ADM Blue paper: Confrontatie tussen theorie en realiteit
RFID
Klaar voor de grote doorbraak?
n
1
INHOUD Is RFID klaar voor de grote doorbraak? _________________ 3 RFID in de praktijk: geen realiteit zonder hype ___________ 6 n
Don't believe the hype
n
RFID voor elke sector
n
De toeleveringsketen: de bestelling is al klaar
n
De autosector: alle onderdelen altijd op de juiste plaats
n
Dienstensector: herstellingen op vraag van de klant
n
De bibliotheek : automatisch ontlenen en terugbrengen
n
Het ziekenhuis: op zoek naar lakens, rolstoelen en patië nten
n
De haven: onderhoud zonder zorgen
n
Het voetbalstadion: nooit meer de weg kwijt
n
De gevangenis: minder amok, meer eten
n
Het winkelcentrum: oppassen voor de echte hypes
De technologie: meer dan een chip ___________________15 n
Waaruit bestaat een RFID-tag?
n
Welke soorten RFID-tags bestaan er?
n
Hoe kan een RFID-tag eruit zien?
n
Hoeveel informatie raak je kwijt o p een RFID-tag?
n
Welke informatie zetten we op de tags?
n
Hoeveel kost zo'n tag?
n
Hoe lees je zo'n tag uit?
n
In welke frequentiebanden werkt RFID?
n
Wanneer voor welke frequentie kiezen?
n
Kunnen er zich problemen bij het uitlezen voordoen?
n
Kunnen we vandaag spreke n van RFID-standaarden?
n
Maar waarom niet gewoon met barcodes blijven werken?
Echte waarde door ICT-integratie _____________________22 n
Waarom zijn ICT-integratie en AutoID-software belangrijk?
n
Welke taken neemt Auto-ID software voor zijn rekening?
n
Hoe past Auto-ID in een totale integratie -infrastructuur?
n
Wat is het belang van standaarden bij de ICT-integratie?
n
Wat is de rol van het netwerk in het integratieve rhaal?
RFID en privacy: een moeilijk huwelijk? ________________29 n
RFID-gebruik, hoe ver kan je gaan?
n
Wat zijn de persoonlijke risico's bij RFID-gebruik?
n
Bestaat er reglementering voor het gebruik van RFID?
n
Volstaat de bestaande wetgeving rond RFID?
Starten met een nuchtere kijk ________________________33
n
2
INLEIDING Is RFID klaar voor de grote doorbraak? RFID-technologie (Radio Frequency Identification) ka n je bezwaarlijk nieuw noemen. Ze werd al in de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld toen de geallieerden in de slag om Engeland van op de grond een onderscheid wilden maken tussen hun eigen vliegtuigen en die van de vijand. Sindsdien is de technologie geëvolueerd en heeft men de voordelen van RFID voor het bedrijfsleven ontdekt. Het groot aantal publicaties en het groeiend aantal leveranciers op de markt, laat voelen dat er een echte hype aan de gang is. Dat de technologie nu opgang maakt , is niet zo toevallig. Eerst en vooral is de prijs van de RFID-labels het laatste jaar aanzienlijk gedaald. Het wordt stilaan betaalbaar om op elk apart product een label te voorzien. In tegenstelling tot enkele jaren terug bestaan er vandaag ook breed aanvaarde standaarden, die de structuur van de RFID-code definiëren. De EPC-standaard bijvoorbeeld maakt de uitwisseling van gelabelde objecten tussen verschillende bedrijven praktisch mogelijk. En belangrijk: de bedrijfswereld gelooft erin! Een aantal dominante retailbedrijven, het Amerikaanse en het Britse Ministerie van Defensie verplichten hun leveranciers voortaan hun producten met RFID te labelen. Als sinds begin dit jaar zijn er daarom wereldwijd honderden producenten en leveranciers die 'gelabelde' producten leveren. Het lijkt dus een goed moment voor ADM om een stand van zaken van de RFID- markt op te maken. Een realistische aanpak De werkgroep RFID van ADM heeft vastgesteld dat het bedrijfsleven zich alvast niet zomaar laat meeslepen in de hele RFID-hype. Pas als er een duidelijke business case is, volgen er projecten. Is die business case er niet, dan laat men zich duidelijk niet meeslepen in het enthousiasme van sommige leveranciers. Het is de laatste twintig jaar nooit anders geweest. Uiteraard zijn de meeste ou-
RFID is geen nieuwe technologie
dere projecten, door het gebrek aan globale standaarden, meestal beperkt gebleven binnen de muren van één bedrijf of in een groep met enkele bedrijven. Door de hoge prijs van de tags werden enkel objecten met een hoge waarde voorzien van een tag. Vaak werden die tags ook hergebruikt en gerecupereerd in het productieproces. Neem bijvoorbeeld de actieve labels die in een autofabriek tijdelijk aan de binnenspiegel van een auto werden gehangen, zodat het voertuig dankzij triangulatie makkelijk teruggevonden werd op de parking. Ook het aanbrengen van recupereerbare RFID-tags aan dure merkkledij om winkeldiefstal te vermijden, is al vele jaren ingeburgerd. Vandaag starten heel wat bedrijven met de eerste concepten en pilootprojecten rond RFID. Zij zien de verplichtingen die grote ben
3
drijven stilaan invoeren en willen hierop anticiperen. Toch valt de business case niet altijd positief uit. Een tag kost toch nog altijd ongeveer 10 cent, een getal dat moet dalen onder de 5 cent wil men echt rendabel werken. Een beperkt aantal labels wordt daarom voorlopig op een verpakte pallet aangebracht en niet op het product zelf. Tal van andere toepassingen hebben hun rendabiliteit vandaag wel al bewezen. U leest ze in hoofdstuk 1. Toch nog technische beperkingen Ondanks de mooie toepassingen die er vandaag al bestaan, heeft de RFID-technologie toch nog enkele technologische beperkingen. Hoe gedetailleerder objecten worden gelabeld, hoe moeilijker het wordt om die objecten uit lezen. Het spreekt voor zich dat het een stuk makkelijker is een pallet met één label uit te lezen, dan diezelfde pallet met een label op elke aparte productverpakking. Tes-
Ondanks mooie toepassingen kent RFID nog technische beperkingen
ten hebben uitgewezen dat zelfs bij het automatisch scannen van dozen op een pallet, meer dan 5% niet uitgelezen wordt. Het uitlezen wordt nog een stuk moeilijker wanneer men te maken heeft met vloeistoffen of in metaal verpakte goederen. En dan hebben we het nog niet over elektromagnetische interferentie of fysieke obstakels. Wanneer men aan de slag gaat met een proefproject, is het daarom absoluut nodig de technologie uitvoerig te testen. Ondersteuning van gespecialiseerde partners is daarbij geen overbodige luxe. De uiteindelijk doordachte keuze van technologieën leidt in de meeste gevallen tot zeer werkbare resultaten. De verscheidenheid aan frequenties en technieken zullen dus zeker niet verdwijnen ten voordele van één benadering die door iedereen kan worden gebruikt. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op de verschillende RFID-technologieën. Koppelen met het bedrijfssysteem RFID geeft in de meeste gevallen pas echt toegevoegde waarde wanneer men de identificatie van de objecten kan koppelen met de informatie die erover beschikbaar is in de bedrijfssystemen. De goederenstroom kan op deze manier gesynchroniseerd worden met de informatiestroom die bij de verhandeling van de goederen hoort. Hiertoe moet men natuurlijk verschillende ICT-systemen integreren. Deze integratieprojecten zijn vaak erg duur en daarom volgen veel bedrijven een stapsgewijze aanpak. Eerst gaat men lokaal de goederenbehandeling verbeteren, om er dan in latere stappen de bedrijfsinformatie aan toe te voegen. Leveranciers van bedrijfsautomatiseringssoftware, magazijnbeheersystemen en zelfs netwerktechnologie breiden hun producten uit om de integratie mogelijk te maken. Men beperkt zich niet tot RFID-herkenning, maar ondersteunt meerdere technologieën die de verbinding maken met de werkvloer. Naast RFID gaat het over barcodes, produc-
n
4
Er bestaat een stevige wetgeving over RFID
tieautomatisering, mobiele terminals… Meer over integratie is te lezen in hoofdstuk 3. Kijkt Big Brother mee? Mag men RFID zomaar gebruiken? In hoofdstuk 4 gaan we dieper in op de legale aspecten van RFID en meer bepaald de bescherming van de privacy. Ondanks de vele Big Brother verhalen bestaat er ondertussen een stevige basiswetgeving over het gebruik van elektronische systemen en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Voor de meeste RFID-toepassingen kan deze wetgeving worden toegepast. Maar zoals bij elke toepassing zijn er grenzen. Wat bijvoorbeeld te denken van de trendy horecazaak in Spanje die trouwe klanten voorstelt een RFID-chip in te planten, om zo makkelijker een zeer persoonlijke service aan te bieden. Met deze Blue Paper wil ADM zijn leden een snel en toegankelijk, maar vooral kritisch inzicht geven in de RFID-technologie en zijn toepassingen. Aan de hand van sprekende voorbeelden willen we aangeven op welke zaken gelet moet worden wanneer met RFID aan de slag wordt gegaan.
n
5
HOOFDSTUK 1 RFID in de praktijk: geen realiteit zonder hype Wat hebben vliegtuigbagage, een doos ontbijtgranen en ziekenhuispatiënten met elkaar gemeen? Op het eerste zicht weinig, maar niets is minder waar. Dankzij de RFID-technologie zijn ze snel te identificeren en overal te volgen. Zo kan elk product een RFID-tag meekrijgen, waarop meer info over het product kan opgeslagen worden. De droom van de industrie is producten zo op te volgen, dat ze op een veel efficiëntere en geautomatiseerde manier kunnen behandeld worden. De toepassing van RFID is niet gebonden aan verticale sectoren. Overal waar men aan asset management of middelenbeheer doet, kan RFID worden ingezet om dat proces te automatiseren. RFID
RFID is niet gebonden aan verticale sectoren
draait immers steeds om identificatie en 'tracking & tracing' van items. Noemt men zo'n item een asset dan is het asset management. Zijn de items palletten, dan heb je logistiek beheer, zijn het dozen in een magazijn dan heb je magazijnbeheer, zijn het auto's dan is het fleet management… In de verschillende markten zien we drie RFID-thema 's steeds terugkomen: n
een end-to-end verbetering van de toeleveringssketen
n
verbeterde tracking en tracing van goederen
n
de nood aan veilige en gereguleerde oplossingen.
Don't believe the hype Elke nieuwe technologie gaat eerst door een hypefase vooraleer ze op brede schaal wordt gebruikt. Onderzoeksbureau Gartner schetst de evolutie van een technologie volgens de zogenaamde 'hypecycle'. Een nieuwe technologie heeft initieel een snel groeiend succes bij zogenaamde 'early adopters ' die de mogelijkheden van de technologie vroeg zien, maar vaak ook de moeilijkheden ontdekken, die eerst nog moeten overwonnen worden. Wanneer die zijn opgelost wordt de technologie een matuur werkmiddel dat breed wordt ingezet. De grafiek op de volgende bladzijde geeft een goed idee in welke fase van de evolutie de verschillende RFIDtoepassingen zich bevinden. Toch zullen het steeds de individuele business cases zijn die bedrijven er moeten van overtuigen RFID al dan niet te gebruiken. Onderzoeksbureau Gartner maakte een studie naar het rendabel gebruik van RFID, met als titel 'Heuristics for the Profitable Use of RFID'. Daarin stelt men vast dat RFID in eerste instantie een rendabele uitkomst biedt bij oplossingen waarvoor men geen barc odes kan gebruiken, bijvoorbeeld in een onherbergzame omgeving waar ze snel beschadigd raken of omdat men informatie automatisch moet kunnen lezen. Ook processen die fundamenteel om tellen
n
6
draaien - waarbij men dus individuele items van elkaar moet kunnen onderscheiden - zijn bijzonder geschikt voor RFID. Overal
Visibility Medical Equipment Tagging
Case-Level CPG Tagging
Less than two years Port Operations Tagging
Mobile RFID Inventory
Key: Time to Plateau
Pallet Level CPG Tagging
Pharmaceutical Tagging
Two to five years Five to 10 years More than 10 years Obsolete before Plateau
Mesh Networks
RFID-Centric WMS Item-Level CPG Tagging Third-Party RFID Inventory
Finished Vehicle Tagging Returnable Assets Military Field Equipment and Supply Tagging
RFID-Centric Retail Pallet Operations Transmission of ASN RFID Smart Consumer Appliances
Automotive OEM Parts Tagging
As of September 2004
RFID-Enabled Dynamic Logistics Networks Technology Trigger
Peak of Inflated Expectations
Trough of Disillusionment
Bar-Code-Centric WMS, Manufacturing and Retail
Slope of Enlightenment
Plateau of Productivity
Maturity Figuur 1: De Gartner Hypecycle voor RFID-technologie (bron: Gartner)
waar nood is aan onweerlegbare identificatie van unieke items of aan opvolging van bijzonder kritische processen kan men RFID overwegen. Hetzelfde geldt voor processen waarbij de gegevensverzameling erg chaotisch en onvoorspelbaar verloopt. Denk aan producten die willekeurig op een transportband vallen en waarbij er geen garantie is dat een barcode goed zichtbaar is. RFID kan ook een uitkomst bieden voor bedrijven waar het belang van accurate gegevensinvoer door de werknemers soms over het hoofd gezien wordt. Een voorbeeld: een bedrijf dat dure flatscreens distribueert, wil absoluut zeker zijn dat elk toestel dat het bedrijf verlaat ook geregistreerd wordt. Wanneer het personeel
n
7
echter pas op het laatste nippertje merkt dat twee van honderd bestelde toestellen niet op de vrachtwagen geladen zijn, vergeet men - in de haast om die alsnog te laden - wel eens het vertrek van die toestellen te rapporteren. Gevolg: het bedrijf kan niet aantonen dat de bestemmeling 100 en geen 98 flatscreens heeft gekregen. Naarmate RFID-oplossingen meer ingang vinden, zullen de prijzen zakken en krijgt men ook oplossingen die breder inzetbaar zijn. Vandaag ziet men al een duidelijke verschuiving. Waar RFID aanvankelijk vooral werd ingezet in zeer lokale toepassingen zoals voor het beheer van de productie en van het magazijn - vooral in de auto-industrie of voor beveiliging van dure producten in een verkoopspunt -, ziet men dat het gebruik zich stilaan uitbreidt naar beheer van de complete toeleveringsketen. Onderzoek van Gartner naar de processen en sectoren die het eerst overschakelen, bevestigt dit. Momenteel wordt RFID steeds vaker gebruikt voor het opvolgen van palletten en dozen in logistiek en retail. Ook de farmaceutische sector toont grote interesse, vooral voor tags op individuele producten, vanwege haar grote nood aan tracking & tracing. Voorts is ook de sector van de consumentenelektronica een belangrijke kandidaat voor het gebruik van RFID. Door de prijs van haar producten speelt de prijs van een tag immers een minder belangrijke rol. Om in de retailsector in het algemeen individuele producttags te gebruiken, zal de prijs van
RFID breidt zich uit naar de complete toeleveringsketen
deze tags verder moeten dalen. We zetten alvast enkele succesvolle gevalstudies op een rijtje, die inspiratie kunnen geven voor een eigen project. De toeleveringsketen: de bestelling is al klaar De meest voor de hand liggende toepassing van RFID vindt men in de toeleveringsketen en meer bepaald in de logistiek. Een groot Duits postorderbedrijf gebruikt RFID om het aantal fouten bij het samenstellen van bestellingen te verminderen en tegelijkertijd de snelheid van het klaarmaken ervan te verhogen. De magazijniers stellen bestellingen samen in containers voorzien van een tag. De containers worden automatisch door het magazijn geleid en stoppen op de plek waar goederen liggen die bij de bestelling horen. De magazijnier ziet op een scherm welke producten hij moet nemen en het systeem controleert automatisch of hij de juiste neemt . Eens de bestelling klaar is, gaat de container automatisch naar de verpakking en verzending. Er bestaan al heel wat hypevarianten van dit scenario waarbij een geautomatiseerd winkelkarretje ons door het warenhuis leidt. Hiervoor dient nog een lange weg afgelegd worden. Eerst en vooral moeten de prijzen van de tags
n
8
dalen, zodat zelfs de laagst geprijsde producten kunnen worden voorzien van een tag. We geloven dat meer en meer distributiecentra zullen evolueren naar dit soort RFID-automatisering van het ma gazijn. Belangrijke drijfveren zijn de personeelskost en het verminderen van menselijke fouten. Uiteindelijk komt dit alles de klant ten goede. Toch moet men het gebruik van RFID bekijken in het ontwerp van een volledig nieuw magazijnconcept. Daarin is RFID slechts één component. Distributiecentra zullen zich steeds meer gaan automatiseren, dat is een zekerheid. Dat RFID steeds in het nieuwe magazijnconcept zal passen, is dat niet. RFID is slechts één van de mogelijke identificatietechnologieën. De autosector: alle onderdelen altijd op de juiste plaats In een grote autofabriek in Frankrijk moeten de arbeiders aan de assemblageband in een welbepaalde volgorde verschillende autoonderdelen oppikken in verschillende piklocaties bij de assemblagelijn. In het verleden werd nagedacht over een controlesysteem met barcodes. Dat betekende dat elke arbeider uitgerust moest worden met een eigen barcodelezer en telkens een onderdeel moest inscannen. Dit zou te veel tijd nemen. Elke arbeider kreeg daarom een RF -tag in zijn of haar schoen geplaatst. Voor elke piklocatie werd een RFID-lezer in de grond gemonteerd. Telkens de arbeider de antenne passeert, wordt de tag uitgelezen. De onderliggende systemen reageren onmiddellijk wanneer de tag -en
Bekijk RFID in een breder gebruiksconcept
dus de arbeider- op de verkeerde plaats is. Op dat moment gaat er een lichtsignaal af. Is de arbeider op de juiste plaats, dan gebeurt er niets en kan hij gewoon verder gaan met zijn taak. Dit is een erg lokale toepassing, die makkelijk kan uitgebreid worden naar verschillende locaties, activiteiten en diensten. Een Duitse autofabriek garandeert met RFID dat de juiste wielen op de juiste wagen worden gemonteerd. Wielen en wagen krijgen een tag en het systeem zorgt ervoor dat ze samen arriveren op de plek van montage. Franse collega's halen na het spuiten de deuren van de wagens, voor aparte assemblage. Via tags zorgen ze er voor dat ze weer samenkomen. Een Belgische autofabriek en diens leveranciers gebruiken RFID voor 'just-in-time '-leveringen van autozetels. Elke vrachtwagen met zetels krijgt een tag en wordt gescand bij het binnenrijden van het terrein om te zien of het om de juiste lading gaat. Andere autofabrieken slaan alle informatie omtrent het schilderen van hun wagens - zeven lagen en een bakproces waarbij temperatuur en duur erg belangrijk zijn - op in een bijhorende tag. Men registreert er ook andere assemblagestappen en zelfs tests via de tags. Deze informatie wordt achteraf verzameld in een archief. Dat
n
9
laat toe om exact te bepalen welke wagens men moet terugroepen bij assemblagefouten. Het spreekt voor zich dat in dit soort projecten RFID niet de meest kritische component is. RFID zorgt er alleen maar voor dat er meer informatie over het proces in een database kan worden opgeslagen. Het efficiënt omgaan met de informatie in deze database is de grote succesfactor van het project. Dienstensector: herstellingen op vraag van de klant Ook in de dienstensector maken RFID-tags opgang. De Europese tak van een Canadese leverancier van mobiele handterminals verspeelt heel wat tijd met het repareren van haar toestellen. De leverancier centraliseerde de hele herstellingdienst in het Zuiden van Frankrijk. Doel is zo snel mogelijk te repareren, zonder alle klanten te verplichten een onderhoudscontract te ondertekenen. Klanten kunnen daartoe zogenaamde 'service tags' kopen, waarmee de herstelling dezelfde dag of binnen de drie werkdagen gebeurt. Deze 'service tags' zijn eenvoudige RFID-tags, die klanten per tien kunnen kopen. Elke keer er een herstelling wordt gepland, stopt de klant een service tag in de doos van de defecte handterminal. Wanneer de doos aankomt bij de herstellingsdienst, wordt de tag uitgelezen en wordt aan de herstelling prioriteit gegeven aan de hand van de inhoud van de tag. Dankzij de RFID-technologie kon de hersteldienst zijn herstellingscyclus aanpassen, meer aangepast aan de echte noden van de klant. Dit project had men natuurlijk ook kunnen uitvoeren met
RFID en barcode komen elkaar tegen
barcodestickers die de klant op de verzendingsdoos kon plakken. RFID zorgt er echter voor dat de dozen niet manueel gescand moeten worden. Een barcode moet immers in de juiste richting naar de lezer gedraaid worden. Het risico bestaat dat de barcode tijdens de verzending beschadigd wordt en niet meer leesbaar is. Dankzij RFID wordt het 'prioritiseringsproces' volledig geautomatiseerd, zonder enige menselijke tussenkomst, wat niet alleen tijd, maar eventueel ook fouten vermijdt. De bibliotheek: automatisch ontlenen en terugbrengen De Antwerpse Permeke bibliotheek heeft sinds kort alle boeken gemerkt met RFID-tags en niet alleen om ze beter te beveiligen. Leden kunnen zelf 'automatisch uitlenen' door de getagde boeken samen met hun lidkaart -die ook een tag bevat- in een uitleenstation te stoppen. De ontleentransactie wordt onmiddellijk geregistreerd en eventueel aangevuld met informatie uit de achterliggende systemen. De lezer kan bijvoorbeeld aangemaand worden achterstallig leengeld te betalen. Wanneer de uitleentransactie is uitgevoerd, wordt de beveiligingscode in de tag van het boek opgeheven en kan het boek probleemloos de bibliotheek verlaten. Ook het inleveren kan snel gebeuren via de stations: de klant legt zijn boeken op een band, de terugname wordt geregistreerd en de be-
n
10
veiligingscodes weer aangezet. Achter de schermen wordt het boek automatisch in de sorteerbox gedeponeerd, zodat het sneller terug in de rekken kan worden gezet. Gereserveerde boeken worden onmiddellijk en automatisch uit het circuit gehaald. Ook bij het maken van inventarissen of het terugvinden van verkeerd geplaatste boeken brengt de technologie grote toegevoegde waarde. Dit is een mooi voorbeeld van hoe RFID bestaande processen kan uitbreiden en tegelijkertijd ook automatiseren. In vele bibliotheken worden RF -tags vandaag enkel gebruikt als beveiligingsmiddel. Door het uitlezen van informatie op de tags te koppelen aan ontleenprocessen, wordt de business case voor RFID een stuk steviger. Een groot deel van de investering in dit soort projecten gaat echter naar de speciale uitleenstations en sorteermachines, die het huidige bibliotheekconcept compleet veranderen. Bibliotheken denken dus best eerst na over hoe ze hun bestaande concept willen veranderen, vooraleer ze strategisch voor RFID gaan kiezen. Ziekenhuis: op zoek naar lakens, rolstoelen en patiënten In een twintigtal Franse ziekenhuizen worden RFID-tags gebruikt voor het beheer van het beddengoed. Elk laken en elke kussensloop krijgt er een tag. Hierdoor weet elk ziekenhuis op elk moment welk bedlinnen er waar beschikbaar is. Het belangrijkste doel hiervan was het verbeteren van het wasproces: weten waar het linnen is, hoeveel keer het al is gewassen, of bepaald beddengoed al gesteriliseerd is… In tegenstelling tot manuele controle of het
RFID gaat op zoek naar dingen en... mensen
gebruik van barcodes, maken de tags de controles een stuk ma kkelijker, sneller en betrouwbaarder. Wanneer ze goed zijn ingewerkt in de stof, zijn ze beschermd tegen het water tijdens het wassen en tegen de warmte tijdens het strijken. De initiële investering is groot omdat alle linnen moet voorzien worden van een tag, maar eens dat is gebeurd, verloopt het hele wasproces een stuk vlotter. Niet alleen beddengoed raakt wel eens zoek in een ziekenhuis. Ook ander materiaal wordt vaak niet gevonden wanneer dokters of verpleegsters ernaar op zoek zijn. Denken we maar aan de rolstoelen, bedden, hartmassagetoestellen en ander gespecialiseerd materiaal dat over het hele ziekenhuis verspreid staat. Een Amerikaans ziekenhuis vond de oplossing dankzij RFID. Alle materialen die het absoluut op elk moment wil terugvinden, werden voorzien van een actieve RFID-tag. Met behulp van draadloze netwerken die ook de actieve tags konden uitlezen, werd alle materiaal 'zichtbaar' voor de back-end applicatie. Die applicatie kan worden bekeken op eender welk IP-toestel zoals een PDA of een laptop. Het belangrijkste deel van deze oplossing is de localiseringsfunctie van de hotspot (ook wel 'RF fingerprinting' genoemd). Met deze technologie kan op basis van een vloerplan een overzicht worden gegeven
n
11
van alle voorwerpen voorzien van een tag. Alle informatie over de fysieke objecten in een bepaalde ruimte wordt uitgelezen door de hotspots en vergeleken met de plattegrond om tot op enkele meters uit te maken waar een object zich bevindt. Op die manier kunnen niet enkel objecten teruggevonden worden… ook mensen. Denk maar aan de verplichte armbandjes die patiënten krijgen wanneer ze het ziekenhuis binnenkomen. Die bandjes kunnen uitgerust worden met een tag. Dankzij RFID krijgen de dokters op hun draadloze pc met RFID-lezer en draadloze netwerktoegang steeds de juiste dossiers uit de achterliggende systemen wanneer ze bandjes uitlezen. Met een mobiele printer kan het personeel ook correcte identificatielabels aanmaken, bijvoorbeeld om aan bloedstalen te bevestigen. Gelijkaardige oplossingen zijn bijzonder geschikt voor de beveiliging in psychiatrische of geriatrische instellingen. Maar ook dit soort toepassingen kennen ondertussen hun hypevarianten. Wat te denken van ouders die hun kinderen over heel de stad -die uitgerust is met hotspots- kunnen volgen. Of de verloren gelopen hond die dankzij de RFID-halsband snel kan teruggevonden worden. Vooraleer we dit soort zaken zullen zien, moet niet alleen de technologie nog evolueren; er moeten ook nog enkele privacyproblemen opgelost worden. De haven: onderhoud zonder zorgen
Snel succes in een gecontroleerde omgeving
In de Haven van Antwerpen worden al meer dan 10 jaar tags gebruikt om het dagelijks beheer van de pompen en kleppen van enkele olieraffinaderijen te verbeteren. De controlerondes vera nderen regelmatig om te vermijden dat belangrijke controles niet worden uitgevoerd volgens de vereiste industriestandaarden. Enkel wanneer een tag wordt uitgelezen met een handterminal, zal het systeem aangeven wat er moet gecontroleerd worden bij die welbepaalde pomp of klep. De controleparameters worden teruggecommuniceerd via dezelfde draagbare terminal. Een belangrijk voorbeeld van passieve tags, is dat ze gebruikt mogen worden in explosieve omgevingen. Deze toepassing wordt al jaren met succes gebruikt. Het is een voorbeeld van hoe RFID sterk past in een gecontroleerde omgeving. Het voetbalstadion: nooit meer de weg kwijt Bij een grote Engelse voetbalclub krijg je toegang tot het stadion met je eigen RFID-smartcard. Die kaart koop je éénmaal en laad je vervolgens via het internet op. Je kan er bijvoorbeeld on line een zitje in het stadion mee reserveren. Wanneer je op zoek gaat naar je plaats in het stadion, moet je enkel naar een van de e-kiosken stappen. De lezer in de kiosk leest de smartcard uit (zelfs wanneer hij in je zak zit) en spuwt met één druk op de knop een plannetje
n
12
met de juiste weg naar je stoel. Op diezelfde kiosken kan je ook weddenschappen afsluiten via een elektronische bookmaker, herhalingen uit de wedstrijd bekijken… Het personeel dat voordien de supporters naar hun plaatsen begeleidde, krijgt nu een veiligheidstaak. Ook zij werden een stuk efficiënter dankzij RFID. Ze dragen allemaal een PDA die WiFi ondersteunt en RFID kan uitlezen. Wanneer er iemand amok maakt kunnen ze de persoon dankzij de lezer identificeren en assistentie vragen via een voice-over-IPverbinding met de controlekamer. En dat allemaal via de PDA. Het zal niet lang meer duren vooraleer de videobeelden van amokmakers rechtstreeks zullen doorgestuurd worden naar het dichtstbijzijnde politiekantoor voor directe identificatie in de politiedatabases. Ook bij dit scenario komt de alom gevreesde privacy om het hoekje kijken. Klanten bijkomende diensten aanbieden via de RFIDkaart is nobel, maar mag niet ten koste gaan van de privacy van de klant. We komen hierop terug in het laatste hoofdstuk van deze paper die over de legale context van RFID gaat. De gevangenis: minder amok, meer eten In een grote Amerikaanse gevangenis dragen de gevangenen kle ine RFID-zenders in hun polsband. Elke tag zendt elke twee seconden een signaal uit naar lezers die over de hele gevangenis verspreid staan. Met de signalen is het duidelijk waar elke gevangene zich op ieder moment bevindt. Die informatie wordt in een databa-
Klantendiensten mogen de privacy niet schenden
se bijgehouden. Aangezien gevangenen weten dat ze kunnen gevolgd worden, beperkt het systeem het aantal vandalenstreken, vechtpartijen en uitbraakpogingen. De gevangenis zegt zelfs de kost van de gevangenismaaltijden te kunnen beperken, aangezien een gevangene slechts één keer in de cafetaria kan passeren. Dit interessant gebruik van RFID krijgt natuurlijk heel wat weerstand van mensen die vinden dat dit te veel de privacy aantast. De grootste horde voor deze gevangenis, was naar eigen zeggen zeker niet de privacy van de gevangene, maar de kost voor de implementatie van het systeem. Het winkelcentrum: oppassen voor de echte hypes Een groot Amerikaans winkelcentrum denkt eraan RFID te gebruiken voor advertentiedoeleinden. Stel je voor: een klant neemt een product en legt het in zijn winkelkarretje. Een gang verder licht een intelligent LCD-scherm op, dat kan lezen dat de klant net een pot spaghettisaus heeft genomen en geeft aan dat wijn X wel heel erg bij de spaghetti zou smaken. Dit is wel heel directe 'Direct Marketing'. Hoe zullen klanten hierop reageren? Misschien moet het winkelcentrum wel aparte winkelkarretjes voorzien, die de klant de keus laten tussen een 'aangepaste' en 'gewone' winke lnamiddag. Om de advertentie minder indringend te maken voor de
n
13
klant, zou de winkel een radiospotje kunnen laten horen, telkens wanneer de klant een advertentiekiosk in de winkel passeert. Dynamisch adverteren wordt een van de absolute vereisten van
Hypeverhalen om na te denken over de evolutie van een technologie
het modern winkelen. Het valt echter te betwijfelen dat de scenario's zoals hierboven beschreven snel waarheid zullen worden. Niet alleen door het feit dat het nog heel lang zal duren vooraleer alle producten in een winkel uitgerust zullen zijn met een RFID-tag. Vooral ook de integratie met de database van producten en de combinaties tussen de verschillende producten, maken het een moeilijke klus. En wat zou er gebeuren wanneer er niet één, maar tien klanten door de gang lopen met tien verschillende productcombinaties? Wat zal het scherm dan weergeven? De evolutie van dynamisch adverteren met behulp van RFID zal zich dus waarschijnlijk traag inzetten en eerst nog ondersteund worden door andere technologieën. We willen blijven waarschuwen voor de hypeverhalen rond RFID. Die verhalen zijn misschien het meest vooruitstrevend, maar pra ktisch vaak nauwelijks haalbaar. Ook de kostprijs ligt te hoog om een mogelijke investering te kunnen verantwoorden. Hypeverhalen zijn goed om over de evolutie van een bepaalde technologie na te denken. Businesscases realiseren, is vandaag een stuk moeilijker.
n
14
HOOFDSTUK 2 De technologie: meer dan een chip Radio Frequency Identific ation (RFID) is de verzamelnaam voor technologieën die gebruik maken van radiosignalen om goederen, voertuigen, dieren, mensen… te identificeren. De bekendste toepassing is het antidiefstallabel dat in de winkel aan kleding zit bevestigd. Wanneer je door een antidiefstalhekje stapt met zo'n label, wordt enkel de aanwezigheid van het label vastgesteld. Antidiefstallabels bevatten namelijk slechts 1 bit informatie. De nieuwste generaties RFID-chips of tags kunnen meer informatie opslaan en dus in bredere toepassingen ingezet worden. Waaruit bestaat een RFID-tag? Een RFID-tag bestaat uit een chip en een antenne, samengehou-
De werking van de verschillende RFID-tags is dezelfde
den door uiteenlopende materialen in uiteenlopende vormen. De chip bevat informatie over het object waaraan hij bevestigd is, de antenne zendt via radiogolven die informatie uit naar een lezer. Er bestaan tegenwoordig veel verschillende soorten RFID-tags, maar de werking is globaal dezelfde. De informatie wordt gecodeerd en opgeslagen in een geïntegreerd circuit dat zich bevindt op een tag of transponder die aan het voorwerp is vastgemaakt. Het plaatje is uitgerust met een antenne waardoor er, afhankelijk van de technologie, de toepassing en de omgevingsfactoren, op verschillende frequentiebanden radiocommunicatie mogelijk wordt met een leestoestel. Welke soorten RFID-tags bestaan er? Tags kunnen passief of actief zijn. Passieve tags hebben geen eigen energiebron, ze benutten het elektomagnetische veld van een lezer om een stroom te induceren in de chip, hierdoor kan het signaal niet over een grote afstand (van slechts enkele centimeters tot ongeveer twee meter). Actieve tags hebben zelf een batterij om de chip te activeren en kunnen een signaal over een grotere afstand (van zo'n 100 meter tot zelfs een paar kilometer) uitzenden. Ze fungeren als een soort van baken dat altijd aanstaat. In de markt wordt veelal over passieve tags gesproken, hoewel de meeste reeds geïmplementeerde applicaties actieve tags gebruiken. Voorts maakt men onderscheid naargelang van de manier waarop men de chip beschrijft. Tags van klasse 0 bevatten voorgeprogrammeerde chips; tags van klasse 1 kan men zelf eenmaal beschrijven en dan blijven lezen (write once, read many). Tags van klasse 0 en 1 geven telkens dezelfde informatie bij het lezen. Tags van klasse 2 bevatten chips die men meermaals kan beschrijven. Er bestaan ook chips die geschikt zijn voor processing en encrypn
15
tie. Hoe meer zo'n chip kan, hoe duurder de tag. Tags met chips van de klasse 2 bevatten ook een 'kill command' dat toelaat om ze te deactiveren. Ze zijn bovendien beter beveiligd. Wie ze wil lezen of overschrijven, moet zich identificeren.
Figuur 2: De verschillende klasses RFID-tags
Hoe kan een RFID-tag eruit zien? RFID-tags kunnen sterk verschillende vormen aannemen. De verpakking kan een sticker zijn, maar net zo goed een robuust keramisch omhulsel bestand tegen hitte of vocht. Met het oog op een snelle en eenvoudige productie, ontwikkelt men momenteel methodes om complete tags te printen via polymeerdruk. Men gebruikt daarbij geen silicium meer, maar stelt alle onderdelen samen met halfgeleidende inkt en een speciale printer. Verder vind je RFID-tags terug in onder andere sleutelringen, knopen, plastic kaarten… Dieren krijgen soms een een RFID-tag in het oor, of zelfs RFID-tags in capsules worden onder de huid van het dier ingeplant.
RFID-tags zijn er in verschillende vormen en maten
Hoeveel informatie raak je kwijt op een RFID-tag? De opslagcapaciteit wordt beperkt door de afmetingen en de prijs van de tag. Op hogere frequenties kan men een grotere bandbreedte gebruiken waardoor men sneller gegevens kan lezen en schrijven van en naar de chip. De oudste tags hebben plaats voor enkele bits. De nieuwere generatie low-end tags kan 96 bits opslaan, waar dat voor oudere modellen tot 64 bits was beperkt. Deze tags worden gebruikt om een nummer op te slaan, dat het item waarop ze zijn vastgemaakt uniek identificeert. De meest gesofisticeerde tags kunnen vandaag meer dan 1 MB aan data opslaan. Dit soort tags wordt eerder gebruikt om er informatie op te slaan die lokaal over het item werd aangemaakt. De hoeveelheid informatie op een tag is vaak geen breekpunt in een RFID-project. De infor-
n
16
matie over een item wordt meestal opgeslagen in een centrale database. De tag is dan enkel een soort identiteitskaart om de data in de achterliggende systemen op te zoeken. Welke informatie zetten we op de tags? Afhankelijk van de toepassing bevat een tag ofwel enkel een identificatienummer ('license plate'-aanpak) ofwel gedetailleerde historische informatie met betrekking tot een product ('backpack'aanpak). De license plate-aanpak wordt vooral gebruikt in de logistiek om individuele items te volgen doorheen de toeleveringsketen. De bijhorende informatie omtrent de behandeling van de producten wordt opgeslagen in een externe databank. Om unieke producten te kunnen identificeren in het kader van de license plateaanpak heeft EPCglobal de Electronic Product Code (EPC) ontwikkeld. Die combineert de klassieke EAN-productcode met een uniek serienummer. Om palletten te identificeren schrijft EPCglobal het gebruik van het SSCC-nummer voor. De backpack-aanpak wordt meer toegepast in productieomgevingen en in de industrie. Zo kan men bijvoorbeeld gegevens over de
De prijs van de tag: een belangrijke rem op RFIDgebruik
verschillende productiestappen die één bepaalde wagen ondergaat op een tag opslaan, of alle informatie over de onderhoudsbeurten van een vliegtuigmotor. Hoeveel kost zo'n tag? Een belangrijke rem op het gebruik van RFID-tags op grote schaal - onder meer op individuele producten - is de prijs van de indiv iduele tags. In de retailsector beperkt men RFID-tags vandaag meestal tot dozen en palletten. Het belang van de prijs van een tag daalt naarmate de waarde stijgt van het product waaraan hij bevestigd wordt. Gecompliceerde RFID-tags die bijvoorbeeld gekoppeld zijn aan sensors die ook nog de temperatuur of vochtigheid meten, zijn aanzienlijk duurder (soms wel 100 euro per stuk). De prijzen voor de productie van tags zullen in de komende jaren zakken, maar het is niet duidelijk wanneer ze laag genoeg zullen zijn om ze massaal in te zetten. De meningen omtrent de prijsdaling verschillen. EPCglobal streeft naar een gemiddelde prijs van 0,05 euro voor een passieve tag om grootschalige implementaties haalbaar te maken. Volgens Forrester kostten passieve tags (klasse 0 en 1) in 2004 gemiddeld 0,47 euro en actieve tags (klasse 2) nog 1,21 euro. Een UHF tag inlay van klasse 2 kost vandaag ongeveer 20 cent bij aankoop van 500.000 stuks. Bij grotere aantallen kan die prijs dalen, maar niet onder de grens van 5 cent. Die inlay moet wel nog in een papieren label worden geplaatst, wat de kost zal verhogen. Afhankelijk van de afmeting van het label en het aantal kost een papieren label 5 tot 10 cent extra. En de kostprijs van de tag zelf maakt slechts een beperkt deel uit van de totale
n
17
kost van de oplossing. De prijs om de tag te bevestigen, is vaak stukken duurder dan de tag zelf. Hoe lees je zo'n tag uit? Er bestaan verschillende soorten RFID-lezers. Welke in een bepaalde context geschikt zijn, hangt af van de gebruikte frequentie, de antenne en van wat men wil lezen. Ook de omvang van de toestellen is erg variabel, van handlezers tot complete poorten waar je met een pallet of een vrachtwagen onderdoor kan rijden. De leesbaarheid van tags is nog steeds voor verbetering vatbaar. De leesbaarheid bedraagt lang niet altijd honderd procent en zakt wanneer producten ingepakt zijn of gestapeld op patletten. Ook de aard van het product zelf beïnvloedt de leesbaarheid. De elektronicastandaarden in de VS zijn soepeler dan in Europa, wat maakt dat men in de VS flexibeler toepassingen kan opzetten die ook over een grotere afstand bruikbaar zijn. In de VS mag men
Verschillende frequentiebanden, verschillende toepassingen
lezers tot 4 watt gebruiken; in Europa is het maximum recent opgetrokken van 1 naar 2 watt. In welke frequentiebanden werkt RFID? Om de kosten te drukken, streven producenten er naar om in licentievrije radiobanden te werken. Voorbeelden hiervan vinden we terug bij automatische garagepoorten, radio amateur communic atie, draadloze microfoons en koptelefoons, Wireless LAN… In veel gevallen zijn dit frequentiebanden waar de overheid eerder communicatie gedoogde of banden waar zij een storingsvrije communicatie niet kan garanderen. RFID strekt zich uit over vier belangrijke frequenties : n
Laagfrequent, LF
125kHz en 134kHz
n
Hoogfrequent, HF
13,56MHz
n
Ultra hoogfrequent, UHF
869MHz tot 950MHz
n
Microgolf, µW
2,45GHz.
Elke frequentieband heeft zijn typische eigenschappen, die bepalend zijn voor: n
vorm en grootte van de antenne, spoel of dipool;
n
wijze van energie overdracht, via het magnetisch of elektrisch veld;
n
gevoeligheid voor stoorbronnen zoals bvb. het starten van elektrische motoren, radiozenders;
n
reikwijdte, van een paar mm tot enkele meters;
n
doordringbaarheid van materialen, karton, plastic, metaal;
n
beschikbare bandbreedte, deze bepaalt de datacommunic atie;
n
18
n
de gevoeligheid van het menselijk lichaam aan deze frequenties.
De Amerikaanse UHF verschilt van de Europese. De Amerikaanse UHF wordt in Europa immers gebruikt voor gsm-verkeer. Wie zowel in Europa als in de VS werkt, moet daar dus rekening mee houden. Wel wordt momenteel werk gemaakt van een Europese UHF die dichter bij de Amerikaanse ligt.
Frequentie
LF
HF
UHF
µW
Geschiedenis
1980
1995
2002
Algemene kenmerken
Een lagere frequentie vereist een langere en duurdere koperen antenne.
Introductie van ‘slimme labels’ en de anti-collision techniek
Een goed evenwicht tussen de leesafstand en de perfo rmantie, vooral bij het lezen van meerdere tags.
Vergelijkbaar met UHF en biedt het meest richtbare signaal, ideaal voor specifieke applicaties
Kost
Relatie dure lags, zelfs in grote aantallen. Minder dure lezers.
Minder duur dan LF-tags
Dankzij een nieuwe circuitdesign zijn UHF-tags goedkoper dan hun LF- en HF-collega’s
Vergelijkbaar met UHF
Maximale leesafstand voor passieve tags
< 0.5 m
-1 m
-3m
-1 m
Communicatiesnelheid
2 kbit/sec
10 kbit/sec
20 kbit/sec
>100 kbit/sec
Lezen in de omgeving van metaal of natte oppervlakten
Beter
Slechter
Grootte passieve tag
Groter
Kleiner
Tag Power Source
Meestal enkel actieve tags, met inductieve coupling
Meestal enkel actieve tags, met inductieve co upling
Near Field
Near Field
Actieve tags met integrale batterij of passieve tags met e-field coupling
Actieve tags met integrale batterij of passieve tags met e-field coupling
Far Field
Near Field
Energiewaarde
?
2 – 5W
0,1 – 4W
25mW – 500mW
Typische toepassingen en markten
Beheer van levend vee
Beveiligde toegangscontrole
Specifieke markten
Toegangscontrole
Bibliotheek
Tracing van palletten en dozen in de Supply chain.
Tracering van vo edingswaren Opmerkingen
Grootste gebruikersgroep door de maturiteit van laagfrequente inductieve transponders.
De meest wijd beschikbare hoge frequentie wereldwijd, voornamelijk door het brede gebruik van smart cards.
Europa laat 868 MHz toe waar de VS 915 Mhz toelaat maar op een hoger energieniveau.
Figuur 3: De verschillende frequenties en hun eigenschappen
n
19
Wanneer voor welke frequentie kiezen? De keuze voor een bepaalde frequentie is erg belangrijk. Ze bepaalt in grote mate de kost, de snelheid en de inzetbaarheid. High Frequency (HF) is momenteel de standaard in het bedrijfsleven maar wordt stilaan vervangen door Ultra High Frequency. Er zijn geen regels om te bepalen wat in een bepaalde situatie de beste frequentie is. Om een frequentie te selecteren, moet men best ter plekke testen om te zien wat de resultaten zijn. In de praktijk is µW de frequentie waarop een microgolfoven werkt, wat betekent dat vloeistoffen en organische stoffen met water deze radiogolven absorberen en dus niet reflecteren. Net zoals HF heeft ook UHF leesproblemen in de buurt van metaal, omdat die materie de radiogolven weerkaatst en zo mogelijk te veel reflecties veroorzaakt. De leesbaarheid van tags op bijvoorbeeld zakjes chips in metaalfolie, flessen met drank, metalen dozen of een bokaal mayonaise geeft dus problemen. Ook pc's kunnen voor interferentie zorgen als ze te dichtbij staan. Deze zaken moeten ingecalculeerd worden vooraleer met de technologie aan de slag te gaan. HF gebruikt men vooral in de productie-industrie en in ziekenhuizen. UHF wint sterk aan populariteit, onder meer in de retail. De meeste grote retailketens gebruiken UHF. Men verwacht dan ook dat de komende jaren de grootste prijsdaling voor dit soort oplos-
Frequentie bepaalt kost, snelheid en inzetbaarheid
singen. UHF biedt een goede leesbaarheid tot op 3 meter en de bijhorende chips zijn goedkoop te produceren. Het is tevens de frequentie waarop actieve chips werken. Kunnen er zich problemen bij het uitlezen voordoen? Zoals eerder aangegeven is elke frequentie onderhevig aan interferentie. In een ideale wereld zou een tag op eender welk materiaal moeten kunnen aangebracht worden en omgeven worden door eender welk ander materiaal. Vandaag is dit zeker niet het geval. Neem nog maar het voorbeeld van plastic wikkelfolie die gebruikt wordt om palletten in te pakken. Deze folie kan statische elektric iteit opwekken en zodoende een impact hebben op de betrouwbaarheid van het uitlezen. De meeste omgevingen zijn overigens niet frequentieneutraal. Ouder draadloos LAN materieel en gsmtoestellen kunnen bijvoorbeeld interfereren met RFID. In heel wat RFID-toepassingen passeert een groot aantal tags op hetzelfde moment voorbij de lezer. Bijvoorbeeld wanneer elk product op een pallet gelabeld is. Alle tags zullen op hetzelfde moment bevraagd worden door de lezer en op hetzelfde moment ook info terugsturen. Met als gevolg de ze interfereren met mekaar en geen enkele tag juist uitgelezen kan worden. Om dit te vermi jden, integreren tags een techniek die er voor zorgt dat ze slechts om
n
20
beurten een signaal uitsturen. De accuraatheid van het uitlezen van de tag hangt ook af van de tijd die de lezer kan nemen om de tag uit te lezen. RFID zal net als elke andere herkenningstechnologie (barcode, OCR, camerasystemen…) nooit een 100% herkenningsgarantie kunnen geven. Vaak heeft dit zelfs niets te maken met de omg evingsomstandigheden, maar is een tag gewoon beschadigd. Kunnen we vandaag spreken van RFID-standaarden? De RFID-standaarden evolueren nog steeds, zowel met betrekking tot de codering van de chips, als wat elektronica betreft. Nauw overleg met de betrokken partners en kijken naar de gangbare standaarden in uw sector zijn dan ook aangewezen als u met een RFID-project begint. De retailsector sluit steeds meer aan bij de aanpak van EPCglobal (www.epcglobalinc.org), de standaardise-
RFID geeft nooit een 100% herkenningsgarantie
ringsorganisatie voor het gebruik van RFID in handelsomgevingen. Die buigt zich enerzijds over standaarden voor de informatie op de tags en werkt anderzijds aan een systeem om die informatie wereldwijd beschikbaar te maken. Omdat producten die verhandeld worden van de ene op de andere eigenaar overgaan, wil EPCglobal een systeem opzetten waarmee iedereen makkelijk de betekenis van een bepaalde EPC kan achterhalen. Het idee is om een internettoepassing te maken waarin iedereen informatie kan opslaan met betrekking tot een bepaald identificatienummer, zodat de opeenvolgende eigenaars de herkomst van een uniek product kunnen traceren. In de achterliggende databank zou alle master data van een uniek product en alle volgende transacties die het ondergaat, worden opgeslagen. Zo wil EPCglobal een 'internet of things' creëren. Maar waarom niet gewoon met barcodes blijven werken? Tags zullen - zeker in de nabije toekomst - duurder blijven dan barcodes. Men verwacht niet dat ze barcodes zullen vervangen. Wel bieden tags een alternatief waar barcodes niet voldoen. RFIDtags kan men bijvoorbeeld niet enkel lezen maar ook (her)beschrijven. Men bepaalt zelf welke informatie erop komt te staan. Hoewel de hoeveelheid gegevens die je kan wegschrijven op een tag nog steeds heel beperkt is, kan je op een tag een stuk meer informatie kwijt dan op een barcode. RFID-tags kan je ook robuust maken door de verpakking. Barcodes zijn vrij fragiel en raken in ruige omgevingen snel beschadigd, wat manuele gegevensinvoer vraagt en fouten meebrengt. RFID-tags kan je daarnaast in grote hoeveelheden tegelijk lezen zonder visueel contact. Barcodes moeten zichtbaar zijn en moet men stuk voor stuk lezen.
n
21
HOOFDSTUK 3 Echte waarde door ICT-integratie In het eerste hoofdstuk kon je al lezen dat de sterkste RFID business case er een is waar informatie over de fysieke locatie van een object gekoppeld wordt aan de informatie over dat object in de achterliggende bedrijfssystemen. De RFID-tag is dan een soort sleutel tot meer informatie over het object. De koppeling van de RFID-tag met de achterliggende info kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat er directer ingegrepen wordt in de planning van de supply chain. Zo'n scenario vereist een -vaak dure- integratie van RFID in de brede ICT-architectuur van het bedrijf. In realiteit experimenteren heel wat bedrijven vandaag met RFIDproefprojecten. De nadruk in dat soort projecten ligt voornamelijk
Auto-ID creëert een laag tussen tags en back-office
op hardware (tags en lezers) en het oplossen van uitleesproblemen. Wanneer de RFID-technologie breed ingezet wordt, moet er vooral nagedacht worden over de complexiteit van de totale ITinfrastructuur. Zonder een degelijke integratie van RFID met de rest van de bedrijfssystemen, zullen de voordelen beperkt zijn. Waarom zijn ICT-integratie en AutoID-software belangrijk? Om optimaal voordeel te halen uit de RFID-technologie, heeft men informatica nodig om de kloof te overbruggen tussen de tags en lezers enerzijds en de bedrijfsprocessen die vastgelegd zijn in softwaretoepassingen (ERP, SCM, CRM, WMS, PLM…) anderzijds. Daarbij zijn er twee grote uitdagingen. Ten eerste maakt RFID een massa nieuwe informatie in real time beschikbaar, want items worden niet langer stuk voor stuk ingevoerd of gescand, maar kunnen in grote hoeveelheden tegelijk worden ingelezen. Ten tweede moeten al die gegevens snel in een context geplaatst worden: we moeten aangeven met welke handeling de informatie verband houdt, dus waar ze vandaan komt en waar ze naartoe moet. Al die informatie integreren in één bedrijfspakket, zoals een ERPsysteem, lijkt onverstandig. Niet alleen riskeert men zo overbelasting van systemen (overbelasting van het netwerk door te veel transport van real-time gegevens en overbelasting van ERPservers door veel te veel detailgegevens die op zich niet relevant zijn voor het ERP-systeem), sommige RFID-informatie is in het kader van bepaalde bedrijfsprocessen ook nutteloos. Het komt erop aan uit te maken welke RFID-gegevens in welk pakket nuttig kunnen zijn. Auto-ID software creëert daarom een tussenlaag. Het is een soort middleware die de fysieke RFID-technologie en de bedrijfssoftware verbindt en die toelaat de informatie te filteren volgens vooraf gedefinieerde processen. Verschillende leveranciers bieden dergelijke Auto-ID infrastructuur als pakket aan, al dan niet gekoppeld met andere software. n
22
ERP-systeem
Integratie-laag
RFid code tabel
Auto-ID
RFid readers Figuur 4: De plaats van Auto-ID in een eenvoudige infrastructuur
In het gebruikersverhaal op pagina 9 wordt de juiste piklijst voor de assemblage stap voor stap aangeleverd door het centrale 'vehicle planning system' dat precies weet welke componenten nodig zijn. De juiste piklocaties zijn op dat niveau niet relevant en worden bijgehouden op het niveau van de zogenaamde 'shop floor automation'. Welke taken neemt Auto-ID software voor zijn rekening? Om te beginnen zorgt auto-ID infrastructuur voor de connectie: ze maakt het mogelijk om informatie op tags te lezen en informatie op tags te schrijven. De infrastructuur gaat de gedetailleerde informatie die is ingevoerd, filteren en evalueren op correctheid en relevantie. Men wil enkel correcte informatie over echte veranderingen bijhouden. Een klant die een product met tag van een intelligent rek haalt en weer terugplaatst, veroorzaakt geen verandering in de voorraad. Het is nutteloos om dat te registreren. Op basis van regels bepaalt de auto-ID infrastructuur welke gegevens naar welke achterliggende systemen moeten worden doorgestuurd. Zo legt ze de link tussen gebeurtenissen en de bedrijfsprocessen waarop die een impact hebben en komt alleen relevante informatie in de achterliggende systemen terecht. Historische en hiërarchische informatie over producten die niet meteen relevant is voor de bedrijfsystemen, kan in de auto-ID infrastructuur worden bewaard om ze later alsnog te kunnen raadplegen.
n
23
Om optimaal gebruik te maken van RFID, moet men in principe een complete integratie tot in de achterliggende bedrijfsystemen doorvoeren. Onderzoek wijst uit dat meer dan zeventig procent van de geïnteresseerde bedrijven integratie van auto-ID met zijn ERP beoogt. Het is echter mogelijk om klein te beginnen met een op zichzelf staande infrastructuur die, naast het beheer van de leeshardware, ook informatie op tags kan lezen, schrijven en de ingelezen informatie bewaren. Zo'n 'slap & ship'-oplossing biedt vaak uitkomst voor fabrikanten en leveranciers die door klanten worden verplicht op RFID over te schakelen. In een tweede fase kan men dan datacommunicatie met de partners opzetten om opvolging van de producten mogelijk te maken. In een derde fase kan men analyse en rapportering van de RFID-gegevens toevoegen om tenslotte integratie met de bestaande bedrijfsystemen te realiseren. Zo werd in het voorbeeld van het ziekenhuis op bladzijde 11 in eerste instantie gezorgd voor real-time opvolging van materiaal. Men heeft berekend dat nog er aanzienlijk meer kan worden bespaard wanneer de technologie wordt geïntegreerd met het patiëntenopvolgingssysteem. Om te beslissen hoever men gaat in de integratie van RFIDgegevens met de bedrijfssystemen is het opnieuw een kwestie van bedrijfsprocessen evalueren. Welke processen zijn nuttig om weer
RFID integeren is bedrijfsprocessen evalueren
te geven in de auto-ID infrastructuur? Welke acties moeten worden opgenomen in welke software? Ontvangst van goederen is relevant voor auto-ID infrastructuur maar ook voor het WMS, de inventaris, de supply chain toepassing en het financieel systeem. Wanneer een locatie in het magazijn wijzigt daarentegen, is dat enkel van belang voor het WMS en het inventarisbeheer. Het heeft dan ook weinig zin dergelijke informatie door te sturen naar het ERP-niveau. Hoe past Auto-ID in een totale integratie-infrastructuur? RFID is lang niet de enige identificatietechnologie die je kan gebruiken in een bedrijfsomgeving. We denken aan barcodes, 'real time location systems ', interfaces met meetsystemen en telematica (bv. SCADA)… Aangezien bedrijven deze verschillende technologieën naast elkaar gebruiken, zal de Auto-ID infrastructuur verder moeten gaan dan enkel RFID te integreren. Bepaalde functies van Auto-ID software ziet men trouwens in andere toepassingen terugkomen. De noodzaak om grotere hoeveelheden uitvoeringsdetails lokaal te houden en enkel de relevante transacties te synchroniseren met de back-office is bijvoorbeeld niet uniek voor RFID. Deze problematiek komt ook voor bij magazijnbeheer (WMS), shop-floor sturing, kwaliteitsopvolging en andere zogenaamde 'execution systems '. De integratie van deze systemen met de ERP back-office is dus zeer gelijkend. Het is dan niet
n
24
verwonderlijk dat de leveranciers ervan (magazijnbeheer in het bijzonder) de Auto-ID functionaliteit integreren in hun pakket.
ONS service
Klanten
B2B Communicatie (EDI, Webservice …)
Track &Trace
ERP-systeem
Integratie-laag
RFid code tabel
Auto-ID
WMS
MES
RFid readers Barcode readers …
Figuur 5: Een volledige integratie-infrastructuur
Wat is het belang van standaarden bij de IT- integratie? Als men informatie wil delen met andere bedrijven moet men afspraken maken rond de betekenis en het formaat van de informatie op een RFID-tag. Zoniet wordt het bijna onmogelijk om informatie op een consistente manier te gaan behandelen. In de RFIDwereld is vandaag de EPC-standaard veruit de meest gebruikte, zeker in de retail sector. Een EPC-tag bevat net als een barcode een unieke codering over het object waarop het is bevestigd, met dat verschil dat een tag veel meer informatie kan bevatten dan een barcode. Waar een barcode enkel het soort product identificeert, kan een EPC-nummer dit voor elk product apart. Een EPC-
Een EPC-tag bevat een unieke codering over het object waarop het is bevestigd
nummer bestaat uit 96 bits en beschrijft het gebruikte EPCprotocol, het bedrijf dat de tag op het object bevestigde, het soort object waarop de tag is vastgemaakt en een uniek nummer per product. Door de informatie zo te structureren kunnen 268 miljoen bedrijven elk 16 miljoen soorten producten beschrijven, waarvan er elk 68 miljard stuks uniek kunnen voorzien worden met de EPCtag.
n
25
01 - 0000A9B - 001F3A - 0001103BA
Header (8 bits)
Object Class (24 bits)
EPC Manager (28 bits)
n
Serial Number (36 bits)
De header is een 8-bit nummer dat het gebruikte EPCprotocol beschrijft.
n
De EPC Manager is een unieke identificatie voor het bedrijf dat de tag heeft geprogrammeerd
n
Het Object Class nummer identificeert het type (of klasse) van het product waarop de tag is bevestigd.
n
Het serienummer is uniek voor elke tag en bijgevolg het product waaraan de tag is vastgemaakt.
Figuur 6: De opbouw van een EPC-code
Bij de implementatie van RFID-systemen binnen één bedrijf of in het geval van directe afspraken tussen een zeer beperkt aantal
Standaarden: belangrijk voor gegevensuitwisseling tussen bedrijven
bedrijven is een standaardcode niet echt nodig. Een standaard als EPC is vooral belangrijk als er informatie uitgewisseld moet worden tussen verschillende bedrijven. Bij productcodering voor breed gebruik heeft men daarom nood aan een publieke catalogus die de weg wijst naar een webservice waar de informatie die bij het product hoort kan terugvinden. Men noemt zo'n catalogus een 'Object Name Server' (ONS). Een ONS doet hetzelfde wat een Domain Name Server voor het internet doet. Wanneer een EPC-nummer van een RFID-tag wordt uitgelezen, kan de ONS informatie opzoeken die geassocieerd is met het unieke nummer. Bedrijven die informatie over een product met EPC-tag willen kennen, hoeven dus niet hun eigen systemen te integreren, maar een koppeling te maken met een ONS. Ook het formaat van informatie die beschrijft wat achter publiek gebruikte EPC-codes zit moet worden gestandaardiseerd, wil er naadloos informatie uitgewisseld worden. Vandaag is XML (eXtendable Markup Language) de dominante standaard voor flexibele uitwisseling van informatie tussen computers, zeker in de context van webservices. Een verdere specialisatie van XML is PML (Physical Markup Language). PML is het meest voor de hand liggende formaat om productbeschrijvende informatie uit te wisselen tussen bedrijfssystemen en meer specifiek tussen de ONS en de database met productdefinities op het niveau van de Auto-ID software. n
26
Wat is de rol van het netwerk in het integratieverhaal? Wie aan RFID denkt, mag zeker ook het netwerk niet vergeten. Bedrijven zijn vooral geïnteresseerd in RFID vanwege de impact op latentie. Latentie is de tijd die een systeem nodig heeft om op een gebeurtenis te reageren en treedt op door drie opeenvolgende vertragingen: men moet een gebeurtenis vaststellen, analyseren en erop reageren. Als iets zich voordoet, is het dus van belang om snel te weten hoe het zit. Want hoe langer het duurt voor men kan reageren, hoe minder waarde informatie heeft en hoe minder opties er zijn. RFID maakt het mogelijk sneller te reageren, maar dan moet het netwerk wel mee kunnen. Naarmate RFID meer ingang vindt, komen er meer toepassingen en toestellen die extra data beschikbaar maken. Maar wat doen we ermee? Hoe krijgen we al die RFID-informatie op de juiste plek? Hoe verzekeren we dat de juiste toepassingen en de juiste mensen op het juiste moment de juiste informatie krijgen? Men vergeet al eens dat het netwerk het transportmiddel is voor de gegevens. Men vraagt om lezers en sensoren te verbinden en om EPCgegevens erin te integreren met garanties omtrent kwaliteit en beveiliging. Men vraagt dat deze gegevensstromen andere bedrijfskritische toepassingen niet beïnvloeden. Maar men vraagt nooit of het netwerk daarvoor wel intelligent genoeg is. Voor een succesvol
Een aangepast netwerk: cruciaal voor RFID-gebruik
RFID-project is een aangepast netwerk dan ook cruciaal. Elke tag die een lezer passeert zal een nieuwe transactie veroorzaken. In de omgeving waar RFID-lezers hun toegevoegde waarde leveren kan het netwerk die informatietoevloed mogelijk niet aan (shopfloor, magazijn, winkelruimte …). Ze zijn er niet voor ontworpen, ze beschikken over onvoldoende bandbreedte en missen de intelligentie om real time gegevens aan gebeurtenissen te koppelen. Wie aan RFID denkt, moet nu actie nemen en zijn netwerk evalueren vanuit verschillende perspectieven. Een studie van IDC toont aan dat men twee jaar nodig heeft om een netwerk aan te passen voor ondersteuning van RFID. Ga dus na of het netwerk over voldoende bandbreedte beschikt en of het intelligent genoeg is: wat is de capac iteit en welke toepassingen kan het aan? Bekijk voorts ook uw netwerkstrategie. Wat doet uw bedrijf met zijn netwerk naast RFID? En zijn er mogelijkheden tot convergentie waardoor je één strategie kan aanhouden als u RFID implementeert? Het bedrijf zal ook netwerken moeten voorzien op plaatsen waar dat vroeger niet nodig was. Denk maar aan de ingang van het magazijn waar de producten gescand worden. Een aantal netwerkleveranciers werkt momenteel aan specifieke producten voor dit soort omgevingen, door klassieke netwerktechnologie uit te breiden met specifieke functionaliteit die de aanslui-
n
27
ting van RFID vergemakkelijkt. (vb. automatische lokalisatie van draagbare lezers).
n
28
HOOFDSTUK 4 RFID en privacy: een moeilijk huwelijk? Zowel voor- als tegenstanders zijn het er over eens dat RFID heel wat interessante toepassingen mogelijk maakt. Toch is niet iedereen er gerust in dat de privacy en veiligheid gewaarborgd blijven wanneer bedrijven gebruik maken van RFID. In dit hoofdstuk zetten we de potentiële risico's op een rijtje en geven we aan welke wetgeving adequate bescherming biedt. Enkele sprekende voorbeelden kunnen aangeven waar het schoentje wringt voor de tegenstanders van RFID. RFID-gebruik, hoe ver kan je gaan? Om het groot aantal diefstallen van hun scheermesjes tegen te gaan, startte een fabrikant een project waarbij RFID wordt ingezet
Kan je RFIDchips onderhuids inplanten?
in een 'slim winkelrek'. Telkens wanneer een klant een verpakking scheermesjes van het rek neemt, wordt dit gedetecteerd door het winkelrek en wordt een camera geactiveerd, die een close-up beeld maakt van de klant. Die beelden kunnen vervolgens vergeleken worden met andere beelden die aan de kassa worden genomen. Diezelfde technologie van het slimme winkelrek wordt in een Duitse conceptwinkel gebruikt om het fenomeen van lege rekken tegen te gaan. Doordat de winkel te allen tijde weet hoeveel stuks van een product nog in het rek liggen, kan er tijdig aangevuld worden. Een dure kledingketen gebruikt RFID in de winkel in New York. Klanten kunnen in het pashokje meer informatie krijgen over de kleding die ze passen dankzij de ingebouwde RFID-chips en de bijhorende RFID-lezers. Zo kunnen ze ook bijkomende info krijgen, bijvoorbeeld over welke broek goed zou staan bij de jas die ze aan het passen zijn. Winkelbediendes kunnen dankzij de analyse van de tags de klant identificeren, kledingmaten van de klant achterhalen en een geschiedenis van reeds eerder aangekochte kleding raadplegen. Een Duitse kledingwinkel gebruikt dezelfde technologie om winkelbediendes te helpen de juiste kleding in het juiste rek te hangen. Zo hoeven ze ook niet langer de rekken te doorzoeken om uit te vinden of een bepaald kledingstuk nog in de juiste kleur of maat beschikbaar is. Een trendy discotheek in Barcelona geeft VIP-klanten de mogelijkheid om een RFID-chip onderhuids te laten inplanten. Hierdoor kunnen ze zonder uitgebreide identificatie worden toegelaten in exclusieve VIP-rooms, waar hun drankjes automatisch gefactureerd worden. Een brandstofleverancier gebruikt hetzelfde concept voor wagens met een RFID-tag die langs hun benzinestations passeren. Zij hoeven niet langer langs de kassa te gaan en hun tankbeurt wordt automatisch gefactureerd. n
29
Wat zijn de persoonlijke risico's bij RFID-gebruik? Van het ogenblik dat de vele mogelijkheden van RFID duidelijk werden, kwam er al snel heel wat commentaar op het mogelijke misbruik van de technologie: RFID wordt bekeken als een technologie die ingaat tegen de privacy. Zolang RFID in een bedrijfscontext wordt gebruikt (warehousing en tracking) en er geen mensen bij zijn betrokken, stelt het privacyprobleem zich niet. Tegenstanders hebben daarom niet echt een probleem wanneer tags worden aangebracht op palletten of dozen, aangezien consumenten hie rmee niet in contact komen. Ze vrezen vooral het moment waarop alle aparte producten een tag krijgen. Een van de belangrijkste redenen van protest tegen RFID, is het onzichtbare kara kter ervan. RFID-tags kunnen immers heel klein gemaakt worden: het is bijna onmogelijk om zonder de juiste technologie na te gaan of je wordt
Geen privacyproblemen zonder mensen
'gescand'. Een ander risico van het wijdverspreid gebruik van RFID is het hackinggevaar van de tags of de ongeoorloofde toegang tot de informatie die zich op een tag bevindt. Met de juiste combinatie van software en hardware is het helemaal niet moeilijk om een RFIDtag te hacken. Zoals zo vaak met nieuwe technologieën is veiligheid niet de belangrijkste zorg van de fabrikanten en bedrijven die experimenteren met RFID-pilootprojecten. Theoretisch gezien zou het voor een hacker mogelijk zijn om in een winkel de prijs van duur getagde producten te gaan vervangen door een goedkopere prijs. Wanneer de hacker dan langs een automatische kassa passeert, zal het systeem niet opmerken dat er gefraudeerd werd. Met de juiste technologie zou dezelfde hacker ook een klant op straat kunnen scannen en meteen de maat, producent en productiedatum kennen van alle getagde objecten die gedragen worden door voorbijgangers. Aangezien de meeste tags enkel een identificatiecode bevatten en geen persoonlijke data, ontstaan er vooral privacygevaren wanneer de tags gekoppeld worden aan databases met achterliggende informatie. De meeste privacyproblemen kunnen daarom opgelost worden door een uitgebreide databasebeveiliging en door deze databases in overeenstemming te brengen met de hierna beschreven reglementering. Zeker wanneer tags gebruikt worden door verschillende bedrijven, is een geschikte beveiliging cruciaal. Bestaat er reglementering voor het gebruik van RFID? De meest voor de hand liggende reglementering is de Europese Richtlijn 95/46 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens. Deze richtlijn is van toepassing wanneer persoonsgegevens—alle gegevens die betrekking hebben op een natuurlijke persoon—worden verwerkt.
n
30
Of deze richtlijn toepasselijk is, hangt af van de specifieke context waarin men RFID inzet. De richtlijn zal waarschijnlijk niet spelen wanneer op palletten of dozen tags worden aangebracht. Mome nteel valt waarschijnlijk enkel het gebruik van aparte producttags onder deze richtlijn. Telkens de producttag gelinkt wordt aan een persoon, moet deze richtlijn toegepast worden. Zulke link met een persoon kan hetzij rechtstreeks tot stand worden gebracht (bijvoorbeeld een tag in een kledingstuk), hetzij onrechtstreeks (door koppeling aan een achterliggende database). De richtlijn is zelfs van toepassing wanneer een persoon enkel kan geïdentificeerd worden door analyse
De privacywetgeving geldt ook voor RFID
van historische data, bijvoorbeeld wanneer aan de kassa de tags van de huidige aankopen worden vergeleken met tags van aankopen uit het verleden. Zonder zelfs de naam of de persoonlijke details van de klant te kennen, kan zo immers met redelijke waarschijnlijkheid worden bepaald dat een klant al eerder aankopen heeft gedaan. Wanneer de Richtlijn 95/46 van toepassing is, moeten enkele voorzorgsmaatregelen worden genomen. Persoonsgegevens mogen enkel verwerkt worden wanneer de klant zijn toestemming heeft gegeven, wanneer de uitvoering van een contract dit vraagt of wanneer de verwerking noodzakelijk is om het algemeen belang of het belang van het individu te beschermen. Elk individu moet er ook over geïnformeerd worden of zijn of haar persoonsgegevens worden verwerkt. Hij of zij heeft het recht toegang te hebben tot de verzamelde data en kan ingaan tegen de verwerking ervan. Natuurlijk moet in heel het proces de veiligheid en confidentialiteit van de verwerking verzekerd zijn. Bovenop de voorzorgsmaatregelen van de Richtlijn 95/46, stelt de Europese Richtlijn 2002/58 over Privacy en Elektronische Communicatie dat alle publieke netwerken de veiligheid en confidentialiteit van communicatie moeten garanderen, telkens wanneer persoonlijke data wordt verwerkt. Andere (nationale) wetgeving stelt dezelfde maatregelen. Volstaat de bestaande wetgeving rond RFID? De privacy wordt reeds effectief beschermd wanneer de bestaande Richtlijnen worden toegepast: individuen moeten dan immers geïnformeerd worden over de aanwezigheid van RFID-tags, de inhoud van deze tags en de mogelijke verwerking van hun gegevens en kunnen bovendien de verwerking van hun persoonsgegevens tegenhouden.
n
31
Het gebruik van een nieuwe en evoluerende technologie beknotten door nieuwe wetgeving te introduceren, is geen goed idee. Dit is een van de redenen waarom specifieke RFID-wetgeving in verschillende staten in de Verenigde Staten voorlopig in de la is verdwenen. Een betere oplossing wordt gesuggereerd door artikel 27 van de Richtlijn 95/46, dat aangeeft dat er eerder een soort gedragscode moet komen die de zelfregulering van de industrie stimuleert. In die context vinden wij 'geïnformeerde toestemming' en 'actieve privacy' erg belangrijk. Geïnformeerde toestemming betekent dat een consument moet weten dat een product dat hij kocht voorzien is van een tag en wat de gevolgen daarvan zijn. Consumenten informeren over het concept RFID is daarbij erg belangrijk, aangezien maar weinig mensen weten wat RFID is. Klanten moeten weten wat RFID doet, terwijl bedrijven moeten aangeven dat tags
Nieuwe technologie beknotten met nieuwe wetgeving: geen goed idee
worden gebruikt door producten voorzien met internationale symbolen of codes. Bedrijven en klanten moeten samenwerken rond technologieën die de privacy kunnen verbeteren, zodat 'actieve privacy' mogelijk wordt door de encryptie van data op de tags, het brede gebruik van standaarden en de mogelijkheid om tags 'uit te zetten'. Volgens ons moet er dus niet nagedacht worden over hoe "RFID verboden kan worden", maar eerder hoe we met RFID moeten omgaan met "een juiste balans tussen consumentenrechten (privacy) en efficiëntie".
n
32
CONCLUSIE Starten met een nuchtere kijk Hoewel RFID-technologie nu al enkele decennia bestaat, kent de markt een duidelijk momentum. Niet alleen de media berichten gretig over RFID, ook de leveranciers komen steeds vaker naar buiten met hun RFID-oplossingen. Het jongste jaar hebben enkele evoluties er voor gezorgd dat de interesse voor de RFID-tags alleen maar is toegenomen. Na een pionier als Walmart, verplichten bijvoorbeeld ook andere grote winkelketens hun leveranciers de geleverde producten uit te rusten met RFID-tags. Dankzij de gestage daling van de prijs van de tags, worden steeds meer nieuwe toepassingen economisch haalbaar. De laatste problemen rond intellectuele eigendom raken stilaan opgelost en onzekerheden rond standaarden en Europese frequenties worden opgeklaard. Zelfs de hevige tegenstanders van RFID die de schending van de privacy vreesden, moeten inzien dat er een stevige wetgeving staat, die niet zomaar elke toepassing toelaat. Het is zeker: RFID wordt stilaan volwassen en kan zeker een belangrijke plaats op de markt innemen. Toch is RFID niet zaligmakend. Hoewel sommige leveranciers dit liever niet zullen horen, kent RFID hier en daar nog enkele beperkingen die een snelle implementatie onmogelijk maken. Dankzij de brede variatie aan RFID-technologieën bestaat er uiteindelijk wel oplossingen voor de meeste problemen. Die oplossingen kunnen er echter alleen komen na een uitgebreide analyse en uitvoerige tests met de technologie. In de meest succesvolle gebruikersverhalen komt de grote toegevoegde waarde van RFID voort uit de integratie met achterliggende informaticasystemen en het hergebruik van tags verder in de keten. Men mag echter niet vergeten dat de integratie met de bestaande informaticasystemen één van de grootste kostenposten in een project is. We zien daarom dat de meeste bedrijven stapsgewijs met RFID aan de slag gaan en pas in een tweede fase verder integreren met de back-office. Dit geeft hen ook de tijd om de kinderziekten van de technologie te overwinnen vooraleer brede bedrijfsprocessen in het project te betrekken. ADM stelt gelukkig vast dat de Vlaamse ondernemer nuchter blijft. Hier en daar steken enkele proefprojecten de kop op. Een grotere installatie komt er enkel als er een duidelijke en gedocumenteerde business case is. Toch verloopt het maken van zo'n business case niet altijd van een leien dakje. Ondanks de overdaad aan RFIDinformatie in de media, op seminarie's, beurzen… horen we in de markt toch nog heel wat vragen: Welke tags moeten we gebruiken, welke tag voor welke applicatie, tot hoever kunnen we n
33
een tag uitlezen, is er middleware nodig…? Wij raden iedereen die nadenkt over RFID dan ook aan gebruik te maken van de expertise van integratoren en niet zomaar aan de slag te gaan. Zie het om te beginnen zeker niet te groot! Start met beperkte testen met tags, lezers en de opstelling van antennes, om later niet voor technische verrassingen komen te staan. Wees ervan bewust dat pioniers deels mee investeren in de kennis van anderen en dat het daarom de moeite loont om even rond je heen te kijken… of een project voorlopig even uit te stellen. En misschien de belangrijkste raad: hou steeds de Return On Investment in de gaten, misschien is barcode of een andere identificatietechnologie wel een meer voordelige oplossing voor uw probleem. ADM hoopt alvast met deze bluepaper een aanzet te hebben gegeven om met een nuchtere kijk naar RFID-technologie te kijken.
n
34
Deze paper kwam tot stand dankzij de medewerking van Cisco Systems, DLA Piper Rudnick Gray Cary, EDS, Integan, Psion Teklogix, Zetes en de leden van de RFID-werkgroep van ADM.
© ADM 2005 www.adm.be
n
35
