CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN DR. E.J. SULKERS, KINDERARTS ADRZ Symposium Nehalennia, 11 april 2013
MOEHEID KAN EEN SYMPTOOM ZIJN VAN EEN: • - infectieziekte; • - orgaanziekte (hart, long, spier, nier, lever, darm); • - hormoon stoornis; • - stofwisselings stoornis; • - kwaadaardige ziekte; • - psychiatrische ziekte (depressie, angst, verslaving); • - intoxicatie; • - therapie (bestraling, medicatie of operatie).
MOEHEID: Het kan worden beschouwd als een waarschuwings• signaal tegen overbelasting. Iemands belastbaarheid en daarmee het moment dat • moeheid optreedt, is afhankelijk van zijn lichamelijke en geestelijke conditie. Door training is de belastbaarheid te verhogen tot een • persoonlijk maximum • Te weinig inspanning zorgt voor een slechtere conditie Wanneer moeheid snel optreedt of te lang blijft • aanhouden, kan het een klacht worden. • Bij jonge kinderen zijn het vaak de ouders die hun kind moe vinden, terwijl adolescenten dit doorgaans zelf benoemen
• Moeheid kan ten slotte ook voorkomen zonder voorafgaande inspanning en zonder relatie met een aantoonbare ziekte, leefwijze of therapie en zonder dat het overgaat met rust, voeding en drinken. Moeheid lijkt daarmee een op zichzelf staand fenomeen te zijn geworden dat zijn doel van waarschuwing voorbijschiet. • Over deze onverklaarde moeheid gaat het nu.
MOEHEID KOMT VAAK VOOR • In een steekproefonderzoek onder Utrechtse middelbare scholieren meldde ruim 13% ernstige moeheid • Dat kwam driemaal zo vaak voor bij meisjes als bij jongens. • Terwijl een kwart van hen een jaar later nog dezelfde klachten heeft, bezoekt slechts 1-2% van alle jongeren de huisarts met moeheid als hoofdklacht.
CHRONISCH VERMOEIDHEID SYNDROOM (CVS) Klinisch geëvalueerde chronische vermoeidheid die onverklaarbaar is, continue aanwezig is, of herhaaldelijk terugkeert, die nieuw is of een duidelijk begin heeft (niet het hele leven al aanwezig), die niet het resultaat is van voortdurende belasting en niet duidelijk minder wordt door rust, en die een aanzienlijke afname van het vroegere activiteitenniveau op het gebied van werk, studie, sociale of persoonlijke activiteiten tot gevolg heeft.
BIJKOMEND 4 KLACHTEN VAN: • Concentratie problemen • Gevoelige lymfklieren hals of oksels • Spierpijn • Keelpijn • Hoofdpijn • Slaapproblemen (niet uitgerust) • Onwelbevinden na inspanning langer dan 24 uur • Pijn in gewrichten
SLAAP PROBLEMEN • Gewone tiener moeheid: Vooral gezien bij tieners met groot verschil weekend en weekdag en die 3 kwartier te kort slapen. Deze tieners zien hun moeheid als normaal. • Bij CVS proberen tieners nog veel meer te slapen dan 9 uur en is er niet een verschil tussen week en weekend. Deze tieners zien hun moeheid als zeer ongewoon.
WAT DOET KINDERARTS? • Kleine set met onderzoek waar heel soms iets uitkomt. • Indien geen alarm bellen dan stoppen met aanvullend onderzoek. • Patiënt kan anders verdwaald raken in steeds meer onderzoek bij andere dokters, of in het alternatieve circuit. • Geeft verklaringsmodel, ontregeling, geen ziekte • Verwijst naar fysiotherapeut en psycholoog etc.
BELOOP • Verschillende onderzoeken • Snelle diagnose (niet 6 maanden maar 3) kan stigmatiserend werken. (maar misschien niet als snelle therapie wordt gegeven??) • Zonder behandeling helft van de patiënten niet verbeterd na 2 jaar! • Jongeren die cognitieve gedragstherapie volgen veel betere resultaten! • Sporten in groepsverband beter dan individueel.
GESPREK KINDERARTS • Uitleg: Verschil tussen uitlokkende en instandhoudende factoren. • Normalisering van bijkomende klachten, duizeligheid etc. • Verstoring van de automatische piloot. • Vast patroon belangrijk, 3 maaltijden, slaaptijden. • Gedoseerde activiteit. • Snel terug naar school!! • Social media Burn-out bespreken. • Motiveren voor gedragstherapie
