Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
Opbouw Keuzehulp in de praktijk
• Ontwikkeling van keuzehulp Julia van Tol, onderzoeker Radboud UMC, Nijmegen
• Gebruik van keuzehulp Astrid Albers, oncologieverpleegkundige, Rijnstate zkh. Arnhem Samen kiezen: beslist! 2013
• Discussie
Achtergrond Ontwikkeling van keuzehulp voor mannen met prostaatkanker
• Verschillende behandelingen voor prostaatkanker - Rad. Prostatectomie (operatie) - Brachytherapie (inw. bestraling) - Ext. Beam Radiotherapie (uitw. bestraling)
JJ van Tol-Geerdink 2013
Achtergrond
Achtergrond
• Vergelijkbare kans op genezing
• Richtlijnen geven geen “beste” behandeling aan.
• Verschillen in type ingreep
• Ruimte voor persoonlijke afweging door de patiënt in de keuze te betrekken
en in bijwerkingen Erectiestoornissen
• Voorkeur verschilt
Plasklachten Darmproblemen
1
Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
Achtergrond • Informatie nodig • Idealiter m.b.v. keuzehulp
Fase 1: Inhoud keuzehulp •
Proces info (wat houdt operatie/bestraling in)
•
Uitkomst info (kans op genezing/bijwerkingen)
Uitkomsten
Kan allebei voorkeur bepalen
Fase 2: Effect meting Gerandomiseerde trial (RCT) Usual care groep: besprak keuze met arts Keuzehulp groep: kreeg, daarnaast, de keuzehulp
Effect o o o o o
Keuze van behandeling Kennis Evaluatie van besluitvorming Participatie in besluitvorming Angst en spijt
2
Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
Minder patiënten bleven onbeslist
Effect op behandelkeuze RP %
BT %
EBRT %
No pref. p %
RP %
BT %
EBRT %
No pref. p %
Behandel voorkeur
Usual care Keuzehulp
73 65
8 20
12 13
8 2
0.03
Behandel voorkeur
Usual care Keuzehulp
73 65
8 20
12 13
8 2
0.03
Behandeling ontvangen
Usual care Keuzehulp
78 68
4 15
18 17
-
0.04
Behandeling ontvangen
Usual care Keuzehulp
78 68
4 15
18 17
-
0.04
van Tol-Geerdink et al BJU Int 2013
Meer voorkeur voor brachytherapie
van Tol-Geerdink et al BJU Int 2013
Prostatectomie behoudt meeste voorkeur
RP %
BT %
EBRT %
No pref. p %
RP %
BT %
EBRT %
No pref. p %
Behandel voorkeur
Usual care Keuzehulp
73 65
8 20
12 13
8 2
0.03
Behandel voorkeur
Usual care Keuzehulp
73 65
8 20
12 13
8 2
0.03
Behandeling ontvangen
Usual care Keuzehulp
78 68
4 15
18 17
-
0.04
Behandeling ontvangen
Usual care Keuzehulp
78 68
4 15
18 17
-
0.04
van Tol-Geerdink et al BJU Int 2013
van Tol-Geerdink et al BJU Int 2013
Grotere toename in self-reported kennis
Grotere toename in self-reported kennis
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
P
Kennis toename (pre-post) Kennis over behandelingen
1.5 (1.9)
2.2 (1.7)
.006
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
P
Kennis toename (pre-post) Kennis over behandelingen
1.5 (1.9)
2.2 (1.7)
.006
3
Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
Positieve evaluatie van besluitvorming Usual Care %
Keuzehulp %
Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel
84 13 3
91 9 0
De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste van Uitw. bestraling
85 11 0 5
96 3 1 0
P
.063
.003
Positieve evaluatie van besluitvorming besluitvormingmaking Usual Care Keuzehulp %
%
Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel
84 13 3
91 9 0
De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste van Uitw. bestraling
85 11 0 5
96 3 1 0
Positieve evaluatie van besluitvorming besluitvormingmaking Usual Care Keuzehulp %
%
Voelde u zich onder druk gezet? helemaal niet een beetje veel
84 13 3
91 9 0
De presentatie van de informatie was: gebalanceerd ten gunste van Operatie ten gunste van Brachytherapie ten gunste van Uitw. bestraling
85 11 0 5
96 3 1 0
Usual Care %
Keuzehulp %
17 83
5 95
P
.063
.003
Meer patiënt participatie P
P
.063 Wie besliste over de keuze? (vooral of alleen) de arts samen of (vooral of alleen) ik
.002
.003
Maar niet meer angst
Meer patiënt participatie Usual Care %
Keuzehulp %
17 83
5 95
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
P
Week na keuze
4.8 (3.9)
4.8 (4.4)
.48
12 mnd. na behandeling
2.8 (3.5)
2.6 (3.4)
.88
P
Anxiety (HADS) Wie besliste over de keuze? (vooral of alleen) de arts samen of (vooral of alleen) ik
.002
4
Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
En ook niet meer spijt (op 12 mnd)
Decisional regret (0-100)
Zelfs trend minder spijt bij bijwerkingen
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
P
19.4 (16.6)
16.1 (19.4)
.19
Decisional regret
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
P
Pat. zonder bijwerkingen(N=61)
12.8 (11.0)
11.4 (17.8)
.76
Pat. met bijwerkingen(N=121)
23.9 (18.9)
17.8 (14.7)
.06
Bijv. “ik heb spijt van de keuze” “als ik opnieuw moest kiezen, zou ik weer hetzelfde kiezen”
Zelfs trend minder spijt bij bijwerkingen Decisional regret
Usual Care Mean (sd)
Keuzehulp Mean (sd)
Keuze behandeling prostaatkanker P
Keuzehulp lijkt patiënten voor te bereiden en te beschermen Pat. zonder bijwerkingen(N=61)
12.8 (11.0)
11.4 (17.8)
.76
Pat. met bijwerkingen(N=121)
23.9 (18.9)
17.8 (14.7)
.06
Fase 3: Implementatie
tegen negatieve gevolgen van behandeling
Alle uitkomsten ondersteunen het gebruik van keuzehulp
Keuzehulp boekje • voor gebruik door artsen en patiënten in het consult • Input van urologen, radiotherapeuten • Input van patiëntenvereniging
5
Congres Samen Kiezen: beslist!
Implementatie onderzoek JIPPA studie Radboud Universiteit Tilburg University Vrije Universiteit Amsterdam
30 januari 2014
Implementatie onderzoek Weijerman
Vergunst
van Oort van Boven
Bleumer Kortleve Raaijmakers Geboers
Implementatie onderzoek Feedback van gebruikers • Inhoud en vorm • Wijze van aanbieden: Opnemen in zorgpad Wie (arts/verpleegkundige) Wanneer (direct bij diagnose of later)
Ervaringen uit de praktijk…
• Bevorderende en belemmerende factoren om keuzehulp al dan niet te gebruiken
Astrid Albers Oncologie verpleegkundige poli urologie Ziekenhuis Rijnstate Arnhem
• Hoe verloopt een gesprek met inzet van de keuzehulp
6
Congres Samen Kiezen: beslist!
30 januari 2014
Stelling: • Het is de taak van de arts om de patiënt advies te geven over zijn behandeling
Modellen van Arts – Patiënt relatie • Emanuel / Emanuel 1992
Paternalistisch model • Arts weet wat het beste is voor de patiënt. • Arts geeft advies, patiënt volgt advies op.
Interpretatieve model • Arts geeft ondersteuning bij het maken van de juiste keuze
Informatieve model • Arts geeft alle informatie en patiënt maakt keuze voor behandeling
Deliberatieve model • Overleg tussen arts en patiënt • Arts geeft niet alleen aan wat de patiënt kan doen maar zet uiteen wat de patiënt zou moeten doen.
7
Congres Samen Kiezen: beslist!
Discussiepunten • Wat kiezen patiënten? • Wat bepaalt de voorkeur?
30 januari 2014
Discussiepunten • Op welk moment bied je de keuzehulp aan?
Discussiepunten Voorlopige data JIPPA studie • Wie geeft de keuzehulp, een arts of een verpleegkundige?
Discussiepunten • Kost de keuzehulp (te) veel tijd?
Discussiepunten • Wanneer gebruik je de keuzehulp niet?
8
