PROJEKTHULP
CRA 12e jaargang
december 1993
~=======~===~~=======*==~====================
YQQBHQORI)
Lieve mensen, Op 25 september 1993 werd het
15-j~rig
bestaan
van CRAN gevierd. In die tijd is er veel gebeunJ. CRAN heeft veel kinderen en moeders kunnen hel pen en uitzicht gegeven op een meer hoopvolle toe
komst. Daarnaast zijn veel ouders gelukkiger ge maakt. In de accomodatie van CRAN is in de afge lopen jaren veel gewijzigd~ CRAN zit al in het der de tehuis, er is veel vooruitgang geboekt. In dit nummer vindt u enige krantenartikelen over het 15 jarig bestaan. Wij zijn trots daar een steentje aan te hebben kunnen bijdragen. Het nieuwe projekt voor gehandicapte kinderen vormt een nieuwe uitdaging. Te vens zijn hier nieuwe fondsen voor nOdig. De landendag in Duinrell was een groot succes, mede
omdat het een van de weinige dagen was met droog weer.
Het is altijd fijn vael van u persoonlijk te ontmoe ten. Onze kraam op de landendag blijft een belang rijke bron van inkomsten. Deze keer werd voor bijna f 3000,- verkocht. De helft daarvan is voor CRAN~
- 1
ANTWOORD OP M. BANNIERS. BRIEF
~
,Tan Kanis uit Almelo is opgenomen in de projekt groep. Hij neemt de redactie van het krantje over van Rinns Ligterink~ Rinus heeft meer dan 10 jaar lie redactie verzorgd. Hulde voor die man ! Kopy voor het krantje kunt u dus voortaan sturen naar
Jan ( Sluiskade NZ 84,
76o~
H\1 Almelo). Kopy
is
altijd welkom, met, name over ervaringen in Colombia én met
CRAN~
Ons ,krantje wordt op dit moment gestencild. Wij zoeken een meer professionele drukker die tevens niet te veel köst. Is er iemand onder onze do
'nateurs die het drukken kan (laten) verzorgen?
Gaarne een berichtje aan Jan Kanis of ondergete
'kende.
Veel donat-eurs geven ons een vaste bijdrage' per
rr,aand of jaar. Wij hebben geen procedure om U
Lt.~ herinneren aan uw bijdrag:~ het gaat tenslot te om een vrijwillige bi jdrage~ Ik wil u daarom v.nHJen na te gaan of u het laatste jaar èen bj-··jdrage heeft overgemaakt~ Wij zullen het toezen den van het krantje staken "indien we gedurende twea jaar niets meer van u gehöoro hebben. Ik wens u goede kerstdagen
en een gelukkig· 1994.
willem Waqué
1) U zou er een automatische betaling van kunnen
maken.
- 2
-
In het blad van juli '93 hebt u de brief kun nen lezen die ik naar CRAN verstuurde. Ik kreeg een lange brjef terug, dip. ik samenvattend weer geef.
De fysiotherapie bij CRAN houdt zich bezig met neurologische patienten. Hun neurologische aandoe ningen gaan gepaard met psycho-sensomotorjsche stoornissen, spierslapte, ongecontroleerde bewe gingen, spasmes en een zeer nadel tge proprio;:~epsis I waardoor normaul functi,oneren nagenoeg onmogelijk is. Zelfstandig zitten,eten,lopen etC. kunnen ze niet. De fysiotherapeute. richt zich vooral op de ontwikkeling van het kind. Dit heeft een achterstand opgelopen door de neurologische stoornis. Ze werkt daarom aan spierversterking, houdingcorrrectie. be~ hendjgheid, flexibiliteit, coördinatie,evenwicht, remming van spasmes e.d. Omdat CRAN het moet hebben van buitenlandse dona tiG:s~ is het ook voor dit programma aangewp.zen op de ondersteuning van projectgroepen elders. Er is nodig: een aerosolappparaat fiets voor evenwichtsoefeningen evenwicht.s-/co6rdinatieplank matras vihrator. In wezen kunnnen ze allerlei oefenmateriaal ge hruiken voor neurologische oefentherapie z.Qals N.D.T., Bobat.h, (strand-)ballcu» oefensLokken, knotsen. Verder is men geintercsseerd In vaklitte
ratuur ter ondersteuning en verdieping van het projekt. We zullen nu gaan bekijken of we aan hun wensen te gemoet kunnen komen. De brief was ondertekend door Ximena Lleras, Constanza Alarcon (coördinatrice van het project) en Fabiola Benitez (fysiotherapeute). Maurice Bannier
_3
"
': : ;'."
~~~'\
" 't '(:+~'5'.~:>,.!t . t;5"< 1>1'''''
'*'\. '" , '
'/;:;... 'jl, "i~ "'Ce"%, "~;;;,"'~ \, t:l.~ t;' .(.\"tt~
1:;.
'"
','f'~~"'~%' '" 'l> " ~,,'"
..
\
"'lil
\"";:\\ :::-.. J '"
\ i,)
-
c',
"'Q,,)'.' .5;",~• t!~ ~'" ~,S1
-
Q
SS
-=
-=.-...r=. ~
-~
......
" -....
"'~
"" Sts
.E~ ~~
~~
~8.
5..§
8."~',,' " !lil ~>. :;"
i51j
<;lj-~
0'"5
~.,
'~~ .2 "tJ
·0",
,,~ ...,. .~E
~
>'.
~~
0."
= = •• = ." . 'tC = .;,.). -" ~~
"" i5..g, ii ~
s
i:\.
Cran: Een model vaderschap (een vrij lJertaaId ~1'It uil Cotamb1a)
Het centrum is veel meer dan een adoptie-instiluut omdat het werl
e~
~
Ol
"},
\>"<1 t>~"
11>"'" ,~i
9,.?~"t, ~~Jo.
<j\
'1"',*
"
New Ya", ging.
e'E
Tot nu, hebben er 5176 kinderen, van pas geboren lot 8 jaar,
en 2978 ongehuwde zwangere moeders in CRAN gezelen
~~
d
D~
cijfer IS in weó<elijkheid echter vee! groter, want niet alle moeders staan hun kind ter adoptie af. Velen komen alleen om tijdens hun zwangerschap en voor hun baby hulp te zoeke,\.
-'-1
-5
En dankzij dit programma kan men praten over meer dan viêrdutzend moeders die in CRAN, in dat deel van het centrum hiervoor gecreê<>rd, zijn geweest. We hebben ean pnogramma voor ongehuwde moeders, zegl Mama Obregón Navas, hoo/d-coórdinalrice, om te bekijken of de vrouwen totale of gedeeltelijke sleun nodig hebben,
Dit is înclusief de psycha.-sociaie begeleiding die een zwangerschap met zicl1 mee breng! en alles wat he! betekent een kind Ier adoptie af Ie Slaan!! Elke onbescl1ermde vrouw kan om hulp vragen, We hebben een sociaal viell<er die de hele problematiek van de vrouwen inventariseert wanneer ze jn ons centrum hun toevlucht nemen, een ps.ycholoog, een gynocoloog en verscl1ll1ende hulpzusters I broeders die de vfOUWên verzorgen. Het doe! is ze te leren in hun eerste levensbehoefte te voorzien en te werken voor kost en inwoning. Daar wordt hun ' psycl1ologische hulp, sociaal werk, se_ VOOrlichting, verlrouwelijl
De moeders vragen alle. over de adoptie en verhelderen zodoende voor ziChzelf alle twijfels die ze hebben. Vaak Kennen ze hun kinderen totdat ze hen een naam geven. We laten het toe dat ze hun kinderen gedurende de lijd die ze' hebben om een beslissing te nemen zien. Hoewel zich niet veel gevallen van Mspijt" hebben voorgedaan, zijn ze er toch geweest. Anderen komen vaak terug om naar hun kind te vragen. Men laat ze een foto zien en zegt ze hoe het met ze IS zonder Ie zeggen wie ze heeft geadopteerd, nocl1 waar ze zijn,
"'-
LA CdA DI SUba sirve como hogar de paso donde los ninos \4Ven y tienen una atencl6n integral.
Integrale baseherming,
CRAN .werkl niet alleen met adoptieprogramma's, maar ook met hulpverleningsprogramma's. *HErt is een noodmaatregel al. een kind gedurende een dag, een maand of enige maanden, dal ligt aan de behoefte, In hel centrum word! opgenomen",
-6
$Of!
adoptaoos (} vuelWtl a sus hogare5
een fotó uit de kl:ant ter gelegenheid
van de 15c verjaardag van CRAN
- 7
Het huis in Suba dient voor tijdelijke opvang van
ouderen. Men
lost echter het probleem van de kleinsten op. Deze huizen _ gefinancierd door het leSF (Colombiaans Instituut voor Gezin. W&IzIjn) omdat het achtergelaten kinderen zijn. Er zijn lII'Id...... kinderen die "risico Vlll'l achterlating kinderen" heten en direct voor CAAN zijn bestemd. Het zjjn in het algemeen kleine ~inderen waarvan de moeder een huiselijke problemen heeft gehad, of omdat de metgezel wegging, of orndat ze het Slachtoffer is van een misdaad. Men gaat er altijd van uit dat de moeder !&!Ugkornt voor haar kind en om zich te oriênteren ten aanzien van het probleem dat ze heeft om daarna een beslissing te nemen. Anderen zijn nooit opgehaald en komen dan In een legaal proces, waarna de leeF hen als "achtergelaten" kan \leStempelen, zodat ze kunnen worden geadopteerd. lloor de kleintjes van 1% jaar werkt CRAN me! enige "opvoedingshuizen", Ott zijn gelÎnnen die de kinderen verzorgen tot ze zijn geadopteerd, of worden opgehaald door , hun ouden>. Hierdoor krtjgen veel meer persoonlijke aandacht We werken me! 13 hulzen: Het :djn gewone gezjnnen die het leuk vinden dit te doen. Voor de duidelijkheid, voor deze gezinnen dit mogen doen, vind! ereemt een gedegen gezinsonderzoek plaats. Het zijn mensen die bekend en bevriend zijn met CRAN. Adoptie iS de definit,efste bescherming.maatregel en vaak de beste omdat het kind alle liefde en alle. wal hij nodig heeft om goed te leven ontvangt Wij geven er de voorkeur aan dat . adoptieouders Colombiar-,n :djn en daarom meken wij een pielepauterige sludie van de sollicitanten. Als het bunenlanders zijn, doen wij hel door bemiddeling van bekende instellingen in de hele wereld, die al hel mogeUjke doen om een geschikladoptiepaar te vinden. Op deze manier is men er zeker van dat het de meest optimale ouders zullen zijn en daarom is lIdoptie vaak de beste oplo••ing. "Een biologische moede, lllat een "'nd om veel redenen achter: economische redenen, geen hulp van de familie krijgen, geen levensgezel, emotionele conflicten, of ze i. nog erg jong:. Ais laatste werkt CRAN met een programma voor
z.
~
spedale kinderen, Met professionele mensen op elk gebied wordt een speciale leerplek gecreêerd met het doel te bereiken dat onbekwaamheden bekwaamheden worden om als ze
ouder worden in hun eigen onderhoud te kunnen voorzien. Sommige van deze kinderen wonen in het instituut, de anderen wonen bij hun ouders en komen 's morgens om aan hun bekwaamheden te werken, Ondanks de zo mooie uttvoerlng Is hel grootste obstakel in d~ centrum het gemis van de hulpmiddelen. Ze wert<en niet met hulp van de regering en ze behelpen zich met de donaties van de adoptieouders en vrienden van CRAN. De 9"interesseeroen kunnen bellen met het nummer 2459844, 6813599/4940
Voor de kinderen Wanneer zich in het land iedere dag gevallen van kindermishandeling voordoen, kijkt iedereen naar de instellingen die zich bezig houden met de kleinste kinderen.Hieruit vloeit het werk voort van CRAN t dat 15 jaar draai t en vanaf de 011rich
ting onder leiding ~taat VWl mv. Ximena Lleras. Gesteund door priv' donatie. werkt d••• stichting aan een oentrum voor 8jJ8ciHal onderwljs a . ..t.n kinderen met een vertr~agde geestelijke ontWikkeling. Maar dear blijft het niet b~. CRAN werkt ook met een programma, gericht op kleine kinderen, wier moeders zich niet kwulen handhaven,
omdat ze in een situatie verkeren die hen verhindert te werken. Speciaal valt op het thuiszorg-programma voor kinderen van 0 - 18 maanden, waarin de kin
- 9
Terug naar Colombia
deren met liefde worden opgevoed in afwachting van een definitieve oplossing .. Dit kan betekenen dat de kinderen terugkeren naar de moeders, of dat ze worden vrijgegeven voor adoptie .. Om nog maar te zWijgeil van het ondersteunende pro gramma voor vrouwen d:ta zwanger zijn en niet weten waar ze naartoe moeten. Zij worden in CRAN verzorgd gedurende hun zw~~erschap. Het goede werk~ zoa.ls voor CAAN, verdient. 'kortom de :;;'.. 1311.:,-
VC,!J.
e
·t;u.r\;'~I'G,
di-B :ieuKe:n
"D& weg sNjgf langzaam" Tegen de hellingen kun}ft "",nset> zien lopen" Hoe heg&r w& komen hoe mooier het landschap worrif Ver onder ons valleien mei
diepe /deuren groen Om me heen kale bergen in lOod en gtIJs en violel Hier wH ik wel gebO"''' "'jn. Hier wH Ik nooit meer weg".
dere landgenoot voldeed aan de voorwaarde om één klUd te helpen, zou de situatie in het land wat beter zijn.
wel geboren ••
zIJn v...-_
,1(: tO(;:
kOfnstige colombiaanse f:ener3,tiea. Want irldien ie
Hier wil ik
Aurora Îfl "Hier wij ik wel geboren zijn"over Bo~acá, de Colombiaanse provincie waar zij vandaan komt en waar zjj, vijftien jSar Ol! haar adoptie, (""rgeers) probeert zich iets van vroeger ~ hennne",n Drie jaar was Aurora toon ze in 8ogotá door haar Neder'"ndse adoptieouders werd geadopleerd ""met hen naar Nede~and reisde, Ze woonde in Bogotá bij Rosita, de directrice van het kindertehuis "Los Pisingos'" en maakte daar kennis met haar adoptie-ouder. en -broertje" Ro.lts liet haar geleidelijk aan
,T~ntQon~rtel,l;i~ng
:
Goud
uit Colombia.
In het (voormalige) paleis Lange Voorhout in s'Gravenhage wordt een (kleine) tentoonstelling gehouden van Goud uit colombia. De tentoonstel ling bestaat uit gebruiksvoorwerpen en sieraden uit diverse regionen van Colorubia uit de tijd voor Columbus. Naast de tentoonstelling is het gebouw zelf een bezoek waard. De tentoonstelling duurt tot 7 januari 1994. Het museum is op maandagen ge sloten.
- 1 c -
ha.r adoptie-ouders wennen, tatdal ze te kennen gaf dat ze bij hen wilde blijven" "Aurora heft ech! voor ons gekozen",zegl de adopliemoeder In 1990 maakte Aurora met haar adopliemoeder" Erica Eijsker, een reis naar Colombia" Ze reisden drie maanden door Aurora's land van herkomst, maakten intensief kenniS met het land en haar bewoners en gingen op zoek naar Aurora'. geschiedenis:"Van mij beslaan geen baby/oio's" Wie waS srbil !oen ik mijn naam kreeg? Wie was erbij loen ik geboren werd?
Wie herinnert zich mijn naam? Wie herinnert ziCh mij?' De ontmoeting na """eel jaren mei ROIIiIa valt een beelje tegen, omdat de dil'llCl!ice Aurora oog .Ieeds als een klein meisje lijkt la beschouwen" Aurora:"Ze is wel 9"-1d om afschetd te nemen van kinderen, maar nog niet aan het weerzien met hen als volwassenen."
- 11 "
Van Aurora'. afkomst was alleen bekend, dat haar moeder oveóeden was en dat zijzelf als kind in een jachthut, ergens in Boyacá, gevonden was, Roslts kan er vanuit haar geheugen hel dorp aan toevoeg<>n waar die jachthUt stond. Aurora en Erica huren &en auto en gaan er op af, Ondanks de medewerking van vele "compatriotas"lukt het echter niet om iemand te vÎnden die zich Aurora herinnert of iets van haar vroegere omstandigheden afweet. In de jaren vóór haar reis naar COlombja heeft Aurora veel aan haar overleden moeder gedacht Ze had veel verdriet om haar en om de onrechtvaardige omstandigheden, waardoor zij niet bij haar eigen famWe kon opgroeien, Enca,"Oan ZlI je daar als adoptie-moeder met een huilend kind op schoot, dat heimwee heeft naar ha.r moeder, "Ook heeft Aurora zich steeds afgevr••gd"Sen Ik nu Nederlandse of Colomb",anse?" Redenen genoeg om een intensieve cursus Spaans te gaan volgen en dé: reis naar Colombia te ondernemen. Tijdens de cursus Spaans merkte Aurora tol haar teleurstelling, dat zij net zoveel moalte had met de taal als haar medecursisten, Haar moedertaal bleek niet ergens in een tot dan toe verborgen hoekje te zijn opgeslagen En tijdens de tocht door Colombia komen er ook geen herinneringen van haar eerste drie levensjaren boven. De zoektocht brengt dus geen antwoorden op vragen over vroeger, ma.r de groJe winst is, dat de band tussen adoptiemoeder en doohIer hecht en onverbrekelijk is geworden en dat voor Aurora duióolijk wordt, dat zij zich echt een Amsterdamse voelt:ïk .cMeng naar Amsterdam, Ik wil door de stad lopen en roepen dat ik van haar houd en dal ze prachtig is en vol geluiden en ik ga haar toevertrouwen dat ik nog iets extra's \/Oor haar heb, een plek die ik met me meedraag met bergen en een krol1l«!lende weg en een board.nj op een heuvel en mensen in een café die verhalen vertellen en een landschap dat. op Van Gogh lijkt. als je hel zo wiij zien tenminste, en een heleboel mensen die allemaal Rodnguez
heten." Erica Eijsker heeft naar aanleiding van hun reis het boek "hier
wil ik geboren zijn" geschreven, Ze heeft hel verhaal
- 12 •
, !
I
"
geschreven vanuit de adoptledochter. De îk-figuur in het boek is Aurora, het lijkt of we hàár dagboek lezen, maar het komt u~ de pen van Erica, Het gesprek dat ik met Erica en Aurora had, helderde voor mij een aantal onduidelijkheden op die bij hat lezen van het boek waren ontstaan, Het boek is geen dagboek in de zin van "loen deen we dit en vervolgens det", maar een literaire weergeve van reisimpressies en portreljes v~n mensen die Erica en Aurora op hun reis zijn tegengekomen, De woorden zijn zorgvuldig bij elkaar gezocht en het boek volgt niet chronolOgisch de gebeurtenissen, Zo schnjft een achttienjange In de regel niet in haar dagboek. Erica: "Na onze reis had ik hel gevoel 'Dit moet op papier komen, iI! moet iets met deze ervaringen doen' Ik heb lijdens de rei. bewust niet aan hat schrijven van een boek gedacht Tijdens de rei. wilde ik er zijn voor Aurora, het wa. hlJàr project en Ik vervulde daarin een dienende rol. AI. ik steeds zou denken van 'Hé, dit kan ik goed in een boek verwerken', ZOu ik daar teveel op gefixeerd raken." Na hun terugker in Nederland heeft het nog een tijd geduurd, voordat Erica aan het boek begon, Ze i' gaan schrijven over een adoptiemoeder en -dochter die het land van herkomst van de leatste bezoeken en heeft daarbij hun eigen ervaringen gebruikt "Ma., hel is ni"t onze r"is, óns v"rhaal. Het 'om! niet letterlijk overeen met wat wij hebben meegemaakt Ik heb h"t met enige afstand geschreven", aldus Eri06, Zo laat zij de adoptemoeder in het boek zeggen "Voor mij werd jij geboren toen ik je tegenkwam", waarmee zlj de geschiedenis van het kind ontkent I'ri06: ïk zou zoiets niel zeggen, ma.r ik kan me heel goed voorstellen dat adopte.ouders het zo voelen, En de gedachte paste heel goed op die plek tn het verhaal. ''Telkens als zij een stuk geschreven had, lie, Erica het aan Auro", lezen om er zeker van te zijn dat Aurora achter het vernaai zou kUIloen slaan, Maar het boek is duidoliJl< Erica'. project, waarin Aurora'. project, de rois naar Colombia, een hoofdrol vervult Erica geeft een goed sfeerbeeld van Colombia en de Colombianen ze hebben veel gereisd, zich opengesteld voor het land en de mensen en zijn op hun irrtuille afgegaan bij de vraag wie za wéi en wie le niet konden vertrouwen. Daarbij
_13'
nê'i; Erica het voortouw en vertrouwde Aurora erop dat ha:9r aoorr:1'limoeder de juiste beslissingen nam. !~:.m ~'~·:f.!nier van reizen zal door Wer&ldklnderen zeker niet aaO\ic.-aden worden aan adoptie-oude". Bijvoorbeeld. als Duitenlunders in Colombia in een huurauto gaan rijden, IS daar .,.:
onga/ukken hebben de 'gringos' het altijd gedaan Maar wré lJ&el reiservaring heeft, zoals Enca Eii~ker, zal zich niet zo snei Î&tefl afschrikken door dit soort vemaien.
De reis en manier waarop ze gereisd hebben, hebben Aurora ""m schat aan ervaringen opgeleverd. ZJiJ heeft haar ", mnederland heel goad leren Kennen en ze heeft duidelijkheid geKregen over de vraag waar haa' plek IS en bij wie ze hoort. Ze p",chouwt de zoektocht als afgeSloten" "Ik wil nOg wel eens Daar Colombia terug, voor het land, voor de mensen Ik wil er n:etwonel'l," Cm rf'lis heeft ook een lnteressant boek opgeleverd, dat we met
""'eten lez.n als een .,,,,slag van een geadopteerde jongem !""p roots··reIS, maar als een verhaal van een 'schrijfster, tevens O<)optimlloeder, die een adoptie moede, en -dochter vOlg! OP hurt mià door Colombia,
"Hier wil Ik wel geboren ZIjn"
Eij$ker Udgeverij An Dekker, Amsterdam 1992 ISBN 90-5071-112·X f 24,50 Eric~
Uit Wereldkindoren
laouart 1993
- 14 ..
OVERZICHT LITERATUUR VAN COLOMBIA TOT 1980
De oorspronkelijke indianenbevolking liet geen gesehreven teksten na. Er bestaat een in een inheemse taal gesteld gedicht "El Yurupary", dat echter pas aan het eind van de negentiende eeuw door een Amazone indiaan werd geschreven. De Colombiaanse antropoloog Huge Nino tekendedaarnaast oude indianenverhalen en mythen op en vertaalde die in het Spaans, Andere bronnen om tot de gedachtenwereld van de autochtone bevolking van het land door te dringen, ontbreken (voor zover bekend), De vroegste romans ontstaan geleidelijk uit de kronieken waarin de Spaanse veroveraars verslag doen aan hun koning van de situaties die zeanntroffen. Vooral de in de negentiende eeuw ~o populaire zedenromans hebben veel van hun stofaan deze kronieken ontleend. Onder invloed van de druk uit het koloniserende Spanje
treedt bij de schrijvers van de zeventiende en achttiende eeuw een vlucht in de mystiek op. D. botanische expeditie van 1783 droeg bij tot grotere belangstelling voor en kennis van de eigen Amerikaanse natuur, die later vruchtbaar zou blijken voor de literatuur en voor de ontwikkeling van het nationaal bewustzijn. De onafhankelijkheid in 1819, en het uiteenvallen in 1630 Vlln "Gran Colombifl H vormen twee aanlopen tot. het ontstaan van een Colombiaanse literatuur. De Romantiek bood vormen waarin de eigenheid van de Amerikaanse mens en zijn levensinstelling uitdrukking vinden kon. Overigens trad de indiaan in de... beschrijvingen gewoonlijk slechts al. onderde.1 van het landschap óp. Zijn werkelijke positie en problemen kwamen niet aan de orde. Als eerste Colombiaanse romanschrijverwordt beschouwd Junn José Nietc \1804-1866) wiens werk overigens meer documentaire dan literaire waarde bezit.
-15
Een roman van universele betekenis binnen dot! Latijns amerikaanse Romantiek vormt HMarîa" van Jorge l""ae.(1867). Het Modernisme, via de Nicaraguaanse dichter Rubén Darîo ontwikkeld tot een specifiek Latijnsemerikaans fenomeen, vindt in Colombia vooral aanhang bij de dichters generatie van 1910. Het verliesvan Panama in 1903, een burgeroorlog en eenecofiQmiache crisis hadden inmiddels een stemming van malaise gewekt waarbij de vooral e.th"lÎllch gerichte opvatting Vimde Modernisten weinig aansluit. De roman "La Vorágine" (1924) van José Eustasio Rivera, heeft als hoofdthema de aanklach t tegen de uitbuilende rubberondernemers. Na deze publikatie verscheen een serie werken die de uitbuiting van de armste bevolkingsgroepen. bun rebellie, en het anti· imperialisme met betrekking lnlde rubber- en olie winning centraal stelde. Als auteurs in dit genre ,'e.rdienen César Uribe Piedrahita, Bernardo Arias 'frujillo en Manuel Zapata OliveUa vermelding_ ~n schrijver die met zijn romans uit dejaren dertig aan het licht brengt wat de volksmassa zoal heeft te verduren vuorde privileges van de hogere kringen is José Antonio Osorio Lizerazo (1900-1965). Een van zijn laatste romans heeft tot thema de moord op de volksleider Gaitán in 1948 die jaren van blnedige burgeroorlog inluidde: "el diadel odio" (De dag van de haat), 1952. D. problemen van de rurale bevolking worden vooral verwoord door Eduardo Caballero Calderón (geboren lH 10), een schrijver die overigens zijn prestige voural ontleent aan zijn essays en krant artikelen. Arnaldo Palaei,," klaagt vooral de sociale misstanden onder de negerbevolking aan o.a. in .~Las estreUas ,sOH negras" (De sterren zijn zwart), 1948. Overigens trad de neger al eerder als hoofdpersoon op in de romans van de al eerder vermelde Arias Trujillo en Zapata Olivella. Een nieuwe romanopvatting breekt door in 1967, met het verschijnen van "Honderd jaar eenzaamheid" van
-1 b
Gabr;"l Garde Márqu••. D"schrijvers AlvaroCepeda Samudio met zijn HW casa grand~" (Hei- grote huis) en . Hector Rnj... Heraw "Respirandoe! verano" (De zomer inadem.ntl, droegen echter met hun beide in 1962 verschenen romans tot deze doorbraak bij door de invoering van nieuwe stijlmiddelen, en .... bij Rojas Herazo - dOOFde magiBch-realistische visie op de wereld. Márquez, ongetwijfeld de grootste van d. huidige Colombiaanse schrijvers, publiceerde later onder meer een dictatorroman in 1975, "De herfst van de patriarch H, waarin zich meerdere vertellers en wisselende tijd· niveau's voordoen. De laatste jaren houdt hij zich voor~ namelijk bezig met politiek enjournalistîek werk. Over de gewelddadige periode van 1948-1958 (La violencial verschenen tot dusverre ruim veertig romans. Enige voorbeelden: "Dag der vergelding" (1963) van Manuel Me)ia Vallejo",Lasiembrade Camilo" (Het zaaien van Camilo) 1971, van Fernando Soto Aparicio, en "Noes la muerte. es el morir ... ~t (Niet de dood geldt, maar het sterven. _.) 1979, van de negerschrijver Jorge Artel, en .,Condores no entierran toàos losdîas u (Condors begraven uiet alle dagen) 1971, van Gustavo Alvarez Gardeazáhal. Als belangrijkste Colombiaanse dichters gelden Rafael Maya (] 998-1980), Leónd. Greiff(lS95-1976J en Ra,,1 Vidalcs (1904-) welke laatste op grond van zijn sociale strijdbaarheid wel de Colombiaanse Neruda wordt genoemd. Jorg. Artel is, samen met Candelario Obeso, één van de weinige beoefenaars van negerpoëzie, Zijn latere bundels getuigen vaneen sociaal en revolutionair engagement dat eveneens zijn al genoemde roman sterk kenmerkt. Dejongere dichters bezitten zo weinig gemeenschappeM lijke kenmerken dat ze wel de "generatie zonder naam" worden genoemd. De lange rij van dichternamen bev••tigt overigen. de reputatie die Colombia als "land van dichters" altijd al bezat.
-17
Minder glorieus gesteld is het met de toneelptoduktie die pas in de twintiger jaren van deze eeuw enigszins op gang kwam. De invloed van wrcaen 'Franse tijdgenoten werken in de volgende decennia sterk door. Voor het bredere publiek levert vooral het experimentele theater van Cab (TEe) interessant werkr via collectieve produkties bijvoorbeeld over de aangerichte slachting onder de hananenarbeiders in 1928. Verder worden korte stukken opgevoerd, berustend op oorspronkelijke verhalen uit de door negers bevolkte kuststreek, waarhij gebruik wordt gemaakt van de daar voorkomende muziek vormen. Andere bekende toneelgezelschappen zîjnde Bogotaanse experimentele groep "LA Candelaria"•winnaar van enige jaarlijkse toneelprijzen van de "CasadelasAmérlcas in Havanna) en het T.P,B.) het volkstheatervan Bogotá. Subsidies aan toneelg.zel schappen worden alleen verleend door politieke partijen wat d. onafhankelijkheid weinig ten goede komt. Verder moeten de tonL--elspelers naast hun toneelwerk meestal elders eén volledige dagtaak vervullen om in hun levens· onderhoud te voorzien, een situatie die de artistieke ontplooiing sterk beknot. lO
Gabriel Garda
Márquez
De kolonel krijgt
nooit post
- 18
EVEN VOORSTELLEN-, --
-
Ik reageerde op de oproep in het voorgaande nUmmer van ons info-blaadje en heb nu de redactie van dit krslltje op
me genomen. ~ij adopteerderl in 1979
Juan (PabJ () Caü:edo) in ons gezin, als derde kind. Hij was toen ruim 1 jaar oud. In 1985
volgde Ifannah (PrisciJa Mos qucr3 Perea.), 9 maanden oud. Beiden komen uit CRAN jn Bogota. Ze zijn nu 15 en 9 jaar oud. Wc z~jn 1'11 die jaren al donateur van deze pro jlH:t.groep. omdat we beseffen dathulp in Colom
bia zelf van fundamenteel helang is. Adoptie kan maximaal een noodmaatregel zijîl~ maar dient rli.~t afgeschilderd te worden als de primaj.re oplossing van het zorglHobleern. Mtin beroèpsma t ige werkzaamheden veranderd!>n enkele jaren geleden. Ik ruilde mijn werk als gemcerlte-predikant voor' een baaîl alH geestel~jk verzorger in een verpleeghuis. Ik beschik nu ovpr meer geregelde vrije tijd. De oproep in het krantje kwam jtLi~t op een moment dat ik zocht naar f'!en zinvolle besteding van mijn vrijgekomen tijd. In de loop der: jaren heh ik ffit"!:er schrijf" enredactiewerk verricht, dat ik met plezier doe. De eers{:e ontmoeting met de over~ge be BtU\lrsleden verliep zeer plezierig en ik zie de sam~nwerking dan ook wel gelukken!
Jan Kanis
-19
DE
,i,
FINANCIE~IL_g!\,:~D
In de periode: 1 juni .~ 27 november gaven we uIt:
f f f
aan telefoonkosten portikosten reiskosten
betal1.ngsverkeer:
f
drukkosten St.Nicolaasködo's CRAN
f
f
enveloppen
f
5 I 1"'s , p,CJ::G .,,,,11 v::C
.\
!t.
30,- 243,90
~
666,30
131)10
Je~'"
invpstering goederen
ot
~€~:ê:'1b€tr
we tld1 'tlïü
(+~€!)fa:::(;n
!\ 1th-cu;l1 ec(J1tcrdcal h ~p€tJHr.S !t /\as nM ~1!1'! the ~eH. on rhe ot!1€"~ hA!1::! ~ r~~e [}e~!l ~h1", to ilIE'et dl] ('J1.i~
ilfP prOJC of wll.a! CRAi! hu I;)~('n at·]" tö aë.«Jft1p11Sn during ai 1 U'>lse l'ear~. But of tOufte lOt wovld ~ct h,t.€ I:}te~ ~t>hi te do 1~ if we hil'; /Jot h~d tM jlfJ:H gtH:etosl~j 'jf the j.Jeé,lo',,, lült Je\.!
33,- f 2895,70
f 4648,09
tot.aI
!r;e"'C$:
;;, J'i" "a,)' jo;~c .. $H!..Irda)' t~t r~t~ "f the fli't~~;) jU""; of CAAN,
-~
40,- 608,09
I!L~_~ .H(}l.~NDA
W!'iO 1'!t,vt' Si.;l90f'Ud CAAN,
Op li september hOf'ktcn we over naar CRAN f
10.00(~
TM.f\~ NU iI':jilir: ffir hèrytrn~9 cd tQ rrltitt OUt mi lt'$tO~êS,
Wn ontv.tngen in deze periode aan r'erlf.€ rek,nr. 426034287 f
3,32 f 26],76 f 2R31,-
rellte rek.nr. 413551466
vprkoop artikelen dilnaties en glft~n
t
totaal
JOU hili\! 10ne fcr C~AN ?;nd ter l~elpi~1\l
~j~e!1!"ly, "
\/
!C,,,
WI )!~lii:.L",.v "-r
r,"~1
IJ"
I1 r *1Mt,,!!. !'
,/
~ L,-lift;;, 'PlO\lr\ hJ"i!ttcr
6717,90
f 9815,98
IJE' saldi per 27 november 1993
A~N-AMRO
rek_or. 4260.34.287 f J085,94 ABN-AMRO rek.nr. 4135.51.466 f 6232,75 Postbank rek.nr. 407983 ~i!5g
CENTRO OE RHIA$ll.lt.o.cION Y .ll,DorC10N OEL N!NÖ ·'C. R,A~ N.'
r-mll.
totaal
Vanaf de oprichting van onze projektgroep is oVPTgeoluakt naar CRAN aan giften < f 162.347,34 =
flfCIUlJ OE I:AJA ~~çlalMOS
Of
rw.
P'IIOJECT illill - OOWDA.
Lou Hurenkamp LA S\,.'OItA OE
CINCO
mi. QUllUElfroS rowss ( US55.!\OO.oo).~
CON;::!;'!"';;
OONACIOK PAl. GASl'OS DE. FlI8CICltUm:.m,.
,,
!
C",ECIJE No
• SIH';cQ
UFCTlvn
_20
m
CONSOLIIlATtD
1
CVENTA
.•• \:,,, .
m'I
~
n ,-l ~.
e!>9
-~~~
""7,qa~r7ESE
-~~~
27 de 1.993
- ::U
' j r,/, ,).. ' /
/ ...
'
," '. '!:JI '
t>€BITESE
-,
-;
I:
il 1
!'l'~)/"ERr:LDKINDEREpDAG IN _DUINRELL
1
I!
[I
Op zaterdag 2 oktober reisden weer heel vef!l
I
I'"I
I,
"I
vaders en moeders met hun kinderen naar dp jaar
lijkse ontmoetingsdag van Wereldkinderen.
Pa.wles de cacao
Vellen bezochten ook de stand van onze projecthulp. dE'ze kC'€ r waren we er weer in geslaagd om e.xclu~ !tieve artikelen uit Colomhia te iOlporteI"en. z~ werden meegebracht door adoptiefoude'ts. Harte]Uk dank voor het verVOer Van deze Zware koffC'rs! Er zijn V~f'J gf>sprekjes gevof~rd en er is veel vpr
Chocolade is een beroemd producl uil Zuid Amerika. Hier is hel verwefkl in kleine cakes die worden gegeven bij Columbiaanse koffie.
{)(lk
I
~ocht:, zodat
I
Of'
I I1
voor ons de dag ook zeer geslaagd was. opl1r'enest bedroeg bljna f 3000, --. Ook op deze
m..w JC'r kunnen We g01d inzarnülcn voor projecthulp H-<'m CRAN.
Wc vonden ht.,t een geze lligl! dag en bopen dat u vnlgeud jaar {ook weer) present bent op deze jaar I i;k.'>(' ontmoet 1ngsdal;'
I'd
i' 11
li h 1
I
Greet de Jong
_
N11::UWE ... - . LEDEN . __ ..
---
f:Hli
--~
fdnl
Harsveld uit Velsen-noord T(Joncn tlit Waal~Uk
fum
Ilr~lnd
f(:iffi
u.it AJleldo[Jrn
eJhNtra \ljr Mpnaldum
fHm Tuinstra ,)tt Kollumerzwaag
j, am varl der Pol uit VoorholIL .~FGEZEGD
1
I
fam. t,ankwaardE'n ul t HeIno
1
,i
I 1
I 1I
""
_.L.t...
Caca"""kejes 16 stuks
Y2 kop bQter 1 kop suiker 3 eieren y. kop cacao l%kop bloem 3 theet bakpoeder snufje zO\rt . 2/3 kop melk 1 theeL vanille Klop de boter tol Zê romig is, Voeg de suiker. al kloppend toe lOt het mengsel licl1t en luchtig is, Doe er de eieren één voor één bij, goed Idoppend na elk eL Ze'" cacao, bloem, bakpoeder en tout bij elI
_ 23
Ook het volgende recept zal op oudejaarsavond goed smaken.
Maebèntas Kokoscakes 24 stuks
SO g. boter 200 g, suiker eierdooiers 100 9 rtjstebloem % lheel. zout 150 9 geraspte kokos 4 s!iJfgeklOpte eiwitten fj
{(.lOp in een kom boter en SUiker luchtig Voeg stuk voor stuk de &JdooÎers toe, Klop tot alles hee' licht en luchtig is. Roer 'ijstebloem, zout en kokos door elkaar, Schep de4e massa
(\ i::hüg. 'ÇIoor de eierdOOiers, Schep er dan voorzichtig de :5-t'jf'geklopte eiwitten door. Leg in een bakblik voor kJeine cakes ~apierefl cakebakjes. Vul die tot 2/3 met cakedeeg. Bak de ~:~};es jn een voorverwarmde oven van 180"C (stand 3) jn 25 "Illn gaar, Laat ze omgekeêrd op een rooster afkoelen,
- 2.t.r
