
Geboren uit de samentrekking van de woorden Economy en Ecology, ziet deze kleine Eskimo genaamd Ecogymy zijn pakijs smelten als gevolg van de opwarming van de aarde. Ecogymy is aanwezig in alle milieugebonden communicatie-initiatieven.
Dit jaar zette D’Ieteren ook de initiatieven voort die op het vlak van de mobiliteit van het personeel werden genomen en die onder meer tot doel hebben de CO2uitstoot te verlagen van de voertuigen die hen ter beschikking worden gesteld. Zo werden er bijvoorbeeld lessen “ecologisch rijden” georganiseerd en werden alternatieve vervoermiddelen gepromoot. Wat de klanten betreft, stellen bepaalde D’Ieteren Car Centers bij tussenkomst aan een voertuig naast een vervangwagen ook fietsen en scooters voor tegen democratische prijzen. Om de strijd tegen nutteloze kilometers en de verontreiniging nog beter aan te binden, heeft het bedrijf ook business corners ingericht in zijn concessies. Dit zijn volledig uitgeruste zones waar de klant kan wachten terwijl er aan zijn wagen wordt gewerkt. Zo verliest hij geen tijd in het verkeer en kan hij professioneel actief blijven. Op het vlak van zijn operationele activiteiten werkt D’Ieteren Auto in het kader van Febelauto actief samen met Febiac aan de recyclage van afgedankte voertuigen. Zo wordt 89% van het gewicht van de materialen van de gerecycleerde wagens hergebruikt. D’Ieteren Auto promoot eveneens afvalsortering en selectieve afvalinzameling bij zijn concessiehouders, evenals de veilige opslag van gevaarlijke producten en het gebruik van verven op waterbasis bij carrosseriewerken. Zoals elk jaar heeft D’Ieteren Auto aanzienlijke steun verleend aan diverse organisaties. Samen met de Royal Automobile Club of Belgium en Key Driving Competences organiseert D’Ieteren Auto momenteel naast lessen “verantwoord rijden” voor jonge bestuurders ook lessen “zuinig
In 2009 besliste D’Ieteren Auto ook om de vereniging “NouvelArbre” te steunen die werd opgericht via de Koning Boudewijnstichting. Het bedrijf steunt meer bepaald het programma voor plattelandsontwikkeling in Burkina Faso. Dit programma omvat onder meer selectieve herbebossing (dit jaar werd al 100 hectare beschermd en hersteld) en de productie van biobrandstof. De certificatie van dit project bij de VN zal ingediend worden met de hulp van CO2Logic. Op termijn wil D’Ieteren zijn CO2-voetafdruk neutraliseren dankzij de aldus verkregen certificaten. ONZE GEMEENSCHAPPEN Op sociaal vlak steunde D’Ieteren Médecins du Monde, de vzw RED ter bevordering van de verkeersveiligheid (vooral bij jonge bestuurders) en het initiatief Dream, dat ontmoetingen organiseert tussen mensen uit de beroepswereld en jongeren uit de laatste jaren van het middelbaar onderwijs. D’Ieteren verwelkomde dit jaar vijf klassen van vier verschillende scholen. Via zijn Volkswagen-afdeling steunt het bedrijf ook de CAP48-geldinzamelingen van de RTBF ten voordele van gehandicaptenverenigingen, evenals Child Focus – het Europees Centrum voor Vermiste en Seksueel Uitgebuite Kinderen. De Škoda-afdeling steunde
het Belgische Rode Kruis en het Rode Kruis-Vlaanderen door voertuigen en een financiële gift te schenken in het kader van de Veertiendaagse van het Rode Kruis.
D’IETEREN AUTO
Ecogymy
rijden” voor bedrijven die het brandstofverbruik van hun voertuigenvloot willen beperken. De onderneming is ook betrokken bij het Climate Education Program – een initiatief van haar partner CO2Logic – om bij te dragen tot de milieusensibilisatie van jongeren. Concreet werden er twee verenigingen aangesteld – GREEN voor de Franstaligen en WaterWeerWind voor de Nederlandstaligen – die opleiders naar de scholen zullen sturen. Ook de afdeling D’Ieteren Sport heeft zich dit jaar ingezet voor het milieu, door de Eco Challenge Campus te ondersteunen. Deze wedstrijd, die vijf Waalse scholen samenbracht in de Campus Automobile in Spa-Francorchamps, had tot doel scooters van MBK (ter beschikking gesteld door D’Ieteren Sport) om te bouwen om ze te laten rijden op bio-ethanol. Daarna was het de bedoeling de scooters zo lang mogelijk te laten rijden met eenzelfde hoeveelheid biobrandstof.
Bovendien werd bij alle concessiehouders van het merk een urne geplaatst en werd het bijkomende ingezamelde geld voor de vereniging door Škoda verdubbeld. De Porsche-afdeling richtte zich dit jaar tot kinderen door vijf wagens ter beschikking te stellen van Make-a-Wish, de vereniging die de dromen van ernstig zieke kinderen waarmaakt. De Audi-afdeling verleende financiële steun aan twee verenigingen: “La Fontaine” (opvang- en verzorgingsdienst voor daklozen) en “Smiles” (medische verzorging voor kinderen besmet met het hiv-virus). Tot slot zette D’Ieteren Lease zijn partnerschap voort met de vzw Special Olympics Belgium, die elk jaar sportwedstrijden voor mentaal gehandicapten organiseert. D’Ieteren Lease stelt de organisatie voertuigen ter beschikking voor het vervoer van de atleten.
16 |
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Belangrijkste modellen 2009 & 2010.
Volkswagen New Polo BlueMotion. Met een gemiddeld verbruik van slechts 3,3 l/100 km is de nieuwe Polo BlueMotion de zuinigste vijfzitter ter wereld. Vergeleken met een conventionele Polo TDi werden de CO2-uitstoot met 20% en het brandstofverbruik met 0,9 l/100 km verminderd, dankzij de BlueMotion Technologies en het gebruik van een nieuw ontwikkelde hoogtechnologische TDi-motor. Het wordt zo weer mogelijk om naar het werk te rijden of met vakantie te vertrekken tegen een schappelijke prijs. Je zou haast vergeten om te gaan tanken, want de tankinhoud van 45 liter maakt een aanzienlijk rijbereik mogelijk.
Audi A1. Audi introduceert in 2010 een groots model in de klasse van de compacte Premium wagens. Een dynamische en hoogwaardige auto met een apart karakter en een vernieuwende individualisatie die ongetwijfeld emoties zal oproepen. Deze “New Big Audi” bundelt alle troeven van het merk met de vier ringen op minder dan vier meter lengte – een expressief design, compromisloze kwaliteit, een infotainmentsysteem dat nieuwe normen bepaalt in zijn segment en een nooit geziene graad van personalisatie. Dit pareltje van “Vorsprung durch Technik” is trouwens Belgisch getint : de productie ervan loopt exclusief in de fabriek van Audi Brussels.
Škoda Superb Combi. Škoda is erop gebrand om zich met de Superb Combi, een middenklasser gekenmerkt door een uitzonderlijk plaatsaanbod en comfort, te profileren als DE nieuwe referentie in zijn segment. Zijn unieke design met het typische Škoda-gezicht, zijn expressieve achterpartij en zijn dynamische silhouet maken dat de nieuwe Superb Combi zich duidelijk onderscheidt van zijn concurrenten. Dit is een auto die respect afdwingt, niet alleen door zijn praktische kwaliteiten maar ook door zijn stijlvolle en elegante verschijning.
Seat Leon Ecomotive. Na het ecologische en economische succes van de Ibiza Ecomotive aan 98 g CO2-uitstoot per km, is het nu de Leon Ecomotive aan 99 g CO2-uitstoot per km die het voortouw neemt. Deze 5-deurs auto met zijn uitzonderlijke design belichaamt perfect de verschillende waarden van het merk uit Barcelona. De nieuwe 1.6 TDi met Common Rail technologie staat garant voor onvergetelijk rijplezier en een sober verbruik, onder meer dankzij het Start/Stop systeem en het energierecuperatiesysteem bij het remmen.
D’IETEREN AUTO
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 17
18 |
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO
Bentley Mulsanne. De nieuwe Mulsanne is een door en door moderne wagen die de essentie van het merk Bentley tot uiting brengt. Hij combineert elegantie met een uitgesproken sportief karakter en levert moeiteloos krachtige prestaties, terwijl in het weelderige interieur geavanceerde technologie en artisanale luxe hand in hand gaan.
Lamborghini Gallardo LP 570-4 Superleggera. Lamborghini breidt zijn gamma uit met de Gallardo LP 570-4 Superleggera. Dankzij de exterieur- en interieurcomponenten in koolstofvezel bedraagt het gewicht van de wagen nauwelijks 1.340 kg, wat hem de naam “Superleggera” oplevert. Met 10 pk meer dan de Gallardo LP 560-4 bereikt de Superleggera 100 km/u in 3,4 s. Zijn maximumsnelheid bedraagt 325 km/u.
Porsche Boxster Spyder. De Boxster Spyder, die in Europese première wordt voorgesteld op het Autoen Motorsalon van Brussel, belichaamt het geheel van waarden die sinds de oorsprong kenmerkend zijn voor het hele Porsche-gamma. Licht, krachtig, uiterst efficiënt en consequent geconcipieerd voor open rijden maakt hij meteen zijn verwantschap duidelijk met de meest succesvolle sport- en racewagens van het merk, gaande van de legendarische 550 Spyder tot de RS Spyder.
Yamaha X-MAX. Yamaha introduceert de nieuwe X-MAX in 125cc en 250cc. De X-MAX is in Europa één van de meest verkochte scooters en ook in België zijn zowel de 125cc als de 250cc sterke spelers in de groeiende maxi-scootermarkt. De nieuwe X-MAX kreeg een nieuw onderstel mee voor nog sportievere en meer dynamische rijeigenschappen. Qua design kreeg hij tevens een modernere lijn, die gelijkt op de looks van de TMAX. Voorts werd de ophanging verbeterd voor meer comfort, de opbergruimtes zijn groter en het dashboard kreeg een sportieve tint. Kortom, de nieuwe X-MAX is klaar om de mobiliteitszoeker te bekoren.
D’IETEREN AUTO
JAARVERSLAG 2009 | D’IETEREN AUTO | 19
20 |
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc
Avis Europe. Een nieuwe kijk op ons vak.
“Ik ben blij te kunnen aankondigen dat Avis Europe een zeer sterk resultaat heeft neergezet voor 2009 in een bijzonder moeilijke economische omgeving. Dit weerspiegelt de weerstand van de volumes, verhogingen van de gemiddelde opbrengst per verhuurdag, een belangrijke verbetering van het vlootgebruik en aanzienlijke kostenbesparingen. Tegelijkertijd hebben de vermindering van de vloot en het strikte kasstroombeheer een belangrijke vermindering van de netto schuld van EUR 375 miljoen mogelijk gemaakt. De courante operationele marge is met 30 basispunten gestegen en de rentabiliteit van het aangewende kapitaal is met 140 basispunten verbeterd. Dankzij deze resultaten is Avis Europe goed geplaatst voor 2010 en daarna.” Pascal Bazin, CEO Avis Europe.
AVIS EUROPE plc
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc | 21
22 |
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc
Vlootbeheer: het vlootgebruik optimaliseren. ALEXANDER LOUCOPOULOS:
“Eén van de cruciale focusdomeinen van onze strategie voor 2009 in die zeer moeilijke economische omgeving was het vlootgebruik* aanzienlijk te verbeteren. We moesten het gebruik van onze wagens optimaliseren om onze klanten tot dienst te zijn en zo onze rentabiliteit te optimaliseren, ons aangewend kapitaal te verlagen en een positieve cashflow te genereren voor de groep. Dit is wat we in 2009 gerealiseerd hebben, met als resultaat een verbetering van het vlootgebruik met bijna 4 procentpunten. De grootste drijfkrachten achter deze stijging waren wijzigingen van het vlootbeheer, samen met de algemene beperking van de vlootomvang door betere voorspellingen van de vraag dankzij het intussen volledig ontwikkeld revenue management-systeem. Onze operationele processen werden herzien om de stilstandtijd tijdens de verhuur te beperken, bijvoorbeeld voor de herstelling, het onderhoud, de voorbereiding en de verkoop van vlootvoertuigen. Bovendien verlengden we de detentieperiodes op bepaalde markten. Dat resulteerde in een daling van de totale tijd om wagens op te nemen in en te verwijderen uit de vloot. Maar de belangrijkste succesfactor was vooral het sterke engagement van alle filialen van de groep en op alle niveaus – van het topmanagement tot in de lokale kantoren – om onze doelstelling te realiseren.” Alexander Loucopoulos, Fleet Director, Frankrijk.
* De hoeveelheid tijd dat een wagen verhuurd is en verhuurinkomsten opbrengt.
AVIS EUROPE plc
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc | 23
24 |
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc
Kerncijfers. Weerstand van de volumes: daling van de volumes beperkt tot 8,4% bij constante perimeter1, ondersteund door het merkleiderschap, de differentiatie van de dienstverlening en de geografische diversificatie. | Proactieve prijsacties resulteerden in een stijging van de opbrengst per verhuurdag met 2,4% in de tweede jaarhelft en 0,7% voor het volledige jaar, ondanks de ongunstige impact van de mix. | Daling van de verhuuropbrengsten2, 3 met 11,6% tot EUR 1.159,6 miljoen. | Aanzienlijke vermindering van de kosten met EUR 149 miljoen, inclusief belangrijke verbetering van het vlootgebruik met 3,9 procentpunten. | Stijging van de courante bedrijfsmarge4 van 8,6% tot 8,9%. | Daling van het courante bedrijfsresultaat3 met 8,3% tot EUR 103,4 miljoen. | Daling van het courante resultaat vóór belastingen, groepsaandeel,3 met 7,1% tot EUR 20,9 miljoen. | Belangrijke daling van de netto schuld met EUR 375 miljoen in vergelijking met 2008.
KERNCIJFERS in miljoen EUR Externe verkopen2 Courant bedrijfsresultaat 4
2009
2008
WIJZIGING
1.392,7
1.665,7
-16,4%
103,4
112,7
-8,3%
8,9%
8,6%
–
Courante netto financieringskosten
-68,3
-75,1
9,1%
Courant resultaat vóór belastingen
35,1
37,6
-6,6%
Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel
20,9
22,5
-7,1%
-44,4
-278,4
–
Courante bedrijfsmarge
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen, vóór belastingen
Opmerking: het gemiddelde belang gebruikt voor de consolidatie van het resultaat van Avis Europe in 2009 is 59,72% (59,74% in 2008).
GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN DE VERKOPEN PRESTATIE INDICATOREN
14%
24%
WIJZIGING
1
-9,7%
Aantal verhuringen Verhuurtermijn
16%
Aantal gefactureerde verhuurdagen 13%
1,5% 1
Gemiddelde opbrengst per verhuurdag
-8,4% 5
0,7%
16% 17%
GEOGRAFISCHE EVOLUTIE VAN DE VERKOPEN ● Frankrijk ● Spanje
WIJZIGING1, 5 -7% -9%
● Duitsland
-4%
● Andere
Corporate 34%
-17%
● Italië ● VK
Verzekering/ Vervanging 11%
Individuele klanten 55%
0% -
1. Metingen bij constante perimeter omvatten enkel de filialen en de verhuurkantoren die operationeel waren tijdens de hele duur van het huidige jaar en het vergelijkingsjaar. 2. Na aanpassing van 2008 als gevolg van de wijziging van IAS 16, waardoor externe verkopen voortaan de verhuuropbrengsten en de opbrengsten uit de verkoop van voertuigen zonder terugkoopovereenkomst omvatten (voor meer informatie, zie toelichting 2.1. van de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag). 3. Zoals door D’Ieteren gepubliceerd. 4. De courante bedrijfsmarge wordt berekend door het courante bedrijfsresultaat te delen door de verhuuropbrengsten. 5. Bij constante wisselkoers.
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc | 25
| 01 | | 02 | LANCERING VAN AVIS FLEX. Avis Flex is een nieuw verhuurproduct om in te spelen op de toenemende vraag van corporate-klanten naar meer flexibiliteit. Deze klanten kunnen nu voertuigen huren voor meer dan 30 dagen. | 03 | INTREDE OP DE VIETNAMESE MARKT. In de tweede helft van het jaar opende Avis als eerste toonaangevend wereldwijd autoverhuurbedrijf een licentiekantoor in Hanoi. GROTERE SYNERGIEËN tussen de merken Avis en Budget in Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk en het VK, met gezamenlijke verhuurkantoren en een gemeenschappelijke vloot en infrastructuur. | 04 | EXCLUSIEF PARTNERSCHAP MET BRITISH AIRWAYS tot 2014, met als slogan “Be There Sooner”. | 05 | VERDERE UITBREIDING IN CHINA. Avis China telt nu 26 verhuurkantoren in 20 steden en is van plan om zijn aanwezigheid in 2010 verder te versterken. | 06 | UITBREIDING VAN OKIGO. In de loop van 2009 werd OKIGO, het gezamenlijke car-sharing initiatief van Avis en Vinci Park, uitgebreid met nieuwe diensten. OKIGO telt nu ongeveer 2.500 leden. | 07 | VERDER SUCCES VAN DE “3MINUTE PROMISE”. Dit jaar vond ongeveer 75% van alle Avis Preferredverhuringen in Europa plaats op één van de 500 “3-Minutes” locaties in Frankrijk, Duitsland, Spanje, het VK, Portugal en Zwitserland. De dienst werd ook uitgebreid tot de Tsjechische Republiek. | 08 | | 09 | PRIJZEN. Avis Europe sleepte binnen zijn hele netwerk een aantal prestigieuze prijzen in de wacht, zoals de ‘Europe’s Leading Business Car Rental Company’ op de World Travel Awards en de ‘Car Hire Company of the Year’ van Travel Trade Gazette. | 10 | INVOERING VAN EEN VERGOEDING VOOR NIET ANNULERING. Deze vergoeding werd in juli 2009 ingevoerd om het vlootgebruik verder te verbeteren. De klanten worden voortaan verzocht om vooraf te verwittigen als ze van plan zijn om een reservatie te annuleren. Zo wordt de wagen beschikbaar voor een andere huurder. Ze betalen een vergoeding indien ze dit niet doen.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
AVIS EUROPE plc
Markante feiten 2009.
26 |
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc
Opgewassen tegen tegenspoed. Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel: EUR 20,9 miljoen, een daling met 7,1%; zeer sterke prestatie dankzij de strategische positionering en de rigoureuze uitvoering van het recessieplan die het effect van de zwakkere markten gedeeltelijk compenseerden. Uittreksels vertaald uit het jaarverslag 2009 van Avis Europe plc.
Activiteiten en resultaten “ De verhuuropbrengsten1 bedroegen EUR 1.162,4 miljoen, een daling met 11,5%, die de wereldwijde recessie weerspiegelt. De corporate verkopen bedroegen EUR 1.119,2 miljoen, 11,5% minder bij courante wisselkoers en 10,0% minder bij constante wisselkoers. Het totale aantal gefactureerde verhuurdagen stond 10,3% lager en 8,4% lager bij constante perimeter2, buiten de sluiting van of het sluiten van licentieovereenkomsten met meer dan 200 verhuurkantoren. De daling van het aantal gefactureerde verhuurdagen weerspiegelde voornamelijk een lager aantal verhuringen, gedeeltelijk gecompenseerd door een verlenging van de verhuurtermijn, die Avis Europe actief beheerde dankzij zijn revenue management functie. De gemiddelde opbrengst per verhuurdag was 0,7% hoger bij constante wisselkoers en 1,0% lager bij courante wisselkoers. Zonder rekening te houden met de impact van de voertuigen- en klantenmix en de verhuurtermijn, zijn de prijzen gestegen met 2,0%, namelijk 1,0% in de eerste jaarhelft en 2,8% in de tweede jaarhelft. Bovenop een zeer nauwgezet beheer van het vlootniveau bleef Avis Europe het hele jaar de prijzen waar mogelijk verhogen. Dit resulteerde in zeer goede winsten tijdens het cruciale zomerseizoen. De opbrengsten uit de Avis licentiehouders daalden met 7,1% bij constante wisselkoers en met 10,1% bij courante wisselkoers, met dalingen in de meeste regio’s. Dit weerspiegelt de economische omstandigheden die wereldwijd zwakker zijn. De opbrengsten uit de licentiehouders van het merk Budget daalden met 3,9% exclusief wisselkoerseffecten. Dit weerspiegelt de herstructurering van het Duitse netwerk in de loop van het jaar.
Zonder rekening te houden met Duitsland, stegen de opbrengsten met 1,6% doordat de gestage groei van het diverse netwerk de moeilijke economische omstandigheden compenseerde. Bij courante wisselkoers waren die verkopen 18,9% lager. De externe verkopen van de corporate activiteiten daalden met EUR 145,3 miljoen tot EUR 1.119,2 miljoen. Dit weerspiegelt de uitdagende economische omgeving. Het courante bedrijfsresultaat daalde met slechts EUR 5,5 miljoen tot EUR 68,1 miljoen door de flexibiliteit van de variabele kostenbasis en een aantal structurele verlagingen van de vaste kosten. Avis Europe verlaagde de vlootkosten met EUR 67,8 miljoen of 14,5% door het vlootniveau strategisch te verminderen in afwachting van een geringere vraag, door bepaalde verhuurkantoren te sluiten, door met bepaalde verhuurpunten licentieovereenkomsten te sluiten, en door het vlootgebruik aanzienlijk te verbeteren dankzij specifieke operationele initiatieven. Bovendien profiteerden de globale vlootkosten van de stabielere markten voor tweedehandse voertuigen in 2009, die ondersteund werden door de schrootpremies in Duitsland en het VK. Het jaar voordien werden de vlootkosten daarentegen negatief beïnvloed door de zeer zwakke markt voor tweedehandse voertuigen in Spanje en het VK. De personeelskosten waren EUR 22,1 miljoen of 7,8% lager. Deze daling weerspiegelt het effect van de afvloeiingen in 2008 over een volledig jaar, een vermindering met 5% van het personeelsbestand in de hoofdzetel van de groep, verdere herstructureringsacties – vooral in Duitsland en Spanje – en de optimalisering van de synergieën tussen de corporate activiteiten van Avis en Budget. Dit werd nog versterkt door het voortzetten van de rekruteringsstop. De courante bedrijfsmarge3 van de voortgezette activiteiten bedroeg 8,9%, wat 0,3 procentpunten hoger is en de voordelen weerspiegelt van de hierboven beschreven
aanzienlijke kostenverlagingen om de lagere opbrengsten te compenseren. De courante netto financieringskosten waren 9,1% lager en bedroegen EUR 68,3 miljoen. Aangezien Avis Europe een vast niveau van toegewezen liquiditeitsfaciliteiten aanhoudt, werd het voordeel van een aanzienlijk lagere gemiddelde netto schuld gedeeltelijk tenietgedaan door de daaruit voortvloeiende hogere gemiddelde bruto kasdeposito’s die tijdens het merendeel van het jaar werden aangehouden. De groep bleef ingedekt op korte termijn, waardoor het effect van de lagere kredietrentevoeten beperkt bleef. Het daaruit voortvloeiende courante effectieve financieringstarief bedroeg 7,0% (2008: 6,2%) en 6,7% vóór het effect van bruto kassaldo’s. Er werden voor 2009 EUR 29,5 miljoen netto ongebruikelijke kosten vóór belastingen geboekt, waarvan EUR 14,0 miljoen herstructureringskosten. Dit weerspiegelt de rationalisering van de activiteiten, die het jaar voordien van start ging. Deze rationalisering omvatte afvloeiingen in de hoofdzetel, de sluiting van bepaalde verhuurkantoren met lage bijdrage en voorzieningen voor leegstaande gebouwen na de verhuizing van de hoofdzetel van het VK naar het hoofdkantoor van de groep. Het jaar voordien werden EUR 27,6 miljoen herstructureringskosten geboekt, waarvan EUR 1,9 miljoen in het kader van een afvloeiingsprogramma dat in december 2007 van start ging. Avis Europe besliste in de loop van het jaar om de corporate activiteiten van Budget te combineren met de respectieve activiteiten van Avis. Er werden EUR 7,8 miljoen herstructureringskosten geboekt met betrekking tot afvloeiingen, de rationalisering van bepaalde verhuurkantoren ter weerspiegeling van de synergieën met Avis, en de voorzieningen voor leegstaande gebouwen. In de loop van het jaar legde Avis Europe zich toe op de ontwikkeling en de voorbereiding van een structuur voor een eventuele effectisering van zijn vloot, waarvoor juridische en andere kosten betaald werden.
Operationeel overzicht Dankzij zijn strategische positionering en de rigoureuze uitvoering van zijn recessieplan die de gevolgen van de zwakkere markt gedeeltelijk compenseerden zette Avis Europe in 2009 een zeer sterke prestatie neer. Als reactie op de lagere volumes die de wereldwijde recessie weerspiegelden, ondernam Avis Europe al vroeg doortastende
1. Zoals aangepast in 2008 na de wijziging van IAS 16, waardoor externe verkopen voortaan de verhuuropbrengsten en de opbrengsten uit de verkoop van voertuigen zonder terugkoopovereenkomsten omvatten (voor meer details, zie toelichting 2.1 bij de geconsolideerde jaarrekening in dit jaarverslag). | 2. Metingen bij constante perimeter omvatten enkel de filialen en de verhuurkantoren die operationeel waren tijdens de hele duur van het huidige jaar en het vergelijkingsjaar. | 3. De courante bedrijfsmarge wordt berekend als het courante bedrijfsresultaat gedeeld door de verhuuropbrengsten.
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc | 27
Veerkrachtige volumes De geografische diversificatie, de klantendiversificatie, het merkleiderschap en de differentiatie van de dienstverlening ondersteunden de volumes in tijden van een uitzonderlijk zwakke vraag. Daardoor daalden de volumes slechts met 8,4% bij constante perimeter2. Verbetering van de prijzen voor het tweede jaar op rij In de loop van het jaar legde Avis Europe een operationele focus op verdere prijsverhogingen, ter compensatie van de lagere volumes. In het bijzonder beheerde het bedrijf zijn vlootniveau zeer nauwgezet en voerde het een vlootvermindering door die de volumedaling overtrof, om indien mogelijk de prijzen te kunnen verhogen. Over het volledige jaar realiseerde Avis Europe een stijging van de opbrengst per verhuurdag met 0,7% bij constante wisselkoers. Aanzienlijke vermindering van de kosten en belangrijke verbetering van het vlootgebruik Avis Europe ondernam al vroeg doortastende acties om zijn kosten te drukken en zo de impact van de recessie op zijn rentabiliteit te beperken. Het hele jaar door werden de vlootniveaus zeer proactief en behoedzaam beheerd. Zo kon in de uiterst onzekere economische omgeving een vermindering van het vlootniveau worden doorgevoerd die de volumedaling overtrof. Samen met de verbeterde operationele efficiëntie, de invoering van een vergoeding voor niet-annulering alsook de verlenging van bepaalde detentieperiodes resulteerde dit in een aanzienlijke verbetering van het vlootgebruik met 3,9 procentpunten.
Vooruitzichten voor 2010 Samengevat plaatsen deze acties en resultaten Avis Europe in een zeer sterke positie in afwachting van enig volumeherstel in zijn kernmarkten in 2010 en daarna. Op korte termijn, gezien de aanhoudende onzekere economische omgeving en de daaruit voortvloeiende beperkte zichtbaarheid op de markten, zal Avis Europe dit jaar zijn huidige voorzichtige benadering voortzetten. Avis Europe verwacht in 2010 een lichte stijging van de volumes en stelt alles in het werk om zijn prijzen verder te verbeteren.
Avis Europe zal het vlootniveau nauwgezet blijven beheren en zal zich verder focussen op de bevordering van een grotere efficiëntie om de kosteninflatie te compenseren. De rentekosten, exclusief eventuele meerkosten voor een herfinanciering die waarschijnlijk later op het jaar zal plaatsvinden, zouden moeten profiteren van lagere rentevoeten naarmate de bestaande indekkingen vervallen.
Avis Europe heeft verzekerd over voldoende liquiditeiten te beschikken voor de komende 12 maanden en zal zijn aangewende kapitaal nauwgezet onder controle blijven houden om de schuld ongeveer op hetzelfde niveau te houden als in 2009. En op basis van de hiervoor uiteengezette acties kunnen we stellen dat Avis Europe goed geplaatst is om ook in 2010 een goede vooruitgang te blijven boeken.” Einde van de uittreksels.
Merkleiderschap en differentiatie van de dienstverlening. Avis Europe kreeg in 2009 een aantal prestigieuze prijzen als erkenning voor zijn uitstekende klantendienst, zoals de ‘Europe’s Leading Business Car Rental Company’ op de World Travel Awards en de ‘Car Hire Company of the Year’ van Travel Trade Gazette. Avis Europe stelt constant alles in het werk om de reiservaring van de klanten te verbeteren. De erkenning in de vorm van de meest prestigieuze prijzen weerspiegelt dan ook de vooraanstaande autoverhuurdiensten die het bedrijf verleent. De diensten van Avis zijn specifiek afgestemd op de verwachtingen van klanten qua snelheid en transparantie. Zo is er Avis Preferred, een gratis prioriteitsdienst die de belofte inhoudt dat de klanten hun autosleutels binnen de drie minuten in ontvangst kunnen nemen. De “3-minute promise” is nu beschikbaar op meer dan 500 locaties binnen het hele netwerk.
Bovendien genieten de klanten van een “Rapid Return” dienst als ze hun huurwagen terugbrengen. In slechts 60 seconden wordt alles afgehandeld. “We zijn ontzettend blij met de meest prestigieuze prijzen die Avis in de wacht sleepte. Deze prijzen belonen de vooraanstaande autoverhuurdiensten die we willen verlenen aan al onze klanten, en we zijn trots op het succes dat ons bedrijf heeft geboekt, zowel hier in Europa als op internationaal vlak.” | Wolfgang Neumann, Group Commercial Director voor Avis Europe.
AVIS EUROPE plc
acties om zijn rentabiliteit te vrijwaren, namelijk door zijn prijsstelling te verbeteren, zijn kosten aanzienlijk te drukken en het vlootgebruik opmerkelijk te verbeteren.
28 |
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc
“Always trying harder...” De MVO-strategie (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) van Avis Europe maakt integraal deel uit van zijn filosofie ‘We try harder.’
ONS MILIEU Avis Europe blijft alles in het werk stellen om zijn impact op het milieu, die voornamelijk bestaat uit broeikasgasemissies, te verminderen. Sinds 1997 compenseert het bedrijf broeikasgasemissies via innovatieve hernieuwbare energie- en energieefficiëntieprojecten, evenals via herbebossing. In 2009 nam een toenemend aantal licentiehouders deel aan CarbonNeutral®programma’s. De Europese corporate activiteiten, waarvan de emissies 13.517 ton CO2-equivalent bedroegen (een daling met 8%), behielden hun CarbonNeutral®status. Om deze emissies te compenseren, werkte Avis Europe samen met The Carbon Neutral Company om CO2compensaties te kopen van een brede waaier van onafhankelijk gevalideerde en gecontroleerde milieuvriendelijke en hernieuwbare energieprojecten over de hele wereld. De corporate activiteiten spitsten zich ook toe op de uitwerking en de voltooiing van een reeks initiatieven om de milieuprestaties te verbeteren, zoals:
Op milieuvlak bestaat de strategie van Avis Europe erin het effect van zijn bedrijfsactiviteiten te meten en de impact geleidelijk aan te verminderen. Het bedrijf heeft een programma uitgewerkt om de CO2-emissies in zijn vestigingen geleidelijk aan te verlagen, niet-reduceerbare emissies te compenseren, de vloot te blijven uitbreiden met minder verontreinigende wagens, en zijn klanten en partners aan te moedigen om hun emissies te compenseren.
Op gemeenschapsvlak spitsen de corporate activiteiten van Avis Europe hun inspanningen toe op de terbeschikkingstelling van voertuigen voor gemeenschapsdoeleinden en de verbetering van de lokale omgeving, terwijl het lokale management naar eigen goeddunken zijn personeel kan ondersteunen dat vrijwilligerswerk doet en geld inzamelt voor goede doelen die het zelf kiest.
> de implementatie voltooien van aanbevelingen om verdere interne emissieverlagingen te realiseren, op basis van een aantal milieu-audits van hoofdzetels en grote verhuurkantoren die het jaar voordien plaatsvonden; > de middelen beter gebruiken en alle personeelsleden verder sensibiliseren voor de manieren waarop ze het energieverbruik kunnen verminderen, zoals gebruik maken van e-learning om de verplaatsingen te beperken; > de reizen binnen Europa met ongeveer 30% verminderen, deels door de ontwikkeling van e-learning tools ter vervanging van face-to-face opleiding en door meer gebruik te maken van videoconferenties; > gedeeld wagengebruik lanceren in een aantal hoofdkantoren; > nauwere banden smeden met klantengroepen om hun milieu-impact te helpen beperken, o.a. via een tool voor CO2-compensatie, zowel voor individuele als voor corporate-klanten.
JAARVERSLAG 2009 | AVIS EUROPE plc | 29
> In de loop van 2009 verminderde Avis Europe de emissies van zijn vloot verder door op meer plaatsen meer milieuvriendelijke voertuigen in te zetten, ondanks de moeilijkheden in de sector van de wagenproductie en de daaruit voortvloeiende beperking van het aantal beschikbare modellen; > Eind 2009 lanceerde Avis Europe een nieuwe AVIS ECO Collection met lage emissie in het VK. Dit garandeert dat de klanten telkens als ze een voertuig van de nieuwe collectie huren, kunnen rekenen op een brandstofefficiënt dieselmodel met een emissie van minder dan 120g CO2 ; > Bepaalde landen hebben (of zullen binnenkort) een optimaliseringsysteem van de levering en de ophaling van voertuigen geïmplementeerd (implementeren), met als doel de efficiëntie van het stedelijke netwerk te verbeteren. Door de planning van die procedure zal het systeem bijdragen tot de vermindering van de emissies door het aantal door Avis bestuurders afgelegde kilometers te minimaliseren; > In Parijs is er OKIGO, een gezamenlijk initiatief met Vinci Park, de Europese leider inzake totale parkeeroplossingen. Klanten die een abonnement betalen, kunnen 7 dagen op 7 en 24 uur op
AVIS EUROPE plc
ONZE VLOOT Avis Europe spitste zijn inspanningen toe op vier belangrijke domeinen:
24 beschikken over een Avis-wagen in een van de vele parkings van Vinci. Het programma werd uitgebreid tot universiteiten, waardoor het aantal klanten aanzienlijk steeg. Uit studies blijkt dat dergelijk gedeeld autogebruik maar liefst acht individuele wagens vervangt. Avis Europe heeft nu ook een partnership ondertekend met Vinci Park, de Parijse metro en de SNCF (de Franse spoorwegmaatschappij) ter bevordering van een overheidsprogramma voor gedeeld wagengebruik met 4.000 voertuigen in Parijs in 2010. ONZE GEMEENSCHAPPEN De richtlijnen voor de gemeenschapsinvesteringen van Avis Europe voorzien een focus op een verbetering van de lokale omgeving en de terbeschikkingstelling van gratis transport voor gemeenschapsactiviteiten. In 2009 kon Avis Europe – naast tal van andere initiatieven – helpen bij de verdeling van noodhulp na de aardbeving in de Abruzzen-regio in Italië. Naast deze activiteit binnen het hele corporate netwerk en netwerk van licentiehouders steunt Avis Europe ook tal van UNICEF-projecten en initiatieven
die de lokale medewerkers nauw aan het hart liggen, waaronder: > geldinzamelingsacties voor een kankerliefdadigheidsinstelling (Macmillan) in het VK; > geldinzameling voor de Portugese blindenvereniging (ACAPO); > opvoering van een toneelstuk in Italië om geld in te zamelen voor de afdeling kinderoncologie van het Algemeen Ziekenhuis in Rome; > partnership met act!onaid om educatieve en culturele activiteiten aan te bieden aan minderbedeelde kinderen in Brazilië. Bovendien steunt Avis Europe vrijwilligerswerk en geldinzamelingen door de werknemers: > als het personeel zich engageert om op vrijwillige basis te werken voor een liefdadigheidsorganisatie in Barcelona, levert het Avis Contact Center elk kwartaal een bijdrage; > in de hoofdzetel van de groep sponsort Avis Europe individuele en teaminspanningen door de door hen ingezamelde bedragen te verdubbelen.
30 |
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A.
Belron. Obstakels ombuigen in opportuniteiten.
“Net zoals de meeste andere ondernemingen werd ook Belron in het begin van 2009 geconfronteerd met grote uitdagingen als gevolg van de wereldwijde economische omgeving. Onze onderneming heeft uitstekend gereageerd op deze uitdagingen. Ik ben vooral tevreden over het succes van de reclamecampagnes rond onze herstellingsdiensten. Zo konden we onze klanten op een milieuvriendelijke manier een grotere toegevoegde waarde bieden. We blijven investeren in een brede waaier van initiatieven, zoals het Customer Delight Acceleration Programme, om onze dienstverlening aan automobilisten, verzekeringsmaatschappijen en vlootpartners over de hele wereld te verbeteren.” Gary Lubner, CEO Belron.
BELRON S.A.
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A. | 31
32 |
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A.
Peilen naar de klantentevredenheid. Belron heeft altijd alles in het werk gesteld om te garanderen dat de klanten opgetogen zijn over de diensten die het bedrijf verleent. In 2009 lanceerde het bedrijf het Customer Delight Acceleration Programme om de vooruitgang op dit vlak verder te stimuleren. In het kader van dit programma werd wereldwijd een nieuwe benadering geïmplementeerd om te peilen naar de klantentevredenheid. Deze benadering is gebaseerd op de Net Promoter Score (NPS). NPS is een maatstaf voor de klantentrouw. De score wordt berekend op basis van de antwoorden op de eenvoudige vraag of de klanten Belron zouden aanbevelen aan vrienden of collega’s.
PETER ROHRS:
“Het Belron-team slaagde erin het nieuwe NPS-meetsysteem in minder dan 12 maanden wereldwijd te implementeren. Ik ben dan ook ongelofelijk trots – niet alleen op het kernteam, maar ook op iedereen binnen de onderneming die meehielp om dit te realiseren. De implementatie was een groot succes en is bevorderlijk voor verdere verbeteringen op het vlak van onze klantendienst. Er werden al aanzienlijke verbeteringen doorgevoerd, en overal waar ik kom hebben de mensen het over de feedback die ze dankzij de NPS-benadering krijgen van hun klanten. Deze nieuwe benadering verbetert duidelijk onze dienstverlening aan onze klanten, maar zorgt ook voor een gedragsverandering bij onze eigen mensen.” Peter Rohrs, Verantwoordelijke van “Operations Service Delivery” en van “Belron’s Customer Delight Acceleration Programme”.
BELRON S.A.
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A. | 33
34 |
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A.
Kerncijfers. Stijging van de externe verkopen met 12%: 9% organische groei, dankzij gunstige winterweersomstandigheden en succesvolle marketing- en operationele activiteiten, en 3% externe groei. | Stijging van het courante bedrijfsresultaat met 23,9% tot EUR 215,5 miljoen door de stijging van de verkopen en de sterke kostenbeheersing. | Stijging van het courante resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, met 38,5% tot EUR 150,4 miljoen (stijging met 33,2% zonder rekening te houden met het verhoogde belang in Belron). | Externe groei voornamelijk in de VS, waar de integratie van de overnames van 2008 nu helemaal afgerond is. | Verdere organische groei van de verkopen verwacht in 2010. KERNCIJFERS (in miljoen EUR) Externe verkopen
2009
2008
WIJZIGING
2.423,2
2.156,1
12,4%
Courant bedrijfsresultaat
215,5
173,9
23,9%
Courante bedrijfsmarge
8,9%
8,1%
–
Courante netto financieringskosten
-28,5
-33,6
15,2%
Courant resultaat vóór belastingen
187,0
140,3
33,3%
Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel
150,4
108,6
38,5%
-5,8
-27,5
_
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen, vóór belastingen
Opmerking: de gemiddelde participatie gebruikt voor de consolidatie van het courante resultaat vóór belastingen van Belron in 2009 is 80,43% (77,38% in 2008).
GEOGRAFISCHE SPREIDING VAN DE VERKOPEN1
43% 57%
> Eén interventie om de 3 seconden > 8.400 herstellingen per dag > 109.000 mobiele interventies per week GEOGRAFISCHE EVOLUTIE VAN DE VERKOPEN1 ● Europa: België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Zwitserland. ● Rest van de wereld: Australië, Brazilië, Canada, Nieuw-Zeeland, Verenigde Staten. 1. Bij courante wisselkoers.
WIJZIGING 12%
INDICATOREN Aantal interventies (in miljoen eenheden)
2008
10,7
9,4
> Herstellingsinterventies
3,1
2,3
> Mobiele interventies
5,7
4,9
8.565
7.878
22.399
20.833
Mobiele vloot (aantal wagens) 14%
2009
Werknemers
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A. | 35
APRIL. | 01 | Belron ondertekent een franchiseovereenkomst in Chili en opent een eerste servicepunt in Santiago. JUNI. | 02 | Ondertekening van franchiseovereenkomsten in Finland en Litouwen. | 03 | Autoglass UK wint een prijs voor de beste televisiereclame in het VK. De prijs werd uitgereikt in de categorie ‘Best use of TV for response’ in het kader van de Thinkbox TV Planning Awards. AUGUSTUS. | 04 | Belron US opent een nieuw distributiecentrum in Ontario (Californië) dat sterk beïnvloed is door milieuvriendelijke ontwerpprincipes. | 05 | Medewerkers uit 18 businessunits van Belron nemen deel aan de Triatlon van Londen en zamelen EUR 500.000 in voor MaAfrika Tikkun. Het geld zal dienen om kwetsbare kinderen in Zuid-Afrika te steunen, door hen primaire zorgen te verlenen en vaardigheden aan te leren om te slagen in het leven. SEPTEMBER. | 06 | Belron doet zijn intrede op de Chinese markt met de overname van een servicepunt in Qingdao. | 07 | Belron versterkt zijn aanwezigheid in de VS met de overname van Auto Glass Center in het Middenwesten. OKTOBER. | 08 | Carglass België ontvangt uit handen van de Eerste minister de prestigieuze Ambiorix-prijs. Deze jaarlijkse prijs wordt uitgereikt aan een rendabele onderneming die uitblinkt in ondernemerschap en werknemersengagement. | Carglass Spanje wint zilver op de EFI Awards, ook de ‘efficiëntie-awards’ genoemd. Het bedrijf dong samen met zesentwintig internationaal bekende merken mee in de categorie ‘Meest efficiënte communicatiecampagne in de Spaanse media’. NOVEMBER. | 09 | Belron voltooit de wereldwijde implementatie van de Net Promoter Score, zijn nieuwe benadering om de klantentevredenheid te meten. | Belron wint de ‘Team of the Year Award’ tijdens de Europese Supply Chain Excellence Awards. | 10 | De Customer Relationship Management Association reikt aan Carglass Nederland een prijs uit voor zijn organisatieomvattende focus op een uitstekende dienstverlening aan zijn klanten.
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
BELRON S.A.
Markante feiten 2009.
36 |
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A.
Voordeel halen uit de crisis. Courant resultaat vóór belastingen, groepsaandeel: EUR 150,4 miljoen, een stijging met 38,5%* door de uitzonderlijke stijging van de verkopen dankzij de weersomstandigheden en succesvolle marketingactiviteiten, en door een strikte kostenbeheersing. Activiteiten en resultaten De verkopen stegen met 12,4% tot EUR 2.423,2 miljoen, waarvan 9% uit organische groei en 3% uit overnames met een minimale impact uit wisselkoersschommelingen. De organische groei was te danken aan gunstige winterweersomstandigheden in de belangrijkste Europese landen, aan meer marketing en aan de operationele verbeteringen die de impact van de uitdagende economische omgeving compenseerden. De impact uit wisselkoersschommelingen was minimaal door de sterkere Amerikaanse dollar die elders zwakkere valuta’s compenseerde, en meer bepaald het Britse pond en de Australische dollar. Het totale aantal herstellings- en vervangingsinterventies steeg met 14% tot 10,7 miljoen. In Europa stegen de verkopen met 12%, na overnames en wisselkoersschommelingen, bestaande uit 13% organische groei en 1% externe groei, met een ongunstige impact van 2% uit wisselkoersschommelingen als gevolg van het zwakkere Britse pond. In Europa werden de activiteiten beïnvloed door gunstige winterweersomstandigheden in vergelijking met 2008. De stijging van de verkopen was ook het resultaat van meer marketingactiviteiten, van de instandhouding van nauwe relaties met belangrijke partners, en van operationele verbeteringen. De externe groei is voornamelijk toe te schrijven aan een overname in Denemarken eind 2008. Buiten Europa stegen de verkopen met 14%, na overnames en wisselkoersschommelingen. Dit omvatte 4%
Vóór waardeaanpassingen verbonden aan veranderingen in de reële waarde van derivaten, daalden de courante netto financieringskosten van EUR 33,6 miljoen in 2008 tot EUR 28,5 miljoen door lagere leningen en dalende rentevoeten. organische groei, 7% externe groei en 3% impact uit wisselkoersschommelingen. De organische groei weerspiegelt een continue investering in marketing en relaties met belangrijke partners. Daardoor kon het bedrijf groeien in een uitdagende markt. De externe groei is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de overname van Diamond Glass Inc., begin juli 2008. Het courante bedrijfsresultaat bedroeg EUR 215,5 miljoen (2008: EUR 173,9 miljoen). De stijging van het bedrijfsresultaat is voor het merendeel toe te schrijven aan de stijging van de verkopen over alle geografische zones, alsook aan een verbeterde operationele efficiëntie en aan kostenbesparingen. De ongebruikelijke kosten vóór belastingen van EUR 4,7 miljoen hebben betrekking op de herstructurering van de overnames in de VS. De waardeaanpassingen omvatten de afschrijving van immateriële activa voortvloeiend uit de overnames en veranderingen in de reële waarde van derivaten. De netto financieringskosten bedroegen EUR 27,4 miljoen (2008: EUR 38,1 miljoen).
* Stijging met 33,2% zonder rekening te houden met het verhoogde belang in Belron.
Het courante resultaat vóór belastingen, groepsaandeel, steeg met 38,5% tot EUR 150,4 miljoen (2008: EUR 108,6 miljoen). In het tweede kwartaal van 2009 betaalde Belron EUR 97,5 miljoen dividenden met betrekking tot de resultaten 2007 en 2008 uit aan zijn aandeelhouders, waarvan EUR 75,4 miljoen aan D’Ieteren.
Belangrijkste ontwikkelingen Belron bleef zijn doelstelling nastreven om zijn klanten, belangrijke verzekeringsmaatschappijen en vlootbeheerders, een ongeëvenaarde dienstverlening aan te bieden en zo de groei van de verkopen te bevorderen. In de loop van het jaar werd een nieuw gecentraliseerd meetsysteem geïmplementeerd om feedback van klanten in elk land te verzamelen en te evalueren. Zo kan de groep nog beter inspelen op de behoeften van zijn klanten. Bovendien bleef de groep efficiëntere en effectievere relaties met de verzekeringsmaatschappijen en
vlootbeheerders nastreven. Het bedrijf voltooide ook de invoering van zijn gestandaardiseerde internetaanwezigheid. Bovendien ontwikkelde en implementeerde het bedrijf nieuwe instrumenten en processen om te garanderen dat het uitgevoerde werk voldoet aan de hoogste standaarden. In de zomer opende Belron aan de westkust van de VS zijn grootste distributiecentrum. Dankzij dit centrum kan Belron een betere dienstverlening aanbieden aan zijn klanten en tegelijkertijd het aantal af te leggen kilometers aanzienlijk beperken. Als erkenning hiervoor won het Belron Supply Chain team een “Supply Chain Excellence Award” in de ‘best team’ categorie. Dit was al het tweede jaar op rij dat het Belron Supply Chain team een “Supply Chain Excellence Award” in de wacht sleepte. In veel landen werd de televisiemarketing opgedreven na de succesvolle tests het jaar voordien. De reclames waren gestandaardiseerd en werden samen met de bestaande radioreclames uitgezonden. Tijdens het derde kwartaal verwierf Belron één servicepunt in China, en eind september werd het Amerikaanse bedrijf voor de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing IGD Industries overgenomen. Eerder op het jaar werden franchiseovereenkomsten ondertekend in Chili, Finland en Litouwen. In januari 2010 nam Belron zijn vroegere franchisehouder in Turkije over.
Vooruitzichten voor 2010 In 2010 wordt een verdere organische groei van de verkopen verwacht. Belron blijft zich engageren om een uitstekende service te verlenen aan zijn klanten en zijn verzekerings- en vlootpartners, alsook om zijn operationele efficiëntie te verbeteren.
Nieuw distributiecentrum. Belron bleef zich in 2009 focussen op de transformatie van de recent overgenomen ondernemingen in de VS. Een cruciaal onderdeel van dit transformatieprogramma was de verbetering van de toeleveringsketen, en meer bepaald van de logistieke functie. In het kader van dit programma opende Belron US in augustus 2009 een nieuw distributiecentrum in Ontario, Californië. Dit centrum heeft een oppervlakte van 26.200 m² en bevordert de distributie van beglazing naar de staten ten westen van de Mississippi. Dit is tevens het grootste distributiecentrum binnen de groep Belron. Het beschikt over opslagruimte voor 120.000 voorruiten en 30.000 stuks andere voertuigbeglazing. In het eerste jaar zal het centrum meer dan één miljoen voorruiten behandelen. Dankzij deze nieuwe vestiging zal Belron US zijn klanten een snellere dienstverlening kunnen aanbieden dan ooit tevoren. Het centrum werd ontwikkeld op basis van Belron’s wereldwijde beste praktijken en de lessen die werden getrokken binnen andere vestigingen van de groep. Zo werd de rekindeling ontworpen op basis van Belron’s beste magazijnvormgeving.
Bovendien weerspiegelt de opening van dit nieuwe distributiecentrum Belron’s milieuengagement. Zo zal dankzij het centrum ongeveer 1,6 miljoen kilometers minder transport moeten worden afgelegd en zal de ecologische voetafdruk van Belron US met meer dan 1.500 ton CO2 dalen. Het centrum is ook uitgerust met tal van andere milieuvriendelijke innovaties: compacte T5-fluorescentieverlichting die drie tot vier keer efficiënter is dan standaard fluorescentielampen, bewegings- en daglichtsensoren die enkel indien nodig voor verlichting zorgen, dakramen die natuurlijk zonlicht binnenlaten en een vloot die volledig elektrisch is. In het kader van de gestage groei van de activiteit in de VS zal het nieuwe centrum de klanten een weergaloze beschikbaarheid van beglazing garanderen.
BELRON S.A.
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A. | 37
38 |
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A.
Laat ons niet wachten tot de wereld verandert. Laat ons hem zelf veranderen. Belron stelt alles in het werk om milieuvriendelijk tewerk te gaan.
Dit wordt voornamelijk gerealiseerd op basis van Belron’s herstellingsfilosofie, die niet alleen de kosten drukt maar ook resulteert in een beduidend lager aantal voorruiten dat moet worden vervangen. Belron promoot actief de herstelling van voorruiten, zowel in zijn reclame als in zijn gezamenlijke promotieactiviteiten met verzekeringsmaatschappijen en vlootpartners. Een voorruit herstellen genereert aanzienlijk minder afval en heeft een CO2-voetafdruk die ongeveer 10 keer lager is dan bij zijn vervanging. Belron promoot niet alleen herstellingen maar focust zich ook op oplossingen om de milieu-impact van zijn activiteiten op andere manieren te beperken. Via zijn callcenters of online boekingsmogelijkheden beperkt het bedrijf routinematig de verplaatsingen die een klant normaal zou moeten doen. Dankzij Belron’s routeplanners worden de meest efficiënte routes gevolgd. Als resultaat hiervan worden er minder kilometers afgelegd en zijn er minder uitlaatemissies. Het bedrijf beheert ook de emissies van zijn vloot, het energieverbruik in zijn gebouwen en de recyclage van zijn producten op het einde van hun levenscyclus. Belron werkt ook samen met zijn toeleveringsketen om het verpakkingsafval te verminderen en de
distributie-emissies te verlagen. ONZE VLOOT In de loop van 2009 voerde Belron enkele ingrijpende veranderingen door in de manier waarop het bedrijf de emissies van zijn vloot beheert. Er werden scooters aangekocht om de uitlaatemissies in steden zoals Parijs en Brussel te verminderen. Hierdoor konden tegelijkertijd efficiëntere diensten verleend worden op plaatsen met druk verkeer. Bij Carglass België daalden de globale emissies met 2% dankzij het opleidingsprogramma ‘epositief rijden’ voor alle technici. Bij Belron US werd “Idling Gets you Nowhere” gelanceerd. Dit programma dat technici aanmoedigt om hun motor uit te schakelen als ze niet rijden, resulteerde in een besparing van meer dan 30.000 ton CO2. Daarnaast begon Belron US onderzoek te verrichten naar het gebruik van treinen in de toeleveringsketen (wat in het verleden niet gebeurde uit vrees voor veel breuk) en werden voor het eerst treinen ingezet voor interne verzendingen. Het bedrijf voltooide ook een voertuigtest in Duitsland om de haalbaarheid na te gaan van het gebruik van hybride bestelwagens voor lokale leveringen.
ONZE GEBOUWEN In de loop van het jaar werden tal van initiatieven genomen om het elektriciteitsverbruik in de gebouwen te verminderen. In Italië en België is Belron momenteel fluorescentielichtborden aan het vervangen door LED-borden, waardoor zowel het afval als de emissies zullen afnemen. Carglass Duitsland realiseerde aanzienlijke kosten- en CO2-besparingen door eenvoudige maatregelen te treffen, zoals de plaatsing van tijdschakelaars voor koffiemachines, waterautomaten en glazen winkelrekken. Carglass Nederland zorgde ervoor dat er niet langer nood was aan twee grote airconditioningsystemen in het contactcenter, door zonnefolie aan te brengen op de ramen en individuele pc’s te vervangen door niet-intelligente terminals. In de toeleveringsketen beperkte Belron het aantal af te leggen transportkilometers voor de verdeling van de beglazing in de VS door zijn tweede distributiecentrum in de VS te openen. AFVAL EN RECYCLAGE Belron herstelde in de loop van het jaar bijna drie miljoen voorruiten, een stijging met 30% ten opzichte van 2008. Dit komt neer op 4.900 ton afval dat niet geproduceerd werd en 12.000 ton minder CO2-uitstoot. Bovendien wordt voertuigbeglazing die toch vervangen moet worden, nu door 74% van alle businessunits gerecycleerd. Belron streeft ernaar dit percentage het komende jaar nog te verhogen. In de loop van 2009 begon het bedrijf samen te werken met een strategische leverancier om inzicht te krijgen in de productverpak-
JAARVERSLAG 2009 | BELRON S.A. | 39
steunen. Een team van O’Brien in Australië nam onlangs deel aan het Sydney Running Festival in het kader van zijn ‘Giving Back’ programma om iets terug te geven aan de
BELRON S.A.
Een nauwkeurige berekening van de koolstofemissies is een kernelement van efficiënte strategieën voor emissieverlaging. Tijdens het voorbije jaar leverde Belron inspanningen om het traceerinstrument van de groep te verbeteren, zodat het bedrijf zijn wereldwijde emissies beter zou kunnen vastleggen, meten en controleren. Op het einde van 2009 startte Belron het proces om leveranciersaudits uit te voeren met het oog op de controle van het milieu- en MVO-beleid van zijn leveranciers. king. Zo werden oplossingen uitgewerkt om het afval van plastic verpakking met 50% te verminderen. De meeste distributiecentra recycleren nu ook karton, een materiaal dat in de hele toeleveringsketen intensief wordt gebruikt. Bovendien werkt Belron momenteel aan het ontwerp van een nieuwe herbruikbare vouwkist om beglazing te transporteren. Dankzij dit nieuwe ontwerp zou er niet langer hout gebruikt moeten worden in de toeleveringsketen. ONZE WERKWIJZE De totstandkoming van een verantwoordelijkheidscultuur begint bij de werkwijze van de onderneming. In 2009 focuste het bedrijf zich verder op de dingen die het kan doen om het verschil te maken. Belron heeft een ambitieuze doelstelling vooropgesteld: groeien als bedrijf zonder dat de CO2-uitstoot toeneemt. Het bedrijf weet dat dit onder andere mogelijk is door de gebouwen te verbeteren, door veranderingen door te voeren in de vloot en door meer hernieuwbare energie te gebruiken. Ook de manier van werken moet veranderingen ondergaan. Enkele businessunits hebben hun bedrijfswagenbeleid aangepast en een volledig recyclagebeleid ingevoerd in hun gebouwen. Andere organiseerden ook sensibilisatieprogramma’s voor bestuurders om de inactieve tijd te beperken en zo de CO2-uitstoot te verlagen. De implementatie van ISO14001 bij Laddaw, de Britse distributieonderneming, is een voorbeeld van een gloednieuwe denkwijze op dit vlak, waarbij de hele onderneming haar werkwijze duurzamer benadert.
ONZE GEMEENSCHAPPEN Belron is ervan overtuigd dat het belangrijk is om mensen buiten de onderneming te steunen en alle businessunits worden aangemoedigd om deel te nemen aan gemeenschapsactiviteiten – op lokaal, nationaal of wereldwijd niveau. De wereldwijde steunactie van Belron was opnieuw toegespitst op de deelname van het bedrijf aan de Triatlon van Londen. Belron schreef een recordaantal deelnemers in – meer dan 600 medewerkers uit 18 businessunits namen in augustus deel aan het evenement en zamelden meer dan EUR 500.000 in voor MaAfrika Tikkun. Het ingezamelde geld werd rechtstreeks gebruikt om een reeks programma’s te steunen die specifiek gericht zijn op de verbetering van de levensvooruitzichten van kinderen en jongeren in Afrika, en de gezinnen en gemeenschappen die voor hen zorgen. Naast die financiële steun stuurde Nederland ook 65 computers naar MaAfrika Tikkun. Bij veel businessunits was het hoofdthema hetzelfde: steun aan liefdadigheidsorganisaties die zich inzetten voor kinderen. Carglass Griekenland heeft de organisatie Hamogelo tou Paidiou gesteund die zich inzet voor misbruikte kinderen en wezen. Werknemers van Carglass Duitsland hebben hun relatie met het personeel en de patiënten van het kinderziekenhuis ‘Kinderkrankenhaus’ voort versterkt. Dankzij de schenkingen die al sinds 2007 worden gedaan, kon belangrijke nazorg worden betaald en kon meer ziekenhuispersoneel aangeworven worden om de kinderen en hun ouders thuis te onder-
gemeenschap. Werknemers in NieuwZeeland namen deel aan de marathon van Auckland. De liefdadigheidsorganisaties die de grootste financiële steun ontvingen waren de Child Cancer Foundation en de NZ Heart Foundation. Ook rampenhulp speelde in 2009 een belangrijke rol in de initiatieven van Belron om iets terug te geven aan zijn gemeenschappen. Het Australische bedrijf O’Brien steunde individuen en gemeenschappen die werden getroffen door de bosbranden in Victoria, door de ‘Employee Bushfire Appeal’ op te richten. Het bedrijf verdubbelde de giften van de werknemers aan het Australische Rode Kruis. Werknemers van Carglass Italië zamelden geld in om jongeren te helpen die werden getroffen door de aardbeving in de Abruzzen-regio eerder dit jaar.
40 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
s.a. D’Ieteren n.v.
Geconsolideerde jaarrekening 2009.
JAARREKENING
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 41
Inhoud 42 GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 43 GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN GEREALISEERDE EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN 44 GECONSOLIDEERDE BALANS 45 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT VAN HET EIGEN VERMOGEN 46 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT 47 TOELICHTINGEN BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 47 Toelichting 1: Algemene informatie 47 Toelichting 2: Grondslagen voor financiële verslaggeving 55 Toelichting 3: Gesegmenteerde informatie 58 Toelichting 4: Verkopen 59 Toelichting 5: Bedrijfsresultaat 60 Toelichting 6: Netto financieringskosten 60 Toelichting 7: Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode 61 Toelichting 8: Belastinglasten 62 Toelichting 9: Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen 65 Toelichting 10: Resultaat per aandeel 66 Toelichting 11: Goodwill 67 Toelichting 12: Bedrijfscombinaties 69 Toelichting 13: Overige immateriële vaste activa 71 Toelichting 14: Voertuigen 72 Toelichting 15: Overige materiële vaste activa 72 Toelichting 16: Vastgoedbeleggingen 73 Toelichting 17: Voor verkoop beschikbare financiële activa 73 Toelichting 18: Voor afdekking aangehouden derivaten 75 Toelichting 19: Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
76 Toelichting 20: Activa en verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen 80 Toelichting 21: Uitgestelde belastingen 81 Toelichting 22: Overige vorderingen (vaste activa) 81 Toelichting 23: Vaste activa aangehouden voor verkoop 82 Toelichting 24: Voorraden 82 Toelichting 25: Andere financiële activa 82 Toelichting 26: Actuele belastingvorderingen en -verplichtingen 83 Toelichting 27: Handelsvorderingen en overige vorderingen 83 Toelichting 28: Geldmiddelen en kasequivalenten 84 Toelichting 29: Eigen vermogen 85 Toelichting 30: Voorzieningen 87 Toelichting 31: Leningen 91 Toelichting 32: Nettoschuld 91 Toelichting 33: Verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap 91 Toelichting 34: Overige langlopende schulden 92 Toelichting 35: Handelsschulden en overige te betalen posten 92 Toelichting 36: Personeelskosten 93 Toelichting 37: Op aandelen gebaseerde betalingen 94 Toelichting 38: Financieel risicobeheer 97 Toelichting 39: Voorwaardelijke elementen en verplichtingen 98 Toelichting 40: Relaties met verbonden partijen 98 Toelichting 41: Beëindigde bedrijfsactiviteiten 99 Toelichting 42: Lijst van dochterondernemingen, geassocieerde ondernemingen en joint ventures 100 Toelichting 43: Wisselkoersen 100 Toelichting 44: Gebeurtenissen na balansdatum 101 Toelichting 45: Verslag van de Commissaris 102 VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING 2009
42 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geconsolideerde winsten verliesrekening Jaar afgesloten op 31 december in miljoen EUR
Toelichting
2009
2008
Courante
Onge-
(2)
bruikelijke
elementen
Totaal
Courante
Onge-
(2)
bruikelijke
elementen
elementen
elementen
en waarde-
en waarde-
aanpassingen Verkopen
4
Kosten van verkopen Bruto marge Commerciële en administratieve kosten Overige bedrijfsopbrengsten Overige bedrijfskosten
(1)
Totaal
aanpas-
(2)
singen
(2)
6.269,7
-
6.269,7
6.501,2
-
6.501,2
-4.249,0
8,4
-4.240,6
-4.597,7
-7,4
-4.605,1
2.020,7
8,4
2.029,1
1.903,5
-7,4
1.896,1
-1.618,6
-23,8
-1.642,4
-1.518,7
3,7
-1.515,0
0,7
0,1
0,8
3,3
2,5
5,8
-18,1
-39,6
-57,7
-13,0
-282,1
-295,1
Bedrijfsresultaat
5
384,7
-54,9
329,8
375,1
-283,3
91,8
Netto financieringskosten
6
-119,9
5,3
-114,6
-136,6
-21,5
-158,1
Resultaat vóór belastingen
9
264,8
-49,6
215,2
238,5
-304,8
-66,3
Aandeel in het resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
7
0,8
-
0,8
1,1
-
1,1
Belastingen
8
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Beëindigde bedrijfsactiviteiten
41
RESULTAAT VAN DE PERIODE
-44,0
11,0
-33,0
-46,7
82,4
35,7
221,6
-38,6
183,0
192,9
-222,4
-29,5
-
-
-
-
1,3
1,3
221,6
-38,6
183,0
192,9
-221,1
-28,2
182,8
-24,3
158,5
159,0
-126,8
32,2
38,8
-14,3
24,5
33,9
-94,3
-60,4
Resultaat toerekenbaar aan: Houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
9
Belangen zonder zeggenschap Resultaat per aandeel voor het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij Gewoon (in EUR)
10
33,29
-4,41
28,88
28,90
-23,04
5,86
Verwaterd (in EUR)
10
33,23
-4,40
28,83
28,86
-23,00
5,86
Gewoon (in EUR)
10
33,29
-4,41
28,88
28,90
-23,18
5,72
Verwaterd (in EUR)
10
33,23
-4,40
28,83
28,86
-23,15
5,71
Resultaat per aandeel voor het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
(1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1). (2) Zie samenvatting van de specifieke grondslagen voor financiële verslaggeving in toelichting 2 en ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in toelichting 9.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 43
Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten in miljoen EUR
Toelichting
Resultaat van de periode
2009
2008
183,0
-28,2
Niet-gerealiseerde resultaten Actuariële winsten (verliezen) op verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen Omrekeningsverschillen Reële waarde van voor handelsdoeleinden aangehouden financiële instrumenten Kasstroomafdekkingen: winsten (verliezen) voortvloeiend uit een verandering in de reële waarde opgenomen in eigen vermogen
20
-32,8
-21,3
11,8
-42,0
-
-0,1
-4,8
-1,8
Kasstroomafdekkingen: overgebracht naar de winst- en verliesrekening
2,6
2,2
Op aandelen gebaseerde betalingen Belastingen met betrekking tot actuariële winsten (verliezen) op verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen Belastingen met betrekking tot omrekeningsverschillen
0,9
-1,5
Belastingen met betrekking tot kasstroomafdekkingen
8,9
6,8
1,0
3,8
0,8
2,6
-11,6
-51,3
Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten van de periode
171,4
-79,5
zijnde: toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
150,1
-3,6
21,3
-75,9
Subtotaal
zijnde: toerekenbaar aan belangen zonder zeggenschap
JAARREKENING
Jaar afgesloten op 31 december
44 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geconsolideerde balans Op 31 december
in miljoen EUR
Toelichting
2009
2008
(1)
Goodwill
11
939,8
852,0
Overige immateriële vaste activa
13
776,2
804,2
Voertuigen
14
671,9
781,4
Overige materiële vaste activa
15
419,1
385,6
Vastgoedbeleggingen
16
6,3
6,8
7
15,5
14,8
Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode Voor verkoop beschikbare financiële activa
17
1,0
1,0
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
1,9
0,7
Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
20
14,6
0,5
Uitgestelde belastingvorderingen
21
98,1
81,0
Overige vorderingen
22
Vaste activa
3,5
2,5
2.947,9
2.930,5
Vaste activa aangehouden voor verkoop
23
-
-
Voorraden
24
467,6
530,2
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
0,8
7,7
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
19,0
20,6 53,3
Andere financiële activa
25
25,9
Actuele belastingvorderingen
26
2,3
7,9
Handelsvorderingen en overige vorderingen
27
1.295,4
1.717,7
Geldmiddelen en kasequivalenten
28
348,2
97,9
Vlottende activa
2.159,2
2.435,3
TOTAAL ACTIVA
5.107,1
5.365,8
Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn
1.028,5
896,1
Belangen zonder zeggenschap Eigen vermogen
126,1
134,7
1.154,6
1.030,8
Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
20
127,6
106,9
Overige voorzieningen
30
62,8
189,2
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
41,8
51,5
31/32
1.543,8
1.873,2
Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
0,3
0,6
Verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap
33
113,0
312,1
Andere schulden
34
6,1
3,7
Uitgestelde belastingverplichtingen
21
147,5
170,8
Langlopende verplichtingen
2.042,9
2.708,0
Voorzieningen
30
222,1
42,8
Voor afdekking aangehouden derivaten
18
20,9
1,8
31/32
549,2
443,7 47,9
Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
19
35,7
Actuele belastingverplichtingen
26
87,9
69,6
Handelsschulden en overige te betalen posten
35
993,8
1.021,2
Kortlopende verplichtingen
1.909,6
1.627,0
TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN VERPLICHTINGEN
5.107,1
5.365,8
(1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 45
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Op 31 december Totaal
Belangen
Gewoon
Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn Uitgifte-
Eigen
Reserve
Reële
Hedging
Over-
Actuariële
Belas-
Cumu-
groeps-
zonder
ver-
aandelen-
premies
aan-
voor op
waarde
reserve
gedragen
winsten
tingen
latieve
aandeel
zeggen-
mogen
aandelen
reserve
kapitaal
delen
resultaat
gebaseerde
en
omreke-
verliezen
nings-
betalingen
Eigen
schap
verschillen
160,0
24,4
-17,5
2,4
0,2
-3,4
773,6
-15,3
3,6
-10,3
917,7
222,5
Eigen aandelen
-
-
-1,5
-
-
-
-
-
-
-
-1,5
1,2
-0,3
Dividend 2007 betaald in 2008
-
-
-
-
-
-
-16,5
-
-
-
-16,5
-0,2
-16,7
Verkoopopties behandeling verandering van de periode
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-13,9
-13,9
Overige wijzigingen
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1,0
1,0
Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
-
-
-
-0,6
-0,1
2,0
32,2
-18,4
9,6
-28,3
-3,6
-75,9
-79,5 1.030,8
Op 1 januari 2008
1.140,2
160,0
24,4
-19,0
1,8
0,1
-1,4
789,3
-33,7
13,2
-38,6
896,1
134,7
Eigen aandelen
-
-
-1,2
-
-
-
-
-
-
-
-1,2
-0,8
-2,0
Dividend 2008 betaald in 2009
-
-
-
-
-
-
-16,5
-
-
-
-16,5
-22,1
-38,6
Verkoopopties behandeling verandering van de periode
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-5,6
-5,6
Overige wijzigingen
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-1,4
-1,4
Totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten
-
-
-
0,8
-
-1,7
158,5
-23,3
7,3
8,5
150,1
21,3
171,4
160,0
24,4
-20,2
2,6
0,1
-3,1
931,3
-57,0
20,5
-30,1
1.028,5
126,1
1.154,6
Op 31 december 2008
Op 31 december 2009
JAARREKENING
in miljoen EUR
46 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Jaar afgesloten op 31 december in miljoen EUR
Toelichting
2009
2008
(1)
Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
329,8
Bedrijfsresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Afschrijvingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases
91,8
41
-
1,3
5
184,8
182,0
Afschrijvingen van overige vaste elementen
5
83,4
78,0
Afschrijving van Avis-licentierechten
9
13,7
21,7
Afschrijvingen van overige immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en overige vaste activa Niet-geldelijke operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten
5
27,5
22,6
9/13/15
0,6
226,1
5
135,7
192,3
Overige niet-geldelijke posten Pensioenverplichtingen Overige geldelijke posten Netto ontvangsten/(betalingen) ivm voertuigen aangekocht met een “buy-back” overeenkomst Aanschaffingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases Verkopen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases
(2)
(2)
Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Betaalde belastingen Netto kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
47,0
64,1
-28,6
-13,8
1,8
-5,6
132,8
-289,4
-447,1
-703,0
370,7
477,8
201,1
-119,9
1.053,2
226,0
-36,2
-32,9
1.017,0
193,1
-115,6
-89,8
Kasstroom uit de investeringsactiviteiten Aanschaffingen van materiële vaste activa (excl. voertuigen) Verkopen van materiële vaste activa (excl. voertuigen) Netto investering in immateriële en materiële vaste activa Verwerving van belangen van aandeelhouders zonder zeggenschap Verwerving van dochterondernemingen Netto investering in overige financiële activa
3,7
5,6
-111,9
-84,2
9
-275,1
-
9/12
-16,7
-46,4
25
Netto kasstroom uit de investeringsactiviteiten
21,2
-6,7
-382,5
-137,3
Kasstroom uit de financieringsactiviteiten Netto aanschaffingen van eigen aandelen Terugbetaling van financiële leases verplichtingen
-3,4
-1,5
-68,0
-70,9
Netto verandering in andere leningen
-157,4
197,9
Netto betaalde interesten
-120,7
-137,8
-16,5
-16,5
Door de moedermaatschappij betaalde dividenden
29
Door dochterondernemingen ontvangende/(betaalde) dividenden Netto kasstroom uit de financieringsactiviteiten TOTALE KASSTROOM VAN DE PERIODE
-22,1
-3,0
-388,1
-31,8
246,4
24,0
Reconciliatie met de balans Geldmiddelen aan het begin van het boekjaar
28
68,8
54,6
Kasequivalenten aan het begin van het boekjaar
28
29,1
25,9
Geldmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het boekjaar
28
Totale kasstroom van de periode Omrekeningsverschillen Geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1). (2) Exclusief voertuigen met een “buy-back” overeenkomst.
28
97,9
80,5
246,4
24,0
3,9
-6,6
348,2
97,9
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 47
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening TOELICHTING 1: ALGEMENE INFORMATIE
De Vennootschap en haar dochterondernemingen (samen “de groep”) vormen een internationale groep, met drie activiteiten ten dienste van de automobilist: - de distributie in België van Volkswagen, Audi, Seat, Skoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti, Porsche en Yamaha; - de autoverhuur op korte termijn in Europa, Afrika, het Midden-Oosten en Azië via Avis Europe plc en zijn merknamen Avis en Budget; - de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland via Belron s.a. en ondermeer zijn merknamen CARGLASS ®, AUTOGLASS®, SAFELITE® AUTO GLASS, SPEEDY GLASS®, LEBEAU VITRES D’AUTOS®, SMITH&SMITH® en O’BRIEN®. De groep opereert in ongeveer 120 landen op 5 continenten. De Vennootschap is op Euronext Brussel genoteerd. De geconsolideerde jaarrekening werd goedgekeurd voor publicatie door de Raad van bestuur op 4 maart 2010. De aandeelhouders van de Vennootschap hebben de macht de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen na publicatie op de jaarlijkse Algemene Vergadering van de aandeelhouders, die op 27 mei 2010 zal plaatsvinden.
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING Toelichting 2.1: Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening voor 2009 dekt de periode van 12 maanden afgesloten op 31 december 2009. Ze is opgesteld volgens de “International Financial Reporting Standards” (“IFRS”) en de bijhorende “International Financial Reporting Interpretations Committee” (“IFRIC”) interpretaties gepubliceerd en effectief (of gepubliceerd en vervroegd aangewend) op 31 december 2009 die werden goedgekeurd door de Europese Unie (“EU”). Ze komen overeen met de normen en interpretaties gepubliceerd door de “International Accounting Standards Board” (“IASB”) die van kracht waren op 31 december 2009. De belangrijkste grondslagen toegepast in de voorbereiding van deze geconsolideerde jaarrekening worden in toelichting 2.2 beschreven. Die grondslagen werden op constante wijze toegepast op alle voorgestelde periodes, tenzij anders aangegeven. De geconsolideerde jaarrekening werd opgesteld overeenkomstig het principe van de historische kost, behalve voor de voor verkoop beschikbare financiële activa, geldmarkt activa weergegeven als geldmiddelen en kasequivalenten en derivaten die op reële waarde werden gewaardeerd. De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld op basis van het toerekeningsbeginsel, en op basis van de voortzetting van de bedrijfsactiviteiten in een voorzienbare horizon. De voorbereiding van de geconsolideerde jaarrekening vergt, van de directie, de opstelling van ramingen en het gebruik van hypothesen die het bedrag van de opbrengsten, de uitgaven, de activa en de passiva, alsook de latente activa en passiva, op balansdatum beïnvloeden. Indien dergelijke ramingen of hypothesen die op het ogenblik gebaseerd zijn op het beste oordeel van het management, veranderd zouden moeten worden om nieuwe omstandigheden te weerspiegelen, zullen de gevolgen van die wijzigingen in rekening worden genomen tijdens het boekjaar waarin de omstandigheden zich voordoen. De domeinen die een hoog beoordelingsniveau van de directie vergen of die bijzonder ingewikkeld zijn, alsook de domeinen waarvoor de ramingen en hypothesen belangrijke gevolgen zouden kunnen hebben op de geconsolideerde jaarrekening, worden in voorkomende gevallen in de toelichtingen vermeld.
JAARREKENING
s.a. D’Ieteren n.v. (genoemd in het jaarverslag de “Vennootschap” of de “moedermaatschappij”) is in België als naamloze vennootschap erkend, waarvan de besturende aandeelhouders in toelichting 29 van dit jaarverslag worden opgesomd. Het adres van de zetel van de Vennootschap is: Maliestraat 50 B-1050 Brussel
48 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) De volgende nieuwe normen, wijzigingen van normen en interpretaties zijn voor de eerste keer verplicht toepasbaar op het boekjaar dat op 1 januari 2009 begonnen is: - IAS-norm 1 (herziene versie) “Presentatie van de jaarrekening”. De winst- en verliesrekening en het overzicht van het totaalresultaat werden vervangen door een overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten. Gezien de groep de optie genomen heeft om twee aparte overzichten te presenteren (een winst- en verliesrekening en een overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten), is er geen belangrijk effect op de presentatie van de financiële overzichten van de groep. Bovendien vereist de herziene IAS-norm 1 nu de presentatie van de mutaties van het eigen vermogen in het primaire overzicht; - IFRS-norm 8 “Operationele segmenten”. De IFRS-norm 8 vervangt de IAS-norm 14 “Gesegmenteerde informatie” en vereist een presentatie van de gesegmenteerde informatie op “Bestuur’s benaderingswijze” gebaseerd op de presentatie gebruikt voor intern gebruik. De groep beschouwt dat de operationele segmenten gelijk zijn aan de eerder geïdentificeerde bedrijfssegmenten onder de IAS-norm 14; - Wijzigingen van de IFRS-norm 7 “Financiële instrumenten: informatieverschaffing”. Deze wijzigingen vereisen dat alle financiële instrumenten die in de balans tegen de reële waarde gewaardeerd zijn geklasseerd worden in een reële waardehiërarchie met drie niveaus. Geen vergelijkende informatie is vereist; - IAS-norm 23 (herziene versie) “Financieringskosten”. Deze herziene versie heeft geen gevolgen van betekenis op de geconsolideerde jaarrekening van de groep; - Wijzigingen van de IAS-norm 32 “Financiële instrumenten: presentatie” en van de IAS-norm 1 “Presentatie van de jaarrekening” op verkoopoptiesverplichting van financiële instrumenten en verplichtingen bij liquidatie. Deze wijzigingen hebben geen gevolgen van betekenis op de geconsolideerde jaarrekening van de groep; - Wijziging van de IFRS-norm 2 “Op aandelen gebaseerde betalingen – Vesting conditions en annulering”. Deze wijziging heeft geen gevolgen van betekenis op de geconsolideerde jaarrekening van de groep; - Wijzigingen van de IFRIC-interpretatie 9 en van de IAS-norm 39 “Financiële instrumenten: opname en waardering” betreffende in het contract besloten derivaten; - IFRIC-interpretatie 13 “Loyaliteitsprogramma’s”. Deze wijziging heeft geen gevolgen van betekenis op de geconsolideerde jaarrekening van de groep; - IFRIC-interpretatie 14 “IAS 19 – De limiet voor een actief uit hoofde van een toegezegd-pensioenregeling, minimaal vereiste dekkingsgraden en de wisselwerking hiertussen”; - Verbeteringen aan de IFRS normen (gepubliceerd door het IASB in mei 2008). De wijziging van IAS 16 “Materiële vaste activa” gepubliceerd in mei 2008 (als deel van de verbeteringen aan de IFRS normen) vereist dat de entiteiten die op repetitive basis materiële vaste activa verkopen die werden aangehouden voor verhuur aan andere om: - zulke activa naar voorraden over te brengen aan hun boekwaarde als ze niet meer verhuurd worden maar aangehouden voor verkoop worden; - de opbrengsten van de afstoting van zulke activa in opbrengsten volgens IAS 18 “Opbrengsten” op te nemen; - de kasstromen op aankoop, verhuur en latere verkoop van zulke activa in de “bedrijfsactiviteiten” van het geconsolideerde kasstroomoverzicht te classificeren. Vroeger werden de voertuigen die niet onderworpen zijn aan een “buy-back” overeenkomst met een fabrikant beschouwd als “vaste activa aangehouden voor verkoop” in de geconsolideerde balans volgens IFRS 5 “Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten”. Hun boekwaarde werd gerealiseerd door een verkoop van activa. De verkoopopbrengsten van die voertuigen werden eerder geklasseerd in “investeringsactiviteiten” van het geconsolideerde kasstroomoverzicht. Die wijziging werd retroactief toepasbaar op 1 januari 2009; vergelijkende bedragen werden derhalve herzien. De impact van die herziening op de geconsolideerde balans (segment autoverhuur) op 1 januari 2009 was enkel de herclassificatie van EUR 10,3 miljoen op voertuigen van “vaste activa aangehouden voor verkoop” naar “voorraden”. Die herziening had op de geplaatste kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn van de moedermaatschappij en op de totale activa geen gevolgen. Voor het jaar afgesloten op 31 december 2008, was de impact in de geconsolideerde winst- en verliesrekening (segment autoverhuur) op de verkopen en de kosten van verkopen een vermeerdering van EUR 354,4 miljoen. Er was geen impact op de bruto marge en op het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigenvermogensinstrumenten van de moedermaatschappij. Het geconsolideerde kasstroomoverzicht voor het jaar afgesloten op 31 december 2008 werd herzien om de kasstromen, voortvloeiende van die voertuigen eerder in investeringsactiviteiten geklasseerd in bedrijfsactiviteiten, te herklasseren. De normen, wijzigingen en interpretaties van bestaande normen die werden gepubliceerd door de IASB en goedgekeurd door de EU zullen verplicht toepasbaar zijn op de boekjaren die op of na 1 januari 2010 beginnen. Die wijzigingen, die de groep niet vervroegd heeft aangewend, zijn de volgende: - IFRS-norm 3 (herziene versie) “Bedrijfscombinaties”. De nieuwe vereisten zijn van toepassing voor bedrijfscombinaties voor overnames die op of na de eerste jaarlijkse periode begonnen op of na 1 juli 2009. De groep zal de IFRS-norm 3 (herziene versie) voor de toekomstige bedrijfscombinaties toepassen vanaf 1 januari 2010;
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 49
-
IAS-norm 27 (herziene versie) “De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening”. De herziene norm vereist dat de impacten van alle transacties met aandeelhouders zonder zeggenschap, als er geen verandering is in de controle en dat die transacties geen impact meer zullen hebben op de goodwill of op de winsten en verliezen, in eigen vermogen geboekt worden. De groep zal de IAS-norm 27 (herziene versie) voor de toekomstige transacties met aandeelhouders zonder zeggenschap toepassen vanaf 1 januari 2010; Wijziging van de IAS-norm 39 “Financiële instrumenten: opname en waardering” over afgedekte posities die in aanmerking komen (toepasbaar op 1 juli 2009); Wijziging van de IAS-norm 32 “Financiële instrumenten: presentatie” over classificatie van uitgifte van eigenvermogensinstrumenten (toepasbaar op 1 februari 2010); IFRIC-interpretatie 12 “Dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten” (toepasbaar op 30 maart 2009); IFRIC-interpretatie 15 “Agreements for Conclusion Real Estate” (toepasbaar op 1 januari 2010); IFRIC-interpretatie 16 “Afdekking van een netto-investering in een buitenlandse activiteit” (toepasbaar op 1 juli 2009); IFRIC-interpretatie 17 “Distribution of Non-Cash Assets to Owners” (toepasbaar op 1 juli 2009); IFRIC-interpretatie 18 “Transfers of Assets from Customers” (toepasbaar op 31 oktober 2010);
De groep bepaalt momenteel wat de gevolgen van de invoering van de hierboven vermelde wijzigingen zouden kunnen zijn. Toelichting 2.2: Samenvatting van de specifieke grondslagen voor de financiële verslaggeving De ramingen van de bedragen uitgegeven in de “Interim Financial Report” werden niet aanmerkelijk gewijzigd gedurende de finale interimperiode van het financiële boekjaar. Consolidatieprincipes Dochterondernemingen Dochterondernemingen, dit zijn bedrijfseenheden waarin de groep rechtstreeks of onrechtstreeks een belang van meer dan de helft van de stemrechten heeft of anderzijds de bevoegdheid heeft om controle uit te oefenen over de bedrijfsactiviteiten, zijn geconsolideerd. De dochterondernemingen worden geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle wordt overgedragen aan de groep en worden niet langer geconsolideerd vanaf de datum waarop de controle ophoudt. Alle intragroep transacties en -saldi, inclusief niet gerealiseerde winsten op intragroep transacties, worden geëlimineerd in de consolidatie. Geassocieerde ondernemingen Op deelnemingen in geassocieerde ondernemingen wordt de “equity”-methode toegepast. Het gaat om ondernemingen waarin de groep doorgaans 20% tot 50% van de stemrechten heeft of waarop de groep een aanzienlijke invloed heeft, maar die hij niet controleert. Niet gerealiseerde winsten op transacties tussen de groep en haar geassocieerde ondernemingen worden geëlimineerd naar rata van het belang van de groep in de geassocieerde ondernemingen; niet gerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd. De deelneming van de groep in geassocieerde ondernemingen omvat de goodwill op de overname. De “equity”methode wordt niet meer toegepast wanneer de boekwaarde van de deelneming in een geassocieerde onderneming nul wordt, tenzij de groep verplichtingen is aangegaan of gegarandeerd heeft met betrekking tot de geassocieerde onderneming. Belangen in joint ventures Op belangen in joint ventures wordt de “equity”-methode toegepast. De bovenvermelde principes in verband met geassocieerde ondernemingen zijn eveneens van toepassing op joint ventures. Gevolgen van wisselkoerswijzigingen De consolidatie van de groep wordt opgemaakt in euro. De winst- en verliesrekeningen van buitenlandse entiteiten worden omgerekend naar euro tegen de gewogen gemiddelde wisselkoersen voor de periode en de balansen worden omgerekend in euro tegen de wisselkoersen die gelden op de balansdatum. De goodwill en de aanpassingen aan de reële waarde bij overname van een buitenlandse entiteit worden behandeld als activa en passiva uitgedrukt in de valuta van de buitenlandse entiteit en worden omgerekend tegen de wisselkoers op de balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden geboekt tegen de wisselkoers die geldt op de datum van de transactie. Winsten en verliezen die resulteren uit de vereffening van dergelijke transacties en uit de omrekening van in deviezen uitgedrukte monetaire activa en passiva worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Wisselkoersverschillen voortvloeiend uit de omrekening tegen de wisselkoersen die gelden op de balansdatum van de netto investering van de groep in dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen, en bepaalde intragroepleningen, worden opgenomen in omrekeningsverschillen in eigen vermogen. De definitie van de netto investering houdt rekening met de leningen tussen dochterondernemingen en bepaalde in vreemde valuta luidende intragroepelementen. Overige wisselkoersverschillen worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Waar de groep netto investeringen in buitenlandse entiteiten dekt, worden de winsten en verliezen ivm het effectieve deel van het dekkingsinstrument opgenomen in omrekeningsverschillen in eigen vermogen. De winst of het verlies ivm ineffectieve delen wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. Cumulatieve winsten en verliezen in eigen vermogen worden opgenomen in de winsten verliesrekening wanneer de buitenlandse entiteit wordt verkocht.
JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) -
50 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Goodwill Bedrijfscombinaties worden verwerkt door de overnamemethode toe te passen. Het overschot van de kostprijs van de bedrijfscombinatie op het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen, opgenomen overeenkomstig IFRS 3, vormt een goodwill en wordt opgenomen als een actief. Indien het overschot negatief is, wordt het onmiddellijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. Na de eerste opname wordt goodwill gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met eventuele gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen. Immateriële vaste activa Een immaterieel vast actief wordt geboekt tegen kostprijs verminderd met de eventuele gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. De kosten voor de ontwikkeling of de instandhouding van computersoftware worden gewoonlijk in het resultaat opgenomen in de periode waarin ze worden gemaakt. De kosten direct verbonden met bepaalde en unieke computersoftware, die door de groep gecontroleerd worden, en waarvan de waarschijnlijke toekomstige economische opbrengsten hoger zijn dan de kosten over een periode van meer dan één jaar, worden echter als immateriële vaste activa erkend. De immateriële activa met een beperkte gebruiksduur worden afgeschreven over hun gebruiksduur volgens de volgende methodes: - computersoftware: lineair over 2 tot 7 jaar; - Avis-licentierechten: lineair tot 2036 (aangezien de rechten tot die datum worden behouden); - Safelite-klantencontracten: lineair over 10 jaar; - Cindy Rowe-klantencontracten: lineair over 7 jaar; - Diamond-klantencontracten: lineair over 5 jaar; - AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASS™ merken: lineair over 3 jaar (vanaf 1 juli 2008); - DIAMOND TRIUMPH GLASS™ merk: lineair over 24 maand (vanaf 1 juli 2008); - CINDY ROWE AUTO GLASS™ merk: lineair over 3 jaar (vanaf 1 januari 2009). Voor de merken AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASS™, aangeschaft in 2005, alsook de merken DIAMOND TRIUMPH GLASS™ en CINDY ROWE AUTO GLASS™ aangeschaft in 2008, bestaat er een limiet aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren. Als gevolg hiervan, worden die merken afgeschreven op hun resterende gebruiksduur. De merken CARGLASS® en AUTOGLASS®, aangeschaft in 1999, alsook GLASPRO™, SPEEDY GLASS®, APPLE AUTO GLASS® en WINDSHIELD PROS™ aangeschaft in 2005, alsook SAFELITE® AUTO GLASS aangeschaft in 2007, hebben onbepaalde gebruiksduren, aangezien er geen voorzienbare limiet bestaat aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren voor de groep. Ze worden derhalve niet afgeschreven maar worden jaarlijks getest op bijzondere waardeverminderingsverliezen. Voor om het even welk immaterieel actief met een beperkte of onbepaalde gebruiksduur, waarvoor er een indicatie van waardevermindering bestaat, wordt zijn boekwaarde geëvalueerd en, desnoods, onmiddellijk teruggebracht tot zijn realiseerbare waarde. Onderzoek en ontwikkeling Uitgaven voor onderzoek (of voor de onderzoeksfase van een intern project) worden als last opgenomen op het moment dat ze ontstaan. Een immaterieel actief dat voortvloeit uit de ontwikkeling (of uit de ontwikkelingsfase van een intern project) wordt alleen opgenomen als en slechts als alle navolgende punten aangetoond kunnen worden: (a) de technische uitvoerbaarheid om het immaterieel actief te voltooien, zodat het beschikbaar zal zijn voor gebruik of verkoop; (b) de groep de intentie heeft om het immaterieel actief te voltooien en te gebruiken of te verkopen; (c) de groep het vermogen heeft om het immaterieel actief te gebruiken of te verkopen; (d) hoe het immaterieel actief waarschijnlijke toekomstige economische voordelen zal genereren; (e) de beschikbaarheid van adequate technische, financiële en andere middelen om de ontwikkeling te voltooien en het immaterieel actief te gebruiken of te verkopen; (f) de groep het vermogen heeft om de uitgaven die aan het immaterieel actief kunnen worden toegerekend tijdens zijn ontwikkeling betrouwbaar te waarderen. Materiële vaste activa Een materieel vast actief wordt bij opname tegen kostprijs gewaardeerd. De kostprijs van een materieel vast actief omvat de aankoopprijs (met inbegrip van invoerrechten en niet-restitueerbare omzetbelasting, na aftrek van handels- en andere kortingen), alsook alle rechtstreeks toerekenbare kosten om het actief op de locatie en in de staat te krijgen die noodzakelijk is om te functioneren. De eerste schatting van de kosten van ontmanteling en verwijdering van het actief, en van het herstel van het terrein waar het actief zich bevindt wordt, indien toepasbaar, ook opgenomen in de kost van het actief. Na de opname als actief, wordt een materieel vast actief gewaardeerd tegen zijn kostprijs, verminderd met eventuele cumulatieve afschrijvingen en eventuele cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. Het af te schrijven bedrag van een actief wordt lineair verdeeld over de gebruiksduur.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 51
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg)
Lease-overeenkomsten Operationele leases waarvoor de groep de lessor is Activa die worden verhuurd krachtens een operationele lease (met uitzondering van de voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst), worden in de balans opgenomen onder materiële vaste activa. Zij worden afgeschreven over hun verwachte gebruiksduur. De huurinkomsten worden lineair geboekt over de leasingtermijn. Operationele leases waarvoor de groep de lessee is Leasebetalingen onder een operationele lease worden lineair als lasten opgenomen over de leaseperiode. Financiële leases waarvoor de groep de lessee is Lease-overeenkomsten betreffende materiële vaste activa waarbij de groep alle wezenlijke risico’s en voordelen van de eigendom draagt, worden als “financiële leases” beschouwd. Financiële leases worden in de balans opgenomen tegen bedragen die op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst gelijk zijn aan de reële waarde van de geleasde eigendom of, indien ze lager zijn, aan de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Leasebetalingen moeten worden verdeeld tussen de financieringskosten en de uitstaande verplichting zodat zij resulteren in een constante periodieke rentevoet op het resterende saldo van de verplichting voor elke periode. De uitstaande verplichtingen, exclusief financieringskosten, worden opgenomen onder de leningen. Het interestdeel van de financiële kosten wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening gedurende de leaseperiode. De geleasde activa worden afgeschreven over hun verwachte gebruiksduur volgens afschrijvingsgrondslagen die ook worden gebruikt voor andere activa in eigendom. Indien het niet redelijk zeker is dat de groep tegen het einde van de leaseperiode het eigendom zal verkrijgen, wordt het actief volledig afgeschreven over de leaseperiode of over de gebruiksduur, indien deze korter is. Voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst Voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst worden geboekt als operationele leases (met de groep als lessor) en worden opgenomen onder de voorraden in de balans. Het verschil tussen de verkoopprijs en de terugkoopwaarde (“buy-back” verbintenis) wordt geboekt als uitgestelde opbrengst, terwijl de terugkoopwaarde onder de leveranciers wordt geboekt. Voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst Voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst worden niet als actief erkend aangezien die transacties als operationele leases worden geboekt (met de groep als lessee). Het verschil tussen de aankoopprijs en de terugkoopwaarde (terugkoopobligatie door de leverancier) wordt geboekt als uitgestelde last, terwijl een handelsvordering wordt erkend voor de verkoopprijs. Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. Voorraden Voorraden moeten worden gewaardeerd tegen de laagste waarde van de kostprijs of de opbrengstwaarde. De kostprijs van voorraden omvat alle inkoopkosten, conversiekosten en andere kosten die voortvloeien uit het transport van de voorraden naar hun huidige locatie en de verwerking van de voorraden tot hun huidige toestand. De kostprijs van voorraadbestanddelen die niet onderling uitwisselbaar zijn, zoals nieuwe voertuigen of occasievoertuigen, wordt toegerekend door hun afzonderlijke kostprijzen specifiek te bepalen. De kostprijs van de andere voorradenbestanddelen wordt toegerekend via de FIFO-formule (eerst in, eerst uit) of de formule van de gewogen gemiddelde kostprijs. Als voorraden worden gebruikt, wordt de boekwaarde van deze voorraden opgenomen als last in de periode waarin de daarmee verband houdende opbrengsten worden opgenomen. Het bedrag van alle waardeverminderingen van voorraden tot de opbrengstwaarde en alle verliezen van voorraden wordt opgenomen als last in de periode waarin de waardevermindering of het verlies plaatsvindt. Het bedrag van elke terugboeking van elke waardevermindering van voorraden, wordt opgenomen als een verlaging van de voorraadwaarde die wordt opgenomen als last in de periode waarin de terugboeking plaatsvindt.
JAARREKENING
De voornaamste afschrijvingsperiodes zijn de volgende: - Gebouwen: 40 tot 50 jaar; - Installaties en uitrusting: 3 tot 15 jaar; - Informatica uitrusting: 2 tot 7 jaar; - Activa in leasing: afhangend van de leasingduur. De lineaire afschrijving op de voertuigen in vloot is gebaseerd op de aankoopprijs van de voertuigen, de schatting van hun toekomstige restwaarde en hun voorziene bezitperiode. Als de boekwaarde van een materieel vast actief groter is dan de geschatte realiseerbare waarde van het actief, wordt die onmiddellijk teruggebracht tot de realiseerbare waarde.
52 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen omvatten contanten en direct opvraagbare deposito’s. Kasequivalenten zijn kortlopende (maximum 3 maanden), uiterst liquide beleggingen die onmiddellijk kunnen worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag gekend is en die geen materieel risico van waardeverandering in zich dragen. Eigen vermogen Wanneer de groep (of zijn dochterondernemingen) zijn eigen-vermogensinstrumenten terugkoopt, worden die instrumenten uit het eigen vermogen afgetrokken als eigen aandelen. Wanneer zulke eigen-vermogensinstrumenten in het vervolg verkocht worden, wordt elke vergoeding in eigen vermogen erkend. De dividenden die voorgesteld of aangekondigd zijn na balansdatum aan de houders van eigen-vermogensinstrumenten worden niet als schuld erkend op de balansdatum; ze worden opgenomen in het eigen vermogen. Voorzieningen Een voorziening wordt opgenomen indien: - de groep een bestaande (in rechte afdwingbare of feitelijke) verplichting heeft ten gevolge van een gebeurtenis in het verleden; - het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen; en - het bedrag van de verplichting op betrouwbare wijze kan worden geschat. Indien deze voorwaarden niet zijn vervuld, wordt er geen voorziening opgenomen. Personeelsbeloningen na uitdiensttreding Binnen de groep bestaan verscheidene pensioenplannen met vaste bijdragen en vaste vergoedingen. Deze pensioenplannen worden meestal gedekt door pensioenfondsen of verzekeringen. Het minimale actief waarover deze pensioenfondsen of verzekeringen moeten beschikken wordt door de nationale wetgevingen bepaald. De betalingen voor toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen na uitdiensttreding worden als last opgenomen op het moment dat ze verschuldigd zijn. De verplichtingen van de groep betreffende toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, alsook de kosten die eruit voortvloeien, worden gewaardeerd overeenkomstig de “projected unit credit”-methode, met op zijn minst op jaarbasis, de uitvoering van actuariële waarderingen. De actuariële winsten en verliezen worden geboekt in de periode waarin ze worden vastgesteld. Ze worden buiten de winst- en verliesrekening geboekt, en worden gepresenteerd in het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten. De kost van de geleverde diensten wordt onmiddellijk geboekt onder voorwaarde dat de beloningen reeds verworven zijn; indien dat niet het geval is, worden ze lineair afgeschreven op de gemiddelde periode waarin ze worden verworven. De verplichtingen betreffende de langetermijnpersoneelsbeloningen opgenomen in de balans vertegenwoordigen de contante waarde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, na aftrek van de reële waarde van de activa van die regelingen. Indien het resultaat van die berekening op een actief uitkomt, wordt het geboekt in de mate van de kost van de geleverde diensten, vermeerderd met de contante waarde van elke economische beloning, onder de vorm van een te ontvangen terugbetaling van die regelingen, of van een vermindering van de toekomstige bijdragen die moeten betaald worden aan die regelingen. Financiële instrumenten exclusief derivaten De IAS 32 en 39 normen zijn van toepassing voor de waardering van financiële instrumenten: (a) Voor verkoop beschikbare financiële activa worden tegen hun reële waarde geboekt via het eigen vermogen. De eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen worden opgenomen in het resultaat. (b) De netto boekwaarde van de eigen aandelen wordt in mindering gebracht van het eigen vermogen. (c) Handelsvorderingen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve-rentemethode. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in voorkomende gevallen geboekt. (d) Voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa worden gewaardeerd tegen reële waarde. (e) Handelsschulden, overige te betalen posten en leningen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieverentemethode. Financiële instrumenten – Derivaten Derivaten worden gebruikt ter dekking van de financiële risico’s van de groep. De IAS 32 en IAS 39 normen zijn van toepassing. Door zijn activiteiten wordt de groep blootgesteld aan financiële risico’s verbonden met wisselkoersverschillen en veranderingen in de rentevoeten. De groep gebruikt termijncontracten in vreemde valuta (“FX-contracten”), rentevoetswaps (“IRS”), “cross currency interestswaps” (“CCIRS”) en opties om die risico’s te dekken. Derivaten worden niet voor speculatieve doeleinden gebruikt door de groep. Bepaalde financiële transacties, alhoewel economisch effectieve afdekkingen, vervullen echter niet de voorwaarden van hedge accounting volgens de specifieke regels in IAS 39. Derivaten worden bij hun ontstaan geboekt tegen reële waarde. Indien ze de voorwaarden van hedge accounting niet vervullen, worden deze derivaten geboekt als aangehouden voor handelsdoeleinden en vervolgens tegen hun reële waarde opgenomen.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 53
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg)
Veranderingen in de reële waarde van derivaten die beschouwd worden als een afdekking van toekomstige kasstromen, en die effectief zijn, worden onmiddellijk opgenomen in het eigen vermogen en elk niet-effectief ingedekt deel wordt direct opgenomen in de winst- en verliesrekening. Indien de kasstroomafdekking een vaststaande toezegging is of indien een verwachte onderliggende transactie tot de opname van een financieel actief of een financiële verplichting leidt, op het moment dat het actief of passief erkend werd, dienen de verbonden winsten of verliezen die direct in het eigen vermogen werden opgenomen te worden erkend samen met het actief of passief dat ze dekken. Voor afdekkingen waarvan het onderliggende element niet resulteert in de opname van een financieel actief of een financiële verplichting, worden de bedragen, voorheen opgenomen in het eigen vermogen, overgeboekt naar de winst- en verliesrekening in dezelfde periode waarin het onderliggende element invloed heeft op de winst of het verlies. Voor de effectieve afdekking van een risico dat tot verandering van de reële waarde leidt, wordt het afgedekte element aangepast voor veranderingen in de reële waarde toegekend aan het risico dat gedekt wordt, met een overeenkomstige boeking in de winsten verliesrekening. Winsten en verliezen voortvloeiend uit de herwaardering van het derivaat worden geboekt in de winst- en verliesrekening. Dezelfde behandeling is van toepassing op de afdekkingen die niet gebaseerd zijn op derivaten (zoals afdekkingen van netto investeringen door schulden). Hedge accounting wordt gestaakt als het afdekkingsinstrument afloopt of wordt verkocht, beëindigd of uitgeoefend, of als het niet meer aan de voorwaarden voor hedge accounting voldoet. Vanaf dat ogenblik dient de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies opgenomen in het eigen vermogen overgeboekt te worden naar de winst- en verliesrekening volgens IAS 39. In het contract besloten derivaten die deel uitmaken van andere financiële instrumenten of andere basiscontracten worden afzonderlijk behandeld wanneer er geen nauwe banden bestaan tussen hun risico’s en karakteristieken en de basiscontracten, en als de basiscontracten niet tegen reële waarde worden geboekt met niet gerealiseerde winsten en verliezen opgenomen in de winst- en verliesrekening. Verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap De groep is verplicht de belangen zonder zeggenschap in Belron in handen van derden over te nemen indien deze laatste hun verkoopopties wensen uit te oefenen. IAS 32 vereist dat de uitoefenprijs van zulke opties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap als financiële passiva in de geconsolideerde balans wordt opgenomen. Deze goodwill wordt aangepast aan het einde van de periode om de veranderingen in de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de desbetreffende belangen zonder zeggenschap weer te geven. Deze handelswijze weerspiegelt het economische karakter van de transactie. Opbrengsten Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden opgenomen indien aan alle volgende voorwaarden wordt voldaan: (a) de groep heeft de wezenlijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen overgedragen aan de koper; (b) de groep behoudt over de verkochte goederen niet de feitelijke zeggenschap of betrokkenheid die gewoonlijk toekomt aan de eigenaar; (c) het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; (d) het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie naar de groep zullen vloeien; en (e) de reeds gemaakte of nog te maken kosten met betrekking tot de transactie kunnen op betrouwbare wijze worden gewaardeerd. Indien het resultaat van een transactie waarbij diensten worden geleverd betrouwbaar kan worden geschat, worden de opbrengsten met betrekking tot die diensten opgenomen a rato van de verrichte prestaties op de balansdatum. Het resultaat van een transactie kan betrouwbaar worden geschat indien alle volgende voorwaarden zijn vervuld: (a) het bedrag van de opbrengst kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; (b) het is waarschijnlijk dat de economische voordelen met betrekking tot de transactie naar de groep zullen vloeien; (c) de mate waarin de diensten op de balansdatum zijn verricht kan op betrouwbare wijze worden gewaardeerd; en (d) de reeds gemaakte kosten voor de transactie en de kosten om de transactie te voltooien kunnen op betrouwbare wijze worden gewaardeerd. Renteopbrengsten worden op basis van tijdsevenredigheid opgenomen, rekening houdend met het effectieve rendement van het actief. Royalty’s worden volgens het toerekeningsbeginsel opgenomen in overeenstemming met de economische realiteit van de desbetreffende overeenkomst. Dividenden worden opgenomen op het moment dat de aandeelhouder het recht heeft verkregen om de betaling te ontvangen. In de winst- en verliesrekening worden de verkoop van goederen, het verrichten van diensten en de royalty’s opgenomen onder de titel “verkopen”. Interestopbrengsten worden onder de titel “netto financieringskosten” gepresenteerd. Op aandelen gebaseerde betalingen Op aandelen gebaseerde betalingen worden uitsluitend gerealiseerd in verband met aandelenoptieplannen ten voordele van het personeel.
JAARREKENING
Veranderingen in de reële waarde van derivaten die de voorwaarden voor hedge accounting niet vervullen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening wanneer ze ontstaan.
54 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 2: GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING (vervolg) Voor aandelenoptieplannen ten voordele van het personeel die in eigen-vermogensinstrumenten afgewikkeld zijn, dient de groep IFRS 2 niet toe te passen op de toekenning van aandelen, aandelenopties en andere eigen-vermogensinstrumenten die vóór 7 november 2002 werden toegekend en die op 1 januari 2004 nog niet onvoorwaardelijk werden geworden. Aandelenoptieplannen afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten toegekend aan het personeel na die datum worden overeenkomstig IFRS 2 geboekt, zodat hun kost in het resultaat opgenomen wordt over de overeenkomstige prestatieperiode. Aandelenoptieplannen afgewikkeld in geldmiddelen (toegekend aan het personeel vóór, op of na 7 november 2002) worden als schuld erkend en hun kost wordt in het resultaat opgenomen over de overeenkomstige wachtperiode. Financieringskosten Financieringskosten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief, worden geactiveerd als deel van de kostprijs van dat actief. Overheidssteun Overheidssubsidies voor de aankoop van vaste activa worden opgenomen als over te dragen ontvangsten en worden in credit geboekt in de winst- en verliesrekening over de levensduur van de desbetreffende activa. Belastingen Over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen voor lopende en voorgaande perioden worden, in zoverre ze nog niet zijn betaald, opgenomen als een verplichting. Als het bedrag dat al is betaald met betrekking tot lopende en voorgaande perioden groter is dan het bedrag dat over deze perioden is verschuldigd, wordt het saldo opgenomen als een actief. Het voordeel met betrekking tot een fiscaal verlies dat later kan worden gecompenseerd met in een voorgaande periode verschuldigde belasting wordt opgenomen als een actief. De uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen worden volledig vastgesteld volgens de balansmethode, rekening houdend met tijdelijke verschillen tussen de boekwaarden van activa en passiva in de financiële verslaggeving en de bedragen die worden gebruikt voor fiscale doeleinden. Bij de berekening van de belastinglatenties wordt met de volgende tijdelijke verschillen geen rekening gehouden: (i) de eerste opname van de goodwill en (ii) de eerste opname van een actief of verplichting die geen invloed heeft op de winst vóór belastingen of op de fiscale winst (het fiscale verlies). Het bedrag van de uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen is gebaseerd op de verwachtingen met betrekking tot de realisatie of vereffening van de boekwaarde van de activa en passiva, waarbij gebruik wordt gemaakt van de belastingtarieven die zijn vastgesteld of in wezen vastgesteld op de balansdatum. Een uitgestelde belastingvordering wordt slechts geboekt in de mate dat het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten zullen zijn tegenover welke de niet-aangewende fiscale verliezen en belastingkredieten zullen kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden verminderd naarmate het niet langer waarschijnlijk is dat het desbetreffende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen Elke post van de winst- en verliesrekening en elk subtotaal van de winst- en verliesrekening wordt onderverdeeld om informatie te geven inzake courant resultaat en ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen. Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen bevatten de volgende elementen: (a) opgenomen winsten en verliezen op de reële waarde, zonder rekening te houden met verworven kasstromen die voortkomen uit de verbintenissen van de groep inzake afdekking, waar hedge accounting niet kan worden toegepast volgens IAS 39; (b) koerswinsten en -verliezen bij de omzetting aan de slotkoers van de schulden in vreemde valuta; (c) bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en andere vaste activa; (d) afschrijving van de immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur erkend in het kader van de toerekening van de kostprijs van een bedrijfscombinatie, zoals gedefinieerd in IFRS 3; (e) andere ongebruikelijke elementen. Het betreft materiële elementen voortvloeiend uit evenementen of transacties verbonden met de gebruikelijke activiteiten van de groep, en die individueel of samengenomen (indien ze van dezelfde aard zijn), door hun belang of hun weerslag, apart worden vermeld. Alle andere elementen worden erkend als deel van het courante resultaat.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 55
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE Toelichting 3.1: Segmentatie criteria De operationele segmenten van de groep voor de verslaggeving zijn autodistributie, autoverhuur en voertuigbeglazing. Het segment autodistributie omvat de automobiele distributie-activiteiten (zie toelichting 1) net als de corporate activiteiten. Het segment autoverhuur bestaat uit Avis Europe plc en zijn dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde ondernemingen (zie toelichting 1). Het segment voertuigbeglazing betreft Belron s.a. en zijn dochterondernemingen (zie toelichting 1). Die operationele segmenten zijn dezelfde als de bedrijfssegmenten voorgesteld in de geconsolideerde jaarrekening 2008 en zijn consistent met de organisatorische en interne rapporteringstructuur van de groep.
in miljoen EUR
Toelichting
2009 Auto-
Auto-
Voertuig-
Elimi-
distri-
verhuur
begla-
naties
2.453,8
1.392,7
2.423,2
8,4
2,8
3,4
2.462,2
1.395,5
2.426,6
butie
Externe verkopen
4
Verkopen tussen segmenten Verkopen per segment
2008 Groep
zing
(1)
Auto-
Auto-
Voertuig-
Elimi-
distri-
verhuur
begla-
naties
butie
Groep
zing
6.269,7
2.679,4
1.665,7
2.156,1
-14,6
-
6,5
2,5
3,1
-12,1
6.501,2 -
-14,6
6.269,7
2.685,9
1.668,2
2.159,2
-12,1
6.501,2
Bedrijfsresultaat (per segment)
5
65,0
56,2
208,6
329,8
88,5
-147,6
150,9
91,8
bestaande uit: courante elementen
5
65,8
103,4
215,5
384,7
88,5
112,7
173,9
375,1
5
-0,8
-47,2
-6,9
-54,9
-
-260,3
-23,0
-283,3
Netto financieringskosten
6
-21,7
-65,5
-27,4
-114,6
-25,5
-94,5
-38,1
-158,1
Resultaat vóór belastingen
9
43,3
-9,3
181,2
215,2
63,0
-242,1
112,8
-66,3
bestaande uit: courante elementen
9
42,7
35,1
187,0
264,8
60,6
37,6
140,3
238,5
9
0,6
-44,4
-5,8
-49,6
2,4
-279,7
-27,5
-304,8
Aandeel in het resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
7
0,7
0,1
-
0,8
0,7
0,4
-
1,1
Belastingen
8
ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen
ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen
-2,4
-
-30,6
-33,0
-5,0
59,4
-18,7
35,7
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
41,6
-9,2
150,6
183,0
58,7
-182,3
94,1
-29,5
bestaande uit: courante elementen
41,7
24,8
155,1
221,6
59,3
21,8
111,8
192,9
-0,1
-34,0
-4,5
-38,6
-0,6
-204,1
-17,7
-222,4
ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen Beëindigde bedrijfsactiviteiten
41
RESULTAAT VAN DE PERIODE
-
-
-
-
-
1,3
-
1,3
41,6
-9,2
150,6
183,0
58,7
-181,0
94,1
-28,2
41,8
-5,2
121,9
158,5
58,7
-99,4
72,9
32,2
41,9
14,8
126,1
182,8
59,3
13,0
86,7
159,0
-0,1
-20,0
-4,2
-24,3
-0,6
-112,4
-13,8
-126,8
Toerekenbaar aan: Houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij bestaande uit: courante elementen ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen
9
Belangen zonder zeggenschap
-0,2
-4,0
28,7
24,5
-
-81,6
21,2
-60,4
RESULTAAT VAN DE PERIODE
41,6
-9,2
150,6
183,0
58,7
-181,0
94,1
-28,2
(1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
JAARREKENING
Toelichting 3.2: Gesegmenteerde winst- en verliesrekening - Operationele segmenten (Jaar afgesloten op 31 december)
56 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.3: Gesegmenteerde balans - Operationele segmenten (Op 31 december) in miljoen EUR
Toelichting
2009 Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
0,2 379,6 364,5 64,9 12,2 0,4 1,9 42,5 866,2 8,4 0,4 2,0 2,7 1,7 989,6 60,6 1.065,4 1.931,6
937,0 394,8 219,4 0,1 14,6 54,6 2,6 1.623,1 193,1 0,4 1,0 13,2 0,4 210,1 28,1 446,3 2.069,4
939,8 776,2 671,9 419,1 6,3 15,5 1,0 1,9 14,6 98,1 3,5 2.947,9 467,6 0,8 19,0 25,9 2,3 1.295,4 348,2 2.159,2 5.107,1
2,6 2,8 340,4 140,5 6,8 2,6 0,5 3,7 1,1 501,0 352,4 12,1 36,3 5,7 152,2 1,2 559,9 1.060,9
butie
Goodwill Overige immateriële vaste activa Voertuigen Overige materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen Uitgestelde belastingvorderingen Overige vorderingen Vaste activa Vaste activa aangehouden voor verkoop Voorraden Voor afdekking aangehouden derivaten Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Andere financiële activa Actuele belastingvorderingen Handelsvorderingen en overige vorderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Vlottende activa TOTAAL ACTIVA Geplaatst kapitaal en reserves die aan houders van eigen-vermogensinstrumenten toerekenbaar zijn Belangen zonder zeggenschap Eigen vermogen Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen Overige voorzieningen Voor afdekking aangehouden derivaten Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap Andere schulden Uitgestelde belastingverplichtingen Langlopende verplichtingen Voorzieningen Voor afdekking aangehouden derivaten Leningen Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten Actuele belastingverplichtingen Handelsschulden en overige te betalen posten Kortlopende verplichtingen TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN VERPLICHTINGEN (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
11 13 14 15 16 7 17 19 20 21 22 23 24 18 19 25 26 27 28
2008
2,6 1,8 307,4 134,8 6,3 3,3 0,5 1,0 0,9 458,6 266,1 16,0 10,0 0,2 95,7 259,5 647,5 1.106,1
Groep
zing
(1)
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
0,2 394,8 441,0 71,7 12,2 0,4 0,7 31,7 952,7 17,2 0,7 8,5 2,0 1.351,7 52,1 1.432,2 2.384,9
849,2 406,6 173,4 0,1 0,5 45,6 1,4 1.476,8 160,6 7,0 17,0 0,2 213,8 44,6 443,2 1.920,0
butie
Groep
zing
852,0 804,2 781,4 385,6 6,8 14,8 1,0 0,7 0,5 81,0 2,5 2.930,5 530,2 7,7 20,6 53,3 7,9 1.717,7 97,9 2.435,3 5.365,8
1.028,5
-
-
1.028,5
896,1
-
-
896,1
1,4 1.029,9
124,7 124,7
-
126,1 1.154,6
1,5 897,6
133,2 133,2
-
134,7 1.030,8
20
6,9
89,1
31,6
127,6
6,3
70,9
29,7
106,9
30 18 31/32 19
29,0 550,8 -
32,7 41,8 533,3 -
1,1 459,7 0,3
62,8 41,8 1.543,8 0,3
30,2 489,2 -
25,6 51,5 863,8 -
133,4 520,2 0,6
189,2 51,5 1.873,2 0,6
33
113,0
-
-
113,0
312,1
-
-
312,1
34 21
16,8 716,5 289,2 21,0 0,1 164,3 474,6 2.221,0
122,3 819,2 18,6 18,7 242,2 13,4 41,2 465,3 799,4 1.743,3
6,1 8,4 507,2 203,5 2,2 17,8 1,3 46,6 364,2 635,6 1.142,8
6,1 147,5 2.042,9 222,1 20,9 549,2 35,7 87,9 993,8 1.909,6 5.107,1
17,0 854,8 134,0 18,5 3,7 156,9 313,1 2.065,5
146,5 1.158,3 33,8 1,8 278,0 19,6 24,4 539,2 896,8 2.188,3
3,7 7,3 694,9 9,0 31,7 9,8 41,5 325,1 417,1 1.112,0
3,7 170,8 2.708,0 42,8 1,8 443,7 47,9 69,6 1.021,2 1.627,0 5.365,8
30 18 31/32 19 26 35
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 57
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.4: Gesegmenteerde kasstroomoverzicht - Operationele segmenten (Jaar afgesloten op 31 december) Toelichting Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Bedrijfsresultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Afschrijvingen van voertuigen voor activiteiten van rent-a-car en operationele leases Afschrijvingen van overige vaste elementen Afschrijving van Avis-licentierechten Afschrijvingen van overige immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill en overige vaste activa Niet-geldelijke operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten Overige niet-geldelijke posten Pensioenverplichtingen Overige geldelijke posten Netto ontvangsten/(betalingen) ivm voertuigen aangekocht met een “buy-back” overeenkomst
41
TOTALE KASSTROOM VAN DE PERIODE Reconciliatie met de balans Geldmiddelen aan het begin van het boekjaar Kasequivalenten aan het begin van het boekjaar Geldmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het boekjaar Totale kasstroom van de periode Omrekeningsverschillen Geldmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1). (2) Exclusief voertuigen met een “buy-back” overeenkomst.
56,2 -
208,6 -
329,8 -
Groep
zing
88,5 -
-147,6 1,3
150,9 -
91,8 1,3
5
70,6
114,2
-
184,8
66,9
115,1
-
182,0
12,8 1,0
14,9 13,7 4,8
55,7 21,7
83,4 13,7 27,5
12,1 0,2
17,1 21,7 3,4
48,8 19,0
78,0 21,7 22,6
9/13/15
-
0,6
-
0,6
-
226,1
-
226,1
5
-
135,7
-
135,7
-
192,3
-
192,3
-3,1 -0,1 -
-9,6 -1,5 1,8
59,7 -27,0 -
47,0 -28,6 1,8
1,1 -
5,9 -2,2 -5,6
57,1 -11,6 -
64,1 -13,8 -5,6
-
132,8
-
132,8
-
-289,4
-
-289,4
-153,7
-293,4
-
-447,1
-211,5
-491,5
-
-703,0
120,8
249,9
-
370,7
122,1
355,7
-
477,8
145,1 258,4 2,1 260,5
40,8 460,9 -12,0 448,9
15,2 333,9 -26,3 307,6
201,1 1.053,2 -36,2 1.017,0
-122,3 -42,9 -4,6 -47,5
4,5 6,8 -10,6 -3,8
-2,1 262,1 -17,7 244,4
-119,9 226,0 -32,9 193,1
-6,8
-10,9
-97,9
-115,6
-13,7
-26,3
-49,8
-89,8
0,1
0,6
3,0
3,7
2,5
0,6
2,5
5,6
-6,7
-10,3
-94,9
-111,9
-11,2
-25,7
-47,3
-84,2
9
-275,1
-
-
-275,1
-
-
-
-
9/12 25
26,7 -255,1
-0,4 -2,7 -13,4
-16,3 -2,8 -114,0
-16,7 21,2 -382,5
-11,6 -22,8
-1,9 5,6 -22,0
-44,5 -0,7 -92,5
-46,4 -6,7 -137,3
-1,4 216,4 -21,0 -16,5
-2,0 -54,3 -299,4 -71,2 -
-13,7 -74,4 -28,5 -
-3,4 -68,0 -157,4 -120,7 -16,5
-1,5 112,6 -24,8 -16,5
-53,5 147,9 -76,6 -
-17,4 -62,6 -36,4 -
-1,5 -70,9 197,9 -137,8 -16,5
75,4
-
-97,5
-22,1
-0,2
-
-2,8
-3,0
252,9
-426,9
-214,1
-388,1
69,6
17,8
-119,2
-31,8
258,3
8,6
-20,5
246,4
-0,7
-8,0
32,7
24,0
28 28
1,2 -
23,0 29,1
44,6 -
68,8 29,1
1,9 -
35,0 25,9
17,7 -
54,6 25,9
28
1,2
52,1
44,6
97,9
1,9
60,9
17,7
80,5
258,3 -
8,6 -0,1
-20,5 4,0
246,4 3,9
-0,7 -
-8,0 -0,8
32,7 -5,8
24,0 -6,6
259,5
60,6
28,1
348,2
1,2
52,1
44,6
97,9
Verkopen van voertuigen voor activiteiten (2) van rent-a-car en operationele leases Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten Betaalde belastingen Netto kasstroom uit de bedrijfsactiviteiten
Kasstroom uit de financieringsactiviteiten Netto aanschaffingen van eigen aandelen Terugbetaling van financiële leases verplichtingen Netto verandering in andere leningen Netto betaalde interesten Door de moedermaatschappij betaalde dividenden Door dochterondernemingen ontvangende/(betaalde) dividenden Netto kasstroom uit de financieringsactiviteiten
65,0 -
Groep
5 9 5
Aanschaffingen van voertuigen voor activiteiten (2) van rent-a-car en operationele leases
Kasstroom uit de investeringsactiviteiten Aanschaffingen van materiële vaste activa (excl. voertuigen) Verkopen van materiële vaste activa (excl. voertuigen) Netto investering in immateriële en materiële vaste activa Verwerving van belangen van aandeelhouders zonder zeggenschap Verwerving van dochterondernemingen Netto investering in overige financiële activa Netto kasstroom uit de investeringsactiviteiten
2008 (1)
2009
29
28
JAARREKENING
in miljoen EUR
58 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 3: GESEGMENTEERDE INFORMATIE (vervolg) Toelichting 3.5: Overige gesegmenteerde informatie - Operationele segmenten (Jaar afgesloten op 31 december) in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
327,4
130,0
butie Kapitaalinvesteringen
(1)
160,5
Groep
zing
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
543,8
116,4
butie 617,9
225,4
Groep
zing 885,6
(1) Kapitaalinvesteringen betreffen beide toevoegingen en aan aanschaffingen door bedrijfscombinaties inclusief goodwill.
Buiten de afschrijvingen van de activa van de segmenten (die voorgesteld worden in toelichting 5), zijn de kosten van operationele leases op “buy-back” overeenkomsten (ook voorgesteld in toelichting 5) en de kost voortvloeiend uit het langetermijn incentiveplan voor het management de andere materiële uitgaven in mindering gebracht bij de schatting van het resultaat van de segmenten. Toelichting 3.6: Geografische gesegmenteerde informatie (Jaar afgesloten op 31 december) De drie operationele segmenten van de groep opereren in drie belangrijke geografische gebieden, zijnde België (voornaamste markt voor het segment autodistributie), de rest van Europa en de rest van de wereld. in miljoen EUR
2009 België
Verkopen per segment aan externe klanten Vaste activa
(1)
(2)
Kapitaalinvesteringen
(3)
2008 Groep
België
(4)
Rest van
Rest van
Europa
de wereld
Rest van
Rest van
Europa
de wereld
Groep
2.419,6
2.792,4
1.057,7
6.269,7
2.625,7
2.944,4
931,1
6.501,2
477,4
1.854,0
485,4
2.816,8
577,7
1.786,3
468,5
2.832,5
167,6
369,9
80,4
617,9
231,3
577,8
76,5
885,6
(1) Gebaseerd op de geografische ligging van de klanten. (2) Vaste activa zoals gedefinieerd door IFRS 8, betreffen de goodwill, de andere immateriële vaste activa, de voertuigen, de overige materiële vaste activa, de vastgoedbeleggingen en de overige vaste vorderingen. (3) Kapitaalinvesteringen betreffen beide toevoegingen en aanschaffingen door bedrijfscombinaties inclusief goodwill. (4) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
TOELICHTING 4: VERKOPEN in miljoen EUR Nieuwe voertuigen
2009 1.929,7
2008
(1)
2.162,7
Tweedehandse voertuigen
117,0
114,0
Onderdelen en accessoires
149,4
141,5
Naverkoopactiviteiten door D’Ieteren Car Centers
51,6
51,4
D’Ieteren Sport
40,2
47,1
D’Ieteren Lease
143,2
139,4
Huuropbrengsten uit “buy-back” overeenkomsten Andere verkopen
2,2
3,0
20,5
20,3
Subtotaal autodistributie
2.453,8
2.679,4
Verhuuropbrengsten
1.159,6
1.311,3
233,1
354,4
Subtotaal autoverhuur
Vervreemding van voertuigen niet aan "buy-back" overeenkomsten onderworpen
1.392,7
1.665,7
Voertuigbeglazing
2.423,2
2.156,1
VERKOPEN (EXTERNE)
6.269,7
6.501,2
bestaande uit: verkoop van goederen
2.626,0
2.985,0
bestaande uit: verrichten van diensten
3.599,7
3.465,7
44,0
50,5
bestaande uit: royalty’s (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
Interestopbrengsten en dividenden (indien toepasbaar) worden opgenomen onder de netto financieringskosten (zie toelichting 6).
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 59
TOELICHTING 5: BEDRIJFSRESULTAAT Bedrijfsresultaat wordt verkregen na aftrek van: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie
Groep
(1)
Groep
zing
Inkopen en voorraadwijzigingen
-2.057,6
-279,6
-576,3
-2.913,5
-2.252,6
-416,5
-532,4
-3.201,5
Afschrijvingen van voertuigen
-70,6
-114,2
-
-184,8
-66,9
-115,1
-
-182,0
Afschrijvingen van overige vaste elementen (excl. vastgoedbeleggingen)
-11,8
-14,9
-55,7
-82,4
-11,6
-17,1
-48,8
-77,5
-1,0
-4,8
-11,1
-16,9
-0,2
-3,4
-11,1
-14,7
-
-135,7
-
-135,7
-
-192,3
-
-192,3
-
-51,3
-
-51,3
-
-55,2
-
-55,2
-
-120,9
-106,2
-227,1
-
-119,7
-93,5
-213,2 -6,7
Afschrijvingen van de immateriële vaste activa (excl. waardeaanpassingen - zie toelichting 9) Operationele leasingkosten op “buy-back” overeenkomsten Voorwaardelijke operationele leasebetalingen
(2)
Overige operationele leasebetalingen Waardevermindering op voorraden
2,0
-
-2,1
-0,1
-6,9
-
0,2
Netto winst (verlies) op voertuigen
5,4
1,1
-
6,5
5,2
-10,3
-
-5,1
-124,5
-260,9
-831,6
-1.217,0
-119,8
-283,0
-786,4
-1.189,2
Personeelskosten (zie toelichting 36) Onderzoek- en ontwikkelingskosten Overige
-
-
-1,4
-1,4
-
-
-3,0
-3,0
-125,4
-299,2
-619,3
-1.043,9
-138,2
-337,9
-499,9
-976,0
-5,2
-8,8
-1,6
-15,6
-2,8
-2,4
-0,4
-5,6
-0,5
-
-
-0,5
-0,5
-
-
-0,5
-
-
-
-
-0,1
-
-
-0,1
0,5
-0,1
-2,4
-2,0
0,2
-0,1
-6,9
-6,8
-5,2
-8,9
-4,0
-18,1
-3,2
-2,5
-7,3
-13,0 1,9
Overige bedrijfskosten: Waardeverminderingen op vorderingen Kosten verbonden met vastgoedbeleggingen: Afschrijvingen Bedrijfskosten
(3)
Overige Subtotaal overige bedrijfskosten Overige bedrijfsopbrengsten: Winst op materiële vaste activa Huurinkomen uit vastgoedbeleggingen
(4)
Overige Subtotaal overige bedrijfsopbrengsten Subtotaal courante elementen Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen (zie toelichting 9) NETTO BEDRIJFSKOSTEN
-
-
-
-
1,9
-
-
0,6
-
-
0,6
0,7
-
-
0,7
0,1
-
-
0,1
0,7
-
-
0,7
0,7
-
-
0,7
3,3
-
-
3,3
-2.388,0
-1.289,3
-2.207,7
-5.885,0
-2.590,9
-1.553,0
-1.982,2
-6.126,1
-0,8
-47,2
-6,9
-54,9
-
-260,3
-23,0
-283,3
-2.388,8
-1.336,5
-2.214,6
-5.939,9
-2.590,9
-1.813,3
-2.005,2
-6.409,4
(1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1). (2) Voorwaardelijke leasebetalingen vloeien hoofdzakelijk voort uit de agentschappen voor de huur van voertuigen in luchthavens en zijn meestal gebaseerd op de verkopen van de individuele agentschappen. (3) Het bedrag in zijn geheel betreft vastgoedbeleggingen die huurinkomen hebben opgeleverd. (4) Bevat geen voorwaardelijke leasebetalingen.
JAARREKENING
Courante elementen:
60 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 6: NETTO FINANCIERINGSKOSTEN Netto financieringskosten bestaan uit de volgende elementen: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
Auto-
Auto-
Voertuig-
distri-
verhuur
begla-
distri-
verhuur
begla-
zing
butie
butie
Groep
Groep
zing
Courante elementen: Financiële kosten: Interestkosten Transfer van waardeaanpassingen Courante interestkosten Overige financiële kosten Subtotaal financiële kosten Financiële opbrengsten Courante netto financieringskosten
-20,2
-61,7
-25,9
-107,8
-29,2
-77,6
-37,2
-3,5
-7,6
-3,9
-15,0
-0,2
0,5
0,3
-144,0 0,6
-23,7
-69,3
-29,8
-122,8
-29,4
-77,1
-36,9
-143,4
-0,2
-
-
-0,2
-0,3
-
-
-0,3
-23,9
-69,3
-29,8
-123,0
-29,7
-77,1
-36,9
-143,7
0,8
1,0
1,3
3,1
1,8
2,0
3,3
7,1
-23,1
-68,3
-28,5
-119,9
-27,9
-75,1
-33,6
-136,6
-
-
-
-
-
-
-
-
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen (zie toelichting 9): Ongebruikelijke elementen Waardeaanpassingen op financiële instrumenten: (1)
-2,1
-2,3
-2,8
-7,2
2,2
-18,4
-4,2
-20,4
Transfer naar courante elementen
3,5
7,6
3,9
15,0
0,2
-0,5
-0,3
-0,6
Subtotaal winsten (verliezen) op netto reële waarde van (1) derivaten
1,4
5,3
1,1
7,8
2,4
-18,9
-4,5
-21,0
Winsten (Verliezen) op bruto reële waarde van derivaten
Wisselkoerswinsten (verliezen) op nettoschuld Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen NETTO FINANCIERINGSKOSTEN
-
-2,5
-
-2,5
-
-0,5
-
-0,5
1,4
2,8
1,1
5,3
2,4
-19,4
-4,5
-21,5
-21,7
-65,5
-27,4
-114,6
-25,5
-94,5
-38,1
-158,1
(1) De verandering van de bruto reële waarde van derivaten stemt overeen met de verandering in de waarde van de derivaten tussen het begin en het einde van de periode. Veranderingen in de netto reële waarde van derivaten stemt overeen met de verandering in de bruto reële waarde zonder rekening te houden met de verworven kasstromen van de periode.
TOELICHTING 7: ENTITEITEN VERWERKT VOLGENS DE “EQUITY”-METHODE In de groep bestaan er vier entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode. D’Ieteren Vehicle Trading n.v. is een geassocieerde onderneming voor 49% die diensten inzake financiële leases verricht voor klanten van het segment autodistributie. Op jaareinde bestaat het deel van het segment autodistributie in die geassocieerde onderneming uit: in miljoen EUR Aandeel in bruto activa Aandeel in bruto verplichtingen
2009
2008
37,1
32,1
-33,8
-29,5
Aandeel in netto activa
3,3
2,6
Aandeel in de verkopen
11,3
9,3
0,7
0,7
Aandeel in winst (verlies)
Mercury Car Rental Ltd is een geassocieerde onderneming van Avis Europe plc voor 33% die instaat voor verhuringen op korte termijn in India onder het merk Avis. Tijdens het jaar, heeft Avis Europe verder geïnvesteerd in zijn Indiase geassocieerde onderneming voor een contante vergoeding van EUR 0,4 miljoen. Geen goodwill ontstond uit die investering. Het aandeel van Avis Europe plc in de netto activa bleef ongewijzigd op 33%. Op het einde van het jaar bestaat het deel van het segment autoverhuur in die geassocieerde onderneming uit: in miljoen EUR Aandeel in bruto activa (incl. goodwill)
2009
2008
3,4
3,1
-2,6
-2,6
Aandeel in netto activa
0,8
0,5
Aandeel in de verkopen
3,7
3,8
-0,3
0,1
Aandeel in bruto verplichtingen
Aandeel in winst (verlies)
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 61
TOELICHTING 7: ENTITEITEN VERWERKT VOLGENS DE “EQUITY”-METHODE (vervolg)
in miljoen EUR
2009
2008
Aandeel in vaste activa (incl. goodwill)
27,4
25,0
Aandeel in vlottende activa
4,7
5,8
Aandeel in langlopende verplichtingen
-
-0,7
Aandeel in kortlopende verplichtingen
-20,7
-18,4
Aandeel in netto activa
11,4
11,7
Aandeel in de verkopen
19,9
13,5
0,4
0,3
Aandeel in winst (verlies)
In 2008 heeft Avis Europe plc geïnvesteerd in een Franse joint venture, OKIGO, voor een contante vergoeding van EUR 0,1 miljoen. Het deel van het segment autoverhuur van 50% van de netto aangeschaft verplichtingen was EUR 0,6 miljoen.
TOELICHTING 8: BELASTINGLASTEN Belastinglasten bestaan uit de volgende elementen: in miljoen EUR
Actuele belastingen van het boekjaar Actuele belastingen van vorige boekjaren Verandering in de uitgestelde belastingen Belastinglasten bestaande uit: courante elementen bestaande uit: ongebruikelijke elementen en bestaande uit :waardeaanpassingen (zie toelichting 9)
2009 Autodistributie -0,3 0,6 -2,7 -2,4 -1,7
Autoverhuur
-0,7
2008 Groep
-19,9 19,9 -10,4
Voertuigbeglazing -35,4 0,8 4,0 -30,6 -31,9
Autoverhuur
-55,6 1,4 21,2 -33,0 -44,0
Autodistributie -1,9 -0,8 -2,3 -5,0 -2,0
10,4
1,3
Groep
4,2 55,2 59,4 -16,2
Voertuigbeglazing -17,8 -2,9 2,0 -18,7 -28,5
11,0
-3,0
75,6
9,8
82,4
-15,5 -3,7 54,9 35,7 -46,7
In 2008, in het segment autoverhuur, begreep de verandering in de uitgestelde belastingen een bedrag van EUR 66,9 miljoen in verband met het bijzondere waardeverminderingsverlies van de Avis-licentierechten (zie toelichtingen 13 en 21). Het verband tussen de belastinglasten en het boekhoudkundige resultaat wordt hieronder verklaard: in miljoen EUR
Resultaat vóór belastingen Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%)
2009 Autodistributie 43,3
Autoverhuur
2008 Groep
-9,3
Voertuigbeglazing 181,2
Autoverhuur
215,2
Autodistributie 63,0
Groep
-242,1
Voertuigbeglazing 112,8
-66,3
-14,7
3,2
-61,6
-73,1
-21,4
82,3
-38,3
22,6
Verzoenende elementen (som van alle elementen hieronder geïdentificeerd door (a) en (b))
12,3
-3,2
31,0
40,1
16,4
-22,9
19,6
13,1
Belastinglasten op resultaat vóór belastingen
-2,4
-
-30,6
-33,0
-5,0
59,4
-18,7
35,7
JAARREKENING
Anji Car Rental and Leasing Company Ltd en OKIGO zijn joint ventures van Avis Europe plc voor 50% die instaat voor verhuringen op korte termijn onder het merk Avis respectievelijk in China en in Frankrijk. Op jaareinde bestaat het deel van het segment autoverhuur in deze joint ventures uit:
62 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 8: BELASTINGLASTEN (vervolg) De verzoenende elementen worden hieronder opgesomd: in miljoen EUR
2009
Courant resultaat vóór belastingen Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%)
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
42,7
35,1
187,0
-14,5
-12,0
-63,6
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
264,8
60,6
37,6
140,3
238,5
-90,1
-20,6
-12,8
-47,7
-81,1
Verschil in belastingpercentage
(a)
-
6,4
-1,8
4,6
-
7,3
-5,7
1,6
Permanente verschillen
(a)
29,1
0,1
25,5
54,7
27,3
-2,7
23,7
48,3
Gebruik van fiscale verliezen
(a)
-
1,5
1,4
2,9
0,4
-
3,7
4,1
Overige tijdelijke verschillen
(a)
0,1
-
-
0,1
0,1
-
-
0,1
Aanpassingen mbt vorige boekjaren
(a)
0,9
1,8
-5,9
-3,2
0,1
3,4
-1,7
1,8
Niet erkende uitgestelde belastingvorderingen
(a)
-17,0
-9,0
-1,2
-27,2
-6,7
-11,1
-1,1
-18,9
Opname van aanvankelijk niet erkende uitgestelde belastingvorderingen
(a)
1,0
-
13,7
14,7
-
-
-
-
Impact van de dividenden
(a)
-1,0
-
-
-1,0
-1,3
-
-
-1,3
Overige
(a)
-0,3
0,8
-
0,5
-1,3
-0,3
0,3
-1,3
Belastinglasten op courant resultaat vóór belastingen
-1,7
-10,4
-31,9
-44,0
-2,0
-16,2
-28,5
-46,7
Reëel belastingpercentage op het courante resultaat vóór belastingen
4%
30%
17%
17%
3%
43%
20%
20%
Ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in courant resultaat vóór belastingen
0,6
-44,4
-5,8
-49,6
2,4
-279,7
-27,5
-304,8
-0,2
15,1
2,0
16,9
-0,8
95,1
9,3
103,6
Belasting tegen het Belgische vennootschapsbelastingpercentage (33,99%) Verschil in belastingpercentage
(b)
-
-1,8
-0,7
-2,5
-
-11,3
0,5
-10,8
Permanente verschillen
(b)
-
-0,3
-
-0,3
-
0,1
-
0,1
Gebruik van fiscale verliezen
(b)
-
-0,2
-
-0,2
-
-
-
-
Aanpassingen mbt vorige boekjaren
(b)
-
-
-
-
-
0,1
-
0,1
Niet erkende uitgestelde belastingvorderingen
(b)
-0,5
-4,9
-
-5,4
-2,2
-7,7
-
-9,9
Overige
(b)
-
2,5
-
2,5
-
-0,7
-
-0,7
-0,7
10,4
1,3
11,0
-3,0
75,6
9,8
82,4
Belastinglasten op ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in courant resultaat vóór belastingen
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN Resultaat van de periode Courant resultaat na belastingen (“courant PAT”) bestaat uit het resultaat uit voortgezette activiteiten, zoals voorgesteld in de winsten verliesrekening (of het resultaat van de periode wanneer er geen bedrijfsactiviteit beëindigd wordt), exclusief ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen zoals gedefinieerd in toelichting 2, en exclusief hun impact op de belastingen. Courant resultaat vóór belastingen (“courant PBT”) bestaat uit het resultaat vóór belastingen, zoals voorgesteld in de winst- en verliesrekening, exclusief ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen zoals gedefinieerd in toelichting 2. Courant PAT, groepsaandeel, en courant PBT, groepsaandeel, sluiten het aandeel van de aandeelhouders zonder zeggenschap uit in het courante PAT en het courante PBT. Het courante resultaat is een prestatie-indicator niet gedefinieerd door de IFRS-normen. De groep beschouwt het courante resultaat niet als een alternatief voor financiële waarderingen bepaald in overeenstemming met IFRS. Het courante resultaat zoals weergegeven door de groep kan verschillen van gelijkaardige waarderingen van andere vennootschappen. De groep maakt gebruik van het concept “courant resultaat” om haar onderliggende prestatie uit te drukken.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 63
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN (vervolg) in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
43,3
-9,3
181,2
-1,4 (a) -
-1,3 (b) 2,5 (c)
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
215,2
63,0
-242,1
112,8
-12,2 2,5
-2,4 (a) -
5,7 (b) 0,5 (c)
11,9 (g) -
1,5 (d)
-
1,5
-
21,7
-
223,0
Van het resultaat vóór belastingen tot het courante PBT, groepsaandeel: Resultaat vóór belastingen
-66,3
Waardeaanpassingen van financiële instrumenten Omrekeningsverschillen Bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill
-
Afschrijving van de Avis-licentierechten
-
Bijzondere waardeverminderingsverliezen van Avis-licentierechten
-
- (e)
Afschrijving van de klantencontracten
-
-
Afschrijving van merken met een beperkte gebruiksduur
-
-
Overige ongebruikelijke elementen Courant PBT Belangen zonder zeggenschap in courant PBT Courant PBT, groepsaandeel
0,8 42,7 0,2 42,9
- (d) 13,7
29,5 (f) 35,1 -14,2 20,9
-9,5 (g) -
15,2 0,5
-
-
-
-
13,7
-
-
-
-
5,4 (h)
5,4
-
-
5,2 (h)
5,2
5,2 (i)
5,2
-
-
2,7 (i)
2,7
4,7 (j) 187,0 -36,6 150,4
35,0 264,8 -50,6 214,2
60,6 60,6
7,7 (j) 140,3 -31,7 108,6
35,0 238,5 -46,8 191,7
150,4
214,2
60,6
108,6
191,7
21,7 223,0 (e)
27,3 (f) 37,6 -15,1 22,5
Van courant PBT, groepsaandeel, tot courant PAT, groepsaandeel: Courant PBT, groepsaandeel Aandeel van de groep in het courante resultaat van entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
42,9
20,9
22,5
0,7
0,1
-
0,8
0,7
0,2
-
0,9
Belasting op courant PBT, groepsaandeel
-1,7
-6,2
-24,3
-32,2
-2,0
-9,7
-21,9
-33,6
Courant PAT, groepsaandeel
41,9
14,8
126,1
182,8
59,3
13,0
86,7
159,0
Courant PAT, groepsaandeel
41,9
14,8
126,1
182,8
59,3
13,0
86,7
159,0
Courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij
41,9
14,8
126,1
182,8
59,3
13,0
86,7
159,0
Van courant PAT, groepsaandeel, tot courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij:
Autodistributie (a) Netto financieringskosten omvatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van EUR 1,4 miljoen (2008: EUR 2,4 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. Autoverhuur (b) Netto financieringskosten en commerciële en administratieve kosten bevatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van respectievelijk EUR 5,3 miljoen (2008: EUR -18,9 miljoen) en EUR -4,0 miljoen (2008: EUR 13,2 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. (c) Het wisselkoersverlies op de nettoschuld, voorgesteld in netto financieringskosten, bedraagt EUR -2,5 miljoen (2008: EUR -0,5 miljoen). (d) In de loop van het vorige jaar, boekte Avis Europe een bijzonder waardeverminderingsverlies op de goodwill voortvloeiend uit de overname van bepaalde licentiehouders in Nederland. Dit volgde op een herwaardering van de activiteit in verband met de hieronder vermelde herstructurering (zie punt f). (e) In het vorige jaar, had de Raad van bestuur van de moedermaatschappij de boekwaarde van zijn investering in Avis Europe bestudeerd in overeenstemming met de vereisten van IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa”. Deze bestudering leidde tot de conclusie dat de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid verminderd zou moeten worden tot zijn bedrijfswaarde. Het resulterende bijzondere waardeverminderingsverlies werd volledig toegerekend aan de waarde van de Avis-licentierechten. Ten gevolge, werd een bijzonder bruto waardeverminderingsverlies van EUR 223,0 miljoen erkend (in overige bedrijfskosten). Zie toelichting 13 van onze geconsolideerde jaarrekening 2008 voor andere elementen die bekendgemaakt moeten worden volgens IAS 36.
JAARREKENING
Min: ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen in het resultaat vóór belastingen:
64 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 9: ONGEBRUIKELIJKE ELEMENTEN EN WAARDEAANPASSINGEN (vervolg) (f) Overige ongebruikelijke elementen van het segment autoverhuur worden hieronder beschreven: - Herstructureringskosten voor EUR 14,0 miljoen werden geboekt in het jaar. Dit weerspiegelt de rationalisering van de activiteiten, die het jaar voordien van start ging. Deze rationalisering omvatte afvloeiingen in de hoofdzetel, de sluiting van bepaalde verhuurkantoren met lage bijdrage en voorzieningen voor leegstaande gebouwen na de verhuizing van de hoofdzetel van het VK naar het hoofdkantoor van Avis Europe. Het jaar voordien werden EUR 27,6 miljoen herstructureringskosten geboekt in het kader van een afvloeiingsprogramma dat in december 2007 van start ging. Die herstructureringskosten worden in overige bedrijfskosten en in de commerciële en administratieve kosten voorgesteld; - Avis Europe besliste in de loop van het jaar om de corporate activiteiten van Budget te combineren met de respectieve activiteiten van Avis. Er werden EUR 7,8 miljoen herstructureringskosten geboekt met betrekking tot afvloeiingen, de rationalisering van bepaalde verhuurkantoren ter weerspiegeling van de synergieën met Avis, en de voorzieningen voor leegstaande gebouwen. Die herstructureringskosten worden in overige bedrijfskosten en in de commerciële en administratieve kosten voorgesteld; - In de loop van het jaar legde Avis Europe zich toe op de ontwikkeling en de voorbereiding van een structuur voor een eventuele effectisering van zijn vloot, waarvoor juridische en andere kosten betaalt werden (EUR 7,8 miljoen in de commerciële en administratieve kosten voorgesteld); - De activiteiten met betrekking tot de gesloten Centrus activiteit blijven vooruitgang boeken met de inning van de overblijvende vorderingen. Het resulteerde in een bijkomende ongebruikelijke krediet van EUR 0,1 miljoen (2008: EUR 0,3 miljoen). Die ongebruikelijke opbrengsten worden in overige bedrijfsopbrengsten voorgesteld. In het vorige jaar heeft Avis Europe een ongebruikelijke opbrengst geboekt van EUR 1,3 miljoen om de definitieve regeling van een garantievoorziening die in 2007 geboekt werd in verband met de verkoop van zijn dochteronderneming in Griekenland te weerspiegelen. Deze ongebruikelijke opbrengst werd in beëindigde bedrijfsactiviteiten voorgesteld. Voertuigbeglazing (g) Netto financieringskosten en de kosten van verkopen bevatten waardeaanpassingen op financiële instrumenten voor een bedrag van respectievelijk EUR 1,1 miljoen (2008: EUR -4,5 miljoen) en EUR 8,4 miljoen (2008: EUR -7,4 miljoen) als gevolg van schommelingen in de netto reële waarde van derivaten. (h) In het kader van de overnames in de VS (Diamond, Safelite en Cindy Rowe), werden de klantencontracten als immaterieel vaste activa met beperkte gebruiksduur erkend. De afschrijvingen voor 2009 (in de commerciële en administratieve kosten) bedroegen EUR 5,4 miljoen (2008: EUR 5,2 miljoen). (i) Commerciële en administratieve kosten omvatten de afschrijvingen van merken in de VS met beperkte gebruiksduren (AUTO GLASS SPECIALISTS® en ELITE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2005, alsook de merken DIAMOND TRIUMPH GLASSTM en CINDY ROWE AUTO GLASSTM respectievelijk aangeschaft in juni en december 2008) die EUR 5,2 miljoen bedroegen (2008: EUR 2,7 miljoen). (j) Overige ongebruikelijke elementen van het segment voertuigbeglazing worden hieronder beschreven: - Herstructureringskosten voor EUR 4,7 miljoen (in overige bedrijfskosten) werden geboekt voor herstructurering van de activiteiten in de VS. In 2008 werden herstructureringskosten voor EUR 9,9 miljoen (in overige bedrijfskosten) opgenomen. - In 2008 werd een ongebruikelijk krediet voor EUR 2,2 miljoen (in overige bedrijfsopbrengsten) opgenomen na de gedeeltelijke terugneming van een voorziening voor verlieslatend huurcontract voor een leegstand gebouw dat in 2007 geboekt werd. Kasstromen De lijn “verwerving van belangen van aandeelhouders zonder zeggenschap” resulteert uit de uitoefening door Cobepa op 1 september 2009 van zijn verkoopopties van 16,35% van het aandelenkapitaal van Belron. Vervolgens zijn de groep en Cobepa respectievelijk aandeelhouder voor 93,73% en 0% van Belron. De lijn “verwerving van dochterondernemingen” bevat voor de periode tot 31 december 2009, onder andere, de bedrijfscombinaties weergegeven in toelichting 12.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 65
Het resultaat per aandeel (“EPS”) en het resultaat per aandeel uit voortgezette bedrijfsactiviteiten (“Voortgezette EPS”) worden hierboven vermeld, in de geconsolideerde winst- en verliesrekening. Het gewone resultaat en het verwaterde resultaat per aandeel zijn gebaseerd op het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij (gebaseerd op het resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij voor de voortgezette EPS), na aanpassing mbt de winstaandelen (elk winstaandeel heeft een stemrecht en geeft recht op een dividend dat gelijk is aan één achtste van het dividend van een gewoon aandeel). Courante EPS en courante voortgezette EPS, die geen ongebruikelijke elementen en waardeaanpassingen bevatten zoals gedefinieerd in toelichting 9, worden gegeven om de onderliggende prestatie te onderstrepen. Het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen in omloop voor de periode wordt in de onderstaande tabel weergegeven. De groep heeft opties op gewone aandelen van de moedermaatschappij en van Avis Europe plc toegekend aan werknemers. Zulke opties vormen de enige bron van potentiële verwatering van de gewone aandelen. De opties op gewone aandelen van Avis Europe plc hadden geen effect op de resultaten per aandeel noch in 2008 noch in 2009 ofwel aangezien de uitoefenprijs van de opties hoger is gebleven dan de heersende marktprijs van de aandelen ofwel omdat de voorwaarden aan dewelke de uitoefening van die opties onderworpen werden niet gehaald werden op het einde van het jaar. De opties op de gewone aandelen van de moedermaatschappij vermeerderden het gewogen gemiddelde aantal aandelen van de moedermaatschappij in 2008 en 2009 aangezien sommige uitoefenprijzen van opties lager dan de marktprijs van de aandelen waren. Die opties zijn verwaterend. De berekening van het gewone of verwaterde EPS ziet eruit als volgt:
Resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Aanpassing mbt de winstaandelen Teller voor EPS (in miljoen EUR)
(a)
Courant resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Aanpassing mbt de winstaandelen Teller voor courante EPS (in miljoen EUR)
(b)
2009
2008
158,5
32,2
-1,7
-0,3
156,8
31,9
182,8
159,0
-2,1
-1,8
180,7
157,2
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
183,0
-29,5
Aandeel van belangen zonder zeggenschap in het resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
-24,5
60,9
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten
158,5
31,4
Aanpassing mbt de winstaandelen Teller voor voortgezette EPS (in miljoen EUR)
(c)
-1,7
-0,3
156,8
31,1
Courant resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
221,6
192,9
Aandeel van belangen zonder zeggenschap in het courante resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten
-38,8
-33,9
Courant resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigenvermogensinstrumenten (“Courant PAT, groepsaandeel” zoals gedefinieerd in toelichting 9)
182,8
159,0
Aanpassing mbt de winstaandelen
-2,1
-1,8
Teller voor courante voortgezette EPS (in miljoen EUR)
(d)
180,7
157,2
Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen voor de periode
(e)
5.428.841
5.439.276
Aanpassing mbt de aandelenoptieplannen Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen in rekening genomen voor het verwaterde EPS
(f)
9.027
7.698
5.437.868
5.446.974
Resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Gewoon per aandeel (in EUR)
(a)/(e)
28,88
5,86
Verwaterd per aandeel (in EUR)
(a)/(f)
28,83
5,86
Gewoon courant per aandeel (in EUR)
(b)/(e)
33,29
28,90
Verwaterd courant per aandeel (in EUR)
(b)/(f)
33,23
28,86
Resultaat van de voortgezette bedrijfsactiviteiten toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten Gewoon voortgezet per aandeel (in EUR)
(c)/(e)
28,88
5,72
Verwaterd voortgezet per aandeel (in EUR)
(c)/(f)
28,83
5,71
Gewoon courant voortgezet per aandeel (in EUR)
(d)/(e)
33,29
28,90
Verwaterd courant voortgezet per aandeel (in EUR)
(d)/(f)
33,23
28,86
JAARREKENING
TOELICHTING 10: RESULTAAT PER AANDEEL
66 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 11: GOODWILL in miljoen EUR
2009
2008
Boekwaarde op 1 januari
852,0
786,6
Toevoegingen
15,2
35,3
Vermeerdering voortvloeiend uit de verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap (zie toelichting 33)
71,0
37,6
Bijzondere waardeverminderingsverliezen Aanpassingen Omrekeningsverschillen Boekwaarde op 31 december
-
-1,5
-1,5
-0,6
3,1
-5,4
939,8
852,0
De toevoegingen voortvloeiend uit de bedrijfscombinaties die in de periode hebben plaatsgevonden worden gedetailleerd in toelichting 12. De vermeerdering voortvloeiend uit de verkoopopties bevat de bijkomende goodwill in verband met de uitoefening door Cobepa op 1 september 2009 van zijn verkoopopties (16,35% van het aandelenkapitaal van Belron) en de bijkomende goodwill erkend op het jaareinde om de veranderingen in de uitoefenprijs van de resterende opties toegestaan aan de aandeelhouders zonder zeggenschap en de boekwaarde van de desbetreffende belangen zonder zeggenschap weer te geven (zie toelichting 33). De aanpassingen komen voort uit de verdere wijzigingen in de reële waarde van de netto activa (voornamelijk de erkenning in de VS van de immateriële activa met beperkte gebruiksduren – zie toelichting 13) aangeschaft in 2008 door het segment voertuigbeglazing. In 2008, komen de aanpassingen voort uit de verdere wijzigingen van uitgestelde betalingen met betrekking tot de het segment voertuigbeglazing in 2007 in verband met de overname van belangen zonder zeggenschap in zijn filiaal in Brazilië en de reële waarde van de netto activa van Safelite aangeschaft in 2007. Overeenkomstig de vereisten van IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa”, heeft de groep een herziening van de boekwaarde van de goodwill en de overige immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren (zie toelichting 13) uitgevoerd op ieder jaareind. De herziening voor bijzondere waardeverminderingsverliezen, gebaseerd op de berekening van de bedrijfswaarde, werd uitgevoerd om te verzekeren dat de boekwaarde van de activa van de groep is opgenomen tegen een bedrag dat niet hoger is dan zijn realiseerbare waarde, zijnde de hoogste waarde van (i) de reële waarde minus de verkoopkosten en (ii) de bedrijfswaarde. De bijzondere waardeverminderingsverliezen van 2008 ontstonden in het segment autoverhuur (zie toelichting 9). Bij de bepaling van de bedrijfswaarde heeft de groep de contante waarde berekend van de geraamde toekomstige kasstromen die zouden kunnen voortvloeien uit het constante gebruik van de activa en daarvoor een disconteringsvoet vóór belastingen tussen 7% en 9% (2008: tussen 7% en 9%) gebruikt. De gebruikte disconteringsvoet is gebaseerd op de gewogen gemiddelde kost van kapitaal van elk segment met bijhorende aanpassing voor de relevante risico’s verbonden met de activiteiten. Geraamde toekomstige kasstromen zijn gebaseerd op langetermijn plannen (d.w.z. over 4 tot 5 jaar) voor alle kasstroomgenererende eenheden, met extrapolatie voor de komende jaren op basis van groeipercentages op lange termijn voor de individuele kasstroomgenererende eenheden. Dit groeipercentage wordt vastgelegd tussen 2% en 4% (2008: tussen 2% en 4%) voor de meeste eenheden, inclusief degene die de belangrijkste goodwill en immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren bevatten. Toekomstige kasstromen zijn ramingen die waarschijnlijk herzien zullen worden in toekomstige perioden als de onderliggende veronderstellingen veranderen. De belangrijkste veronderstellingen die de waarde van de goodwill en van de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren ondersteunen bevatten langetermijn interestvoeten en andere marktgegevens. In het geval dat die veronderstellingen ongunstig variëren in de toekomst, zou de bedrijfswaarde van de goodwill en de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren kunnen verminderen en lager worden dan hun boekwaarde. Op basis van actuele waarderingen, blijkt er voldoende ruimte om een normale variatie van de onderliggende veronderstellingen te kunnen absorberen.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 67
TOELICHTING 11: GOODWILL (vervolg) De toerekening van de goodwill aan kasstroomgenererende eenheden wordt hieronder beschreven (de toerekening van de overige immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren wordt gegeven in toelichting 13): in miljoen EUR
2009
2008
Autodistributie
2,6
2,6
Frankrijk
0,2
0,2
Subtotaal autoverhuur
0,2
0,2
Autoverhuur
Verenigd Koninkrijk
96,5
96,4
Frankrijk
64,8
64,8
Italië
54,2
54,2
Duitsland
47,8
47,8
Canada
37,4
34,2
Nederland
29,1
29,1
België
27,1
27,1
Australië
24,8
24,8
117,3
110,6
15,7
15,7
Noorwegen
6,9
6,9
Nieuw-Zeeland
6,4
6,4
Griekenland
3,8
3,8
Verenigde Staten Spanje
Zweden
4,0
3,9
Zwitserland
2,0
2,2
Portugal
1,2
1,2
Denemarken
5,2
4,9
21,2
15,7
Brazilië China
1,0
-
Niet toegerekend
370,6
299,5
Subtotaal voertuigbeglazing
937,0
849,2
GROEP
939,8
852,0
Het niet toegerekende bedrag in het segment voertuigbeglazing vloeit voort uit de overname van Belron door de groep in 1999, uit de transacties aangegaan met de aandeelhouders zonder zeggenschap van Belron sedert 1999 en uit de erkenning van de verkoopopties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap van Belron als gevolg van de invoering van IAS 32 vanaf 1 januari 2005 (zie toelichting 33).
TOELICHTING 12: BEDRIJFSCOMBINATIES Gedurende de periode heeft de groep de volgende overnames uitgevoerd (enkel in het segment voertuigbeglazing): -
Op 31 maart 2009, heeft Belron 100% van het kapitaal van 3091-6266 Québec Inc., die 3 servicepunten in Canada beheert, overgenomen; Op 4 juni 2009, heeft Belron de netto activa van Jose V Moncho Climent (Autocristal Panoramic), die een servicepunt in Spanje beheert, overgenomen; Op 19 juni 2009, heeft Belron 100% van het kapitaal van Couture Vitres D’Auto Inc., die een servicepunt in Canada beheert, overgenomen; Op 1 september 2009, heeft Belron 100% van het kapitaal van Qingdao Xinghuo Automotive Glass Company Ltd., die een servicepunt in China beheert, overgenomen; Op 30 september 2009, heeft Belron de netto activa van Auto Glass Center Inc. en van Alliance Claims Solutions, die 78 servicepunten in de VS beheren, overgenomen; Op 19 november 2009, heeft Belron de netto activa van Parauto Auto Vidros e Acessórios Ltda, die 2 servicepunten in Brazilië beheert, overgenomen.
JAARREKENING
Voertuigbeglazing
68 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 12: BEDRIJFSCOMBINATIES (vervolg) De verkopen voortvloeiend uit deze overnames bedragen circa EUR 11 miljoen (circa EUR 39 miljoen als deze op de eerste dag van de periode had plaatsgevonden). De resultaten voortvloeiend uit deze overnames (zelfs als ze op de eerste dag van de periode hadden plaatsgevonden) worden niet als materieel beschouwd voor de groep en worden bijgevolg niet apart bekendgemaakt. De overnamemethode werd toegepast voor die overnames. De groep zal de herziene versie van de IFRS-norm 3 “Bedrijfscombinaties” toepassen vanaf 1 januari 2010. De details van de netto verworven activa, goodwill en vergoeding van de overnames worden hieronder beschreven: in miljoen EUR
Boek-
Aan-
Voorlopige
waarde
(1)
reële
passing
waarde
Overige materiële vaste activa
2,1
-
(2)
2,1
Voorraden
1,8
-
1,8
Handelsvorderingen en overige vorderingen
3,1
-
3,1
Geldmiddelen en kasequivalenten Handelsschulden en nog te betalen posten Netto verworven activa
0,1
-
0,1
-4,9
-
-4,9
2,2
-
2,2
Goodwill (zie toelichting 11)
15,2
VERGOEDING
17,4
Uitsplitsing van de vergoeding: Contante betaling
13,0
Uitgestelde betalingen
3,5
Kosten verbonden met de overnames
0,9 17,4
(1) Reële waarde en aanpassingen van de grondslagen voor de financiële verslaggeving. (2) De aangegeven reële waarden zijn voorlopig aangezien het integratieproces van de verworven entiteiten en hun activiteiten nog aan de gang is.
De goodwill op de overnames van 2008 werd verminderd met EUR 1,5 miljoen, wat aanpassingen aan de reële waarde van de initiële waarderingen weergegeven in toelichting 12 van de geconsolideerde jaarrekening 2008 weerspiegelt. Deze vermindering komt voort uit veranderingen in de reële waarde van de netto verworven activa. De bedrijfscombinaties die plaatsvonden in het segment voertuigbeglazing na de balansdatum maar voor deze geconsolideerde jaarrekening werden goedgekeurd voor uitvoering (zie toelichting 44).
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 69
TOELICHTING 13: OVERIGE IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De goodwill wordt geanalyseerd in toelichting 11. Alle overige immateriële vaste activa hebben beperkte gebruiksduren, tenzij anders gespecificeerd. in miljoen EUR
Avis-
Andere
Merken
Klanten-
Computer
Immate-
licentie-
licenties
(met
contracten
software
riële
rechten
en gelijk-
beperkte en
vaste
aardige
onbepaalde
activa in
rechten
gebruiks-
ontwikkeling
Overige
Totaal
Bruto bedrag op 1 januari 2009 Gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari 2009 Boekwaarde op 1 januari 2009
711,5
0,4
337,8
51,8
105,0
1,9
0,3
1.208,7
-331,5
-0,4
-2,6
-9,8
-59,9
-
-0,3
-404,5
380,0
-
335,2
42,0
45,1
1,9
-
804,2
Toevoegingen: Interne ontwikkeling
-
-
-
-
-
0,9
-
0,9
Apart aangeworven elementen
-
-
-
-
13,3
-
-
13,3
-
-
-
-
-1,3
-
-
-1,3
-13,7
-
-5,2
-5,4
-16,9
-
-
-41,2
Vervreemdingen Afschrijvingen Transfer van (naar) een andere categorie
-
-
1,1
0,7
2,8
-2,8
-
1,8
Omrekeningsverschillen
-
-
-2,7
-1,2
2,4
-
-
-1,5
Boekwaarde op 31 december 2009
366,3
-
328,4
36,1
45,4
-
-
776,2
bestaande uit: bruto bedrag
711,5
0,4
336,1
50,9
123,3
-
0,3
1.222,5
-345,2
-0,4
-7,7
-14,8
-77,9
-
-0,3
-446,3
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen
Bruto bedrag op 1 januari 2008
711,5
0,4
334,7
48,2
60,9
44,9
0,3
1.200,9
Gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari 2008
-86,8
-0,4
-
-4,1
-40,9
-13,1
-0,3
-145,6
Boekwaarde op 1 januari 2008
624,7
-
334,7
44,1
20,0
31,8
-
1.055,3
Toevoegingen: Interne ontwikkeling
-
-
-
-
0,2
8,5
-
8,7
Apart aangeworven elementen
-
-
-
-
10,1
-
-
10,1
-21,7
-
-2,7
-5,2
-14,7
-
-
-44,3
-223,0
-
-
-
-
-
-
-223,0
Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingsverliezen (zie toelichting 9) Transfer van (naar) een andere categorie
-
-
-
-
39,6
-38,0
-
1,6
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
-
-
1,0
2,3
0,1
-
-
3,4
Omrekeningsverschillen Boekwaarde op 31 december 2008 bestaande uit: bruto bedrag bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen
-
-
2,2
0,8
-10,2
-0,4
-
-7,6
380,0
-
335,2
42,0
45,1
1,9
-
804,2
711,5
0,4
337,8
51,8
105,0
1,9
0,3
1.208,7
-331,5
-0,4
-2,6
-9,8
-59,9
-
-0,3
-404,5
In 2008 heeft de Raad van Bestuur van de moedermaatschappij de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid Avis Europe bestudeerd zoals vereist door IAS 36 “Bijzondere waardevermindering van activa” en geconcludeerd dat het verminderd moest worden tot zijn bedrijfswaarde. Het resulterende bijzondere waardeverminderingsverlies werd volledig toegekend aan de waarde van de Avis-licentierechten. Ten gevolge hiervan, werd een bijzonder bruto waardeverminderingsverlies van EUR 223,0 miljoen erkend (in overige bedrijfskosten) om de boekwaarde van de Avis-licentierechten te verminderen. Dit bijzondere waardeverminderingsverlies leidde tot een vermindering van EUR 66,9 miljoen van de uitgestelde belastingverplichtingen voortvloeiend uit de erkening van de Avis-licentierechten. Het bijzondere netto waardeverminderingsverlies, groepsaandeel, bedroeg EUR 84,8 miljoen. Zie toelichting 13 van onze geconsolideerde jaarrekening 2008 voor de andere elementen betreffende de gevoeligheidsanalyse.
JAARREKENING
duur)
70 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 13: OVERIGE IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (vervolg) In 2009 werd dezelfde analyse gemaakt door de Raad van Bestuur van de moedermaatschappij met een bedrijfswaarde berekend op basis van de laatste vooruitzichten op vijf jaar van Avis Europe, met extrapolatie voor de verdere jaren. Aangezien de resulterende waardering heel gevoelig is voor een aantal veronderstellingen, bevestigt de Raad van Bestuur van de moedermaatschappij dat de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheid Avis Europe opgenomen is tegen een bedrag dat niet hoger is dan zijn bedrijfswaarde. De oorsprong van de merken met onbepaalde gebruiksduren wordt gegeven in de samenvatting van de grondslagen voor de financiële verslaggeving in toelichting 2. De toename van de merken en klantencontracten weerspiegelt de aanpassing aan de reële waarde van de initiële waardering van de activiteiten aangeschaft in 2008 door het segment voertuigbeglazing. Sinds 2008, worden de merken AUTO GLASS SPECIALISTS ® en ELITE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2005, alsook de merken DIAMOND TRIUMPH GLASSTM en CINDY ROWE AUTO GLASSTM, aangeschaft in 2008, niet als immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren beschouwd, aangezien er een voorzienbaar einde bestaat aan de periode waarin die activa verondersteld worden positieve kasstromen te zullen genereren. Deze merken worden als immateriële vaste activa met beperkte gebruiksduren beschouwd en worden als gevolg afgeschreven over hun resterende gebruiksduren volgens een lineaire methode. De afschrijvingen voor 2009 bedroegen EUR 5,2 miljoen. De boekwaarde van de merken met een beperkte gebruiksduur bedroeg op 31 december 2009 EUR 7,4 miljoen (2008: EUR 11,5 miljoen) terwijl de boekwaarde van de merken met onbepaalde gebruiksduur EUR 321,0 miljoen (2008: EUR 323,7 miljoen) bedroeg. De toerekening van de merken (met onbepaalde gebruiksduren) aan kasstroomgenererende eenheden in het segment voertuigbeglazing wordt hieronder beschreven: in miljoen EUR
2009
2008
Verenigd Koninkrijk
67,9
67,9
Frankrijk
61,9
61,9
Duitsland
34,8
34,8
Nederland
24,2
24,2
België
18,1
18,1
Canada
15,3
15,3
Verenigde Staten
86,5
89,2
Spanje
9,1
9,1
Portugal
2,9
2,9
Italië
0,3
0,3
321,0
323,7
Boekwaarde van de merken
De andere elementen die bekendgemaakt moeten worden volgens IAS 36 voor de immateriële vaste activa met onbepaalde gebruiksduren worden gegeven in toelichting 11. Op basis van huidige waarderingen (zie toelichting 11), blijkt er voldoende ruimte om een normale variatie van de onderliggende veronderstellingen te kunnen absorberen.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 71
TOELICHTING 14: VOERTUIGEN 2009
Bruto bedrag op 1 januari Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari
2008
(1)
980,9
931,2
-199,5
-169,9
Boekwaarde op 1 januari
781,4
761,3
Toevoegingen
470,2
727,4
Afschrijvingen
-184,8
-182,0
Transfer naar voorraden
-403,4
-576,7
6,2
58,5
Transfer van (naar) vlottende activa Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties Omrekeningsverschillen
-
0,2
2,3
-7,3
Boekwaarde op 31 december
671,9
781,4
bestaande uit: bruto bedrag
910,5
980,9
-238,6
-199,5
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
Voertuigen waarvoor een financiële leaseovereenkomst wordt afgesloten zijn hierboven opgenomen (alleen in het segment autoverhuur) voor de volgende bedragen: 2009
EUR
54
miljoen
2008
EUR
87
miljoen
De voertuigen die deel uitmaken van de vloot van het segment autodistributie worden verhuurd in België door s.a. D’Ieteren Lease n.v. (“D’Ieteren Lease”), een 100% dochteronderneming van de groep. Alle verhuringen zijn operationele leases. De verhuurtermijn bedraagt gemiddeld 44 maanden (2008: 40 maanden). De gemiddelde grootte van de vloot bedraagt: 2009
22.404 voertuigen
2008
22.806 voertuigen
Als gevolg van de verdubbeling van haar vloot in 6 jaar, heeft D’Ieteren Lease in april 2006 de effectisering van haar vloot en leasingcontracten ondernomen om een meer autonome en flexibele financieringsstructuur te bekomen. In juni 2009, werd het initiële programma met succes hernieuwd voor een bijkomende periode van drie jaar en voor een maximum bedrag van EUR 310 miljoen. De financiering van dit nieuwe programma is verzekerd ten belopen van EUR 270 miljoen voor achttien maanden (vanaf juni 2009) en daarna verlengbaar. Deze effectiseringsoperatie, die deel uitmaakt van de diversificatiestrategie van de financieringsbronnen van de groep, bestaat uit de uitgifte van obligaties aan professionele investeerders. Deze effectisering had geen impact op de nettoschuld van de groep (dit programma zijnde een substituut tegenover andere externe financieringsbronnen). De boekwaarde van de obligaties verandert wanneer nieuwe leasingcontracten worden afgesloten en wanneer de bestaande vervallen. De terugbetaling van de obligaties en de betaling van interesten worden gedekt door de leasebetalingen door de klanten en de herverkoop van de voertuigen. Dankzij dit programma volgt de boekwaarde van de obligaties de evolutie van de boekwaarde van de vloot tot de derde verjaardag van de hernieuwing (of achttien maanden na de hernieuwing in geval van geen verlenging van financiering van het programma). Vanaf dan begint de afschrijving, in lijn met het verstrijken van de onderliggende leasingcontracten. De effectisering veroorzaakt geen verwijdering van elementen uit de balans. Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 19, 25, 31 en 39. De voertuigen die deel uitmaken van de vloot van het segment autoverhuur worden verhuurd door Avis Europe plc en haar dochterondernemingen in Europa. Alle verhuringen zijn operationele leases. De verhuurtermijn bedraagt gemiddeld 6 dagen (2008: 5 dagen). De gemiddelde grootte van de vloot (inclusief de voertuigen met een “buy-back” overeenkomst en onder operationele leases) bedraagt: 2009
100.034 voertuigen
2008
117.535 voertuigen
De voertuigen opgenomen in de balans als vaste activa zijn degene zonder “buy-back” overeenkomst. Hun waarde op het einde van de verhuurperiode zal afhangen van de marktomstandigheden voor deze voertuigen op het ogenblik van de verkoop. Een beoordeling is derhalve vereist van de geschatte verkoopwaarde.
JAARREKENING
in miljoen EUR
72 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 15: OVERIGE MATERIËLE VASTE ACTIVA in miljoen EUR Bruto bedrag op 1 januari 2009 Gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen op 1 januari 2009 Boekwaarde op 1 januari 2009 Toevoegingen Vervreemdingen Afschrijvingen Transfer van (naar) een andere categorie Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties Bijzondere waardeverminderingsverliezen (zie toelichting 9) Omrekeningsverschillen
Onroerend
Installaties
Activa in
goed
en uitrusting
aanbouw
Totaal
361,9
432,2
6,5
800,6
-155,3
-259,7
-
-415,0
206,6
172,5
6,5
385,6
38,3
75,1
2,9
116,3
-0,7
-4,2
-
-4,9
-22,0
-60,7
-0,2
-82,9
3,3
2,6
-6,1
-0,2
-
2,1
-
2,1
-0,4
-0,1
-
-0,5
2,4
1,1
0,1
3,6
Boekwaarde op 31 december 2009
227,5
188,4
3,2
419,1
bestaande uit: bruto bedrag
399,9
498,0
3,2
901,1
-172,4
-309,6
-
-482,0
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen Bruto bedrag op 1 januari 2008 Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari 2008 Boekwaarde op 1 januari 2008
353,3
382,9
18,6
754,8
-140,6
-226,2
-0,9
-367,7
212,7
156,7
17,7
387,1
Toevoegingen
15,0
68,7
8,7
92,4
Vervreemdingen
-0,4
-4,6
-
-5,0
-21,1
-56,4
-
-77,5 -3,6
Afschrijvingen Transfer van (naar) een andere categorie
8,4
7,5
-19,5
Elementen aangeworven door bedrijfscombinaties
0,1
7,7
-
7,8
-1,4
-0,2
-
-1,6
Bijzondere waardeverminderingsverliezen (zie toelichting 9) Omrekeningsverschillen
-6,7
-6,9
-0,4
-14,0
Boekwaarde op 31 december 2008
206,6
172,5
6,5
385,6
bestaande uit: bruto bedrag
361,9
432,2
6,5
800,6
-155,3
-259,7
-
-415,0
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen en bestaande uit: bijzondere waardeverminderingsverliezen
Op 31 december 2009 bevatten de activa in aanbouw hoofdzakelijk onroerende goederen in aanbouw in het segment autodistributie (EUR 2,9 miljoen) en in het segment autoverhuur (EUR 0,3 miljoen). Activa waarvoor een financiële leaseovereenkomst wordt afgesloten zijn hierboven opgenomen voor de volgende bedragen: in miljoen EUR
Onroerend
Installaties
Activa in
goed
en uitrusting
aanbouw
Totaal
31 december 2009
-
45,1
-
45,1
31 december 2008
-
44,8
-
44,8
TOELICHTING 16: VASTGOEDBELEGGINGEN in miljoen EUR
2009
2008
Bruto bedrag op 1 januari
12,5
11,3
Gecumuleerde afschrijvingen op 1 januari
-5,7
-5,2
6,8
6,1
Boekwaarde op 1 januari Toevoegingen
-
0,3
Afschrijvingen
-0,5
-0,5
Transfer naar een andere categorie
-
0,9
6,3
6,8
bestaande uit: bruto bedrag
12,5
12,5
bestaande uit: gecumuleerde afschrijvingen
-6,2
-5,7
9,1
9,1
Boekwaarde op 31 december
Reële waarde
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 73
TOELICHTING 16: VASTGOEDBELEGGINGEN (vervolg) De reële waarde wordt ondersteund door marktgegevens en is gebaseerd op een waardering uitgevoerd door een onafhankelijke taxateur die in het bezit is van een relevante en erkende beroepskwalificatie en beschikt over recente ervaring met de ligging en categorie van de vastgoedbeleggingen in het bezit van de groep. De laatste beschikbare waarderingen dateren van maart en december 2005. Alle vastgoedbeleggingen situeren zich in België en behoren tot het segment autodistributie. Zie ook toelichtingen 5 en 39 voor andere informatie over vastgoedbeleggingen.
Voor verkoop beschikbare financiële activa zijn financiële activa met uitsluiting van derivaten die worden aangeduid als voor verkoop beschikbaar of die niet worden weergegeven als (i) leningen en vorderingen, (ii) tot einde looptijd aangehouden beleggingen of (iii) voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa. in miljoen EUR
2009
2008
Boek-
Reële
Boek-
Reële
waarde
waarde
waarde
waarde
Overige
1,0
1,0
1,0
1,0
Totaal voor verkoop beschikbare financiële activa
1,0
1,0
1,0
1,0
De voor verkoop beschikbare financiële activa bevatten vooral belangen zonder zeggenschap in genoteerde ondernemingen (gemeten tegen reële waarde) en niet genoteerde ondernemingen (gemeten tegen aanschaffingswaarde minus eventuele gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen, zijnde een benadering van hun reële waarde) aangehouden door de drie segmenten. Ze worden beschouwd als vaste activa en zullen waarschijnlijk niet verkocht worden binnen de 12 maanden. Ze kunnen echter gedeeltelijk of geheel verkocht kunnen worden in de nabije toekomst, afhankelijk van de opportuniteiten die zich voordoen.
TOELICHTING 18: VOOR AFDEKKING AANGEHOUDEN DERIVATEN Voor afdekking aangehouden derivaten zijn derivaten die aan de strikte criteria van IAS 39 voor de toepassing van hedge accounting beantwoorden. Ze vertegenwoordigen economische afdekkingen tegen risico’s waaraan de groep blootgesteld wordt (zie toelichting 38). Voor afdekking aangehouden derivaten worden als volgt in de balans voorgesteld: in miljoen EUR Vlottende activa
2009
2008
0,8
7,7
Langlopende verplichtingen
-41,8
-51,5
Kortlopende verplichtingen
-20,9
-1,8
Netto voor afdekking aangehouden derivaten
-61,9
-45,6
CCIRS (ivm schulden) - zie hieronder
-46,4
-43,2
Rentevoetswaps (ivm schulden)
-13,0
-8,3
Termijncontracten in vreemde valuta (niet met schulden verbonden derivaten)
-1,2
0,2
NDF contracten - zie hieronder
-1,3
5,7
-61,9
-45,6
Voor afdekking aangehouden derivaten worden als volgt geanalyseerd:
Netto voor afdekking aangehouden derivaten
Alle voor afdekking aangehouden derivaten worden erkend in het segment autoverhuur en in het segment voertuigbeglazing. In het segment autoverhuur dienen cross currency interestswaps (“CCIRS”) met een gecumuleerd referentiebedrag van USD 288,0 miljoen (2008: USD 288,0 miljoen) om de onderhandse plaatsingen in USD van Avis Europe af te dekken. Het wisselkoersrisico voortvloeiend uit de lening uitgedrukt in USD wordt onderworpen aan aanpassingen van de reële waarde opgenomen in de balans tegen EUR -2,9 miljoen (2008: EUR -9,6 miljoen). De volledige aanpassing heeft betrekking op afgedekte elementen die verschuldigd zijn na meer dan één jaar, dit zowel voor het huidige als voor het vorige jaar. Kasstroomafdekkingen van EUR 3,6 miljoen (2008: EUR 5,4 miljoen) komen voort uit de omrekening in EUR van de semestriële interestbetalingen in USD. De bedragen geboekt in eigen vermogen worden naar de winst- en verliesrekening overgeboekt a rato van de onderliggende interestbetalingen tussen het jaareinde en 2014. Er werd geen ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum.
JAARREKENING
TOELICHTING 17: VOOR VERKOOP BESCHIKBARE FINANCIËLE ACTIVA
74 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 18: VOOR AFDEKKING AANGEHOUDEN DERIVATEN (vervolg) In het segment autoverhuur werden rentevoetswaps met een gecumuleerd referentiebedrag van EUR 200,0 miljoen (2008: EUR 200,0 miljoen) met een gemiddelde vaste rentevoet van 4,03% (2008: 4,03%) gebruikt om de variabele trimestriële interestbetalingen voortkomend uit de “Senior Floating Rate Notes” uitgegeven door Avis Europe in 2006 en terug te betalen in 2013 af te dekken. Het doel van de afdekking bestaat erin de leningen met variabele rentevoet om te zetten in leningen met vaste rentevoet en veroorzaakt kasstroomafdekkingen van EUR 11,8 miljoen (2008: EUR 8,5 miljoen). Kredietrisico’s maken geen deel uit van de afdekking. Er werd geen materiële ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum. Steeds in hetzelfde segment werden er termijncontracten in vreemde valuta gebruikt om de voorziene opbrengsten en betalingen in vreemde valuta af te dekken. Veranderingen in de reële waarde van deze termijncontracten in vreemde valuta worden als kasstroomafdekkingen in de hedging reserve in eigen vermogen erkend. Die bedragen worden daarna naar de winst- en verliesrekening overgebracht tussen één en 12 maanden na het jaareinde. Er werd geen materiële ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum. In het segment voertuigbeglazing werden niet-leverbare valutatermijncontracten (“NDF contracten”) met een nominaal bedrag van EUR 22,7 miljoen (2008: EUR 21,5 miljoen) gebruikt om de wisselkoersverschillen van de onderhandse plaatsingen in Brazilië, uitgegeven in EUR, af te dekken. De netto positie geboekt in eigen vermogen bedroeg EUR -1,3 miljoen (2008: EUR 6,3 miljoen). Er werden termijncontracten in vreemde valuta gebruikt om de kosten van de toekomstige grondstofaankopen en de toekomstige rente af te dekken. Als onderdeel van zijn afdekkingspolitiek van de netto investeringen, maakt het segment voertuigbeglazing gebruik van in valuta uitgedrukte leningen om een deel van zijn niet in euro uitgedrukte netto activa tegen waardeveranderingen voortvloeiend uit wisselkoerseffecten te beschermen. Er werd geen materiële ineffectiviteit van deze afdekkingen geboekt op balansdatum. In het algemeen, voor alle segmenten wordt er verwacht dat het langlopende gedeelte van de voor afdekking aangehouden derivaten na meer dan 12 maanden geregeld wordt; het kortlopende gedeelte binnen de 12 maanden. De reële waarden worden berekend op basis van waarderingstechnieken. De groep gebruikt verschillende methodes gebaseerd op veronderstellingen die de marktvoorwaarden geldend op de balansdatum weerspiegelen. De reële waarde van de CCIRS en van de rentevoetswaps (“IRS”) wordt berekend op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. De reële waarde van de caps en collars wordt berekend dankzij waarderingsmodellen voor opties. De reële waarde van de termijncontracten in vreemde valuta wordt opgesteld op basis van de termijnwisselkoersen op de markt op balansdatum. De referentiebedragen van de openstaande voor afdekking aangehouden derivaten bedragen: in miljoen EUR
2009
2008
CCIRS (ivm schulden)
200,9
206,9
Rentevoetswaps (ivm schulden)
200,0
200,0
97,7
72,6
Termijncontracten in vreemde valuta (niet met schulden verbonden derivaten)
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 75
TOELICHTING 19: VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten zijn derivaten die aan de strikte criteria van IAS 39 voor de toepassing van hedge accounting niet beantwoorden. Ze vertegenwoordigen echter economische afdekkingen tegen risico’s waaraan de groep wordt blootgesteld (zie toelichting 38). Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten worden als volgt in de balans voorgesteld: in miljoen EUR
2009
2008
1,9
0,7
1,9
0,7
9,4
4,1
6,2
7,2
Caps
0,1
0,3
Floors
0,3
0,5
-
0,1
Vaste activa In het contract besloten derivaten Subtotaal Vlottende activa Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Forward rate agreements Niet met schulden verbonden derivaten Termijncontracten in vreemde valuta Termijnopties in vreemde valuta Brandstofafdekkingsinstrumenten Subtotaal
2,0
8,2
-
0,2
1,0
-
19,0
20,6
-0,3
-0,6
-27,4
-26,0
-6,4
-7,4
-0,5
-0,5
-
-3,1
-0,3
-
-1,1
-4,2
Langlopende verplichtingen Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Kortlopende verplichtingen Derivaten ivm schulden Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Caps Forward rate agreements Termijncontracten in vreemde valuta Niet met schulden verbonden derivaten Termijncontracten in vreemde valuta Brandstofafdekkingsinstrumenten
-
-6,7
Subtotaal
-35,7
-47,9
NETTO VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN
-15,1
-27,2
(1) Verdere informatie over de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 25, 31 en 39.
De EUR 250,0 miljoen “Senior Floating Rate Notes” uitgegeven door Avis Europe in 2006 en terug te betalen in 2013 bevatten een optie die de mogelijkheid biedt aan Avis Europe om haar leningen vervroegd terug te betalen vanaf 31 juli 2008. In het kader van deze optie kunnen de leningen afgelost worden tegen de volgende voorwaarden uitgedrukt als een percentage van het referentiebedrag: 101% indien de terugbetaling binnen de 12 maanden vanaf 31 juli 2009 plaatsvindt; 100% binnen de 12 maanden vanaf 31 juli 2010 en daarna. Overeenkomstig de IAS-norm 39 wordt deze optie apart van de onderliggende leningen erkend als een in het contract besloten derivaat. Dat derivaat is als vaste activa aangehouden, consistent met de termijn van de lening die in het contract besloten is. In het segment voertuigbeglazing werd een combinatie van opties, caps en collars (gezamenlijk "Brandstofafdekkingsinstrumenten") gebruikt om de prijs van de brandstofaankopen af te dekken. De reële waarde van brandstofafdekkingsinstrumenten wordt bepaald op basis van marktwaarderingen voorbereid door de banken die de initiële transacties uitvoerden. Die marktwaarderingen zijn gebaseerd op de contante waarde van de maandelijkse futures forward curve voor benzine gezien van de gedekte volumes en de contractperiodes. De reële waarden van de forward rate agreements worden berekend op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. De reële waarde van de besloten derivaten, rentevoetswaps en caps worden gewaardeerd met waarderingsmodellen voor opties. Zie toelichting 18 voor details over de overige gebruikte waarderingstechnieken.
JAARREKENING
Derivaten ivm schulden
76 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 19: VOOR HANDELSDOELEINDEN AANGEHOUDEN DERIVATEN (vervolg) De referentiebedragen van de openstaande voor verkoop aangehouden derivaten bedragen: in miljoen EUR Rentevoetswaps excl. swaps ivm effectisering Rentevoetswaps ivm effectisering
(1)
Caps en collars
2009
2008
1.047,1
1.389,8
540,0
660,0
95,0
202,0
Floors
50,0
40,0
Forward rate agreements
95,0
515,0
Termijncontracten en -opties in vreemde valuta
19,1
40,6
(1) Verdere informatie over de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 25, 31 en 39.
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN Langetermijnpersoneelsbeloningen bevatten de personeelsbeloningen na uitdiensttreding en andere personeelsbeloningen op lange termijn. De personeelsbeloningen na uitdiensttreding worden hieronder geanalyseerd. Andere personeelsbeloningen op lange termijn worden opgenomen onder de langlopende voorzieningen of langlopende overige schulden, en worden, indien materieel, apart vermeld in de desbetreffende toelichting. Personeelsbeloningen na uitdiensttreding zijn beperkt tot pensioenplannen. Indien toepasbaar dragen de entiteiten van de groep bij tot de desbetreffende wettelijke pensioenregelingen. Bepaalde entiteiten van de groep beheren regelingen die pensioenuitkeringen verschaffen, inclusief degene met vaste vergoedingen, die in de meeste gevallen gefinancierd worden door investeringen buiten de groep. De informatie in verband met toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen wordt weergegeven in toelichting 36. De groep beheert regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding voor de in aanmerking komende personeelsleden in de volgende landen: Autodistributie: Gefinancierde en niet-gefinancierde regelingen: België Autoverhuur: Gefinancierde regelingen: Oostenrijk Frankrijk Spanje Verenigd Koninkrijk Niet-gefinancierde regelingen: Duitsland Italië Voertuigbeglazing: Gefinancierde regelingen: Canada Ierland Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten
De waarderingen zijn gebaseerd op de meest recente actuariële schattingen, herzien door de actuarissen, van de regelingen om de verplichtingen en de marktwaarde van de fondsbeleggingen te evalueren op iedere balansdatum.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 77
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De belangrijkste actuariële veronderstellingen zijn de volgende (aangezien er meerdere regelingen bestaan binnen de groep worden rangschikkingen gegeven): Niet-gefinancierde regelingen
2008
2009
2008
Min.
Max.
Min.
Max.
Min.
Max.
Min.
Max.
Inflatiepercentage
2,0%
3,8%
2,0%
3,2%
2,0%
2,0%
2,0%
2,0%
Disconteringsvoet
4,8%
5,8%
5,7%
6,5%
0,8%
6,0%
2,0%
6,0%
-
-
Verwacht rendement op fondsbeleggingen: Aandelen
6,8%
8,7%
6,8%
8,7%
-
-
-
-
Obligaties
3,8%
5,8%
3,8%
6,6%
-
-
-
-
Overige
2,0%
7,6%
2,0%
6,0%
-
-
-
-
Loonsverhoging
1,0%
5,5%
1,0%
4,7%
2,1%
3,9%
2,0%
2,4%
Pensioenverhoging
2,0%
3,8%
2,0%
3,0%
1,6%
3,2%
1,6%
4,2%
De verwachte rendementen op fondsbeleggingen zijn gebaseerd op marktverwachtingen aan het begin van elk jaar, voor de rendementen over de totale levensduur van de desbetreffende verplichting. Het verwachte rendement op obligaties is gebaseerd op de opbrengsten van langetermijnobligaties. De verwachte rendementen op aandelen zijn gebaseerd op talrijke kwalitatieve en kwantitatieve marktanalyses inclusief overwegingen van risicopremies op de markt. Het effectieve rendement op fondsbeleggingen is als volgt: in miljoen EUR
2009
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
19,7
2008 27,1
Effectief rendement minus verwacht rendement op fondsbeleggingen
49,1
-104,9
Effectief rendement op fondsbeleggingen
68,8
-77,8
2009
2008
De bedragen opgenomen in de balans worden als volgt samengevat: in miljoen EUR Activa uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
14,6
0,5
Verplichtingen uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen
-127,6
-106,9
Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
-113,0
-106,4
bestaande uit: bedrag dat geregeld zou moeten worden binnen de 12 maanden bestaande uit: bedrag dat geregeld zou moeten worden langer dan 12 maanden
-2,0
-0,8
-111,0
-105,6
De bedragen opgenomen in de balans worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
Contante waarde van brutoverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen
2009
2008
Gefinan-
Niet-gefi-
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
-466,2
-39,1
-505,3
-347,3
-38,1
Totaal
-385,4
Reële waarde van de fondsbeleggingen
392,3
-
392,3
279,0
-
279,0
Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
-73,9
-39,1
-113,0
-68,3
-38,1
-106,4
JAARREKENING
Gefinancierde regelingen 2009
78 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De bedragen opgenomen in de balans in 2007 en 2006 werden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2007
2006
Gefinan-
Niet-gefi-
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
-493,6
-39,0
-467,8
-45,9
Contante waarde van brutoverplichtingen uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen
Totaal
-532,6
Totaal
-513,7
Reële waarde van de fondsbeleggingen
420,4
-
420,4
340,2
-
340,2
Erkende netto tekort (-) / overschot (+) in de regelingen
-73,2
-39,0
-112,2
-127,6
-45,9
-173,5
De reële waarde van de fondsbeleggingen bevat de volgende elementen: in miljoen EUR
2009
2008
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
Aandelen
249,4
-
249,4
152,1
-
152,1
Obligaties
110,7
-
110,7
100,7
-
100,7
0,1
-
0,1
0,1
-
0,1
32,1
-
32,1
26,1
-
26,1
392,3
-
392,3
279,0
-
279,0
Onroerend goed Overige activa Reële waarde van de fondsbeleggingen
De reële waarde van de fondsbeleggingen bevat geen onroerende goederen of andere activa gebruikt door de groep, alsook geen door de groep uitgegeven financiële instrumenten. De wijzigingen in het erkende netto tekort zijn de volgende: in miljoen EUR
2009
2008
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
-68,3
-38,1
-106,4
40,5
-
-
Kost opgenomen in de winst- en verliesrekening Actuariële winsten (+) / verliezen (-)
Netto tekort (-) / overschot (+) op 1 januari Bijdragen betaald door de groep Beloningen betaald door de groep
Andere betaalde beloningen Omrekeningsverschillen Netto tekort (-) / overschot (+) op 31 december
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
regelingen
regelingen
-73,2
-39,0
-112,2
40,5
24,8
-
24,8
2,4
2,4
-
2,5
2,5
-10,5
-3,5
-14,0
-11,1
-3,3
-14,4
-33,2
0,4
-32,8
-22,7
1,4
-21,3
-
-
-
0,4
-
0,4
-2,4
-0,3
-2,7
13,5
0,3
13,8
-73,9
-39,1
-113,0
-68,3
-38,1
-106,4
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 79
TOELICHTING 20: ACTIVA EN VERPLICHTINGEN UIT HOOFDE VAN LANGETERMIJNPERSONEELSBELONINGEN (vervolg) De bedragen opgenomen in de winst- en verliesrekening zijn de volgende: 2009
2008
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
regelingen
regelingen
regelingen
regelingen
Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten
-7,1
-1,4
-8,5
-11,7
-1,2
Pensioenkosten van verstreken diensttijd
-0,1
-
-0,1
-0,1
-
-0,1
-22,9
-2,1
-25,0
-25,9
-2,1
-28,0
Impact van inperkingen en afwikkelingen
-0,1
-
-0,1
-0,5
-
-0,5
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
19,7
-
19,7
27,1
-
27,1
Kost opgenomen in de winst- en verliesrekening
-10,5
-3,5
-14,0
-11,1
-3,3
-14,4
bestaande uit: commerciële en administratieve kosten bestaande uit: (courante elementen)
-10,4
-3,5
-13,9
-10,6
-3,3
-13,9
-0,1
-
-0,1
-0,5
-
-0,5
Rentekosten
bestaande uit: overige bedrijfskosten bestaande uit: (ongebruikelijke elementen - zie toelichting 9)
-12,9
De bedragen opgenomen in het overzicht van het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten zijn de volgende: in miljoen EUR
2009
Effectief rendement minus verwacht rendement op fondsbeleggingen Ervaringswinsten (+) / -verliezen (-) op verplichtingen Winsten (+) / Verliezen (-) in de wijzigingen van de overwegingen Actuariële winsten (+) / verliezen (-)
(1)
2008
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
Totaal
Gefinan-
Niet-gefi-
cierde
nancierde
regelingen
regelingen
Totaal
regelingen
regelingen
49,1
-
49,1
-104,9
-
2,6
0,4
3,0
0,7
-0,5
0,2
-84,9
-
-84,9
81,5
1,9
83,4
-33,2
0,4
-32,8
-22,7
1,4
-21,3
-104,9
(1) Financiële en/of demografische overwegingen.
De beste schatting van de bijdragen die naar verwachting aan de regelingen zullen worden gedaan in 2010 bedraagt EUR 26,5 miljoen. De verplichtingen uit hoofde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen zijn berekend op basis van een aantal actuariële overwegingen (inclusief onder anderen: mortaliteit, disconteringsvoet, loonsverhogingen, verandering van het personeel, enz.). De verplichtingen zouden kunnen vermeerderen als die overwegingen veranderen in de toekomst. De activa uit hoofde van de toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen worden geïnvesteerd in een gediversifieerde portfolio, met een rendement dat waarschijnlijk volatiel zal zijn in de toekomst. Het tekort zou kunnen vermeerderen als het rendement van die beleggingen onvoldoende zou zijn.
JAARREKENING
in miljoen EUR
80 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 21: UITGESTELDE BELASTINGEN Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd wanneer er een in rechte afdwingbaar recht bestaat om actuele belastingvorderingen te salderen met actuele belastingverplichtingen en wanneer de uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen die verband houden met belastingen door dezelfde belastingautoriteit worden geheven. De wijzigingen in de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen van de periode en de voorgaande periode zijn de volgende: in mijoen EUR
Herwaar-
Afschrijvingen
Voor-
Divi-
Invorder-
Financiële
deringen
waarde-
zieningen
denden
bare fiscale
instru-
verliezen
menten
verminderingen
Overige
Totaal
-241,3
Uitgestelde belastingverplichtingen (negatieve bedragen) Op 1 januari 2008 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening Credit (debet) in eigen vermogen Omrekeningsverschillen Op 31 december 2008 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening
-205,1
-37,6
7,8
-
6,9
1,8
-15,1
73,1
-0,5
2,3
-1,3
-1,2
-5,0
-0,6
66,8
-
8,9
0,8
-
-
-
0,7
10,4
1,0
-5,8
-
-
-2,1
0,2
-
-6,7
-131,0
-35,0
10,9
-1,3
3,6
-3,0
-15,0
-170,8
3,5
9,8
-2,1
0,3
1,6
1,5
1,2
15,8
Credit (debet) in eigen vermogen
-
-
1,2
-
-
-0,1
-
1,1
Overboeking naar actuele belastingen
-
-
-
-
-
-
6,4
6,4
-127,5
-25,2
10,0
-1,0
5,2
-1,6
-7,4
-147,5
-
-14,7
39,6
-
41,5
1,7
10,0
78,1
-
-3,3
7,4
-
-1,0
3,3
-18,5
-12,1 15,3
Op 31 december 2009 Uitgestelde belastingvorderingen (positieve bedragen) Op 1 januari 2008 Credit (debet) in de winst- en verliesrekening Credit (debet) in eigen vermogen
-
-1,8
5,8
-
-
2,6
8,7
Omrekeningsverschillen
-
-0,4
-3,4
-
0,6
-0,2
3,1
-0,3
-
-20,2
49,4
-
41,1
7,4
3,3
81,0
Credit (debet) in de winst- en verliesrekening
-
3,4
6,0
-
-0,7
-2,5
-0,8
5,4
Credit (debet) in eigen vermogen
-
-
7,7
-
-
0,9
1,0
9,6
Overboeking naar actuele belastingen
-
-0,2
-
-
-
-
2,7
2,5
Omrekeningsverschillen
-
0,8
-0,5
-
-
0,1
-0,8
-0,4
-
-16,2
62,6
-
40,4
5,9
5,4
98,1
Op 31 december 2008
Op 31 december 2009
Netto belastingvorderingen (-verplichtingen) na saldering in de geconsolideerde balans erkend: 31 december 2008
-131,0
-55,2
60,3
-1,3
44,7
4,4
-11,7
-89,8
31 december 2009
-127,5
-41,4
72,6
-1,0
45,6
4,3
-2,0
-49,4
De kolom “herwaarderingen” bevat voornamelijk de uitgestelde belastingverplichting (EUR 116,1 miljoen; 2008: EUR 120,4 miljoen) voortvloeiend uit de erkenning van de Avis-licentierechten. De impact van de uitgestelde belastingen op de afschrijving van de Avislicentierechten verklaart de vermindering in 2009. In 2008 wordt de vermindering van de kolom “herwaarderingen” voornamelijk verklaard door de uitgestelde belastingen op de afschrijving en op het bijzondere waardeverminderingsverlies van de Avislicentierechten. De netto uitgestelde belastingsbalans bevat een verplichting van EUR 4,3 miljoen (2008: EUR 4,3 miljoen) die teruggeboekt zal worden tijdens het volgende jaar als gevolg van de afschrijving van de Avis-licentierechten. Ze bevat eveneens een netto uitgestelde belastingvordering voor een bedrag van EUR 5,8 miljoen (2008: EUR 13,9 miljoen) waarvan de terugboeking verwacht wordt tijdens het volgende jaar. Dit netto bedrag zou echter niet teruggeboekt kunnen worden zoals oorspronkelijk voorzien omwille van de lage voorspelbaarheid van de wijzigingen in de uitgestelde belastingen. Op de balansdatum heeft de groep ongebruikte fiscale verliezen en kredieten van EUR 494,5 miljoen (2008: EUR 438,4 miljoen) ter beschikking voor saldering met toekomstige winsten, waarvoor geen uitgestelde belastingvordering erkend werd bij gebrek aan voorzienbare toekomstige winsten. Het bevat ongebruikte fiscale verliezen van EUR 1,6 miljoen (2008: EUR 8,9 miljoen) die zullen vervallen in de periode 2010-2027 (2008: 2009-2026) en ongebruikte fiscale kredieten van EUR 75,5 miljoen (2008: EUR 54,5 miljoen) die zullen vervallen in de periode 2010-2016 (2008: 2009-2015). Andere verliezen zouden eindeloos overgebracht kunnen worden.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 81
TOELICHTING 21: UITGESTELDE BELASTINGEN (vervolg)
Op balansdatum bedraagt het totaalbedrag van tijdelijke verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen, filialen, geassocieerde ondernemingen en belangen in joint ventures (zijnde vooral de gecumuleerde positieve geconsolideerde reserves van die entiteiten) waarvoor geen uitgestelde belastingverplichtingen zijn opgenomen EUR 753,6 miljoen (2008: EUR 656,1 miljoen). Geen uitgestelde belastingverplichting werd erkend voor die verschillen omdat de groep in staat is het moment waarop die verschillen teruggeboekt zullen worden te bepalen en het duidelijk is dat deze verschillen niet teruggeboekt zullen worden in de nabije toekomst. Er zou op gewezen moeten worden dat de terugboeking van die tijdelijke verschillen, bijvoorbeeld door de uitkering van dividenden door dochterondernemingen aan de moedermaatschappij, geen of bijna geen impact zou hebben op de actuele belastingen. Uitgestelde belastingvorderingen bevatten, onder andere, de volgende elementen: - EUR 1,0 miljoen (2008: EUR 3,6 miljoen) waarvan het gebruik afhankelijk is van toekomstige belastbare winsten die groter zijn dan de winsten die voortvloeien uit de afwikkeling van bestaande belastbare tijdelijke verschillen. - EUR 30,1 miljoen (2008: EUR 34,1 miljoen) in verband met entiteiten die een verlies hebben geleden in de lopende of voorgaande periode in de belastingjurisdictie waarop de uitgestelde belastingvorderingen betrekking hebben. De erkenning van die uitgestelde belastingvorderingen wordt ondersteund door winstverwachtingen in de nabije toekomst. Uitgestelde belastingvorderingen worden erkend op voorwaarde dat er voldoende waarschijnlijkheid bestaat over hun regeling binnen een afzienbare tijd. De terugvorderbaarheid werd voorzichtig beoordeeld. In het geval dat de voorwaarden voor deze regeling zich niet zouden voordoen in de toekomst, zou de actuele boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen verminderd kunnen worden.
TOELICHTING 22: OVERIGE VORDERINGEN (VASTE ACTIVA) De overige vorderingen opgenomen onder de vaste activa zijn samengesteld uit borgtochten. Hun boekwaarde benadert hun reële waarde, en ze brengen over het algemeen geen interest op. Er wordt verwacht dat ze na meer dan 12 maanden terugbetaald zullen worden.
TOELICHTING 23: VASTE ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP Vroeger waren, in het segment autoverhuur, de vaste activa aangehouden voor verkoop samengesteld uit voorheen verhuurde voertuigen die het management beslist had te verkopen. Als verklaard in toelichting 2.1, vereist de wijziging van de IAS-norm 16 “Materiële vaste activa” gepubliceerd in mei 2008 dat de entiteiten die op repetitieve basis materiële vaste activa verkoop die werden aangehouden voor verhuur aan andere om zulke activa naar voorraden over te brengen aan hun boekwaarde als ze niet meer verhuurd worden en aangehouden voor verkoop worden. Die wijziging werd retrospectief toepasbaar op 1 januari 2009; vergelijkende bedragen werden derhalve als gevolg herzien. De impact van die herziening op de geconsolideerde balans (segment autoverhuur) op 1 januari 2009 was enkel de reclassificatie van EUR 10,3 miljoen van voertuigen van “vaste activa aangehouden voor verkoop” naar “voorraden”.
JAARREKENING
Er werd geen uitgestelde belasting erkend in verband met de overige tijdelijke verschillen voor een bedrag van EUR 35,5 miljoen (2008: EUR 25,5 miljoen) omwille van de lage voorspelbaarheid van de toekomstige winsten.
82 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 24: VOORRADEN in miljoen EUR
2009
2008
(1)
Autodistributie Voertuigen Wisselstukken en accessoires Overige
238,3
323,3
27,4
28,6
0,4
0,5
266,1
352,4
Voertuigen
3,1
10,3
Brandstof
4,9
5,7
Wisselstukken en accessoires
0,4
1,2
Subtotaal
8,4
17,2
Glas en bijhorende producten
193,1
160,6
Subtotaal
193,1
160,6
GROEP
467,6
530,2
53,5
84,9
Subtotaal Autoverhuur
Voertuigbeglazing
waarvan: elementen geboekt tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten (1) Na aanpassing (zie toelichting 2.1).
In het segment autoverhuur zijn de voertuigen samengesteld uit voorheen verhuurde voertuigen die het management beslist heeft te verkopen. De vervreemdingen worden voorzien begin 2010. De elementen geboekt tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten zijn meestal voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst die in de balans worden gehouden (dit soort overeenkomst wordt geboekt als operationele lease) tot hun latere verkoop. Er wordt verwacht dat de voorraden binnen de 12 maanden gerealiseerd zullen worden.
TOELICHTING 25: ANDERE FINANCIËLE ACTIVA Andere financiële activa worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2009
2008
Autodistributie - Geldreserves ivm de effectisering
10,0
36,3
Autoverhuur - Borgstellingen voor financiële leases
2,7
-
Voertuigbeglazing - Niet beschikbare geldmiddelen ivm de Safelite overname
13,2
17,0
Andere financiële activa
25,9
53,3
De geldreserves ivm de effectisering (zie toelichting 14) worden door D’Ieteren Lease in borg gehouden en worden aangehouden op haar eigen bankrekeningen. Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 14, 19, 31 en 39. De terugbetaling van de andere financiële activa wordt voorzien binnen de 12 maanden. Hun boekwaarde is gelijk aan hun reële waarde.
TOELICHTING 26: ACTUELE BELASTINGVORDERINGEN EN -VERPLICHTINGEN Actuele belastingvorderingen (-verplichtingen) worden meestal binnen de 12 maanden terugbetaald.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 83
TOELICHTING 27: HANDELSVORDERINGEN EN OVERIGE VORDERINGEN Handelsvorderingen en overige vorderingen worden als volgt geanalyseerd:
Netto handelsvorderingen
2009 Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
83,9
136,4
169,0
389,3
-
751,7
-
751,7
0,6
-
-
0,6
Vorderingen in verband met voertuigen Vorderingen op entiteiten verwerkt volgens de “equity”-methode
2008 Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
139,1
162,3
169,6
471,0
-
1.106,5
-
1.106,5
0,7
0,1
-
0,8
Overige vorderingen
11,2
101,5
41,1
153,8
12,4
82,8
44,2
139,4
Handelsvorderingen en overige vorderingen
95,7
989,6
210,1
1.295,4
152,2
1.351,7
213,8
1.717,7
Het incasseren van de handelsvorderingen en overige vorderingen wordt voorzien binnen de 12 maanden. De boekwaarde van deze vorderingen, die geen interest opbrengen, benadert hun reële waarde. De groep is blootgesteld aan kredietrisico dat voortvloeit uit zijn bedrijfsactiviteiten. Dergelijke risico’s worden gematigd door het selecteren van klanten en overige zakenpartners op basis van hun kredietkwaliteit en door de concentratie op een klein aantal belangrijke wederpartijen zoveel mogelijk te vermijden. De kredietkwaliteit van belangrijke wederpartijen wordt systematisch geschat en kredietlimieten worden vastgelegd vóór het nemen van elk krediet blootstelling. Betalingstermijnen zijn gemiddeld minder dan één maand behalve wanneer lokale praktijken anders zijn. Vorderingen op kredietverkopen worden van dichtbij gevolgd en centraal geïnd in de segmenten autodistributie en autoverhuur. Voor het segment voertuigbeglazing wordt het lokaal beheerd. In het segment autodistributie, is de concentratie van de tien voornaamste klanten gelijk aan 19% (2008: 17%) en geen klant ligt boven de 4% van de vorderingen. Bepaalde vorderingen zijn eveneens door kredietverzekeringen gedekt. In het segment autoverhuur bevatten de vorderingen in verband met voertuigen, vorderingen betreffende voertuigen gekocht met “buy-back” overeenkomsten, vooruitbetaalde operationele leasebetalingen voor de voertuigen, verschuldigde bedragen van de leasingbedrijven en overige vorderingen ivm voertuigen. Het kredietrisico is geconcentreerd bij de belangrijkste Europese voertuigfabrikanten. De concentraties van het kredietrisico voor de vorderingen die niet in verband staan met voertuigen zijn beperkt als gevolg van het gediversifieerd cliënteel van Avis Europe. In het segment voertuigbeglazing is de concentratie van het risico op de openstaande vorderingen beperkt door de diversificatie van het cliënteel van Belron. De bedragen in de balans zijn netto van waardeverminderingen op dubieuze vorderingen. Het maximale kredietrisico is de boekwaarde van de vorderingen in de balans. Op 31 december 2009, bedroegen de waardeverminderingen op dubieuze vorderingen EUR 50,9 miljoen (2008: EUR 41,1 miljoen). De ouderdomsanalyse van de vervallen handelsvorderingen en overige vorderingen maar niet in waarde verminderd is als volgt: in miljoen EUR
2009
2008
Vervallen - minder dan 3 maanden
170,7
259,8
Vervallen - tussen 3 en 6 maanden
12,9
15,4
Vervallen - meer dan 6 maanden Totaal
6,6
0,1
190,2
275,3
Zoals vermeld in toelichting 5, bedroeg de vermeerdering van de waardeverminderingen op dubieuze vorderingen EUR 15,6 miljoen (2008: EUR 5,6 miljoen) in 2009.
TOELICHTING 28: GELDMIDDELEN EN KASEQUIVALENTEN Geldmiddelen en kasequivalenten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
24,7
38,7
28,1
-
21,9
-
Geldmarkt activa
234,8
-
Geldmiddelen en kasequivalenten
259,5
60,6
Liquide middelen Kortetermijn deposito’s
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
91,5
1,2
23,0
44,6
68,8
21,9
-
29,1
-
29,1
-
234,8
-
-
-
-
28,1
348,2
1,2
52,1
44,6
97,9
JAARREKENING
in miljoen EUR
84 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 28: GELDMIDDELEN EN KASEQUIVALENTEN (vervolg) Geldmiddelen en kasequivalenten zijn hoofdzakelijk activa met variabele rentevoeten die interest opbrengen tegen verschillende rentevoeten met als referentie de heersende EONIA, LIBID of een equivalent. Hun boekwaarde is gelijk aan hun reële waarde. In het segment autodistributie was de vermeerdering van de geldmiddelen en kasequivalenten voornamelijk te danken aan de opbrengst van de EUR 150 miljoen obligatielening uitgegeven op 23 december 2009 (zie toelichting 31). Deze tegoeden verminderden in januari 2010 met de betaling van de aandelen van Belron verworven naar aanleiding van de uitoefening door Cobepa van zijn verkoopopties in september 2009 (16,35% van het aandelenkapitaal van Belron). In het segment voertuigbeglazing zijn als gevolg van juridische beperkingen tegoeden van geldmiddelen in Brazilië, voor een bedrag van EUR 4,1 miljoen (2008: EUR 5,0 miljoen), niet beschikbaar voor algemeen gebruik door de moedermaatschappij of andere dochterondernemingen. De kortetermijn deposito’s (enkel in het segment autoverhuur) vervallen binnen de 3 maanden (2008: 3 maanden).
TOELICHTING 29: EIGEN VERMOGEN De wijziging in het gewone aandelenkapitaal wordt hieronder beschreven: in miljoen EUR, behalve het aantal aandelen weergegeven in eenheden
Op 1 januari 2008
Aantal
Gewoon
gewone aandelen
aandelenkapitaal
5.530.262
160,0
Wijziging Op 31 december 2008
-
-
5.530.262
160,0
Wijziging Op 31 december 2009
-
-
5.530.262
160,0
Alle gewone uitgegeven aandelen zijn volledig betaald. Gewone aandelen hebben geen nominale waarde. Ze zijn op naam, aan toonder of gedematerialiseerd. Elk gewoon aandeel geeft recht op één stem. Eigen aandelen worden aangehouden door de moedermaatschappij en door dochterondernemingen zoals hieronder beschreven: in miljoen EUR, behalve het aantal aandelen weergegeven in eenheden
Eigen aandelen aangehouden door de moedermaatschappij Eigen aandelen aangehouden door dochtermaatschappijen Aangehouden eigen aandelen
2009
2008
Aantal
Bedrag
Aantal
Bedrag
104.043
20,4
101.186
19,0
-
-
1
-
104.043
20,4
101.187
19,0
Eigen aandelen worden behouden om de aandelenoptieplannen, opgezet door de moedermaatschappij sedert 1999, af te dekken (zie toelichting 37). Op 28 mei 2009 heeft de Buitengewone Algemene Vergadering de Raad van bestuur voor een nieuwe en hernieuwbare periode van vijf jaar gemachtigd om het kapitaal in één of meer stappen te verhogen met een maximaal bedrag van EUR 60 miljoen door inbreng in contanten of in natura of door opneming van beschikbare of onbeschikbare reserves of uitgiftepremies, met of zonder creatie van nieuwe maatschappelijke aandelen, al dan niet preferent, met of zonder stemrecht, met of zonder inschrijvingsrecht, en met de mogelijkheid het preferente inschrijvingsrecht, inclusief ten voordele van één of meerdere specifieke personen, te beperken of te schrappen. Dezelfde Vergadering heeft de Raad van bestuur voor een periode van vijf jaar, gemachtigd om eigen aandelen aan te schaffen, tot een maximum van 10% van de uitgegeven gewone aandelen. Buiten de gewone aandelen bestaan er 500.000 winstaandelen op naam, die het kapitaal niet vertegenwoordigen. Het aantal winstaandelen bleef ongewijzigd in 2008 en in 2009. Elk winstaandeel heeft een stemrecht en geeft recht op één dividend dat gelijk is aan één achtste van het dividend van een gewoon aandeel. Er mag geen enkele overdracht gebeuren van maatschappelijke aandelen op naam, die niet volledig volstort zijn, behalve krachtens een speciale toelating van de Raad van bestuur voor iedere overdracht en ten gunste van een door de Raad van bestuur aanvaarde overnemer (art. 7 van de statuten). De winstbewijzen zullen slechts mogen worden overgedragen met de toestemming van de meerderheid van de leden van de Raad van bestuur en ten gunste van een door deze leden aanvaarde overnemer (art. 8 van de statuten).
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 85
TOELICHTING 29: EIGEN VERMOGEN (vervolg) Wat het beheer van het kapitaal betreft, bestaan de doelstellingen van de groep uit het beschermen van het vermogen van al zijn activiteiten om hun bedrijfsactiviteit voort te zetten en het behouden van een optimale kapitaalstructuur om de kost van het kapitaal te verminderen. De groep controleert de adequaatheid van het kapitaal van dichtbij, op het niveau van iedere activiteit, door middel van een aantal ratio’s die voor hun business specifiek zijn. Om de kapitaalstructuur te handhaven of aan te passen heeft elke activiteit de mogelijkheid om het bedrag van de aan aandeelhouders betaalde dividenden aan te passen, kapitaal aan de aandeelhouders terug te betalen, nieuwe aandelen uit te geven, of activa te verkopen om de schuld te verminderen, rekening houdende met het bestaan van aandeelhouders zonder zeggenschap. Totaal v/d Aandelen
Winstaandelen
stemrechten
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
1.032.206
18,66%
-
-
1.032.206
17,12%
Reptid Commercial Corporation, Dover, Delaware
202.532
3,66%
-
-
202.532
3,36%
Mevr. Catheline Périer-D’Ieteren
152.990
2,77%
125.000
25,00%
277.990
4,61%
1.000
0,02%
-
-
1.000
0,02%
1.388.728
25,11%
125.000
25,00%
1.513.728
25,10%
s.a. de Participations et de Gestion, Brussel
Dhr Olivier Périer De vier bovenvermelde personen (samen “SPDG Group”) zijn verbonden en handelen in gemeenschappelijk overleg met Cobepa n.v.
1.394.151
25,21%
-
-
1.394.151
23,12%
Dhr Roland D’Ieteren
46.619
0,84%
375.000
75,00%
421.619
6,99%
Dhr Nicolas D’Ieteren
1.000
0,02%
-
-
1.000
0,02%
1.441.770
26,07%
375.000
75,00%
1.816.770
30,13%
441.455
7,98%
-
-
441.455
7,32%
Nayarit Participations s.c.a., Brussel
De drie bovenvermelde personen (samen “Nayarit Group”) zijn verbonden en handelen in gemeenschappelijk overleg met Cobepa n.v. De personen die verwijzen naar SPDG Group en Nayarit Group handelen in gemeenschappelijk overleg. Cobepa n.v., Brussel Cobepa n.v. handelt in gemeenschappelijk overleg met enerzijds Nayarit Group en anderzijds met SPDG Group.
De Raad van bestuur heeft de uitkering van een bruto dividend voorgesteld voor een bedrag van EUR 3,25 per aandeel (2008: EUR 3,00 per aandeel), of EUR 17,8 miljoen in totaal (2008: EUR 16,5 miljoen).
TOELICHTING 30: VOORZIENINGEN Voorzieningen voor personeelsbeloningen na uitdiensttreding worden geanalyseerd in toelichting 20. De overige voorzieningen, ofwel kortlopend ofwel langlopend, worden hieronder geanalyseerd. De belangrijkste categorieën van voorzieningen zijn de volgende: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto-
Auto-
distributie
verhuur
beglazing
Voertuig- Groep
Langlopende voorzieningen Betreffende concessiehouders
13,7
-
-
13,7
16,5
-
-
Waarborgen
5,2
-
-
5,2
5,3
-
-
5,3
Verzekeringen en dekkingen
2,4
23,6
-
26,0
2,5
20,9
-
23,4
Overige langlopende elementen
16,5
7,7
9,1
1,1
17,9
5,9
4,7
133,4
144,0
29,0
32,7
1,1
62,8
30,2
25,6
133,4
189,2
Verzekeringen en dekkingen
-
12,6
-
12,6
-
22,1
-
22,1
Overige kortlopende elementen
-
6,0
203,5
209,5
-
11,7
9,0
20,7
Subtotaal
-
18,6
203,5
222,1
-
33,8
9,0
42,8
29,0
51,3
204,6
284,9
30,2
59,4
142,4
232,0
Subtotaal Kortlopende voorzieningen
Totale voorzieningen
JAARREKENING
Aandeelhouders (volgens de kennisgevingen van 31 oktober 2008)
86 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 30: VOORZIENINGEN (vervolg) De wijzigingen van de voorzieningen worden hieronder uiteengezet voor het jaar afgesloten op 31 december 2009: in miljoen EUR
Betreffende
Waarborgen
concessiehouders
Verzekeringen
Overige
Overige
en
langlopende
kortlopende
Totaal
dekkingen
elementen
elementen
16,5
5,3
45,5
144,0
20,7
232,0
3,2
0,3
24,6
8,9
82,5
119,5
Besteed tijdens het jaar
-4,2
-0,4
-32,0
-1,9
-26,4
-64,9
Teruggenomen tijdens het jaar
-1,8
-
-
-1,1
-
-2,9
Transfer tijdens het jaar
-
-
-
-132,0
132,1
0,1
Omrekeningsverschillen
-
-
0,5
-
0,6
1,1
13,7
5,2
38,6
17,9
209,5
284,9
Op 1 januari 2009 Toegevoegd tijdens het jaar
Op 31 december 2009
Aangezien het moment waarop de kasuitstromen plaatsvinden heel onzeker is, worden bijna alle voorzieningen beschouwd als langlopende elementen. Er wordt verwacht dat de kortlopende voorzieningen binnen de 12 maanden besteed zullen worden. De voorzieningen verbonden met de concessiehouders vloeien voort uit de constante verbetering van de distributienetwerken. In het segment autodistributie, betreffen de voorzieningen voor waarborgen de kosten van de diensten aangeboden aan eigenaars van nieuwe voertuigen, zoals de mobiliteitsgarantie. Het segment autoverhuur beschikt over verzekeringsreserves die niet verzekerde schaden dekken, in het kader van klachten die mogelijk door derden ingediend kunnen worden. Gezien de spreiding in de tijd en de onzekerheid van dit soort klachten worden de reserves opgesteld op basis van een historisch overzicht, en voorzien bedragen voor potentiële schade die kunnen ingediend worden na meerdere jaren na het van kracht worden van de verzekeringspolis. In het segment autodistributie worden voorzieningen opgesteld om de reeds gemaakte schaden, aangegeven aan D’Ieteren Lease of niet, in de winst- en verliesrekening op te nemen. Overige langlopende en kortlopende voorzieningen bevatten hoofdzakelijk: - Voorzieningen voor reorganisatie en ontslagvergoedingen waarvan verwacht wordt dat ze in de komende jaren zullen kristalliseren; - Voorzieningen voor het milieu of andere om de kosten voor het herstel van bepaalde eigendommen onder operationele leases te dekken; - Voorzieningen voor leegstaande eigendommen; - De voorziening tegen de toekomstige aflossing van de voordelen die deel uitmaken van de acties om de klantenbinding te versterken; - De voorziening tegen de geschillen die in de normale gang van activiteit voortkomen waarvan verwacht wordt dat ze in de komende jaren zullen kristalliseren. Op basis van genomen juridisch advies, zou de uitkomst van die geschillen geen belangrijk verlies boven de voorziene bedragen op 31 december 2009 als gevolg hebben; - De voorziening voor het langetermijn incentiveplan voor het management opgesteld in 2005 in het segment voertuigbeglazing. De vereffening van dit plan is voorzien in het eerste halfjaar van 2010. Het is de bedoeling om dit langetermijn incentiveplan door een soortgelijk plan te vervangen.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 87
TOELICHTING 31: LENINGEN Leningen worden als volgt geanalyseerd: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
Obligatieleningen
349,5
-
-
349,5
200,0
-
-
200,0
Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
199,8
-
-
199,8
199,6
-
-
199,6
Schulden ivm financiële leases
-
-
25,6
25,6
-
-
25,6
25,6
1,5
-
188,1
189,6
89,6
286,0
243,2
618,8
Onderhandse leningen
-
509,5
246,0
755,5
-
555,3
251,4
806,7
Uitgestelde betalingen ivm de overnames
-
23,8
-
23,8
-
22,5
-
22,5
550,8
533,3
459,7
1.543,8
489,2
863,8
520,2
1.873,2
Kredietinstellingen en overige leningen
Subtotaal langlopende leningen Kortlopende leningen Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
-
-
-
-
86,4
-
-
86,4
Schulden ivm financiële leases
-
167,9
17,0
184,9
-
232,7
16,4
249,1 50,8
14,1
14,0
0,8
28,9
3,7
31,8
15,3
Onderhandse leningen
Kredietinstellingen en overige leningen
-
33,3
-
33,3
-
-
-
-
Commercial paper
-
26,7
-
26,7
43,9
13,3
-
57,2
Uitgestelde betalingen ivm de overnames
275,1
0,3
-
275,4
-
0,2
-
0,2
Subtotaal kortlopende leningen
289,2
242,2
17,8
549,2
134,0
278,0
31,7
443,7
TOTAAL LENINGEN
840,0
775,5
477,5
2.093,0
623,2
1.141,8
551,9
2.316,9
De groep geeft obligatieleningen uit via haar moedermaatschappij en via haar 100% dochtermaatschappij D’Ieteren Trading b.v. De uitstaande obligatieleningen op 31 december zijn de volgende (enkel in het segment autodistributie): 2009 Uitgiftedatum
Hoofdsom
2008 Vervaldatum
Vaste rente
Uitgiftedatum
(in miljoen EUR)
Totaal
Hoofdsom
Vervaldatum
Vaste rente
(in miljoen EUR)
Juli 2004
100,0
2012
5,25%
Juli 2004
100,0
2012
5,25%
Juli 2005
100,0
2015
4,25%
Juli 2005
100,0
2015
4,25%
December 2009
150,0
2014
5,50%
-
-
-
350,0
-
200,0
In december 2009 heeft de moedermaatschappij een obligatielening met een leeftijd van 5 jaar uitgegeven, voor een bedrag van EUR 150 miljoen (EUR 149,5 miljoen netto opbrengst) die een jaarlijkse bruto rentevoet van 5,5% draagt. Deze uitgifte volgt de diversificatiestrategie van de financieringsmiddelen van de groep en zal voor algemene bedrijfsdoeleinden gebruikt worden. De gewogen gemiddelde kost van de obligatieleningen in 2009 was 4,8% (2008: 4,8%). De groep geeft eveneens obligaties uit in het kader van een effectiseringsprogramma, via haar 100% dochtermaatschappij s.a. D’Ieteren Lease n.v. (“D’Ieteren Lease”). Het programma wordt uitgelegd in toelichting 14. Het oorspronkelijk programma dat in april 2006 van start ging, werd met succes voor een periode van drie jaar hernieuwd. De gewogen gemiddelde kost van dit programma, inclusief de afschrijving van de oorspronkelijke opstartkosten en van de hernieuwingkosten over een periode van 3 jaar, was 3,6% (2008: 5,5%). Verpande rekeningen ivm de effectisering worden opgenomen onder de rubriek “andere financiële activa” (zie toelichting 25). Verdere informatie inzake de effectisering wordt gegeven in toelichtingen 19 en 39.
JAARREKENING
Langlopende leningen
88 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Schulden in verband met financiële leases worden als volgt gedetailleerd: in miljoen EUR
2009
Niet langer dan één jaar Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar Langer dan vijf jaar Subtotaal Min: toekomstige financieringskosten Contante waarde van de schulden ivm financiële leases
2008
Minimale
Constante waarde
Minimale
Constante waarde
lease-
van de minimale
lease-
van de minimale
betalingen
leasebetalingen
betalingen
leasebetalingen
190,0
184,9
256,7
249,1
26,8
24,6
27,6
24,5
1,2
1,0
1,9
1,1
218,0
210,5
286,2
274,7
-7,5
-11,5
210,5
274,7
De schulden in verband met financiële leases worden voornamelijk aangetroffen in het segment autoverhuur, die bepaalde voertuigen (inclusief voertuigen aangehouden onder “buy-back” overeenkomsten) en verscheidene installaties en uitrusting op die wijze financieert. De gemiddelde leasingsduur is minder dan één jaar. Voor het jaar afgesloten op 31 december 2009 bedroeg de gemiddelde effectieve rentevoet 3,7% (2008: 5,0%). De rentevoeten worden bij de ondertekening van de contracten vastgelegd. Al die contracten brengen vaste en onvoorwaardelijke leasebetalingen met zich mee. Financiële leases worden ook af en toe in het segment voertuigbeglazing gebruikt; ze worden niet gebruikt in het segment autodistributie. De schulden in verband met financiële leases van de groep worden beveiligd door het feit dat de lessors de eigendom over de geleasede goederen behouden. In 2009 werden borgstellingen opgesteld voor bepaalde financiële leases in het segment autoverhuur (zie toelichting 25). Kredietinstellingen en overige leningen bestaan hoofdzakelijk uit niet gesyndiceerde leningen (in het segment autodistributie) en gesyndiceerde leningen (in de segmenten autoverhuur en voertuigbeglazing), alsook kaskredieten. Afhangend van de munteenheid van de bankleningen en van het beschouwde segment, varieert de gewogen gemiddelde kost tussen 1,4% en 7,0% in 2009 (2008: 3,5% tot 6,8%). Onderhandse leningen betreffen vooral de volgende uitstaande bedragen in het segment autoverhuur, verschuldigd door Avis Finance Company plc (“AFC”), een indirecte 100% dochteronderneming van Avis Europe plc: 2009 Uitgiftedatum
Munteenheid
Hoofdsom
2008 Vervaldatum
(in miljoen)
Hoofdsom
Vervaldatum
(in miljoen)
Augustus 2000
USD
48,0
2010
48,0
2010
Juni 2002
EUR
26,8
2012
26,8
2012
Juni 2004
USD
240,0
2011,2012,2014
240,0
2011,2012,2014
Juni 2004
EUR
65,0
2012
65,0
2012
Juli 2006
EUR
250,0
2013
250,0
2013
De onderhandse leningen in USD dragen een gemiddelde vaste rentevoet van 6,3% (2008: 6,3%). Deze in euro, die vóór juli 2006 uitgegeven werden, dragen een gemiddelde vaste rentevoet van 5,8% (2008: 5,8%). Die onderhandse leningen zijn met vaste rentevoeten zodat hun contractueel prijsherzieningsprofiel met hun termijnplanning overeenstemt. De EUR 250,0 miljoen “Senior Floating Rate Notes” dragen rentevoet van EURIBOR plus 2,625%. Die obligaties, waarvan de EURIBOR rentevoet om de drie maanden herzien wordt, bevatten een optie waardoor AFC ze kan terugbetalen vanaf 31 juli 2008. Deze optie wordt apart erkend tegen reële waarde als een in het contract besloten derivaat (zie toelichting 19).
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 89
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Onderhandse leningen betreffen vooral de volgende uitstaande bedragen in het segment voertuigbeglazing, verschuldigd door Belron Finance Limited, een 100% dochtermaatschappij van Belron: 2008
Hoofdsom (in miljoen)
Vervaldatum
Hoofdsom (in miljoen)
Vervaldatum
USD
200,0
2014
200,0
2014
USD
125,0
2017
125,0
2017
GBP
20,0
2017
20,0
2017
Rentevoet
Munteenheid
Reeks A
5,68%
Reeks B
5,80%
Reeks C
5,94%
De groep beschikt over twee programma’s van commercial paper (thesauriebewijzen) in België: - s.a. D’Ieteren Treasury n.v., een 100% dochteronderneming van de moedermaatschappij, beschikt over een programma van EUR 300,0 miljoen (2008: EUR 300,0 miljoen) gewaarborgd door de moedermaatschappij. De gewogen gemiddelde kost in 2009 van de uitgegeven bedragen bedroeg 2,4% (2008: 4,6%). Middellange termijn uitgiftes (“medium term notes” of “MTN”) mogen eveneens via dit programma verwezenlijkt worden. - AFC beschikt over een programma gewaarborgd door Avis Europe plc van EUR 200,0 miljoen (2008: EUR 200,0 miljoen) ten behoeve van het segment autoverhuur. Bedragen opgenomen in het kader van dit programma brengen interest op tegen een rentevoet met als referentie de EURIBOR vermeerderd met een marge. Deze rentevoet is afhankelijk van de marktvoorwaarden op het ogenblik van de uitgifte. De onder dit programma opgenomen bedragen worden binnen het jaar betaalbaar. In het segment autodistributie vertegenwoordigen de uitgestelde betalingen bedragen, verschuldigd aan Cobepa ten gevolge van de uitoefening door Cobepa van zijn verkoopopties op 16,35% van het aandelenkapitaal van Belron, betaalbaar in januari 2010. In het segment autoverhuur betreffen de uitgestelde betalingen in verband met de overnames bedragen die steeds verschuldigd zijn naar aanleiding van de overname van Avis Europe Investment Holdings Limited (een 100% dochteronderneming van Avis Europe plc) van Avis Inc. in 1997, en betaalbaar in vaste annuïteiten van GBP 1,9 miljoen inclusief interesten. De uitgestelde betalingen in verband met de overname worden uitgedrukt in GBP en zijn onderworpen aan een interest met een vaste rentevoet van 8,0% jaarlijks gedurende 28 jaar. Langlopende leningen zijn verschuldigd na meer dan één jaar, in overeenstemming met de volgende termijnplanning: in miljoen EUR Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar Langer dan vijf jaar Langlopende leningen
2009
2008
1.306,7
1.420,9
237,1
452,3
1.543,8
1.873,2
De groep is blootgesteld aan wijzigingen in de rentevoeten zoals hieronder weergegeven (vóór de impact van derivaten ivm schulden). Dit betreft eveneens de risico’s voortvloeiend uit het tijdstip van vastlegging van de rentevoeten: in miljoen EUR
2009
2008
Niet langer dan één jaar
939,4
977,0
Langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar
920,5
889,0
Langer dan vijf jaar Leningen
233,1
450,9
2.093,0
2.316,9
De classificatie van de leningen in functie van rentevoeten en munteenheid is als volgt (inclusief de waarde van de aanpassing voor afgedekte leningen weergegeven in toelichting 32): in miljoen EUR Munteenheid
2009
2008
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
EUR
446,1
948,1
GBP
46,6
72,3
USD
495,4
68,8
Totaal
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
Totaal
1.394,2
297,3
1.358,9
118,9
43,9
38,3
82,2
564,2
496,4
57,8
554,2
1.656,2
Andere
2,3
51,5
53,8
2,2
49,1
51,3
Totaal
990,4
1.140,7
2.131,1
839,8
1.504,1
2.343,9
JAARREKENING
2009
90 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 31: LENINGEN (vervolg) Indien de impact van de derivaten ivm schulden in rekening wordt genomen, is die classificatie de volgende: in miljoen EUR Munteenheid
2009
2008
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
EUR
1.310,6
306,9
GBP
86,8
18,0
USD
300,4
25,7
Totaal
Vaste
Variabele
rentevoet
rentevoet
Totaal
1.617,5
1.121,5
676,9
104,8
64,9
66,9
131,8
326,1
307,8
13,4
321,2
1.798,4
Andere
50,8
31,9
82,7
46,5
46,0
92,5
Totaal
1.748,6
382,5
2.131,1
1.540,7
803,2
2.343,9
De leningen met variabele rentevoet zijn onderworpen aan verschillende rentevoeten vastgelegd met als referentie de heersende EURIBOR of een equivalent. De toepasbare rentevoeten voor uitstaande leningen tegen vaste rentevoeten zijn als volgt: 2009
2008
Munteenheid
Min.
Max.
Min.
Max.
EUR
4,3%
6,8%
3,7%
6,8%
GBP
5,7%
5,9%
5,7%
5,9%
USD
2,0%
7,0%
4,9%
6,8%
Andere
5,0%
6,5%
3,6%
6,1%
De reële waarde van kortlopende leningen benadert hun boekwaarde. De reële waarde van langlopende leningen wordt hieronder weergegeven: in miljoen EUR
2009
2008
Reële
Boek-
Reële
Boek-
waarde
waarde
waarde
waarde
Obligatieleningen
349,1
349,5
183,4
200,0
Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
199,8
199,8
199,6
199,6
Schulden ivm financiële leases Kredietinstellingen, onderhandse leningen en overige leningen Uitgestelde betalingen ivm de overnames Langlopende leningen
25,6
25,6
25,7
25,6
774,3
945,1
1.089,1
1.425,5
23,9
23,8
22,1
22,5
1.372,7
1.543,8
1.519,9
1.873,2
De reële waarde van de obligatieleningen wordt bepaald op basis van hun marktprijs. De reële waarde van de obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering is gelijk aan hun boekwaarde. De reële waarde van de overige leningen wordt geschat op basis van de verhandelbare marktwaarden, of indien deze niet gemakkelijk beschikbaar zijn, door de toekomstige contractuele kasstromen te verdisconteren tegen de rentevoet die, op dat ogenblik, voor de groep op de markt beschikbaar is voor soortgelijke financiële instrumenten. Er zijn financiële verplichtingen (ratio) verbonden aan bepaalde leningen binnen de groep. In het segment voertuigbeglazing zijn bepaalde in valuta uitgedrukte leningen aangeduid als afdekking van de netto investeringen in niet in euro uitgedrukte netto activa. Ze worden aangewend om een deel van de niet in euro uitgedrukte netto activa tegen waardeveranderingen voortvloeiend uit wisselkoerseffecten te beschermen. De reële waarde van die leningen op 31 december 2009 bedroeg EUR 435,8 miljoen (2008: EUR 392,1 miljoen). De ineffectiviteit die in de winst- en verliesrekening is verwerkt als gevolg van de afdekking van de netto investering in vreemde valuta bedraagt nihil.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 91
TOELICHTING 32: NETTOSCHULD De nettoschuld is een indicator niet gedefinieerd door de IFRS-normen. De groep stelt de nettoschuld echter niet voor als een alternatief voor de financiële indicators bepaald door de IFRS-normen. De groep maakt gebruik van het begrip nettoschuld om haar schuld te weerspiegelen. De nettoschuld is gelijk aan het totaal van de leningen verminderd met geldmiddelen, kasequivalenten en investeringen in vlottende activa. De nettoschuld houdt geen rekening met de reële waarde van de aan de schuld verbonden derivaten. De afgedekte leningen (d.w.z. leningen waarop hedge accounting volgens IAS 39 wordt toegepast) worden omgerekend tegen de wisselkoersen bepaald door de cross currency swaps. De andere leningen worden omgerekend tegen de wisselkoersen geldend op balansdatum. 31 december 2009
31 december 2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Langlopende leningen
550,8
533,3
459,7
Kortlopende leningen
289,2
242,2
17,8
-
38,1
840,0
Aanpassing voor afgedekte leningen Brutoschuld Min: geldmiddelen en kasequivalenten
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
1.543,8
489,2
863,8
520,2
1.873,2
549,2
134,0
278,0
31,7
443,7
-
38,1
-
27,0
-
27,0
813,6
477,5
2.131,1
623,2
1.168,8
551,9
2.343,9 -97,9
-259,5
-60,6
-28,1
-348,2
-1,2
-52,1
-44,6
Min: vlottende financiële activa
-10,0
-2,7
-
-12,7
-36,3
-
-
-36,3
Nettoschuld
570,5
750,3
449,4
1.770,2
585,7
1.116,7
507,3
2.209,7
TOELICHTING 33: VERKOOPOPTIES TOEGESTAAN AAN AANDEELHOUDERS ZONDER ZEGGENSCHAP De groep is verplicht de belangen zonder zeggenschap in Belron in handen van derden over te nemen indien deze laatste hun verkoopopties zouden uitoefenen. IAS 32 vereist dat de uitoefenprijs van zulke opties toegestaan aan aandeelhouders zonder zeggenschap (EUR 113,0 miljoen op 31 december 2009, waarvan EUR 110,2 miljoen verkoopopties waaraan aankoopopties met dezelfde voorwaarden verbonden zijn, met vervaldatum ten laatste in 2014 en EUR 2,8 miljoen verwachte prijsaanpassing op verkoopopties uitgeoefend in september 2009 door Cobepa betaalbaar in 2011) als financiële passiva in de geconsolideerde balans wordt opgenomen. Het verschil tussen de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de belangen zonder zeggenschap (EUR 34,8 miljoen op 31 december 2009) is als bijkomende goodwill (EUR 75,4 miljoen op 31 december 2009) voorgesteld. Deze goodwill wordt aangepast aan het einde van de periode om de veranderingen in de uitoefenprijs van de opties en de boekwaarde van de desbetreffende belangen zonder zeggenschap weer te geven. Deze handelswijze weerspiegelt het economische karakter van de transactie en heeft geen impact op het resultaat van de periode toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij. In 2009, is de vermindering voornamelijk een gevolg van de uitoefening door Cobepa op 1 september 2009 van zijn verkoopopties van 16,35% van het aandelenkapitaal van Belron waarvan hij vroeger eigenaar was. De uitoefenprijs van de verkoopopties houdt rekening met de geschatte toekomstige rentabiliteit van Belron. Indien de onderliggende schattingen zouden veranderen, zou de waarde van de verkoopopties opgenomen in de balans (en de bijhorende goodwill) beïnvloed worden (dit zou echter geen impact hebben op de winst- en verliesrekening onder de voor het ogenblik toegepaste boekhoudkundige behandeling).
TOELICHTING 34: OVERIGE LANGLOPENDE SCHULDEN Overige langlopende schulden zijn uitgestelde betalingen in verband met de overnames zonder interest, betaalbaar na meer dan 12 maanden. De boekwaarde van de andere langlopende schulden benadert hun reële waarde.
JAARREKENING
in miljoen EUR
92 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 35: HANDELSSCHULDEN EN OVERIGE TE BETALEN POSTEN Handelsschulden en overige te betalen posten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Handelsschulden
60,0
182,7
90,1
Opgelopen kosten en uitgestelde opbrengsten
50,0
199,6
2,6
3,9
26,5
-
-
Belastingen niet verbonden met het resultaat Uitgestelde betalingen ivm de overnames Overige te betalen posten Handelsschulden en overige te betalen posten
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
332,8
63,6
282,4
87,6
433,6
252,2
44,8
190,1
2,9
237,8
15,0
45,4
5,1
3,1
12,9
21,1
10,6
10,6
-
-
12,4
12,4
50,4
56,5
245,9
352,8
43,4
63,6
209,3
316,3
164,3
465,3
364,2
993,8
156,9
539,2
325,1
1.021,2
De terugbetaling van de handelsschulden en overige te betalen posten wordt voorzien binnen de 12 maanden. De boekwaarde van de handelsschulden en overige te betalen posten benadert hun reële waarde.
TOELICHTING 36: PERSONEELSKOSTEN De personeelskosten worden hieronder geanalyseerd: in miljoen EUR
2009
2008
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Pensioenkosten voor toegezegd-pensioenregelingen inzake bijdragen na uitdiensttreding
-5,2
-6,1
-9,8
Pensioenkosten voor toegezegd-pensioenregelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding (zie toelichting 20)
-1,3
-8,1
-4,6
Totaal pensioenkosten
Groep
Auto-
Auto-
Voertuig-
distributie
verhuur
beglazing
Groep
-21,1
-4,1
-6,9
-12,5
-23,5
-14,0
-1,1
-10,1
-3,2
-14,4
-6,5
-14,2
-14,4
-35,1
-5,2
-17,0
-15,7
-37,9
-117,5
-246,4
-817,2
-1.181,1
-113,9
-266,3
-770,7
-1.150,9
-0,5
-0,4
-
-0,9
-0,7
-0,2
-
-0,9
Totaal personeelskosten
-124,5
-261,0
-831,6
-1.217,1
-119,8
-283,5
-786,4
-1.189,7
bestaande uit: courante elementen
-124,5
-260,9
-831,6
-1.217,0
-119,8
-283,0
-786,4
-1.189,2
-
-0,1
-
-0,1
-
-0,5
-
-0,5
Bezoldigingen en sociale zekerheid Op aandelen gebaseerde betalingen: afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten
bestaande uit: ongebruikelijke elementen bestaande uit: (toegezegd-pensioenregelingen inzake bestaande uit: vergoedingen na uitdiensttreding bestaande uit: zie toelichtingen 9 en 20)
De bovenvermelde kosten houden geen rekening met de bedragen als last opgenomen tijdens de periode in verband met de langetermijn incentiveplan voor het management vermeld in toelichting 30. Het aantal personeelsleden wordt hieronder aangegeven (gemiddeld voltijdse equivalenten): 2009
2008
Autodistributie
1.565
1.650
Autoverhuur
5.319
5.967
Voertuigbeglazing
22.399
20.833
Groep
29.283
28.450
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 93
TOELICHTING 37: OP AANDELEN GEBASEERDE BETALINGEN Er bestaan in de groep twee soorten regelingen van op aandelen gebaseerde betalingen afgewikkeld in eigen-vermogensinstrumenten: - Sedert 1999 werden aandelenoptieplannen toegekend aan directeurs en kaderleden van het segment autodistributie, in het kader van de wet van 26 maart 1999. Het onderliggende aandeel is het gewone aandeel van s.a. D’Ieteren n.v. - Sedert 1998 werden verschillende aandelenoptieplannen (“share option schemes”, een “share retention plan” en “long-term incentive plans”) toegekend aan bepaalde categorieën van personeel in het segment autoverhuur. Het onderliggende aandeel is het gewone aandeel van Avis Europe plc.
Toekenningsdatum
Aantal opties
Uitoefen-
(in eenheden)
prijs
Uitoefenperiode
2009
2008
(in EUR)
Van
2009
10.905
-
240,0
Tot
2008
12.303
12.303
121,0
1/1/2012
5/11/2018
2007
9.773
9.773
264,0
1/1/2011
2/12/2022 27/11/2021
1/1/2013
27/10/2019
2006
8.285
8.285
266,0
1/1/2010
2005
10.755
11.660
209,0
1/1/2009
6/11/2020
2004
6.985
8.945
142,0
1/1/2008
28/11/2019 16/11/2018
2003
7.235
8.525
163,4
1/1/2007
2002
5.565
6.000
116,0
1/1/2006
13/10/2015
2001
5.530
5.965
133,0
1/1/2005
25/10/2014
2000
13.630
13.430
267,0
1/1/2004
25/09/2013
1999
10.985
11.335
375,0
1/1/2003
17/10/2012
101.951
96.221
Totaal
Alle uitstaande opties zijn gedekt door eigen aandelen (zie toelichting 29). De wijzigingen in het aantal uitstaande opties gedurende het jaar zien eruit als volgt: Gewogen gemiddelde Aantal
uitoefenprijs
(in eenheden)
(in EUR)
2009
2008
2009
2008
Uitstaande opties bij het begin van de periode
96.221
84.588
215,0
229,0
Toegekend in de periode
10.905
12.303
240,0
121,0
-785
-480
370,0
-
-6.760
-190
157,0
-
Verbeurd in de periode Uitgeoefend in de periode Andere wijzigingen in de periode Uitstaande opties op het einde van de periode waarvan: uitoefenbaar op het einde van de periode
2.370
-
204,0
-
101.951
96.221
220,2
199,6
60.685
54.200
223,5
221,2
In 2009 werden de meeste opties uitgeoefend tijdens de tweede helft van het jaar. De gemiddelde koers gedurende de periode bedroeg EUR 174,3 (2008: EUR 175,3). Voor de uitstaande aandelenopties op het einde van de periode is de gewogen gemiddelde uitstaande contractduur de volgende: Aantal jaren 31 december 2009
8,2
31 december 2008
6,6
De IFRS-norm 2 “Op aandelen gebaseerde betalingen” vereist dat de reële waarde van alle aandelenopties toegekend na 7 november 2002 als last wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. De reële waarde van de opties moet geschat worden op elke toekenningsdatum. Een simple Cox model werd op elke toekenningsdatum gebruikt door de veronderstellingen op elk voorkomen aan te passen.
JAARREKENING
Autodistributie De uitstaande opties bedragen:
94 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 37: OP AANDELEN GEBASEERDE BETALINGEN (vervolg) De veronderstellingen voor de toekenningen van 2009 en 2008 zijn de volgende: 2009 Aantal personeelsleden
2008
158
212
Contante aandeelprijs (in EUR)
296,6
95,0
Optie-uitoefenprijs (in EUR)
240,0
121,0
Wachtperiode (in jaren)
3,0
3,0
Verwachte duur (in jaren)
6,8
6,8
34%
35%
Risicoloos rendement (in %)
0,33%
3,45%
Verwacht dividend (in EUR)
2,30
3,10
Verwachte volatiliteit (in %)
Waarschijnlijkheid van uitdiensttreding (in %) Gewogen gemiddelde reële waarde per optie (in EUR)
-
-
95,9
21,2
De verwachte volatiliteit en dividenden werden door een onafhankelijke expert bepaald. Het risicoloze rendement is gebaseerd op de EUR zerocoupon koersen met een duur gelijk aan de toegekende opties. Autoverhuur De aandelenoptieplannen van het segment autoverhuur zouden een verwaterende impact hebben op het aandeelhouderschap van de groep in Avis Europe plc. Het totale aantal toegekende aandelenopties op 31 december 2009 bedraagt 58.062.800 (2008: 34.688.400). Het vertegenwoordigt 6,3% (2008: 3,8%) van het kapitaal van Avis Europe plc. Deze aandelenopties kunnen uitgeoefend worden tot 2013 (2008: 2013). Alle andere relevante details over deze aandelenoptieplannen worden gegeven in het jaarverslag van Avis Europe plc.
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER Het thesauriebeleid richt zich op het verzekeren van een permanente toegang tot voldoende liquiditeit, en het opvolgen en inperken van rente- en wisselkoersrisico’s. Deze worden hieronder samengevat: Liquiditeitsrisico Elk bedrijfssegment van de groep streeft ernaar om over voldoende verbintenissen fondseninbreng te beschikken om tegemoet te komen aan alle verplichtingen – zoals geschat op basis van de lange termijn financiële projecties – voor ten minste de 12 volgende maanden. De lange termijn financiering wordt beheerd op het niveau van elk bedrijfssegment. Deze financiering wordt aangevuld met verschillende bronnen van liquiditeiten zonder verbintenissen (korte termijn kredietlijnen en handelspapier). De lange termijn financiering bestaat voornamelijk uit: - voor de segmenten autoverhuur en voertuigbeglazing: gesyndiceerde kredietlijnen, onderhandse en publieke obligaties; - voor het segment autodistributie: publieke retail obligaties, effectisering van leasing activiteiten en bilaterale kredietlijnen. Terugbetalingsdata worden zoveel als mogelijk gelijkmatig gespreid en financieringsbronnen worden gediversifieerd om het herfinancieringsrisico (tijdstip, markt) en de gerelateerde kosten (kredietsmargerisico) te beperken. Cash pooling schema’s worden geïmplementeerd (in de segmenten autodistributie en voertuigbeglazing) om de behoefte aan bruto financiering en de bijhorende kosten te minimaliseren.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 95
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER (vervolg) Hierna volgt een analyse van de contractuele niet-verdisconteerde uitgaande kasstromen met betrekking tot de financiële verplichtingen, en van de afgeleide financiële activa en passiva op balansdatum: in miljoen EUR
Verschuldigd binnen het jaar
Verschuldigd tussen één en vijf jaar
Verschuldigd in meer dan vijf jaar
Totaal
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
Kapitaal
Interesten
Obligatieleningen
-
17,8
249,5
60,5
100,0
4,3
349,5
82,6
Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering
-
7,8
195,9
16,5
3,9
0,1
199,8
24,4
Op 31 december 2009
Schulden ivm financiële leases
184,9
5,1
24,6
2,3
1,0
0,2
210,5
7,6
Andere leningen Uitgestelde betalingen ivm de overnames Totaal
109,8
49,6
814,7
116,2
109,6
14,9
1.034,1
180,7
275,4
-
1,2
-
22,6
-
299,2
-
570,1
80,3
1.285,9
195,5
237,1
19,5
2.093,1
295,3
993,8
-
-
-
-
-
993,8
-
-188,0
-16,2
-183,6
-35,7
-
-4,3
-371,6
-56,2
236,3
22,2
226,0
37,5
-
3,9
462,3
63,6
1.612,2
86,3
1.328,3
197,3
237,1
19,1
3.177,6
302,7
-
9,5
100,0
32,8
100,0
8,5
200,0
50,8
86,4
8,6
198,1
9,9
1,5
-
286,0
18,5
Handelsschulden en overige te betalen posten Afgeleide financiële activa en passiva Derivatencontracten - te ontvangen Derivatencontracten - te betalen Totaal Op 31 december 2008 Leningen Obligatieleningen Obligaties uitgegeven in het kader van de effectisering Schulden ivm financiële leases
249,1
8,9
24,5
2,5
1,1
0,1
274,7
11,5
Andere leningen
108,8
71,4
1.095,0
186,0
323,6
26,2
1.527,4
283,6
0,2
-
1,0
-
21,5
-
22,7
-
444,5
98,4
1.418,6
231,2
447,7
34,8
2.310,8
364,4
1.021,2
-
-
-
-
-
1.021,2
-
-195,9
-18,0
-162,9
-43,6
-73,1
-8,5
-431,9
-70,1
213,9
21,9
212,7
47,4
86,1
8,9
512,7
78,2
1.483,7
102,3
1.468,4
235,0
460,7
35,2
3.412,8
372,5
Uitgestelde betalingen ivm de overnames Totaal Handelsschulden en overige te betalen posten Afgeleide financiële activa en passiva Derivatencontracten - te ontvangen Derivatencontracten - te betalen Totaal
Renterisico De groep streeft ernaar om de invloed van ongunstige rentebewegingen op de courante financiële resultaten af te toppen, voornamelijk met betrekking tot de volgende 12 maanden. Om de renteblootstelling te beheren, gebruikt de groep voornamelijk FRA’s, renteswaps, caps en floors. Elk segment bepaalt zelf het minimum afdekkingspercentage, hetgeen, voor de periode tot 12 maanden tussen de 50% en de 100% ligt en daarna gradueel afneemt over de tijd. De algemene afdekkingshorizon bedraagt typisch 3 jaar. Afdekkingen, of vastrentende schulden, voor een periode van meer dan 5 jaar zijn ongebruikelijk. Meer bepaald, het segment autodistributie streeft er naar om de marges voortkomende uit zijn lange termijn (operationele) lease activiteiten (D’Ieteren Lease) te beschermen. Hier zal de afdekkingshorizon bepaald worden door de looptijd van de lease contracten (geschatte contracttermijn, afschrijvingsprofiel). Een verandering van 100 basispunten in de rente op rapporteringsdatum zou het eigen vermogen en het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten hebben doen toenemen/afnemen met de bedragen zoals hieronder getoond. Deze analyse veronderstelt dat alle andere variabelen onveranderd blijven. Resultaat uit voortgezette in miljoen EUR
Kasstroomafdekking
bedrijfsactiviteiten
reserve
1% vermeerdering
1% vermindering
1% vermeerdering
1% vermindering
31 december 2009
-1,6
1,7
-21,1
21,1
31 december 2008
-5,5
5,8
-6,8
6,8
JAARREKENING
Leningen
96 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER (vervolg) Wisselkoersrisico De doelstelling van de groep is om de kasstromen en investeringen te beschermen tegen mogelijk hoge wisselkoersschommelingen door alle materiële netto deviezenposities af te dekken. Materieel betekent meer dan één miljoen euro. Transactieblootstellingen zijn beperkt en meestal niet materieel. Indien deze toch materieel zouden zijn, worden deze verminderd of geannuleerd van zodra ze worden geïdentificeerd. Investeringen buiten de Eurozone zorgen voor een omrekeningsrisico. Dit wordt voornamelijk geminimaliseerd door het aangaan van schulden in dezelfde valuta als de kasstromen die door deze activa worden gegenereerd. Ter aanvulling van deze natuurlijke afdekkingen, gebruikt de groep instrumenten zoals termijncontracten in vreemde valuta, swaps, eenvoudige wisselkoersopties en, indien geschikt, “cross currency swaps”. Het niveau van de afdekking wordt op regelmatige basis herzien afhankelijk van de marktomstandigheden en telkens wanneer er een belangrijk actief wordt toegevoegd of verkocht. Een versterking/verzwakking van 10% van de euro ten opzichte van de volgende deviezen op 31 december zou het eigen vermogen en het resultaat uit voorgezette bedrijfsactiviteiten hebben doen toenemen/afnemen met de bedragen zoals hieronder getoond. Deze analyse veronderstelt dat alle andere variabelen onveranderd blijven: in miljoen EUR
Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten 10% versterking
Eigen vermogen
10% verzwakking
10% versterking
10% verzwakking
31 december 2009 EUR/GBP
-1,5
1,5
-1,9
2,0
EUR/USD
-0,2
0,1
1,9
-2,0
EUR/CHF
3,6
-3,6
-2,4
2,4
EUR/GBP
5,0
-5,1
-9,5
9,6
EUR/USD
-0,4
0,2
3,1
-3,5
EUR/CHF
4,0
-4,0
-2,2
2,2
31 december 2008
Wederpartijenrisico Kredietlimieten met betrekking tot financiële wederpartijen werden opgesteld voor financiële afgeleide producten en gelddeposito’s voor wat betreft hun bedrag en looptijd. Deze transacties worden slechts aangegaan bij een beperkt aantal vooraf gedefinieerde banken op basis van hun kredietwaardigheid, die minstens jaarlijks nagekeken wordt. De vereiste minimumwaardering is A(Standard & Poor’s). Limieten met betrekking tot de duurtijd van de blootstelling per transactiecategorie werden opgesteld ten einde de liquiditeit te beschermen en de impact te beperken in het geval de wederpartij in gebreke valt. De instrumenten en hun documentatie moeten goedgekeurd alvorens de geplande transacties plaatsvinden. Er bestaat geen betekenisvol prijsrisico buiten deze hierboven vermeld. Binnen dit raamwerk wordt er een ruime autonomie toegekend aan elk van de 3 activiteiten. Waardering van financiële instrumenten per categorie Met ingang van 1 januari 2009, heeft de groep de wijziging van de IFRS-norm 7, die informatieverschaffing vereist over hoe de waarderingen van de reële waarde zich invoegen in de waardering van de reële waarde hiërarchie, toegepast. De volgende tabel stelt de financiële activa en verplichtingen, gewaardeerd aan de reële waarde, in hiërarchie voor: in miljoen EUR
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Totaal
0,1
Vaste en vlottende activa: Voor verkoop beschikbare financiële activa
0,1
-
-
Voor afdekking aangehouden derivaten
-
0,8
-
0,8
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
-
19,0
1,9
20,9
Geldmiddelen en kasequivalenten
234,8
-
-
234,8
Totaal activa
234,9
19,8
1,9
256,6
Langlopende en kortlopende verplichtingen: Voor afdekking aangehouden derivaten
-
62,7
-
62,7
Voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten
-
36,0
-
36,0
Totaal verplichtingen
-
98,7
-
98,7
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 97
TOELICHTING 38: FINANCIEEL RISICOBEHEER (vervolg)
Niveau 2 bevat de aan reële waarde gewaardeerde financiële instrumenten waar de waardering gebaseerd is op andere inputs dan genoteerde prijzen inbegrepen in Niveau 1 die met betrekking tot activa en verplichtingen, ofwel rechtstreeks (zoals prijzen) ofwel onrechtstreeks (dat is, ontleend aan prijzen) waarneembaar zijn. De reële waarden van al de voor afdekking aangehouden derivaten en al de voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten van de groep worden berekend op basis van waarderingstechnieken. Deze waarderingstechnieken maximaliseren het gebruik van waarneembare marktgegevens wanneer beschikbaar, en steunen zo weinig mogelijk op specifieke schattingen van de entiteit. Als alle belangrijke inputs nodig voor de berekening van de financiële instrumenten waarneembaar zijn, is het instrument in Niveau 2 inbegrepen. De reële waarden van al de voor afdekking aangehouden derivaten en al de voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten van de groep (buiten de besloten derivaten in het segment autoverhuur – zie toelichting 19) worden berekend op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen op basis van de waarneembare rendementscurves, en zijn daarom in Niveau 2 geklasseerd. Niveau 3 bevat de aan reële waarde gewaardeerde financiële instrumenten waar de waardering voor activa en voor verplichtingen inputs niet gebaseerd is op waarneembare gegevens. De reële waarde van de besloten derivaten (in het segment autoverhuur – zie toelichting 19) is berekend op basis van waarderingstechnieken die gebaseerd zijn op beide, waarneembare marktrente, maar ook op veronderstellingen in verband met de toekomstige volatiliteit van de aandeelkoers van Avis Europe (die geëxtrapoleerd is van volatiliteitstendensen uit het verleden). De besloten derivaten zijn daarom in Niveau 3 geklasseerd. Veranderingen aan de reële waarde van de besloten derivaten worden in de geconsolideerde winst-en verliesrekening erkend. De gerapporteerde winst van het jaar bedroeg EUR 1,2 miljoen.
TOELICHTING 39: VOORWAARDELIJKE ELEMENTEN EN VERPLICHTINGEN in miljoen EUR
2009
2008
Verplichtingen tot aankoop van vaste activa
61,8
27,7
39,9
46,1
3,1
4,6
Overige belangrijke verplichtingen: Gegeven verplichtingen Verworven verplichtingen
De verplichtingen tot aankoop van vaste activa betreffen hoofdzakelijk de vloot van het segment autoverhuur. De groep is een lessee in een aantal operationele leases. De samenhangende toekomstige minimale leasebetalingen onder niet afzegbare operationele leases, per vervaldag, is als volgt: in miljoen EUR
2009
2008
Op hoogstens één jaar
159,9
163,3
Op meer dan één jaar en minder dan vijf jaar
313,9
302,5
Meer dan vijf jaar
124,3
146,1
Totaal
598,1
611,9
Op elk jaareinde heeft de groep ook andere voorafbetaalde verplichtingen in verband met operationele leases betreffende voertuigen gekocht met een “buy-back” overeenkomst, opgenomen onder de vorderingen in verband met voertuigen in toelichting 27. De groep is een lessor in een aantal operationele leases, vooral via zijn 100% dochtermaatschappij s.a. D’Ieteren Lease n.v. De samenhangende toekomstige minimale leasebetalingen onder niet-afzegbare operationele leases, per vervaldag, is als volgt: in miljoen EUR
2009 Vastgoed-
Voertuigen
beleggingen
2008 Overige
Totaal
materiële
Vastgoed-
Voertuigen
beleggingen
Overige Totaal materiële
vaste
vaste
activa
activa
Op hoogstens één jaar
0,8
83,3
-
84,1
0,1
89,4
-
89,5
Op meer dan één jaar en minder dan vijf jaar
2,0
116,8
-
118,8
0,5
120,1
-
120,6
Meer dan vijf jaar
0,4
0,1
-
0,5
0,5
0,1
-
0,6
Totaal
3,2
200,2
-
203,4
1,1
209,6
-
210,7
JAARREKENING
Niveau 1 bevat de aan reële waarde gewaardeerde financiële instrumenten waar de waardering gebaseerd is op genoteerde prijzen (niet-aangepast) in actieve markten voor identificeerbare activa en verplichtingen. Op 31 december 2009 bevat het segment voertuigbeglazing de voor verkoop beschikbare financiële activa belangen zonder zeggenschap in een genoteerde vennootschap.
98 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 39: VOORWAARDELIJKE ELEMENTEN EN VERPLICHTINGEN (vervolg) Op elk jaareinde heeft de groep ook andere diverse voorafbetaalde verplichtingen in verband met operationele leases betreffende voertuigen verkocht met een “buy-back” overeenkomst, opgenomen onder de uitgestelde opbrengsten in verband met voertuigen in toelichting 35. De opbrengsten, kosten, rechten en verplichtingen voortvloeiend uit leaseovereenkomsten in verband met vastgoedbeleggingen worden niet als materieel beschouwd voor de groep. Een algemene beschrijving van deze leaseovereenkomsten wordt bijgevolg niet gegeven. In het kader van de effectisering (zie toelichtingen 14, 19, 25, 31) heeft D’Ieteren Lease een inpandgeving toegestaan op haar activiteiten aan de obligatiehouders om haar verplichtingen te waarborgen. De inpandgeving werd toegestaan voor de volgende bedragen: - met betrekking tot het referentiebedrag: EUR 309,0 miljoen; - drie jaar interesten berekend tegen een interestvoet van 5%, of een andere interestvoet die kan worden overeengekomen tussen de partijen.
TOELICHTING 40: RELATIES MET VERBONDEN PARTIJEN in miljoen EUR
2009
2008
Met entiteiten die gezamenlijk de zeggenschap uitoefenen of die een invloed van betekenis hebben over de groep: Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode Openstaand creditsaldo op 31 december
0,9
0,7
14,3
10,0
Met geassocieerde ondernemingen: Verkopen
11,7
9,8
Aankopen
-0,1
-0,1
0,6
0,7
Openstaande handelsvorderingen op 31 december Met joint ventures: Verkopen
1,4
0,6
Openstaande handelsvorderingen op 31 december
2,4
0,1
Met managers op sleutelposities: Beloning: Kortetermijnpersoneelsbeloningen
4,4
4,0
Vergoedingen na uitdiensttreding
0,2
0,2
Totale beloning
4,6
4,2
Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode
n/a
n/a
Openstaand creditsaldo op 31 december
n/a
n/a
Bedrag van de transacties ingegaan gedurende de periode
0,1
2,7
Openstaand creditsaldo op 31 december
0,8
-
Met andere verbonden partijen:
TOELICHTING 41: BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN In de voorgaande periode heeft Avis Europe een ongebruikelijke opbrengst geboekt van EUR 1,3 miljoen om de definitieve regeling van een garantievoorziening die in 2007 geboekt werd in verband met de verkoop van zijn dochteronderneming in Griekenland te weerspiegelen. Deze ongebruikelijke opbrengst werd in beëindigde bedrijfsactiviteiten erkend.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 99
TOELICHTING 42: LIJST VAN DOCHTERONDERNEMINGEN, GEASSOCIEERDE ONDERNEMINGEN EN JOINT VENTURES De volledige lijst van ondernemingen bedoeld door artikels 114 en 165 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen zal neergelegd worden bij de Balanscentrale bij de Nationale Bank van België. Die kan ook op eenvoudig verzoek verkregen worden bij de maatschappelijke zetel van de moedermaatschappij (zie toelichting 1).
Naam
Land
% van aandelenkapitaal
% van aandelenkapitaal
op 31 december 2009
op 31 december 2008
100%
Autodistributie s.a. D’Ieteren Lease n.v.
België
100%
s.a. D’Ieteren Sport n.v.
België
75%
75%
s.a. D’Ieteren Services n.v.
België
100%
100% 100%
s.a. D’Ieteren Treasury n.v. D’Ieteren Trading b.v. D’Ieteren Car Rental s.a. Dicobel s.a.
België
100%
Nederland
100%
100%
Luxemburg
100%
100%
België
100%
100%
Verenigd Koninkrijk
59,59%
59,59%
Luxemburg
77,38%
77,38%
Autoverhuur Avis Europe plc Voertuigbeglazing Belron s.a.
Door rekening te houden met de eigen aandelen in het bezit van Avis Europe zijn de percentages gebruikt voor de consolidatie van Avis Europe hoger dan de hierboven vermelde participatie in het geplaatste kapitaal van Avis Europe: 2009
2008
Gemiddeld percentage
59,72%
59,74%
Percentage op jaareinde
60,07%
59,64%
Door rekening te houden met de impact van de uitoefenening door Cobepa van zijn verkoopopties op 16,35% van het aandelenkapitaal van Belron op 1 september 2009, verschilde het gemiddelde percentage gebruikt voor de consolidatie van Belron in 2009 van het percentage op jaareinde: 2009
2008
(1)
80,23%
77,38%
Percentage op jaareinde
93,73%
77,38%
Gemiddeld percentage
(1) Gemiddelde percentage gebruikt voor de winst of het verlies toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij (80,43% voor het courante PBT, groepsaandeel).
JAARREKENING
De belangrijkste geconsolideerde dochterondernemingen van de moedermaatschappij worden hieronder vermeld:
100 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
TOELICHTING 43: WISSELKOERSEN De maandelijkse winst- en verliesrekeningen van buitenlandse operaties worden omgerekend met de relevante wisselkoers voor die maand. Met uitzondering van de balans die omgerekend wordt aan de slotkoers, zijn alle lijnen in de geconsolideerde jaarrekening gebaseerd op gewogen gemiddelde koersen. De voornaamste wisselkoersen gebruikt voor de omrekeningen zijn de volgende: Aantal euro’s voor een munteenheid vreemde munt
2009
2008
Slotkoers AUD
0,62
0,50
BRL
0,39
0,30
CAD
0,65
0,59
GBP
1,12
1,05
0,69
0,71
AUD
0,57
0,57
BRL
0,36
0,37
CAD
0,63
0,64
USD Gemiddelde koers
(1)
GBP
1,15
1,37
USD
0,72
0,68
(1) Effectieve gemiddelde koers voor de winst of het verlies toerekenbaar aan houders van eigen-vermogensinstrumenten.
TOELICHTING 44: GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Op 6 januari 2010, heeft het segment voertuigbeglazing de volgende bedrijven in Turkij overgenomen: OCS Otocam Servis Hizmetleri ve Ticaret Limited Sirketi, Oto Cam Ticaret Anonim Sirketi en DOGUS Oto Cam Sanayii ve Ticaret Anonim Sirketi. Op 1 februari 2010, heeft het segment voertuigbeglazing in Spanje de commerciële activiteit van Cristalbus S.L. alsook sommige activas beheert door het bedrijf Recasur S.L. overgenomen. Al deze activiteiten zijn in de herstelling en vervanging van beglazing actief. De verkopen en de resultaten voortvloeiend uit deze overnames worden niet als materieel beschouwd voor de groep en worden bijgevolg niet apart bekendgemaakt.
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERDE JAARREKENING | 101
TOELICHTING 45: VERSLAG VAN DE COMMISSARIS Verslag van de Commissaris aan de Algemene Vergadering der Aandeelhouders van D’Ieteren n.v. over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009
Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2009, opgesteld op basis van International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie, met een balanstotaal van EUR 5.107,1 miljoen en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst aan de houders van eigenvermogensinstrumenten toerekenbare van het boekjaar van EUR 158,5 miljoen. De rekeningen van de buitenlandse dochtervennootschappen welke in de consolidatie werden opgenomen, werden door andere revisoren nagezien, ons attest steunt tendien opzichte op hun verklaringen. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevat; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van het maken van fouten, bevat. Overeenkomstig voornoemde controlenormen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van het geconsolideerde geheel, alsook met zijn procedures van interne controle. Wij hebben van de verantwoordelijken en van het bestuursorgaan van de vennootschap de voor onze controles vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij hebben op basis van steekproeven de verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Wij hebben de gegrondheid van de waarderingsregels, van de consolidatiegrondslagen, de redelijkheid van de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen gemaakt door de vennootschap, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening als geheel beoordeeld. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2009 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de financiële prestatie en cash flow van het geconsolideerde geheel, in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Bijkomende vermelding Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: - het geconsolideerde jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen worden geconfronteerd, alsook van hun positie, hun voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat.
Gedaan te Brussel, op 8 maart 2010
SC BDO DELVAUX, FRONVILLE, SERVAIS ET ASSOCIÉS Commissaris Vertegenwoordigd door
Jean-Louis SERVAIS Bedrijfsrevisor
Gérard DELVAUX Bedrijfsrevisor
JAARREKENING
Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, brengen wij u verslag uit in ons kader van ons mandaat van Commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over het getrouwe beeld van de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen.
102 |
JAARVERSLAG 2009 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING
s.a. D’Ieteren n.v. Verkorte statutaire s.a. D’Ieteren n.v. jaarrekening 2009 Verkorte statutaire jaarrekening 2009
INHOUD 103
VERKORTE BALANS
104
VERKORTE RESULTATENREKENING
104
VERKORTE TOELICHTING
105
SAMENVATTING VAN DE WAARDERINGSREGELS
De statutaire jaarrekening van s.a. D’Ieteren n.v. wordt hieronder samengevat overeenkomstig artikel 105 van de vennootschapswet. De gehele versie van de statutaire jaarrekening, samen met het jaarverslag van de Raad van bestuur en het verslag van de Commissaris zullen binnen de wettelijke termijn bij de Nationale Bank van België neergelegd worden en kunnen gratis verkregen worden via het internet (www.dieteren.com) of op aanvraag bij: s.a. D’Ieteren n.v. Maliestraat 50 B - 1050 Brussel De Commissaris heeft een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud van de statutaire jaarrekening gegeven.
JAARVERSLAG 2009 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING | 103
Verkorte balans Op 31 december
in miljoen EUR
2009
2008
2.032,0
2.045,1
Vaste activa II.
Immateriële vaste activa
III.
Materiële vaste activa
IV.
Financiële vaste activa
Vlottende activa V.
Vorderingen op meer dan één jaar
VI.
Voorraden
1,8
2,8
90,2
96,2
1.940,0
1.946,1
358,4
442,1
0,1
0,3
250,0
339,2 86,2
VII.
Vorderingen op ten hoogste één jaar
76,3
VIII.
Geldbeleggingen
21,7
7,6
IX.
Liquide middelen
0,7
1,1
X.
Overlopende rekeningen
TOTAAL DER ACTIVA
in miljoen EUR
9,6
7,7
2.390,4
2.487,2
2009
2008
PASSIVA Eigen vermogen
755,9
690,4
I.A.
160,0
160,0
Geplaatst kapitaal
II.
Uitgiftepremies
IV.
Reserves
V.
Overgedragen winst
Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden VIII.
Schulden op meer dan één jaar
IX.
Schulden op ten hoogste één jaar
X.
Overlopende rekeningen
TOTAAL DER PASSIVA
24,4
24,4
541,5
481,0
30,0
25,0
29,6
30,9
1.604,9
1.765,9
1.278,8
1.378,7
279,6
336,3
46,5
50,9
2.390,4
2.487,2
JAARREKENING
ACTIVA
104 |
JAARVERSLAG 2009 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING
Verkorte resultatenrekening in miljoen EUR
2009
2008
I.
Bedrijfsopbrengsten
2.351,7
2.626,6
II.
Bedrijfskosten
2.309,3
2.568,1
III.
Bedrijfswinst
42,4
58,5
IV.
Financiële opbrengsten
79,8
2,4
V.
Financiële kosten
38,7
101,2
83,5
-40,3
VI.
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, vóór belasting
VII.
Uitzonderlijke opbrengsten
VIII.
Uitzonderlijke kosten
IX.
Resultaat van het boekjaar vóór belasting
IXbis.
Uitgestelde belastingen
X.
Belastingen op het resultaat
-
1,6
0,8
47,8
82,7
-86,5
-
-
-0,6
0,7
83,3
-87,2
XI.
Resultaat van het boekjaar
XII.
Wijziging van de belastingvrije reserves
(1)
-
-
XIII.
Te bestemmen resultaat van het boekjaar
83,3
-87,2
(1) Onttrekking aan de belastingvrije reserves (+) / Overboeking naar de belastingvrije reserves (-).
Verkorte toelichting Verkorte toelichting
Vergoeding van de commissaris De Commissaris voor de statutaire rekeningen is SC BDO, DELVAUX, FRONVILLE, SERVAIS ET ASSOCIÉS, Réviseurs d’entreprises – Bedrijfsrevisoren (“BDO – DFSA”). De vergoeding van de Commissaris, inclusief de honoraria gefactureerd door entiteiten die in verband zijn met de Commissaris voor de statutaire rekeningen overeenkomstig artikel 134 van de vennootschapswet, wordt als volgt geanalyseerd: in EUR
2009
2008
160.000
160.000
Revisorale opdrachten s.a. D’Ieteren n.v. (gefactureerd door BDO – DFSA) Andere opdrachten Andere controleopdrachten s.a. D’Ieteren n.v. (gefactureerd door BDO – DFSA) Belastingadvies (gefactureerd door SC BDO – DFSA, Conseils fiscaux – Belastingsconsulenten - voorheen Socofidex) TOTAAL
8.877
3.575
8.749
17.141
177.626
180.716
JAARVERSLAG 2009 | VERKORTE STATUTAIRE JAARREKENING | 105
De geactiveerde informatica ontwikkelingskosten (immateriële vaste activa) worden volgens de lineaire methode afgeschreven gedurende hun gehele economische levensduur. De duur van deze afschrijving mag niet kleiner zijn dan 2 jaar noch groter dan 7 jaar. Materiële vaste activa worden gewaardeerd aan hun aanschaffingswaarde. De interestkosten van het opgenomen kapitaal ter financiering van de investering zijn hier niet inbegrepen. Vaste activa die in bruikleen, financieringshuur of gelijkaardige rechten worden gehouden, worden voor hun reconstitutiewaarde in kapitaal opgenomen. De afschrijvingspercentages van de vaste activa worden bepaald in functie van de vermoedelijke economische gebruiksduur. Vanaf 1 januari 2003 worden de verworven of de na deze datum opgestelde vaste activa pro rata temporis afgeschreven. De hieraan verbonden kosten worden over dezelfde periode afgeschreven. De voornaamste afschrijvingspercentages zijn de volgende:
Gebouwen
Percentage
Methode
5%
L/D
Inrichting van lokalen
10%
L/D
Magazijn- en garage uitrusting
15%
L/D
Netwerkidentificatiematerieel
20%
L/D
Kantoormeubilair
10%
L/D
Kantoormaterieel
20%
L/D
Rollend materieel
25%
L
Verwarmingsuitrusting
10%
L/D
20%-33%
L/D
Informatica-uitrusting L: lineair. D: degressief (percentage dubbel zo hoog als het basispercentage).
Materiële vaste activa worden geherwaardeerd wanneer ze een zekere duurzame meerwaarde vertonen. De afschrijvingen op de herwaarderingsmeerwaarden worden lineair berekend op de resterende looptijd voorzien in het afschrijvingsplan van de betrokken goederen. Financiële vaste activa worden opgenomen aan hun aanschaffingsprijs, na aftrek van de nog niet opgevorderde bedragen (deelnemingen) of aan de nominale waarde (vorderingen). Ze kunnen aan herwaardering worden onderworpen. Ze ondergaan waardeverminderingen in geval van duurzame minderwaarde of waardevermindering. Bijkomende kosten worden ten laste genomen tijdens het boekjaar. Vorderingen op meer dan één jaar en vorderingen op ten hoogste één jaar worden gewaardeerd aan hun nominale waarde. Waardeverminderingen worden toegepast indien de terugbetaling na afloop van de termijn geheel of gedeeltelijk onzeker is of in gevaar gebracht wordt, of indien de realisatiewaarde bij afsluiting van het boekjaar lager is dan de boekwaarde. Voorraden nieuwe wagens worden gewaardeerd aan hun geïndividualiseerde aanschaffingsprijs. De andere voorraadrubrieken worden gewaardeerd aan hun aanschaffingsprijs volgens de fifomethode, de gewogen gemiddelde prijs of de geïndividualiseerde aanschaffingsprijs. Waardeverminderingen worden toegepast naargelang de realisatiewaarde of de marktwaarde. Geldbeleggingen en liquide middelen worden opgenomen aan hun aanschaffingswaarde. Ze zijn onderhevig aan waardeverminderingen indien de realisatiewaarde bij afsluiting van het boekjaar lager ligt dan de aanschaffingswaarde. Indien deze beleggingen uit eigen aandelen bestaan, aangehouden ter dekking van aandelenopties, worden bijkomende waardeverminderingen geboekt als de uitoefenprijs lager ligt dan de boekwaarde zoals beschreven in voorgaande paragraaf. Voorzieningen voor risico’s en kosten worden geïndividualiseerd opgenomen en houden rekening met voorzienbare risico’s. Ze zijn aan terugname onderhevig in zover ze bij afsluiting van het boekjaar een actuele schatting overschrijden van de risico’s en kosten waarvoor ze zijn opgesteld. Schulden worden aan hun nominale waarde opgenomen. Waardering van activa en passiva in vreemde valuta Financiële vaste activa worden gewaardeerd in overeenstemming met het advies 152/4 van de Commissie voor Boekhoudnormen. Voorraden worden aan de historische koers gewaardeerd, of aan de gemiddelde koers bij afsluiting van het boekjaar, indien deze lager ligt dan de historische koers. Monetaire posten en verplichtingen worden gewaardeerd aan de officiële slotkoers of aan de koers van het contract in het geval van specifieke afdekkingstransacties. Alleen de negatieve verschillen per valuta worden in het resultaat opgenomen.
JAARREKENING
Samenvatting van de waarderingsregels
106 |
JAARVERSLAG 2009 | BELANGRIJKSTE RISICOFACTOREN
Belangrijkste risicofactoren
AUTODISTRIBUTIE De activiteit van D’Ieteren Auto is hoofdzakelijk gebaseerd op de nauwe banden van de jongste zestig jaar met de groep Volkswagen en is grotendeels afhankelijk van het bestaan van importovereenkomsten die beide partijen binden. Deze bevoorrechte relatie maakt tevens dat de resultaten van D’Ieteren Auto afhankelijk zijn van het succes van de door de groep Volkswagen ontwikkelde modellen. Bovendien zouden de toekomstige ontwikkelingen binnen de Europese regelgeving inzake autodistributie de concurrentiële omgeving kunnen beïnvloeden. De ontwikkeling op gebied van milieunormen of fiscale maatregelen wat betreft bedrijfsvoertuigen zouden een negatieve invloed kunnen hebben op de volumes en de mix van nieuwe verkochte voertuigen. De vloot van D’Ieteren Lease vormt een belangrijk actief waarvan de waarde afhankelijk is van de markt voor tweedehandse voertuigen.
AUTOVERHUUR Gezien hun geografische spreiding, zijn de activiteiten van Avis Europe onderhevig aan verschillende risico’s verbonden aan de internationale handel en de vraag naar zijn diensten, die op zich zeer seizoensgebonden is, inclusief verstoringen van het luchtverkeer. De groep en zijn licentiehouders zijn onderhevig aan concurrentie van talrijke andere operatoren zowel rechtstreeks als via tussenpersonen en makelaars, met prijzen onder druk tot gevolg. De vlootkosten, één van de belangrijkste bedrijfskosten, hangen grotendeels af van de aankoopvoorwaarden onderhandeld met de autoconstructeurs en van de doorverkoopvoorwaarden op de tweedehandsmarkt en zijn bijgevolg afhankelijk van de ontwikkeling van de auto-industrie in het algemeen. De beschikbaarheid van de nodige fondsen om de vloot te financieren is voor de activiteit autoverhuur van primordiaal belang. Avis Europe heeft akkoorden met Avis Budget Group Inc. (ABG) voor het gebruik van de merken Avis en Budget in specifieke gebieden en voor de voorziening van computersystemen, marketing en commerciële initiatieven. Elke verandering in de voorwaarden van deze akkoorden of elke achteruitgang van ABG of zijn activiteiten of in de samenwerking met ABG zouden een negatieve impact kunnen hebben op de financiële toestand en de resultaten van de activiteiten van Avis Europe. Aanzienlijke risico’s zouden bestaan indien toegang tot verzekering en/of herverzekering beperkt, ontkend of enkel toegankelijk zou zijn tegen verhoogde kosten die niet doorgerekend kunnen worden in de prijzen.
VOERTUIGBEGLAZING Belron is actief in de herstelling en vervanging van voertuigbeglazing, een sector die door diverse factoren wordt beïnvloed, waaronder de klimaatomstandigheden, de veranderingen die kunnen optreden in het wagenpark of in de snelheidsbeperkingen. Extreme klimaatomstandigheden leiden tot een grote vraag, wat een grote operationele flexibiliteit vergt terwijl technologische veranderingen aan de voertuigen of de gewijzigde verkeerssnelheid een invloed kunnen hebben op glasbreukpercentages en bijgevolg op de omvang van de markt in het algemeen. De activiteit staat tevens onder invloed van beslissingen van de verzekeringsmaatschappijen wat betreft glasbreukdekking of van de keuze van leveranciers. Wijzigingen in glasbreukdekking hebben een invloed op de houding van de automobilisten om over te gaan tot herstelling of vervanging. Belron stelt ongeveer 22.000 gemiddeld voltijdse equivalenten tewerk en investeert aanzienlijk in de opleiding van zijn medewerkers zodat zij over de nodige kwalificaties beschikken voor de uitvoering van hun opdrachten. Een andere risicofactor is verbonden aan het gebruik van gesofisticeerde informatietechnologieën en aan de gecentraliseerde bevoorrading. Naast de ontwikkeling van zijn activiteiten op bestaande markten, leidt Belron een strategie van expansie via overnames, en is hierbij blootgesteld aan een risico verbonden met de aankoop en integratie van nieuwe activiteiten. Rekening houdend met zijn positie als marktleider op de meeste markten, wordt Belron ook blootgesteld aan het risico op het gebied van mededingingsrecht.
Inlichtingen over het beheer van de risico’s verbonden met financiële instrumenten zijn terug te vinden in toelichting 38 van de geconsolideerde jaarrekening.
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE | 107
De vennootschap voegt zich naar de corporate governance principes zoals die in de Belgische Corporate governance code 2009, gepubliceerd op de website www.corporategovernancecommittee.be, worden uiteengezet. Ze publiceert sinds 1 januari 2006 haar Corporate Governance Charter op haar internetsite. De toepassing van die principes houdt echter rekening met de bijzondere structuur van het aandeelhouderschap van de vennootschap waarvan de familiale aandeelhouders de meerderheid hebben en de stabiliteit verzekeren sinds 1805. De derogaties met de Code worden opgenomen onder punt 5 van deze Corporate Governance verklaring. 1. RAAD VAN BESTUUR Samenstelling De Raad van bestuur is samengesteld uit: > zes niet-uitvoerende bestuurders, benoemd op voorstel van de familiale aandeelhouders; > één niet-uitvoerende onafhankelijke bestuurder, benoemd op voorstel van Cobepa; > vier niet-uitvoerende bestuurders, waaronder twee onafhankelijke, gekozen omwille van hun ervaring; > de gedelegeerd bestuurder (CEO).
De Voorzitter en Ondervoorzitter van de Raad zijn gekozen onder de bestuurders die op voorstel van de familiale aandeelhouders benoemd zijn. Rol en activiteiten Behoudens zijn wettelijke en statutaire bevoegdheden en die van de Algemene Vergadering, voert de Raad van bestuur de volgende taken uit: > de strategie en waarden van de vennootschap bepalen; > haar plannen en budgetten goedkeuren; > over de belangrijke financiële operaties,
overnames en desinvesteringen beslissen; > ervoor zorgen dat de nodige structuren, processen en controles geïmplementeerd zijn om de doelstellingen van de vennootschap te bereiken en de eraan verbonden risico’s passend te beheren; > de bestuurders aanduiden die door de vennootschap worden voorgesteld voor de raden van bestuur van haar belangrijkste dochterondernemingen; > de CEO en CFO van s.a. D’Ieteren n.v. benoemen en herroepen alsook de CEO en CFO van D’Ieteren Auto en hun bezoldiging bepalen;
Samenstelling van de Raad van bestuur (per 31 december 2009) Roland D’Ieteren1, 2
Leeftijd
Einde van het mandaat
Voorzitter van de Raad; bestuurder Avis Europe plc, Belron s.a.
67
mei 2010
Maurice Périer
Ondervoorzitter van de Raad; bestuurder van vennootschappen; bestuurder Belron s.a.
71
mei 2011
Jean-Pierre Bizet
Gedelegeerd bestuurder; Uitvoerend Ondervoorzitter Avis Europe plc; Voorzitter van de raad Belron s.a.
61
mei 2011
Nicolas D’Ieteren1, 2
Managing partner Enero s.p.r.l.
34
mei 2011
Pascal Minne3
Gedelegeerd bestuurder Petercam
59
mei 2010
Olivier Périer1, 2
Architect; partner-stichter Urban Platform s.c.r.l.
38
mei 2011
Alain Philippson5
Bestuurder Bank Degroof, C.F.E.
70
mei 2013
Gilbert van Marcke de Lummen4
Bestuurder van vennootschappen; bestuurder Cofinimmo s.a.
72
mei 2011
Christian Varin3
Gedelegeerd bestuurder Cobepa; bestuurder Sapec, Carrières du Hainaut, ISOS, J.F. Hillebrand
62
mei 2010
Christine Blondel3
Senior advisor, Wendel International Centre for Family Enterprise, INSEAD; bestuurder Compagnie du Bois Sauvage
51
mei 2013
69
mei 2010
70
mei 2010
1, 2
s.a. de Participations et de Gestion1, 6 Vaste vertegenwoordiger: Patrick Peltzer 1
Nayarit Participations s.c.a.
Vaste vertegenwoordiger: Etienne Heilporn
1. Bestuurder benoemd op voorstel van de familiale aandeelhouders. 2. Bestuurder, afstammend van, of verwant aan, de stichtende familie. 3. Onafhankelijk bestuurder. 4. Voormalig directielid. 5. Baron Alain Philipsson heeft zijn hoedanigheid als onafhankelijke bestuurder verloren in mei 2009 in overeenstemming met artikel 526ter van het Wetboek van Vennootschappen, dat voorziet dat een bestuurder niet meer onafhankelijk is bij het vervallen van zijn derde bestuurderschap of na 12 jaar. 6. De vaste vertegenwoordiger van deze bestuurder is, vanaf 1 januari 2010, Michel Allé, Chief Finance Officer SNCB-Holding.
CORPORATE GOVERNANCE
Corporate Governance
108 |
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE
Corporate Governance > toezicht houden op en onderzoek uitvoeren wat betreft de prestaties van het dagelijkse bestuur; > een efficiënte communicatie onderhouden met de aandeelhouders en andere belanghebbenden van de vennootschap; > het bedrag van het dividend bepalen. In dit kader is de Raad van bestuur van plan zijn bestaande beleid van een zo groot mogelijke autofinanciering voor de ontwikkeling van de Groep voort te zetten en een regelmatige groei van de dividenden te garanderen, in de mate dat de resultaten dit toelaten. De Raad van bestuur komt minstens zes keer per jaar bijeen. Indien nodig worden bijkomende vergaderingen gehouden. De beslissingen van de Raad van bestuur worden bij meerderheid van stemmen genomen. Bij staken van stemmen is de stem van de Voorzitter doorslaggevend. In 2009 kwam de Raad negen keer bijeen. Alle bestuurders hebben alle vergaderingen bijgewoond, behalve de Heren N. D’Ieteren, P. Peltzer, O. Périer, A. Philippson en G. van Marcke de Lummen, die elk voor één vergadering werden geëxcuseerd. Bestuurdersmandaten De Gewone Algemene Vergadering die gehouden werd op 28 mei 2009 besliste Mevrouw Christine Blondel aan te stellen als onafhankelijke bestuurder voor een termijn van vier jaar en het bestuurdersmandaat van Baron Alain Philipsson te verlengen met vier jaar. Comités van de Raad van bestuur Begin 2005 heeft de Raad beslist twee Bestuurscomités op te richten: > het auditcomité dat in 2009 vier keer bijeenkwam, waaronder twee keer in de aanwezigheid van de Commissaris,
en dat verslag uitbracht over zijn activiteiten aan de Raad van bestuur; > het benoemings- en remuneratiecomité dat in 2009 twee keer bijeenkwam en dat verslag uitbracht over zijn activiteiten aan de Raad van bestuur. Werking van de comités van de Raad van bestuur Auditcomité Het auditcomité bestaat uit hoogstens vier niet-uitvoerende bestuurders, die kennis inzake boekhouding en audit aantonen, waarvan ten minste één onafhankelijke; de Voorzitter, die zich kan laten vertegenwoordigen door de Ondervoorzitter, wordt op de vergaderingen van het auditcomité uitgenodigd. De opdrachten van het auditcomité bestaan er hoofdzakelijk in toezicht te houden op de jaarrekeningen van de vennootschap, het risicobeheer, waaronder eveneens dat van de risico’s verbonden aan de inachtneming van de wetgevingen, op te volgen en de efficiëntie van de externe en interne audits te waarborgen. Dit comité zal kennisnemen van de verslagen van de Commissarissen betreffende de halfjaaren jaarresultaten van de geconsolideerde dochtermaatschappijen. Het auditcomité komt minstens vier maal per jaar samen, waarvan eenmaal per semester in de aanwezigheid van de Commissaris, en brengt verslag uit over zijn activiteiten aan de Raad van bestuur. Het Charter van het auditcomité zoals aangenomen door de Raad van bestuur is opgenomen in Bijlage I van het Corporate GovernanceCharter beschikbaar op de internetsite van de vennootschap. Benoemings- en remuneratiecomité Het benoemings- en remuneratiecomité bestaat uit hoogstens vier niet-uitvoerende bestuurders, waarvan de Voorzitter van de Raad van bestuur, die het voorzit, en
ten minste één onafhankelijke bestuurder. Dit comité legt de Raad voorstellen voor die betrekking hebben op de benoeming en remuneratie van de bestuurders en het executief management en zorgt ervoor dat er formele, rigoureuze en transparante procedures bestaan binnen de vennootschap om de beslissingen van de Raad te ondersteunen. Dit comité komst minstens driemaal per jaar samen en brengt verslag uit over zijn activiteiten aan de Raad van bestuur. Het Charter van het benoemingsen remuneratiecomité zoals aangenomen door de Raad van bestuur is opgenomen in Bijlage II van het Corporate Governance-Charter beschikbaar op de internetsite van de vennootschap. Overlegcomité De Voorzitter en Ondervoorzitter komen maandelijks samen, in het overlegcomité, met de gedelegeerd bestuurder, om een regelmatige samenwerking te waarborgen, de gang van zaken op te volgen, de vooruitgang van belangrijke projecten na te gaan alsook de vergaderingen van de Raad van bestuur voor te bereiden. Beleid betreffende transacties en andere contractuele banden die niet onder de belangenconflictenregeling vallen Het is de bestuurders en directeurs niet toegestaan om zonder de uitdrukkelijke toestemming van de Raad van bestuur betaalde diensten te leveren en rechtstreeks of onrechtstreks goederen te kopen of te verkopen aan de vennootschap of vennootschappen van haar groep in het kader van transacties die geen deel uitmaken van hun mandaten of functies. De transacties uitgevoerd binnen het gebruikelijke kader van de activiteiten van de vennootschap vormen hierop als enige een uitzondering.
Samenstelling van de comités van de Raad van bestuur (per 31 december 2009)
Benoemings- en remuneratiecomité
Auditcomité2
Voorzitter
Roland D’Ieteren
Pascal Minne1
Leden
Pascal Minne1
Gilbert van Marcke de Lummen
Alain Philippson
Christian Varin1
1. Onafhankelijk bestuurder. 2. Rekening houdend met hun opleiding en management ervaring in bedrijven met een financieel karakter, beschikken de leden van het auditcomité over de door de wet vereiste kennis inzake boekhouding en audit.
Ze zijn ertoe gehouden om de Voorzitter of de gedelegeerd bestuurder te raadplegen die beslist of er bij de Raad van bestuur een derogatie kan worden verzocht en, in dit geval, of de Secretaris van de Raad ingelicht moet worden over de details van de transactie. De Secretaris zal ervoor zorgen dat de desbetreffende wettelijke maatregelen toegepast worden. De uitvoering van voornoemde transacties is in elk geval slechts toegestaan als ze worden uitgevoerd tegen marktvoorwaarden. Evaluatie van de Raad van bestuur en van zijn comités De Raad is in 2009 overgegaan tot de evaluatie van zijn eigen werking en die van zijn comités, meer bepaald rekening houdend met hun samenstelling, de organisatie en de inhoud van hun vergaderingen en de relaties met het meerderheidsaandeelhouderschap en met de managers. Het is de bedoeling om op basis hiervan de prestaties te beoordelen en indien nodig de vereiste maatregelen te treffen om verder gevolg te geven aan de bevindingen van deze evaluatie. 2. EXECUTIEF MANAGEMENT VAN DE GROEP De gedelegeerd bestuurder van s.a. D’Ieteren n.v. is verantwoordelijk voor het executief management van de Groep. Hij wordt bijgestaan door het Corporate managementteam, belast, op Groepsniveau, met de taken financiën, financiële communicatie, beleggersbetrekkingen, consolidatie van de rekeningen, juridische en fiscale aangelegenheden en controlebeheer. De Group Chief Financial Officer, de Group Chief Legal Officer en de Group Treasurer maken ook deel uit van het executief management op Groepsniveau. 3. EXECUTIEF MANAGEMENT VAN DE DRIE ACTIVITEITEN De activiteiten van de Groep D’Ieteren zijn in drie polen opgedeeld. De Pool Autodistributie – D’Ieteren Auto, een operationele afdeling van de s.a. D’Ieteren n.v. zonder afzonderlijke rechtspersoonlijkheid – wordt geleid door
de CEO D’Ieteren Auto, die rapporteert aan de gedelegeerd bestuurder van de Groep. De CEO D’Ieteren Auto zit het managementcomité van D’Ieteren Auto voor, dat is samengesteld uit zeven andere leden die verantwoordelijk zijn voor de afdelingen D’Ieteren Car Centers, Financiën, Group Service, IT, Marketing, Merken en Human Resources. De Pool Autoverhuur omvat Avis Europe plc en zijn filialen. Op 31 december 2009, wordt Avis Europe plc bestuurd door een raad van bestuur bestaande uit 9 leden waaronder 3 benoemd op voorstel van s.a. D’Ieteren n.v., 3 onafhankelijke bestuurders en 2 voltijds uitvoerende bestuurders. De huidige niet-uitvoerende voorzitter van de raad is een voormalig directielid van de vennootschap. De gedelegeerd bestuurder van D’Ieteren is uitvoerend ondervoorzitter van de raad van Avis Europe. De raad van bestuur van Avis Europe plc beschikt over 3 comités: het auditcomité, met drie onafhankelijke bestuurders, het benoemingscomité en het remuneratiecomité, waarin telkens één van de op voorstel van s.a. D’Ieteren n.v. benoemde bestuurders zetelt. Avis Europe plc is op de Beurs van Londen genoteerd en leeft de principes van de “Combined Code” na, op een paar uitzonderingen na die vermeld worden in zijn jaarverslag. Voorts worden de rechten en plichten van de op voorstel van s.a. D’Ieteren n.v. benoemde bestuurders, en degene van s.a. D’Ieteren n.v. als aandeelhouder, uiteengezet in het “Relationship Agreement” gesloten ter gelegenheid van de beursintroductie van Avis Europe in 1997. De Pool Voertuigbeglazing omvat Belron s.a., waarvan D’Ieteren en Cobepa op 31 december 2009 respectievelijk 77,38% en 16,35% van het kapitaal in handen hebben, en zijn filialen1. Per 31 december 2009, wordt Belron s.a. geleid door een raad van bestuur van 11 leden, waaronder 4 bestuurders benoemd op voorstel van D’Ieteren, 2 bestuurders benoemd op voorstel van de Cobepa groep, één bestuurder benoemd op voorstel van de stichtende aandeelhouders, 2 uitvoerende bestuurders en 2 onafhankelijke bestuurders1. De gedelegeerd bestuurder van D’Ieteren is lid van deze raad die hij ook voorzit. De raad van
bestuur van Belron s.a. heeft 2 comités: het auditcomité en het remuneratiecomité, elk voorgezeten door een bestuurder benoemd op voorstel van D’Ieteren. 4. REMUNERATIEVERSLAG Uitwerking van het beleid en bepaling van de bezoldiging van de nietuitvoerende bestuurders en van het executief management van de Groep Het remuneratiebeleid van de nietuitvoerende bestuurders en van het executief management van de Groep wordt bepaald door de Raad van bestuur, op basis van aanbevelingen geformuleerd door het benoemings- en remuneratiecomité. De dochterondernemingen Avis Europe plc en Belron s.a., die minderheidsaandeelhouders hebben, beschikken elk over een eigen raad van bestuur en remuneratiecomité die het remuneratiebeleid van hun respectieve niet-uitvoerende bestuurders en uitvoerende managers bepalen. Op het einde van elk boekjaar onderzoekt het benoemings- en remuneratiecomité van D’Ieteren: > de eventuele voorstellen om de bezoldiging van de niet-uitvoerende bestuurders voor het volgende boekjaar te wijzigen; > de voorstellen betreffende de variabele bezoldiging van het executief management voor het voorbije boekjaar, alsook de eventuele wijzigingen aan hun vaste bezoldiging en de bepaling van hun doelstellingen van variabele bezoldiging voor het volgende boekjaar. Dit wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad.
1. Begin september 2009 oefende Cobepa zijn verkoopopties uit op 16,35% van het aandelenkapitaal van Belron. De transactie vond plaats op 7 januari 2010, waardoor het belang van D’Ieteren in Belron steeg van 77,38% tot 93,73%. Op dezelfde datum werden de bestuurders die voorheen benoemd waren op voorstel van de Cobepa groep voorlopig vervangen door bestuurders benoemd op voorstel van D’Ieteren onder voorbehoud van bekrachtiging door de Algemene vergadering van aandeelhouders van Belron.
CORPORATE GOVERNANCE
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE | 109
110 |
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE
Bezoldiging van de niet-uitvoerende bestuurders De vennootschap voert een passend bezoldigingsbeleid om bestuurders aan te trekken en te behouden die kunnen bogen op brede competenties in de verschillende domeinen die vereist zijn voor de rendabele ontwikkeling van haar activiteiten. De bestuurders ontvangen een vaste jaarlijkse bezoldiging. Sommige bestuurders ontvangen bovendien een aanvullende vaste bezoldiging voor de levering van specifieke prestaties als Voorzitter of Vice-voorzitter van de Raad, of voor de deelname aan één of meer comités van de Raad. Bovendien vergoeden Avis Europe plc en Belron s.a. bepaalde bestuurders voor de uitoefening van mandaten binnen hun raad. De vennootschap maakt de bezoldigingen toegekend aan de niet-uitvoerende leden van de Raad van bestuur globaal bekend. De Raad is immers van mening dat de aandeelhouders en beleggers op een adequate wijze geïnformeerd worden indien hun de totale kost van het collegiale bestuursorgaan (buiten de gedelegeerd bestuurder) dat de Raad uitmaakt wordt bekendgemaakt, zonder dat zij de individuele situatie van elke bestuurder hoeven te kennen. Voor het boekjaar eindigend op 31 december 2009 werd door de vennootschap en door de dochterondernemingen van de Groep aan de niet-uitvoerende bestuurders een bedrag van EUR 1.509.595 gestort. Er werden geen andere bezoldigingen of voordelen betaald en er werden geen leningen of borgstellingen verleend door D’Ieteren aan de leden van de Raad. Bezoldiging van het executief management van de Groep De Groep is voorstander van een passend bezoldigingsbeleid om in de verschillende activiteiten managers met het gepaste profiel aan te trekken en te behouden, en om hen te motiveren aan de hand van adequate incentive-formules. Dit beleid is gebaseerd op externe billijkheidscriteria (toetsing aan vergelijkbare functies buiten de onderneming) en interne billijkheidscriteria (tussen collega’s binnen de onderneming).
De remuneratie van het executief management omvat: > een vaste remuneratie die bestaat uit een basisbezoldiging, werkgeversbijdragen aan pensioenplannen en andere voordelen; > een variabele remuneratie die bestaat uit jaarlijkse premies en aandelenopties afhankelijk van de individuele prestaties van de betrokken uitvoerende managers met betrekking tot hun kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen. De gedelegeerd bestuurder wordt niet bezoldigd voor zijn deelname aan de Raad van bestuur. De pensioenplannen zijn van het type “vaste bijdragen”. In het begin van het boekjaar wordt een jaarlijkse bonusdoelstelling bepaald. Afhankelijk van de individuele prestaties kan de in het begin van het volgende boekjaar betaalde bonus schommelen binnen een vork van 50% tot 150% van deze doelstelling. Het incentive-programma op lange termijn bestaat uit de toekenning van een bepaald aantal opties op D’Ieteren aandelen (cf. infra) en, in voorkomend geval, op een korf aandelen van derden. Deze opties worden respectievelijk gewaardeerd aan 10% en 20% van de uitoefenprijs, rekening houdend met een wachtperiode van respectievelijk 3 en 1 jaar. Voor het boekjaar 2009 bedroeg de totale remuneratie van het executief management, uitgedrukt in bruto bedragen en, als het geval zich voordoet, buiten de werkgeversbijdrage voor sociale zekerheid, EUR 1.863.528 voor de gedelegeerd bestuurder en EUR 1.214.602 voor de andere uitvoerende managers. Het variabele gedeelte vertegenwoordigde respectievelijk 35% en 37,4% van het totaal. Opties op D’Ieteren aandelen De eigenschappen van de optieplannen op D’Ieteren aandelen georganiseerd voor de kaderleden van de vennootschap werden goedgekeurd door de gewone algemene vergadering van 26 mei 2005, die de Raad van bestuur de toelating gaf om jaarlijkse aandelenoptieplannen te organiseren voor de kaderleden van
de onderneming die minstens drie jaar anciënniteit hebben. De opties zijn uitoefenbaar tussen 1 januari van het derde jaar volgend op de lanceerdatum van het aanbod en het verstrijken van het tiende jaar volgend op de lanceerdatum van het aanbod, met uitzondering van de periodes van twee maanden voorafgaand aan de datums van de jaarlijkse en halfjaarlijkse financiële mededelingen. De opties verlenen het recht om bestaande aandelen van de onderneming te kopen tegen een prijs die overeenstemt met hetzij de gemiddelde koers van de 30 werkdagen voorafgaand aan de datum van het aanbod, hetzij de slotkoers van de werkdag die hieraan voorafgaat. De verworven aandelen mogen ook onmiddellijk worden verkocht. Het aantal aangeboden opties per categorie van kaderleden en de uitoefenprijs worden bepaald op advies van het benoemings- en remuneratiecomité. Overeenkomstig de mogelijkheid geboden door artikel 21 van de economische herstelwet van 27 maart 2009 heeft de Raad van bestuur van 28 mei 2009 beslist om de duur van de aandelenoptieplannen van 2003 tot en met 2007 met 5 jaar te verlengen. Meer details over de aandelenoptieplannen worden verstrekt in toelichting 37 bij de geconsolideerde jaarrekening. In 2009 werden 3.125 opties op D’Ieteren aandelen toegekend aan de uitvoerende managers (1.400 aan de gedelegeerd bestuurder en 1.725 aan de andere uitvoerende managers) tegen een uitoefenprijs van EUR 240 per aandeel. Belangrijkste contractuele voorwaarden betreffende het vertrek van de leden van het executief management In de arbeidsovereenkomsten van de gedelegeerd bestuurder en van de andere leden van het executief management is geen vertrekvergoeding voorzien ingeval van ontbinding van de overeenkomst. Mocht de overeenkomst ontbonden worden, dan zullen de partijen te goeder trouw onderhandelen om de algemene voorwaarden te bepalen die van toepassing zijn op deze ontbinding. Ingeval van onenigheid zal het geschil beslecht worden door de rechtbanken die de Belgische wetten toepassen.
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE | 111
De vennootschap wijkt af van de Code op de volgende principes: > Derogatie met punt 2.2. De groep van bestuurders benoemd op voorstel van de familiale aandeelhouders kan de beslissingen domineren. In vennootschappen waar het familiale aandeelhoudersschap een meerderheid vertegenwoordigt in het maatschappelijke kapitaal, hebben de familiale aandeelhouders, in tegenstelling tot de anderen, niet de keuze hun aandelen te verkopen indien zij niet akkoord gaan met de beslissingen van de Raad van bestuur. Hun paritaire of meerderheidsvertegenwoordiging in de Raad biedt hun de mogelijkheid de beslissingen te beïnvloeden en op deze manier de stabiliteit van het aandeelhoudersschap te verzekeren, wat voor de rendabele en duurzame groei van de vennootschap efficiënt is gebleken. De potentiële risico’s voor het besturen van de onderneming die voortvloeien uit het bestaan van een sterke controle door het referentieaandeelhoudersschap op het functioneren van de Raad, kunnen bovendien getemperd worden, enerzijds, door een verstandig gebruik van deze macht door de betrokken bestuurders in het respect van de rechtmatige belangen van de vennootschap en van haar minderheidsaandeelhouders en, anderzijds, door de duurzame aanwezigheid van meerdere niet-uitvoerende bestuurders die het familiale aandeelhouderschap niet vertegenwoordigen, wat een reële dialoog binnen de Raad mogelijk maakt. > Derogatie met punten 5.2./4, 5.3./1 en 5.4./1. De samenstelling van de comités van de Raad met adviserende functie, die elk ten minste één onafhankelijke bestuurder bevatten, kan van de Belgische Corporate governance code afwijken die een meerderheid onafhankelijke bestuurders aanbeveelt. De Raad is inderdaad de mening toegedaan dat een grondige kennis van de maatschappij ten minste even belangrijk is als hun onafhankelijkheid.
> Derogatie met punt 7.8. De vennootschap maakt de bezoldigingen toegekend aan de leden van de Raad van bestuur globaal bekend. De Raad is de mening toegedaan dat de aandeelhouders op een adequate manier zijn geïnformeerd indien hun de globale kost wordt bekendgemaakt voor het collegiale bestuursorgaan dat de Raad van bestuur uitmaakt, zonder dat zij de individuele situatie van elke bestuurder hoeven te kennen. > Derogatie met punt 8.8. De bepaling die voorziet dat “elke aandeelhouder die ten minste 5% van de aandelen bezit die het kapitaal vertegenwoordigen kan voorstellen indienen bij de Algemene Vergadering” is niet van toepassing. Buiten de familiale groepen is er inderdaad slechts één enkele aandeelhouder die op dit ogenblik meer dan 5% van het kapitaal in handen heeft en deze is verbonden aan de familiale groepen door een handeling in concert. Die derogaties worden ook opgenomen onder Hoofdstuk 5 van de op de internetsite van de vennootschap gepubliceerde Charter. 6. EXTERNE AUDIT De externe audit wordt tot de Gewone Algemene Vergadering in mei 2011 uitgevoerd door de SC BDO Delvaux, Fronville, Servais et Associés, Réviseurs d’entreprises - Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Gérard Delvaux en Jean-Louis Servais. De vergoedingen die in 2009 door de Commissaris en zijn aanverwante vennootschappen werden aangerekend voor de uitgevoerde controleopdrachten voor maatschappijen van de Groep D’Ieteren met betrekking tot de wettelijk verplichte controle op de statutaire en geconsolideerde jaarrekeningen, bedroegen EUR 224.500 (excl. btw). Voorts werden vergoedingen aangerekend (excl. btw) voor niet-audit opdrachten voor een bedrag van EUR 21.381 waarvan EUR 12.632 voor andere specifieke opdrachten en EUR 8.749 voor fiscaal advies.
7. RISICOBEHEER EN INTERNE CONTROLE De Bestuurders hebben de effectiviteit van het controlesysteem van de Groep verder beoordeeld, met inbegrip van de operationele en compliance-controles, het risicobeheer en de maatregelen inzake interne controle binnen de Groep. Een dergelijk systeem heeft tot doel de ondernemingsrisico’s te beheren, eerder dan te elimineren, en biedt enkel een redelijke en dus geen absolute zekerheid tegen verliezen of afwijkingen van materieel belang. Deze beoordeling omvatte een evaluatie van de financiële en de operationele interne controles door de interne audit van elke activiteit en rapporten van de externe auditor over zaken geïdentificeerd tijdens zijn statutaire auditwerkzaamheden. Interne controleomgeving De Bestuurders zijn verantwoordelijk voor het interne controlesysteem en voor de regelmatige beoordeling van de effectiviteit van dit systeem. Het interne controlesysteem omvat, maar is niet beperkt tot: > een duidelijke bepaling van de organisatiestructuur en een passende delegering van bevoegdheden aan het management; > de instandhouding van een aangepaste functiescheiding samen met andere procedurele controles; > de strategische planning en het aanverwante proces voor de jaarlijkse budgettering en de regelmatige controles; > de maandelijkse rapportering en de controle van de financiële resultaten en van cruciale prestatiestatistieken; > de invoering van een boekhoudbeleid om de consistentie, de integriteit en de nauwkeurigheid van de financiële gegevens van de Groep te verzekeren; > een specifiek thesauriebeleid en een regelmatige rapportering en controle van alle belangrijke thesaurietransacties en financieringsactiviteiten; > de procedures voor de goedkeuring van investeringen; > de interne auditcontroles. Het auditcomité van de Groep of de auditcomités van elke activiteit hebben
CORPORATE GOVERNANCE
5. DEROGATIES MET DE BELGISCHE CORPORATE GOVERNANCE CODE
112 |
JAARVERSLAG 2009 | CORPORATE GOVERNANCE
de effectiviteit van het interne controlesysteem beoordeeld op basis van de volgende processen: > nazicht van de interne en externe auditplannen; > nazicht van belangrijke gerapporteerde controleaangelegenheden die onbevredigend zijn; > nazicht van controleproblemen die blijken uit interne en externe audits, samen met bijkomende punten die onder de aandacht worden gebracht; > controle van belangrijke risico’s die geïdentificeerd worden tijdens het risicobeheerproces van de Groep; > besprekingen met het management over belangrijke nieuwe risicodomeinen die worden geïdentificeerd door het management en door de interne en externe auditprocessen. Het auditcomité van de Groep ontvangt regelmatig een rapport over de werkzaamheden van de auditcomités van elke activiteit. Beoordeling van het businessrisico De Groep zorgt ervoor dat businessrisico’s die strategische, operationele, wettelijke, reputatiegebonden, financiële en milieurisico’s bestrijken, in de mate van het mogelijke begrepen worden en waarneembaar zijn. De Groep volgt een beleid dat erin bestaat te garanderen dat risico’s eerder met kennis van zaken dan ongewild worden genomen. Elke activiteit voert een jaarlijkse risicocontrole uit en updatet zijn risicoregister met de impact en de waarschijnlijkheid van elk risico en de overeenkomstige acties om het risico te beperken. Deze benadering vormt de hoeksteen van de risicobeheeractiviteiten van de Groep. Deze activiteiten hebben tot doel te verzekeren dat de grote risico’s waaraan de Groep is blootgesteld, geïdentificeerd en ingeschat zijn, en dat er controles ingevoerd of gepland zijn om deze risico’s te beheren. Het auditcomité heeft een samenvatting van de belangrijkste risico’s waaraan de Groep is blootgesteld nagezien en goedgekeurd. Voor deze samenvatting verwijzen we naar pagina 106 van dit jaarverslag.
Interne audit Elke activiteit heeft haar eigen interne audit- en risicobeheerfunctie. Die opereert onafhankelijk van haar externe auditors, en kan samenwerken met een externe dienstverlener wanneer gespecialiseerde vaardigheden vereist zijn. Het auditcomité van elke activiteit garandeert dat deze functies adequaat zijn ingevuld en dat hun werkterrein afgestemd is op de belangrijkste risico’s waaraan de activiteit is blootgesteld. Het auditcomité is ook verantwoordelijk voor het nazicht en de goedkeuring van een jaarlijks intern auditplan. Het auditcomité van elke activiteit bekrachtigt de aanstelling en het ontslag van zijn interne auditmanager, evalueert zijn onafhankelijkheid en objectiviteit, en werkt mee aan het garanderen van vrije toegang tot het management en het auditcomité. De interne audit van elke activiteit heeft de volgende taken: > het ontwerp en de operationele effectiviteit beoordelen van controles met betrekking tot belangrijke operationele processen en businessrisico’s; > een evaluatie bezorgen, onafhankelijk van het management, met betrekking tot de geschiktheid van de interne operationele en financiële controles, systemen en praktijken van de activiteit; > advies verlenen aan het management om de controleomgeving en de bedrijfsprestaties te verbeteren.
JAARVERSLAG 2009 | INFORMATIE OVER HET AANDEEL | 113
D’Ieteren-aandeel
Beursindices
Boekjaar van 1 januari tot 31 december
Het D’Ieteren-aandeel maakt deel uit van de indices Next 150 en BEL MID van NYSE Euronext met een gewicht van respectievelijk 1,09% en 5,60% op 5 maart 2010. Het maakt eveneens deel uit van sectorale indices gepubliceerd door Dow Jones, Eurostoxx en Bloomberg.
Quotiteit
1 aandeel
ISIN-code
BE 0003669802
Sicovam-code of waardecode
941039
Reuters-code
IETB.BR
Bloomberg-code
DIE.BB
FTSE-classificatie
Business Support Services
Evolutie van de koers van het aandeel en van de verhandelde volumes in 2009 Koers (EUR)
Volumes 40000
300
35000
250
30000 200
25000 20000
150
15000
100
10000 50
12/09
11/09
10/09
09/09
08/09
07/09
06/09
05/09
04/09
03/09
02/09
5000
01/09
0
0
Dividend Als de toewijzing van het resultaat dat wordt voorgesteld in toelichting 29 van dit verslag wordt goedgekeurd door de Gewone Algemene Vergadering van 27 mei 2010, zal, voor het boekjaar 2009, een brutodividend van EUR 3,2500 per aandeel worden uitgekeerd, hetzij: > een nettodividend van EUR 2,4375 tegen overhandiging van coupon nr. 19, na aftrek van de roerende voorheffing van 25%; > een nettodividend van EUR 2,7625 tegen overhandiging van coupon nr. 19 vergezeld van een VVPRstrip, na aftrek van de roerende voorheffing van 15%. De uitbetaling van het dividend zal gebeuren vanaf 3 juni 2010 in de kantoren en agentschappen van de Bank Degroof.
Evolutie van de koers van het aandeel over 5 jaar (in EUR) Koers (EUR)
Brutodividend per aandeel (in EUR)
350
3,5
3,25
300
3,0 250
2,5
200
2,0
3,00
3,00
2007
2008
2,64 2,40
1,5 150
1,0 100
12/09
01/09
12/08
01/08
12/07
01/07
12/06
01/06
12/05
01/05
12/04
0 01/04
50
0,5
Gedetailleerde en historische informatie over de koers en de verhandelde volumes is beschikbaar op de internetsites van D’Ieteren (www.dieteren.com) en van NYSE Euronext (www.nyseeuronext.com). Avis Europe, filiaal voor 59,6% van D’Ieteren, is op de Beurs van Londen in de sector Transport (code AVE.L) genoteerd.
2005
2006
2009
INFORMATIE OVER HET AANDEEL
Informatie over het aandeel
114 |
JAARVERSLAG 2009 | INFORMATIE OVER HET KAPITAAL
Informatie over het kapitaal Noemer
vennootschap ontvangen kennisgevingen, in toelichting 29 van het financiële verslag vermeld (zie pagina 85).
31 december 2009
Aantal Overeenkomend stemrecht
Gewone aandelen1
5.530.262
1
Winstaandelen
500.000
Totaal
5.530.262
De vennootschap heeft geen verdere kennisgeving ontvangen die de in deze bijlage opgenomen informatie wijzigt.
500.000 6.030.262
1. Elk aandeel en winstaandeel komt overeen met één stemrecht.
Wet betreffende een overnamebod Krachtens artikel 74 § 7 van de wet van 1 april 2007 betreffende de openbare biedingen tot aankoop heeft de s.a. D’Ieteren n.v. op 20 februari 2008 een kennisgeving ontvangen van de groep Nayarit (waarvan de samenstelling in toelichting 29 van het financiële jaarverslag op pagina 85 gevonden kan worden). Die bevat alle vereiste wettelijke vermeldingen en wijst op het feit dat de groep Nayarit, individueel of samen met andere personen met wie hij samenwerkt, op 30 september 2007 meer dan 30% van de door de vennootschap uitgegeven aandelen met stemrecht bezat.
Structuur van het aandeelhouderschap 30,13% 35,72%
1,73% 7,32%
25,10%
31 december 2009 - volgens het aantal stemrechten Nayarit Group
30,13%
SPDG Group
25,10%
Cobepa s.a.
7,32%
Eigen aandelen
1,73%
Publiek
35,72%
De inlichtingen over het kapitaal zijn terug te vinden in toelichting 29 van dit jaarverslag.
Bekendmaking van de belangrijkste deelnemingen (transparantiewet) Ten gevolge van de inwerkingtreding, op 1 september 2008, van de nieuwe Belgische wetgeving inzake transparantie, heeft s.a. D’Ieteren n.v., op 31 oktober 2008, kennisgevingen van belangrijke participaties ontvangen vanwege meerderheidsaandeelhouders. In overeenstemming met artikel 14, alinea 4, van de wet van 2 mei 2007 betreffende de bekendmaking van de belangrijke deelnemingen wordt de structuur van het aandeelhouderschap, zoals die voortvloeit uit de door de
Elementen die een invloed zouden kunnen hebben in geval van een overnamebod op de aandelen van de vennootschap De Buitengewone Algemene Vergadering van 28 mei 2009 heeft de machtiging aan de Raad van bestuur hernieuwd om het maatschappelijk kapitaal in één of meerdere malen te verhogen met een maximumbedrag van EUR 60 miljoen. Tot de kapitaalsverhogingen waartoe beslist zal worden in het kader van het toegestane kapitaal kan worden overgegaan zowel door inbrengen in speciën of in natura binnen de grenzen toegestaan door het Wetboek van Vennootschappen, als door inlijving van beschikbare of onbeschikbare reserves of van uitgiftepremies, met of zonder uitgifte van bevoorrechte of niet-bevoorrechte nieuwe maatschappelijke aandelen, met of zonder stemrecht, met of zonder inschrijvingsrecht. De Raad van bestuur mag in het belang van de vennootschap en onder de wettelijk voorgeschreven voorwaarden, het voorkeurrecht beperken of opheffen voor de door hem besliste kapitaalsverhogingen, ook ten gunste van één of meer bepaalde personen. De Raad van bestuur is ook bevoegd te beslissen, binnen het kader van het toegestane kapitaal, tot de uitgifte van
obligaties die converteerbaar zijn in maatschappelijke aandelen, van warrants of effecten die op termijn recht kunnen geven op maatschappelijke aandelen van de vennootschap, onder de voorwaarden voorzien in het Wetboek van Vennootschappen, ten belope van een maximumbedrag, zodanig dat het bedrag van de kapitaalsverhogingen die kunnen voortvloeien uit de uitoefening van de hierboven bedoelde rechten en roerende waarden de grens van het overblijvende deel van het toegestane kapitaal niet overschrijdt, met in voorkomend geval, opheffing van het voorkeurrecht van de obligatiehouders. Onverminderd de bevoegdheid verleend aan de Raad van bestuur overeenkomstig de alinea’s die voorafgaan, heeft de Buitengewone Algemene Vergadering van 29 mei 2008 de Raad van bestuur uitdrukkelijk de bevoegdheid verleend om, voor een hernieuwbare termijn van drie jaar, over te gaan – ingeval van een openbaar overnamebod op de door de vennootschap uitgegeven effecten en voor zover de mededeling terzake door de CBFA binnen een termijn van drie jaar ontvangen wordt – tot kapitaalsverhogingen door inbrengen in natura of door inbrengen in speciën, met, in voorkomend geval, opheffing van het voorkeurrecht van de aandeelhouders. Bij beslissing van dezelfde Buitengewone Algemene Vergadering van de vennootschap wordt aan de Raad van bestuur de bevoegdheid verleend, zonder voorafgaande beslissing van de Algemene Vergadering, maatschappelijke aandelen van de vennootschap te verwerven teneinde haar te behoeden voor ernstige en dreigende schade, voor een hernieuwbare periode van drie jaar, te rekenen vanaf de publicatie in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van de wijziging van de statuten beslist door de bovenvermelde Buitengewone Algemene Vergadering. De Raad van bestuur is bovendien bevoegd, teneinde voor de vennootschap een ernstig en dreigend nadeel te vermijden, om de maatschappelijke aandelen van de vennootschap, te verkopen hetzij op de beurs, hetzij door een verkoopsbod gedaan onder dezelfde voorwaarden aan alle aandeelhouders overeenkomstig de wettelijke bepalingen. Deze bevoegdheden gelden, onder dezelfde voorwaarden, voor de verwerving of de vervreemding van maatschappelijke aandelen van de vennootschap gedaan door haar dochtervennootschappen waarvan sprake in artikels 627, 628 en 631 van het Wetboek van Vennootschappen. De Buitengewone Algemene Vergadering van 28 mei 2009 heeft de bevoegdheid aan de Raad van bestuur verleend om eigen aandelen aan te kopen overeenkomstig de wettelijke bepalingen voor een periode van 5 jaar, onder meer met het oog op de dekking van de
aandelenoptieplannen voor de kaderleden van de maatschappij. De regels toepasbaar voor de benoeming en de vervanging van de bestuurders, alsook voor de statutenwijziging van de vennootschap zijn deze voorzien in het Wetboek van Vennootschappen. De clausules betreffende een verandering van de controle die in kredietovereenkomsten met financiële instellingen en in het prospectus van de uitgifte van obligaties van 23 december 2009 opgenomen zijn, zullen ter goedkeuring aan de algemene vergadering van 27 mei 2010 worden voorgelegd, in overeenstemming met artikel 556 van het Wetboek van Vennootschappen.
INFORMATIE OVER HET KAPITAAL
JAARVERSLAG 2009 | INFORMATIE OVER HET KAPITAAL | 115
116 |
JAARVERSLAG 2009 | GECONSOLIDEERD JAARVERSLAG
Geconsolideerd jaarverslag Inhoud van het geconsolideerde jaarverslag Overzicht van de gang van zaken, resultaten en de positie van de vennootschap
Pagina(’s) van het jaarverslag 2-3, 10-12-13, 24-26-27, 34-36-37
Belangrijkste risico’s en onzekerheden
106
Gebeurtenissen die na het einde van het boekjaar plaatsvonden
100
Omstandigheden die de ontwikkeling van het geconsolideerde geheel aanmerkelijk kunnen beïnvloeden
N/A
Onderzoek en ontwikkeling
N/A
Financieel risicobeheer
94-95-96-97
Kapitaalsverhoging, uitgifte van converteerbare obligaties of inschrijvingsrechten
N/A
Interimdividend
N/A
Aankoop van eigen aandelen Elementen die van aard zijn een gevolg te kunnen hebben in geval van een overnamebod
84-85 114-115
– Kapitaalstructuur – Aandeelhoudersovereenkomsten – Belangrijke overeenkomsten die in werking treden, wijzigingen ondergaan of aflopen in geval van een wijziging van controle na een overnamebod – Bekendmaking(en) ivm de Wet betreffende OBA’s – Maatregelen ter bescherming van het kapitaal Onafhankelijkheid en bevoegdheid van minstens één lid van het Auditcomité inzake boekhouding en audit
108
FINANCIËLE KALENDER 21 mei 2010 Laatste dag voor het neerleggen van aandelen voor de Gewone Algemene Vergadering 27 mei 2010 Gewone Algemene Vergadering 3 juni 2010 Uitbetaling van het dividend voor het boekjaar 2009 27 augustus 2010 Bekendmaking van de halfjaarresultaten 2010 Maart 2011 Bekendmaking van de jaarresultaten 2010
CONTACTPERSOON PERS EN BELEGGERS Stéphanie Ceuppens Financial Communication s.a. D’Ieteren n.v. Maliestraat, 50 B-1050 Brussel België Tel.: + 32-2-536.54.39 Fax: + 32-2-536.91.39 E-mail: fi
[email protected] Internetsite: www.dieteren.com BTW BE 0403.448.140 - RPR Brussel Informatie over de Groep (persmededelingen, jaarverslagen, financiële kalender, koers van het aandeel, statistieken, sociale documenten…) is gratis beschikbaar op de internetsite www.dieteren.com, meestal in drie talen (Frans, Nederlands, Engels), of op aanvraag. Ce rapport annuel est également disponible en français. This Annual Report is also available in English.
Concept en realisatie: The Crew www.thecrewcommunication.com Foto’s: Jean-Michel Byl - Clair Obscur, Nicolas Van Haren, archieven D’Ieteren Gallery en fototheken Audi, Avis, Belron, Bentley, Budget, Carglass, Lamborghini, Seat, Škoda, Porsche, VW, Yamaha, GettyImages, Shutterstock. Drukwerk: Joh. Enschedé - Van Muysewinkel De belangrijkste merken van de groep Belron®: Belron®, the Belron® Device, Autoglass®, Carglass®, Glass Medic®, Lebeau Vitres d’autos®, Duro®, Speedy Glass®, Apple Auto Glass®, Safelite® Auto Glass, Elite Auto Glass™, Auto Glass Specialists®, Diamond Triumph Glass™, Auto Glass Center™, O’Brien® en Smith&Smith® zijn handelsmerken of gedeponeerde handelsmerken van Belron s.a. en zijn dochtermaatschappijen. Voorzichtigheid omtrent voorspellingen Dit jaarverslag bevat vooruitzichten die risico’s en onzekerheden inhouden, onder meer verklaringen over plannen, doelstellingen, verwachtingen en voornemens van D’Ieteren. Lezers worden erop gewezen dat dergelijke vooruitzichten gekende en onbekende risico’s inhouden en onderworpen zijn aan belangrijke bedrijfs-, economische en concurrentiële onzekerheden, die D’Ieteren voor een groot stuk niet onder controle heeft. Indien één of meer van deze risico’s of onzekerheden zich zouden voordoen of indien gehanteerde grondhypothesen onjuist blijken, kunnen de uiteindelijke resultaten ernstig afwijken van de vooropgestelde, verwachte, geraamde of geëxtrapoleerde resultaten. Dientengevolge neemt D’Ieteren geen enkele verantwoordelijkheid op zich voor de exactheid van deze vooruitzichten.
www.dieteren.com