ONTWERP PROGRAMMA VAN EISEN
Concessie Waterland 2011
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
1 van 85
INHOUD 1
INLEIDING ........................................................................................... 7 1.1
2
OV in de hoofdrol..................................................................................... 7 1.1.1
Ambities van de Stadsregio............................................................ 7
1.1.2
Ambities van de gemeenten in Waterland ........................................ 7
1.1.3
Doelstelling aanbesteding Concessie Waterland 2011 ........................ 8
1.1.4
Relevante toekomstige ontwikkelingen ............................................ 9
1.2
Positie van de Stadsregio.......................................................................... 9
1.3
Opbouw PvE...........................................................................................10
1.4
Status document ....................................................................................11
ONDERWERP VAN CONCESSIEVERLENING .................................................. 12 2.1
2.2
Concessiegebied Waterland......................................................................12 2.1.1
Geografische afbakening ..............................................................12
2.1.2
Gedoogplicht overig OV ................................................................12
Ingangsdatum en duur van de Concessie ...................................................13
2.3 Globale afbakening activiteiten behorend tot de Concessie Waterland 2011 13
3
2.3.1
Sociale Veiligheid ........................................................................13
2.3.2
Beheer en onderhoud infrastructuur...............................................13
2.3.3
Beheer en onderhoud haltes .........................................................13
VERVOERKUNDIGE EISEN EN WENSEN ....................................................... 14 3.1
Algemeen ..............................................................................................14 3.1.1
Hiërarchie en opbouw van het lijnennet..........................................14
3.1.2
OV-knooppunten .........................................................................14
3.1.3
Te ontsluiten gebieden en te bieden verbindingen............................14
3.1.4
Dekkingseisen.............................................................................14
3.1.5
Bedieningsperioden .....................................................................15
3.1.6
Aansluitingen ..............................................................................15
3.1.7
Basis- en vakantiedienstperiode ....................................................15
3.1.8
Feestdagen .................................................................................16
3.1.9
Noord/Zuidlijn.............................................................................16
3.1.10 Rotondemodel centrum gemeente Purmerend .................................16 3.2
3.3
Lijnvoering in het Referentienetwerk .........................................................16 3.2.1
Algemeen ...................................................................................16
3.2.2
Lijnvoering MRA-lijnen van/naar Amsterdam CS ..............................17
3.2.3
Lijnvoering MRA-lijnen Amsterdam Zuidoost/ Riekerpolder ...............24
Ontsluitende lijnen..................................................................................27 3.3.1
Lijnvoering .................................................................................27 Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
2 van 85
3.4
4
5
Bedieningsperioden en intervallen .................................................33
3.3.3
Inzet materieel............................................................................34
3.3.4
Buurtbussen ...............................................................................35
3.3.5
Wensen ten aanzien van de Ontsluitende lijnen ...............................35
Nachtnet ...............................................................................................35 3.4.1
Lijnvoering .................................................................................35
3.4.2
Bedieningsperiode en intervallen ...................................................36
3.4.3
Wensen ten aanzien van het nachtnet ............................................36
3.5
Scholierenlijnen......................................................................................36
3.6
Ontwikkelmogelijkheden gedurende de Concessie .......................................37 3.6.1
Dienstregelingwijziging.................................................................37
3.6.2
Dienstregelingprocedure...............................................................37
3.6.3
Uitzonderlijke situaties .................................................................38
GEBRUIK INFRASTRUCTUUR ................................................................... 39 4.1
Beschikbare infrastructuur .......................................................................39
4.2
Herinrichting van infrastructuur ................................................................40
4.3
Haltes ...................................................................................................40
4.4
Beschikbaarheid infrastructuur .................................................................40
UITVOERINGSKWALITEIT ....................................................................... 41 5.1
Algemeen ..............................................................................................41
5.2
Vervoergarantie en zitplaatskans ..............................................................41
5.3
5.4
6
3.3.2
5.2.1
Eisen .........................................................................................41
5.2.2
Capaciteitsbepaling......................................................................41
5.2.3
Tijdelijk capaciteitstekort..............................................................42
5.2.4
Structureel capaciteitstekort .........................................................42
Rituitval.................................................................................................42 5.3.1
Eisen .........................................................................................42
5.3.2
Controle naleving ........................................................................42
Punctualiteit...........................................................................................43 5.4.1
Eisen .........................................................................................43
5.4.2
Controle naleving ........................................................................43
5.4.3
Betrouwbare rijtijden ...................................................................43
5.5
Aansluitgarantie .....................................................................................43
5.6
Uitvoeringskwaliteit bij evenementen ........................................................44
5.7
Calamiteitenbestrijdingsplan ....................................................................44
MARKETING ........................................................................................ 45 6.1
Algemeen ..............................................................................................45
6.2
Marketingplan ........................................................................................45
6.3
Productformule MRA-net ..........................................................................46
6.4
Marketingbureau ....................................................................................46 Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
3 van 85
7
SOCIALE VEILIGHEID ............................................................................ 47 7.1
Algemeen ..............................................................................................47
7.2
Integrale aanpak ....................................................................................47
7.3
8
9
7.2.1
Service, toezicht en handhaving ....................................................47
7.2.2
Kaartcontrole ..............................................................................48
7.2.3
Inrichting en onderhoud infrastructuur ...........................................48
7.2.4
Samenwerking met overige partijen...............................................48
7.2.5
Structureel en variabele inzet........................................................48
Meerjarenplan en Actieplan Sociale Veiligheid.............................................48 7.3.1
Meerjarenplan Sociale Veiligheid....................................................49
7.3.2
Actieplan Sociale Veiligheid...........................................................49
7.4
Monitoring en rapportage.........................................................................49
7.5
Overige eisen .........................................................................................50
MATERIEEL ......................................................................................... 51 8.1
Samenstelling wagenpark ........................................................................51
8.2
Comfort en netheid .................................................................................51
8.3
Leeftijd..................................................................................................51 8.3.1
Groot materieel in MRA-net-uitvoering voor de MRA-lijnen................51
8.3.2
Groot materieel voor de overige lijnen ...........................................52
8.3.3
Klein materieel voor ontsluitende lijnen ..........................................52
8.4
Uitzonderingen .......................................................................................52
8.5
Toegankelijkheid ....................................................................................52 8.5.1
Reizigers met een mobiliteitsbeperking ..........................................52
8.5.2
Kinderwagens, vouwfietsen, e.d. ...................................................53
8.6
Communicatieapparatuur.........................................................................53
8.7
OV-chipkaartapparatuur ..........................................................................53
8.8
Reclame ................................................................................................53
DUURZAAMHEID .................................................................................. 54 9.1
Algemeen ..............................................................................................54
9.2
Duurzaamheidplan ..................................................................................54
9.3
Euronormen materieel.............................................................................54 9.3.1
Groot materieel ...........................................................................54
9.3.2
Klein materieel ............................................................................54
10 PERSONEEL ......................................................................................... 55 11 INFORMATIE AAN DE REIZIGER ............................................................... 56 11.1 Algemeen ..............................................................................................56 11.2 (gedrukte) Dienstregelinginformatie..........................................................56 11.3 Informatie via internet ............................................................................57 11.4 Informatie in en op het voertuig ...............................................................57
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
4 van 85
11.4.1 Informatie in het voertuig.............................................................57 11.4.2 Informatie op het voertuig ............................................................58 11.5 Informatie op de halte.............................................................................58 11.5.1 Statische informatie.....................................................................59 11.5.2 Actuele reisinformatie ..................................................................60 11.5.3 Verkrijgbaarheid informatie bij loket Purmerend Tramplein ...............60 11.6 Wijziging van de dienstregeling ................................................................60 11.7 Andere reisinformatiesystemen dan die van de concessiehouder...................60
12 CONSUMENTENBESCHERMING ................................................................. 62 12.1 Klachtenafhandeling................................................................................62 12.2 Klachtenoverzicht ...................................................................................62 12.3 OV-loket en landelijke geschillencommissie................................................62
13 OVERLEG MET CONSUMENTENORGANISATIES EN INDIVIDUELE REIZIGERS ........ 63 13.1 Reizigers Advies Raad (RAR) ....................................................................63 13.2 Consumenten Platform ............................................................................64 13.3 Consultatie individuele reizigers en andere belanghebbenden .......................64
14 TARIEVEN EN VERKRIJGBAARHEID OV-CHIPKAART ..................................... 65 14.1 Algemeen ..............................................................................................65 14.2 Tarieven ................................................................................................65 14.3 Verkrijgbaarheid (Distributie) ...................................................................66
15 INFORMATIE EN MONITORING ................................................................. 67 15.1 Algemeen ..............................................................................................67 15.2 Informatieverstrekking door de Concessiehouder aan de Stadsregio..............67 15.2.1 Management rapportages .............................................................67 15.2.2 Realtime monitoring ....................................................................67 15.2.3 Gegevens OV-chipkaart ................................................................67 15.2.4 Vervoerkundig onderzoek .............................................................67 15.2.5 Controle gegevens .......................................................................67 15.3 Informatie uit overige waarnemingen ........................................................68 15.3.1 Algemeen ...................................................................................68 15.3.2 Klantenbarometer........................................................................68 15.3.3 Mystery guests............................................................................68
16 HANDHAVING ...................................................................................... 69 16.1 Algemeen ..............................................................................................69 16.2 Boetes...................................................................................................69 16.3 Financiële sancties ..................................................................................69 16.4 Overige sancties .....................................................................................69
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
5 van 85
17 FINANCIËLE ASPECTEN .......................................................................... 70 17.1 Subsidie ................................................................................................70 17.2 Inkoop extra vervoer ..............................................................................70 17.3 Gratis of goedkoop openbaar vervoer ........................................................71
18 OVERIGE ONDERWERPEN ....................................................................... 72 18.1 Implementatie........................................................................................72 18.1.1 Implementatieplan ......................................................................72 18.1.2 Innovaties ..................................................................................72 18.2 Compensatie tijdens opstartperiode ..........................................................72
BEGRIPPENLIJST ....................................................................................... 73 BIJLAGEN ................................................................................................ 76 Bijlage 1
Uitlopers van de Concessie ............................................................76
Bijlage 2
Te gedogen lijnen ........................................................................76
Bijlage 3
Overzicht buurten en werkgebieden in 2008 ....................................77
Bijlage 4
Relevante toekomstige ontwikkelingen............................................84
Bijlage 5
Overzicht Emissienormen ..............................................................85
Bijlage 6
Samenstelling Reizigers Advies Raad ..............................................85
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
6 van 85
1
INLEIDING
1.1
OV in de hoofdrol
Het openbaar vervoer in Waterland vervult een belangrijke rol in de bereikbaarheid van de regio en in de mobiliteit van mensen. Ook is goed openbaar vervoer één van de noodzakelijke voorwaarden voor een duurzaam economische en maatschappelijke ontwikkeling van de gemeenten in Waterland. Ter bevordering van de bereikbaarheid en leefbaarheid in de regio streven de Stadsregio en de gemeenten naar een aantrekkelijk openbaar vervoer dat als alternatief voor de auto kan dienen.
1.1.1
Ambities van de Stadsregio1
Om de Metropoolregio Amsterdam te laten functioneren is een duurzaam, robuust en flexibel verkeer- en vervoersysteem van levensbelang. Het regionaal openbaar vervoer speelt daarbij een belangrijke rol omdat het: • Mensen flexibiliteit en keuze biedt om activiteiten te ontplooien; • De aantrekkingskracht van de Metropoolregio als vestigingsplaats voor bewoners, bedrijven en voorzieningen vergroot; • Vervoerstromen bundelt en structureert en zo ruimtelijke ontwikkelingen stuurt; • Een serieus alternatief biedt voor de auto op drukke tijden en zwaarbelaste verbindingen; • Zorgt voor een schoon en efficiënt alternatief voor de auto in intensieve verblijfsgebieden; • Een basisbehoefte vervult voor mensen die geen auto kunnen, willen of mogen rijden. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid is het daarbij niet de bedoeling dat het openbaar vervoer concurreert met de fiets. Om die reden streeft de Stadsregio naar een gezamenlijk spitsaandeel van fiets en openbaar vervoer in 2030 van 70% in hoogstedelijke gebieden, 50% in grote kernen en 30% in kleine kernen. Om deze ambitie te realiseren zal het openbaar vervoer in de Metropoolregio Amsterdam over de gehele linie verder verbeterd moeten worden. Doel daarbij is een betrouwbaar, samenhangend, snel en herkenbaar openbaar vervoersysteem te realiseren dat een visitekaartje voor de Metropoolregio Amsterdam vormt en de vergelijking kan doorstaan met het openbaar vervoer in andere Europese metropolen.
1.1.2
Ambities van de gemeenten in Waterland
De Waterlandse gemeenten en hun reizigers zijn tevreden over het huidige aanbod aan openbaar vervoer. De gemeenten hechten vooral belang aan de openbaar vervoerverbindingen richting Amsterdam. Ook hechten zij belang aan de verbindingen met een sociaal karakter. De gemeenten hebben weinig aanvullende wensen. Als in de nieuwe concessie het huidig netwerk in stand kan blijven, dan vinden zij dat een goed resultaat. Dit gelet op de forse uitbreiding van het openbaar vervoeraanbod die met de aanbesteding van de huidige concessie gerealiseerd is. De komende jaren zullen zich ontwikkelingen in de regio voordoen die zowel voordelig als nadelig voor het openbaar vervoer kunnen uitpakken. Zo is er sprake van een beperkte uitbreiding van het aantal woningen en inwoners. Binnen 1
Stadsregio Amsterdam (2008), OV-Visie 2011-2030 Stadsregio Amsterdam: Regionaal OV als impuls voor de Metropool Amsterdam. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
7 van 85
Purmerend gaat het om de VINEX wijk Weidevenne en enkele binnenstedelijke nieuwbouwprojecten; in de Zuidoostbeemster en in Edam-Volendam om de nieuwe wijk Zuidpolder. Daartegenover staat een langzame vergrijzing en leegloop van bestaande wijken in Purmerend. Ook is er sprake van uitbreiding van het bedrijventerrein Baanstee in Purmerend. Het aantal werknemers neemt daardoor toe. De Baanstee-Noord bestaat uit 75 hectare. Verder trachten enkele gemeenten de autoverbindingen vanuit Waterland naar Amsterdam te verbeteren. In ieder geval wordt in de komende jaren de tweede Coentunnel gerealiseerd en wordt de N244 (nabij de A7 Purmerend) verbreed. Daarnaast is een onderzoek gestart naar verbeteringen in de doorstroming op de N235 en N247 (tussen Purmerend – Amsterdam en Edam-Volendam – Amsterdam). Als deze verbeteringen gerealiseerd worden, verbetert de bereikbaarheid van de regio per auto, hetgeen ten koste kan gaan van het gebruik van het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer profiteert mee van deze doorstromingsmaatregelen doordat het openbaar vervoer ook beter zal gaan doorstromen.
1.1.3
Doelstelling aanbesteding Concessie Waterland 2011
In de huidige concessie bieden de vele buslijnen die hoog frequent vanuit Waterland naar Amsterdam en terug rijden een volwaardig en concurrerend alternatief voor de dagelijkse reizen met de auto. Dit is terug te voeren op het drukke verkeer en de daarmee gepaard gaande congestie op de N247, N235 en A7, de hoge parkeertarieven in Amsterdam en de kwalitatief goede busverbindingen over aparte busstroken en/of busbanen langs de N247 en N235. Hoofddoel van de aanbesteding is om tegen vooraf gestelde voorwaarden een zo aantrekkelijk mogelijk openbaar vervoeraanbod in Waterland te behouden. Anno 2010 is dit een grote uitdaging voor de Stadsregio omdat de openbaar vervoermarkt op dit moment wordt gekenmerkt door een beperkt aantal inschrijvende partijen per concessie en oplopende prijsniveaus van het aangeboden openbaar vervoerproduct. Daarnaast wordt verwacht dat de specifieke financiële situatie in de concessie Waterland tot gevolg heeft dat het aanbod zal dalen bij een gelijk blijvend budget. Het hoofddoel is vertaald in een aantal doelstellingen voor de Concessie Waterland 2011. Deze doelstellingen komen overeen met de doelstellingen van eerdere door de Stadsregio georganiseerde aanbestedingen. De doelstellingen zijn te verdelen in doelstellingen van vervoerkundige aard, die gebaseerd zijn op de OV-visie 20102030 en doelstellingen van financieel/technische aard. De vervoerkundige doelstellingen luiden in het kort als volgt: • Het huidige hoge voorzieningenniveau, zeker op de hoofdassen, zoveel mogelijk in stand houden en waar mogelijk verbeteren Op die tijden en plaatsen waar de autobereikbaarheid onder druk staat, dient het openbaar vervoer een volwaardig alternatief voor de auto te blijven/worden. De lijnen die daarvoor in aanmerking komen vallen onder het MRA-net en worden gekenmerkt door hun hoge snelheid, betrouwbaarheid en comfort, een lange exploitatietijd en een duidelijk herkenbare productformule; Daarnaast dient het openbaar vervoer ter ontsluiting en verbinding van woonen werkgebieden met een zekere omvang in de regio, opdat inwoners van deze regio met een collectieve voorziening kunnen deelnemen aan economische en sociale activiteiten;
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
8 van 85
•
Het aanbod van openbaar vervoer zal zich gedurende de gehele concessieperiode naar de vraag moeten richten Ontwikkelingen gaan steeds sneller. Denk bijvoorbeeld aan wijzigingen in de samenstelling van de bevolking en daarmee het reizigersaanbod en ontwikkelingen op het gebied van infrastructuur, tarieven, milieu, enzovoorts.
De financieel/technische doelen luiden in het kort als volgt: • Verbetering van de dienstverlening De kwaliteit van het OV wordt voor een belangrijk deel bepaald door praktische uitvoeringsaspecten als punctualiteit (= op tijd vertrekken en aankomen), aansluitgarantie, reizigersinformatie, klantvriendelijkheid van chauffeurs, marketing, comfort van voertuigen, etc.; • Optimaal gebruik maken van telematicatoepassingen Toepassingen van nieuwe technische systemen, zoals voertuigen met plaatsbepaling, maken het mogelijk reizigers van actuele reisinformatie te voorzien en de dagelijkse uitvoering van het openbaar vervoer beter te beheersen; • De toegankelijkheid van het openbaar vervoer minimaal op het niveau brengen zoals wettelijk is vastgelegd; • De sociale veiligheid minimaal op het huidige niveau handhaven; • Extra aandacht voor milieu en duurzaamheid Door de uitstoot van schadelijke stoffen in overeenstemming te brengen met de steeds strenger wordende wettelijk vastgelegde normen, vermindert per saldo de uitstoot van schadelijke stoffen hetgeen nodig is met het oog op de leefbaarheid in de regio en Amsterdam.
1.1.4
Relevante toekomstige ontwikkelingen
Bij het formuleren van de eisen en wensen ten aanzien van het openbaar vervoeraanbod in het Concessiegebied Waterland heeft de Stadsregio zoveel mogelijk rekening gehouden met de huidige inzichten ten aanzien van relevante infrastructurele, ruimtelijke, economische en sociaaldemografische ontwikkelingen in het Concessiegebied. In Bijlage 4 is een overzicht opgenomen van relevante toekomstige ontwikkelingen voor zover die nu bekend zijn. De Stadsregio is zich er echter van bewust dat zich voorafgaand aan en tijdens de Concessieperiode ontwikkelingen kunnen voordoen die ten tijde van het opstellen van het Programma van Eisen niet (te) voorzien waren. De Stadsregio doet daarom een beroep op andere betrokken partijen, in het bijzonder de Concessiehouder en de wegbeheerders, om elkaar zo goed mogelijk te informeren over ontwikkelingen die (mogelijk) van invloed kunnen zijn op het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland.
1.2
Positie van de Stadsregio
De Wet personenvervoer 2000 (Wp2000) wijst het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam aan als Concessieverlener voor het openbaar vervoer in de Amsterdamse regio. Deze regio is op dit moment ingedeeld in vier concessiegebieden waarvan het Concessiegebied Waterland er één is. De wet bepaalt ook dat concessies voor openbaar vervoer in principe openbaar dienen te worden aanbesteed. Ter voorbereiding op de aanbesteding van de Concessie Waterland 2011 dient de Stadsregio een Programma van Eisen (PvE) op te stellen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
9 van 85
1.3
Opbouw PvE
Voor u ligt het ontwerp PvE voor de Concessie Waterland 2011. In het ontwerp PvE staan de eisen die aan het openbaar vervoer worden gesteld evenals de eisen die aan de toekomstige Concessiehouder worden gesteld. Daarnaast moet de Concessiehouder zich aan alle wettelijke bepalingen en regelingen houden die relevant zijn bij de uitvoering van de Concessie Waterland 2011. Het gaat in dit ontwerp PvE om minimumeisen waaraan de toekomstige Concessiehouder in ieder geval moet voldoen. Met de aanbesteding van de Concessie beoogt de Stadsregio een extra kwaliteitsslag te realiseren. Dat wil zeggen, vervoerders die meer openbaar vervoer van een hogere kwaliteit bieden dan geëist kunnen extra punten verdienen bij de beoordeling van hun Inschrijving en maken daardoor een grotere kans om het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland uit te mogen voeren. Het ontwerp PvE is als volgt opgebouwd: • Hoofdstuk 2 bakent het gebied en de periode af waarvoor de Concessie wordt verleend. Dit hoofdstuk beschrijft tevens op hoofdlijnen de verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de Concessiehouder en andere partijen. • Hoofdstuk 3 bevat eisen en wensen ten aanzien van het openbaar vervoeraanbod in het Concessiegebied Waterland. • Hoofdstuk 4 bevat bepalingen ten aanzien van de infrastructuur en de haltes waarvan de Concessiehouder gebruik kan maken. • Hoofdstuk 5 bevat eisen ten aanzien van de uitvoeringskwaliteit. Onderwerpen die in dat verband aan bod komen zijn onder andere vervoergarantie, zitplaatskans, rituitval, punctualiteit en aansluitgarantie. • Hoofdstuk 6 behandelt de manier waarop er van de Concessiehouder verwacht wordt dat hij zich zal inzetten om het imago van het stads- en streekvervoer te verbeteren en meer mensen te verleiden om met het openbaar vervoer te reizen. • Hoofdstuk 7 gaat in op de verantwoordelijkheden van de Concessiehouder op het gebied van sociale veiligheid. • Hoofdstuk 8 bevat eisen waaraan het materieel dat voor de Concessie Waterland 2011 wordt ingezet, moet voldoen. Onderwerpen die in dat verband aan bod komen zijn onder andere leeftijd, toegankelijkheid, comfort en netheid. • Hoofdstuk 9 geeft aan op welke wijze de Stadsregio een duurzame uitvoering van de Concessie wil bevorderen. • Hoofdstuk 10 bevat eisen waaraan het personeel dat voor de Concessie Waterland 2011 wordt ingezet, moet voldoen. • Hoofdstuk 11 beschrijft op welke momenten en via welke media de Concessiehouder reizigers van reisinformatie moet voorzien. • Hoofdstuk 12 beschrijft de wijze waarop reizigers eventueel verhaal bij de Concessiehouder kunnen halen. • Hoofdstuk 13 bevat eisen ten aanzien van de consultatie van consumentenorganisaties en reizigers door de Concessiehouder. • Hoofdstuk 14 bevat bepalingen ten aanzien van tarieven en de verkrijgbaarheid van de OV-chipkaart. • Hoofdstuk 15 behandelt informatiebronnen aan de hand waarvan de Stadsregio de ontwikkelingen in het Concessiegebied Waterland zal volgen. • Hoofdstuk 16 beschrijft de instrumenten waarmee de Stadsregio af kan dwingen dat de Concessiehouder alle eisen en toezeggingen die in de Concessie zijn vastgelegd daadwerkelijk nakomt. • Hoofdstuk 17 bevat een aantal financiële bepalingen met betrekking tot de Concessie Waterland 2011.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
10 van 85
•
Hoofdstuk 18 bevat een aantal bepalingen die ervoor moeten zorgen dat de overgang van de Concessie Waterland naar de nieuwe Concessiehouder voor reizigers zo soepel mogelijk zal verlopen.
Wanneer in het PvE een begrip staat aangeduid met hoofdletter, dan is er een uitleg beschikbaar over het betreffende begrip in de begrippenlijst op pagina 73.
1.4
Status document
Dit ontwerp PvE is een document waarin de Stadsregio aangeeft welke doelstellingen zij nastreeft met de Concessie Waterland 2011. Aan dit ontwerp PvE kunnen door derden geen rechten worden ontleend. Bij het opstellen van het ontwerp PvE is aan diverse organisaties gevraagd input te leveren met betrekking tot het openbaar vervoer in Waterland. Met aangrenzende Concessieverleners is overleg gevoerd over de afstemming van het openbaar vervoer in Waterland met dat in aangrenzende gebieden. Dit ontwerp PvE wordt ter advisering voorgelegd aan de Reizigers Advies Raad van de Stadsregio Amsterdam, de adviescommissies Amsterdam, AmstellandMeerlanden, Waterland en Zaanstreek en aan de provincie Noord-Holland als aangrenzende concessieverlener. Tevens wordt het ontwerp PvE conform de procedure van afdeling 3.4 Awb ter inzage gelegd om eenieder de gelegenheid te bieden een zienswijze in te dienen. De adviezen en zienswijzen op het ontwerp PvE Concessie Waterland 2011 worden opgenomen in een Nota van Zienswijzen. In de Nota van Zienswijzen geeft de Stadsregio aan of en, zo ja, op welke wijze deze adviezen en zienswijzen in het definitieve PvE voor het openbaar vervoer in Waterland worden verwerkt. Na de inspraakperiode wordt het ontwerp PvE omgezet in een definitief PvE en vervolgens in een bestek. Het bestek is een technische en juridische uitwerking van het PvE. Het PvE maakt geen deel uit van het bestek, maar alle eisen in het PvE worden omgezet in bepalingen in het bestek. Het bestek wordt te zijner tijd door het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio vastgesteld en zal niet voor advies of zienswijze aan de hiervoor genoemde partijen worden voorgelegd. Na vaststelling van het bestek start de aanbestedingsprocedure. Binnen die procedure worden de Inschrijvingen van vervoerders getoetst en beoordeeld aan de hand van de criteria die in het bestek zijn vastgelegd.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
11 van 85
2
ONDERWERP VAN CONCESSIEVERLENING
Dit hoofdstuk specificeert de inhoud van de Concessie Waterland 2011 die op 1112-2011 zal worden verleend. Onderwerpen die daarbij aan bod komen zijn (i) de afbakening van het Concessiegebied alsmede het binnen dit gebied door de Concessiehouder te gedogen vervoer en (ii) de ingangsdatum en duur van de Concessie.
2.1
Concessiegebied Waterland
2.1.1
Geografische afbakening
De Concessie Waterland 2011 betreft het recht om met uitsluiting van anderen openbaar vervoer per auto en bus te verrichten binnen het Concessiegebied Waterland. Onderstaande kaart toont de grenzen van het Concessiegebied Waterland.
Figuur 1 geografische weergave van het Concessiegebied Waterland De Concessie omvat tevens het recht, maar ook de plicht om grensoverschrijdend openbaar vervoer naar omliggende Concessiegebieden via de in bijlage 1 genoemde routes in omliggende concessiegebieden te verrichten.
2.1.2
Gedoogplicht overig OV
Openbaar vervoer over water, collectief vraagafhankelijk vervoer en ander aanvullend openbaar vervoer en tijdelijk openbaar vervoer maken geen deel uit van de Concessie Waterland 2011 en dienen door de Concessiehouder gedoogd te worden. Daarnaast dient de Concessiehouder grensoverschrijdend openbaar
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
12 van 85
vervoer vanuit omliggende concessiegebieden op de in bijlage 2 genoemde routes binnen het Concessiegebied Waterland te gedogen.
2.2
Ingangsdatum en duur van de Concessie
De Concessie start op 11 december 2011 en eindigt uiterlijk op de wijzigingsdatum van de dienstregeling van het Hoofdrailnet (= trein) in december 2019 dan wel op de tweede zondag in december 2019 indien de dienstregeling van het Hoofdrailnet niet zou wijzigen. Indien door een aanpassing van de Wet personenvervoer 2000 de maximale concessieduur op 10 jaar wordt gezet, kan de Stadsregio de Concessie met minimaal één en maximaal twee jaar verlengen, in welk geval de Concessie uiterlijk eind 2021 eindigt.
2.3
Globale afbakening activiteiten behorend tot de Concessie Waterland 2011
Zoals in paragraaf 2.1 aangegeven behelst de Concessie het verrichten en ontwikkelen van openbaar vervoer per auto en bus in het Concessiegebied Waterland. De Concessiehouder is verantwoordelijk voor de kwaliteit en uitvoering van alle activiteiten rond de ontwikkeling en uitvoering van het openbaar vervoer in Waterland.
2.3.1
Sociale Veiligheid
Sociale veiligheid is een belangrijk onderwerp voor het openbaar vervoer in Waterland. Bij het bevorderen van de sociale veiligheid speelt de Concessiehouder ook vanaf 2011 een belangrijke rol. De specifieke eisen die de Stadsregio in dat kader aan de Concessiehouder stelt, zijn in hoofdstuk 7 verder uitgewerkt. Omdat sociale onveiligheid een algemeen maatschappelijk probleem is dat zich niet tot het openbaar vervoer beperkt, voert het te ver de verantwoordelijkheid voor de sociale veiligheid in en rond het openbaar vervoer in Waterland volledig bij de Concessiehouder neer te leggen. De gemeente heeft een taak en verantwoordelijkheid op het gebied van sociale veiligheid rondom haltes; politie en justitie hebben een taak en verantwoordelijkheid op het gebied van snelle opvolging en snelle vervolging.
2.3.2
Beheer en onderhoud infrastructuur
De wegbeheerders stellen de infrastructuur beschikbaar aan de Concessiehouder en zorgen voor vervanging, vernieuwing en duurzame instandhouding van de infrastructuur. In de verdeling van de taken en verantwoordelijkheden zal in 2011 geen wijziging optreden. Het beheer en onderhoud van infrastructuur maakt derhalve geen deel uit van de Concessie Waterland 2011.
2.3.3
Beheer en onderhoud haltes
Aanleg, beheer en onderhoud van haltes is de verantwoordelijkheid van de betreffende wegbeheerder. De Concessiehouder is verantwoordelijk voor het plaatsen en onderhouden van haltepalen en het aanbrengen van de juiste informatie op alle haltes in het Concessiegebied.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
13 van 85
3
VERVOERKUNDIGE EISEN EN WENSEN
3.1
Algemeen
Gelet op de fileproblemen van de Waterlandse regio heeft de Stadsregio als doelstelling om de hoogwaardige openbaar vervoerverbindingen zoveel mogelijk te verbeteren. Daarbij wil de Stadsregio de reiziger zoveel mogelijk zekerheid bieden wat betreft het openbaar vervoeraanbod gedurende de looptijd van de Concessie. Dit hoofdstuk beschrijft aan de hand van een Referentienetwerk de algemene (minimum)eisen die de Stadsregio aan het openbaar vervoeraanbod in het Concessiegebied Waterland stelt. Het Referentienetwerk kan beschouwd worden als een mogelijke invulling van de minimum eisen. In het bestek werkt de Stadsregio de eisen verder uit in de vorm van lijnfiches. In de lijnfiches legt de Stadsregio de contouren van het te bieden voorzieningenniveau vast in termen van te rijden routes, frequenties, bedieningsperioden, aansluitingen en te bedienen haltes.
3.1.1
Hiërarchie en opbouw van het lijnennet
Het openbaar vervoersysteem in het Concessiegebied Waterland bestaat uit de volgende soorten lijnen: • MRA-lijnen Amsterdam CS • MRA-lijnen naar de werkgebieden in Amsterdam Zuidoost en Amsterdam West • Ontsluitende lijnen (incl. buurtbus) • Scholierenlijnen • Nachtlijnen
3.1.2
OV-knooppunten
Binnen het Concessiegebied Waterland fungeren de volgende locaties als OVknooppunt: • Purmerend Tramplein • Edam Busstation • Amsterdam CS • Buikslotermeerplein
3.1.3
Te ontsluiten gebieden en te bieden verbindingen
De volgende gebieden dienen in elk geval ontsloten te worden door buslijnen (zie ook bijlage 3): 1. Alle buurten die conform het CBS/BCR Buurtcode Register meer dan 1.000 inwoners en een dichtheid van meer dan 20 inwoners per hectare hebben. 2. Werkgebieden met meer dan 2.000 werknemers in een dichtheid van 40 werknemers per ha. 3. Zorginstellingen (Waterlandziekenhuis en Boven IJ ziekenhuis).
3.1.4
Dekkingseisen
De MRA-lijnen en Ontsluitende lijnen voorzien in een fijnmazige ontsluiting van de buurten in het Concessiegebied Waterland. Dat wil zeggen, minimaal 95% van de woonadressen van de te ontsluiten buurten bevindt zich binnen een afstand van 400 meter (hemelsbreed) van een halte van een MRA- en/of Ontsluitende lijn. Dit alles onder het voorbehoud dat zinvolle lijnvoering mogelijk is via de voor het openbaar vervoer beschikbaar gestelde infrastructuur en dat inwoners van de betreffende buurten (naar verwachting) met enige regelmaat gebruik maken van het openbaar vervoer.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
14 van 85
3.1.5
Bedieningsperioden
Voor de MRA- en Ontsluitende lijnen worden de bedieningsperioden onderscheiden zoals weergegeven in onderstaande tabel. Werkdagen Vroege ochtend: Begin exploitatie lijn – 07.00 uur Ochtendspits: 07.00 – 09.00 uur Overdag: 09.00 – 16.00 uur Avondspits: 16.00 – 18.00 uur Avond: 18.00 – einde exploitatie lijn
3.1.6
Zaterdag
Zondag
Overdag: Begin exploitatie lijn – 18.00 uur
Avond: 18.00 uur – einde exploitatie lijn
Aansluitingen
Er is sprake van een aansluiting van bus op bus wanneer bussen van lijnen die volgens de dienstregeling op elkaar aansluiten minimaal één minuut samen op de halte staan waar aansluiting wordt geboden. Er is sprake van een aansluiting van bus op trein wanneer een bus volgens dienstregeling minimaal 3 en maximaal 10 minuten voor het vertrek van de aansluitende trein bij een station arriveert. Er is sprake van een aansluiting van trein op bus wanneer een bus minimaal 3 en maximaal 10 minuten na aankomst van de trein waarop aansluiting wordt geboden vanaf een station vertrekt, waarbij de buschauffeur op overstappende reizigers wacht wanneer een vertraagde trein op het moment van vertrek bij het station binnenrijdt. De Concessiehouder biedt waar dit zinvol is op de volgende stations aansluiting op de treinverbinding met Schiphol: • Purmerend • Purmerend Overwhere In alle gevallen waarin sprake is van een aansluiting, is in ieder geval de laatste aansluiting die op een dag geboden wordt een gegarandeerde aansluiting. Wanneer reizigers als gevolg van vertraging of rituitval de gegarandeerde aansluiting op een laatste rit van een lijn die onder de verantwoordelijkheid van de Stadsregio valt missen, biedt de Concessiehouder vervangend vervoer. Vervoerders geven in hun Inschrijving aan welke aansluitingen zij zullen bieden en hoe zij rekening hebben gehouden met loopafstanden van reizigers op de Overstaphaltes.
3.1.7
Basis- en vakantiedienstperiode
Per dienstregelingjaar mag de Concessiehouder maximaal 2 dienstregelingperioden onderscheiden, te weten een basisdienstperiode en een vakantiedienstperiode. De vakantiedienstperiode beslaat maximaal de periode van de algemeen erkende zomervakantie en kerstvakantie van het voortgezet onderwijs. Zowel tijdens de basisdienstperiode als de vakantiedienstperiode moet de Concessiehouder volledig aan dit Programma van Eisen voldoen en moet hij uitgaan van dezelfde lijnvoering en dezelfde bedieningsperioden. Eventuele aanvullende lijnen die de Concessiehouder ten behoeve van scholieren aanbiedt, hoeft de Concessiehouder gedurende algemeen erkende schoolvakanties niet te exploiteren.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
15 van 85
3.1.8
Feestdagen
Op Koninginnedag biedt de Concessiehouder minimaal de zaterdagdienstregeling aan. In de nachten voorafgaand aan en volgend op Koninginnedag geldt minimaal de dienstregeling voor de nacht van vrijdag op zaterdag. Op de overige algemeen erkende feestdagen geldt de zondagdienstregeling.
3.1.9
Noord/Zuidlijn
De Noord/Zuidlijn wordt naar verwachting in 2017 geopend. De opening van deze lijn zal onherroepelijk invloed hebben op de lijnen vanuit Waterland naar Amsterdam. Dit blijkt uit de EENZ (Exploitatie Effecten Noord/Zuidlijn) studie die aantoont dat het na opening van de Noord/Zuidlijn niet langer nodig/gewenst is dat alle lijnen vanuit Waterland doorrijden naar Amsterdam CS. Wat precies de gevolgen van de opening van de Noord/Zuidlijn voor het openbaar vervoeraanbod in het Concessiegebied Waterland zullen zijn, is op dit moment nog niet te zeggen. De Stadsregio verwacht van de Concessiehouder dat deze meewerkt aan de wijziging van het lijnennet. Zodra meer duidelijkheid bestaat over de planning en voortgang van de bouw van de Noord/Zuidlijn, zullen in overleg met de Concessiehouder de gevolgen voor het lijnennet. Een voorstel voor wijziging van het lijnennet zal voor advies aan de Adviescommissie Waterland en de Reizigers Advies Raad worden voorgelegd.
3.1.10 Rotondemodel centrum gemeente Purmerend De gemeente Purmerend is voornemens om de verkeersstructuur in het centrum van de gemeente te veranderen. Het uitgangspunt is om het verkeer in één richting te laten stromen. Op dit moment is er nog geen vastgesteld plan over de uitwerking van dit voornemen. Voor het openbaar vervoer bestaan verschillende varianten, zoals het volledig of deels meerijden van het rotondemodel of een geheel eigen structuur voor de bus. Het is daarom op dit moment nog niet bekend welke gevolgen dit zal meebrengen gedurende de concessie. Wanneer deze gevolgen duidelijk worden zal dit in overleg met de vervoerder uitgewerkt worden.
3.2
Lijnvoering in het Referentienetwerk
3.2.1
Algemeen
In deze paragraaf worden de eisen aan de lijnvoering beschreven aan de hand van het Referentienetwerk. De lijnvoering die in onderstaande figuren is opgenomen, moet beschouwd worden als een mogelijke invulling van de minimum eisen aan de lijnvoering. De Concessiehouder mag van dit Referentienetwerk afwijken, zolang hij aan de minimale ontsluitingseisen in dit PvE blijft voldoen en de voorgestelde afwijkingen van een naar het oordeel van de Stadsregio goede motivering zijn voorzien. De Stadsregio behoudt zich daarbij het recht voor om voorstellen die te sterk afwijken van het Referentienetwerk, af te wijzen en de lijnvoering zoals opgenomen in het Referentienetwerk verplicht te stellen. Het Referentienet bevat nog verschillende Alternatieven waaruit vervoerders bij hun Inschrijving kunnen kiezen. Een Alternatief geeft aan dat de Stadsregio geen voorkeur heeft wat betreft de te volgen route. Wel dienen vervoerders gemotiveerd aan te geven waarom zij al dan niet voor deze Alternatief kiezen. Naast Alternatieven zijn er ook verschillende Wensen geformuleerd die erop gericht zijn de lijnvoering te optimaliseren. Een Wens is niet verplicht. Vervoerder worden gestimuleerd om in hun Inschrijving deze Wensen zoveel mogelijk in te vullen, omdat deze binnen de visie van de Stadsregio vallen. De Wensen en Alternatieven zijn in de figuren middels stippellijnen aangeduid. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
16 van 85
3.2.2
Lijnvoering MRA-lijnen van/naar Amsterdam CS
De MRA-lijnen bieden hoogfrequente, snelle en gestrekte verbindingen met het Amsterdam Centraal Station. In bijna alle buurten in het Concessiegebied Waterland zal een MRA-lijn in de spits een dergelijke verbinding bieden. Uitzondering zijn de buurten in Landsmeer en Wormerland. Deze buurten zullen door een Ontsluitende buslijn bediend worden (zie paragraaf 3.3.1) 3.2.2.1 Purmerend Vanuit Purmerend rijden de volgende MRA-lijnen naar Amsterdam CS: • lijn 100 De Rijp – Overwhere – Purmerend Centrum - Ilpendam– Amsterdam CS • lijn 104 Purmer Noord- Purmer Zuid – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 106 Overwhere – Wheermolen – Gors – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 107 Purmer Noord – Purmer Zuid – Gors Zuid – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 108 Weidevenne – Ilpendam - Amsterdam CS In het Referentienetwerk is als Alternatief opgenomen dat lijn 108 niet naar het Tramplein rijdt. Voor het traject van de lijnen 104 en 107 tussen het Meerland in de Purmer Zuid en Amsterdam CS is de Alternatief opgenomen dat lijn 107 de Purmer Zuid bedient en lijn 104 de Gors Zuid bedient. Wanneer het P&R Purmerend Noord wordt opgeleverd in 2012-2013 ten noorden van de Martin Luther Kingweg, wordt het eindpunt van lijn 106 verlegd naar dit P&R. Ten slotte bedient lijn 100 Graft-De Rijp volgens de huidige route. Verder bevat het Referentienet qua lijnvoering geen wijzigingen ten opzichte van de huidige situatie.
Figuur 2 MRA-lijnen Purmerend (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
17 van 85
3.2.2.2 Bediening MRA lijnen Purmerend met Amsterdam CS De MRA-lijnen van Purmerend naar Amsterdam CS rijden in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 06:00 uur, op zaterdag uiterlijk om 07:00 uur en op zondag uiterlijk om 09:00 uur aan op Amsterdam Centraal Station. • De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 06:00 uur, op zaterdag uiterlijk om 07:00 uur en op zondag uiterlijk om 09:00 uur vanaf Amsterdam Centraal Station. • De laatste volledige rit komt op maandag tot en met zondag niet eerder dan om 24:00 uur aan op Amsterdam Centraal Station. • De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met zondag niet eerder dan om 24:00 uur vanaf Amsterdam Centraal Station. Onderstaande tabel toont het maximaal toegestane interval in minuten tussen opeenvolgende ritten van de MRA-lijnen van Purmerend naar Amsterdam CS gedurende deze bedieningsperioden. Periode
Vroege ochtend Ochtendspits Overdag Avondspits Avond
Werkdagen Richting Amsterdam 30
Werkdagen Richting Purmerend
15 30 30 30
30 30 15 30
Zaterdag + zondag
Zaterdag + zondag Vakantie
30
30
30
30
30
3.2.2.3 Edam-Volendam Vanuit Edam-Volendam rijden de volgende MRA-lijnen naar Amsterdam CS: • lijn 112 Edam busstation – Volendam West – Amsterdam CS • lijn 114 Hoorn – Edam busstation - Amsterdam CS • lijn 116 Keetzijde – Volendam Oost – Amsterdam CS • lijn 117 Hoorn – Edam busstation - Amsterdam CS In het Referentienetwerk is als Alternatief opgenomen dat lijn 116 niet met het Edam-busstation verbonden wordt. Verder bevat het Referentienetwerk qua lijnvoering geen wijzigingen ten opzichte van de huidige situatie.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
18 van 85
Figuur 3 MRA-lijnen Edam-Volendam (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
19 van 85
3.2.2.4 Waterland Vanuit Waterland rijden de volgende MRA-lijnen naar Amsterdam CS: • lijn 100 De Rijp – Purmerend - Ilpendam – Watergang – Amsterdam CS • lijn 104 Purmer – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 106 Overwhere – Wheermolen – Gors – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 107 Purmer - De Gors Zuid - Ilpendam - Watergang - Amsterdam CS • lijn 108 Weidevenne – Ilpendam - Amsterdam CS • lijn 111 Marken – Monnickendam - Broek – Amsterdam CS • lijn 114 Hoorn – Monnickendam – Broek - Edam busstation - Amsterdam CS • lijn 115 Monnickendam – Broek - Amsterdam CS De Stadsregio gaat er vanuit dat binnen Monnickendam op de route Nieuwpoortslaan, Lijnbaan en Pierebaan haltes gespiegeld worden aangelegd. Hierdoor wordt het mogelijk om de routes van lijn 111 en lijn 115 aan te passen. Voor de haltes Watergang, Broek in Waterland en Ilpendam verwacht de Stadsregio dat de Concessiehouder deze haltes minimaal met dezelfde frequentie zal bedienen als in de huidige situatie het geval is. Verder bevat het Referentienetwerk qua lijnvoering geen wijzigingen ten opzichte van de huidige situatie.
Figuur 4 MRA-lijnen gemeente Waterland (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
20 van 85
3.2.2.5 Zeevang en Hoorn Vanuit Zeevang rijden de volgende MRA-lijnen naar Amsterdam CS: • lijn 114 Hoorn - Oosthuizen - Edam - Monnickendam- Broek - Amsterdam CS • lijn 117 Hoorn – Oosthuizen - Edam busstation - Amsterdam CS De routes van de MRA- lijnen 114 en 117 binnen Hoorn zullen niet veranderen ten opzichte van de huidige situatie.
Figuur 5 MRA-lijnen gemeente Zeevang (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
21 van 85
3.2.2.6 Beemster en Graft de Rijp Vanuit de gemeente Beemter biedt tijdens de spits minimaal één MRA-lijn een verbinding met Amsterdam CS. Binnen het Referentienetwerk is het een Alternatief of deze verbinding door de huidige buslijn 100 of door een andere MRA-lijn wordt geboden. Tevens is als Alternatief in het Referentienetwerk opgenomen om een MRA-lijn via Zuidoostbeemster te laten rijden. Dit gelet op de nieuwbouwplannen in Zuidoostbeemster. Zodra het 200e huis in de nieuwbouwwijk De Tuinderij is opgeleverd zal de Concessiehouder een spitsverbinding vanuit deze wijk naar Amsterdam CS moeten bieden. Dit is bovenop de Ontsluitende lijn 129 Alkmaar – Purmerend via de Zuidoostbeemster, die op dit moment wordt aangeboden door de Provincie Noord-Holland. De Stadsregio Amsterdam is op dit moment in gesprek met de Provincie NoordHolland om te komen tot een duurzame afspraak over de bediening van de Beemster en Graft De Rijp. De voorgestelde lijnvoering kan derhalve nog wijzigen. Het huidige voorstel is om de bediening van Graft De Rijp door lijn 100 te laten verzorgen.
Figuur 6 MRA-lijnen gemeenten Beemster en Graft De Rijp (Referentienetwerk)
3.2.2.7
Bediening MRA lijnen Beemster, Edam-Volendam, Waterland en Zeevang met Amsterdam CS Voor zover de MRA-lijnen niet Purmerend als begin- en/of eindpunt hebben, rijden de MRA-lijnen vanuit Beemster, Edam-Volendam, Waterland en Zeevang naar Amsterdam CS in de ochtendspits in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 06:30 uur aan op Amsterdam Centraal Station. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
22 van 85
• • •
De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 06:30 uur vanaf Amsterdam Centraal Station. De laatste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 09:30 uur aan op Amsterdam Centraal Station. De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 09:30 uur vanaf Amsterdam Centraal Station.
In de avondspits rijden deze MRA-lijnen in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 15:30 uur aan op Amsterdam Centraal Station. • De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 15:30 uur vanaf Amsterdam Centraal Station. • De laatste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 18:00 uur aan op Amsterdam Centraal Station. • De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 18:00 uur vanaf Amsterdam Centraal Station. Onderstaande tabel toont het maximaal toegestane interval in minuten tussen opeenvolgende ritten van deze MRA-lijnen gedurende deze bedieningsperioden. Periode
Werkdagen
Vroege ochtend Ochtendspits Overdag Avondspits Avond
30 15 15 -
Werkdagen Vakantie 60 15 15 -
Uitzonderingen op maximaal toegestane intervallen MRA lijnen vanuit Beemster, Edam-Volendam, Waterland en Zeevang Voor de MRA- lijnen 114/ 117 geldt dat een gezamenlijke afstemming geboden mag worden om tot een het maximaal toegestane interval van 15 minuten in de spits te komen. Voor de MRA- lijn 112 en Ontsluitende lijn 118 geldt dat een gezamenlijke afstemming geboden mag worden om tot het maximaal toegestane interval van 15 minuten in de spits te komen. Voor de MRA- lijn 116 en Ontsluitende lijn 110 geldt dat een gezamenlijke afstemming geboden mag worden om tot het maximaal toegestane interval van 15 minuten in de spits te komen. Voor de MRA- lijn 111 volstaat tussen Monnickendam Swaensborch en Marken Minneweg in de spits het maximaal toegestane interval 30 minuten in plaats van 15 minuten. Voor de MRA- lijn 100 volstaat tussen Martin Luther Kingweg en Graft de Rijp Wollandje in de spits het maximaal toegestane interval 30 minuten in plaats van 15 minuten. Vanuit de kern Middenbeemster dient in de ochtendspits van 07:00- 09:00 uur minimaal twee keer per uur een verbinding met Amsterdam CS geboden te worden. In de avondspits dient van 1600- 1800 uur minimaal twee keer per uur een verbinding van Amsterdam CS naar de kern Middenbeemster geboden te worden. Wensen MRA lijnen van/naar Amsterdam CS 3.2.2.8 De Stadsregio Amsterdam heeft de Wens dat de vervoerder zijn inzet op de MRAlijnen naar Amsterdam CS zal uitbreiden en verbeteren.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
23 van 85
3.2.3
Lijnvoering MRA-lijnen Amsterdam Zuidoost/ Riekerpolder
In de lijnvoering worden de MRA-lijnen richting Amsterdam Riekerpolder en Amsterdam Zuidoost (zie onderstaande tabel) verplicht opgenomen. De MRA-lijnen hebben een hoogwaardig karakter in termen van frequentie, bedieningstijden en uitstraling (duurzaam en herkenbaar door de MRA-net-productformule). Daarnaast zijn deze lijnen met name gericht op de werkgebieden en dienen vooral tijdens spitsuren hoogwaardige en snelle verbindingen te verzorgen.
Buurten in Waterland
Bestemming
Purmerend (Purmer Noord/ Zuid, De Gors, Wheermolen, Overwhere en Overwhere Noord) Edam-Volendam (Edam, Volendam-Oost, Planetenbuurt) Monnickendam
Amsterdam Riekerpolder
Purmerend (Purmer Noord/ Zuid, De Gors, Wheermolen, Overwhere en Overwhere Noord, Purmerend Centrum, Weidevenne) Edam-Volendam (Edam, Volendam-Oost, Planetenbuurt) Monnickendam Oosthuizen Broek in Waterland Ilpendam/Watergang Hoorn
Amsterdam Zuidoost
3.2.3.1 Lijnvoering Vanuit het Concessiegebied Waterland rijden de volgende MRA-lijnen naar Amsterdam Riekerpolder: • lijn 371 Purmer – Ilpendam – Basisweg – Huizingalaan – Riekerpolder • lijn 372 Overwhere - Ilpendam - Basisweg – Huizingalaan - Riekerpolder • lijn 373 Edam – Volendam – M’dam – Basisweg – Huizingalaan – Riekerpolder En • • • • •
de volgende MRA-lijnen rijden naar Amsterdam Zuidoost: lijn 375 Weidevenne – Ilpendam – Bergwijkpark – Arena – Holendrecht lijn 376 Overwhere - Ilpendam - Basisweg – Huizingalaan - Riekerpolder lijn 377 Purmer – Ilpendam - Bergwijkpark – Arena – Holendrecht lijn 378 Edam – Volendam – M’dam – Bergwijkpark – Arena – Holendrecht lijn 379 Hoorn NS - Edam – M’dam – Bergwijkpark – Arena – Holendrecht
Voor de bediening van Monnickendam wordt het aan vervoerders vrij gelaten of de MRA-lijnen naar Amsterdam Zuidoost en of Amsterdam Riekerpolder via de Nieuwpoortslaan – Lijnbaan – Pierebaan – Bernhardlaan rijden of dat deze alleen de halte Bernhardbrug aandoen. Verder is ook de bediening van lijn 379 op het traject Scheldeweg - Hoorn NS binnen Hoorn als Alternatief in het Referentienetwerk opgenomen. Wanneer het P&R Purmerend Noord wordt opgeleverd in 2012-2013 ten noorden van de Martin Luther Kingweg, wordt het eindpunt van lijnen 372 en 376 verlegd naar dit P&R.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
24 van 85
Figuur 7 MRA-lijnen Amsterdam Zuidoost/ Riekerpolder (Referentienetwerk)
Bediening van Amsterdam Riekerpolder 3.2.3.2 De MRA-lijnen van en naar Amsterdam Riekerpolder rijden in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 08:00 uur aan op Amsterdam Riekerpolder. • De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 16:30 uur, vanaf Amsterdam Riekerpolder. • De laatste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 08:30 uur aan op Amsterdam Riekerpolder. • De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 17:30 uur vanaf Amsterdam Riekerpolder. Onderstaande tabel toont het minimale aantal ritten dat gedurende deze bedieningsperioden aangeboden dient te worden. Periode Ochtendspits Avondspits
Werkdagen 3 3
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Werkdagen Zomerdienst 3 3
25 van 85
3.2.3.3 Bediening van Amsterdam Zuidoost De MRA-lijnen van en naar Amsterdam Zuidoost rijden in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 07:30 uur aan op Amsterdam Holendrecht NS. • De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 16:30 uur, vanaf Amsterdam Holendrecht NS. • De laatste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 08:30 uur aan op Amsterdam Holendrecht NS. • De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag niet eerder dan om 17:30 uur vanaf Amsterdam Holendrecht NS. Onderstaande tabel toont het minimale aantal ritten dat gedurende deze bedieningsperioden aangeboden dient te worden. Periode Ochtendspits Avondspits
Werkdagen 3 3
Werkdagen Zomerdienst 3 3
3.2.3.4 Wensen t.a.v. MRA-lijnen A’dam Zuidoost/Riekerpolder De Stadsregio streeft er naar om op de MRA-lijnen (vooral in de spits) snelle en hoogfrequente verbindingen richting Amsterdam te realiseren die kunnen concurreren met het autoverkeer. De bedieningsperioden en intervallen zoals genoemd in de vorige subparagrafen kunnen dan ook als minimumeisen worden beschouwd. Een uitgebreider aanbod op deze MRA-lijnen is één van de belangrijke Wensen die de Stadsregio met de aanbesteding van de Concessie Waterland 2011 beoogt te realiseren. Een andere Wens is om het aantal MRA-lijnen uit te breiden met een spitslijn vanuit Purmerend Weidevenne naar de werkgebieden in Amsterdam-West/ Riekerpolder.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
26 van 85
3.3
Ontsluitende lijnen
3.3.1
Lijnvoering
Samen met de MRA-lijnen, voorzien de Ontsluitende lijnen in een fijnmazige ontsluiting van het Concessiegebied Waterland. Hierdoor kan vrijwel iedere inwoner van het Concessiegebied met het openbaar vervoer naar zijn/haar sociale, recreatieve en werkbestemming reizen. De MRA- en/of Ontsluitende lijnen bieden de inwoners van de te ontsluiten buurten een rechtstreekse verbinding met een OV-knooppunt (zie subparagraaf 3.1.2) evenals een verbinding met maximaal één overstap met het Waterland ziekenhuis of Boven IJ ziekenhuis. Daarnaast bieden de MRA- en/of Ontsluitende lijnen een rechtstreekse verbinding tussen de te ontsluiten werkgebieden en een OVknooppunt en/of een NS-station. Purmerend 3.3.1.1 De volgende Ontsluitende lijnen in de gemeente Purmerend maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 88 Wormer – Jisp – Neck - Tramplein • lijn 93 Landsmeer – Purmerland – Weidevenne – Tramplein • lijn 103 M’dam – Broek – Watergang – Ilpendam – Purmer – Gors – Tramplein • lijn 105 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang- Ilpendam - Overwhere • lijn 109 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang- Ilpendam - Purmer • lijn 113 Volendam – Edam – Baanstee – Purmer Noord – De Gors – Tramplein • lijn 129 Alkmaar – Middenbeemster – Zuidoostbeemster – Tramplein
Figuur 8 Ontsluitende lijnen gemeente Purmerend (Referentienetwerk) Voor de lijnvoering van de Ontsluitende lijnen in Purmerend zijn de volgende Alternatieven in het Referentienetwerk opgenomen: • Voor lijn 93 geldt dat de route via Aziëlaan, Gorslaan en Waterlandlaan als Alternatief wordt benoemd. Indien vervoerders voor deze Alternatief kiezen zal Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
27 van 85
•
•
• •
lijn 108 de verbinding tussen het Tramplein en de Weidevenne dienen te verzorgen. De lijnen 101 en 102 worden niet meer verplicht voorgeschreven. Lijn 101 wordt vervangen door lijn 103 en lijn 102 door lijn 113. Lijnen 101 en 102 worden wel in de vorm van een Wens uitgevraagd. Indien vervoerders lijnen 101 en 102 als aparte lijnen aanbieden dienen lijnen 103 en 113 via de huidige route te rijden. De route van lijn 105 naar de Baanstee vanaf de Martin Luther Kingweg, het bedienen van de Wheermolen en het bedienen van het Centrum worden als Alternatieven benoemd. In verband met de ontwikkeling van het bedrijventerrein aan de NDSM werf wordt het eindpunt in Amsterdam Noord verplaatst van het Buiksloterwegveer naar de NDSM Werf. De bediening van lijn 105 naar Amsterdam Noord dient alleen maandag tot en met vrijdag overdag plaats te vinden, analoog aan de huidige bediening. Lijn 109 dient als spitslijn aangeboden te worden. In verband met de ontwikkeling van het bedrijventerrein aan de NDSM werf wordt het eindpunt in Amsterdam Noord verplaatst van het Buiksloterwegveer naar de NDSM Werf. Lijn 113 dient te worden versterkt om de ritten van lijn 102 over te nemen. Om invulling te geven aan de toegenomen vraag naar reizen tussen EdamVolendam en Purmerend gaat lijn 113 een frequentie van iedere 15 minuten in de spits rijden tot aan Edam busstation. De route van lijn 113 gaat lopen via de Overlanderstraat. Wegens een zeer gering gebruik van de haltes in de Baanstee, wordt het bedienen van de Schakelweg, Netwerk en Magneet als Alternatief benoemd.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
28 van 85
3.3.1.2 Edam – Volendam De volgende Ontsluitende lijnen in de gemeente Edam-Volendam maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 110 Edam - Volendam Oost - M’dam- Broek- Buikslotermeerplein- A’dam CS • lijn 113 Volendam – Edam – Baanstee – Purmer Noord – De Gors – Tramplein • lijn 118 Edam - Volendam West- M’dam- Broek– Buikslotermeerplein– A’dam CS
Figuur 9 Ontsluitende lijnen gemeente Edam-Volendam (Referentienetwerk)
Ten aanzien van de lijnvoering van de Ontsluitende lijnen in Edam-Volendam zijn enkele Alternatieven in het Referentienetwerk opgenomen. Voor lijn 118 is de route via de Kathammer Zeedijk, Zeestraat en Saturnusstraat als Alternatief benoemd. Daarnaast zal bij oplevering van het 200e nieuwbouwhuis in de nieuwbouwwijk de Zuidpolder de route van lijn 110 of MRA -lijn 116 gewijzigd dienen te worden ter bediening van deze nieuwe woonwijk.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
29 van 85
3.3.1.3 Waterland De volgende Ontsluitende lijnen in de gemeente Waterland maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 103 M’dam – Broek– Watergang– Ilpendam– Purmer Zuid– Gors– Tramplein • lijn 105 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang - Ilpendam - Overwhere • lijn 109 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang- Ilpendam - Purmer • lijn 110 Edam - Volendam Oost - M’dam- Broek- Buikslotermeerplein– A’dam CS • lijn 118 Edam - Volendam West - M’dam- Broek- Buikslotermeerplein- A’dam CS
Figuur 10 Ontsluitende lijnen gemeente Waterland (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
30 van 85
3.3.1.4 Landsmeer en Amsterdam De volgende Ontsluitende lijnen in de gemeente Landsmeer maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 93 Purmerend – Landsmeer – Buikslotermeerplein – Amsterdam CS • lijn 173 Landsmeer Vogelwikkestraat - Buikslotermeerplein – Amsterdam CS De volgende Ontsluitende lijnen vanuit het Concessiegebied Waterland ontsluiten tevens een deel van de gemeente Amsterdan: • lijn 105 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang- Ilpendam- Overwhere • lijn 109 NDSM Werf– Buikslotermeerplein - Watergang- Ilpendam - Purmer • lijn 110 Edam - Volendam Oost - M’dam- Broek- Buikslotermeerplein– A’dam CS • lijn 118 Edam - Volendam West - M’dam- Broek- Buikslotermeerplein- A’dam CS
Figuur 11 Ontsluitende lijnen Referentienet gemeenten Landsmeer en Amsterdam
In het Referentienetwerk is als Alternatief opgenomen om de lijnen 93 en 173 dezelfde route te laten volgen via Burgermeester Postweg en Scheepbouwersweg in Landsmeer. Buiten de spits dient Landsmeer in ieder geval 4x per uur met Amsterdam CS verbonden te worden, waarvan minimaal 2x per uur via het Buikslotermeerplein wordt gereden. Het is verder een Wens van de Stadsregio om naast lijn 173 in de vorm van spitslijn 273 de sneldienst Landsmeer – A10 - Amsterdam CS te realiseren. Ten slotte wordt van lijnen 105 en 109 het eindpunt in verband met de ontwikkeling van het bedrijventerrein NDSM Werf verlegd van het Buiksloterwegveer naar het NDSM terrein. Er is daarbij de Alternatief om deze lijnen via de route Van Hasseltweg te laten rijden. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
31 van 85
3.3.1.5 Beemster De volgende Ontsluitende lijnen in de gemeente Beemster maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 127 Alkmaar NS – Noordbeemster - Avenhorn – Hoorn NS • lijn 129 Alkmaar NS - Noordbeemster - Middenbeemster - Zuidoostbeemster – Tramplein Bovenstaande Ontsluitende lijnen worden gereden in opdracht van de Provincie Noord-Holland. Het is op dit moment de bedoeling om de bediening van Graft De Rijp door lijn 100 te laten verzorgen en de Beemster door middel van de lijnen 127 en 129 in uitvoering door de Provincie Noord-Holland. De Stadsregio Amsterdam is daarover momenteel in gesprek met de Provincie Noord-Holland om te komen tot een duurzame afspraak. De voorgestelde lijnvoering kan derhalve nog wijzigen.
Figuur 12 Ontsluitende lijnen Referentienet gemeente Beemster
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
32 van 85
3.3.1.6 Wormerland De volgende Ontsluitende lijn in de gemeente Wormerland maken deel uit van het Referentienetwerk: • lijn 88 Wormerveer NS – Wormer – Jisp – Neck – Tramplein Het Referentienetwerk bevat daarbij de Alternatief om lijn 88 via de Zandweg in Wormer te laten rijden.
Figuur 13 Ontsluitende lijnen Referentienet gemeente Wormerland
3.3.2
Bedieningsperioden en intervallen
De buslijnen die nodig zijn om de in subparagraaf 3.1.3 bedoelde buurten te ontsluiten rijden, in ieder geval gedurende de volgende perioden van de week: • De eerste volledige rit komt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 07:00 uur, op zaterdag uiterlijk om 08:00 uur en op zondag uiterlijk om 09:00 uur aan op een OV-knooppunt. • De eerste volledige rit vertrekt op maandag tot en met vrijdag uiterlijk om 07:00 uur, op zaterdag uiterlijk om 08:00 uur en op zondag uiterlijk om 09:00 uur vanaf een OV-knooppunt. • De laatste volledige rit komt op maandag tot en met zondag niet eerder dan om 23:00 uur aan op een OV-knooppunt. • De laatste volledige rit vertrekt op maandag tot en met zondag niet eerder dan om 23:00 uur vanaf een OV-knooppunt. De buslijnen die nodig zijn om de in subparagraaf 3.1.3 bedoelde werkgebieden te ontsluiten rijden in ieder geval van maandag tot en met vrijdag tijdens de spitsperioden: • De eerste rit naar een werkgebied vertrekt uiterlijk om 07:00 uur vanaf een OVknooppunt en/of NS-station. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
33 van 85
•
De laatste rit vanaf een werkgebied vertrekt niet eerder dan om 19:00 uur naar een OV-knooppunt en/of NS-station.
De volgende lijnen voorzien in de bediening van de bedrijventerreinen met meer dan 2.000 werknemers : • Lijn 113: Purmerend, De Baanstee (3.725 werknemers) • Lijnen 110 en 116: Volendam, Julianaweg (3.042 werknemers) Onderstaande tabel toont het maximaal toegestane interval in minuten tussen opeenvolgende ritten van de Ontsluitende lijnen gedurende deze bedieningsperioden. Daar waar meerdere Ontsluitende lijnen dezelfde route rijden, gelden de getoonde intervallen voor iedere Ontsluitende lijn afzonderlijk. Periode Vroege ochtend Ochtendspits Overdag Avondspits Avond
Werkdagen 60
Werkdagen Vakantie 60
Zaterdag + zondag N.v.t.
Zaterdag + zondag Vakantie N.v.t.
30 60 30 60
30 60 30 60
N.v.t. 60 N.v.t. 60
N.v.t. 60 N.v.t. 60
Gelet op de beperkte vraag naar openbaar vervoer vanuit Wormer, Jisp en Neck en vanuit Den Ilp en Purmerland hanteert de Stadsregio wat betreft de ontsluiting van deze buurten lagere eisen. De eisen voor lijn 88 en het gedeelte van lijn 93 van Vogelwikkestraat naar het Tramplein luiden: • Het interval tussen twee opeenvolgende ritten van en naar deze buurten mag tijdens de ochtend- en avondspits maximaal 60 minuten bedragen. • Op maandag tot en met zondag vertrekt de laatste rit naar deze buurten niet eerder dan 19:00 uur vanaf een OV-knooppunt en komt de laatste vanuit deze buurten niet eerder dan om 19:00 uur aan op een OV-knooppunt. Gelet op de beperkte vraag in de avonduren en het weekend op lijn 103 hanteert de Stadsregio lagere eisen. De eisen voor lijn 103 luiden: • Op maandag tot en met vrijdag vertrekt de laatste rit naar deze buurten niet eerder dan 19:00 uur vanaf een OV-knooppunt en komt de laatste vanuit deze buurten niet eerder dan om 19:00 uur aan op een OV-knooppunt. • Op zaterdag en zondag is deze lijn niet verplicht.
3.3.3
Inzet materieel
Met het oog op een efficiënte inzet van de voor de Concessie Waterland 2011 beschikbare subsidie moet de Concessiehouder op Ontsluitende lijnen naar de volgende buurten klein materieel inzetten: • Wormer, Jisp en Neck (lijn 88) Voor de inzet van klein materieel gelden dezelfde of vergelijkbare eisen ten aanzien van bijvoorbeeld vervoergarantie en zitplaatskans, toegankelijkheid en herkenbaarheid als voor de inzet van (gelede) bussen. Voor de gemeente Landsmeer geldt dat de inzet van materieel langer dan 12 meter niet wenselijk is, maar niet wordt uitgesloten. Vervoerders zal worden gevraagd om in hun Inschrijving een opzet uit te werken waarin zowel rekening wordt gehouden met de vervoersvraag als wel de Wens tot inzet van materieel van maximaal 12 meter lang.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
34 van 85
3.3.4
Buurtbussen
De Concessiehouder draagt zorg voor de beschikbaarheid en het onderhoud van Buurtbussen in het Concessiegebied. De Concessiehouder draagt er zorg voor dat de Buurtbus herkenbaar als Buurtbus is ingericht en functioneert. De Concessiehouder draagt er tevens zorg voor dat vrijwilligers in staat worden gesteld Openbaar Vervoer door middel van een Buurtbus te verzorgen.
3.3.5
Wensen ten aanzien van de Ontsluitende lijnen
De Stadsregio heeft de Wens om daar waar voldoende vraag bestaat Ontsluitende lijnen op maandag tot en met zaterdag overdag frequenter te laten rijden. De Stadsregio daagt vervoerders daarbij uit om in hun Inschrijving voorstellen te doen voor een efficiënt en effectief aanbod aan Ontsluitende lijnen. De Stadsregio heeft de Wens dat de Ontsluitende lijnen 101 en 102 als volwaardige lijnen in het openbaar vervoernetwerk worden opgenomen. Voor Landsmeer wordt gewenst om spitslijn 273 aan te bieden.
3.4
Nachtnet
3.4.1
Lijnvoering
Uitgangspunt voor de Concessie Waterland 2011 is de huidige opzet van het nachtnet in het Concessiegebied Waterland. Dit nachtnet omvat de volgende 4 lijnen: • lijn 200 Amsterdam CS - Weidevenne - Wheermolen - Overwhere - ML Kingweg • lijn 204 Amsterdam CS - Purmer Zuid - Purmer Noord - Korenstraat • lijn 210 Amsterdam CS - Broek - Monnickendam - Volendam Oost - Edam • lijn 217 Amsterdam CS - Broek – Monnickendam - Edam - Oosthuizen - Hoorn
Figuur 14 Nachtlijnen (Referentienetwerk)
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
35 van 85
Gelet op het zeer beperkte gebruik van lijn 213 schrijft de Stadsregio deze lijn niet verplicht voor, maar is deze lijn als Alternatief in het Referentienetwerk opgenomen.
3.4.2
Bedieningsperiode en intervallen
De nachtlijnen in het Concessiegebied Waterland rijden ieder tijdens verschillende nachten en met verschillende frequenties, waarbij het aanbod aan nachtvervoer is afgestemd op de vraag. In alle gevallen vertrekt de eerste rit van een nachtlijn binnen één uur nadat de laatste rit van de MRA- en/of Ontsluitende lijn op dezelfde verbinding op zijn eindpunt is gearriveerd. Voor het overige gelden de volgende eisen: Periode Vrijdagnacht Zaterdagnacht
3.4.3
Interval 60 30
Zomerdienst 60 60
Wensen ten aanzien van het nachtnet
De Stadsregio heeft de Wens om de bedieningsperiode van de nachtlijnen uit te breiden naar intervallen van 30 minuten op de vrijdagnacht op één of meerdere nachtlijnen.
3.5
Scholierenlijnen
In de huidige dienstregeling worden 6 scholierenlijnen aangeboden. De Stadsregio stelt deze lijnen niet verplicht. Wel zullen vervoerders worden gestimuleerd om in hun Inschrijving met voorstellen te komen hoe het scholierenvervoer eventueel wordt ingevuld.
Figuur 15 Scholierenlijnen (Referentienetwerk) Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
36 van 85
Indien Scholierenlijn 611 wordt aangeboden, is het gewenst om de route binnen Monnickendam niet meer via de Cornelis Dirckslaan te laten lopen, maar via de route Pierebaan, Lijnbaan en Nieuwpoortslaan.
3.6
Ontwikkelmogelijkheden gedurende de Concessie
3.6.1
Dienstregelingwijziging
Vervoerders voegen bij hun Inschrijving een voorstel voor de dienstregeling 2011 toe dat is gebaseerd op de in het bestek opgenomen lijnfiches. De Concessiehouder dient alle in zijn Inschrijving aangeboden ritten in ieder geval gedurende het eerste dienstregelingjaar uit te voeren. Het is de Concessiehouder vervolgens toegestaan de dienstregeling één maal per jaar te wijzigen (de eventuele overgangen van de basis- naar de zomerdienst en vice versa niet meegerekend). Extreme ontwikkelingen daargelaten, is de voorwaarde daarbij dat de Concessiehouder aan de eisen uit dit PvE blijft voldoen en een voorzieningenniveau aan blijft bieden dat qua omvang minimaal vergelijkbaar is met het voorzieningenniveau zoals opgenomen in zijn Inschrijving. De ingangsdatum van de gewijzigde dienstregeling valt samen met de ingangsdatum van de dienstregeling voor het Hoofdrailnet (trein), tenzij de Stadsregio en de Concessiehouder anders zijn overeengekomen. In bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij een ingrijpende wijziging van het wegennet, kan de Concessiehouder een verzoek bij de Stadsregio indienen voor een tussentijdse wijziging van de dienstregeling.
3.6.2
Dienstregelingprocedure
Ieder jaar stelt de Concessiehouder een concept-Vervoerplan op waarin hij, uitgaande van (i) de resultaten van onderzoek naar reizigerswensen, (ii) een analyse van het gebruik van het bestaande openbaar vervoeraanbod, (iii) een analyse van demografische, infrastructurele, ruimtelijke en sociaaleconomische ontwikkelingen en (iv) eventuele aanvullende eisen en Wensen van de Stadsregio en eventuele derden ten aanzien van lijnvoering, bedieningstijden en frequenties, de ontwikkelmogelijkheden van het openbaar vervoer behorend tot de Concessie Waterland 2011 voor het komende jaar beschrijft. Het concept-Vervoerplan bevat een gemotiveerd voorstel voor aanpassingen van het openbaar vervoeraanbod. Om op basis van het concept-Vervoerplan te komen tot een nieuwe dienstregeling volgt de Concessiehouder de volgende procedure: • Uiterlijk 34 weken voor de ingangsdatum van een nieuwe dienstregeling zendt de Concessiehouder het concept-Vervoerplan aan de Reizigers Advies Raad (zie paragraaf 13.1) en de Adviescommissie van de Concessie Waterland. Dit voorstel is in ieder geval gebaseerd op de resultaten van onderzoek van de Concessiehouder naar de Wensen van reizigers, een analyse van de Concessiehouder van het openbaar vervoeraanbod en aanvullende eisen en Wensen van de Stadsregio en eventuele derden ten aanzien van lijnvoering, bedieningstijden en frequenties. • Uiterlijk 3 weken nadat de Concessiehouder het concept-Vervoerplan aan de Reizigers Advies Raad heeft verzonden organiseert de Concessiehouder een overleg met een door de Reizigers Advies Raad ingestelde werkgroep (zie paragraaf 13.2). Nadat dit overleg heeft plaatsgevonden, heeft de Reizigers Advies Raad nog vier weken de tijd om schriftelijk advies uit te brengen over het voorstel op hoofdlijnen. Uiterlijk 3 weken nadat de Concessiehouder het advies van de Reizigers Advies Raad heeft ontvangen, stelt de Concessiehouder het Consumenten Platform dan wel de werkgroep in de gelegenheid om met hem overleg te voeren, tenzij de Concessiehouder de adviezen van de Reizigers Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
37 van 85
•
•
•
Advies Raad onverkort zal overnemen in zijn voorstel voor de nieuwe dienstregeling. De Concessiehouder stelt de Adviescommissie van de Concessie Waterland in de gelegenheid om gedurende een termijn van 6 weken nadat de Concessiehouder het concept-Vervoerplan aan de Adviescommissie heeft verzonden schriftelijk advies uit te brengen over dit concept. Uiterlijk 26 weken voor de ingangsdatum van een nieuwe dienstregeling dient de Concessiehouder zijn voorstel voor de nieuwe dienstregeling, in bij de Stadsregio en verzendt gelijktijdig een afschrift daarvan aan de Reizigers Advies Raad en aan de Adviescommissie van de Concessie Waterland. De Concessiehouder geeft daarbij aan of, en zo ja, op welke wijze rekening is gehouden met de adviezen van de Reizigers Advies Raad en de Adviescommissie dan wel om welke redenen de Concessiehouder van onderdelen van deze adviezen is afgeweken. Uiterlijk 6 weken na ontvangst van het voorstel voor de nieuwe dienstregeling geeft de Stadsregio aan of de nieuwe dienstregeling in overeenstemming is met de Concessievoorschriften. Indien dit niet het geval is, kan de Stadsregio aanwijzingen geven om het voorstel in overeenstemming te brengen met de Concessievoorschriften. Deze aanwijzingen zijn voor de Concessiehouder bindend.
De Concessiehouder volgt deze procedure ook wanneer in bijzondere gevallen tot een tussentijdse wijziging van de dienstregeling besloten wordt.
3.6.3
Uitzonderlijke situaties
Bij het formuleren van de eisen ten aanzien van het openbaar vervoeraanbod en het uitwerken van deze eisen in lijnfiches houdt de Stadsregio zoveel mogelijk rekening met relevante infrastructurele, ruimtelijke en sociaaldemografische ontwikkelingen in het Concessiegebied Waterland. De Stadsregio is zich er echter van bewust dat zich gedurende de Concessieperiode ontwikkelingen kunnen voordoen die ten tijde van het opstellen van het PvE niet (te) voorzien waren. Mochten zich gedurende de looptijd van de Concessie nieuwe ontwikkelingen voordoen die een grotere of juist een kleinere inspanning van de Concessiehouder vragen, dan treden de Stadsregio en de Concessiehouder hierover in overleg. De Stadsregio kan in een dergelijke situatie aanvullende respectievelijk minder middelen beschikbaar stellen voor het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland (zie ook paragraaf 17.2). Indien deze situatie zich voordoet zal de Stadsregio de Reizigers Advies Raad (zie paragraaf 13.1) en de Adviescommissie Waterland hierover om advies vragen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
38 van 85
4
GEBRUIK INFRASTRUCTUUR
4.1
Beschikbare infrastructuur
Voor de exploitatie van het openbaar vervoer kan de Concessiehouder gebruik maken van de wegen die de wegbeheerders (gemeenten, de provincie NoordHolland en Rijkswaterstaat) hiervoor beschikbaar hebben gesteld (zie onderstaande kaart). De Concessiehouder wordt geacht zijn openbaar vervoeraanbod af te stemmen op de capaciteit van de beschikbaar gestelde infrastructuur en daarbij de beschikbare vrije busbanen maximaal te benutten, tenzij de Stadsregio hiervoor na een verzoek van de Concessiehouder ontheffing heeft verleend.
Figuur 16 beschikbare wegen en snelheidsregimes in concessiegebied Waterland Wanneer (een deel van) een buurt, werkgebied of zorginstelling niet via voor het openbaar vervoer beschikbaar gestelde infrastructuur bereikbaar is, kan de Stadsregio ontheffing verlenen voor de verplichting tot ontsluiting van (dat deel van) de betreffende buurt, het werkgebied of de zorginstelling. Verder kan de Stadsregio ontheffing voor deze verplichting verlenen indien (een deel van) een buurt, werkgebied of zorginstelling alleen te bereiken is via infrastructuur die niet voldoet aan de volgende eisen (voor zover het hierbij niet gaat om routes waar volgens de huidige dienstregeling bussen rijden): • binnen de bebouwde kom een minimale maximumsnelheid van 50 km/u (met uitzondering van wegvakken ter hoogte van scholen en in winkelgebieden met een maximum lengte van 400 meter) en geen toepassing van snelheidsverlagende voorzieningen anders dan door het CROW geclassificeerd als geschikt voor openbaar vervoer routes; • buiten de bebouwde kom een minimale maximumsnelheid van 80 km/u en geen toepassing van snelheidsverlagende voorzieningen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
39 van 85
4.2
Herinrichting van infrastructuur
Indien wegbeheerders wijzigingen willen doorvoeren in de infrastructuur die beschikbaar is gesteld voor het openbaar vervoer, is de Concessiehouder verplicht om hierover op verzoek van de betreffende wegbeheerder advies af te geven. De Concessiehouder informeert de Stadsregio over de inhoud van zijn advies. Daarnaast kan de Concessiehouder op eigen initiatief voorstellen doen voor aanpassing van de infrastructuur.
4.3
Haltes
De wegbeheerder is verantwoordelijk voor aanleg en onderhoud van haltevoorzieningen, inclusief bushokjes en fietsenstallingen. De Concessiehouder is als eigenaar verantwoordelijk voor de aanschaf, plaatsing (in overleg met de wegbeheerder) en het onderhoud van de haltepalen bij alle haltevoorzieningen. De Concessiehouder maakt in beginsel gebruik van alle door de wegbeheerder beschikbaar gestelde haltes. De Concessiehouder kan gedurende de Concessieperiode voorstellen doen om haltes aan te passen, te verplaatsen of op nieuwe plekken te realiseren. Criteria bij aanpassingen of verplaatsing van haltes zijn de doelstellingen van dit PvE, overwegingen met betrekking tot de verkeersveiligheid en eventueel beleid op het gebied van haltes door de wegbeheerders. De realisatiekosten voor aanpassingen en verplaatsingen zijn voor rekening van de wegbeheerder. De Concessieverlener kan de kosten voor haltes subsidiëren. Indien een wegbeheerder uit eigen beweging een wijziging aan wil brengen in de haltes, is de Concessiehouder verplicht om hierover op verzoek van de betreffende wegbeheerder advies af te geven. De Concessiehouder informeert de Stadsregio over de inhoud van zijn advies.
4.4
Beschikbaarheid infrastructuur
De verantwoordelijkheid voor de beschikbaarheid van infrastructuur ligt bij de betreffende wegbeheerder. De Stadsregio is voornemens met de wegbeheerders een convenant af te sluiten waarin afspraken worden vastgelegd met betrekking tot de beschikbaarheid van de infrastructuur en de verdeling van kosten op het moment dat de infrastructuur (tijdelijk) niet beschikbaar is. In het uiterste geval kan de Stadsregio een ontheffing op het PvE verlenen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
40 van 85
5
UITVOERINGSKWALITEIT
5.1
Algemeen
Voor de reiziger is naast een goede opzet van het openbaar vervoer ook een betrouwbare en veilige uitvoering van het openbaar vervoer van groot belang. De Concessiehouder is verantwoordelijk voor de uitvoeringskwaliteit. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de volgende uitvoeringsaspecten van het openbaar vervoer: • Vervoergarantie en zitplaatskans • Rituitval • Punctualiteit • Aansluitgarantie • Uitvoeringskwaliteit bij evenementen • Compensatie aan de reizigers Vervoerders worden uitgedaagd in een Kwaliteitsplan aan te geven hoe zij aan de eisen ten aanzien van de uitvoeringskwaliteit zullen gaan voldoen. Dit Kwaliteitsplan maakt deel uit van hun Inschrijving en zal meegenomen worden bij de beoordeling van de Inschrijvingen. De Concessiehouder wordt geacht gedurende de looptijd van de Concessie het Kwaliteitsplan periodiek bij te stellen op basis van de ervaringen die hij tijdens de uitvoering van het openbaar vervoer heeft opgedaan.
5.2
Vervoergarantie en zitplaatskans
Om te bewerkstelligen dat reizigers zo comfortabel mogelijk kunnen reizen stelt de Stadsregio hoge normen ten aanzien van de door de Concessiehouder in te zetten capaciteit. Het is de Concessiehouder niet toegestaan op dienstregelingritten minder capaciteit in te zetten dan nodig is om aan dit PvE te voldoen. Indien de Concessiehouder minder capaciteit biedt treedt een boeteclausule in werking.
5.2.1
Eisen
De volgende eisen gelden met betrekking tot de vervoergarantie en zitplaatskans: a. De Concessiehouder vervoert in principe iedereen die zich op de halte bevindt met de eerste rit. b. De Stadsregio accepteert dat in de spits- en nachtperioden reizigers incidenteel op drukke trajecten moeten staan, mits dit niet langer is dan 15 minuten. Tijdens andere perioden van de week kunnen reizigers, uitzonderlijke situaties daargelaten, altijd zitten. c. De Concessiehouder laat huisdieren in het voertuig toe voor zover deze geen gevaar, verontreiniging of overmatige hinder voor reizigers veroorzaken. Ten aanzien van de toelating van SOHO-/geleidehonden gelden de wettelijke bepalingen.
5.2.2
Capaciteitsbepaling
De Concessiehouder geeft jaarlijks bij zijn voorstel voor een nieuwe dienstregeling aan welke capaciteit hij op een lijn inzet om aan de in subparagraaf 5.2.1 genoemde eisen te kunnen voldoen. De Concessiehouder baseert zich daarbij op actuele bezettingscijfers voor de drukste maanden van het jaar. Het is de Concessiehouder niet toegestaan in de praktijk minder capaciteit aan te bieden dan hij heeft vastgelegd in zijn voorstel voor een nieuwe dienstregeling (zie
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
41 van 85
subparagraaf 3.6.2), tenzij de Stadsregio vooraf met deze neerwaartse aanpassing van de geboden capaciteit heeft ingestemd.
5.2.3
Tijdelijk capaciteitstekort
Bij een niet te voorzien extra aanbod van reizigers zorgt de Concessiehouder ervoor dat reizigers zo spoedig mogelijk na de geplande vertrektijd van de betreffende busrit vervoerd worden. Op momenten dat het interval tussen opeenvolgende ritten meer dan 30 minuten bedraagt of op de eerstvolgende rit onvoldoende capaciteit beschikbaar is, zet de Concessiehouder een extra bus in. Bij een te voorzien extra aanbod, dat wil zeggen een extra aanbod van reizigers dat minimaal 24 uur bij de Concessiehouder is aangekondigd of bekend mag worden verondersteld (bijvoorbeeld op feestdagen, bij evenementen en bij wegwerkzaamheden), zet de Concessiehouder extra materieel in (zie ook paragraaf 5.6). Bij incidenten of calamiteiten zet de Concessiehouder binnen 1 uur vervangend vervoer in. De Inschrijvers geven in hun Kwaliteitsplan aan hoe zij aan deze verplichting zullen gaan voldoen.
5.2.4
Structureel capaciteitstekort
Wanneer tijdens de uitvoering van de dienstregeling blijkt dat de capaciteit zoals vastgelegd in zijn voorstel voor een nieuwe dienstregeling structureel onvoldoende is, zet de Concessiehouder extra capaciteit in. De structurele kosten van deze capaciteitsuitbreiding komen voor rekening van de Concessiehouder. Wel is de Stadsregio voornemens tijdelijk aanvullend budget beschikbaar te stellen om aanloopverliezen van het extra aanbod af te dekken.
5.3
Rituitval
5.3.1
Eisen
Reizigers moeten ervan uit kunnen gaan dat hun bus rijdt. De Concessiehouder wordt geacht zich maximaal in te spannen om de uitval van ritten te minimaliseren. Om te voorkomen dat de Concessiehouder een financieel voordeel behaalt door ritten uit te laten vallen, vergoedt de Stadsregio alleen de (delen van de) ritten die de Concessiehouder daadwerkelijk heeft gereden. Daarbovenop kan de Stadsregio een sanctie opleggen wanneer in een bepaalde periode meer dan 0,5% van alle ritten uitvalt. Wanneer een rit onverhoopt uitvalt, spant de Concessiehouder zich maximaal in om de overlast voor reizigers te minimaliseren. De Concessiehouder mag in dat geval, wanneer de tijd tussen opeenvolgende ritten van de betreffende lijn niet meer dan 15 minuten bedraagt, de in de dienstregeling aangegeven vertrektijden van eerdere en latere ritten aanpassen om zo snel mogelijk tot een regelmatige uitvoering van de dienstregeling te komen (= regelmaatbeheersing). De Inschrijvers geven in hun Kwaliteitsplan aan hoe zij dit aspect van de uitvoering van de dienstregeling in zullen vullen.
5.3.2
Controle naleving
Voor de vaststelling van het aantal uitgevallen ritten zal de Stadsregio gebruik maken van gegevens uit een database die verzameld worden om reizigers van actuele reisinformatie te voorzien en de uitvoeringskwaliteit te beoordelen (zie subparagrafen 11.5.2 en 15.2.2) dan wel van gegevens die in opdracht van de Stadsregio zijn verzameld. Op basis van deze gegevens kan de Stadsregio bepalen of ritten (volledig) zijn gereden.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
42 van 85
5.4
Punctualiteit
5.4.1
Eisen
Bussen moeten op tijd rijden. Hieronder verstaat de Stadsregio dat: • Bussen nooit eerder vanaf beginhaltes, OV-knooppunten, overstaphaltes en tijdhaltes vertrekken dan in de dienstregeling is aangegeven; • Bussen binnen 60 seconden na de in de dienstregeling aangegeven tijd van het beginpunt van een lijn vertrekken; • Bussen op OV-knooppunten en op overstaphaltes binnen 180 seconden na de in de dienstregeling aangegeven tijd vertrekken. Deze eis vervalt wanneer een bus als gevolg van een congestie of stremming gedurende dezelfde busrit te laat is gearriveerd op het betreffende knooppunt of moet wachten op een aansluiting.
5.4.2
Controle naleving
Voor de vaststelling van het aantal ritten waarbij de Concessiehouder niet aan bovengenoemde punctualiteitseisen heeft voldaan zal de Stadsregio gebruik maken van gegevens uit een database die verzameld worden om reizigers van actuele reisinformatie te voorzien en de uitvoeringskwaliteit te beoordelen (zie subparagrafen 11.5.2 en 15.2.2) dan wel gegevens die in opdracht van de Stadsregio zijn verzameld. Op basis van deze gegevens kan de Stadsregio bepalen of ritten op tijd van een halte vertrekken. De in de dienstregeling aangegeven vertrektijden zijn daarbij in principe maatgevend, behalve wanneer de Concessiehouder de vertrektijden van ritten aanpast om de overlast voor reizigers bij eventuele rituitval zoveel mogelijk te beperken (zie subparagraaf 5.3.1). In dat geval zijn de aangepaste vertrektijden maatgevend voor zover de Concessiehouder deze controleerbaar heeft vastgelegd.
5.4.3
Betrouwbare rijtijden
Om tot een betrouwbare uitvoering van de dienstregeling te komen is het belangrijk dat de dienstregeling op reële rijtijden is gebaseerd. De Concessiehouder stelt per lijn, per dagsoort en per dagdeel de rijtijd zodanig vast dat, grote calamiteiten en verstoringen daargelaten, ritten conform de dienstregeling kunnen worden uitgevoerd.
5.5
Aansluitgarantie
Het missen van een aansluiting kan tot grote vertragingen leiden. De Concessiehouder zorgt er daarom voor dat alle voorgeschreven en gegarandeerde aansluitingen gerealiseerd worden, ook in geval van (kleine) vertragingen. De Stadsregio acht het in dat verband noodzakelijk dat buschauffeurs op eenvoudige en snelle wijze elkaar al dan niet rechtstreeks op de hoogte kunnen stellen van eventuele (kleine) vertragingen (zie ook paragraaf 8.6). Bij vertragingen informeert de Concessiehouder reizigers over de eventuele gevolgen van de vertraging. De Concessiehouder stelt hiertoe een procedure voor informatieverstrekking en communicatie richting de reiziger bij onregelmatigheden op. In aanvulling op deze procedure geeft de Concessiehouder aan op welke wijze hij invulling zal geven aan de eisen die gelden ten aanzien van gegarandeerde aansluitingen (zie subparagraaf 3.1.6). De Concessiehouder biedt de procedure inclusief aanvulling voor advies aan de Reizigers Advies Raad aan. Vervolgens legt de Concessiehouder de procedure inclusief aanvulling samen met zijn reactie op voornoemde advies ter goedkeuring aan de Stadsregio voor.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
43 van 85
5.6
Uitvoeringskwaliteit bij evenementen
In geval van grootschalige evenementen in Amsterdam en Waterland die gevolgen hebben voor de reguliere uitvoering van de dienstregeling, waaronder Koninginnedag, Bevrijdingsdag, Oudejaarsnacht, de Uitmarkt en de Van Dam tot Dam loop, verricht de Concessiehouder alle noodzakelijke activiteiten en verleent hij alle medewerking die noodzakelijk zijn om ook in deze gevallen een zo hoog mogelijke uitvoeringskwaliteit te bieden. De Concessiehouder treedt in overleg met de organisatie van evenementen anders dan hierboven genoemd over de vergoeding van eventuele meerkosten voor het openbaar vervoer. De Concessiehouder informeert de Stadsregio over de uitkomsten van dit overleg.
5.7
Calamiteitenbestrijdingsplan
Stadsregio hecht belang aan een veilige uitvoering van de concessie en vraagt ter waarborging hiervan een Calamiteitenbestrijdingsplan. Vervoerders dienen aan hun Inschrijving een Calamiteitenbestrijdingsplan toe te voegen waarin zij aangeven welke preventieve maatregelen zij zullen nemen, welke procedures zij zullen volgen en welke maatregelen zij zullen treffen wanneer zich een incident of calamiteit voordoet. Er dient daarbij onderscheid te worden gemaakt tussen preventieve maatregelen betreffende calamiteiten en betreffende calamiteiten ontstaan als gevolg van een aan terrorismegerelateerde gebeurtenis of activiteit. Het Calamiteitenbestrijdingsplan dient zowel locatie- als incidentgericht te worden opgesteld. De Concessiehouder maakt afspraken met derden wat betreft het handelen in geval van calamiteiten, al dan niet terrorisme gerelateerd. Samenwerking vindt minstens plaats met de eigenaar van de gebruikte infrastructuur en de politie van de betreffende gemeente. Afspraken omtrent procedures en communicatie intern en extern zijn onderdeel van het Calamiteitenbestrijdingsplan en worden aan de Stadsregio medegedeeld. Jaarlijks evalueert de Concessiehouder de procedures en maatregelen en actualiseert hij op basis van de uitkomsten van deze evaluatie het Calamiteitenbestrijdingsplan.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
44 van 85
6 6.1
MARKETING Algemeen
In de Waterlandse regio zullen de komende jaren zich ontwikkelingen voordoen die zowel voordelig als nadelig zijn voor het openbaar vervoer. Om tijdens de nieuwe Concessieperiode het gebruik van het stads- en streekvervoer in Waterland op niveau te houden en verder te laten toenemen zijn imagoverbetering van het openbaar vervoer en een actieve benadering van (potentiële) reizigers noodzakelijke voorwaarden. De Stadsregio verwacht van de Concessiehouder dat deze middels aantrekkelijke productformules en tariefacties en de juiste promotie en communicatie steeds meer mensen weet te overtuigen vaker met het stads- en streekvervoer in Waterland te reizen. De Concessiehouder wordt hiertoe ook geprikkeld doordat zijn inkomsten sterk afhangen van de ontwikkeling in het aantal betalende reizigers (zie ook paragraaf 17.1).
6.2
Marketingplan
Jaarlijks legt de Concessiehouder zijn marketingactiviteiten voor de komende periode vast in een marketingplan dat is gebaseerd op (i) een analyse van kansrijke doelgroepen en hun specifieke wensen, (ii) een evenementenkalender met regionale en landelijke activiteiten en (iii) de resultaten die met eerdere marketingacties zijn bereikt. Het marketingplan bevat per doelgroep doelstellingen op het gebied van reizigers- en opbrengstengroei alsmede concrete marketingactiviteiten om deze doelstellingen te realiseren. De Stadsregio vraagt daarbij speciale aandacht voor het behoud en het koesteren van de huidige reizigers en het promoten van het OV-gebruik tijdens de spitsperioden. De Concessiehouder wordt geacht alle in het marketingplan opgenomen marketingactiviteiten ook daadwerkelijk uit te voeren. Om de uitvoering van het marketingplan te monitoren bespreekt de Stadsregio ieder kwartaal de voortgang van de geplande acties met de Concessiehouders tijdens concessiebeheeroverleggen. Het marketingplan voor het eerste jaar van de Concessieperiode maakt deel uit van de Inschrijving van vervoerders. De Stadsregio neemt de kwaliteit van het marketingplan mee bij de beoordeling van de Inschrijvingen. Marketingplannen die ingaan op het behoud van de huidige reizigers en toename van het OV-gebruik tijdens de spitsperioden worden hoger gewaardeerd dan marketingplannen zonder aandacht voor deze doelgroepen. In het vervolg van de Concessieperiode biedt de toekomstige Concessiehouder jaarlijks tijdig een marketingplan ter goedkeuring aan de Stadsregio aan. Het budget voor de marketingactiviteiten in het tweede en latere jaren van de Concessieperiode is daarbij minimaal even hoog als het budget dat gemoeid is met de marketingactiviteiten opgenomen in het marketingplan dat deel uitmaakt van de Inschrijving van de toekomstige Concessiehouder. Het is daarbij toegestaan om goedlopende marketingactiviteiten opnieuw op te nemen in het marketingplan.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
45 van 85
6.3
Productformule MRA-net
De Stadsregio is op dit moment samen met omringende concessieverleners actief met het uitrollen van de nieuwe productformule MRA-net. De Stadsregio heeft hoge verwachtingen van deze productformule en verplicht de Concessiehouder daarom mee te werken aan het ‘vermarkten’ van deze productformule. Vervoerders worden gestimuleerd om in hun Inschrijving aandacht te besteden aan de wijze waarop zij de productformule MRA-net zullen vermarkten en de resultaten die zij daarmee denken te bereiken.
6.4
Marketingbureau
Gelet op de samenhang van het stads- en streekvervoer in Waterland met het overige openbaar vervoer in de Stadsregio, stemt de Concessiehouder zijn marketingactiviteiten af met die van de andere Concessiehouders die in de regio actief zijn. Om dit proces te versoepelen heeft de Stadsregio in 2009 een marketingbureau opgericht. Met het marketingbureau beoogt de Stadsregio concessiegrensoverschrijdende marketingactiviteiten te stimuleren. Wanneer het marketingbureau, of diens eventuele opvolger, ook na 2011 nog actief is, sluit de Concessiehouder geacht zich hierbij aan.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
46 van 85
7
SOCIALE VEILIGHEID
7.1
Algemeen
Het is belangrijk dat reizigers zich veilig voelen wanneer ze met het openbaar vervoer reizen. En hetzelfde geldt voor het personeel dat in het openbaar vervoer werkzaam is. De Concessiehouder heeft daarom een dubbel belang bij het veilig maken en houden van het openbaar vervoer, namelijk als dienstverlener en als werkgever. De sociale veiligheid in en rond het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Concessiehouder en onder andere gemeenten, politie en justitie. De Concessiehouder is verantwoordelijk voor de veiligheid in de bussen; de gemeenten voor de veiligheid op de haltes en stations, de politie voor een snelle opvolging van meldingen en justitie voor een snelle vervolging van de daders. In het Beleidskader Sociale Veiligheid van de Stadsregio staan de kaders omschreven wat betreft het te voeren sociale veiligheidbeleid. De Concessiehouder weet zich gebonden aan het Beleidskader en handelt in overeenstemming met dit kader.
7.2
Integrale aanpak
Om de sociale veiligheid in het openbaar vervoer structureel te verbeteren, wordt een integrale aanpak gevolgd bestaande uit vijf componenten: 1. Service, toezicht en handhaving 2. Kaartcontrole 3. Inrichting en onderhoud infrastructuur 4. Samenwerking met overige partijen 5. Structureel en variabele inzet
7.2.1
Service, toezicht en handhaving
Om hen een veilig gevoel te geven, is het belangrijk dat reizigers het gevoel hebben dat de Concessiehouder toezicht houdt en direct handhavend kan optreden wanneer zich een vervelende situatie voordoet. Service en toezicht behelzen: • Menselijk toezicht: De Concessiehouder zet tijdens de gehele duur van de Concessie minimaal 6 toezichthouders in. Wanneer de minimale inzet niet voldoende is, neemt de Concessiehouder maatregelen om het tekort aan te vullen. De Concessiehouder zorgt daarbij in ieder geval voor toezichthouders tijdens de nachtritten. De toezichthouders zijn als zodanig herkenbaar, onder meer door het dragen van een uniform. Indien de situatie daar aanleiding toegeeft, treden de toezichthouders handhavend op. De toezichthouders zijn BOA bevoegd. Jaarlijks stemt de Concessiehouder de inzet van de toezichthouders af op de behoefte aan service en toezicht bij reizigers. In zijn afweging neemt de Concessiehouder factoren mee als het aantal reizigers, incidenten en zwartrijders en het veiligheidsgevoel van reizigers. Handhaving behelst het repressief optreden bij overlastgevend en strafbaar gedrag, het verlenen van noodhulp aan reizigers en personeel en wederzijdse ondersteuning tussen politie of overige bevoegd gezagen en de Concessiehouder. Zolang in (delen van) Amsterdam het Veiligheidsteam Openbaar Vervoer actief is, maakt de
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
47 van 85
•
•
Concessiehouder met het Veiligheidsteam Openbaar Vervoer afspraken over de onderlinge samenwerking ter bevordering van de sociale veiligheid. Service aan reizigers: De toezichthouders stralen een serviceverlenende houding uit in de zin dat zij voor reizigers aanspreekbaar zijn en reguliere vragen van reizigers over het openbaar vervoer adequaat kunnen beantwoorden. Cameratoezicht: Alle bussen die worden ingezet zijn uitgerust met goed functionerende, registratieve camera’s. De Concessiehouder maakt vooraf afspraken met politie en justitie over het uitlezen van opnames in het geval zich een incident heeft voorgedaan.
7.2.2
Kaartcontrole
De Concessiehouder is verantwoordelijk voor de controle van vervoerbewijzen. De Concessiehouder streeft er daarbij naar van alle reizigers de vervoerbewijzen bij het instappen te controleren. Omdat bij de start van de Concessie Waterland 2011 de OV-chipkaart volledig operationeel zal zijn, kan de controle van vervoerbewijzen anders plaatsvinden dan op dit moment het geval is. Ook na invoering van de OV-chipkaart zullen repressieve kaartcontroles noodzakelijk blijven. De Concessiehouder houdt bij de controlekans van reizigers rekening met (i) de mogelijkheid voor reizigers om het voertuig te betreden zonder hun vervoerbewijs te ontwaarden en (ii) het percentage reizigers dat dit ook daadwerkelijk nalaat. Jaarlijks maakt de Concessiehouder met de Stadsregio afspraken over de feitelijke controlekans die met het daarvoor beschikbare personeel gerealiseerd kan worden.
7.2.3
Inrichting en onderhoud infrastructuur
Naast bovenstaande maatregelen wordt de bevordering van sociale veiligheid ook bereikt door andere maatregelen zoals graffitiverwijdering en de inrichting van de haltes, zoals de gebruikte kleuren (licht), de overzichtelijkheid, de verlichting en de vormgeving van het straatmeubilair. De vervoerder maakt hierover nadere afspraken met de wegbeheerders en betrekt hierin, indien de Stadsregio.
7.2.4
Samenwerking met overige partijen
Samenwerking met overige partijen is cruciaal voor het realiseren en behouden van een hoog niveau van sociale veiligheid. De concessiehouder maakt actief afspraken en gaat samenwerkingovereenkomsten aan met de partijen die de trajecten en stations kruisen waar de concessiehouder ook komt. Dit betreft zowel andere vervoerders als andere partijen met toezichthouders of functies betreffende openbaar vervoer en/of openbare orde. Op het moment dat de Stadsregio met partijen binnen het Concessiegebied Waterland afspraken maakt gericht op bevordering van de sociale veiligheid, draagt de Concessiehouder constructief bij aan de naleving van deze afspraken.
7.2.5
Structureel en variabele inzet
De Concessiehouder zet structureel het benodigde personeel in voor het waarborgen van de sociale veiligheid. Afhankelijk van gebeurtenissen, samenwerking met derden en noodzaak, zet de concessiehouder projecten op met een incidenteel of structureel karakter.
7.3
Meerjarenplan en Actieplan Sociale Veiligheid
Het Beleidskader Sociale Veiligheid van de Stadsregio omvat onder andere eisen ten aanzien van de inhoud van het Meerjarenplan en het Actieplan sociale veiligheid dat de Concessiehouder dient op te stellen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
48 van 85
7.3.1
Meerjarenplan Sociale Veiligheid
Vervoerders voegen aan hun Inschrijving een Meerjarenplan Sociale Veiligheid toe dat geldig is gedurende de eerste vier jaar van de Concessie. Voor de opvolgende jaren stelt de Concessiehouder in het vierde jaar van de Concessie een geactualiseerd Meerjarenplan Sociale Veiligheid op. In geval van een verlenging van de Concessie kan de Stadsregio om een nieuwe actualisering van het Meerjarenplan Sociale Veiligheid vragen. In het Meerjarenplan Sociale Veiligheid geven de Inschrijvers hun visie ten aanzien van sociale veiligheid. Tevens stellen de Inschrijvers de kaders waaraan hun jaarlijkse Actieplan Sociale Veiligheid zal voldoen (zie subparagraaf 7.3.2) wanneer zij het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland mogen gaan uitvoeren. Dit Meerjarenplan bevat naast deze kaders een drietal streefcijfers: • De ontwikkeling van het gevoel van veiligheid van de reizigers (op dit moment gebaseerd op de KpVV-Klantenbarometer); • De ontwikkeling van het aantal geregistreerde incidenten per jaar in de Concessie onderverdeeld naar de aard van het incident overeenkomstig de landelijke incidentenregistratie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat en verbijzonderd naar de locatie en het tijdstip van de incidenten; en • De ontwikkeling in het zwartrijdpercentage. Tijdens de periode tussen gunning en start van de Concessie vraagt de toekomstige Concessiehouder de Reizigers Advies Raad (zie paragraaf 13.1) om schriftelijk advies over zijn Meerjarenplan Sociale Veiligheid. De toekomstige Concessiehouder informeert de Stadsregio over de wijze waarop hij met dit advies denkt om te gaan. De Concessiehouder zal, na afstemming met de Stadsregio, met gemeenten, politie en justitie afspraken maken betreffende elementen uit het Meerjarenplan en/of het Actieplan Sociale Veiligheid.
7.3.2
Actieplan Sociale Veiligheid
Ieder jaar legt de Concessiehouder een concept Actieplan Sociale Veiligheid ter goedkeuring voor aan de Stadsregio. Voorafgaand aan het definitieve verzoek tot goedkeuring biedt de Concessiehouder het Actieplan voor advies aan de Reizigers Advies Raad aan (zie paragraaf 13.1). Een afschrift van dit advies en de manier waarop de Concessiehouder met dit advies is omgegaan maakt integraal deel uit van het bij de Stadsregio in te dienen Actieplan. De Stadsregio toetst de inhoud van het Actieplan aan de hand van de volgende criteria: • Het Actieplan moet aansluiten op het Beleidskader Sociale Veiligheid van de Stadsregio; • Het Actieplan moet minimaal op de volgende onderwerpen ingaan: o Rapportage Jaarcijfers sociale veiligheid o Inzet menselijk toezicht (onderscheid tussen eigen en ingehuurd personeel) o Materiële zaken (camera’s, aanpassingen materieel, etc.) o Cursussen/opleiding personeel o Afstemming met Veiligheidsteam Openbaar Vervoer o Afspraken met derden (politie, justitie, gemeente) o Overige incidentele projecten o Overige uitgaven
7.4
Monitoring en rapportage
Om de sociale veiligheid zo goed mogelijk te kunnen waarborgen houdt de Concessiehouder bij welke incidenten plaatsvinden. De Concessiehouder stuurt ieder kwartaal aan de Stadsregio een overzicht van de incidenten die hebben plaatsgevonden, uitgesplitst op halteniveau, per lijn en op het niveau van de gehele Concessie (op maandbasis). De Concessiehouder geeft daarbij tevens aan op welke Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
49 van 85
dagen en tijdstippen de incidenten hebben plaatsgevonden. Een en ander conform een landelijk uniform registratiesysteem voor incidenten. De Concessiehouder verleent medewerking aan (i) de KpVV-Klantenbarometer waarbinnen sociale veiligheid één van de onderwerpen is en (ii) de landelijke monitor zwartrijden in opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Verder neemt de Concessiehouder deel aan de veiligheidmonitors van personeel en reizigers zoals die op dit moment in opdracht van het Platform Sociale Veiligheid OV worden opgesteld. De Concessiehouder en de Stadsregio wisselen op elkaars verzoek en op eigen initiatief informatie uit over sociale veiligheid. In overleg met de Stadsregio, informeert de Concessiehouder reizigers, personeel en publiek over de voortgang en effecten van maatregelen ter verbetering van de sociale veiligheid.
7.5
Overige eisen
De Concessiehouder werkt mee aan initiatieven van de Stadsregio om met derden afspraken te maken op het gebied van sociale veiligheid (bijvoorbeeld veiligheidsarrangementen, afspraken met wegbeheerders, etc.). De Concessiehouder is in ieder geval verplicht te participeren in het Veiligheidsarrangement Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer van de gemeente Amsterdam of diens opvolger(s). Indien één of meerdere gemeenten in het Concessiegebied Waterland een soortgelijk convenant opstellen, is de Concessiehouder eveneens verplicht hieraan deel te nemen. De Concessiehouder draagt via gerichte voorlichting aan specifiek (reizigers)groepen op preventieve wijze bij aan de bevordering van de sociale veiligheid in en rond het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
50 van 85
8
MATERIEEL
8.1
Samenstelling wagenpark
De reiziger moet zich comfortabel, gemakkelijk en veilig per openbaar vervoer kunnen verplaatsen. De kwaliteit van het materieel speelt hierbij een belangrijke rol. Daarnaast bepaalt de kwaliteit van het materieel in belangrijke mate het imago van het openbaar vervoer. Vanuit dat oogpunt stelt de Stadsregio eisen ten aanzien van de volgende aspecten van het materieel dat voor de uitvoering van de Concessie Waterland 2011 wordt ingezet: • Comfort en netheid • Leeftijd • Toegankelijkheid • Communicatieapparatuur • OV-chipkaartapparatuur • Reclame
8.2
Comfort en netheid
Een belangrijk aspect van fijn reizen is comfort. De Concessiehouder maakt de reis zo comfortabel mogelijk. De Concessiehouder zorgt onder meer voor: • Voldoende beenruimte; • Goede vering; • Een laag geluidsniveau in de bus door gebruik van stille motoren en door het afspelen van muziek in de bus anders dan via een koptelefoon niet toe te staan; • Een schone bus; • Ruimte voor bagage; • Voldoende mogelijkheden voor reizigers om zich vast te houden; • Een goed werkende klimaatbeheersing • Aanwezigheid van een gratis dagblad. Comfortabel materieel is met name belangrijk op die verbindingen waarop de bus met het oog op de bereikbaarheid van de regio een volwaardig alternatief voor de auto moet vormen. Dit geldt met name voor het materieel dat op de MRA-lijnen van en naar de werkgebieden in Amsterdam Zuidoost en Amsterdam West wordt ingezet. Deze MRA-bussen hebben naast bovenstaande aspecten ook: • Comfortabele stoelen; • Extra beenruimte; • Arm- en voetsteunen; • Leeslampjes.
8.3
Leeftijd
8.3.1
Groot materieel in MRA-net-uitvoering voor de MRA-lijnen
Op de MRA-lijnen mag de Concessiehouder bussen van 12 meter of langer inzetten die maximaal 12 jaar oud en gemiddeld niet ouder dan 8 jaar, of eventueel 10 jaar in geval van een verlenging van de Concessie, zijn en die zijn uitgevoerd overeenkomstig de MRA-net-productformule.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
51 van 85
8.3.2
Groot materieel voor de overige lijnen
De bussen van 12 meter en langer die de Concessiehouder op de overige lijnen inzet mogen maximaal 12 jaar oud en gemiddeld niet ouder dan 8 jaar, of eventueel 10 jaar in geval van een verlenging van de Concessie, zijn.
8.3.3
Klein materieel voor ontsluitende lijnen
Op een aantal ontsluitende lijnen biedt de Stadsregio de Concessiehouder de ruimte c.q. schrijft de Stadsregio de Concessiehouder voor om klein materieel in te zetten (zie subparagraaf 3.3.3). Onder klein materieel verstaat de Stadsregio (taxi)bussen korter dan 12 meter en met minimaal acht zitplaatsen, de zitplaats van de chauffeur niet meegerekend. Het klein materieel mag niet ouder zijn 8 jaar of eventueel 10 jaar in geval van een verlenging van de Concessie en moet herkenbaar zijn als openbaar vervoer; dat wil zeggen, dezelfde kleurstelling hebben als het groot materieel dat de Concessiehouder voor de uitvoering van de Concessie inzet.
8.4
Uitzonderingen
Voor groot materieel dat ingezet wordt voor ritten die niet opgenomen zijn in de dienstregeling (versterkingsritten of extra ritten die nodig zijn om aan de in hoofdstuk 5 geformuleerde eisen te voldoen) kan de Concessieverlener een ontheffing verlenen aan de eisen die worden gesteld aan het materieel (zie hoofdstuk 8 en 9). De Concessiehouder zet dit materieel zo min mogelijk in voor ritten van en naar locaties waar eventueel een probleem kan zijn op het gebied van luchtkwaliteit.
8.5
Toegankelijkheid
Uitgangspunt voor de Concessie Waterland 2011 is dat voertuigen toegankelijk zijn voor reizigers met een auditieve, visuele of motorische beperking en voor reizigers met bagage, kinderwagens of rollators.
8.5.1
Reizigers met een mobiliteitsbeperking
Met het oog op de toegankelijk zet de Concessiehouder alleen (semi-) lagevloerbussen in voor de uitvoering van de Concessie. Deze eis geldt niet voor de bussen die de Concessiehouder inzet op de MRA-lijnen van en naar de werkgebieden in Amsterdam Zuidoost en Amsterdam West. In alle bussen is plek voor minimaal één rolstoel, waarbij voorzieningen zijn getroffen om deze rolstoel vast te zetten. Het aanbrengen van klapstoeltjes op de rolstoelplaats(en) is toegestaan mits wet- en regelgeving dit toelaten. Alle nieuwe bussen van 12 meter en langer zijn voorzien van een automatische neiginstallatie die standaard in gebruik is (= zonder tussenkomst van de chauffeur) en een werkende oprijplaat. In het geval de Concessiehouder hoge vloerbussen inzet op de MRA-lijnen van en naar de werkgebieden in Amsterdam Zuidoost en Amsterdam West, dan dienen deze bussen te zijn voorzien van een rolstoellift. Bij de inrichting van deze bussen worden contrasterende kleuren gebruikt zodat al het busmeubilair en de stangen en knoppen duidelijk zichtbaar en herkenbaar zijn. De stopknop ter hoogte van de rolstoelplaats(en) bevindt zich op een zodanige locatie dat deze voor mensen in een rolstoel makkelijk te bereiken is. Alle nieuwe (taxi-)bussen korter dan 12 meter zijn voorzien van een voorziening waarmee reizigers in een rolstoel of met een kinderwagen of rollator makkelijk het
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
52 van 85
voertuig kunnen betreden. Binnen deze (taxi-)bussen is ruimte voor één rolstoel. Wat betreft de verdere inrichting van deze (taxi-)bussen gelden dezelfde bepalingen als voor de nieuwe bussen van 12 meter en langer.
8.5.2
Kinderwagens, vouwfietsen, e.d.
De Concessiehouder geeft in alle bussen aan dat reizigers rolstoelplaats(en) ook mogen gebruiken voor het plaatsen van kinderwagens, vouwfietsen, rollators en bagage. Deze mogelijkheid vervalt op het moment dat een reiziger in een rolstoel de bus betreedt. Het personeel van de Concessiehouder ziet er indien nodig op toe dat een rolstoelplaats wordt vrijgemaakt.
8.6
Communicatieapparatuur
Met het oog op een vlotte doorstroming zijn alle (taxi-)bussen voorzien van goedwerkende KAR- en Vecom/Vetag-apparatuur waarmee voorrang verkregen kan worden bij verkeersinstallaties langs busroutes. De Concessiehouder treedt met wegbeheerders in overleg over prioritering van de bussen bij de afhandeling van het verkeer. Alle (taxi-)bussen zijn verder voorzien van goedwerkende apparatuur waarmee buschauffeurs bijvoorbeeld in geval van vertragingen kunnen communiceren met de Centrale VerkeersLeiding (CVL).
8.7
OV-chipkaartapparatuur
Alle (taxi-)bussen zijn voorzien van gecertificeerde en goedwerkende OVchipkaartapparatuur ten behoeve van het in- en uitchecken door reizigers en ten behoeve van het afhalen van reistegoed en producten die reizigers via Internet hebben besteld. Overige eisen ten aanzien van de OV-chipkaart zijn opgenomen in hoofdstuk 14.
8.8
Reclame
Het is de Concessiehouder niet toegestaan al dan niet doorzichtige reclame te plakken (i) op de ruiten van (taxi-)bussen, (ii) over lijnnummers of bestemmingsaanduidingen en/of (iii) over displays in de (taxi-) bussen. Het aanbrengen van reclame-uitingen op andere plekken aan de binnen- en buitenzijde van de voertuigen is toegestaan mits deze reclame-uitingen voldoen aan de geldende zeden en normen en de locaties van de deuren van de (taxi-) bussen en van de eventuele knoppen om deze deuren te bedienen duidelijk herkenbaar blijven.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
53 van 85
9
DUURZAAMHEID
9.1
Algemeen
De Stadsregio wil komen tot duurzame uitvoering van het openbaar vervoer. Door eisen te stellen op het gebied van materieel en overige maatregelen ter bevordering van duurzaamheid kan de Stadsregio bijdragen aan de leefbaarheid van de omgeving. De leefbaarheid verbetert in ieder geval bij een vermindering van de uitstoot van CO2, NOx, fijn stof en andere schadelijke stoffen en een beperking van het geluidsniveau. De Stadsregio hanteert voor de Concessie Waterland een gedifferentieerde duurzaamheiddoelstelling. Dat wil zeggen zo schoon en duurzaam mogelijk, zonder dat dit ten koste gaat van andere kwaliteiten van het stads- en streekvervoer.
9.2
Duurzaamheidplan
Om deze doelstelling te verwezenlijken vraagt de Stadsregio vervoerders om in hun Inschrijving een Duurzaamheidplan op te nemen waarin zij aangeven hoe zij met hun materieelkeuze (CO2-uitstoot en euronormering) en overige maatregelen tot een duurzamere uitvoering van de Concessie zullen komen. De kwaliteit van het Duurzaamheidplan zal daarbij mede bepalend bij de keuze van de toekomstige Concessiehouder.
9.3
Euronormen materieel
De eigenschappen van het materieel hebben de grootste invloed op de mate van duurzaamheid van een Concessie.
9.3.1
Groot materieel
Het groot materieel dat de Concessiehouder voor de uitvoering van de Concessie inzet moet minimaal aan de Euro 3-norm voldoen en voorzien zijn van een goedwerkende roetfilter zodat deze bussen qua uitstoot van fijnstof aan de Euro 5norm voldoen. De Stadsregio heeft daarbij de wens dat het groot materieel aan strengere milieunormen voldoet en/of door een efficiënter brandstofgebruik een extra bijdrage levert aan de leefbaarheid binnen de Stadsregio.
9.3.2
Klein materieel
Het klein materieel dat de Concessiehouder voor de uitvoering van de Concessie inzet moet minimaal aan de Euro-3 norm voldoen en voorzien zijn van een goedwerkende actief gesloten roetfilter. De Stadsregio heeft daarbij de wens dat het klein materieel dat wordt ingezet aan strengere milieunormen voldoet en/of door een efficiënter brandstofgebruik een extra bijdrage levert aan de leefbaarheid binnen de Stadsregio.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
54 van 85
10 PERSONEEL Net als voor elke vorm van dienstverlening geldt voor het openbaar vervoer dat de kwaliteit van het contact tussen reizigers en personeel van de Concessiehouder mede bepalend is voor de wijze waarop reizigers het openbaar vervoer ervaren. Om de reiziger optimaal van dienst te zijn verwacht de Stadsregio dat het personeel van de Concessiehouder: • Klantgericht, betrokken en correct is; • Herkenbaar en goed verzorgd gekleed is; • Ervoor zorgt dat een reis betrouwbaar en comfortabel verloopt • Bijdraagt aan de sociale veiligheid door de rust en orde in de bus en op haltes te bewaken; • Bekend is met het openbaar vervoeraanbod in de regio, waaronder begrepen het openbaar vervoeraanbod van andere vervoerders, en met de tarieven en verkrijgbaarheid van vervoerbewijzen zodat het personeel de vragen van reizigers over deze onderwerpen (eventueel na consultatie van de Centrale Verkeersleiding) kan beantwoorden; en • De Nederlandse taal beheerst. De Stadsregio verwacht verder van de Concessiehouder dat deze een Dienstverleningsplan opstelt dat maatregelen bevat op het gebied van dienstverlening door en klantvriendelijkheid van het personeel teneinde het reizigersoordeel op deze punten te verbeteren. Het eerste Dienstverleningsplan maakt deel uit van de Inschrijving van de vervoerders en is mede bepalend voor de beoordeling van de Inschrijvingen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
55 van 85
11 INFORMATIE AAN DE REIZIGER 11.1
Algemeen
Om hun reis te kunnen plannen en indien nodig aan te kunnen passen moeten reizigers op elk moment van hun reis over de juiste (actuele) informatie kunnen beschikken. Goede en actuele informatie leidt tot een positievere perceptie van de dienstuitvoering en vermoedelijk tot meer begrip bij reizigers bij eventuele verstoringen van de dienstregeling. De Concessiehouder is er verantwoordelijk voor dat reizigers over accurate en actuele informatie over reizen met het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland kunnen beschikken. De Concessiehouder maakt daarbij in ieder geval gebruik van de volgende kanalen: • Gedrukte dienstregelinginformatie; • Informatie op internet; • Informatie in en op het voertuig; • Informatie op de haltes; • Informatie op knooppunten; • Informatie op landelijk reisinformatiesysteem. De Concessiehouder zet zich in om actuele reisinformatie ook beschikbaar te krijgen op mobiele netwerken. De Concessiehouder is verplicht om de reiziger tijdens zijn reis reisinformatie te geven over aansluitend openbaar vervoer. De Concessiehouder kan deze eis op eigen wijze invullen. De Concessiehouder legt een voorstel voor de vormgeving en inhoud van informatie die hij van plan is via één of meerdere van bovengenoemde kanalen te verspreiden, ter goedkeuring aan de Stadsregio voor. Voorafgaand aan het verzoek tot goedkeuring biedt de Concessiehouder het voorstel voor advies aan de Reizigers Advies Raad aan (zie paragraaf 13.1). Een afschrift van dit advies en de manier waarop de Concessiehouder met dit advies is omgegaan, maakt integraal deel uit van het bij de Stadsregio in te dienen voorstel.
11.2
(gedrukte) Dienstregelinginformatie
De Concessiehouder zorgt ervoor dat gedrukte dienstregelinginformatie algemeen verkrijgbaar is in de volgende vormen: • Gratis lijnfolders, naar keuze per lijn, bundel van lijnen danwel per kern; • Lijnennetkaart; • Bundel met dienstregelinginformatie van al het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland (maximumprijs 3,00 euro) De Concessiehouder stelt deze producten beschikbaar vanaf minimaal twee weken voor de inwerkingtreding tot en met het einde van de dienstregeling waarop de informatie betrekking heeft. Naast informatie over routes en vertrek- en aankomsttijden tijdens de basis- en zomerdienst bevatten de lijnfolders en bundel in ieder geval ook de volgende informatie: • Een overzicht van alle diensten van alle Concessiehouders in het Concessiegebied;
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
56 van 85
• • • • • • • • • •
Alle haltenamen van de buslijnen die in de lijnfolder of bundel zijn opgenomen (inclusief de mate van toegankelijkheid van de haltes); Het volle kilometertarief tussen de belangrijkste haltes van de lijn of lijnen aangevuld met de vaste voet (het opstaptarief) zie ook paragraaf 14.2; Overzicht van aansluitingen die geboden worden zowel met eigen lijnen als met lijnen van andere Concessiehouders en met treinen voor zover het de aansluitingen op kleinere stations betreft; Distributienetwerk OV chipkaart (zie ook paragraaf 14.2); Toelichting op het gebruik van de OV chipkaart; Informatie over de aanvraagprocedure van (eventueel) vraagafhankelijk vervoer; Informatie over de bereikbaarheid van het landelijk of regionaal reisinformatiesysteem; Informatie over de bereikbaarheid van de eigen klantenservice en klachtenlijn, inclusief telefoonnummer en website; Informatie over de wijze waarop de Concessiehouder reizigers en consumentenorganisaties consulteert (zie ook paragraaf 13.3); Adres en telefoonnummer van het OV-loket, ROVER en de Geschillencommissie Openbaar Vervoer.
De lijnennetkaart bevat in ieder geval: • Alle lijnen behorende tot de Concessie Waterland 2011; • Alle lijnen vanuit en naar het Concessiegebied Waterland die niet tot de Concessie Waterland 2011 behoren.
11.3
Informatie via internet
De Concessiehouder stelt alle in paragraaf 11.2 genoemde informatie ook gratis via zijn website beschikbaar. Daarnaast stelt de Concessiehouder via zijn website in ieder geval ook actuele informatie over omleidingen, haltevertrekstaten en een (op termijn interactieve) lijnennetkaart beschikbaar. Informatie over wijzigingen in de dienstregeling is minimaal 4 weken voor de wijziging via de website van de Concessiehouder te raadplegen. De Concessiehouder zorgt ervoor dat alle informatie op zijn website toegankelijk is voor mensen die slecht(er) kunnen zien en kan worden uitgeprint in een handelbaar formaat. De Concessiehouder stelt een sms service in voor het melden van omleidingen, vertragingen en andere verstoringen van de dienstregeling. De Concessiehouder kan daar de kosten bij de reiziger voor in rekening brengen
11.4
Informatie in en op het voertuig
De Concessiehouder zorgt voor correcte en actuele reisinformatie in en op het voertuig. De informatie wordt door de Concessiehouder zoveel mogelijk visueel als mondeling aangeboden.
11.4.1 Informatie in het voertuig Alle voertuigen die ingezet worden, zijn voorzien van een goedwerkend automatisch halteomroepsysteem. Indien het automatisch halteomroepsysteem tijdelijk niet functioneert roept de chauffeur op verzoek van reizigers de volgende halte om. In alle voertuigen is de volgende informatie zichtbaar aanwezig en, al dan niet op verzoek, verkrijgbaar: Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
57 van 85
• • • • •
Gratis lijnfolders met in ieder geval de dienstregeling van de betreffende lijn; De telefoonnummers en internetsites van het landelijke reisinformatiesysteem; Basisinformatie over het gebruik van de OV chipkaart; Een tabel met de tariefafstanden tussen de haltes van de betreffende lijn; Een routebord, indien een (taxi-)bus niet met een display is uitgerust.
Alle voertuigen die ingezet worden, zijn voorzien van displays geplaatst waarop de volgende informatie wordt weergegeven: • Lijnnummer; • Actuele tijd; • Aanduiding van volgende haltes, inclusief de actuele verwachte aankomsttijd; • Aanduiding van de volgende Overstaphalte inclusief de actuele verwachte aankomsttijd; • Aanduiding van de eindbestemming, inclusief de actuele verwachte aankomsttijd; • Actuele informatie over voorziene afwijkingen van de dienstregeling. Indien de Stadsregio tot afspraken met NS dan wel ProRail komt over het beschikbaar stellen van hun aankomst- en vertrektijden, toont de Concessiehouder op de displays tevens deze actuele vertrektijden van de eerstvolgende treinen vanaf NS-stations binnen het Concessiegebied Waterland waarop de betreffende bus aansluiting biedt. Het is de Concessiehouder toegestaan de Displays voor reclamedoeleinden te benutten, mits de reisinformatie niet in de verdrukking komt. In het laatste geval draagt de Concessiehouder er zorg voor dat iedere minuut ten minste veertig (40) seconden actuele reisinformatie op de Displays wordt getoond en dat te allen tijde, eventueel alternerend, (i) de actuele tijd en de (naam van de) eerstvolgende Halte en (ii) het Lijnnummer en de Eindbestemming van de Lijn getoond worden. De Concessiehouder zorgt ervoor dat tijdelijke afwijkingen van de route ten opzichte van de dienstregeling op adequate wijze aan de passagiers in het voertuig kenbaar gemaakt worden. Om het begrip bij reizigers te vergroten wordt hierbij ook de oorzaak van de afwijking gemeld. Bij een verstoring in de dienstuitvoering of omleiding informeert de Concessiehouder de reiziger over de consequenties van deze verstoring voor hun reis.
11.4.2 Informatie op het voertuig De Concessiehouder zorgt ervoor dat aan de buitenzijde van de (taxi-) bussen de volgende informatie getoond wordt: • op (taxi-) bussen het lijnnummer en de eindbestemming op voor en instapzijde; • op (taxi-)bussen op de voor-, rechter- en achterzijde van (taxi-)bussen het juiste lijnnummer van de betreffende (taxi-)bus getoond wordt. De Concessiehouder zorgt er daarbij voor dat alle informatie zowel bij daglicht, fel zonlicht als bij duisternis vanaf enige afstand leesbaar is. De Concessiehouder vermeldt verder het telefoonnummer en de internetsite van het landelijke en indien beschikbaar een regionaal reisinformatiesysteem (zie paragraaf 11.7) duidelijk leesbaar op de buitenkant van alle voertuigen.
11.5
Informatie op de halte
De Concessiehouder is verantwoordelijk voor het beheer van de informatie aan de reiziger op alle haltes in het Concessiegebied Waterland. Dit betreft zowel informatie over de lijnen van de van de Concessiehouder zelf als informatie over lijnen van andere Concessiehouders die de betreffende halte aandoen. Voor haltes Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
58 van 85
waarvoor de Concessiehouder niet zelf verantwoordelijk is voor het informatiebeheer, verstrekt de Concessiehouder tijdig de vereiste informatie aan de beheerder van de betreffende halte.
11.5.1 Statische informatie De Concessiehouder brengt op alle haltes die voorzien zijn van een abri, waaronder begrepen eventuele tijdelijke haltes, in ieder geval de volgende informatie aan: • Het zonenummer zolang de Strippenkaart nog geldig is; • Vermelding van overstapmogelijkheden op tussen- en eindbestemming; • Vermelding van haltes die niet toegankelijk zijn voor mensen met functiebeperking; • Vermelding van eventuele ritten die niet met toegankelijk materieel wordt gereden; • Een duidelijk leesbare lijnennetkaart met daarop ook de lijnen van andere vervoerders door het gebied; • Een omgevingskaart met daarop de belangrijkste bestemmingen en de aanrijrichting van de bus; • Een kaart van het nachtnet; • Het dichtstbijzijnde verkooppunt en oplaadpunt van OV-chipkaarten; • Een toelichting op het gebruik van de OV-chipkaart; • Basisinformatie over OV tarieven; • Het telefoonnummer en de internetsite van het landelijke en indien beschikbaar een regionaal reisinformatiesysteem; • Informatie over de bereikbaarheid van de klantenservice, met vermelding van telefoonnummer, de eigen internetsite en eventuele openingstijden; • Informatie over aansluitingen en overstapmogelijkheden op tussen- en eindbestemming; • Telefoonnummer van een taxiservice. Voor iedere lijn die van een halte vertrekt brengt de Concessiehouder in ieder geval de volgende informatie op de betreffende halte aan: • Het lijnnummer; • De vertrektijden; • De te volgen route met vermelding van tussenbestemmingen en eindbestemming; • Vermelding van overstapmogelijkheden op tussen- en eindbestemming; • Vermelding van haltes die niet toegankelijk zijn voor mensen met een mobiliteitsbeperking; • Een tabel met de tariefafstanden tussen de haltes van de lijn (t.b.v. OV chipkaart). De eisen tot het aanbrengen van een lijnennetkaart, informatie over het dichtstbijzijnde verkooppunt en oplaadpunt van de OV-chipkaart en basisinformatie over OV-tarieven zijn niet van toepassing wanneer een halte niet is uitgerust met een Abri en één of meer van de volgende zaken van toepassing zijn: • de halte ligt buiten het Concessiegebied Waterland; • de halte wordt uitsluitend bediend door andere Concessiehouders én de halte is niet nodig om aan de vervoerkundige eisen uit het PvE te voldoen; • de halte wordt exclusief gebruikt voor nachtlijnen; • de halte is tijdelijk in gebruik (korter dan 1 maand). De Concessiehouder zorgt ervoor dat tijdelijke afwijkingen van de route of het tijdelijk vervallen van de halte adequaat kenbaar gemaakt worden aan de reizigers. In die situatie geeft de Concessiehouder op de halte in ieder geval aan hoe lang de halte niet beschikbaar is en, middels een kaartje en een routebeschrijving, hoe de reiziger bij de dichtstbijzijnde halte kan komen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
59 van 85
Bij een dienstregelingwijziging zorgt de Concessiehouder ervoor dat alle haltes op de ingangsdatum van de nieuwe dienstregeling over de actuele informatie beschikken. De Concessiehouder mag vanaf drie dagen voorafgaand aan deze ingangsdatum de oude informatie vervangen.
11.5.2 Actuele reisinformatie De Stadsregio heeft de ambitie om in 2012 95% van de reizigers binnen de Stadsregio via panelen op haltes te voorzien van actuele (conform de CROW normen toegankelijke) reisinformatie. Daarnaast is de Stadsregio voornemens op OV-knooppunten overzichtspanelen aan te brengen waarop actuele reisinformatie getoond wordt. In samenwerking met wegbeheerders wordt gewerkt aan het plaatsen van de benodigde panelen. De Concessiehouder levert de gegevens die nodig zijn om de actuele reisinformatie te kunnen tonen conform een door de Stadsregio voorgeschreven protocol.
11.5.3 Verkrijgbaarheid informatie bij loket Purmerend Tramplein De Concessiehouder richt op het OV-knooppunt Purmerend Tramplein in eigen beheer of in beheer van derden, een loket in waar reizigers op werkdagen minimaal tussen 8.00 uur en 19.00 uur en op zaterdag, zondag en feestdagen minimaal tussen 9.00 uur en 17.00 uur terecht kunnen met vragen over hun reis en in ieder geval de volgende informatie kunnen verkrijgen: • Actuele vertrektijden van de bussen die van het OV-knooppunt vertrekken; • Gratis lijnfolders en lijnennetkaarten; • De bundel met dienstregelinginformatie; • Informatie over aansluitend openbaar vervoer dat niet tot de Concessie Waterland 2011 behoort; • Basisinformatie en aanvullende informatie over de OV-chipkaart (o.a. tarieven, tabellen met tariefafstanden, verkrijgbaarheid en oplaadmogelijkheden); • De mogelijkheden om een eventuele klacht in te dienen.
11.6
Wijziging van de dienstregeling
De Concessiehouder maakt wijzigingen van de dienstregeling minimaal vier weken voorafgaand aan de ingangsdatum algemeen bekend. Dit doet hij via: • Publicaties in huis-aan-huisbladen (zodanig dat het hele Concessiegebied is afgedekt); • Posters/displays in de voertuigen; • Posters op de haltes waar een wijziging plaatsvindt • De website van de Concessiehouder; • Kabelkranten (zodanig dat het hele Concessiegebied is afgedekt); • Actuele reisinformatiesystemen. De Concessiehouder maakt tijdelijke en/of tussentijdse wijzigingen (omleidingen) waarbij een of meerdere haltes niet worden aangedaan ten gevolge van werkzaamheden of evenementen minimaal één week voorafgaande aan de wijziging via de hierboven beschreven kanalen bekend.
11.7
Andere reisinformatiesystemen dan die van de concessiehouder
De Concessiehouder stelt gratis gegevens over het openbaar vervoer behorend tot de Concessie beschikbaar aan door de Concessieverlener aangewezen reisinformatiesystemen met een landelijk en/of regionaal bereik. Dit zijn momenteel: 9292/Openbaar Vervoer Reisinformatie en GOVI. Vanuit de
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
60 van 85
reizigersinformatiesystmen mag de informatie zonder tussenkomst van de Concessiehouder worden verstrekt aan derde partijen, bijvoorbeeld om op internet of met mobiele telefonie ter beschikking te stellen met als doel reisinformatie. De Concessiehouder levert hierbij in ieder geval: Statische gegevens (onder meer dienstregeling, vervoerbewijzen, geografische 1 positie van haltes, tarieven, zone-indeling en geldigheid, geplande afwijkingen van de dienstregeling zoals omleidingen en afwijkende haltes) 2 Actuele gegevens (onder meer ongeplande afwijkingen van de dienstregeling, zoals uitgevallen ritten door calamiteiten en extreme weersomstandigheden). De Concessiehouder levert deze gegevens digitaal aan conform een door de Stadsregio voorgeschreven protocol.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
61 van 85
12 CONSUMENTENBESCHERMING 12.1
Klachtenafhandeling
Wanneer een reis onverhoopt niet verloopt zoals gepland kunnen reizigers zich in ieder geval op de volgende manieren tot de Concessiehouder wenden om zich hierover te beklagen: • Telefonisch, tegen lokaal tarief, ten minste bereikbaar op maandag t/m zaterdag van 09.00 tot 19.00 uur; • Via Internet; en/of • Schriftelijk Wanneer een reiziger een klacht indient ontvangt hij of zij binnen vijf werkdagen een bevestiging dat zijn klacht in behandeling is genomen. Uiterlijk vier weken na het indienen van de klacht ontvangt de reiziger een reactie. De reactie aan de reiziger omvat ten minste de volgende elementen: • Inhoudelijke reactie op de klacht; • Uitsluitsel over wat er met de klacht zal worden gedaan; • Verwijzing naar het OV-loket welke kan adviseren en bemiddelen; • Mogelijkheid voor het indienden van een klacht bij de Geschillencommissie Openbaar Vervoer (Geschillencommissie Openbaar Vervoer, Postbus 90600, 2509 LP te Den Haag) alsmede de voorwaarden die deze commissie hanteert voor het in behandeling nemen van klachten. In principe is de klachtenafhandeling een zaak tussen de Concessiehouder en de reiziger. Klachten die betrekking hebben op de infrastructuur of het openbaar vervoerbeleid geeft de Concessiehouder binnen vijf werkdagen door aan respectievelijk de betreffende Wegbeheerder (gemeente, provincie of hoogheemraadschap) of de Stadsregio. De Concessiehouder meldt in dat geval bij de ontvangstbevestiging welke partij de klacht verder zal afhandelen.
12.2
Klachtenoverzicht
Het aantal en de aard van de klachten geven een belangrijke indruk van de prestaties van het openbaar vervoer. De Concessiehouder zendt de Stadsregio en het Consumenten Platform (zie paragraaf 13.2) daarom ieder kwartaal een overzicht van de binnengekomen klachten waarin is opgenomen: • De aard van de binnengekomen klachten; • Op welke rit (lijn, tijd) deze klachten betrekking hebben; • De snelheid van afhandeling; • De manier waarop actie is ondernomen om herhaling van de klacht of soortgelijke klachten te voorkomen.
12.3
OV-loket en landelijke geschillencommissie
De Concessiehouder werkt mee aan de bemiddelingspoging van het OV-loket. De Concessiehouder is aangesloten bij de landelijke Geschillencommissie Openbaar Vervoer. Indien, bijvoorbeeld vanuit de Reizigers Advies Raad, in samenspraak met de Stadsregio een regionale geschillencommissie wordt opgericht, sluit de concessiehouder zich ook bij deze commissie aan.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
62 van 85
13 OVERLEG MET CONSUMENTENORGANISATIES EN INDIVIDUELE REIZIGERS In de Wet personenvervoer 2000 (Wp2000) is bepaald dat zowel de Stadsregio als de Concessiehouder aan consumentenorganisaties periodiek advies moeten vragen en informatie moeten verschaffen.
13.1
Reizigers Advies Raad (RAR)
De Reizigers Advies Raad is een door de Stadsregio ingesteld advies- en overlegorgaan dat bestaat uit vertegenwoordigers van consumentenorganisaties uit de vier Concessiegebieden die maandelijks bijeenkomen (zie bijlage 6 voor de consumentenorganisaties die in de Reizigers Advies Raad vertegenwoordigd zijn). De Reizigers Advies Raad is bevoegd om aan de Stadsregio en de Concessiehouder gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen over onderwerpen die van invloed zijn of kunnen zijn op de uitvoering of het gebruik van het openbaar vervoer in de Stadsregio. Het gaat daarbij om een ‘gekwalificeerd advies’. Wanneer de Stadsregio of de Concessiehouder een advies niet overneemt, zal hij dit moeten motiveren. De Stadsregio neemt de adviezen en de eventuele motivatie om adviezen niet over te nemen mee bij de beoordeling van voorstellen van de Concessiehouder en koppelt deze terug aan de Reizigers Advies Raad. De Concessiehouder vraagt de Reizigers Advies Raad in ieder geval advies ten aanzien van: • Voorgenomen wijzigingen van de dienstregeling; • Voorgenomen tariefswijzigingen; • De voorgenomen aanschaf van nieuw materieel (inrichtings- en gebruikseisen); • De uitvoering van de dienstregeling; • De wijze waarop de Concessiehouder de reiziger informeert over de diensregeling en de tarieven; • De vervoervoorwaarden waartegen openbaar vervoer wordt verricht; • De modellen van vervoerbewijzen die de Concessiehouder uitgeeft; • De voorzieningen die de Concessiehouder treft ten aanzien van de toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor reizigers met een handicap; • De voorzieningen die de Concessiehouder treft ten behoeve van het waarborgen van een verantwoorde mate van veiligheid van reizigers en personeel; • De procedure voor de behandeling van klachten van de reiziger en de wijze waarop de Concessiehouder de reiziger hierover informeert; • De wijze waarop de sociale veiligheid door de Concessiehouder wordt uitgevoerd. Voor de positie van de Reizigers Advies Raad wordt verwezen naar de op 11 maart 2010 door het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio vastgestelde “Regeling betreffende de instelling van een Reizigers Adviesraad van de Stadsregio Amsterdam voor het openbaar vervoer”.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
63 van 85
13.2
Consumenten Platform
Het Consumenten Platform is een door de Concessiehouder ingesteld overlegorgaan dat bestaat uit leden van de consumentenorganisaties uit het Concessiegebied Waterland. Dit kunnen leden vanuit de Reizigers Advies Raad zijn maar is niet noodzakelijk. Minimaal twee keer per jaar organiseert de Concessiehouder een bijeenkomst met het Consumenten Platform. De Concessiehouder consulteert de leden van het Consumenten Platform in ieder geval over de inhoud van een adviesaanvraag voordat de Concessiehouder deze aanvraag bij de Reizigers Advies Raad indient. Daarnaast informeert de Concessiehouder de leden van het Consumenten Platform over de (resultaten van) maatregelen ten aanzien van: • Aan het publiek kenbaar gemaakte doelstellingen van de Concessiehouder over de kwaliteit van het door hem te verrichten openbaar vervoer • De gekozen communicatiestrategie om te komen tot reizigersgroei • Andere relevante onderwerpen die op enig moment spelen De consumentenorganisaties kunnen ook onderwerpen voor consultatie of informatie voorleggen in het Consumenten Platform. De Concessiehouder neemt de reactie van het Consumenten Platform mee in zijn adviesaanvraag, plannen en acties. Anders dan bij het advies van de Reizigers Advies Raad gaat het hierbij om een informele reactie. Het Consumenten Platform wordt gefaciliteerd door de Concessieverlener, door onder andere het beschikbaar stellen van vergaderruimte, voorzitter en secretaris.
13.3
Consultatie individuele reizigers en andere belanghebbenden
Naast de organisaties vertegenwoordigd in de Reizigers Advies Raad, biedt de Concessiehouder ook individuele reizigers en andere belanghebbenden de mogelijkheid om hun ideeën/ suggesties met betrekking tot de Concessie Waterland bij hem in te dienen. De Concessiehouder wordt geacht op ieder idee adequaat te reageren. De Concessiehouder heeft een zekere vrijheid wat betreft de wijze waarop hij individuele reizigers en andere belanghebbenden actief bij de ontwikkeling en uitvoering van de Concessie zal gaan betrekken (bijvoorbeeld via periodiek gehouden klantenpanels of via het internet). Tijdens de implementatieperiode, dus nog voorafgaand aan de start van de Concessie dient de Concessiehouder een voorstel voor de organisatie van dit consultatietraject in bij de Stadsregio. Alvorens zijn voorstel bij de Stadsregio in te dienen, legt de Concessiehouder dit voorstel voor advies voor aan de Reizigers Advies Raad. Uiterlijk 6 maanden na de start van de Concessie dient het consultatietraject goed te functioneren. Minimaal twee keer per jaar stelt de Concessiehouder de Reizigers Advies Raad en het Consumenten Platform op de hoogte van de ingebrachte ideeën/suggesties en zijn reactie daarop. De Concessiehouder stemt de momenten waarop hij deze informatie beschikbaar stelt af op de bijeenkomsten van het Consumenten Platform. Dit om te waarborgen dat het Consumenten Platform en de Reizigers Advies Raad de informatie mee kunnen nemen in hun reactie op acties, plannen en adviesaanvragen van de Concessiehouder.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
64 van 85
14 TARIEVEN EN VERKRIJGBAARHEID OVCHIPKAART 14.1
Algemeen
Uitgangspunt voor het Programma van Eisen is dat de landelijke OV-chipkaart op 1 januari 2012 in alle concessies die onder verantwoordelijkheid van de Stadsregio vallen is ingevoerd en dat het huidige systeem van nationale vervoerbewijzen (NVB), bestaande uit strippenkaarten en sterabonnementen zal zijn beëindigd. De Concessiehouder die de Concessie Waterland 2011 gaat uitvoeren zal derhalve vanaf de start van deze Concessie over een goed en betrouwbaar werkend OVchipkaartsysteem moeten beschikken dat is gecertificeerd door en aangesloten op de landelijke backoffice van TLS.
14.2
Tarieven
Op 16 december 2008 heeft de Regioraad van de Stadsregio Amsterdam de Tariefverordening Wp2000 Stadsregio Amsterdam vastgesteld. De tariefverordening geeft aan hoe de OV- zullen worden vastgesteld en kunnen worden gewijzigd. Binnen de kaders van de tariefverordening heeft de Concessiehouder tariefvrijheid ten aanzien van aanvullende tarieven (bijvoorbeeld Eurokaartje, dagkaarten, wagenverkoop, eigen abonnementsoorten). Met betrekking tot de invulling van zijn tariefvrijheid wordt de Concessiehouder met name uitgedaagd om reizigers door middel van aantrekkelijke abonnementsvormen langdurig aan zich te binden (= vaste klanten). De voor de Concessie Waterland 2011 relevante onderdelen van de tariefverordening zijn: • De prijs die voor een reis met de bus betaald moet worden bestaat uit een vast deel (= vaste voet) en een variabel deel dat afhankelijk is van de afstand die een reiziger heeft afgelegd (= tariefafstand x kilometertarief); • Het tarief van de vaste voet wordt landelijk vastgesteld en bedraagt in 2010 € 0,78; • Het kilometertarief wordt door de Stadsregio vastgesteld en bedraagt in 2010 € 0,104; • Bepalend voor de tariefafstand (= het aantal kilometers) is in beginsel de route van de bus tussen de in- en uitstaphalte van de reiziger; • Bepaalde groepen reizigers kunnen met korting reizen. De groepen zijn; kinderen van 0 t/m 3 jaar mits voor hen geen afzonderlijke zitplaats wordt verlangd (-100%), kinderen (-34%), studenten (-34% of -100% afhankelijk van het type ov-studentenkaart en het moment van reizen), 65-plussers (-34%), begeleiders van een OV-Begeleiderkaarthouder (-100%) en honden (-100%); • De prijs voor Nachtvervoer mag door de Concessiehouder berekend worden door een toeslag van max 100% op de prijs van de vaste voet in combinatie met een toeslag van max 30% op de prijs van het kilometertarief, dan wel door een toeslag van max 100% op de prijs van het kilometertarief indien geen toeslag wordt gehanteerd op de prijs van de vaste voet. Daarnaast hanteert de Concessiehouder voor de niet OV-Chipkaart reiziger een in alle concessies en in alle voertuigen te verkrijgen nachtkaart met een laag en een hoog tarief. Het lage tarief (4,00 euro pp 2010) is geldig voor een reis binnen één
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
65 van 85
•
• • •
Nachttariefzone en het hoge tarief (7,00 euro pp 2010) voor een reis door meer dan één Nachttariefzone; De prijzen van abonnementen worden vooralsnog vastgesteld overeenkomstig die van de huidige zone indeling (is gelijk aan NVB sterabonnementen). Wijziging kan alleen tot stand komen in een gezamenlijk voorstel van de Concessiehouders binnen de Stadsregio; Voor de niet OV-Chipkaart reiziger dient de concessiehouder te allen tijden (wegwerp) OV chipkaarten al dan niet voorzien van een chip aan te bieden; De Stadsregio biedt de Concessiehouder de mogelijkheid om reizigers die niet in het bezit van een geldig vervoerbewijs zijn te verplichten ter plekke een Uitrijkaart aan te schaffen; Deze prijzen worden jaarlijks met een landelijk overeengekomen percentage gewijzigd, tenzij de Stadsregio anders besluit;
De Stadsregio houdt de mogelijkheid open om gedurende de Concessieperiode de Concessiehouder toe te staan, dan wel op te dragen, de tarieven te differentiëren naar bijvoorbeeld plaats, tijd, product, reisfrequentie en/of doelgroep. De tarieven en kaartsoorten die de Concessiehouder wenst te hanteren dienen altijd voor advies aan de Reizigers Advies Raad te zijn voorgelegd voordat deze door de Stadsregio kunnen worden goedgekeurd (zie ook paragraaf 13.1).
14.3
Verkrijgbaarheid (Distributie)
Uitgangspunt voor de Concessie Waterland is dat de verkrijgbaarheid (distributie) van de OV-chipkaart geen drempel voor reizigers mag vormen om van het openbaar vervoer in Waterland gebruik te maken. De Stadsregio heeft in 2007 besloten om de eerste twee jaar na invoering van de OV-chipkaart (2010 – 2012) een relatief uitgebreid distributienetwerk in te richten. Mocht in die periode blijken dat veel reizigers van geautomatiseerde kanalen gebruik gaan maken om saldo en/of producten op hun OV-chipkaart te laden dan kan dit gevolgen hebben voor de omvang van het distributienetwerk.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
66 van 85
15 INFORMATIE EN MONITORING 15.1
Algemeen
De Stadsregio ziet er nauw op toe dat de Concessiehouder de afspraken in de Concessie nakomt. Daarbij maakt de Stadsregio gebruik van informatie afkomstig uit verschillende bronnen.
15.2
Informatieverstrekking door de Concessiehouder aan de Stadsregio
15.2.1 Management rapportages De Concessiehouder informeert de Stadsregio over de uitvoering van de Concessie door middel van managementrapportages. Elk kwartaal verschaft de Concessiehouder een managementsrapportage met daarin alle informatieelementen die deel uitmaken van het Model Informatieprofiel Openbaar Vervoer 2008 (MIPOV 2008) of diens opvolger.
15.2.2 Realtime monitoring De Concessiehouder levert actuele gegevens over de uitvoering van de dienstregeling (= realtime data) conform een door de Stadsregio voorgeschreven protocol aan de Stadsregio. De Stadsregio gebruikt deze data onder meer voor het monitoren van de uitvoeringskwaliteit waaronder punctualiteit, rituitval en rijtijden (zie ook hoofdstuk 5).
15.2.3 Gegevens OV-chipkaart De Concessiehouder stelt alle informatie die voortkomt uit het gebruik van de OVchipkaart beschikbaar aan de Stadsregio. De Stadsregio kan deze informatie naar eigen inzicht gebruiken. Vanzelfsprekend respecteert de Stadsregio daarbij de regels die voortvloeien uit de Wet persoonsbescherming.
15.2.4 Vervoerkundig onderzoek Om een actueel beeld te blijven houden van het reisgedrag van de reizigers houdt de Concessiehouder naast de kwartaal- en jaarrapportages in ieder geval in het tweede en zesde jaar van de Concessietermijn een uitgebreid onderzoek naar diverse kenmerken van het vervoer in het Concessiegebied. Dit uitgebreide onderzoek omvat in ieder geval: • het aantal in- en uitstappers bij een representatieve steekproef van haltes; • herkomst, bestemming en reismotief van de reizigers; • het gebruikte voor- en natransport.
15.2.5 Controle gegevens De Stadsregio is bevoegd de juistheid van door de Concessiehouder geleverde gegevens (steekproefsgewijs) te controleren. De Concessiehouder is verplicht volledige medewerking aan dergelijke controles te verlenen, onder andere door op verzoek van de Stadsregio de betreffende (bron)gegevens ter beschikking te stellen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
67 van 85
15.3
Informatie uit overige waarnemingen
15.3.1 Algemeen De Stadsregio laat ook zelf onderzoek uitvoeren met betrekking tot het openbaar vervoer behorend tot de Concessie Waterland 2011. Voorbeelden van dergelijke onderzoeken zijn een kwaliteitsthermometer en waarnemingen door mystery guests.
15.3.2 Klantenbarometer Om een actueel beeld te houden van de wensen van de reizigers laat de Stadsregio ieder jaar een tevredenheidonderzoek uitvoeren (op dit moment is dat de KpVVKlantenbarometer). Daarbij wordt aan reizigers gevraagd in de vorm van rapportcijfers hun waardering te geven voor verschillende kwaliteitsaspecten van het openbaar vervoer. Afhankelijk van de hoogte van deze rapportcijfers komt de Concessiehouder in aanmerking voor een bonus of zal de Stadsregio een malus aan de Concessiehouder opleggen.
15.3.3 Mystery guests De Stadsregio heeft de mogelijkheid naleving van afspraken vastgelegd in de Concessie Waterland 2011 te controleren middels waarnemingen door mystery guests op haltes/stations en/of in de voertuigen. De Stadsregio kan de waarnemingen van de mystery guests ook gebruiken voor controle van de juistheid van de door de Concessiehouder geleverde gegevens (zie ook subparagraaf 15.2.5).
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
68 van 85
16 HANDHAVING 16.1
Algemeen
Op basis van de door de Concessiehouder verstrekte rapportages en in eigen opdracht verzamelde gegevens vormt de Stadsregio zich een beeld van de mate waarin de Concessiehouder de in de Concessie vastgelegde afspraken nakomt. Op het moment dat de Stadsregio constateert dat de Concessiehouder bepaalde afspraken niet nakomt, staan de Stadsregio verschillende middelen ter beschikking om naleving van de afspraken af te dwingen. Het gaat dan om de volgende middelen: • Boetes; • Financiële sancties; • Overige sancties.
16.2
Boetes
De Stadsregio kan de Concessiehouder onder meer boetes opleggen voor: • Het niet (goed) uitvoeren van (een deel van) de dienstregeling (bijvoorbeeld rituitval, punctualiteit en zitplaatskans); • Het te laat verstrekken van informatie over de dienstregeling; • Een slechte bereikbaarheid van de klachtenlijn; • Een te lange afhandelingtermijn van de klachten van reizigers; en • Het te laat of op onjuiste wijze verstrekken van informatie aan de Stadsregio. De basis voor deze boetes heeft de Stadsregio in 2009 vastgelegd in de nota Boetebeleid. Deze nota bevat een overzicht van de tekortkomingen van de Concessiehouder die beboet kunnen worden. Jaarlijks bedraagt de boete maximaal 5% van de subsidie die de Concessiehouder van de Stadsregio ontvangt. Dit maximum is niet van toepassing voor boetes die in het kader van de implementatie van de Concessie worden opgelegd.
16.3
Financiële sancties
Wanneer de Concessiehouder bepaalde overeengekomen activiteiten niet of niet geheel heeft uitgevoerd, kan de Stadsregio de verleende subsidie (deels) intrekken of verlagen (bijvoorbeeld in geval van rituitval). Daarbovenop kan de Stadsregio een last onder dwangsom opleggen, in welk geval de Stadsregio de Concessiehouder dwingend verzoekt de overtreding ongedaan te maken op straffe van een dwangsom.
16.4
Overige sancties
Naast bovengenoemde financiële handhavingsmiddelen kan de Stadsregio nog twee sancties treffen teneinde naleving van afspraken af te dwingen. De eerste sanctie is het toepassen van bestuursdwang op grond van de Algemene wet bestuursrecht. Hierbij wordt de overtreding door de Stadsregio zelf ongedaan gemaakt, waarna de kosten op de Concessiehouder worden verhaald. De tweede sanctie is het intrekken van de Concessie. Voor zowel het optreden door middel van bestuursdwang als het intrekken van de Concessie geldt dat deze middelen terughoudend en slechts als ultimum remedium worden toegepast. Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
69 van 85
17 FINANCIËLE ASPECTEN 17.1
Subsidie
De Stadsregio verstrekt jaarlijks, op aanvraag van de Concessiehouder, een subsidie voor de uitvoering van de Concessie. De Stadsregio stelt de subsidie op zodanige wijze vast dat de Concessiehouder gestimuleerd wordt maximaal bij te dragen aan de doelstellingen die de Stadsregio met de Concessie Waterland 2011 nastreeft. De Stadsregio kan ten behoeve van productontwikkeling gericht op vergroting van het marktpotentieel van het openbaar vervoer in het Concessiegebied Waterland eenmalig subsidies beschikbaar stellen. De Concessiehouder kan hiervoor voorstellen indienen. De Stadsregio bepaalt in hoeverre deze voorstellen voor aanvullende subsidie in aanmerking komen, met dien verstande dat de kosten van de voorstellen tot 50% subsidiabel zijn, met een maximumbedrag van € 200.000 per jaar.
17.2
Inkoop extra vervoer
De Stadsregio kan, eventueel op verzoek van gemeenten en andere partijen, bij de Concessiehouder extra openbaar vervoer inkopen bovenop het voorzieningenniveau dat in de Concessie is vastgelegd (= meerwerk). Het kan dan gaan om een nieuwe lijn, een routewijziging, hogere frequenties en/of langere bedieningstijden. De Stadsregio kan de Concessiehouder opdragen tegen een in de Concessie vast te leggen tarief voor meerwerk extra openbaar vervoer aan te bieden tot een nader te bepalen maximum. De Concessiehouder mag deze opdracht niet weigeren en ontvangt voor dit meerwerk een aanvullende subsidie. Ook het omgekeerde is mogelijk. De Stadsregio kan de Concessiehouder opdragen het openbaar vervoeraanbod in het Concessiegebied tot een nader te bepalen maximum te verminderen, bijvoorbeeld in geval van nieuwe openbaar vervoerverbindingen die een alternatief vormen voor het openbaar vervoer behorend tot de Concessie Waterland 2011 of een verlaging van de bijdrage die de Stadsregio jaarlijks van het Rijk ontvangt. Als gevolg van het minderwerk ontvangt de Concessiehouder een lagere subsidie; een en ander conform een in de Concessie vast te leggen tarief voor minderwerk. Wanneer een gemeente of andere partij de Stadsregio verzoekt extra openbaar vervoer in te kopen, brengt de Concessiehouder hierover advies uit aan de Stadsregio en de betreffende partij. Bij de beoordeling van het verzoek van de gemeente of andere partij en het daaropvolgende advies van de Concessiehouder hanteert de Stadsregio de volgende criteria: • Een nieuwe buslijn of een gewijzigde route/hogere frequentie/langere bedieningstijd van een bestaande buslijn mag in principe niet ten koste gaan van het aantal reizigers op andere buslijnen; • Een routewijziging van een buslijn mag niet leiden tot een verslechtering van een bestaande verbinding dan wel een verslechtering van de bereikbaarheid van een bepaalde locatie, tenzij de verwachting is dat de wijziging per saldo gunstig is voor de realisatie van de doelstellingen die de Stadsregio met de Concessie Waterland 2011 nastreeft.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
70 van 85
17.3
Gratis of goedkoop openbaar vervoer
De Stadsregio is bereid mee te werken aan plannen van gemeenten en andere partijen op het gebied van gratis of goedkoop openbaar vervoer voor doelgroepen. De Stadsregio is alleen bereid, via een tijdelijke bijdrage, mee te betalen aan plannen voor gratis of goedkoop openbaar vervoer als deze passen bij de doelen van de OV-Visie 2011-2030. In alle gevallen levert de Concessiehouder een actieve en constructieve bijdrage aan de realisatie van plannen op het gebied van gratis of goedkoop openbaar vervoer.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
71 van 85
18 OVERIGE ONDERWERPEN 18.1
Implementatie
Een goed begin is het halve werk. Wanneer er met de toekomstige Concessiehouder nieuwe afspraken worden gemaakt over het openbaar vervoer, is het mogelijk dat er bij de implementatie kinderziektes om de hoek komen kijken. In het belang van de reiziger, die geen last mag hebben van de overgang van de oude afspraken naar de nieuwe afspraken, stelt de Stadsregio daarom ook eisen ten aanzien van de implementatie. Met deze eisen beoogt de Stadsregio twee dingen te bewerkstelligen: • De ongestoorde doorgang van de dagelijkse praktijk; • De soepele invoering van innovaties op basis van de nieuwe afspraken.
18.1.1 Implementatieplan De reiziger is erbij gebaat dat het openbaar vervoer vanaf het eerste moment goed geregeld is. Daarom voegen vervoerders aan hun Inschrijving een implementatieplan toe waarin zij beschrijven op welke wijze zij procesmatig invulling zullen geven aan de periode tussen de gunning en de start van de Concessie (= implementatieperiode). Het implementatieplan heeft tot doel minimaal te garanderen dat er geen overgangsproblemen optreden bij de start van de nieuwe Concessie. De Stadsregio neemt de kwaliteit van het implementatieplan mee bij de beoordeling van de Inschrijvingen. Tijdens de implementatieperiode ziet de Stadsregio er nauwlettend op toe dat de toekomstige Concessiehouder zijn implementatieplan adequaat uitvoert.
18.1.2 Innovaties Hoewel het enerzijds gewenst is dat de Concessiehouder innovaties doorvoert en meer vervoer aanbiedt, kan het anderzijds lastig zijn om bij de aanvang van de Concessie een groot aantal veranderingen tegelijk door te voeren. Vervoerders krijgen daarom de ruimte om in hun Inschrijving aan te geven welke onderdelen van hun aanbieding zij gefaseerd doch niet later dan zes maanden na de start van de Concessie zullen invoeren. Deze fasering zal geen invloed hebben op de beoordeling van de Inschrijvingen. De fasering ontslaat de Concessiehouder niet van zijn verplichting om tijdens deze eerste zes maanden te voldoen aan de eisen die de Stadsregio stelt aan de opzet en uitvoering van het openbaar vervoeraanbod.
18.2
Compensatie tijdens opstartperiode
Indien zich direct na de start van de Concessie problemen voor doen bij de uitvoering van de dienstregeling (in de eerste maand na de start is de rituitval meer dan 1% en vertrekt meer dan 25% van de bussen te vroeg of meer dan 1 minuut te laat van de beginhalte en/of 3 minuten te laat van OV-knooppunten), compenseert de Concessiehouder de hierdoor gedupeerde reizigers. Vervoerders voegen aan hun Inschrijving een voorstel voor een compensatieregeling toe.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
72 van 85
BEGRIPPENLIJST In het programma van eisen en bijbehorende bijlagen wordt verstaan onder: Actieplan Sociale Veiligheid Adviescommissie van de Concessie Waterland
Alternatief Auto Beginpunt Beleidskader Sociale Veiligheid Beschikbare Haltes Beschikbare Wegen Bestek
Boete
Bonus
Bus
Buslijn
Concessie
Concessiegebied Concessieverlener
het plan bedoeld in subparagraaf 6.3.2 van het Programma van Eisen. adviescommissie van het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam zoals bedoeld in de Verordening op de commissies van advies voor de concessiegebieden in de Stadsregio Amsterdam, vastgesteld in de openbare vergadering van de regioraad van de Stadsregio Amsterdam d.d. 18 december 2001 (besluit nr. 2001), samengesteld uit de portefeuillehouders voor openbaar vervoer van de gemeenten Edam-Volendam, etc.. een niet verplicht deel van de lijnvoering. motorrijtuig ingericht voor het vervoer van ten hoogste acht personen, de bestuurder daaronder niet begrepen. de eerste halte waar reizigers volgens de Dienstregeling kunnen instappen voor een Rit. het door Concessieverlener vast te stellen en/of vastgestelde beleid ten aanzien van sociale veiligheid. de haltes die kunnen worden gebruikt bij de uitvoering van de Concessie. de wegen die kunnen worden gebruikt bij de uitvoering van de Concessie. een verzameling van eisen (inclusief nota’s van inlichtingen) zoals die door de Concessieverlener aan het Openbaar Vervoer en/of de Concessiehouder worden gesteld. een bedrag aan geld dat de Concessiehouder dient te voldoen aan de Concessieverlener indien de Concessiehouder verplichtingen niet nakomt. een vast bedrag aan geld dat de Concessiehouder in zijn geheel verkrijgt, uitsluitend in verband met het kwaliteitsonderzoek, indien aan nader omschreven voorwaarden wordt voldaan. motorrijtuig, al dan niet voorzien van een aanhangwagen, ingericht voor het vervoer van meer dan 8 personen, de bestuurder daaronder niet begrepen. een vaste route die een bus of auto rijdt met een bepaalde frequentie, in een bepaalde bedieningsperiode en halterend bij bepaalde bushaltes zoals aangegeven in de Dienstregeling. het recht van de Concessiehouder om met uitsluiting van anderen Openbaar Vervoer te verrichten in het Concessiegebied. het gebied als omschreven in Bijlage 1 van het Programma van Eisen. al naar gelang de context: a. het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam; of b. de Stadsregio Amsterdam.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
73 van 85
Consumenten Platform
Jaar
een Consumenten Platform dat door de Concessiehouder wordt samengesteld. Het Consumentenpanel komt tenminste twee keer per jaar bijeen op verzoek van de Concessiehouder. de consumentenorganisaties als bedoeld in artikel 31 van de Wet Personenvervoer 2000 en die voldoen aan de bij of krachtens de Wet gestelde eisen. een voor een ieder kenbaar schema van reismogelijkheden waarin zijn aangeduid de halteplaatsen waartussen en de tijdstippen, per halte, waarop Openbaar Vervoer wordt verricht, zo nodig onder de vermelding dat halteplaatsen of tijdstippen door de reiziger zijn te beïnvloeden. De dienstregeling beschrijft ook het nachtvervoer en vermeldt op een voor het publiek toegankelijke wijze ondermeer: - Beginpunten; - Eindpunten; - Knooppunten; - Aansluitpunten; - Buslijnen; - de haltes die per lijn worden aangedaan; - de aankomst en vertrektijden bij elk van die haltes; en - wijst het publiek op de geboden overstapmogelijkheden. een aangesloten periode waarin de Dienstregeling geldig is. de laatste halte waar reizigers volgens de Dienstregeling kunnen uitstappen bij een Rit. het plan van de Concessiehouder tot implementatie van de nodige maatregelen om vanaf de eerste dan van de concessieperiode het Openbaar Vervoer te verstrekken. aaneengesloten periode van twaalf (12) maanden.
Klein materieel
een bus korter dan 12 meter.
Kwaliteitsplan
het plan bedoeld in hoofdstuk 5 van het Programma van Eisen. Bus met in ieder geval tussen de eerste en tweede deur een vlakke vloer met een maximumhoogte van 35 centimeter ten opzichte van het straatniveau. een overzicht van de Dienstregeling van een of meerdere specifieke Buslijnen. een vast bedrag aan geld dat de Concessieverlener in zijn geheel van de Subsidie aftrekt, uitsluitend in verband met het kwaliteitsonderzoek. de voertuigen die Concessiehouder voor de uitvoering van de Concessie gebruikt en/of doet gebruiken. het plan bedoeld in subparagraaf 6.3.2 van het Programma van Eisen. in opdracht van de Concessieverlener door de Concessiehouder daadwerkelijk verricht Openbaar Vervoer in aanvulling op het Openbaar Vervoer zoals de Concessiehouder dat ingevolge de Concessie vóór die opdracht behoorde te verrichten. door de Concessiehouder in opdracht van de Concessieverlener daadwerkelijk minder verricht Openbaar Vervoer ten opzichte van het Openbaar Vervoer zoals de Concessiehouder dat ingevolge de
Consumentenorganisaties
Dienstregeling
Dienstregelingjaar Eindpunt Implementatieplan
Lagevloerbus
Lijnfolder Malus
Materieel Meerjarenplan Sociale Veiligheid Meerwerk
Minderwerk
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
74 van 85
MRA-lijn
Nacht Nieuwe bussen Ontsluitende lijn Openbaar Vervoer
OV-chipkaart OV-Visie 2011-2030
Overstaphalte
Personeel
Referentienetwerk
Rit
Spitsperiode Subsidie
Tariefverordening
Uitrijkaart
Versterkingsrit
Vervoerplan Wegbeheerder
Wens
Concessie vóór die opdracht behoorde te verrichten. een Buslijn die gericht is op het aanbieden van hoogwaardige en snelle verbindingen met de Metropool Regio Amsterdam. de periode tussen 00.00 en 05.00 uur. Bussen met bouwjaar 2011 of later. een Buslijn die gericht is op het aanbieden van verbindingen met een meer sociaal karakter. voor eenieder openstaand personenvervoer volgens een dienstregeling per Bus en/of Auto overeenkomstig de eisen die daaraan ingevolge deze Concessie gesteld worden. een landelijk elektronisch vervoerbewijs. de door de Regioraad van Concessieverlener vastgestelde visie op het openbaar vervoer voor het Regionaal Orgaan Amsterdam. een halte waar volgens de Dienstregeling een aansluiting op een andere bus of de trein wordt geboden. al die personen en/of rechtspersonen die bij de Concessiehouder in dienst zijn, zijn ingehuurd, ingeleend of anderszins door de Concessiehouder worden ingeschakeld ten behoeve van de uitvoering van deze Concessie, waaronder mede te verstaan onderaannemers en leveranciers. een niet verplicht netwerk van buslijnen dat als een mogelijke invulling van de minimum eisen van het PvE kan worden aangeboden door een vervoerder. het bieden van een, voor een ieder openstaande, vervoersmogelijkheid langs een route, van Beginpunt naar Eindpunt. de periode op Werkdagen tussen 7.00 en 9.00 uur in de ochtend en 16.00 en 19.00 uur in de middag. de aanspraak van de Concessiehouder op financiële middelen, door de Concessieverlener verstrekt met het oog op uitvoering van de Concessie Waterland 2011. de Tariefverordening Wp2000 Stadsregio Amsterdam zoals vastgesteld op 16 december 2008 of diens opvolger. buskaart waarmee in geval van het meerijden zonder geldig toegangsbewijs de huidige rit uitgereden kan worden. inzetten van één of meer extra voertuig(en) naast het reguliere voertuig om een in de Dienstregeling gepubliceerde Rit uit te kunnen voeren en/of aan de vraag op een bepaald tijdstip te kunnen voldoen. het plan bedoeld in subparagraaf 3.5.2 van het Programma van Eisen. de privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie die bij de Wet Herziening Wegenbeheer is belast met de aanleg, het beheer, onderhoud en beschikbaar stellen van weginfrastructuur. een gewenst deel van de lijnvoering die mogelijk uit dit PvE kan voortkomen.
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
75 van 85
BIJLAGEN Bijlage 1 • • • • • •
•
• •
•
• •
Amsterdam Centraal Station over de Nieuwe Leeuwarderweg - Prins Hendrikkade – Amsterdam Centraal Station Amsterdam Centraal Station over de Nieuwe Leeuwarderweg – Ijdoornlaan – Waddenweg – Nieuwe Purmerweg – Nieuwe Leeuwarderweg – Prins Hendrikkade – Amsterdam Centraal Station Amsterdam Centraal Station over de Vorticellaweg – Ijdoornlaan – Statenjachtstraat – Ijdoornlaan – Waddenweg – Nieuwe Purmerweg - Nieuwe Leeuwarderweg – Prins Hendrikkade – Amsterdam Centraal Station Buikslotermeerplein over de Vorticellaweg – Ijdoornlaan – Banne Buikslootlaan – Kamperfoeilieweg – Mosplein – Hagedoornweg – Havikslaan – Meeuwenlaan Waddenweg NDSM Werf over de Nieuwe Leeuwarderweg – Ijdoornlaan – Waddenweg – Meeuwenlaan - Havikslaan – Hagedoornweg – Van Hasseltweg – Mosplein Kamperfoelieweg - Floraweg - Klaprozenweg – Van Riemsdijkweg Amsterdam Station Holendrecht over de A10 Noord – A1 – Weteringweg – Muiderstraatweg – Provinciale weg – Daalwijkdreef – Dollingadreef – Bijlmerdreef – Foppingadreef – Hoogoorddreef – Hondsrugweg – Laarderhoogteweg – Muntbergweg – Meibergdreef - Holendrecht NS Amsterdam Riekerpolder over de A10 Noord – A10 West – Basisweg – Bos en Lommerweg – Hoofdweg – Jan Evertsenstraat – Jan Tooropstraat – Jan Voermanstraat – Derkinderenstraat – Pieter Calandlaan – Johan Huizingalaan – John M. Keynesplein Hoorn NS over de N247 – Scharwoude – Ijsselmeerdijk – Westerdijk – De Hulk – Poldermolen – Papiermolen - Windmolen – Watermolen – Korenmolen – De Weel – Stationsweg – Hoorn NS Hoorn Scheldeweg over de N247 Scharwoude – Ijsselmeerdijk – Westerdijk – De Hulk – Poldermolen – Papiermolen - Windmolen – Watermolen – Korenmolen – De Weel – Stationsweg – Hoorn NS – Keern – Wogmergouw – Berkmergouw – Zwaagmergouw – Blokmergouw – Oostergouw – Ijsselweg – Dinkelweg – Grevelingenweg – Oosterscheldeweg – Scheldeweg Hoorn Oscar Romero over de – Scharwoude – Ijsselmeerdijk – Westerdijk – De Hulk – Poldermolen – Papiermolen - Windmolen – Watermolen – Korenmolen – De Weel – Stationsweg – Hoorn NS – Noorderstraat – Pakhuisstraat – JD Pollstraat – Liomestraat – Zwaagmergouw – Nieuwe Steen De Rijp Wollandje over de N244 – Driemaster - Wollandje Wormerveer NS over de Zaanweg – Stationsstraat – Wormerveer NS
Bijlage 2 • • • •
Uitlopers van de Concessie
Te gedogen lijnen
Lijn 89: Zaandam NS – Wormerveer Lijn 127: Hoorn NS – Noordbeemster Lijn 129: Alkmaar NS – Purmerend Tramplein Nachtlijn N92: Amsterdam Leideseplein – Zaandam NS
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
76 van 85
Bijlage 3
Overzicht buurten en werkgebieden in 2008
Buurten
GM_NAAM Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster Beemster
BU_NAAM Verspreide huizen in Noorden en Noordwesten Westbeemster Noordbeemster Verspreide huizen in het Noordoosten Oostbeemster Verspreide huizen ten zuidwesten van Middenbeemster Middenbeemster Verspreide huizen ten zuiden van Middenbeemster Verspreide huizen Zuidoostbeemster Zuidoostbeemster Tuinhoek
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer AANT_INW 1 200 2 380 3 350 4 330 5 120 6 410 7 3800 8 440 9 390 10 2070
77 van 85
GM_NAAM Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam Edam-Volendam
BU_NAAM Zeevangpolder Industrieterrein-Oosthuizerweg Edam-Oude kom Edam III Edam-Singelwijk Edam-Molenbuurt Zuidpolder noord Volendam-Blokgouw 7 en 8 Volendam-Blokgouw 3 Volendam-Blokgouw 1 en 2 Volendam-Blokgouw 4, 5 en 6 Volendam-Planetenbuurt Volendam-Middengebied Volendam-Rozettenbuurt Volendam-Bloemenbuurt Volendam-Industriegebied Volendam-Oude Kom Purmerpolder
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer AANT_INW 19 20 20 290 21 2740 22 1310 23 1780 24 1070 25 50 26 2530 27 1720 28 2830 29 2150 30 2140 31 3260 32 1740 33 1310 34 160 35 3220 36 110
78 van 85
GM_NAAM Landsmeer Landsmeer Landsmeer Landsmeer Landsmeer Landsmeer Landsmeer
BU_NAAM Purperland Den Ilp Verspreide huizen ten oosten van Landsmeer Landsmeer Plan Centrum-Noord Plan Centrum-Zuid Plan Centrum-West
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer
AANT_INW 84 85 86 87 88 89 90
370 970 180 1460 2710 1640 2840
79 van 85
GM_NAAM Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend Purmerend
BU_NAAM Overwhere-Noord Molenkoog De Koog Overwhere-Zuid Wagenweg Dwarsgouw Wheermolen-Oost Wheermolen-West Binnenstad Stationsbuurt Zuiderpolder Gors-Noord Gors-Zuid Hazepolder Europa Azië Amerika Afrika Baanstee en omgeving De Graeffweg en omgeving Werktuigenbuurt Overlanderstraat en omgeving Maten- en Zuivelbuurt Purmer-Zuid/Noord Purmer-Zuid/Zuid Golfterrein en verspreide bebouwing Purmerbos en verspreide bebouwing
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer AANT_INW 5860 38 39 1080 40 10 41 6060 42 260 43 10 44 5100 45 2070 46 1260 47 510 48 2380 49 5430 50 3850 51 460 52 1180 53 4360 54 4860 55 4900 56 120 57 5270 58 2620 59 4400 60 2580 61 5750 62 7860 63 80 64 90
80 van 85
GM_NAAM Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland Waterland
BU_NAAM Katwoude De Purmer (gedeeltelijk) De Purmer (gedeeltelijk) Ilpendam Watergang Verspreide huizen Broek in Waterland Monnickendam Oranjewijk Markgouw Ringshemmen 't Spil Binnengouw Ooster Ee Buitengouw Zuiderwoude Uitdam Havenbuurt en Kerkbuurt Verspreide huizen Op de Werven ten zuiden van kanaal
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109
AANT_INW 220 150 70 1780 420 250 2360 1940 820 2100 1790 190 720 1070 890 310 130 1670 140
81 van 85
GM_NAAM Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland Wormerland
BU_NAAM Spijkerboor Verspreide huizen Kanaal- en Oudelandsdijk Oost-Knollendam Jisp Plaszoom Molenbuurt Westeinde Middentil Verspreide huizen in de polder Engewormer Oosteinde Uitbreiding-Jisp Verspreide huizen ten noorden van De Middentocht Verspreide huizen ten zuiden van De Middentocht Neck
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer AANT_INW 65 40 66 330 67 580 68 460 69 3720 70 2900 71 3910 72 840 73 70 74 1140 75 300 76 240 77 330 78 1040
82 van 85
GM_NAAM Zeevang Zeevang Zeevang Zeevang Zeevang Zeevang Zeevang Zeevang
BU_NAAM Schardam Beets Oosthuizen De Watering Warder Middelie Hobrede Kwadijk
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
Nummer AANT_INW 11 100 12 550 13 1260 14 1990 15 750 16 710 17 170 18 780
83 van 85
Werkgebieden
Ontsluiting verplicht ja/ nee Bedrijventerreinen Purmerend De Baanstee 3.725 Ja, via lijn 113 De Koog 1.600 Nee Wagenweg 450 Nee De Where 450 Nee Totaal bedr.terr. 6.225 Bedrijventerreinen Edam-Volendam Ontsluiting verplicht ja/ nee Oosthuizerweg Edam 1.632 Nee Volendam Julianaweg 3.042 Ja, via lijnen 110 en 116 Totaal bedr.terr. 4.676
Bijlage 4 Relevante toekomstige ontwikkelingen Bij de in subparagraaf 1.1.4 bedoelde relevante infrastructurele, ruimtelijke, economische en sociaaldemografische ontwikkelingen worden in ieder geval de volgende ontwikkelingen bedoeld: De aanleg van de Noord-Zuidlijn De ingebruikname van de Noord-Zuidlijn De aanleg van de Tweede Coentunnel De ingebruikname van de Tweede Coentunnel Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
84 van 85
De aanleg van de nieuwbouwwijk de Zuidpolder in Volendam De vervolmaking van de woningbouw in de Weidevenne Purmerend De aanleg van de nieuwbouwwijk de Tuinderij in de Zuidoostbeemster De aanleg van nieuwbouwwoningen in het Vierde Kwadrant in Middenbeemster De aanleg van nieuwbouwwoningen in Waterrijk en Luyendijk in Landsmeer Toepassing van het Rotondemodel binnen het centrum van de gemeente Purmerend Verdubbeling van de N244 tussen de A7 en de Baanstee Onderzoek naar doorstromingsmaatregelen N235 en N247 De ontwikkeling van woningbouw en bedrijventerreinen langs de Noordelijke IJ-oevers in Amsterdam-Noord De ontwikkeling van het Centrumgebied Amsterdam-Noord rondom het Buikslotermeerplein
Bijlage 5
Overzicht Emissienormen
Emissienormen voor dieselbussen (g/kWh) op basis van testcycli op de rollenbank
Richtlijn Testcyclus M.i.v. PM10 NOX CO NMHC CH4
Euro 0 88/77 ESCa) 1988/1990 14,4 11,2 -
Euro 1 91/542 ESC 1/7/1992 0,36 8,0 4,5 -
Euro 2 91/542 ESC 1/10/1995 0,15 7,0 4,0 -
Euro 3 1999/96 ETCb) 1/10/2000 0,16 5,0 5,45 0,78 1,6
Euro 4 1999/96 ETC 1/10/2005 0,03 3,5 4,0 0,55 1,1
Euro 5 1999/96 ETC 1/10/2008 0,03 2,0 4,0 0,55 1,1
EEV 1999/96 ETC 0,02 2,0 3,0 0,40 0,65
Euro 6 1999/96 ETC 31/12/2013 0,01 0,4 4,0 0,16 0,5
a) European Stationary Cycle b) European Transient Cycle Bron: www.dieselnet.com
Bijlage 6 • • • • • • • •
Samenstelling Reizigers Advies Raad
Rover Vereniging Stadsvervoerbelang Stichting Samenwerkende Bonden van Ouderen NH SBO ANBO gewest Amsterdam Kamer van Koophandel Amsterdam en Noordwest Holland Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam SGOA Landelijk Studenten Vakbond (LSVb) Fietsersbond
Ontwerp Programma van Eisen Concessie Waterland 2011 Vastgesteld door het Dagelijks Bestuur op 22 april 2010
85 van 85