Culturele (erfgoed)instellingen en onderwijs Een onderzoek voor VIAA door iMinds-SMIT, Vrije Universiteit Brussel Sander Spek & Eva Van Passel
Kadering
Context • Jongeren en (audio)visuele digitale cultuur
• Enorm veel content (online) wordt geraadpleegd en gedeeld, maar deze is zelden afkomstig van lokale culturele instellingen • Onderwijs en culturele sector als partners voor het stimuleren van een kritische en (mediawijze) omgang met online materialen • Formele context blijft belangrijk, maar informeel leren ook essentieel
Onderzoek voor VIAA in drie luiken • Onderzoek naar onderwijsnoden (hoger onderwijs, CVO, DKO) • Bevraging bij culturele instellingen zelf, ook (maar niet alleen) m.b.t. onderwijs • Internationale state of the art • Publieksstrategieën, aandacht voor digitale collecties
• Brede typen collecties (erfgoed, maar ook kunsten) • Verschillende typen instellingen
Internationaal overzicht
Vier luiken
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Ieder luik beschijft • manieren waarop de bekeken instellingen meer halen uit hun digitale collectie, oplopend van de veilige standaard tot aan meer onderscheidende diensten; • (de rol die VIAA hierin kan spelen naar de instellingen toe)
• Focus van deze presentatie: interactie met collectiestukken en aanbod voor onderwijs
Besproken voorbeelden • Digital Theatre
• The National Archives
• EUscreen
• National Gallery of Denmark (SMK)
• Interplay Software / Videovivo • Jüdisches Museum Berlin (JMB) • Museum of London
• NINAteka • Rijksmuseum • Smithsonian
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Collectiestukken presenteren • Collectiestukken online raadpleegbaar maken • Altijd met (een vorm van) metadata • Sommige instellingen creatiever en onderscheidend, bijvoorbeeld: • collectiestukken herwerken • annotated tour
• verwerken in spel
Annotated tour • Castello del Buonconsiglio, Trento, Italië.
• Bezoeker bepaalt eigen richting. • Basisinformatie via overlays, bezoeker kan klikken voor gedetailleerde informatie.
Collectiestukken verwerken in spel Museum of London: the great fire. Speelse manier om doelgroepen in contacten te laten komen met collectiestukken.
Collectiestukken uitlichten • Zorgen dat bezoekers kunnen vinden wat ze zoeken, maar ook zorgen dat minder gevraagde delen uit de collectie onder de aandacht komen.
• Zoekfunctie en enkele uitgelichte stukken op de hoofdpagina zijn standaard. Onderscheidend: • Ingangen per topic
• Ingangen per wijk/regio • Ingangen via verhalen
Ingangen per topic
• Voor de hand liggende categorieën, maar ook verrassende. (Voorbeeld: EUscreen.)
Ingangen per regio • Bij het Museum of London kan je zoeken per wijk. • Nuttig voor collecties met een geografische focus.
Gebruik van verhalen • Het Rijksmuseum gebruikt naast standaardingangen als kunstenaars en stijlen ook verhalen. • Hiermee kan je minder populaire items of actuele kwesties onder de aandacht brengen.
Gebruik van verhalen
Verhalen met onderlinge verbanden
Voorbeeld van een ‘verhaal’ (Deens) ‘Kies verbanden’
Gerelateerde verhalen
Collectiestukken laten bewerken • Zorgt voor interactiviteit en betrokkenheid: bezoeker is niet alleen (passieve) toeschouwer. • Digitale collecties bieden nieuwe mogelijkheden om mee aan de slag te gaan. • Veel verschillende niveaus van interactie mogelijk.
Stukken laten bookmarken
Voorbeeld: EUscreen
Stukken laten exporteren
Stukken laten exporteren • Stukken breken uit de ‘invloedsfeer’ van de instelling.
• Maar soms ook invloed terugwinnen, cf. het gele melkmeisje (Rijksmuseum).
Stukken laten (her)ordenen en contextualiseren
“Create stories with the app Tales and build on the contributions of others using your own words and photos.”
Stukken laten bewerken (Rijksstudio)
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Inkomstenmodellen • Disclaimer: no holy grail (sorry) • Al draait de sector niet om winst, moet er ook niet altijd in alle gevallen van gratis worden uitgegaan • In dit onderzoek, twee typen inkomstenmodellen: • Betalen voor aanvullende diensten • Exploitatie door (commerciële) derde partij
• Onderwijs niet meest logische partij voor inkomsten
Betalen voor aanvullende diensten
The National Archives vraagt een bijdrage voor digitale stukken. (Premium-dienst.)
Betalen voor aanvullende diensten • Een premium/freemium-model kan ter inspiratie dienen voor de sector. Ook bij ‘publiek’ erfgoed. • Aanvullende diensten, bijv. • Toegang tot digitale stukken. • Toegang tot hoge resoluties / watermarkvrij. • Speciale bewerkingstools.
• Aanvullende informatie / repackaging.
Betalen voor aanvullende diensten Rijksmuseum voor Rijksstudio (eind 2012): • Medium-res JPEG (4500x4500): gratis. • High-res TIFF (up to 200MB): €40 Rijksmuseum inkomsten Beeld 200000 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2010
2011
2012
2013
Exploitatie door derde partij
• Digital Theatre verkoopt filmopnamen van theaterstukken.
Exploitatie door derde partij • Aggregatiefunctie. • Instellingen bereiken nieuw publiek (bijv. geografisch) voor hun unieke collectie
• Instellingen delen in inkomsten. • Oplossing voor instellingen die minder ‘commercieel talent’ hebben.
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Educationeel aanbod Verschillende niveaus van commitment. • Voordeeltarief voor betalende diensten • Uitsplitsing collectie per leerniveau
• Introducties en uitdiepingen • Blended learning
Uitsplitsing collectie per leerniveau Vereenvoudig t zoeken voor leerkrachten. Zorgt voor goede aansluiting.
Introducties & uitdiepingen • Ontmoeting met theater
• De romantische symfonie
• Ritme in muziek
• Lady Macbeth en het thema van de femme fatale
• Snaarinstrumenten
Voorbeelden: Onderwijsdossiers op Ninateka
Van analoge interactiviteit… Online informatie voor workshops in museum: voorbereidingsmaterialen, leerjaren, etc. Jüdisches Museum Berlin
…via participatie…
“The art pilots are volunteers who work on projects in close collaboration with museum staff - with the common vision: art should feel relevant to young people, and creativity should be part of their everyday lives.” (SMK)
…naar blended learning
‘‘
learning programmes combine traditional approaches such as object handling and roleplay with the use of digital technologies in order to enrich the visitor experience. This approach to learning is consistent with the museum's commitment to supporting the learning of all its audiences, and inspiring them not only with a passion for London, but also for learning
— Paul Clifford, Museum of London
Wat met VIAA? • Testbeeld als het de facto platform voor onderwijsaanbod? • Zowel introductie als verdieping aanbieden.
• Aandacht voor leerjaren en -plannen • Op dit moment wordt materiaal vaak voorbereidend voor bezoek gedeeld. Gebruik van Testbeeld als blended-learning-platform in instellingen zou ook een optie zijn.
Collectiestukken Collecties
• Presenteren • Uitlichten • Laten bewerken
Educationeel aanbod
Inkomstenmodellen
Dank! •
[email protected] •
[email protected] • Slides: Sander Spek • Afbeeldingen inhoudsopgave SOTA: • Antoine Giret on Flickr (CC-BY-NC-SA) • Orin Zebest on Flickr (CC-BY)
• ~BostonBill~ on Flickr (CC-BY-NC-SA) • Gary Knight on Flickr (CC-BY-SA)
Samenvatting resultaten workshops steunpunten en instellingen
Opzet steunpunten en expertisecentra • FARO, PACKED, BAM* en VTi* • Eerst individuele interviews, daarna workshop • Doel: eerste inzichten in wat instellingen in deze sectoren (erfgoed, kunsten) verwachten van VIAA naar doelgroepenbereik toe • *2014, voor fusie Kunstenpunt
Opzet instellingen/CP’s • Twee workshops, 10 instellingen per workshop, telkens 8 VIAA-partners en 2 andere culturele instellingen (cursief), resultaten samen verwerkt
• Workshop 1: ADVN, AMVB, Artesis Plantijn, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Letterenhuis, MIAT, Stad Brugge Dienst Musea, Universiteitsbibliotheek Gent, Erfgoedcel k.ERF, Erfgoedcel Waasland
• Workshop 2: Amsab-ISG, Argos, In Flanders Fields, KADOC, Middelheimmuseum, MSK, Museum Dr. Guislain, Universiteitsarchief Ugent, NTGent, Erfgoedcel Meetjesland
Hoofdconclusies • Bij bespreken digitale mogelijkheden blijkt dat CP’s ruimere verwachtingen hebben dan wat nu in VIAAscope zit (one-stop-shop) • Vooral onderwijs belangrijke doelgroep voor CP’s
• Soms spanningen tussen onderwijs en kunsten, omdat onderwijs ontwikkelingen kunstensector niet opvolgt: overbruggen • Positieve reacties op Testbeeld • Bereidwilligheid tot onderling delen van materialen
Testbeeld, algemeen • Eigen profilering instellingen is belangrijk, inclusief instellingsprofielen en attributie. • Men wil documenten kunnen toevoegen en extern kunnen linken (bijvoorbeeld voor het samenstellen van dossiers voor scholen). • CP’s zijn vragende partij voor statistieken en inzichten over het gebruik / raadplegen.
Testbeeld, onderwijs • Veel potentieel, maar alles valt of staat met de vraag of Testbeeld zich een positie in het onderwijs weet te veroveren. • Interessant om leerkrachten digitale materialen te bezorgen in voor- en natraject. • CP’s willen vooral dialoog: onderwijs moet hen ook om stukken en/of thema’s vragen. Zij kennen de collectie, maar de onderwijsexpertise komt van leerkrachten.
Rol voor VIAA • Technische assistentie bij eigen publiekswerking:
• helpdesk, tools, etc. • Faciliteren dat instellingen elkaar toestemming geven voor gebruik materialen (brokerage) • VIAA kan als intermediair partijen samenbrengen, en ook onderwijs en cultuur samenbrengen via Testbeeld • Inzichten en statistieken geven over digitaal gebruik van materialen
Rol voor VIAA • Samenwerking met publiekswerking:
• Publiekswerking op de hoogte houden van wat gedigitaliseerd is en wordt aangeleverd. Nu weet alleen collectiebeheer dat. • Relatie met collectiebeheer is anders dan relatie met interactie en publiekswerking • Publieksvriendelijke formaten aanleveren. • Adviseren over digitale publieken.
