Convenant huisartsen en gemeente Den Haag Samenwerking tussen Haagse huisartsen, jeugdartsen, jeugdteams en sociale wijkzorgteams
Convenant huisartsen en Gemeente Den Haag Samenwerking tussen Haagse huisartsen, jeugdartsen, jeugdteams en sociale wijkzorgteams
Het lokale zorglandschap is sterk veranderd. Sinds een aantal jaar ligt voor zorg en welzijn de nadruk op ‘dichtbij de burger’. Steeds meer zorg wordt dichter in de buurt van burgers georganiseerd, met de huisarts als spil van de eerstelijnszorg. Met de komst van de Jeugdwet en de nieuwe WMO is de gemeente vanaf 2015 een grotere rol gaan spelen in lokale zorg en ondersteuning aan jeugdigen en volwassenen. Daarbij hebben zowel gemeente als huisartsen te maken met transformatiedoelen, bezuinigingen op zorg en de dubbele vergrijzing. Ontwikkelingen die gericht zijn op het benutten en versterken van eigen kracht van burgers en hun sociale netwerk; inzet van passende zorg , dichtbij huis; normaliseren, de-medicaliseren en het beroep op gespecialiseerde zorg verminderen en betere samenwerking rond jeugdigen en huishoudens. Kortom, we komen elkaar steeds vaker tegen in de wijk. Dit biedt goede kansen om elke kwetsbare burger de juiste zorg en ondersteuning op maat te bieden en samenhang te borgen. Samenwerking is nuttig en noodzakelijk maar niet vanzelfsprekend. Soms lijken we twee verschillende werelden die elkaar nog niet goed weten te vinden. Om de samenwerking in de wijk te ondersteunen en te bevorderen, sluiten we met elkaar dit convenant. We willen graag dat mensen met een vraag om zorg of ondersteuning, snel en goed geholpen worden door de juiste persoon. Dat is soms in het medische en soms in het gemeentelijke circuit of allebei tegelijkertijd. Daarom moeten we van elkaar weten wat we doen, wat we te bieden hebben, zodat we elkaar kunnen vinden voor overleg over individuele jeugdigen en volwassenen en dat onderling verwijzen en samenwerking soepel verloopt. Als ondertekenende partijen zijn we dan ook verheugd met de afspraken in dit convenant.
1
Convenant huisartsen en gemeente Den Haag Samenwerking tussen Haagse huisartsen, jeugdartsen, jeugdteams en sociale wijkzorgteams Een convenant tussen de Gemeente Den Haag en de Huisartsen (vertegenwoordigd door HKH, SHG, ELZHA en Arts en Zorg). De ondergetekenden: 1. Huisartsenkring Haaglanden, rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw H.M.M. Vos, voorzitter HKH en huisarts; 2. Stichting Haagse Gezondheidscentra, rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw J.E. van Popta-Kwant, directeur; 3. Health Angels B.V. handelend onder de naam Arts en zorg, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer A.W.P. van den Borg, algemeen directeur; 4. ELZHA Holding B.V., rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw L.C.A. van Son - van Reij, directeur; 5. Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs Cultuur en Welzijn en Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid, hierna te noemen de ‘Gemeente’, rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw I.K. van Engelshoven, wethouder Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs en de heer K. Klein, wethouder Stedelijke Economie, Zorg en Havens. Ondergetekenden 1 tot en met 5 tezamen te noemen: “Partijen”. in aanmerking nemende dat: de Jeugdwet de verantwoordelijkheid voor het organiseren van goede en toegankelijke Jeugdhulp bij de Gemeente heeft belegd, waarbij uitgangspunt is dat er integrale hulp aan gezinnen wordt gegeven: 1 gezin, 1 plan, 1 zorgcoördinator, dat de eigen kracht van jeugdigen en hun ouders wordt aangesproken en versterkt, dat er minder snel wordt gemedicaliseerd, dat er eerder de juiste hulp op maat wordt geboden, dat er doelmatige en adequate zorg in de nabijheid wordt gegeven en dat er meer ruimte wordt geboden voor de jeugdprofessionals; de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) de verantwoordelijkheid voor het organiseren van de maatschappelijke ondersteuning bij de Gemeente heeft belegd, waarbij uitgangspunt is dat mensen zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven en – met inachtneming van de mogelijkheden binnen hun eigen sociale netwerk – de benodigde ondersteuning ontvangen; Partijen de uitgangspunten uit de Jeugdwet en de Wmo onderschrijven; de coördinatie, toeleiding in het algemeen en het onderzoek en de beoordeling ten behoeve van de toekenning maatwerk voorziening ondersteuning in het bijzonder voor Patiënten met complexe en/of multi-problematiek de kerntaak is van de in Den Haag opererende Sociaal Wijkzorgteams (SWT); de Huisarts, de Jeugdarts krachtens de Jeugdwet een wettelijk verankerde, zelfstandige verwijsbevoegdheid hebben; Partijen als gezamenlijke doelen hebben om de hulp zo concreet, snel, goed en in de buurt van de Patiënt als mogelijk te laten plaatsvinden en om tot een transformatie in de Jeugdhulp en de Maatschappelijke ondersteuning te komen; Partijen wensen te voorzien in afspraken ten aanzien van de rechts- en privacybescherming van Patiënten conform het medisch beroepsgeheim (artikel 7:457 Burgerlijk Wetboek, artikel 88 van de WGBO) en de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp);
2
Partijen daarom een aantal bindende afspraken schriftelijk willen vastleggen over de onderlinge afstemming en samenwerking tussen Huisartsen, Jeugdartsen, Jeugdteams en SWT’s op het gebied van (jeugd)hulp en begeleiding onder de Wmo en Jeugdwet in Den Haag; Partijen daarnaast intenties gericht op de toekomst schriftelijk willen vastleggen die flexibel genoeg zijn om in te kunnen spelen op ontwikkelingen.
verklaren te zijn overeengekomen als volgt: Artikel 1. Definities De met hoofdletter aangegeven definities in dit convenant hebben, tenzij daarover andere schriftelijke afspraken zijn gemaakt, de volgende betekenis: CJG Centrum Jeugd en Gezin Den Haag (Jeugdteams en Jeugdgezondheidszorg); Casusregisseur Sociaal bewaker van de inhoudelijke voortgang van de afgesproken acties, Wijkzorgteam resultaten en doelstellingen voor die cliënten waarvoor zij in coördinerende zin verantwoordelijk zijn; Coördinator Sociaal verantwoordelijke voor de inzet en coördinatie van de kennis en Wijkzorgteam expertise van binnen de SWT ’s beschikbare professionals en tussen de SWT ’s onderling, op een zodanige wijze dat er een zo optimaal mogelijk op cliënten afgestemd plan van aanpak ontstaat. Toewijzing en aansturing van de diverse casus regisseurs en in bredere zin toezien op voortgang en resultaten binnen het SWT waarvoor hij/zij verantwoordelijk is; Derde ieder die niet als Jeugdige, Betrokkene, Partij, Jeugdteamlid betrokken is bij de Verwerking van Persoonsgegevens in verband met de jeugdhulpverlening; Gezinscoach een minimaal HBO geschoolde professional die vanuit het jeugdteam begeleiding of Jeugdhulp verleend; Huisarts arts die als Huisarts is ingeschreven in het BIG-register met minimaal één Patiënt woonachtig in Den Haag; Inkoopbureau de door Regio Haaglanden (samenwerkingsverband van 10 gemeenten in de regio Den Haag, waaronder de Gemeente) in het leven geroepen rechtspersoon, die de onder andere de inkoop van Jeugdhulp voorbereidt, organiseert en uitvoert in opdracht van de regio Haaglanden alsmede de afspraken van het convenant bewaakt, die gezamenlijk onder meer de regionale inkoop van Jeugdhulp doen; Jeugdarts arts die als Jeugdarts KNMG is ingeschreven in het BIG-register met minimaal één Patiënt woonachtig in Den Haag; Jeugdgezondheidszorg jeugdgezondheidszorg als bedoeld in artikel 1 van de Wet publieke Gezondheid; Jeugdhulp heeft de betekenis als opgenomen in de Jeugdwet. Kort gezegd omvat dit ondersteuning bij opvoed- en opgroeiproblemen, psychische hulp of behandeling, begeleiding of persoonlijke verzorging i.v.m. een somatische aandoening, een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking bij jeugdigen, die de leeftijd van achttien jaar nog niet hebben bereikt; Jeugdige heeft de betekenis als opgenomen in de Jeugdwet. Kort gezegd is dit, voor het ontvangen van jeugdhulp en jeugdbescherming, een persoon, die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt. Jeugdhulp kan doorlopen tot het 23ste levensjaar, indien de hulp niet onder een
3
ander wettelijk kader valt en mits het voldoet aan daarvoor geldende voorwaarden. De leeftijdsgrens van 18 jaar geldt niet voor jeugdhulp in het kader van jeugdstrafrecht; Jeugdteam multidisciplinair team dat de hulpvraag van Jeugdigen of hun Ouders afhandelt; Niet vrij toegankelijke zorg zorg waarvoor, op grond van een gemeentelijke verordening, een Verleningsbesluit noodzakelijk is voor de toegang tot deze zorg of waarvoor een verwijzing van de Huisarts, de Jeugdarts of de medisch specialist nodig is, dan wel een machtiging van de kinderrechter; Ouder ouder of wettelijke vertegenwoordiger(s) als bedoeld in art. 1.1 Jeugdwet; Patiënt de patiënt van de Huisarts, de cliënt van de Jeugdarts of het SWT, of het gezin dat bekend is bij het Jeugdteam, aan wie hulp en begeleiding wordt geboden of aan wie hulp en begeleiding zou moeten worden geboden; Plan het hulpverleningsplan als bedoeld in artikel 1.1 van de Jeugdwet (gezinsplan) of het integraal plan van aanpak ten behoeve van de maatschappelijke ondersteuning door het SWT; PGB persoonsgebonden budget; Rechtsgeldig verwijzer de daartoe door het college aangewezen medewerker van het Jeugdteam, de Huisarts, de Jeugdarts, de medisch specialist, een aangewezen medewerker van de gecertificeerde instelling voor jeugdbescherming of jeugdreclassering, de kinderrechter, het openbaar ministerie, de directeur of selectiesecretaris van de justitiële jeugdinrichting en het Veilig Thuis (AMHK); Sociaal Wijkzorgteam (SWT) samenwerkingsverband tussen welzijnsorganisaties, zorgorganisaties en de Gemeente ten behoeve van de coördinatie en toeleiding tot benodigde hulp/begeleiding in brede zin en het onderzoek en de beoordeling van aanvragen voor de maatwerk voorziening ondersteuning in engere zin voor kwetsbare burgers met complexe en/of multi-problematiek en onvoldoende oplossend vermogen om dit zelf of met het eigen netwerk op te lossen; Teammanager Jeugd de teammanager is de voorzitter van het Jeugdteam, tevens gemeentelijk manager bij de productgroep Gezinscoaching en Toeleiding van de Gemeente; Verleningsbesluit een Gezinsplan of een beschikking tot verstrekking van een individuele voorziening; Vrij toegankelijke zorg zorg die kosteloos is voor de Patiënt waarvoor geen Verleningsbesluit nodig is. Begrippen in enkelvoud omvatten eveneens het meervoud en omgekeerd voor zover de tekst dat vereist. Artikel 2. Doel van het convenant 1. Dit convenant heeft als doel om bij te dragen aan een transformatie in en verdere uitvoering van de Jeugdhulp en de maatschappelijke ondersteuning: vroegsignalering en meer nadruk op preventieve zorg, zodat zwaardere zorg kan worden voorkomen. Dit betekent dat er bij verwijzing ook oplossingen binnen het eigen netwerk van de Patiënt en sociaal maatschappelijke alternatieven betrokken worden. 2. Dit convenant heeft als doel de onderlinge afstemming en samenwerking tussen Partijen te regelen op het gebied van Jeugdhulp en Maatschappelijke ondersteuning, opdat er passende
4
begeleiding en zorgverlening van Patiënten kan plaatsvinden binnen het beschikbare financiële kader. Artikel 3. Kader en reikwijdte van het convenant Dit convenant heeft betrekking op de onderlinge afstemming en samenwerking tussen Partijen in het kader van de Jeugdwet en de Wmo 2015 die vallen onder de verantwoordelijkheid van de Gemeente. Verwijzingen van artsen die plaatsvinden in het kader van de Zorgverzekeringswet, vallen buiten dit convenant. Artikel 4. Duur van het convenant en toetreding 1. Dit convenant treedt in werking op 1 augustus 2015 en heeft een looptijd tot en met 31 december 2016. Vervolgens wordt het convenant telkens stilzwijgend verlengd voor de duur van 1 jaar. 2. Aanvullingen of wijzigingen in dit convenant zijn slechts geldig, indien en voor zover, deze schriftelijk tussen Partijen zijn overeengekomen. 3. Indien een niet deelnemende partij gedurende de looptijd van dit convenant als deelnemende partij wil toetreden is daartoe instemming van de Partijen bij dit convenant vereist. Partijen kunnen hun instemming alleen onthouden als zij aantoonbaar ernstig in hun belangen worden geschaad door toetreding. 4. Ieder der Partijen kan schriftelijk het convenant opzeggen met inachtneming van een opzegtermijn van 6 maanden. De overige Partijen treden vervolgens in overleg over de consequenties hiervan. Artikel 5. Vertaling naar de praktijk De Partijen zullen de in dit convenant gemaakte afspraken bekend maken en actief uitdragen richting hun leden en/of samenwerkingspartners. Artikel 6. Inzicht in gecontracteerde Jeugdhulp 1. Alle begeleiding via het Jeugdteam is Vrij toegankelijk zorg. 2. Voor alle andere Jeugdhulp die de Gemeente heeft ingekocht c.q. gecontracteerd, is een verwijzing nodig van een Rechtsgeldig verwijzer. 3. Via de website van het Inkoopbureau is het actuele overzicht van alle gecontracteerde jeugdhulpaanbieders te vinden. 4. Wanneer een Patiënt verwezen wordt of wil worden, naar niet-gecontracteerde hulp, kunnen daar financiële consequenties aan zitten. 5. De Gemeente heeft de intentie om afspraken met de ingekochte zorgaanbieders te maken over het inzichtelijk maken van de wachttijden. Artikel 7. Verwijzing naar Jeugdhulp (18-) 1. De verwijzing naar Niet vrij toegankelijke zorg door een Rechtsgeldig verwijzer, dient te geschieden via een verwijzing naar een van de productcategorieën die door het Inkoopbureau in samenwerking met de Gemeente zijn geformuleerd. 2. Alleen bij vermelding van één van deze productcategorieën, is de verwijzing voor de ontvangende aanbieder, en voor de facturatie bij het Inkoopbureau, rechtsgeldig. 3. De toeleiding door Huisartsen en Jeugdartsen naar Vrij toegankelijke zorg en Niet vrij toegankelijke zorg kan verlopen via de beslisboom die als bijlage bij dit convenant zal worden opgenomen. Artikel 8. Verwijzing naar Sociaal Wijkzorgteam (18+) 1. De Huisarts meldt de Patiënt via het gemeentelijke meldcode formulier bij het SWT aan voor zover naar inschatting van de Huisarts vanuit de Wmo aanvullende hulp/begeleiding nodig is. Om
5
dergelijke meldingen op te kunnen pakken worden op het betreffende meldcode formulier minimaal de volgende gegevens ingevuld: naam en adres Patiënt, reden melding, naam Huisarts. 2. De Huisarts bepaalt in samenspraak met betreffende SWT coördinator in hoeverre hij/zij een bijdrage levert aan het te maken Plan en/of hij/zij voor die specifieke Patiënt lid van het kernteam wordt. Artikel 9. Privacy bij uitwisseling van gegevens Het uitwisselen van gegevens geschiedt te allen tijde in overeenstemming met de op Partijen van toepassing zijnde privacywet- en regelgeving, waaronder, maar niet uitsluitend: a. de Wet bescherming persoonsgegevens; b. de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO); c. de KNMG-richtlijn (2010) inzake omgaan met medische gegevens; d. de Samenwerkingsovereenkomst Jeugd Den Haag en het Addendum Privacy; e. het convenant Sociale Wijkzorgteams Den Haag en het privacyreglement; f. De KNMG-meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Artikel 10. Terugkoppeling en communicatie 1. Het is voor Partijen van groot belang dat er goede afspraken zijn over terugkoppeling en communicatie over Patiënten zodat alle betrokken Partijen zicht houden op het traject en de beslissingen die door andere hulpverleners worden genomen. Het doel hiervan is het tot stand brengen van zorgcoördinatie, het voorkomen van dubbele zorg en het tot stand brengen van passende hulp op basis van de voor Partijen noodzakelijke informatie. 2. Rekening houdend met artikel 9 gelden hiertoe de volgende afspraken: a. de Huisartsen, de Jeugdartsen, de aangewezen Gezinscoaches van het Jeugdteam en de aangewezen Casus Regisseurs SWT wisselen directe telefoonnummers en e-mailadressen uit en houden deze gegevens up-to-date; b. Huisartsen krijgen inzicht welk jeugdgezondheidszorg team bij welke wijk en/of school hoort en hebben daar de contactgegevens van; c. de Gezinscoaches en de Casusregisseurs SWT melden bij de Huisarts, en in het geval van een jeugdige Patiënt de Jeugdarts, dat Patiënt bij het Jeugdteam dan wel het SWT in zorg is; d. de Gezinscoaches en de Casusregisseurs SWT vragen indien noodzakelijk aan de Huisarts en/of Jeugdarts informatie over eventuele medische beperkingen die van invloed kunnen zijn op de hulpverlening; e. de Gezinscoaches en de Casusregisseurs SWT en de Huisarts en/of Jeugdarts informeren elkaar bij zorgen over de ontwikkeling of veiligheid van een Patiënt; f. indien Patiëntgegevens per e-mail worden verstuurd, dient dit via beveiligde elektronische communicatie te gaan; g. indien er geen beveiligde elektronische communicatie mogelijk is, zal de informatie mondeling, per fax of per (aangetekende) post worden overgedragen in verband met de privacy. 3. Daarnaast gelden de volgende intenties: a. De Gemeente stimuleert de zorgaanbieder de Huisarts en Jeugdarts te informeren, in ieder geval zodra zij een Patiënt in behandeling nemen (bericht start behandeling), na plan, bij uitval en/of als zij een behandeling beëindigen (eindrapportage); b. Partijen stimuleren beveiligde elektronische communicatie met als doel te komen tot elektronische uitwisseling van berichten die kunnen worden geïntegreerd in het eigen informatiesysteem van Huisartsen, Jeugdartsen en de Gemeente. Artikel 11. Kwaliteitscyclus samenwerking: evaluatie en bijstelling 1. Minimaal één keer per jaar vindt er beleidsmatig overleg plaats tussen de Partijen over de resultaten van deze samenwerkingsovereenkomst.
6
2. Voor de continue kwaliteitsverbetering van de samenwerking tussen Partijen wordt jaarlijks een kwaliteitscyclus gevolgd. 3. Voor de start van de samenwerking worden gebiedsgerichte behoeften inventarisaties georganiseerd waarvoor alle Partijen worden uitgenodigd. De resultaten van deze inventarisaties worden vertaald in een plan van aanpak voor het betreffende gebied (PLAN). 4. De samenwerking tussen de Partijen en de te behalen doelen worden (periodiek) gemonitord en geëvalueerd (CHECK & PLAN). De Gemeente neemt hiertoe het initiatief. 5. Op basis van de evaluatie beoordelen de Partijen of aanpassing van hun werkwijze noodzakelijk is en/of daarvoor een aanpassing van dit convenant of van de bijlagen vereist is (ACT). Op een mogelijke wijziging van het convenant is artikel 4 lid 2 van toepassing. 6. Huisartsen en Jeugdartsen worden bij nieuwe contractrondes voor inkoop jeugdhulp door de Gemeente in de gelegenheid gesteld om inkoopadvies te geven. Dit advies wordt tijdig en voorafgaand aan de af te sluiten contracten met zorgaanbieders door de Gemeente gevraagd. Artikel 12. Aansprakelijkheid 1. Het convenant wijzigt de beroepsaansprakelijkheid en financiële aansprakelijkheid van ieder der Partijen niet. 2. Derden kunnen aan dit convenant geen rechten ontlenen. Aldus overeengekomen en in vijfvoud ondertekend op 9 juli 2015 te Den Haag, 1. Huisartsenkring Haaglanden ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw H.M.M. Vos, voorzitter HKH en huisarts 2. Stichting Haagse Gezondheidscentra ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw J.E. van Popta-Kwant, directeur 3. Health Angels B.V. ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer A.W.P. van den Borg, algemeen directeur 4. ELZHA Holding B.V. ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw L.C.A. van Son - van Reij, directeur 5. Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs Cultuur en Welzijn en Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door mevrouw I.K. van Engelshoven, wethouder Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs
en de heer K. Klein, wethouder Stedelijke Economie, Zorg en Havens
7
Toelichting op het convenant Jeugdhulp en Maatschappelijke ondersteuning 1. Inrichting van het convenant Het convenant geeft uitdrukking aan de samenwerking die betrokken partijen aangaan in het kader van de jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning. Elk van hen handelt daarbij vanuit eigen verantwoordelijkheid en taakopvatting. Het convenant brengt de afzonderlijke ambities van Partijen met eigen invalshoeken samen om ze te richten op de gezamenlijke doelstelling. De samenwerking en de doelstelling wordt geconcretiseerd door afspraken te maken over die gebieden waar de verschillende verantwoordelijkheden van de betrokken partijen elkaar raken. Deze zijn geformuleerd in de verschillende artikelen van het convenant. 2. Aard van het convenant In het convenant worden zowel bindende afspraken als intenties vastgelegd. partijen beschouwen de afspraken in het convenant van belang en willen zichzelf en elkaar verplichten het convenant na te leven. Daarbij realiseren partijen zich dat het niet gemakkelijk zal zijn altijd ‘iedereen aan boord te houden’ gezien het grote aantal betrokkenen. Bovendien zijn de individuele huisartsen geen directe partij bij het convenant. Huisartsen worden vertegenwoordigd door de HKH, SHG, Arts en Zorg en ELZHA. Alle partijen zullen zich inspannen om betrokken professionals aan te sporen zich aan de gemaakte afspraken van dit convenant te houden. 3. Belangen Partijen hebben het gezamenlijke belang om ervoor te zorgen dat de patiënt passende zorg ontvangt. Daarvoor dient de gemeente kwantitatief en kwalitatief goede zorg in te kopen. Daarnaast heeft de gemeente ook een financieel belang, namelijk de kosten binnen het daarvoor gestelde financiële kader te houden. Hoewel jeugd- en huisartsen hiermee rekening willen houden binnen hun professionele kader (verwijzen naar de meest lichte vorm van begeleiding/zorg die passend is voor de situatie), zullen zij toch altijd het medische belang van de patiënt bovengeschikt maken aan het financiële belang, conform hun professionele verantwoordelijkheid. Dit verschil in belangen zal ongetwijfeld soms conflicteren, waarbij het belangrijk is dat partijen dit benoemen en hierover met elkaar in gesprek kunnen treden. 4. Achtergrond Jeugdwet De Jeugdwet, die sinds 1 januari 2015 van kracht is, is in het leven geroepen om het jeugdstelsel te vereenvoudigen, efficiënter en effectiever te maken. Het uiteindelijke doel is ‘het versterken van de eigen kracht van de jongere en van het zorgend en probleemoplossend vermogen van het gezin en de sociale omgeving’. Door verschillende financieringsstromen samen te voegen en de toegang tot jeugdhulp anders vorm te geven, zijn gemeenten in staat maatwerk te leveren. In de Jeugdwet is de verantwoordelijkheid van gemeenten voor jeugdigen en gezinnen vormgegeven als ‘jeugdhulpplicht’. Dit betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van jeugdhulp door (gecertificeerde) instellingen. De gemeente zorgt dat ieder kind of gezin die een vorm van jeugdhulp nodig heeft, deze ook daadwerkelijk ontvangt. De Jeugdwet geeft gemeenten veel beleidsvrijheid: veel ruimte om lokaal te kiezen hoe zij hun taken vormgeven. Zo kunnen gemeenten het beste inspelen op de lokale hulpvraag. Het wettelijke recht op jeugdzorg en de individuele aanspraken op jeugdzorg, Jeugd GGZ en AWBZ-zorg, worden hiermee vervangen door een voorzieningenplicht, waarvan de aard en omvang in beginsel door de gemeente worden bepaald (maatwerk).
8
Preventie, ondersteuning en behandeling komen daarmee in één hand te liggen: die van de gemeente. De transitie van de jeugdhulp gaat gepaard met een transformatie. Tevens hebben gemeenten een bezuinigingstaakstelling gekregen die vanaf 2017 volledig gerealiseerd moet zijn. Dit vraagt een cultuurverandering en andere zienswijze van alle werkers in de jeugdhulp. Gemeente Den Haag kiest, in lijn met de uitgangspunten van de Jeugdwet voor: meer nadruk op preventie en vroegsignalering, verschuiving van duurdere naar goedkopere zorgvormen, een flexibel netwerk van zorgprofessionals passend bij de begeleidings-/zorgvraag en van aanbod- naar vraaggerichte begeleiding/zorg. De gemeente wil de begeleiding en zorg organiseren vanuit het idee: één gezin, één plan, één regisseur.
9
5. Achtergrond Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) Het algemene doel van de Wmo is dat burgers de regie behouden over hun eigen leven en zo lang mogelijk thuis blijven wonen, ook als er sprake is van een beperking. Wie ondersteuning en zorg nodig heeft, krijgt deze zoveel mogelijk dichtbij huis, in de eigen leefomgeving. De ondersteuning en zorg zijn gericht op zelfredzaamheid van mensen en het versterken van de zelfstandigheid. Mensen zoeken eerst zelf en met hun sociale omgeving naar een oplossing voor hun behoefte aan ondersteuning. Indien dit niet voldoende is kunnen zij een beroep doen op de gemeente en/of zorgverzekeraar. De Wmo kent twee soorten voorzieningen Algemene voorzieningen zijn toegankelijk voor iedere Hagenaar met een hulpvraag zoals de maaltijdservice, boodschappendienst, burenhulpcentrale, hulp bij het overzicht houden op de persoonlijke financiële administratie of een activiteit in het wijkcentrum. Daarnaast zijn er voorzieningen op maat afgestemd op de persoonlijke situatie. Voorbeelden zijn hulp bij het huishouden, een vaste dagbesteding buitenshuis, woningaanpassing of een rolstoel. Hiervoor moet een aanvraag worden ingediend. Digitaal ondersteuning vragen Wie een hulpvraag heeft, kan op www.denhaag.nl/servicepuntsociaal kiezen uit twee formulieren. Het formulier Wmo-aanvraag wordt gebruikt voor praktische voorzieningen, zoals hulp bij het huishouden, de aanvraag van een rolstoel of een aanpassing van een woning. Heeft de klant hulp nodig op verschillende gebieden of wil de klant eerst advies over de hulpvraag, dan kan het formulier Advies op Maat worden ingevuld. Ook een familielid of een hulpverlener kan het dit formulier invullen namens de klant. Na het invullen van het formulier Advies op Maat volgt meteen een advies op maat met suggesties om het probleem aan te pakken: Wat kan de klant zelf doen? Waar kan de klant terecht in de wijk? Voor welke voorzieningen op maat komt de klant mogelijk in aanmerking? In elke wijk zijn activiteiten om sociaal isolement te doorbreken en organisaties van vrijwilligers die hulp bieden bij kleine klussen in huis of het op orde brengen van de administratie. De gemeente kan ook adviseren om in gesprek te gaan over een voorziening op maat. Een medewerker van de gemeente zal, na toestemming van de klant, contact opnemen om een afspraak te maken voor een huisbezoek of om de klant uit te nodigen voor een gesprek. Als de klant toestemming geeft, worden de gegevens opgeslagen. Als het advies is om een eenvoudige voorziening aan te vragen, wordt de klant automatisch doorgeleid naar het betreffende formulier. Onderzoek Het beoordelingsteam van de gemeente gaat in gesprek met de klant. Dit team onderzoekt en beoordeelt of het noodzakelijk is om te komen tot een voorziening op maat en heeft hiervoor maximaal zes weken de tijd. Het beoordelingsteam gebruikt voor dit onderzoek onderzoeks- en beoordelingscriteria, en werkinstructies. De medewerker van het beoordelingsteam stelt vragen over onderwerpen als gezondheid, wonen, werk, opleiding en het sociale netwerk. Deze informatie is nodig om een passend antwoord te kunnen geven op de vraag naar ondersteuning. Het kan gaan om ondersteuning bij een lichamelijke beperking zoals slecht ter been zijn bijvoorbeeld door ouderdom, maar ook bij ondersteuning van sociale en psychische problemen zoals een verslaving.
10
De klant geeft openheid van zaken en inzicht in documenten die van belang zijn om de persoonlijke situatie te kunnen beoordelen. De gemeente vraagt niet naar medische dossiers en/of verklaringen. Door actief mee te denken, houdt de klant zelf de regie in handen. Gekeken wordt of er binnen het sociale netwerk mensen zijn die iets extra’s willen doen. Is er al een mantelzorger, dan wordt gevraagd of hij of zij behoefte heeft aan ondersteuning. Ook wordt met de klant besproken of hij de voorziening als zorg in natura (ZIN) of als persoonsgebonden budget (PGB) wil ontvangen. In het geval van een PGB vindt extra onderzoek plaats om te kijken of hij een budget kan opstellen en kan beheren. Of, als de klant een budgetbeheerder wil aanstellen, de voorgestelde budgethouder dit kan. Binnen maximaal zes weken na het gesprek volgt een advies over hoe de ondersteuning wordt ingericht. Dit advies wordt per (aangetekende) post toegestuurd, inclusief een aanvraagformulier en de keuzemogelijkheid voor aanbieder. Inschakelen Sociaal Wijkzorgteam De gemeente organiseert de ondersteuning aan kwetsbare Hagenaars met complexe en meervoudige problemen op wijkniveau. Dichtbij de inwoners en gericht op een samenhangend en goed georganiseerd hulp- en/of begeleidingsaanbod volgens het principe 1 plan – 1 huishouden – 1 regisseur. Met deze samenwerkingsafspraken onderschrijven partijen het belang van een wijkaanpak. In de toeleiding tot voorzieningen en de coördinatie van de met patiënten afgesproken hulp en/of begeleiding Wmo speelt het sociaal wijkzorgteam (SWT) een cruciale rol. In een SWT werken professionals van welzijns- en zorginstellingen onder regievoering van de Gemeente aan een integraal dienstverleningsmodel voor burgers met complexe en/of multiproblematiek. Nadruk ligt op het maken en afstemmen van een plan van aanpak en van daaruit toeleiden naar de benodigde hulp en ondersteuning. De gemeente heeft SWT coördinatoren aangesteld. Zij zijn vanuit gemeente, zorg- en/of welzijnsinstanties gedetacheerd en hebben een verbindende rol tussen de partijen die zitting hebben in het SWT. Ook zoeken zij de verbinding met andere professionals in de wijk, waaronder de huisartsen en monitoren zij de met patiënten afgesproken resultaten en doelstellingen.
11
12
Samenwerking SWT’s en Jeugdteams Beide teams werken volgens het principe “1 plan – 1 huishouden, 1 regisseur”. Dit betekent dat er intensieve samenwerking plaatsvindt tussen de SWT’s en de jeugdteams. In onderling overleg wordt vastgesteld welk team de regie neemt op casusniveau. Voorafgaand aan eventuele overdracht van informatie c.q. de casusregie vanuit het jeugdteam naar het SWT of vice versa wordt toestemming aan betreffende cliënt gevraagd. Voor zover cliënt geen toestemming verleent kan informatie alleen dan worden overgedragen als naar mening van betreffende professional(s) sprake is van gevaar voor de gezondheid, het welzijn of veiligheid van cliënt en/of diens kind(eren). In geen geval worden bij overdracht medische gegevens gedeeld en/of vastgelegd. De medische geheimhouding is dan ook niet in het geding. Voor zover de medische conditie van cliënt beperkende uitwerking heeft op het dagelijks functioneren en daarmee van invloed is op eventuele verdere hulp/begeleiding in het kader van de Wmo wordt hiervan melding gemaakt in het geval de gezinscoach of casusregisseurs SWT dit opvragen (art. 10.2 d). Inzicht in gecontracteerde jeugdhulp (artikel 6) Alle begeleiding via de lokale jeugdteams is vrij toegankelijk (kosteloos voor cliënten). Voor alle andere jeugdhulp die de gemeente Den Haag heeft ingekocht cq gecontracteerd, is in principe een verwijzing nodig van een rechtsgeldig verwijzer. De insteek bij het verwijzen naar jeugdhulp is, waar mogelijk, gebruik te maken van de expertise en voorzieningen die beschikbaar zijn via het lokale jeugdteam. Voor de huisarts zijn hiervoor de CJGjeugdarts en het jeugdteamlid met Jeugd GGZ-achtergrond het eerste directe aanspreekpunt voor collegiaal overleg. Via de website van het Regionaal Inkoopbureau (www.H10inkoop.nl) is het actuele overzicht van alle gecontracteerde jeugdhulpaanbieders te vinden. Wanneer een patiënt verwezen wordt of wil worden, naar niet-gecontracteerde hulp, zal de patiënt hiervoor: a. zelf de kosten dragen of, b. dit specifieke aanbod via zijn of haar zorgverzekeraar moeten claimen, dan wel c. via de geldende voorwaarden een persoonsgebonden budget (PGB) aanvragen bij het CJG (via het PGB-team van het CJG, bereikbaar via de CJG Servicelijn). De gemeente zal onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om ook wachttijden transparant te maken voor de rechtsgeldig verwijzer. De internetapplicatie Zorgdomein lijkt hiervoor een mooi systeem. Indien met een dergelijk systeem de actuele wachttijden inzichtelijk kunnen worden gemaakt kunnen de Rechtsgeldig verwijzer, waaronder de huisarts en de jeugdarts, de patiënt beter informeren. Inzicht in gecontracteerde jeugdhulp (artikel 6) De inkoopcontracten bevatten omzet- en budgetplafonds. Het kan dus voorkomen dat de aanbieder van de eerste voorkeur hierdoor niet beschikbaar is. Bij verwijzing attenderen de huisarts en de jeugdarts de cliënt indien mogelijk op het bestaan van deze omzet- en budgetplafonds bij zorgaanbieders en de mogelijkheid van verminderde beschikbaarheid van de aanbieder van eerste voorkeur. Verwijzing naar jeugdhulp (artikel 7) De verwijzing naar jeugdhulp, niet zijnde de vrij toegankelijke jeugdhulp door een jeugdteamlid van een jeugdteam, dient te geschieden via een verwijzing naar een productcategorie. De
13
productcategorieën zullen eenvoudig te vinden zijn via de website van het Regionaal Inkoopbureau (www.H10inkoop.nl), via de ‘digitale productencatalogus', bij de ‘productenlijst voor huisartsen’. Privacy bij uitwisseling van gegevens (artikel 9) Om alle partijen duidelijk te maken wat de consequenties van het beroepsgeheim zijn voor het verstrekken van informatie door de jeugd- en huisarts is hieronder kort het advies vanuit de KNMGrichtlijn m.b.t. het verstrekken van informatie weergegeven: 1. Verifieer of uw patiënt toestemming heeft verleend. 2. Het is raadzaam om de toestemming in het dossier aan te tekenen of de schriftelijke toestemming aan het dossier toe te voegen. De toestemming van de patiënt verplicht u overigens niet de gevraagde informatie ook te verstrekken. 3. Beperk u tot het beantwoorden van gerichte vragen waarbij u slechts relevante medische informatie van feitelijke aard verstrekt. Op vragen van oordelende aard geeft u geen antwoord, op te algemene of brede vragen evenmin. 4. Ook persoonsgegevens vallen onder het beroepsgeheim. De huisarts mag dus niet met het jeugdteam en wijkteam delen wie er in de praktijk staat ingeschreven. Uitzonderingen zijn die gevallen waarin het belang het delen van gegevens noodzakelijk maakt, bijvoorbeeld bij ernstig gevaar. Toestemming dient gericht te worden gevraagd. Er dient ten alle tijden te worden uitgelegd waarom er informatie wordt verstrekt, om welke gegevens het gaat en aan wie de informatie wordt verstrekt. Alle professionals die binnen een jeugdteam of SWT actief zijn hebben een geheimhoudingsverklaring getekend . Deze en andere afspraken ten aanzien van bescherming van de persoonlijke levenssfeer van patiënten in het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) zijn voor wat betreft het SWT vastgelegd in het convenant Sociale Wijkzorgteams Den Haag. Alle bij het SWT aangesloten partijen hebben zich hiermee ook geconformeerd aan het privacyreglement dat onlosmakelijk onderdeel is van genoemd convenant. Voor het jeugdteam is een Addendum Privacy met daarin een privacyreglement vastgesteld. Dit addendum is te raadplegen via: http://www.cjgdenhaag.nl/jeugdhulp/Paginas/Privacy.aspx. Terugkoppeling en communicatie (artikel 10) Aangezien de huisarts patiënten op naam inschrijft, dossierhouder is van hun medische gegevens en poortwachter is van de Nederlandse gezondheidszorg, is het van belang dat de huisarts voldoende, adequaat en tijdig wordt geïnformeerd over behandeltrajecten van patiënten in de jeugdteams, SWT’s en niet vrij toegankelijke zorg. Aangezien de jeugdarts (bijna) alle kinderen periodiek ziet en preventieve taken heeft, gericht op het bevorderen van de gezondheid en het voorkomen en signaleren van lichamelijke, psychische en sociale problemen, is het van belang dat de Jeugdarts terugkoppeling ontvangt, m.b.t. begeleiding in de jeugdteams en de niet vrij toegankelijke zorg, van de ketenpartners wanneer gezinnen met kinderen betrokken zijn bij de zorg, voor zover het informatie betreft die voor het longitudinaal volgen van de gezondheid en ontwikkeling van het kind van belang is. Kwaliteitscyclus samenwerking: evaluatie en bijstelling (artikel 11) De Kwaliteits (of PDCA-)cyclus kent vier activiteiten:
14
PLAN: ontwerp van een plan voor de verbetering van de werkzaamheden aan de hand van SMART1 doelstellingen. Voor de meting van de doelstelling worden indicatoren opgesteld en de wijze van meten. DO: uitvoering van de geplande verbetering in een gecontroleerde omgeving/werksituatie. CHECK: Meting van het resultaat van de verbetering, en vergelijking ervan met de oorspronkelijke situatie en toets deze aan de vastgestelde doelstellingen. ACT: Adviezen voor bijstelling van het plan aan de hand van de gevonden resultaten bij CHECK. De Academische Werkplaats Jeugd (hierna: AWJ) ondersteunt de inrichting van de kwaliteitscyclus. Hiertoe: zal een onderzoeker van de AWJ deelnemen aan de bijeenkomsten van de behoefteinventarisaties (PLAN); zal minimaal 1 keer per jaar een aantal betrokkenen Partijen ondervraagd worden over de samenwerking (PLAN & CHECK); zal een onderzoeker aanwezig zijn tijdens vergaderingen over de samenwerking of ontvangen de onderzoekers de notulen van de vergadering (CHECK). Aansprakelijkheid (artikel 12) De gemeente Den Haag is bestuurlijk en financieel verantwoordelijk voor de jeugdhulp en de WMO voorzieningen. Dit convenant wijzigt deze aansprakelijkheid niet.
1
SMART staat voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden. Een SMART doel geeft aan wat je, wanneer wilt bereiken.
15
Bijlage 1
Beslisboom verwijzingen jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning Voor huisartsen en jeugdartsen gemeente Den Haag Nadere invulling volgt.
16
