QUICKSCAN VOOR HET IN KAART BRENGEN VAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
BASISONDERWIJS
CENTRUM VOOR TAAL EN ONDERWIJS
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN INLEIDING
Dit instrument laat toe de startpositie van jouw school via een eerste scan globaal in kaart te brengen, en een balans op te maken van de sterke en minder sterke punten. Deze gegevens fungeren als knipperlicht. Ze kunnen een aanleiding vormen om met het schoolteam een reflectieproces op gang te brengen en/of met behulp van meer uitgebreide instrumenten een bepaald aspect van het schoolgebeuren (bv. beleidsvoerend vermogen of taalbeleid) diepgaander te analyseren. Dit resultaat kan een genuanceerder en completer beeld van de beginsituatie opleveren en een uitgangspunt vormen voor een succesvol innovatieproject. De zelfevaluatie is opgevat als een schriftelijke bevraging en peilt naar beleidsmatige elementen van: -
beleidsvoerend vermogen samenwerking en intervisie veranderingscapaciteit curriculumontwikkeling pedagogische professionalisering evaluatiebeleid zorgbeleid diversiteitsbeleid talenbeleid ouderwerking brede school werking.
Het Centrum voor Taal en Onderwijs ontwikkelde dit instrument met de steun van de Vlaamse Overheid in het kader van het project PIEO (Project Innoveren en Excelleren in het Onderwijs). Meer weten over PIEO? http://www.kbs-frb.be/mission.aspx?id=302650&src=true&langtype=2067, http://www.youtube.com/watch?v=Ac5gzMNbQxI, http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2012/12-17-PIEO.htm
1|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN Hoe vul je de vragenlijst in? Dit instrument bevat uitspraken die te maken hebben met jouw persoonlijk denken en handelen op school. Sommige uitspraken gaan over je handelen in je eigen klas, andere uitspraken gaan over aspecten van de schoolwerking. Aan de directie, de zorgcoördinator en de niet-klasgebonden leerkrachten vragen we om de uitspraken over de eigen klas te beantwoorden vanuit hun eigen beleving (dus bijvoorbeeld vanuit de klassen waarin ze regelmatig actief zijn, of vanuit hun algemeen beeld van wat er in de klassen gebeurt). Voor de directie betekent dit dus: 'in de klassen van mijn school’. Voor de zorgcoördinator en andere niet-klasgebonden leerkrachten betekent het: ‘in de klassen waarin ik deelneem aan het klasgebeuren’. Je hebt twee soorten uitspraken. De eerste soort gaat na of je ‘akkoord’ of ‘niet akkoord’ bent met een bepaalde uitspraak. Voor het invullen van de scores ga je als volgt te werk:
helemaal akkoord Akkoord min of meer akkoord niet akkoord helemaal niet akkoord
5 4 3 2 1
De tweede soort uitspraken peilt naar de frequentie van een aantal specifieke leeractiviteiten in jouw klas. Daarvoor worden twee frequentieschalen gebruikt. Voor het invullen van de scores ga je als volgt te werk:
Frequentieschaal 1
1 à 2 keer per week 1 à 2 keer per maand 1 à 2 keer per trimester 1 à 2 keer per jaar Nooit
Frequentieschaal 2
5 4 3 2 1
2|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
Meer dan 2 keer per trimester 2 keer per trimester 1 keer per trimester 1 keer per jaar Nooit
5 4 3 2 1
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN Het is de bedoeling dat je voor alle uitspraken met een kruisje een score aanduidt, ook al komen de keuzemogelijkheden niet altijd volledig overeen met jouw mening of klaspraktijk. Kies in zo’n geval het antwoord dat het meest aansluit bij jouw oordeel of handelen. De kruisjes dienen ín de vakken te staan en niet op de lijnen ertussen. Als dit toch gebeurt, telt het kruisje als de laagste score.
Ten slotte is aan het eind van de vragenlijst, op een aparte bladzijde ruimte voorzien voor persoonlijke bedenkingen en aanvullende informatie.
3|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
1 1. Onze schooleigen visie over kwaliteitsvol onderwijs staat
duidelijk beschreven in ons pedagogisch project. 2. In mijn school worden belangrijke pedagogisch-didactische beslissingen gedragen door het hele team, bv. over een nieuwe methode, taalbeleidsprioriteiten, de herinrichting van de speelplaats ... 3. In mijn school zijn alle leerkrachten bereid het eigen functioneren in vraag te stellen. 4. In mijn school zijn er duidelijke afspraken over de taken en bevoegdheden van alle betrokkenen. 5. Binnen ons team bestaat een open communicatie: alle onderwerpen zijn bespreekbaar, ieders mening wordt waardevol geacht en er is ruimte voor discussie. 6. In mijn school heerst er algemeen een positieve, constructieve houding ten aanzien van veranderingen. 7. In mijn school baseren wij geplande vernieuwingen op de analyse van leerlingresultaten. 8. Ik sta open voor vernieuwende tendensen in mijn klas, nieuwe methodieken, nieuwe technologieën, nieuwe werkvormen… 9. Als ik in mijn klas iets nieuws (bv. een nieuwe methodiek) wil uitproberen, word ik daarin ondersteund door de directie of collega’s. 10. Ik heb voor elk leergebied een helder zicht op de doelstellingen die de kinderen moeten bereiken. 11. Op mijn school streven alle leerkrachten naar het bereiken van zo hoog mogelijke leerresultaten voor elk leergebied. 12. Ik heb hoge verwachtingen van al mijn kinderen. 13. Op mijn school sluit de leerstof over de verschillende leerjaren goed op elkaar aan. 14. In mijn klas zijn de leerplandoelstellingen voor alle kinderen haalbaar. 15. Mijn school heeft een nascholingsbeleid waarbij nascholingsinitiatieven van individuele leerkrachten afgetoetst worden aan gezamenlijke doelen. 16. In mijn school krijg ik voldoende de kans om bijscholing te volgen in het kader van mijn persoonlijke professionele ontwikkeling. 17. In mijn school bestaan de nodige formele en informele communicatiekanalen om nieuwe inzichten, opgedaan via nascholing en professionalisering, aan collega’s door te geven.
4|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
2
3
4
Helemaal akkoord
Akkoord
Min of meer akkoord
akkoord
Helemaal niet akkoord Niet
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
5
1 18. In mijn school gaan klasbezoeken door de directie, collega’s
en beleidsmedewerkers altijd gepaard met een pedagogisch-didactische nabespreking van de bijgewoonde activiteiten. 19. In mijn school wordt ervoor gezorgd dat nieuwe inzichten vanuit het onderwijsbeleid en de wetenschappelijke wereld doorstromen naar het leerkrachtenteam. 20. De evaluatie van de (leer)vorderingen van onze kinderen gebeurt op basis van veel verschillende bronnen, bv. gerichte observatie en analyse van opdrachten en interactie in de dagelijkse klaspraktijk, zelfevaluatie door leerlingen, toetsen en reflectiegesprekken … 21. In mijn klas evalueer ik naast de cognitieve ontwikkeling van de kinderen, ook hun socio-emotionele ontwikkeling, motivatie, , welbevinden, onderlinge verhoudingen, zelfvertrouwen … 22. In mijn school wordt op systematische wijze nagegaan of de vooropgestelde doelen bereikt zijn, bv. met een leerlingvolgsysteem. 23. In mijn school zetten wij de zorguren vooral in voor het voorkomen van leerachterstanden. 24. In mijn klas ben ik als klasleerkracht de spilfiguur in de brede zorg voor elk kind. 25. Klasexterne hulp aan kinderen (met specifieke zorgbehoeften) is goed afgestemd op de activiteiten binnen de klas. 26. In mijn school vormt de samenwerking met externen een meerwaarde voor de ondersteuning van de zorgkinderen (bv. CLB, pedagogische begeleiding, logopedist, GONleerkracht …) . 27. Ik ben op de hoogte van de thuisomstandigheden en de leefwereld van alle kinderen, bv. nieuwe leefstijlen en gezinsvormen, verscheidenheid in etnische groepen, socioeconomische status, interesses, buitenschoolse ervaringen, thuistaal… 28. De inrichting van mijn klas weerspiegelt de leefwereld van de kinderen. 29. In mijn school zijn alle teamleden actief betrokken bij het uitvoeren van het talenbeleid. 30. In mijn school is het voornaamste doel van het talenbeleid de brede taalontwikkeling van de kinderen in functie van hun algehele ontwikkeling. 31. Op mijn school wordt het talenbeleid bijgestuurd op basis van effecten op de vorderingen van kinderen.
5|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
2
3
4
Helemaal akkoord
Akkoord
Min of meer akkoord
akkoord
Helemaal niet akkoord Niet
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
5
1 32. In onze school worden alle ouders beschouwd als een
deskundige partner in het opvoeden van kinderen. 33. Op onze school gebruiken wij een grote variatie aan
communicatiemiddelen om een heldere communicatie met ouders te voeren, bv. inschakelen van tolken, tussenpersonen, gebruik van pictogrammen… 34. In mijn school zijn alle ouders goed geïnformeerd over het
pedagogisch project. 35. In onze school organiseren wij doelbewust zowel informele
als formele contacten met ouders, bv. ouderbijeenkomsten, open klasmomenten, schoolpoortcontacten… 36. Onze school is actief vertegenwoordigd in een
buurtgebonden netwerk van organisaties, bv. in het kader van het vrijetijdsaanbod. 37. Ik geloof dat kinderen in hun vrije tijd vaardigheden en
competenties ontwikkelen die hen helpen bij hun prestaties in mijn klas. 38. Bij de samenwerking tussen mijn school en de
buurtgebonden partners denken verschillende partners na over de doelstellingen en de organisatie van die samenwerking.
6|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
2
3
4
Helemaal akkoord
Akkoord
Min of meer akkoord
akkoord
Helemaal niet akkoord Niet
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
5
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
1 39. In mijn school maken teamleden gebruik van elkaars
deskundigheid. 40. Ik werk met collega’s klasoverschrijdend samen rond
bepaalde projecten, thema’s of activiteiten. 41. In mijn klas evalueer ik leerlingen om mijn onderwijsgedrag
beter af te stemmen op de noden van alle kinderen. 42. In mijn lessen zorg ik ervoor dat kinderen inzicht krijgen in
hun eigen prestaties. 43. In mijn klas worden de zorguren voor binnenklasdifferentiatie
ingezet. 44. Om lesinhouden te verduidelijken, vertrek ik van ervaringen
van kinderen. 45. Om kinderen te leren omgaan met diversiteit gebruik ik
werkvormen waarbij ze moeten samenwerken en/of elkaar helpen om tot een resultaat te komen. 46. In mijn klaspraktijk maak ik ruimte voor een dialoog met de
kinderen over respect voor zichzelf, voor anderen en voor de omgeving. 47. In mijn school gaan de leerkrachten op een positieve manier
om met de thuistaal van de kinderen. 48. Op onze school bieden wij expliciet ruimte voor andere talen
dan het Nederlands door onder meer in te zetten op taalinitiatie en talensensibilisering.
7|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
2
3
4
5
per week
per à2 keer 1 mand
1 à 2 keer per à 2 keer 1trimester
1 à 2 keer per jaar
Nooit
Uitspraken met toepassing van frequentieschaal 1
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN
1 49. In mijn school overleggen leerkrachten over de kwaliteit van
ons onderwijs. 50. In mijn school wonen leerkrachten lessen van collega’s bij om
van elkaar te leren. 51. In mijn school is er samenwerking tussen het
kleuteronderwijs en het lager onderwijs. 52. Voor de invoering van vernieuwingen doen wij een beroep op
collega’s in andere scholen of externe deskundigen. 53. In onze school polsen wij naar de mening van ouders vóór het
nemen van belangrijke beslissingen met betrekking tot schoolse aangelegenheden. 54. In onze school is er een inbreng van buurtgebonden
organisaties in de klas, bv. jeugdwerkers, culturele medewerkers, personen van sportclubs… 55. In onze school kunnen leerkrachten meewerken aan
buitenschoolse projecten.
8|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
2
3
4
5
2 keer per trimester
2 keer per trimester dan Meer
1keer per trimester
1 keer per jaar
Nooit
Uitspraken met toepassing van frequentieschaal 2
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN Misschien heeft het invullen van de lijst bij jou ideeën en/of aandachtspunten losgeweekt rond sterktes en werkpunten van je school in het algemeen of over de volgende domeinen in het bijzonder: beleidsvoerend vermogen, samenwerking en intervisie, veranderingscapaciteit, curriculumontwikkeling, pedagogische professionalisering, evaluatiebeleid, zorgbeleid, diversiteitsbeleid, talenbeleid, ouderwerking, brede school werking. Schrijf hier je ideeën of aandachtspunten. Sterktes
Werkpunten
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
……………………………………………………...
………………………………………………………
………………………………………………………
9|Centrum voor Taal en Onderwijs, 2013
QUICKSCAN SCHOOL- EN KLASGEBEUREN BRONNEN
Deneire, A., Vanhoof, J., & Van Petegem, P. (2012). Waar zit beleidsvoerend vermogen in (ver)scholen? Mechelen: Plantijn. Cantreels, P., Deneire, A., & Van Petegem, P. (2003). IZES Basisonderwijs. Leuven: Acco. De Vlieger, M. (2012) Beginsituatieanalyse-instrument in het kader van het Nederlandstalig basisonderwijs Brussel. Leuven: Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven), Brussel: Voorrangsbeleid Brussel vzw. In eigen beheer. Sierens, S., Van Lysebettens H. (2002) De ICO-scoop, Zelfevaluatie-instrument voor basisscholen. Steunpunt diversiteit en leren. (Universiteit Gent).
Gent:
GOK-evaluatie-instrument omgaan met diversiteit (pijler intercultureel onderwijs). (2005 – 2008). Gent: Steunpunt Diversiteit & Leren. (Universiteit Gent). In eigen beheer. Geraadpleegd op 18 november 2012 via http://www.steunpuntgok.be/downloads/evaluatie_instrument_diversiteit.pdf Instrument voor analyse de beginsituatie van de school betreffende gelijke onderwijskansen. (2008) Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 16 november 2012 via http://www.steunpuntgok.be/downloads/screeningsinstrument_algemeen_2008.pdf Participatie leerlingen en ouders: Instrument voor de analyse van de beginsituatie – Extra bronnenkaarten basisonderwijs. (2008). Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 16 november 2012 via http://www.steunpuntgok.be/downloads/screeningsinstrument_algemeen_2008.pdf Aanzetten tot zelfevaluatie binnen GOK Basisonderwijs. (2006). Steunpunt GOK & Vlor-werkgroep Zelfevaluatie. In eigen beheer. Geraadpleegd op 16 november 2012 via http://cteno.be/gok/iframe/gok_aanzetten_tot_zelfevaluatie_basisonderwijs.pdf Preventie en remediëring voor ontwikkelings- en leerachterstanden: instrument voor de analyse van de beginsituatie basisonderwijs. Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 15 november 2012 via http://www.cteno.be/gok/iframe/screeningsinstrument_2008_preventie_remediering_basis.pdf GOKtip: zelfevaluatie. (2009). Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 15 november 2012 via http://www.steunpuntgok.be/downloads/goktip_zelfevaluatie.pdf Breed evalueren: Visietekst. Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 15 november 2012 via http://www.steunpuntgok.be/downloads/visietekst_breed_evalueren.pdf Kathy Ruyssinck en Ann Boeraeve in samenwerking met hun collega’s van Schoolopbouwwerk Brussel vzw. (2007-2008). Kijk wijzer naar ouders. Een kijkwijzer voor scholen die met ouders willen werken rond onderwijs. Schoolopbouwwerk Brussel vzw. In eigen beheer. Geraadpleegd op 18 november 2012 via http://www.kruispuntmi.be/uploadedFiles/VMC_Toolbox/Methodieken/Onderwijs/Kijkwijzer_ouderbetrokken heid/kijkwijzer_ouderbetrokkenheid.pdf Taalbeleid op school. Instrument voor de analyse voor een beginsituatie. Basisonderwijs. (2008). Steunpunt GOK. In eigen beheer. Geraadpleegd op 26 november 2012 via http://cteno.be/gok/iframe/screeningsinstrument_2008_taalbeleid_basis.pdf
10 | C e n t r u m v o o r T a a l e n O n d e r w i j s , 2 0 1 3
