Ruimteconferentie Fokkerterminal, Den Haag 21 mei 2013
op basis van een project in samenwerking met CBS en PBL
financierde dit project
Martijn J. Smit uit een project met Jan S. Möhlmann Otto Raspe H e n r i L . F. d e G r o o t
Competitieve regio’s: buitenlandse werknemers?
Hoezo buitenlandse werknemers?
Buitenlandse bedrijven en werknemers zijn een teken van succes bedrijven vinden het hier blijkbaar goed werken ○ lokatievoordelen (luchthaven, afzetmarkt) ○ agglomeratievoordelen (gespecialiseerde leveranciers, kennisspillovers) werknemers kunnen hier blijkbaar meer verdienen ○ in loon of in natura
...maar heeft de regio daar ook wat aan? dat zou wel eens tegen kunnen vallen.
Hoe kun je ze aantrekken resp. stimuleren?
Voordelen voor de regio (1/2) 1. Meer werkgelegenheid, maar: postbussen crowding out van binnenlandse
bedrijven fusies en overnames ○ 75% van buitenlandse investeringen zit
Artist’s impression van de Zuidas
in overnames, geheel of gedeeltelijk ○ Cournot fusieparadox: bedrijven worden mínder efficiënt van fusies
Voordelen voor de regio (2/2) 2. Betere banen goedbetaalde banen met internationale
beloning kennisspillovers vanuit internationale collega’s en netwerk
3. Consumptie-effecten buitenlandse kenniswerkers brengen
koopkracht mee Artist’s impression van de Zuidas
4. Agglomeratie-effecten kennisspillovers tussen buitenlandse
bedrijven kennisspillovers van buitenlandse naar Nederlandse bedrijven
Vertekenende statistieken?
Gemeentes zijn blij met nieuwe buitenlandse bedrijven, maar... … veel zijn overnames van Nederlandse bedrijven … sommige zijn verhuizingen binnen Nederland
… er vertrekken ook bedrijven
en de voordelen zijn ook beperkt, want … sommige bedrijven brengen eigen werknemers mee
… en sommige bedrijven betalen amper belasting.
Royal Bank of Scotland neemt ABN Amro over in 2007, met een Spaanse bank en het Belgische Fortis – dat daarna inklapt en genationaliseerd wordt; ook RBS wordt door de Britten uitgekocht, en ABN wordt tussen beide gesplitst. RBS is nu weer uit het hoofdkantoor van ABN Amro vertrokken en zit in een ander gebouw op de Zuidas, vlakbij de Vrije Universiteit.
Resultaten
Analyse van data uit “Amadeus”, een dataset van Bureau van Dijk en CBS-data over individuele bedrijven en werknemers
om buitenlandse activiteiten te beschrijven en op waarde te schatten
Martijn Smit
Jan Möhlmann
Otto Raspe
Henri de Groot
Data
Zo’n 19,000 bedrijven in Nederland die voor meer dan 50% in buitenlands eigendom zijn 14,500 met één eigenaar, de rest meerdere 3,500 bedrijven met op hun beurt dochters Veel migratie en nieuwe bedrijven
voorbeeld: Coropregio Groot-Amsterdam grootte
0-9 10-49 50-199 200+ totaal
in 2004 én 2010 # 333 271 143 79 826
% 43 62 61 59
helemaal nieuw vanuit de rest van totaal in 2010 NL verhuisd # % # % 389 51 48 6 770 129 29 38 19 438 81 34 – ca. 5 ca. 240 43 32 – ca. 10 ca. 130 642 ca. 110 ca. 1578
Waar?
Buitenlandse bedrijven (boven) relatief geconcentreerd in A’dam, daarnaast Breda en rest ZuidNederland
2 - 2.5 1.5 - 2 1 - 1.5 .5 - 1 0 - .5
Buitenlandse werknemers (onder) vergelijkbaar patroon, maar minder sterk in Eindhoven en Limburg
2 - 2.5 1.5 - 2 1 - 1.5 .5 - 1 0 - .5
Werknemers Nederlandse werknemers bezetten 89% van alle banen In buitenlandse bedrijven is dit nog altijd 79%
niet zo’n grote toevloed van buitenlandse werknemers overnames: (deel) Nederlands personeel blijft
Duitsers in 0,6% van alle banen, en 1,2% van banen bij buitenlandse bedrijven Belgen 0,3% tegenover maar liefst 1,8%
Franssprekend?
Britten 1% en Amerikanen 0,5% bij buitenlandse bedrijven
Productiviteit werknemer = loon we vergelijken werknemers met een baan bij zowel een Nederlands als een buitenlands bedrijf.
na elkaar
tegelijk
Productiviteit op bedrijfsniveau
Buitenlandse bedrijven zijn productiever. lokale bedrijven zijn na overname productiever geworden productiefste bedrijven zijn overgenomen
aantrekken betekent stijging toegevoegde waarde meer competitie alleen bedrijven >100 werkn.
Regionaal productiviteitseffect?
Regionale verschillen in productiviteit van buitenlandse bedrijven Randstadbonus Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Drenthe en Groningen
Aantrekken buitenlandse bedrijven
Kiezen bewust voor vestiging in buitenland? brengt ook nadelen met zich mee: ○ fragmentatie bedrijf ○ extra personeelkosten voor expats ○ onbekendheid lokale markt en lokale mores beleid: nadelen minimaliseren of voordelen
maximaliseren werkelijke nadelen en voordelen van minder belang dan perceptie ervan cf. clustering van bedrijven
Aantrekken buitenlandse werknemers
Economen zeggen: alleen als je er meer voor terugkrijgt hoger loon (dan in eigen land) ○ bij loon naar werken: blijkbaar productiever ○ extra compensatie bedrijf huurt liever locals in ○ tenzij ook extra voordelen: contact met thuisland, taalgevoel, bedrijfscultuur in natura ○ prettiger leefomgeving ○ vaak echter juist compensatie voor expats
Aantrekken buitenlandse werknemers
Handvatten voor beleid minimaliseren nadelen ○ reizen (Schengen), verblijfsvergunning, werkvergunning ○ open samenleving, thuis kunnen voelen ○ betaalbare scholen met anderstalig onderwijs, huisvesting, etc. maximaliseren beloning = productiviteit ○ communicatiekanalen met buitenland ○ open, flexibele houding in zakelijke omgang ○ aanmoedigen uitwisseling met Nederlandse bedrijven (lokale agglomeratievoordelen) en binnen bedrijf met Nederlandse werknemers
Vragen?
