Creatief samenwerken: het toekomstperspectief!

2011

Creatief samenwerken: het toekomstperspectief! HARRIE VAN HOUTUM EN ART LIGTHART

Hoofdstuk uit het boek ‘De architect in de nieuwe wereld’, onder redactie van Charles M. Hendriks en J. Arno Oosterhaven, ISBN 9789491065354, Nederlands Architectuur Forum, Landelijk Architectuur Congres 2011.

Harrie van Houtum en Art Ligthart

Uit: ‘De architect in de nieuwe wereld’, LAC 2011

Verbeelden, verbinden, vertrouwen Nieuwe bouwstenen voor een gedragen architectuur Harrie van Houtum en Art Ligthart

De digitalisering van onze maatschappij gaat razendsnel. Inspelen op nieuwe ontwikkelingen is een eerste levensvoorwaarde in steeds meer sectoren. Vooruitkijken naar de toekomst is belangrijker dan ooit. Echter, momenteel lijkt het juist minder over de toekomst te gaan. Mislukkende ICT-projecten en economische krapte betekenen dat creativiteit, innovatie en durf minder kans krijgen. Hoe dit om te buigen? We beschikken over basisbouwstenen, methoden, technieken, tools, referentiemodellen en best practices. En er zijn nieuwe, veelbelovende ICT-innovaties. Als we dit aanvullen met lessen uit Silicon Valley, dan kunnen we komen tot het derde alternatief ofwel het principe van creatieve samenwerking, zoals Stephen Covey het noemt. Het gaat dan om slimme inzet en hergebruik van kennis vanuit het krachtig samenwerken van mensen, nieuwe creaties in samenspel tussen overheid, onderwijs en ondernemers en kennis die we daarna kunnen exporteren. Deze bijdrage beschrijft welke nieuwe aspiratie en inspiratie nodig zijn om met behulp van creatieve samenwerking tot resultaten te komen. Om te komen tot een gedragen architectuur naar de toekomst. Verbeelden, verbinden en vertrouwen zijn hierbij de leidende thema’s, gedragen vanuit aspiratie, aanpak en attitude. Om in co-creatie deze nieuwe verbeelding werkelijkheid te laten worden.

Inleiding Mensen worden getroffen door toekomstbeelden. Bestuurders, architecten en andere professionals zijn er altijd mee bezig. We proberen ons voor te stellen hoe de wereld er over een paar jaar uitziet, al verandert dat beeld bijna dagelijks. De digitalisering van onze maatschappij gaat versneld verder. Vandaag nieuw is morgen achterhaald. Razendsnel schakelen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen is een eerste levensvoorwaarde in steeds meer sectoren. Vooruitkijken is belangrijker dan ooit. Echter, in deze tijd lijkt het juist minder over de toekomst te gaan. Mislukkende ict-projecten, afrekeningsmechanismen en verzettende doelpalen op hetzelfde speelveld hebben in het zeer nabije verleden geleid tot verkokerde beelden en navelstaren. Tot kostenverslindende investeringen die een zeer beperkte levensduur blijken te hebben. Het verwachte parlementair onderzoek van de Tweede Kamer (zie bijvoorbeeld [1]), hoe zinvol ook, zal juist als effect hebben dat iedereen voorzichtiger wordt om de nek opnieuw uit te steken en een stap vooruit te zetten. De economische krapte betekent dat de geldkraan dichtzit. Creativiteit, innovatie en durf krijgen daardoor minder kans. Toch moeten we juist nu met elkaar de blik weer op de toekomst richten en deze gaan vormgeven! Over heel Nederland. De basis daarvoor is al aanwezig. De ict-wereld is immers inmiddels zo volwassen dat alle disciplines beschikken over methoden, technieken, tools, referentiemodellen en best practices. Ook de toolbox van architecten is meer dan gevuld. Daarnaast zijn er nieuwe, veelbelovende ict-innovaties. En er zijn voorbeelden van hoe het zou kunnen. Zo beschrijven Homa Bahrami en Stuart Evans in Holland Management Review [2] hoe we kunnen leren van Silicon Valley: slimme inzet van kennis, het krachtig samenwerken van mensen, het exporteren van kennis en nieuwe creatie in samenspel tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Stephen Covey beschrijft in zijn boek Het 3de alternatief: het principe van creatieve samenwerking [3] hoe ‘verbinden’ ruimte kan scheppen voor creatie, hoe ‘vrij denken’ kan leiden tot co-creatie in het ontwikkelen en hergebruiken van kennis. Maar dit gaat niet vanzelf, er is een nieuwe manier nodig om de creatieve samenwerking echt tot stand te laten komen. Om de vicieuze cirkel waar we in lijken te zitten te doorbreken. Graag nemen we u in deze bijdrage mee om te laten zien hoe verbeelding echt tot realiteit kan worden. Om te komen tot een gedragen architectuur naar de toekomst. Verbeelden, verbinden en vertrouwen zijn hierbij de leidende thema’s, gedragen vanuit aspiratie, aanpak en attitude. Om te komen tot het in co-creatie verwezenlijken van deze nieuwe realiteit.

Creatief samenwerken: het toekomstperspectief!

Pagina 1 van 8



Toekomstflitsen Zomaar wat toekomstflitsen:     

De mens gaat de evolutie besturen, zegt futuroloog Rudolf Das in de Big Bang Theorie [4]. Mensen spreken tegen de computer in natuurlijke taal en vragen de computer om een database van hun kennis aan te maken. De business-service ‘aanmaken van een nieuwe klant’ is niet langer alleen een ERP-functie maar is nu ook beschikbaar als app. Mensen kunnen over de hele wereld beschikken over hun eigen data. Alle gemeenschappelijke data zijn traceerbaar en inzichtelijk voor die mensen waar we mee samenwerken.

Toekomstflitsen, ze zijn deels een wensbeeld en deels nu al mogelijk. Het zijn uitgesproken beelden, die dus ook altijd vragen en tegenwerpingen oproepen. Toch zijn dit soort toekomstflitsen een bron voor veranderingen en ontwikkelingen van de maatschappij. Welke van de toekomstflitsen worden uiteindelijk realiteit? Historisch gezien zijn veel veranderingen tot stand gekomen door durf en vasthouden aan beelden die mensen op dat moment hadden. Maar evenzo zijn veel veranderingen door toeval tot stand gekomen. Toeval door de belevenis van een moment, door mensen die op het juiste ogenblik een bijzondere klik met elkaar wisten te creëren, door een gat in de markt, door individuele eurekabelevingen. Kortom, daar waar aspiratie en verbeelding elkaar treffen, ontstaat een dan wel dé flits naar de toekomst. Toekomstflitsen roepen altijd tegenwerpingen op. Kunnen we de flits wel waarmaken? Is er het vertrouwen dat de beelden geen luchtfietserij zijn, dat het innovatieproject niet gaat mislukken en tot concrete resultaten komt? Creëren we voldoende vertrouwen bij betrokkenen om aan de slag te gaan en het beeld daadwerkelijk waar te maken? En kunnen we dit vertrouwen vasthouden met elkaar? Allemaal vragen die niet meteen de competentie van de architect beschrijven. Of toch wel? Kunnen we zonder deze bouwstenen überhaupt een verbeelde en gedragen architectuur opbouwen die waardevast de toekomst invult? Ervaringen en inzichten uit het verleden laten zien dat het kan.

Terug naar 1989: een voorbeeld Een klein, innovatief salarisbedrijf stond eind jaren tachtig geplaatst voor een dilemma: de bestaande salarispakketten aanpassen of vernieuwen? Nieuwe weten regelgeving (de wet Oort) leidde tot ingrijpende wijzigingen in de bestaande applicaties. De grote vraag was welke aanpak het meest doeltreffende en betaalbare resultaat zou hebben, met natuurlijk het minste risico van mislukken. Een klein en innoverend team, vanuit verschillende disciplines, zag als toekomstflits een heel nieuwe benadering van het probleem: geen regels meer programmeren in de applicatie, maar de gebruikers in staat stellen hun eigen regels vast te leggen, binnen hun eigen taal, methode en technieken. Om vervolgens deze kennis te vertalen naar applicaties voor de salarisberekening. Ook hier weer veel vragen, ongeloof en achteraf bezien ook weerstand. Immers, wat zou deze innovatie veranderen in de bestaande wijze van werken? Het team wist zijn idee staande te houden en de directie te overtuigen van de winst in al haar facetten die gehaald zou worden met deze geheel vernieuwende aanpak. Ondanks het ongeloof en cynisme van buitenaf wist het team zich als een groep te handhaven. Met een helder beeld voor ogen, waarin ieder vanuit zijn of haar eigen discipline ruimte en vertrouwen kreeg om bij te dragen aan de oplossing. Geleerde lessen uit deze innovatie:     

Alle inspanningen van materiedeskundigen voor een wijziging van een wet maakten ICT-aanpassingen vrijwel overbodig. Systeemflexibiliteit groeide tot ongekende hoogte. Beheer en besturing waren door slechts een beperkt aantal beheerders te doen. De betrouwbaarheid en kwaliteit zijn bewezen, want inmiddels meer dan twintig jaar verder werkt deze ontwikkeling nog steeds naar volle tevredenheid. De kernconcepten en verdere uitwerking van deze innovatie worden vandaag door erkende auditors nog steeds benoemd als vooruitstrevend en voorwaardenscheppend voor de huidige ontwikkelingen.


Pagina 2 van 8



Kortom, het vasthouden aan de verbeelding, de verbinding van de verschillende disciplines en het vertrouwen in elkaar en naar de omgeving hebben bewezen dat dit soort innovaties een succes kunnen worden.

Terug van 1989 naar nu ‘Acuut kunnen bijsturen met superflexibiliteit: leren van Silicon Valley’. ‘Razendsnel kunnen schakelen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen is in steeds meer sectoren een eerste levensvoorwaarde’. In Holland Management Review [2] werden deze koppen geplaatst. Nieuw? Nee, gelet op de ervaring uit het voorgaande voorbeeld. Toch zijn er kenmerkende overeenkomsten en verschillen. De ict-ontwikkelingen hebben zich de laatste jaren met een sneltreinvaart voortgezet. Nieuwe talen, nieuwe methoden en technieken, nieuwe inzichten, met een superspurt hebben ze een nieuwe tijd opgeleverd. Het digitale tijdperk vibreert over de hele wereld. Het denken in en het toepassen van clouds, apps en mobiele oplossingen veranderen de inzet en toepasbaarheid van ict. Maar, heel tegenstrijdig, de rol en de ondersteuning van de gebruiker zijn in veel opzichten onveranderd. De traditionele erp-applicaties zijn nog steeds molochs van systemen en staan voor star en weinig flexibel. Apps zouden de ultieme gebruikersondersteuning moeten bieden maar integreren vrijwel nog niet met de bestaande bedrijfssystemen. De indeling frontoffice-backoffice die al vele jaren geldt, krijgt zelfs in de nieuwste rapporten over ‘de cloud’ toch weer haar traditionele plaats terug. Bijzonder. Tegenstrijdigheid lijkt troef. We hebben allerlei nieuwe hulpmiddelen, maar gebruiken ze niet op de goede manier? Is het enige wat we nog moeten doen een nieuwe referentiearchitectuur maken over hoe de hulpmiddelen moet worden ingezet om de toekomstflitsen waar te maken, een team inrichten dat ervoor wil gaan en zijn we er dan? Of is er meer nodig?

Moet het helemaal anders? Een voorbeeld. ‘In 1995 werd ik blij verrast tijdens de opening van een nieuw bedrijf door Rudolf Das, een van de twee broers die als futurologen furore maken met hun toekomstflitsen. Tijdens deze opening werd in een twintig minuten durend filmpje de wereld van de big bang tot 2050 neergezet. Beelden over hoe de wereld was ontstaan tot 2050. Beelden over de waterplaneet, drijvende golfremmers, luchthavens, gestapeld bouwen, auto’s en, niet uit het oog te verliezen, de mensen in 2050, werden in luttele minuten gepresenteerd. Het mooie dat op dat moment gebeurde, is dat op geen enkel moment de woorden “ja maar” of ongeloof bij mij binnenkwamen. Nee, uiterst getroffen en geboeid keek ik en voelde ik meer de beelden over me heen komen. Ik beleefde deze ontwikkelingen mee. Jaren later beleef ik dan ook nog steeds deze beelden die toen werden neergezet. Een van de beelden die de gebroeders Das in 2004 in hun boek Toekomstflitsen [4] presenteerden over de energieproductie bij mensen thuis, zonder tussenkomst van grote producenten en zonder transportverlies, is in 2011 door Wubbo Ockels benoemd als een commodity in 2025. Een beeld dat realiteit wordt.’ (HvH, 2011) Dit neerzetten van beelden, creëren van vertrouwen en het dicht bij mensen brengen van een daadwerkelijke realisatie typeert de architect van de toekomst. Moeten de architecturen en architectuuraanpakken dan helemaal anders? Nee, natuurlijk gebeuren er ontzettend veel innovatieve, goede dingen en zetten we grote stappen vooruit. Echter, in het vinden van elkaar vanuit de diverse invalshoeken die in elke architectuur altijd benoemd worden, in de disciplines en de toonzettingen naar de toekomst lopen beelden uiteen. En dat is een valkuil. In diepgang kunnen we natuurlijk heel ver gaan in het verder professionaliseren van elke discipline. Maar wanneer we dan de doelen, de klanten en de samenhang uit het oog verliezen, is de verbinding naar elkaar verloren. Het resultaat is gebaseerd op drijfzand. Er is meer nodig. Het vraagt om nieuwe accenten! Accenten die zijn gericht op co-creatie, vanuit aspiratie, aanpak en attitude naar en met elkaar. We nemen u hierna mee in deze accenten.


Pagina 3 van 8



Aspiratie en inspiratie Weten wat je wilt. En er dan vol voor gaan. Doelgericht. Focussen. Het klinkt zo vanzelfsprekend als we deze woorden neerzetten. Toch zit er een wereld achter van verwachting en misverstanden. Functioneel weten wat je wilt is altijd al lastig geweest. Weten wat er kan en wat er mogelijk is, voor elke discipline blijkt dit een ander vraagstuk te zijn. Ook het verbeelden van wat uiteindelijk het beoogde product zou kunnen zijn, is lastig. Consultants, analisten en architecten doen hun best de functionele wensen te interpreteren en te vertalen naar ict-termen. Maar we praten in verschillende talen. We drukken onze visies en verwachtingen uit in verschillende beelden. Met verschillende methoden en technieken, die niet op elkaar aansluiten. Dat geeft de nodige frustratie en onbegrip. Kunnen en mogen we dan wel verwachten dat moeilijke functionaliteit, zoals tijdreizen, traceerbaarheid, vindbaarheid en doorzoekbaarheid, door eenieder op dezelfde manier beleefd en ingevuld worden, als vanzelfsprekende architectuurprincipes of randvoorwaarden voor toekomstvaste ictontwikkelingen? Door de moeite die we hebben om duidelijk te maken wat we willen en door misverstanden tussen disciplines zitten we weer opgescheept met te lang lopende projecten, torenhoge kosten en uiteindelijk ook niet de beoogde resultaten. Dit vraagt om nieuwe aspiratie en inspiratie, die disciplines naar elkaar toe bewegen, die gericht zijn op en leiden tot het praktisch zichtbaar maken van de bedoelde resultaten, de beoogde functionaliteit en de gewenste toepasbaarheid. Niet meer op papier, maar zo dicht mogelijk bij de realiteit. Visualisatie en simulatie zijn de hulpmiddelen die nu populair worden om deze aspiratie en inspiratie vorm te geven. Ook voor architecten. Wij zijn ervan overtuigd dat we meer en meer oplossingen moeten ontwikkelen die gebruikers, techneuten, architecten en management de mogelijkheid bieden om de gewenste functionaliteit en de gewenste resultaten zichtbaar en praktisch uitvoerbaar te maken. Participatie van gebruikers: de aanpak In de aanpak om creatieve samenwerking gestalte te geven is het belangrijk dat iedere discipline in staat is haar eigen ideeën en kennis in te brengen, te verbeelden, te visualiseren en te simuleren. En daarmee dus vol te kunnen participeren in het creatieve proces. De meeste disciplines zijn al goed voorzien van hulpmiddelen om dit te doen, maar een discipline die er nog steeds karig van afkomt, zijn de gebruikers. Dit zijn de personen die de kennis hebben over wetten, beleid, producten, processen en diensten. De personen die in hun werk optimaal ondersteund willen worden door ict bij het toepassen van deze kennis. De personen die zelf in staat willen zijn de kennis aan te passen in de ict-applicaties en de gewenste functionaliteit samen te stellen, op basis van de door hen in te brengen kennis en beelden. Het vraagt dus om een geheel andere manier van denken en om andere ondersteuning. Een utopie? Als we terugblikken naar 1989, mogen we concluderen dat het succesvol is geweest om binnen het domein van de loon- en salarisberekening de gebruikers in staat te stellen hun eigen regels, binnen hun eigen taal, methode en technieken, vast te leggen en vervolgens deze kennis te vertalen naar applicaties voor de salarisberekening. En het is onze stellige overtuiging dat we nu in 2012 wel degelijk in staat zijn – met nieuwe ontwikkelingen en technieken – om nog meer dan toen aan deze visualisatie en simulatie ook voor gebruikers invulling te geven. Denk aan een gebruikersparticipatieplatform waar alle participanten een ‘beleving’ krijgen, waar zij hun kennis op een door hun gewenste wijze kunnen inbrengen en waar op inzichtelijke wijze wordt uitgebeeld wat er uiteindelijk zal worden gerealiseerd.

Architectuurprincipes Alle kennis die in een gebruikersparticipatieplatform wordt ingebracht, dient idealiter op een simpele wijze te kunnen worden overgenomen in ICT-applicaties. En vice versa. Om dit te realiseren is een heldere uitgangsbasis c.q. een aantal architectuurprincipes noodzakelijk:   

De kennis (business knowhow) moet op een expliciete, door de gebruiker gewenste wijze kunnen worden vastgelegd. Participanten moeten in staat zijn met hun kennis te pionieren, te simuleren. Participanten moeten kennis op een zodanige wijze modelleren en beheren dat gebruik en hergebruik mogelijk zijn.


Pagina 4 van 8


 

 


De gewenste applicaties moeten kunnen worden samengesteld op basis van kennis; het principe ‘scheiden van kennis en ICT’ dient nadrukkelijk nadere invulling en uitwerking te krijgen. Als werkwijze dient de flow te kunnen worden opgebouwd als een ‘business-service’ die inzetbaar is tijdens meerdere momenten van de processen. Denk aan de toekomstflits ‘business-service: aanmaken nieuwe klant als een app’! Deze scheiding moet zodanig worden opgebouwd dat snelheid en flexibiliteit in het wijzigen van kennis en het vertalen naar ICT-applicaties worden gewaarborgd in doorlooptijd en kwaliteit. De resultaten van de voorgaande stappen moeten kunnen worden vertaald naar ‘functionele requirements’ om te komen tot opschaling naar een beheerbare uitvoerbare executie in een productieomgeving.

Dit is nu al mogelijk: ‘Een en ander impliceert onder andere dat we kennis over producten, diensten, processen, wetten, beleid et cetera in de vorm van modellen vastleggen, zodanig dat deze modellen door de organisatie zelf te beheren zijn. Modelgedreven aanpakken en hulpmiddelen staan centraal. Daarmee ontstaat de mogelijkheid om veel meer te pionieren en simuleren met deze kennis, bijvoorbeeld om processen in organisaties te verbeteren, maar ook om wetten, regels en beleid te optimaliseren. En deze modellen kunnen de basis vormen voor gewenste snelheid en flexibiliteit van wijzigingen in de daadwerkelijke ict-applicaties.’ (al, 2011)

Architectuurbouwstenen       

Model-driven architecture Metamodeltalen en modeltalen Modeltransformaties Op ontologie gebaseerde tools, semantische modellen Standaarden en technieken zoals XML, XMI, XSLT SOA, EDA, business rules Slimme technologie, zoals zoekmachines, rules engines, patroonherkenning, event processing

Wensbeeld, waarheid, werkelijkheid? Uitgaande van de ervaring in het voorbeeld uit 1989 en van initiatieven die nu plaatsvinden durven we te stellen dat het minimaal de proef waard zou zijn om deze aanpak van gebruikersparticipatie te projecteren op de huidige ict-wereld. En vanzelfsprekend is het creëren van een ‘gebruikersparticipatieplatform’ een uitdaging die menig architect wil oppakken.

Attitude voor co-creatie Het lijkt een open deur: voor co-creatie is de juiste attitude nodig. Toch is dat niet zo eenvoudig. ‘Nederland – Kennisland’ is een veelgenoemd begrip. ‘Kennis is macht’ is een uitspraak die al decennialang de ronde doet. ‘Nederland is een dienstenmaatschappij.’ ‘We moeten dus investeren in opleidingen en kennis.’ Als we even stilstaan bij deze uitspraken en de praktijk bekijken, dan zijn er toch wel erg veel kenniswerkers die vooral ‘op hun kennis’ blijven zitten. En natuurlijk hebben we als kenniswerker talrijke voordelen als we onze kennis exclusief kunnen inzetten en blijven inzetten. Kennis is inderdaad macht. Maar ook in de specialistische beroepen, waar vanuit kennis en kunde en door jarenlange ervaringen een zodanige kennis is ontstaan die alleen en uitsluitend exclusief aan deze kenniswerkers behoort, zou het streven gericht moeten zijn op kennisborging en kennisdeling. Immers, ook als exclusieve kenniswerker zijn we gehouden aan de grenzen van het menselijk bestaan. Dat vraagt in deze tijdgeest een aangepaste attitude. ‘Nederland – Kennisland’ betekent dat we gericht moeten zijn op delen en vermenigvuldigen. Dit is een attitude gericht op het samen tot stand brengen door kennis met elkaar te delen, een luisterend oor te hebben voor de andere disciplines, inspiratie in te brengen en die de basis te laten vormen voor creatie. We moeten verbeeldend en verbindend zijn, vertrouwen als een waarborg naar en met elkaar uitstralen. Kortom, dienstbaar en verdienstelijk inbreng hebben in de gemeenschappelijke inzet van kennis, en dat alles met een inspiratievolle ‘trust’-attitude.


Pagina 5 van 8



Dat is makkelijk gezegd maar moeilijk gedaan. Maar Stephen R. Covey beschrijft in zijn boek Het 3de alternatief: het principe van creatieve samenwerking [3] in veel opzichten de richting om tot deze attitude van cocreatie te komen. In het voorwoord van Ben Tichelaar en Jan Kuipers wordt het als volgt mooi omschreven: ‘Het 3de alternatief helpt je tot andere, creatievere oplossingen te komen, die niet uitgaan van “jouw” of “mijn” visie, maar die betrokken partijen verbinden en verder helpen. Het volgen van de weg van het derde alternatief is geen transactie om je doelen te bereiken, maar een transformatie om voor alle partijen de wereld een beetje mooier te maken.’ Een inspiratie waar wij ons graag bij aansluiten. Het betekent ook dat we tot organisatievormen en juridische spelregels moeten komen waarin deze kennisdeling kan wordt gefaciliteerd. Waarin we op een eerlijke manier komen tot verdienmodellen. En dit betekent een geleidelijke transformatie van de manier waarop we in de ict-wereld zaken doen.

Maatschappelijke toetsing In de geschetste aanpak van gebruikersparticipatie biedt de nieuwe manier van vaststellen van functionele requirements een verregaande basis voor de feitelijke realisatie in ict-applicaties. Echter, naast deze requirements blijft het noodzakelijk om hoekstenen vast te stellen waar deze requirements en resultaten aan getoetst kunnen worden. Hebben we in de cocreatie met gebruikers vastgesteld wat we willen en wat er kan, dan moet daarna worden vastgesteld waar deze verbeelding toe kan leiden, welke maatschappelijke effecten daarbij ontstaan en welke alternatieven mogelijk zijn. Niet alles wat kan, is immers gewenst. Denk aan afwegingen tussen ‘digitaal daar waar kan, persoonlijk daar waar nodig’ in de digitale afwikkeling van diensten. Hiertoe hebben we een zogenoemde step-analyse™ voor ogen, die de requirements toetst aan de volgende aspecten: 1. 2. 3. 4.

Wat is Sociaal-maatschappelijk aanvaardbaar? Zetten we mensen of machinegerichte oplossingen in? Wat kan er Technologisch? Nieuwbouw, bestaande oplossingen, herbruikbaarheid, inspelen op technologische innovaties? Tegen welke haalbare Economische inspanningen? Tegen welke kosten en met welke duurzaamheid? Onder welk gedragen Politiek klimaat en regelgeving? Zijn er wettelijke of juridische beperkingen?

Door gericht binnen deze aspecten de consequenties door te denken van de requirements ontstaat een kwalitatieve opmaat naar een toekomstvaste oplossing. Immers, de modellen en de samenhang die in het platform zitten, bieden een uitstekende basis om diepgaand door te denken wat de consequenties zijn op allerlei aspecten. Dit leidt tot een stelsel van kwalitatieve en samenhangende beslissingen.

Kortom Juist in deze tijden van economische krapte en mislukkende ict-projecten moeten we niet verkrampen maar vooruitkijken naar de toekomst. We moeten vormen mogelijk maken van creatieve samenwerking, van cocreatie door kennisinbreng en innovatie. Maar om te komen tot gedragen architecturen zijn nieuwe bouwstenen nodig. Het gaat om het verbeelden van toekomstflitsen en daaraan vasthouden, om de verbinding van de verschillende disciplines en het vertrouwen in elkaar en naar de omgeving. En om de samenhang niet uit het oog te verliezen zijn nieuwe accenten nodig! Accenten die zijn gericht op cocreatie, vanuit aspiratie, aanpak en attitude naar en met elkaar.

Verbeelden, verbinden, vertrouwen Nieuwe bouwstenen om te komen tot een gedragen architectuur:  verbeelden van toekomstflitsen;  verbinden van de verschillende disciplines;  vertrouwen in elkaar en naar de omgeving creëren. Aspiratie, aanpak, attitude Nieuwe accenten die zijn gericht op cocreatie:  aspiratie en inspiratie voor focus en om te komen tot gedeelde beelden; Creatief samenwerken: het toekomstperspectief!

Pagina 6 van 8


 


aanpak die gebruikersparticipatie mogelijk maakt; attitude gericht op ‘naar en met elkaar’.

Sociaal-maatschappelijke, technologische, economische en politieke STEP-analyse™ Een toetsing op de maatschappelijke consequenties:  Sociaal-maatschappelijk aanvaardbaar;  Technologisch mogelijk;  Economisch haalbaar;  Politiek en juridisch gedragen. Dit neerzetten van beelden, creëren van vertrouwen en het dicht bij mensen brengen van een daadwerkelijke realisatie typeert de architect van de toekomst. De ervaringen wijzen uit dat innovaties hiermee succesvol kunnen worden. We moeten durven bouwen op onze verbeeldingskracht in het heden en onze ervaringen uit het verleden, deze verbinden met elkaar én de toekomstflitsen die wij beleven, om in vertrouwen samen te bouwen aan een waardevaste en flexibele architectuur. Het kan! Doet u mee?

Literatuur 1.

2. 3. 4. 5. 6.

Tromp, J. (2011). ‘Kamer wil parlementair onderzoek naar ict-missers’, de Volkskrant, 28 november 2011, http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2824/Politiek/article/detail/3053290/2011/11/28/Kamer-wilparlementair-onderzoek-naar-ict-missers.dhtml. Bahrami, H. & S. Evans (2011). ‘Acuut bijsturen met superflexibiliteit: leren van Silicon Valley’, Holland Management Review 140, november-december 2011. Covey, S.R. (2011). Het 3de alternatief: het principe van creatieve samenwerking. Amsterdam: Business Contact. Das, R. & R. Das (2004). Toekomstflitsen. Utrecht: Tirion. Houtum, H. van (2003). Van Klantvraag naar Klantdienst, Vernieuwingsprogramma uwv. Bouwman, H. et al. (2011). ‘Business Architectures in the Public Sector: Experiences from a Case Study’, cais 29, pp. 411-426.

Over de auteurs Harrie van Houtum is werkzaam bij Business Knowhow Services. Hij werkt aan informatie- en veranderkundige vraagstukken, waarbij hij de verbeelding van en naar de toekomst vanuit een inhoudelijke aanvliegroute benadert. Hij zet zich al meer dan twintig jaar in om weten regelgedreven organisaties te adviseren en inspireren bij het effectief en efficiënt inrichten van hun organisatie, waarbij de menselijke maat voor klant en professional het leidende motief is. Samenhang en samenwerken in cocreatie naar de toekomst is de drijvende kracht om verbeelding om te zetten naar werkelijkheid. Vertrouwen is de verbindende factor. De afgelopen vijftien jaar heeft hij voornamelijk binnen de overheid gewerkt bij uitvoeringsorganisaties in de sociale zekerheid en de justitieketen. In andere weten regel gedreven organisaties, zoals bank- en verzekeringswezen, wordt hij regelmatig voor advies en inspiratie gevraagd. Art Ligthart is werkzaam bij Ordina. Hij is deskundige op het gebied van architectuur en vervult de rol van lead architect in grote veranderprogramma’s. Daarnaast is hij managing partner van een team dat zich richt op het creëren en implementeren van business solutions voor overheidsorganisaties. Hij heeft diverse artikelen en boeken op zijn naam staan en is regelmatig spreker op congressen. Hij gelooft erin dat teams van gedreven mensen in nauwe samenwerking met elkaar de toekomst kunnen vormgeven – in openheid en cocreatie op zoek gaan naar de best passende oplossingen en deze daadwerkelijk realiseren. Zijn drive is om Nederland te versterken door krachten te bundelen en te komen tot slimme inzet van kennis.


Pagina 7 van 8



Twitter-statements

        

Bedankt voor een zeer geslaagde eerste #lac2011 dag. Ik heb de meeste sessies van Track 1 gevolgd, super sprekers uitgenodigd! #LAC2011 Geslaagde track Wendbare Overheid gevolgd vandaag. Complimenten Leuk verhaal over het omdraaien van paradigma’s van Marcel van Galen van QiY #lac2011 Leuk verhaal over QIY, zelf eigenaar zijn van je digitale ik. #lac2011 Helaas kan ik het filmpje van de elektronische rechter van de presentatie van Martijn Sasse en Fiona van der Spek niet vinden op youtube #lac2011 De emotie vertalen naar functie en vorm. Als drijfveer voor (digitale) innovatie binnen de rechtspraak. Boeiende analyses! #lac2011 Nu al leuk. Presentatie van Martijn Sasse en Fiona van der Spek over iRechtspraak #lac2011 Co Creatie tussen maar ook voor de overheid. Privaat en Publiek. Interessant betoog van Art Ligthart en Harrie van Houtum #lac2011 ‘Business service niet als ERP maar als app.’ Toekomstbeeld geschetst door Harrie van Houtum op #LAC2011


Pagina 8 van 8

Creatief samenwerken: het toekomstperspectief!

Recommend Documents