Stad met een hart
Nieuwsbrief Convenant Samen Duurzaam Woningcorporaties 2012-2016 Sociale Zekerheid december 2012 Inleiding
Juli 2008 ging het ‘Convenant Samen Duurzaam’ van start met afspraken tussen de gemeente Amersfoort en de corporaties de Alliantie Regiobedrijf Amersfoort en Portaal Eemland. Daarin maakten de 3 partijen afspraken voor een duurzaam Amersfoort. Praktisch1 werd dit vormgegeven met tien afspraken voor: bestaande bouw, nieuwbouw, duurzame energie, eigen bedrijfsvoering, gebiedsgerichte aanpak, gezamenlijke klantgerichte acties en optrekken in verbeterprojecten particulieren voorraad, tekenen FSC-convenant en deelname aan de projecten ‘Lumineus Amersfoort’ en ‘Naar een Duurzame Voorraad’. De afspraken hadden zowel een resultaat- als inspanningskarakter. De voortgang en nieuwe ontwikkelingen zijn in de achterliggende periode continu door de partijen besproken en vastgelegd tijdens de reguliere bijeenkomsten die 2 tot 3 maal per jaar plaatsvonden. Vanwege de nieuwe prestatieafspraken die gemaakt gaan worden en de positieve resultaten van de afgelopen 4 jaar is besloten om nieuwe convenantafspraken voor te bereiden met het doel die eind 2012 zijn beslag te laten krijgen, inclusief een korte terugblik op de vorige convenantperiode. Uitgangspunten voor de nieuwe versie: - Onderdelen eerder Convenant voortzetten, aanvulling/aanscherping met nieuwe inzichten - Periode: medio 2012-2016 (4 jaar) - Deels resultaat, deels inspanningsverplichting; bewaking en sturing onderweg - Eigen verantwoordelijkheid en invulling en versterking, wederkerigheid waar mogelijk - Actieve betrokkenheid bewoners- en milieuorganisaties - Verbreding duurzaamheidsthema’s, o.a. via GPR-ambities - Aanscherpen energetische ambities - Versterken lokale samenwerking - Landelijk, lokaal en organisatiebeleid met (prestatie)afspraken zijn afgestemd Daar waar het kan zijn de afspraken ‘hard’ omschreven. Een deel wordt met elkaar in de convenantperiode verder ingevuld om zo optimaal te anticiperen op voortschrijdend inzicht en nieuwe ontwikkelingen en kansen. De ontwikkeling naar een energieneutrale voorraad in 2030 is een belangrijk en gezamenlijk richtpunt. Thema’s die in dat kader uitgewerkt worden zijn ook het beheersen van de woonlasten (huur, energie en bijkomende kosten), nieuwe financieringsconstructies en gebiedsgerichte samenwerking. De afspraken zijn in een tabel samengevat en worden daarna toegelicht. Aanbeveling is, de afspraken uit voorliggend document te verwerken in de brede prestatieafspraken tussen de corporaties en gemeente. Convenant Samen Duurzaam, Portaal Eemland, de Alliantie Eemvallei, Gemeente Amersfoort, 2 juli 2008.
1
Stad met een hart
Nieuwsbrief Sociale Afspraken samengevat Zekerheid
december 2012
Thema
Wat
Wanneer
Bestaande bouw
minimaal 2,0% CO2 reductie per jaar voorraadniveau (continueren)
hele periode
Lokale afstemming met Nationaal Akkoord 2012
2013
Werksessies (verkoop, energieneutraliteit, woonlasten, strategie voorraad aanpak, e.a.)
2013
Tenminste 1 renovatieproject gerealiseerd energielabel A++ of Passiefhuisniveau
2014
Ervaring op doen GPR bestaande bouw
2013
Nieuwbouw
Minimale GPR-gebouw score 7,5 energie en 7,0 overige thema’s
hele periode
Minimaal 1 project gerealiseerd met EPC < 0,4
2014
Minimaal 1 pilot energieneutraal
2016
Duurzame energie
Onderzoek haalbaarheid duurzame warmtenetten in gemeente
2012
Onderzoek en vervolg zonnestroom Aedes, Do The Bright Thing
hele periode
Nieuwbouwwoningen voorbereiden op DE-toepassingen toekomst
hele periode
Eigen organisatie
Partijen brengen Duurzaam Inkopen beleid in beeld
hele periode
FSC
Deelname FSC-convenant
hele periode
Lumineus
Uitvoering energiebesparing verlichting (vervolg)
hele periode
Gebiedsgericht
Inzet stadsecoloog bij alle projecten
hele periode
Pilot GPR Stedenbouw
2013
Klantgericht
Betrekken belanghebbenden bij voortgang. Publieksrapportage jaarlijks.
hele periode
033 Energie
Gecoördineerde aanpak met o.m. Blok voor Blok (Binnen 3 jaar 2000 woningen
2012-2014
energiezuiniger), “Alle Lichten Op Groen” (20 woningen energieneutraal) en veel
samenwerkings- en publieksacties.
Voorgangsbewaking (overleg, bijstellen, rapportage)
hele periode
Stad met een hart
Nieuwsbrief Sociale Afspraken Zekerheid
december 2012 Bestaande Bouw In de bestaande bouw blijft in lijn met de afspraken uit het vorige convenant Samen Duurzaam bij aanvang van de periode de besparingsdoelstelling gehandhaafd op minimaal 2,0 % CO2-reductie per m2 gebruiksoppervlak (GBO) per jaar. Er geldt per corporatie: - Het percentage is gemiddeld over de 4 jaar, voor de bestaande, gehandhaafde voorraad. - Portefeuille-effecten (sloop, verkoop en nieuwbouw) wordt aanvullend in kaart gebracht - Rapportage gebeurt per jaar, via het rapportage format dat aansluit op Aedes’ SHAERE metho- de. Ook Omnia Wonen neemt deel aan deze monitoring. Op basis van deze gegevens wordt jaarlijks een publieksversie opgesteld. In het jaarverslag van de corporatie worden de vorderin gen gecommuniceerd. - Die rapportage wordt aangevuld met een overzicht van specifieke (aantal, aard) energie-maat- regelen in de gehandhaafde voorraad en voorzien van een conclusie. De in juni 2012 geactualiseerde landelijke afspraken uit het convenant ‘Energiebesparing Huursector’ worden door de corporaties op sectorniveau onderschreven. Portaal en de Alliantie brengen in 2013 in beeld of deze ook 1 op 1 binnen Amersfoort gerealiseerd kunnen worden en wat de consequenties voor de huurders en organisatie is. Afhankelijk van uitkomsten kan een nadere invulling van het convenant plaatsvinden, met een doorkijk na 2016. Bij de renovatieprojecten wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de mogelijkheid om de woningen in de toekomst verder te verbeteren naar energieneutraliteit. Voor verder beleid en programmering van acties in de bestaande bouw op weg naar energie-neutraliteit spelen een aantal thema’s, praktische belemmeringen (kennis, middelen) en fundamentele, overstijgende dossiers. De partijen zien dat deze onderwerpen cruciaal zijn voor toekomstige beheersing van de woonlasten en verduurzaming van de voorraad. Samen pakken zij de vraagstukken op. In 2013 worden vier thema’s elk in maximaal 1 dagdeel behandeld. Doel is informatie-uitwisseling, discussie en een afsluitend deel waarin afspraken worden vastgelegd. Elk van de partijen is verantwoordelijk voor een sessie. Suggestie voor programmering: - Verkoop en VvE-beleid (de Alliantie) - Energieneutraliteit (gemeente Amersfoort) - Van huur- naar woonlasten en mogelijkheden garanties (NMU, i.s.m. Woonbond) - Prioriteren en faseren aanpak bestaande voorraad (Portaal) Begin 2014 wordt deze werkwijze geëvalueerd en wordt besloten over het vervolg hiervan. Twee pilotprojecten met verdergaande energetische ambities (A++/Passiefhuisniveau) worden uiterlijk in 2014 opgeleverd in de bestaande bouw als opmaat naar brede opschaling na 2016. Ervaringen uit flankerende trajecten (vb. Portaal’s niaNesto met ‘energienotaloze’ nieuwbouw) worden hierin betrokken. Uiterlijk in 2013 wordt in twee projecten ervaring opgedaan met de inzet van het instrument GPRgebouw in de bestaande bouw; mogelijk zijn dit voornoemde energetische pilot projecten. Renovatieplannen worden door de Woonadviescommissie getoetst. Zie voor verdere plannen in bestaande bouw ook bijvoorbeeld 033 Energie hierna.
Stad met een hart
Nieuwsbrief Sociale Nieuwbouw Zekerheid
december 2012 Voor alle nieuwbouw projecten geldt per ingangsdatum van dit convenant een minimale GPR-score van 7,5 voor het thema Energie en minimaal 7,0 voor de andere 4 thema’s. De gemeente verzamelt en evalueert jaarlijks de ervaringen met de corporaties. De mogelijkheden worden verkend voor aanscherping van GPR-score voor Energie naar 8. De gemeente zet zich actief in om ook in de door andere partijen te realiseren nieuwbouw deze werkwijze te volgen. Gericht op het thema energie wordt door de corporaties uiterlijk 2014 minimaal 1 project opgeleverd met EPC<0,4 ter voorbereiding op de voorziene invoering in het Bouwbesluit in 2015. Opties voor energieneutraliteit worden daarbij in kaart gebracht. Uiterlijk in 2016 wordt een energieneutraal project in voorbereiding genomen. Totdat energieneutraal bouwen de nieuwe standaard is, zullen de nieuw te bouwen woningen zo veel mogelijk worden voorbereid om in de toekomst energieneutraliteit te bereiken. Nieuwbouwplannen worden door Woonadviescommissies getoetst. Duurzame Energie De inzet van duurzame energietechnieken als warmtepompen, zonneboilers, zonnestroom en biomassa is logisch onderdeel van de haalbaarheidsstudies naar ver(der) gaande energetische ambities in de bestaande en nieuwbouw. Concrete maatregelen worden gerapporteerd in overzichten via SHAERE en vanuit de GPR-en eventueel EPC-berekeningen. De door de gemeente verzorgde zonnescan (www. amersfoort.nl/zonnescan) is voor de inzet van zonne-energie een bruikbaar hulpmiddel. De gemeente laat in 2012 een onderzoek doen naar de haalbaarheid van (duurzame) warmtenetten voor de gebouwde omgeving en betrekt de corporaties hier bij. De Alliantie continueert haar betrokkenheid bij Do The Bright Thing (www.dothebrightthing.nl/) en neemt in 2012 deel aan het Aedes-onderzoek Zonnig Huren naar de structurele inzet van zonnestroom op het corporatiebezit. De uitkomsten worden in 2012 verwacht en gedeeld binnen Amersfoort. Vervolgacties voor beide corporaties worden onderdeel van het convenant. Corporaties brengen in 2013 in beeld wat zinvolle en haalbare voorbereidingen zijn voor DE-toepassingen in de toekomst (lage temperatuur-verwarming, doorvoeren PV e.d.).
Inkoop organisaties (w.o. FSC, verlichting) Gemeente en corporaties maken ieder voor zich al werk van duurzaam inkopen. In 2012 wordt de huidige praktijk en het beleid hiervoor in beeld gebracht per organisatie en gedeeld. Daarna worden vervolgafspraken gemaakt. De drie partijen blijven deelnemer aan het FSC-convenant. Zij nemen in hun jaarverslag op hoever zij zijn op het gebied van duurzaam inkopen. Partijen gebruiken de ervaringen uit het eerdere Lumineus Amersfoort in de eigen projecten bij de keuze van (openbare) verlichting.
Stad met een hart
Nieuwsbrief Sociale Duurzame gebiedsontwikkeling Zekerheid
december 2012 De convenantafspraken worden besproken met de programmamanager en projectleiders van Amersfoort Vernieuwt van de gemeente en de Alliantie. Bij gebiedsgerichte renovatie, nieuwbouw en herinrichting zullen in overleg met de stadsecoloog de mogelijkheden voor natuur bekeken worden. Richtlijn daarbij is de Checklist Natuurvriendelijke Maatregelen aan gebouwen van Vogelbescherming Nederland. Verder vindt overleg plaats op basis van voortgang van individuele AV-projecten. Voor een verkenning van de mogelijkheden voor een prestatiegerichte werkwijze bij duurzame stedenbouw wordt in minimaal 1 Amersfoort Vernieuwt project ervaring opgedaan met het instrument GPR Stedenbouw. 033 Energie De gemeente zet in op brede energiebesparing in de bestaande woningbouw. Zij doet dit vanuit het consortium 033 Energie. Dit consortium bestaat uit diverse partijen zoals bouwbedrijven, installatiebedrijven, kennisinstituten, bank, energiebedrijf, marketingbureau, adviesbureaus en gemeente. Het consortium haalde de Blok voor Blok tender van het ministerie van EL&I voor Amersfoort binnen. De komende 3 jaar worden in Amersfoort minimaal 2000 woningen energiezuiniger gemaakt. De woningcorporaties dragen ook bij aan dit programma. Hetzelfde consortium sleepte ook de tender voor ‘Alle lichten op Groen’ in de wacht, waarin 20 woningen energieneutraal gerenoveerd worden. In beide projecten wordt onderzocht en getest hoe bestaande belemmeringen zijn weg te nemen, door innovatieve producten te ontwikkelen en toe te passen. De gemeente richt zich hierbij specifiek op belemmeringen en kansen voor regelgeving en financiering. Daarnaast ondersteunt zij bewonersinitiatieven zoals de straatambassadeurs en groepen die gezamenlijk energie willen besparen en/of opwekken. Betrokkenheid Omnia Wonen, huurders en milieuorganisatie en proces Omnia Wonen, de drie huurdersverenigingen Hestia (Portaal), S.H.O.W. (Omnia Wonen) en VHB (de Alliantie) en de NMU steunen de hiervoor genoemde intenties en ambities en zijn bereid bij te dragen aan het realiseren hiervan2. Buiten de werkcontacten is er driemaal per jaar een overleg in het kader van de overeenkomst met een standaardagenda voor het bewaken van de voortgang en met bij voorkeur een inhoudelijk thema op de agenda. Partijen organiseren dit bij toerbeurt. Ook de NMU en Omnia Wonen worden voor deze vergaderingen uitgenodigd. Afspraken over de inbreng van andere belanghebbenden waar onder de bewonersverenigingen Hestia, S.H.O.W. en VHB zijn onderdeel van de standaardagenda. De drie corporaties zetten zich actief in om haar huurders-koepels te betrekken bij invulling van het convenant. Per jaar wordt een beknopte voortgangsrapportage opgesteld, die als basis dient voor bredere communicatie richting bijvoorbeeld huurders(organisaties) en raadsleden. Afspraken over de wijze van communiceren worden op de bijeenkomsten gemaakt. Omnia Wonen neemt ook deel aan de monitoring van de voortgang. Gezien de beperkte omvang van de onderhouds-, verbeterings- en nieuwbouwplannen in de periode 2012-2016 zijn de in dit convenant beschreven concrete doelstellingen voor Omnia Wonen waarschijnlijk niet haalbaar. 2
Stad met een hart
Nieuwsbrief Sociale Amersfoort, 17 december 2012 Zekerheid
december 2012
De Alliantie regio Amersfoort
Portaal Eemland
Koos Koolstra directeur
Vincent van Oordt directeur
Omnia Wonen
Gemeente Amersfoort
Gerard van de Ven directeur
Sebastiaan van ‘t Erve wethouder
