Sessie 2: het belang van cijfers in de cultuursector
vandaag • Gegevens verzamelen: wie, wat, waarom? • Cultuurcentra in cijfers • Bibliotheken in cijfers • Onderzoek samenhangen en verbanden tussen kenmerken
Cultuurcentra en bib
van bibliotheken en cultuurcentra in het licht van cijferevoluties • Vragen?
Cultuurforum, 1 juni 2012 Afdeling VOLC
In kaart brengen van… • Meten is weten
- Wat kunnen we (niet) meten? - Wat kunnen we (niet) weten? 1 juni 2012
• Cijfers zeggen veel, maar niet alles
Gegevens verzamelen… wie, wat en waarom? Ignace Glorieux, VUB
- Waarom cijfers verzamelen? - Hoe cijfers gebruiken? - Het belang van context • Het belang van trends
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
1
waarom gegevensregistratie bij cultuurcentra? • een verleden van appels en citroenen 1 juni 2012
Cultuurcentra: 6 jaar facts & figures
• beleidsmatig te weinig zicht op de sector • verschillende actoren met ad hoc opvragingen • nieuw decreet 2002 met start beleidsplanning
nood aan meetinstrument om sector in kaart te brengen
Christine Van de Steene, ASCW
Afdeling VOLC
doel gegevensregistratie? 66 cultuurcentra in 2012 • Categorie A: 11 • Categorie B: 19 • Categorie C: 32 • Grootsteden: Antwerpen en Brussel • Gent en Turnhout
beschikken over betrouwbare dataset die breed inzetbaar is beleidsmatig:
winst op niveau van individuele centrum:
sector in kaart brengen terugkoppelen naar sector, stakeholders, sector zichtbaar maken bij ruim publiek…
coherente dataset ook voor lokaal bestuur
beleidsvoorbereiding
verantwoording subsidie opvraging door slechts 1 instelling
swot-analyse doelmatigheid beleid afstemming andere decreten
benchmarking cultuurcentra
basisset voor onderzoek & analyse (intern en extern) rapporten, brochures bv. cultuurcentra in cijfers studiedagen
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
2
start gegevensregistratie cultuurcentra • uitwerking concept in 2004 • in overleg met de sector
na verzamelen volgt verwerken
en… terugkoppelen
= intensieve technische fase
• eerste brochure over cijfers
• inleesprocedure excelmappen
• overzichtsrapporten sector • benchmark rapporten voor
2005, 2006
• drie belangrijke voorwaarden voor succes:
concensus definities en afbakening
draagvlak
power: politieke wil personeelsinzet
databank • analyses via Business
elk centrum
Intelligence Tool (Cognos)
tip: beperk dataset tot goede selectie: niet gehele werking tot in kleinste detail (= valkuil) Tip: de volhouder wint… Afdeling VOLC
Afdeling VOLC
hoe gebeurt de opvraging? refertejaren 2005-2010: via excelmappen, jaarlijks tegen 1 juni
kenmerken CCinC 1) klantvriendelijker > onmiddellijke feedback tijdens invullen > uitgebreid ingebouwd validatiesysteem
vanaf 2012 via een webapplicatie: 2) verwerking na ingave volledig automatisch, geen datatransfers meer met
CCinC cultuurcentra in cijfers eerste refertejaar = 2011
menselijke tussenkomst (totaliseren enz.)
3) na invoer automatisch gegenereerde meldingen- en foutenlijst > na te kijken vooraleer doorgestuurd kan worden
nog steeds geaggregeerd volgens dezelfde structuur als excelmappen
nog steeds menselijke tussenkomst nodig bij invoer geen “automatische” invoer vanuit bv. planningssoftware mogelijk, wel
inzetten op ideale uitrol/export om invoer vlot te stofferen Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
3
fout- en meldingenlijst
Afdeling VOLC
infrastructuur van een cc
Afdeling VOLC
wat registreren? activiteiten financiën personeel
cultuurcentrum
infrastructuur (overzicht, niet gebruik) contactgeg./beheer éénmalige bevragingen
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
4
activiteiten doel
ACTIVITEITEN FINANCIEN PERSONEEL RAPPORTEN
zicht op aantal activiteiten & deelnemers
bijzonderheden van activiteiten: . doelgroepen (scholen, jongeren, families, senioren) . op welke locatie (intra muros, extra muros, open lucht) . publicaties (lesmap, folder, catalogus, syllabus) . in samenwerking met … . deel van festival of landelijk event of bezoek aan ander cultuurhuis
twee basisprincipes:
. onderscheid “eigen” versus “receptieve” activiteiten (door derden) . “exacte” deelnemers versus “geraamde” deelnemers
Afdeling VOLC
1. eigen activiteiten
Afdeling VOLC
2. podium: amusement ten top?
• grootste disciplines: theater, film en nieuwe media • amusement wedijvert met populaire muziek om de derde plaats Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
5
3. educatieve activiteiten
Afdeling VOLC
5. ‘andere’ activiteiten
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
4. tentoonstellingen
Afdeling VOLC
6. meer dan 4000 omkaderingsactiviteiten
Afdeling VOLC
6
7. duiding via publicaties
8. eigen versus receptief (door derden) 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 22% 0 2006 2007
• 3 à 4000 folders per jaar • 2500 lesmappen per jaar • 100 catalogi per jaar • 2600 syllabi bij educatieve activiteiten
Afdeling VOLC
receptief eigen 27% 2008
25%
2009
2010
2006
2007
2008
2009
2010
eigen act.
18138
20391
22021
24810
21795
receptieve act.
64274
65364
66824
65650
66777
totaal
82412
85755
88845
90460
88572
Afdeling VOLC
69%
9. receptieve functie?
31%
71%
29%
82% 17%
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
¾ ‘andere’ act. = bijna 50 000 act.
7
10. welke ‘andere’ activiteiten
11. wie organiseert receptieve activiteiten?
lokale verenigingen organiseren meer dan de helft van de receptieve act.
Afdeling VOLC
Afdeling VOLC
12. organisatorische ondersteuning? • bij een vierde van alle receptieve activiteiten
= bijna 17 000 activiteiten A+B+C samen (2010) › › › ›
ca. 10 000 ‘andere’ activiteiten ca. 3 300 podium activiteiten ca. 2 500 educatieve activiteiten ca. 150 tentoonstellingen
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
13. promotionele ondersteuning?
• bij 7,5% van de receptieve activiteiten in 2010 (A+B+C)
› › › ›
2 180 receptieve podiumactiviteiten (bijna de helft) 1 500 educatieve activiteiten 1 453 ‘andere’ activiteiten 70 tentoonstellingen
Afdeling VOLC
8
14. publieksbereik gestaag stijgend
15. activiteiten voor doelgroepen • jongeren • families • ouderen • scholen
= totaal van 2 945 709 deelnemers in 2010 + deelnemers tentoonstellingen+ deelnemers receptieve act. 85 à 90% gegenereerd uit podiumvoorstellingen Afdeling VOLC
activiteiten specifiek voor jongeren
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
activiteiten specifiek voor families
Afdeling VOLC
9
activiteiten specifiek voor ouderen
Afdeling VOLC
activiteiten voor scholen
Afdeling VOLC
financiën
ACTIVITEITEN FINANCIEN PERSONEEL RAPPORTEN
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
•
reële uitgaven en inkomsten (ongeacht de beheersvorm)
•
thematische rubrieken •
uitgaven voor personeel, werking, programmering, marketing & publiciteit, uitrusting, huur/lening/leasing…
•
inkomsten uit subsidie, programmering, verhuring, concessies, sponsering…
•
versleutelingen: bv. gedeelde kosten ICT, telefonie, verwarming, onderhoudspersoneel
• •
output: attest uitgaven cc zicht op evoluties/kenmerken
Afdeling VOLC
10
1. financiële evolutie cultuurcentra (€)
2. inkomsten (€)
investeringen infrastructuur buiten beschouwing gelaten Afdeling VOLC
Afdeling VOLC
3. uitgaven zonder infrastructuur (€)
ACTIVITEITEN FINANCIEN PERSONEEL RAPPORTEN
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
11
1. hoeveel personeel? gemiddelde vte 2009
2. wie doet wat? A
(2006)
(37,32)
B 40,10
C
(17,98) 16,86 (11,27) 11,85
6%
3% 26%
18%
totaal: 1145 vte’s bij A+B+C
19%
28%
+ grootsteden Antwerpen/Brussel + Gent
leidinggevend/staf
administratie
techniek
onderhoud&schoonmaak
toezicht&bewaking
andere
onbekend
Afdeling VOLC
Afdeling VOLC
3. verschillen man/vrouw ? (2009) man 8%
vrouw
A+B+C (2009) 4%
4% 6%
14%
25% 3%
2% 26%
22% 26%
18%
12%
37%
1% 19%
45%
28%
leidinggevend/staf
administratie
techniek
onderhoud&schoonmaak
toezicht&bewaking
andere
ACTIVITEITEN FINANCIEN PERSONEEL RAPPORTEN
onbekend
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Afdeling VOLC
12
globale rapporten . per categorie en categorieën A/B/C samen http://www.sociaalcultureel.be/volwassenen/CC_evaluatie
. thematische analyses – beleidsvoorbereiding . voorbereiding globaal rapport over cultuurcentra voor minister . datasets voor onderzoek
Afdeling VOLC
individueel evolutierapport • benchmarking tegenover categorie • selectie van 18 onderwerpen • voorsmaakje op rapporteringsmodule van CCINC
Afdeling VOLC
Vragen? Christine Van de Steene – 02 553 42 61
[email protected] Andy Vandervoort – 02 553 42 17
[email protected]
1 juni 2012
Bibliotheken in cijfers
www.sociaalcultureel.be Maarten Vandekerckhove, ASCW
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
13
Historiek
Uitgangspunten Webapplicatie
• Bibliotheekgegevens op papier Tot 1998 • Beperkte set
• geen softwaredrempel • gebruiksvriendelijk systeem
1998
• Oprichting Bios - Bibliotheek Informatie en OpvolgingsSysteem • Elektronisch, via webpagina’s
2005
• Start ontwikkeling Bios2 • Gebruikerstesten – informatiesessies • Maart 2007: start invoer
Afdeling VOLC
Gegevens onmiddellijk ter beschikking van de bibliotheek zelf • Historiek bekijken • Exporteren naar excel, csv, xml
Geen overload • • • •
1 juni 2012
Structuur
we vragen niet wat we al hebben > subsidiegegevens, IBL Afstemming met PBS (semi-)vaste gegevens worden slechts eenmaal ingevuld een aantal gegevens voorlopig facultatief
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Wat gebeurt er met de ingevoerde gegevens? Gegevensverwerking via Excel • Volledige overzichten • Gerichte selecties/ beleidsgegevens
Éénmalig, up to date houden
Adresgegevens • • • • •
Inrichtende macht Gemeente Hoofdbibliotheek Bibliothecaris Bedieningspunten
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
Éénmalig, up to date houden
jaarlijks
Bibliotheekgegevens • Rechtsvorm • Hoofdbibliotheek • Bedieningspunten
Jaargegevens • • • •
Personeel Bezit en uitleningen Werking Financiën
1 juni 2012
Afdeling VOLC
1 juni 2012
14
Wat gebeurt er met de ingevoerde gegevens?
Wat gebeurt er met de ingevoerde gegevens?
Gegevensverwerking via Excel
Gegevensverwerking via Excel
• Volledige overzichten • Gerichte selecties/ beleidsgegevens
• Volledige overzichten • Gerichte selecties/ beleidsgegevens
Themarapporten
Themarapporten
• Thema infrastructuur • Thema publieksbereik • Thema bibliotheekactiviteiten
• Thema infrastructuur • Thema publieksbereik • Thema bibliotheekactiviteiten
Adres- en databeheer • Excel • Internet (google maps)
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Wat gebeurt er met de ingevoerde gegevens?
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Wat gebeurt er met de ingevoerde gegevens?
Gegevensverwerking via Excel
Gegevensverwerking via Excel
• Volledige overzichten • Gerichte selecties/ beleidsgegevens
• Volledige overzichten • Gerichte selecties/ beleidsgegevens
Themarapporten
Themarapporten
• Thema infrastructuur • Thema publieksbereik • Thema bibliotheekactiviteiten
• Thema infrastructuur • Thema publieksbereik • Thema bibliotheekactiviteiten
Adres- en databeheer
Adres- en databeheer
• Excel • Internet (google maps)
• Excel • Internet (google maps)
Rapporteringswebsite: www.bibliotheekstatistieken.be
Rapporteringswebsite: www.bibliotheekstatistieken.be
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
1 juni 2012
Afdeling VOLC
1 juni 2012
15
Doel Statistische gegevens voor iedereen toegankelijk Responsabilisering lokale besturen Beleidsrelevante informatie Benchmarking
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Trends - infrastructuur
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Trends - infrastructuur
Aantal bedieningspunten
Gemiddelde totale oppervlakte per provincie
600
50 45
500
40 35
400
Antwerpen
30 300
Limburg Oost‐Vlaanderen
25
Vlaams‐Brabant 20 200
West‐Vlaanderen Brusselse H. Gewest
15 10
100
5 0
0 2006
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
2007
2008
2009
2010
1 juni 2012
2006
Afdeling VOLC
2007
2008
2009
2010
1 juni 2012
16
Trends – wi-fi
Trends – pc’s
aantal bibliotheken met hotspots
Aantal pc's 30,0% 3000 25,0% 2500 20,0% 2000 Aantal pc's 1500
15,0%
hotspots
aantal pc's met internet 10,0%
1000
5,0%
500
0
0,0% 2006
2007
2008
2009
2010
2006
Afdeling VOLC
2007
2008
2009
2010
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Trends - publiek
1 juni 2012
Publiek – per provincie aantal leners
leners/inwoners per provincie
1.750.000
30%
1.700.000
25%
1.650.000
20% Antwerpen Brussel
1.600.000
15%
1.550.000
10%
1.500.000
5%
Limburg Oost‐Vlaanderen Vlaams‐Brabant
1.450.000
West‐Vlaanderen
0% 1998
1999
2000
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
1 juni 2012
2010
2006
Afdeling VOLC
2007
2008
2009
2010
1 juni 2012
17
Verhouding leners/inwoners
Verhouding jeugd-volwassenen
leners/inwoners jeugd
Verhouding jeugd‐volwassenen 2010
volwassenen
51,75% 48,79%
20,76%
48,21%
19,61%
2006
47,98%
19,05%
2007
45,80%
18,98%
2008
2009
Afdeling VOLC
jeugd 33%
volwassenen 67%
18,40%
2010
1 juni 2012
Leners jeugd
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Leners volwassenen jeugd 2010
leners binnen werkgebied
volwassenen 2010
leners buiten werkgebied
groepskaarten
leners binnen werkgebied
leners buiten werkgebied
groepskaarten
2% 6%
23%
16%
75%
78%
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
1 juni 2012
Afdeling VOLC
1 juni 2012
18
Trends - bezoeken
Trends - collectie
aantal bezoeken
Totaal collectiebezit
19000000 25000000 18800000 20000000
18600000
18400000
15000000 GM AVM
18200000 10000000 18000000 5000000 17800000
0
17600000 2006
2007
2008
2009
Afdeling VOLC
2006
2010
1 juni 2012
Verhouding collectie
2007
2008
2009
Afdeling VOLC
2010
1 juni 2012
Verhouding collectie
Jeugd vs. volwassenen
Fictie vs. non‐fictie
41% 46%
jeugd
fictie
volwassenen
non‐fictie 54%
59%
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
1 juni 2012
Afdeling VOLC
1 juni 2012
19
Gebruik collectie
Financiën - uitgaven Uitgaven bibliotheken 2010
Gemiddelde uitleencoëfficiënten
Fictie: 2,4 11%
9%
Non-fictie: 1,4
personeel
GM: 2,2
collectie 12%
Algemeen: 2,1
ICT en werking
Jeugd: 2,9
infrastructuur
AVM: 2,2
68%
Volw.: 1,7
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Afdeling VOLC
1 juni 2012
Financiën - inkomsten
Trends - uitgaven Uitgaven in percentages
Inkomsten bibliotheken 2010
100% 1% 90%
3%
6%
80% 70% 60% eigen inkomsten
50% 31%
Vlaanderen
40%
provincie
30%
gemeente tewerkstellingsmaatregelen
20%
andere 58%
10% 0%
2006
2007
2008
2009
2010
infrastructuur
18
15
16
12
11
ICT en werking
11
9
8
8
9
collectie
11
13
11
13
12
personeel
60
63
65
67
68
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
1 juni 2012
1%
Afdeling VOLC
1 juni 2012
20
Trends - personeel
Trends - personeel
personeel bibliotheken
leidinggevenden (A‐B) 760
2750
2700
740
2650 720 2600 700 2550
Aantal VTE
Aantal VTE 680
2500 660 2450 640
2400
2350
620 2006
2007
2008
2009
2006
2010
Afdeling VOLC
2007
Afdeling VOLC
1 juni 2012
2008
2009
2010
1 juni 2012
Verhouding vrouw-man personeel 100% 90% 80% 70% 60% man
50%
vrouw 40% 30%
Vragen?
20% 10% 0% 2006
Afdeling VOLC
ASCW, afdeling VOLC
2007
2008
2009
2010
1 juni 2012
21
Opzet Gegevens: Bibliotheek informatie- en opvolgsysteem (BIOS):
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid
308 bibliotheken registreren sinds 2006 hun werking in 350 items Gegevensregistratie Cultuurcentra: 62 cultuurcentra registreren even lang hun werking in minstens evenveel items Doelstelling: typeren, interpreteren, inzichten verwerven
Ignace Glorieux Theun Pieter van Tienoven i.s.m. Agentschap Sociaal-Cultureel Werk
Opzet: indicatoren maken en samenhangen bekijken aanbodsgericht onderzoek Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 86
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
Indicatoren
• Werking: bezoekers, leners, uitleningen • Kenmerken bib: collectie, digitalisering, activiteiten in de bib, diensten in de bib, beleid • Doelgroepwerking: algemene doelgroepwerking, doelgroepwerking jeugd, doelgroepwerking volwassenen
Cultuurcentra: • Werking: deelnemers (naar soort en genre act.) • Kenmerken cc: aanbod, organisatie, doelgroepen, diensten in huis, beleid
Presentatie: Evoluties, ook naar stedelijkheid (bib) & categ. (cc)
ASCW, afdeling VOLC
[1]
Bibliotheek: infrastructuur
Bibliotheken:
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 87
Samengestelde maten
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
• Leeszaal/leescafé, zelfuitleenbalie, inlever box, extra bedieningspunt en 1 of meer werkplekken per 200 leners 2010 2009
Geen 1
2008
2
2007
3 4-5
2006 0% Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 88
20%
40%
60%
80%
100%
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
22
Samengestelde maten
Samenhangen
[2]
Cultuurcentra: uitgaven programmering en marketing
Samenhang tussen indicator van werking en samengestelde maat.
1. Relatief lage uitgaven aan programmering 2. Relatief hoge uitgaven aan programmering 3. Relatief hoge uitgaven aan programmering én marketing
Controle voor stedelijkheid (bib) en categorie (cc)
Tot. 2009 Cat. C
1
Bibliotheken met een hoge score op de samengestelde maat van infrastructuur hebben een hogere uitleningscoëfficiënt.
2
Cat. B
3
Cat. A 0% Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 89
20%
40%
60%
80%
100%
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
Cultuurcentra die hoog scoren op de samengestelde maat van uitgaven aan programmering hebben een hoger deelnemersaantal voor eigen podiumaanbod. Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 90
Opvallend in bibliotheken
Jeugdleners: actieve () versus digitale () bib Betalingsbereidheid: kosteloze bib heeft geen significant hogere uitleen- en lenerscoëfficiënten Personeel: indicator kwaliteit van de personeelsbezetting hangt samen met hogere uitleencoëfficiënten (gm & avm)
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 91
ASCW, afdeling VOLC
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
Opvallend in cultuurcentra
Dubbele werking: receptieve werking beïnvloedt deelnemersaantallen eigen werking nauwelijks Eigen aanbod: intensiteit van, diversiteit van, hoge uitgaven voor, oriëntatie op eigen aanbod gaat samen met hogere deelnemersaantallen Personeel: indicator kwaliteit van de personeelsbezetting hangt samen met hogere deelnemersaantallen
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 92
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
23
Besluit
Vervolgonderzoek: Gebruikersonderzoeken bibliotheken en cultuurcentra Cijfers van receptieve werking cultuurcentra
Onderzoeksgroep TOR Vakgroep Sociologie Vrije Universiteit Brussel Bezoekadres: Pleinlaan 5 1050 Brussel Postadres: Pleinlaan2 1050 Brussel www.vub.ac.be/tor
Cijfers zeggen veel… ….maar zeker niet alles.
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 93
ASCW, afdeling VOLC
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid Pag. 94
Presentatie Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid| 1 juni 2012 | Turnhout
24
