Cultureel opdrachtgeverschap De uitdaging aan de corporaties van Futura Tilburg 1 oktober 2009
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
1
Meerdere kanten van de tafel Architect HJ Snijder De Nijl
Overheid Gemeente Nieuwegein, Amsterdam en Utrecht
Bewoner Met verbouwervaring
Gemeente Amsterdam
BVR
Ontwikkelaar
Architectuur en Stadsontwikkeling
Voorzitter Welstand
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Consultant
MAB Development
Onderwijs & onderzoek TU Delft, A v Bouwkunst
Studio MAB Development Anna Vos
2
Studio MAB Development
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
3
Vraagstelling • Wat betekent goed opdrachtgeverschap? • Hoe kunnen corporaties hun rol als opdrachtgever optimaal invullen? Hypothese: ruimtelijke kwaliteit
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
4
Kwaliteit • Ruimtelijke context: – Locatie – Onderscheid / eigenheid
• Temporele context: – Hedendaags, met respect voor verleden en ruimte voor toekomst
• Maatschappelijke context: – Nodig, gewenst Uit: Ruimtelijke kwaliteit, zorgen om, zorgen voor, Guido Wallagh iov Futura, 2009? Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
5
Spiegelen en ervaringen delen
Alleewonen: Groene hagen Roosendaal
Casade: Landgoed Driessen Waalwijk
Nóg beter
Breburg: Quirijnboulevard Tilburg Futura Tilburg 1 oktober 2009
Thuisvester: Oldeneellaan Oosterhout Studio MAB Development Anna Vos
6
De uitdaging: cultureel verantwoord ontwikkelen en beheren
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
7
Cultuur • Niet: een avondje uit naar het theater • Wel: de fysieke en immateriële sporen van een samenleving
Verschil in tijd en plaats Futura Tilburg 1 oktober 2009
Mensen, alles wat zij doen en laten, nuttig en onnuttig, en de betekenissen die zij daaraan hechten De producten die daaruit voort komen: geschriften, muziek, techniek, de stenen en de steden
Studio MAB Development Anna Vos
8
De rijkdom van het verschil Mensen Manieren van doen
Verschillen Overeenkomsten Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
9
Diversiteit qua ‘programma’ “Wonen, werken, verkeer en recreatie” Maar er is meer: • Winkelen • Niks doen, ronddolen, hangen en wachten • Feesten en rouwen • Naar bibliotheek, museum, theater gaan • Et cetera, nuttig en onnuttig, functioneel en disfunctioneel Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
10
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
11
Willen weten wat mensen allemaal willen doen
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
12
Pannenhoef
Casade, Waalwijk Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
13
Stedelijk = vreemd + eigen
Oosterdokseiland Amsterdam Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
14
Zonder betekenis krijgt betekenis
Post CS ODE Amsterdam Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
15
Dag en nacht
Westergasfabriek Amsterdam
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
16
Genius tempi De gelijktijdigheid van vele tijden Roma
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
17
Een stad = 400 jaar verandering
Amsterdam is vele tijden Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
18
Shanghai is vele plaatsen
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
19
Genius loci Sense of place
Place makes sense Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
20
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
21
Factor plaats
Typisch…… Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
22
Import en export -
Concepten Architecten Gebouwen?
Amsterdam Kopenhagen
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
23
Creatie van identiteit?
Architectuur - politiek Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
24
Passend in context? Gebiedseigen innovaties Gebiedsvreemde implantaten
Krier Geuzenveld Slotermeer
Bjarne Mastenbroek Osdorp Faro Geuzenveld Slotermeer Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
25
Gebiedseigen innovaties
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
26
Contextualiteit Specifiek in plaats en tijd: • Gebiedseigen innovaties • Identiteits - creaties • Behoud van historische verschillen (bijv. van grachtengordel tot IJburg)
• Behoud van geografische verschillen = Culturele rijkdom Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
27
De stad als cultuurproduct • Geplande stad: de tekeningen en het gedachtegoed • Gebouwde stad: de structuren en de stenen • Geleefde stad: de mensen en hun ervaringen Kennis en inzicht in overeenkomst en verschil, match en mismatch Bijvoorbeeld: onderzoek door Noor Mens naar de sociale woningbouw in Tilburg (te verschijnen eind 2009) Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
28
Het voordeel van de corporaties Beheren én ontwikkelen Beheren is dynamisch, heeft een lange termijn, spant de boog van verleden naar toekomst Stenen én mensen Lokaal meervoudig verankerd (met de blik op de wereld) Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
29
Dus: ken uzelf, gebruik uw kracht • Ingebed in (de tijd van) de geplande en gebouwde stad; uw collectief geheugen overspant een enorme tijdscope • Ingebed in (de plaats van) de geplande en gebouwde stad); u bent er (al jaren) thuis u kunt als geen andere partij de essentie van de plek, van de eigenheid, inbrengen • Ingebed in de geleefde stad: u kent uw bewoners Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
30
Vraagstelling (1) • Hoe kunnen corporaties hun rol als opdrachtgever optimaal invullen? = de eigen kracht onderkennen en inbrengen!
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
31
Met velen aan tafel Gebruikers/ consumenten Bewoners Bezoekers
Private belangen
Overheden Project
Rijk, Provincie, Gemeente, Stadsdeel Waterschap
Eigenaren (bewoners / bedrijven) Corporaties Ontwikkelaars Beleggers
Belangengroeperingen Milieuorganisaties Cultuurhistorische organisaties
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
32
Complexiteit • Verschillende typen kennis nodig • Verschillende perspectieven willen zien • Geduld en respect • Van ‘strijd’ en compromis naar uitruil en erkenning van verschillen • Van werken vanuit macht en positie naar samenwerken vanuit kracht Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
33
Vraagstelling (2) • Wat betekent goed opdrachtgeverschap? = goed samenwerken!
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
34
Goed opdrachtgeverschap De opgave stellen in al zijn complexiteit Weten wat je zelf niet weet Dat aan anderen vragen / met anderen delen Gezamenlijke doelen boven eigen deeldoelen Elkaar successen en teleurstellingen gunnen Willen samenwerken aan Cultuurhistorisch verantwoord ontwikkelen Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
35
Studio Futura? Taak: de opgave stellen • Expertise t.a.v. de geleefde stad: – Kwantitatieve marktresearch – Kwalitatieve research!!! Maak gebruik van stadssociologen / antropologen om vanuit de ‘dagelijkse’ kennis van de geleefde stad verder te denken de FUTURA in!
• Expertise t.a.v. de gebouwde stad: (architectuur-) historische expertise; geen FUTURA zonder fundament • Expertise t.a.v. de geplande / te plannen stad: Stedenbouwkundige en architectonische expertise; ontwerpend onderzoek naar mogelijke FUTURA
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
36
Toekomstwaarde
Futura Tilburg 1 oktober 2009
Studio MAB Development Anna Vos
37