Couleur Portal 2012 - Gevelschilderproject in de Kortrijkse Pluimstraat en het Sint-Janshof
Couleur Portal 1 In 2003 werden in samenwerking met verschillende partners waaronder de VDAB alle gevels van de Kortrijkse Slachthuisstraat geschilderd. Dit project zorgde ervoor dat deze straat terug aantrekkelijker werd en dat de trots bij de veelal kwetsbare bewoners terug groeide. Dit project werd toen door zowel de bewoners als de partners heel positief geëvalueerd en zorgde voor blijvend resultaat. Opzet In Kortrijk zijn er een aantal straten – wijken die te kampen hebben met leegstand en verkommering van het patrimonium. Het stadsbestuur werkt hier aan oplossingen enerzijds door de leegstandsheffing, anderzijds door actief zelf verkommerde panden aan te kopen, af te breken of te renoveren. Dit zijn echter processen die jaren tijd vergen vooraleer er een zichtbaar resultaat is. Het project in de Slachthuisstraat vertrok van een kleinschalig idee. JCI Kortrijk (de Jonge Kamer) wou een project doen rond stadsverfraaiing en had een deurschilderproject in gedachten. De Slachthuisstraat werd uitgekozen vanwege het feit dat het een relatief kleine straat is (± 40 woningen), maar in de tweede plaats ook vanwege opvallende vernieuwingen in de omgeving van die straat. Er is de Veemarkt die volledig werd heraangelegd, het beluik St-Janshof dat een verzorgde ingang kreeg en waarvan de binnenkoer heraangelegd werd en de intussen begonnen renovatiewerken aan Groeninge-en Veemarktbeluik. De Slachthuisstraat kon door een dergelijk kleinschalig project verbonden worden met de vernieuwingstendens die door dat deel van de buurt waaide. Maar het bleef niet bij deuren schilderen.. Buurtwerk Veemarkt (OCMW Kortrijk) belegde een eerste bewonersvergadering om dit idee voor te stellen. Zowel door die bewonersvergaderingen als door het aanspreken van verschillende instanties (Stad Kortrijk, Decorteam Meuleman,...) groeide het project uit tot iets veel omvangrijker. Het deurschilderproject maakte plaats voor een gevelschilderproject. De interesse die de bewoners voor het project hadden gaf JCI Kortrijk vleugels bij het zoeken naar en aanspreken van mogelijke sponsors en partners. Het project kreeg ondersteuning van de Koning Boudewijn Stichting als Buitengewone Buurtproject en in april 2004 besloot de VDAB het project te steunen en stelde een groep van 12 schilders in opleiding ter beschikking gedurende een volledige maand. Dit was een cruciale stap vooruit.
Pagina 1 van 5
De werken begonnen midden april 2004 en waren, na een maand hard labeur, halfweg mei afgelopen. De straat was op slag veel kleurrijker. De gevels waren herschilderd, er hingen gevellampjes en er waren bloembakken voor wie die wilde. Het resultaat schreeuwde om een feestelijke opening. En zo geschiedde; op 20 mei werd de Slachthuisstraat de locatie van een buurtfeest om ‘u’ tegen te zeggen. Dit project zorgde voor voorzichtige trots en geloof bij buurtbewoners dat hun buurt aantrekkelijk kan worden. Vóór de uitvoering van Couleur Portal was het engagement en de betrokkenheid van de bewoners op hun buurt heel laag. Er was een groot verloop van bewoners en de anciens hadden hun ooit bruisende buurt zien devalueren. De schuld voor deze achteruitgang werd bij de nieuwkomers gezocht. Er was bijgevolg nog weinig contact tussen de bewoners. Het leven speelde zich af achter de (grauwe) gevels. Couleur Portal betekende de start van een langzaam herstel. Tijdens de werken kwamen bewoners buiten en hadden ze een gemeenschappelijk onderwerp: de werken en hoe mooi de gevels wel werden. Het geloof dat de negatieve spiraal te keren is, vond voorzichtig ingang. Het project had ook het verhoopte effect in de aanpalende straten. De interesse om ook aan de gevel te werken groeide. Sommige eigenaars, die over voldoende middelen beschikken gingen zelf aan de slag en anderen bevestigden meermaals hun interesse om mee te stappen in Couleur Portal Bis.
Couleur Portal Bis Een stukje geschiedenis .. de oude veemarktbuurt De Pluimstraat en het Sint-Janshof zijn gelegen in de Veemarktbuurt te Kortrijk. Aanvankelijk was deze buurt een zéér levendige buurt. De handel, de werkgelegenheid en het vertier floreerden rijkelijk. Er was het stedelijke slachthuis dat velen in de buurt werkgelegenheid verschafte. De overdekte hal borg de fruit-, groenten- en veemarkten. De ontelbare volkscafés zorgden voor een bloeiend uitgaansleven. Dit beeld leeft enkel nog verder in de verhalen van de oudere buurtbewoners. Zij spreken nog over de ‘Koeiemarkt’. Vanaf de jaren ’60 onderging de wijk een gedaanteverwisseling. Enerzijds werd de spoorwegtalud, die de wijk doorklieft, aangelegd, en anderzijds werden in de jaren ’70 door grote verkeerstechnische ingrepen het historische karakter van de buurt tenietgedaan en verdween het specifieke karakter van de buurt. In de Pluimstraat waren vroeger heel wat handelszaken en cafés. De littekens aan de gevels getuigen van oude vitrines die, door gebrek aan kapitaal, slecht zijn aangepakt. In de Veemarktbuurt liggen ook enkele beluiken. Het grootste is het Sint Janshof, een cité met een 40-tal woningen. Wanneer men de bevolking van de buurt onder de loep neemt vallen bepaalde zaken onmiddellijk op. -
De buurt kent in verhouding met het Kortrijks gemiddelde een relatief hoog percentage migranten ( 12,61 % ) De kleine woningen (met lage huurprijs en comfort) en de kamerwoningen vormen een aantrekking voor alleenstaanden (met een vervangingsinkomen). De buurt kent een hoog aantal werklozen. De buurt kent een erg groot verloop. 16.24% van de woningen verandert van bewoner gedurende 1 jaar ( voor de stad is dit slecht 9.20 %) Slecht 30 % van de woningen in de buurt worden bewoond door de eigenaar. De overgrote meerderheid zijn dus huurwoningen. Pagina 2 van 5
In april 2009 startte het project bouwblokrenovatie. Bouwblokrenovatie heeft als doelstelling de basiskwaliteit van de woningen grondig te verbeteren zonder dat de huurprijzen daardoor stijgen waardoor de huidige bewoners zouden moeten verhuizen. Eigenaars konden beroep doen op een ervaren renovatiebegeleider en ze konden intekenen voor een extra renovatiepremie. Deze premie, de Nu-of-Nooit-premie, kunnen verhuurders enkel krijgen indien ze akkoord gaan met een maximum huurprijs voor een periode van 9 jaar. Het renovatieproject heeft een groot succes gekend. In meer dan 80 woningen werden verbeteringswerken uitgevoerd. Na een succesvol renovatieproject is de tijd nu rijp om samen met de eigenaars met Couleur Portal Bis van start te gaan. De stad doet daarnaast nog inspanningen om de leefbaarheid van de buurt grondig te verbeteren. Na inspraak van de bewoners werd de verkeerscirculatie aangepakt waardoor alle doorgaand verkeer nu gemeden wordt en de straten rustig en kindvriendelijk zijn geworden. De “kers op de taart” Al van bij de start van het renovatieproject groeide het idee om het renovatieproject af te ronden met een tweede Couleur Portal. Dit project, een initiatief van JCI Kortrijk zorgde er in 2004 voor dat alle gevels van de Slachthuisstraat in 1 maand tijd volledig werden geschilderd. Een project dat toen ( en nu nog steeds) zijn gelijke niet kende. Op algemeen verzoek van de bewoners heeft het succesvol partnerschap van Couleur Portal de koppen samen gestoken om een tweede gevelproject uit de grond te stampen. Dit schilderproject moet de buurt, die het niet langer verdient om stiefmoederlijk als achtergesteld en verloederd bestempeld te worden, een noodzakelijk facelift geven. Bij deze 2de editie van het gevelproject worden enkele bijkomende accenten gelegd - het schilderproject wordt uitgevoerd als sluitstuk van het renovatieproject. Eerst inzetten op de woningkwaliteit is inhoudelijk sterker - het uitvoeren van werk door de eigenaar/huurder zelf wordt gestimuleerd - de eigenaars betalen niet allen dezelfde instapprijs maar er wordt individueel offerte gemaakt op basis van de toestand van gevel, de financiële draagkracht van de eigenaar en de eigen werken door de eigenaars uitgevoerd. De doelstelling is om de aanblik van de buurt grondig te verbeteren door 60 woningen in het projectgebied aan te pakken. Door deze groepsaanpak, de sponsoring en de samenwerking met VDAB en OCMW wil men de kostprijs voor de eigenaars haalbaar houden. Aantal woningen Vandaag hebben de eigenaars van 60 woningen ingeschreven. Van iedere woning werd een technische fiche gemaakt met de uit te voeren werken en de kleurkeuze. - In de Pluimstraat schreven 35 woningen in waarvan er bij 18 de gevel geschilderd wordt. In 9 woningen gaat het om reinigen en herschilderen van schrijnwerk en bij 8 woningen moet er enkel gereinigd worden - In het Sint Janshof zijn er 25 woningen ingeschreven. Deze moeten bijna allen herschilderd worden (deze gevels zijn wel merkelijk kleiner). De leerwerkplaats van het OCMW wil de gevels in het Sint Janshof (grotendeels) voor haar rekening nemen.
Pagina 3 van 5
Aanpak • JCI Kortrijk (De Jonge Kamer) is opnieuw projectleider in samenwerking met • Groep Meuleman: coördinator van de uitvoering o inbreng alle noodzakelijk materiaal o 2 hoogtewerkers ( medewerking TVH ) • Boss-paints: verfsponsor • Stadsbestuur Kortrijk: o vergunningen o parkeerbeleid o communicatie o vrijwilligersvergoeding voor kleuradviseur en instructeur • OCMW Kortrijk: o contacten met de bewoners en eigenaars o inbreng van het renovatieteam en buurtwerk Veemarkt o Leerwerkplaats: inbreng van instructeur en 5 leerwerknemers + 2 vaste stellingen en 1 rolstelling Visualisatie Sint-Janshof
Voor
Na
Voor
Na
Pagina 4 van 5
Voor
Na
Contactgegevens Voor meer informatie kan je terecht bij Jan Gryspeerdt . Je vindt zijn contactgegevens hieronder. Jan Gryspeerdt Project Renovatiebegeleiding / www.inspirer.be OCMW Kortrijk Budastraat 27 | 8500 Kortrijk T 056 24 48 36 | GSM 0473 86 26 92
[email protected] | www.ocmwkortrijk.be
Pagina 5 van 5
