Communicatiewetenschappen

bacheloropleiding

Communicatiewetenschappen faculteit politieke en sociale wetenschappen

2009

2 | Colofon

Redactie

Departement Studentgerichte Diensten Politieke en Sociale Wetenschappen.

Vormgeving A. Engelen Fotografie

J. Crab, Photo Alto, Photo Disc

Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure.

Inhoud | 3

Voorwoord

5

Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid Innoverende academische opleidingen Infrastructuur Vorming Antwerpen

6 6 6 6 7 7

Over Communicatiewetenschappen De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers

8 8 8

Studieopbouw BaMa-structuur Studieopbouw bacheloropleiding Studieopbouw masteropleiding Verder studeren na je universitair diploma

10 10 10 10 11

Communicatiewetenschappen, iets voor jou? Weinig specifieke voorkennis vereist Zelfstandig kunnen werken

12 12 12

Hoe begin je eraan? Welk diploma heb je nodig? Introductieweek

13 13 13

Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma Bachelor eerste jaar Bachelor tweede jaar Bachelor derde jaar

14 15 16 17

Opleidingsonderdelen Bachelor eerste jaar Bachelor tweede jaar Bachelor derde jaar

18 18 24 28

De master Communicatiewetenschappen Master Communicatiewetenschappen Master Filmstudies en Visuele Cultuur Master Politieke Communicatie

34 34 34 34

4 | Inhoud

Onderwijs en examens Onderwijs Studiepunten Semestersysteem - Examens Internationaal

35 35 35 36 37

Studiebegeleiding Overgang naar universitair onderwijs Algemene studie- en studentenbegeleiding Vakspecifieke begeleiding

38 38 39 39

Je kansen op de arbeidsmarkt na Communicatiewetenschappen Aan de slag in de diverse media

40 40

Voortstuderen na Communicatiewetenschappen Specifieke lerarenopleiding Master na Masteropleidingen

41 41 41

Hoe bereik je makkelijk de campussen? Wegbeschrijving Met de fiets Met de bus of de tram Met de trein

42 42 42 42 42

Plattegrond van de campussen Stadscampus Campus Groenenborger Campus Middelheim Campus Drie Eiken

43 43 44 45 46

Bijkomende informatie Provinciale informatiedagen Informatiedagen aan onze instelling Brochures over andere opleidingen Internet Departement Studentgerichte Diensten Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen

47 47 47 47 47 48 48

Voorwoord | 5

Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 11.000 studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar 2004-2005 omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf 2007-2008 zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Alain Verschoren Rector

6 | Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren?

Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en –ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische ‘ivoren’ toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria’s, aula’s) zijn er “hotspots” waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden.

Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? | 7

De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met 11.000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16deeeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Communicatiewetenschappen is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, .... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied “U Aan het woord”. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan “A” !

8 | Over Communicatiewetenschappen

De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie Onze maatschappij evolueert razendsnel, en ontwikkelingen op vlak van communicatie spelen hierin een hoofdrol. Anders gezegd: internet, GSM, betaal-tv, satelliet- en kabelcommunicatie, enz. hebben de wereld veranderd. De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie. Je leert hoe verschillende communicatievormen en -technieken doorheen de geschiedenis gestalte kregen, je krijgt inzicht in het fenomeen communicatie in het algemeen en in de werking van de pers en de audiovisuele media in het bijzonder. Communicatie is uitwisseling van informatie: het is een breed en complex begrip. Je kan communicatie vanuit heel uiteenlopende invalshoeken en op verschillende niveaus bestuderen. Wanneer je focust op de communicatie tussen twee mensen, beweeg je je op het grensgebied met de psychologie. Maar je kan ook nadenken over communicatieprocessen in een bedrijf of tussen verschillende bedrijven (het raakvlak met de economie), of over de betekenis van media en communicatie in de hedendaagse samenleving. Omdat communicatie een belangrijke plaats inneemt bij verschillende disciplines, wordt in het bachelorprogramma een breed vakkenpakket aangeboden, met psychologie, sociologie, politicologie, filosofie, recht en economie. Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers Dit betekent enerzijds dat de hele opleiding gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek. Wat je leert over media en communicatie, is niet zomaar ‘bedacht’ door de docenten: het is het resultaat van een jarenlange onderzoekspraktijk aan Belgische en buitenlandse universiteiten. Anderzijds verwijst de term wetenschap naar het programma van de opleiding. Doorheen deze opleiding verwerf je alle vaardigheden die je nodig hebt om zelf onderzoek te doen. Je leert onderzoeksvragen bedenken en formuleren, je leert hoe je een goed onderzoek opzet en hoe je resultaten kan interpreteren. Met een Bachelor Communicatiewetenschappen heb je verschillende mogelijkheden. Deze Bachelor is een volwaardig diploma waarmee je op de arbeidsmarkt terecht kunt. Als je verder wil studeren, kan je je inschrijven voor verschillende masteropleidingen. In de Master Communicatiewetenschappen kan je je verder specialiseren in strategische communicatie of in mediacultuur. In de Master Politieke Communicatie bestudeer je de wisselwerking tussen publiek, media en politiek. Naast deze masters die expliciet

Over Communicatiewetenschappen | 9

verderbouwen op de Bachelor Communicatiewetenschappen, biedt het departement een Master Filmstudies en Visuele Cultuur aan, die toegankelijk is voor alle academische bachelors en masters. Hier ligt de focus op een grondige studie van film en hedendaagse visuele cultuur. De drie master-opleidingen omvatten 1 jaar studie.

10 | Studieopbouw

BaMa-structuur De opleidingsprogramma’s van de universiteiten werden vanaf academiejaar 2004-2005 omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en een één- of meerjarige Master. De masteropleiding Communicatiewetenschappen is een éénjarige masteropleiding (60 sp). Belangrijk is dat het bachelordiploma, anders dan het vroegere kandidaatsdiploma, een einddiploma is. Met een academisch bachelordiploma in handen heb je dus zowel optimale kansen om een master aan te vangen, als goede perspectieven op de arbeidsmarkt. Studieopbouw bacheloropleiding In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, en krijg je een stevige theoretische basis in verschillende sociaalwetenschappelijke vakgebieden, in kwantitatieve onderzoeksmethoden, en in verschillende theorieën in verband met media en communicatie. Je leert sociaal-wetenschappelijke vraagstukken duiden en analyseren, en je oefent je in het op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. In het eerste jaar staat een eerste kennismaking met het domein van de sociale wetenschappen (Sociologie, Politicologie en Communicatiewetenschap) op het programma; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van richtingspecifieke vakken uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Studieopbouw masteropleiding Het diploma Bachelor Communicatiewetenschappen geeft toegang tot verschillende masteropleidingen, waarin je je kennis verder kan uitdiepen. De programma’s leiden tot de diploma’s ‘Master in de Communicatiewetenschappen’, ‘Master in de Politieke Communicatie’ of ‘Master in de Filmstudies en de Visuele Cultuur’. Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website www.ua.ac.be/studiekiezer.

Studieopbouw | 11

Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: • Specifieke lerarenopleiding • Master na Masteropleiding • Doctoraatsopleiding • Postacademische vorming Afzonderlijke brochures i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde diensten.

De Universiteit Antwerpen beschikt over moderne en goed uitgeruste les- en computerlokalen

12 | Communicatiewetenschappen, iets voor jou?

Weinig specifieke voorkennis vereist Voor Communicatiewetenschappen is weinig specifieke voorkennis vereist: een goede algemene begaafdheid en een grote belangstelling voor media, mens en samenleving zijn essentieel. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van vakken als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. In de wereld van de media is het belangrijk dat je je vlot kan uitdrukken, zowel via geschreven als gesproken taal. Een goede kennis van Frans en Engels is aangewezen. Zelfstandig kunnen werken Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, colleges voorbereiden, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken.

Hoe begin je eraan? | 13

Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar 20042005 kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van ‘elders verworven competenties’ (vb: werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een nietNederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studentenbegeleiding. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de vakken van het eerste jaar uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk vak, de verwachtingen van de docent, de examenvorm, en de begeleidingsmogelijkheden.

14 | Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma

Opleidingsonderdelen In het volgende overzicht vind je het aantal lesuren dat in de bachelorjaren per week aan elk vak besteed wordt. Omdat het academiejaar uit twee semesters bestaat (van september tot januari en van februari tot juli) worden de lessen van bepaalde vakken soms in één semester gegroepeerd. Elk semester heeft dus een eigen lessenrooster. Het totaal aantal lesuren is slechts een benadering. De tweede kolom, met de studiepunten, geeft een idee van de belasting die het vak binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een vak met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. www.ua.ac.be/collegeroosters Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar www.ua.ac.be/collegeroosters. Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters.

Bachelor eerste jaar: studieprogramma | 15

Bachelor eerste jaar

lesuren

sp

Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Inleiding tot de Communicatiewetenschap

1,5

6

Media: structuur en werking

1,5

6

Inleiding tot de Politicologie

1,5

6

Inleiding tot de Sociologie

1,5

6

Inleiding tot de Algemene Economie

1,5

6

Inleiding tot de Filosofie

1,5

6

Inleiding tot het recht en de publieke instellingen

1,5

6

Sociale en politieke Geschiedenis

1,5

6

Kwantitatieve Onderzoeksmethoden

1,5

6

Statistiek I

1,5

6

Sociaal-wetenschappelijke opleidingsonderdelen

Verbredende studiedomeinen

Methoden

Totaal

60

16 | Bachelor tweede jaar: studieprogramma

Bachelor tweede jaar

lesuren

sp

Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Leeronderzoek CW I

1,5

6

Mediarecht

1

3

Mediasociologie

1,5

6

Theorie van de visuele communicatie

1,5

6

Verbal and non-verbal communication *

1

3

Verbredende studiedomeinen Algemene en sociale psychologie

1,5

6

Talen: Frans en Engels

1,5

6

Kwalitatieve onderzoeksmethoden

1,5

6

Statistiek II

1,5

6

Vakken uit keuzeclusters binnen en buiten de faculteit

3

12

Methoden

Totaal

* Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.

60

Bachelor derde jaar: studieprogramma | 17

Bachelor derde jaar

lesuren

sp

Richtingspecifieke opleidingsonderdelen Communication management *

1,5

6

Cultuur- en mediatheorie

1,5

6

Geschiedenis en esthetiek van de film

1,5

6

Intercultural communication *

1

3

Journalistieke nieuwsgaring en productie

1,5

6

Leeronderzoek CW II

1,5

6

Leeronderzoek III

1,5

3

Media-ethiek

1

3

Media, rhetoric and democracy *

1,5

6

Levensbeschouwing

1

3

Vakken uit keuzeclusters binnen en buiten de faculteit

3

12

Verbredend studiedomein

Totaal

* Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.

60

18 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar

www.ua.ac.be/psw In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde bachelor Communicatiewetenschappen. Op de website www.ua.ac.be/psw vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal.

BACHELOR EERSTE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Inleiding tot de Communicatiewetenschap Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert de student vertrouwd te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definities van “communicatie” en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk verbale en non-verbale communicatie. Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde cursusonderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën beschrijft (bv. Agenda setting, zwijgspiraal, two-step-flow, cultivatie, uses and gratifications...).Ten slotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van ict. Media: structuur en werking Dit college geeft een overzicht van de structuur, organisatie en werking van de media in België. In een eerste beweging worden de historische achtergronden belicht: Hoe zijn de media zoals wij ze nu kennen ontstaan, welke evoluties hebben ze doorgemaakt, enz. In een tweede beweging wordt de actuele positie van de media in kaart gebracht en wordt ingegaan op de structuur, organisatie en werking. Hierbij komen een aantal problemen en dilemma’s aan bod waar hedendaagse journalistiek regelmatig mee geconfronteerd wordt.

Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 19

SOCIAAL-WETENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN Inleiding tot de Politicologie In het eerste deel stelt de cursus een definitie voor van het begrip “politiek” en behandelt de wezenlijke elementen van de politieke besluitvormingsprocessen, nl. de probleemstelling, de doelstelling, het conflict en het machtsgebruik. Vervolgens wordt uiteengezet hoe deze processen gevat worden in politieke structuren zoals het politieke systeem en in politieke regimes zoals de rechtsstaat en de democratie. Daarna wordt uitgeweid over de actoren die in het democratische kader hun plaats krijgen: de politici, het volk, de belangengroepen en de ambtenaren. Tenslotte worden enkele belangrijke sociale problemen en sociologische deelgebieden verkend. Inleiding tot de Sociologie De cursus wil de student een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd.

VERBREDENDE STUDIEDOMEINEN Inleiding tot de Algemene Economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema’s: • het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten • het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod • prijsvorming in de markt (competitie en monopolie) • rol van de overheid


Het tweede deel behandelt macro-economische thema’s: • nationale rekeningen en de economische kringloop • goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt • rol van de overheid in het sturen van de economie • internationale handel De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. Inleiding tot de Filosofie De cursus behandelt de volgende grondthema’s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geest probleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema’s worden uitgewerkt binnen een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. Inleiding tot het recht en de publieke instellingen De cursus biedt in het eerste deel een kennismaking met het objectieve recht. Hij geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van een topic uit het privaatrecht. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht.


Sociale en politieke Geschiedenis De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Westerse samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het Ancien Regime om de studenten een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veranderingsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus.

METHODEN Kwantitatieve Onderzoeksmethoden De cursus nodigt de student voorturend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te observeren en er de wetmatigheden van leren te begrijpen. Dit veronderstelt een dagelijks onderhouden, actieve en systematische belangstelling voor alle facetten van het dagelijkse leven. Verwondering en wetenschappelijke nieuwsgierigheid staan centraal in de cursus. De cursus strekt zich uit over de twee semesters. Naarmate de tijd vordert, verandert ook de balans in de cursus: bij de aanvang van de cursus ligt de klemtoon op de zoektocht naar sociaal-wetenschappelijke bronnen en methodologische inzichten; gaandeweg komt het uitwerken van een onderzoeksplan, tot in de verste consequenties, in het vizier. Theorie gaat over in praktijk. Om een mooi afgebakend, relevant en haalbaar onderzoeksplan te formuleren, moet de student blijk geven van zeer uiteenlopende methodologische inzichten, praktische vaardigheden, afwegingen van de maatschappelijke relevantie, zin voor precisie en het vermogen om helder te rapporteren en communiceren. Het op elkaar afstemmen van deze kennis en vaardighe-


den met het oog op “het doen van wetenschappelijk onderzoek” in het ruime veld van de sociale wetenschappen is het ultieme doel van de cursus. Aan de cursus nemen studenten van alle richtingen van de faculteit (communicatiewetenschappen, politieke wetenschappen, sociologie, sociaal-economische wetenschappen, …) deel, zodat een breed spectrum van voorbeelden, toepassingen en onderzoeksthema’s de revue passeert en inspirerend werkt voor iedereen. Wat de werkvormen betreft, wisselen hoorcolleges en gastcolleges in de grote groep en studentgecentreerde practica in kleine groepjes elkaar af. In het tweede semester wordt alleen nog in kleine groepjes gewerkt, zodat de individuele taak, d.i. het uitwerken van een onderzoeksplan, van nabij kan worden begeleid en besproken met medestudenten. Het studiemateriaal vormt een handig pakket: essentiële informatie over informatieverwerving en -verwerking wordt op BlackBoard aangeboden en Brymans Social Research Methods (Oxford University Press, 2008) wordt als handboek gebruikt. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaalwetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens.


24 | Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar

BACHELOR TWEEDE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Leeronderzoek CW I Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een communicatiewetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het eerste deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: Theoretisch inwerken in het inhoudsdomein en de probleemstelling van het onderzoek. De studenten lezen daarbij de door hun begeleider opgegeven literatuur. Soms geeft de begeleider ook zelf een toelichting bij het onderwerp of de probleemstelling. Instrumentconstructie. In overleg met de begeleider ontwerpen de studenten de nodige instrumenten voor het onderzoek. Dit kan gaan van het opstellen van vragenlijsten tot het uitwerken van vragen voor een gestructureerd interview. Dataverzameling. De studenten verzamelen de data voor het onderzoek. Daarbij doen zij in feite al het werk, zoals bijvoorbeeld het verzenden van vragenlijsten, het uitvoeren van enquêtes via de telefoon of het afnemen van interviews. Mediarecht Er wordt gestart met een beknopte historische terugblik, die ook toelaat de aandacht te richten op de grondslagen van media- en communicatierecht; deze worden geïllustreerd aan de hand van de grondwettelijke en de verdragsrechtelijke basisbeginselen. Deze worden tot leven gebracht aan de hand van de rechtspraak, voornamelijk deze van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Vervolgens wordt het statuut van diverse media onderzocht, met de nadruk op dit van de audiovisuele media. De aandacht wordt gevestigd op de mediarechtelijk meest relevante beginselen van het auteursrecht, en op bijzondere rechts- en deontologische regels voor de journalistiek.

Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar | 25

De wetgeving die inhoudelijke beperkingen aangeeft wordt in kaart gebracht, met nadruk op de leerstukken in verband met de bescherming van het privéleven en het racisme. Ten slotte worden de rechtsmiddelen bestudeerd, met name het recht van antwoord, de burgerlijke rechtsvordering en strafprocedures als middel van rechtshandhaving. Mediasociologie Dit opleidingsonderdeel schetst een gedetailleerd beeld van twee basiselementen uit het (massa-) communicatiemodel: het publiek en de effecten. Telkens worden de voornaamste onderzoekstradities en -resultaten besproken. Bij de analyse van het publiek gaat de aandacht uit naar de (sociale) factoren die het mediagebruik structureren, zoals: het geslacht, de leeftijd, de sociale klasse, de opleiding, de gezinscontext, en de etniciteit. In het tweede gedeelte worden de effecten van media op criminaliteit, seksualiteit, stereotypering, gezondheid en schoolprestaties onder de loep genomen. Theorie van de visuele communicatie In deze cursus staat de studie van de specifieke aard, de structuur en de werking van visuele beelden centraal. Na een cultuurhistorische inleiding over het ontstaan van het fotografische beeld volgt een systematisch onderzoek naar beeld en betekenis. Achtereenvolgens komen volgende aspecten aan bod: de unieke maar problematische relatie van beelden tot de werkelijkheid, verschillende beeldsoorten en hun specifieke voordelen en beperkingen, de ‘talige’ mogelijkheden van het statische en het bewegende beeld, de paradigmatische en syntagmatisch structuur van beelden, de mogelijke codes en betekenissen van beelden op het niveau van de beelddrager, het kader, het shot en de beelden geluidsmontage. Tot slot wordt de vraag gesteld naar de maatschappelijke (o.a. ethische, juridische, sociale) en expressieve impact van de zich snel voltrekkende overgang van analoge naar digitale beeldoptekening en -bewerking. Ook wordt stilgestaan bij de toenemende hybridisering van beeldtechnieken en -genres aan de hand van een vergelijking tussen het stripverhaal en de speelfilm. Bij de ontleding van de structuur en de betekenmogelijkheden van het beeld wordt telkens aandacht besteed aan de productie- en receptiecontext en de ruimere culturele inbedding van beelden en beeldpraktijken.

26 | Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar

Verbal and non-verbal communication Dit vak beoogt een overzicht te geven van de manieren waarop wij als individuele mensen communiceren met anderen en de wereld rondom ons. Er wordt daarbij aandacht gegeven zowel aan verbale als non-verbale vormen van communicatie. Het vak is geïnspireerd door inzichten vanuit de sociale psychologie, antropologie, sociologie en linguïstiek. Als theoretische uitgangspunten staan de theorieën m.b.t. ‘face’ (Goffman) en ‘politeness’ (Brown & Levinson) centraal.

VERBREDENDE OPLEIDINGSONDERDELEN Algemene en sociale psychologie Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: de methoden en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, perceptieprocessen, leerprocessen en motivatie. Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: sociale kennis, sociale waarneming, zelfkennis, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, psychologische groepsprocessen. Doorheen de cursus is er ook aandacht voor de rol van cultuur, geslacht en evolutie in het menselijk gedrag. Talen Engels en Frans Engels (1) Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en schriftelijk taalgebruik in een academische context. (2) Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m. het vakgebied (politieke en sociale wetenschappen, media). (3) Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp en organiseren van een discussie. Frans (1) Taalvaardigheidstraining (mondeling en schriftelijk). (2) Mondelingen presentaties in groep, over een actueel thema i.v.m. het vakgebied.

Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar | 27

METHODEN Kwalitatieve Onderzoeksmethoden Het doel van de cursus kwalitatieve onderzoekstechnieken is de studenten inzicht te geven in kwalitatieve onderzoeksmethoden. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het niet-kwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van de voorbereiding, de dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering. Hoewel de klemtoon in het vak ligt op kwalitatief onderzoek in het algemeen wordt tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse. Statistiek II Het vak Statistiek II heeft tot doel het verwerven van inzicht in multivariate onderzoeksmethoden en technieken in sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Studenten die het vak hebben gevolgd moeten zelfstandig: • de gepaste methode of techniek kunnen kiezen bij een bepaalde probleemstelling en gegevens • de voorwaarden en beperkingen van de methode of techniek kunnen aangeven • de methode of techniek met SPSS kunnen uitvoeren • de resultaten kunnen interpreteren. Na een inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: • tabelanalyse en Elaboratie • regressieanalyse (Ordinary Least Squares) • factoranalyse • clusteranalyse • logistische regressie

Keuzevakken Studenten kiezen in de tweede en derde bachelor telkens voor 12 studiepunten keuzevakken uit (in totaal) maximum twee van de volgende keuzeclusters: Bedrijfswetenschappen, Sociologie, Politieke Wetenschappen, Taal- en Letterkunde, Geschiedenis en Wijsbegeerte. De lijst met specifieke vakken binnen elke cluster wordt bij het begin van het academiejaar bekend gemaakt.

28 | Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar

BACHELOR DERDE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE opleidingsonderdelen Communication management Communicatiemanagement omvat het uitstippelen van het communicatiebeleid van een organisatie, het coördineren, controleren en evalueren van alle communicatie-activiteiten met als doel de positie van de organisatie duurzaam te verstevigen dankzij o.m. een positief en geloofwaardig imago. In dit opleidingsonderdeel wordt gestart met een situering van het belang van communicatiemanagement voor organisaties. Daarna worden de belangrijkste activiteiten van de communicatiemanager en zijn/haar team omschreven. Concepten en modellen worden bestudeerd die cruciaal zijn in dit domein, namelijk identiteit (corporate identity), imago (corporate image) en reputatie (corporate reputation). Ook de onderzoeksmethoden om zowel identiteit als imago te analyseren, worden uiteengezet. In een volgend deel van dit opleidingsonderdeel wordt meer aandacht besteed aan het communicatiebeleid en de planning van verschillende communicatie-acties. De nadruk ligt op het gebruik van organisatiecommunicatie- en PR-instrumenten om met verschillende interne en externe doelgroepen te communiceren. De structuur, ontwikkeling maar ook de concrete functies van interne communicatie komen aan bod. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de interne media die ontwikkeld kunnen worden (zoals het intranet en het personeelsblad). Er wordt onder meer stilgestaan bij het ontwikkelen van mediarelaties d.m.v. persdocumenten (zoals het persbericht en de persmap, de white paper, het jaarverslag) maar ook d.m.v. een persconferentie en -briefing, een opendeurdag, een persreis, enzomeer. Eveneens wordt stilgestaan bij crisis-management en -communicatie. Cultuur- en mediatheorie Dit vak is opgevat als een ruime basiscursus cultuursociologie en biedt een grondige kennismaking met de belangrijkste cultuur- en mediatheorieën. De cursus bestaat uit vijf delen.

Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar | 29

In een eerste deel worden verschillende cultuursociologische benaderingen geschetst (hermeneutische benadering, cultural studies benadering, kritische theorie, veldanayse, historisch-sociologische benadering). In het tweede deel worden de belangrijkste theorieën en klassieke onderzoeken betreffende de verschillende cultuurdimensies behandeld (m.n. de constitutieve dimensie: taal; de cognitieve dimensie: kennis, mythologie, wereldbeelden; de evaluatieve dimensie: waarden; de esthetische dimensie: kunst en erotiek; de praxeologische dimensie; rituelen, instituties, tradities, gewoonten). In het derde deel wordt dieper ingegaan op cultuursociologische analyses van de media (met o.m. aandacht voor spektakelmaatschappij, second media age, tv-cultuur, cybercultuur). In het vierde deel wordt aandacht besteed aan thema’s als hogere versus lagere cultuur; cultuur- en kunstproductie, de vorming van culturele identiteiten. Tenslotte komen culturele veranderingsprocessen op langere termijn aan de orde (modernisering, postmodernisering, de vorming van de netwerkmaatschappij). Geschiedenis en Esthetiek van de film Deze cursus biedt een beknopt overzicht van de filmgeschiedenis tussen 1895 en 1960, met nadruk op de ontwikkelingen in Europa en de Verenigde Staten. Esthetische evoluties in het medium worden geduid vanuit de interactie met culturele, sociale, technologische en politiek-economische factoren. Na inleidende beschouwingen over het ontstaan van de cinema komen in een capita selecta-benadering een aantal markante periodes en stromingen in Europa aan bod: de vroege stille film, de Franse avant-gardes uit de jaren 1920, de Sovjet-cinema, film in het Weimar-regime, het Franse poëtisch realisme, de Nouvelle Vague, het Italiaanse neorealisme en de ontwikkelingen in de jaren zestig. In de VS benaderen we de pre-klassieke periode (‘cinema of attractions’), klassiek Hollywood en het studiosysteem, Hollywood na WOII en de nieuwe Amerikaanse cinema. Elke stroming wordt uitgebreid geïllustreerd met fragmenten en de studenten volgen ook screenings in het Filmmuseum / MuHKA_media.


Intercultural communication Dit vak gaat over de relatie tussen cultuurverschillen en communicatieprocessen. Centraal uitgangspunt is dat ‘cultuurverschillen’ mede bepaald worden binnen het communicatieproces zelf. Daarbij wordt uitgegaan van de vaststelling dat ‘cultuur’ een zeer dynamisch gegeven is, waarbij machtsverschillen, gepercipieerde cultuurverschillen en het zich al dan niet bewust zijn van culturele vanzelfsprekendheden een grote rol spelen in de betekenisgeving, die dan weer op haar beurt een context creëert voor latere communicatiemomenten. Basis voor de cursus vormen theorieën ontwikkeld binnen de sociale psychologie, de taalwetenschap, de sociologie en de antropologie. Zowel verbale als non-verbale communicatie worden besproken. Journalistieke nieuwsgaring en productie In de cursus Journalistieke nieuwsgaring en -productie wordt stilgestaan bij het productieproces van de massacommunicatie en bij de wijze waarop feiten worden geselecteerd vooraleer ze in de media worden opgenomen. Hierbij is er speciale aandacht voor de nieuwsselectie ten overstaan van de Derde Wereld, zoals de problemen rond de internationale berichtgeving en de selectie door persagentschappen. Vanuit een aantal communicatiewetenschappelijke theorieën zal bovendien nagegaan worden welke processsen er spelen bij het beoordelen van de nieuwswaarde van nieuwsfeiten. Tenslotte zal aangetoond worden hoe journalistieke teksten worden gestoffeerd en geredigeerd. Leeronderzoek CW II Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een communicatiewetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het tweede deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: Data-analyse: Dit kan zowel de kwantitatieve verwerking van survey-gegevens zijn als de verwerking van kwalitatief onderzoeksmateriaal (interviewtranscripts, observatieverslagen, beeldanalyse).


Rapport: De studenten schrijven in groep een rapport over de probleemstelling, het opzet, de uitvoering en de analyse van hun leeronderzoek. Tevens trekken ze uit hun onderzoek de nodige conclusies. Indien het onderzoek extern is aangebracht, staan de studenten soms ook in voor de bekendmaking van de resultaten van het onderzoek (vb. op een persconferentie). Leeronderzoek III Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een communicatiewetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het derde deel leren de studenten presentatietechnieken en stellen ze de resultaten van het onderzoek aan een publiek voor. Media-ethiek De cursus opent met de bespreking van een ethische casusanalyse en een bondige schets van de drie belangrijkste hedendaagse ‘megatheorieën’ over ethiek en deontologie (hfdst.1). Nadien wordt de vraag gesteld in welke mate deontologische codes wenselijk dan wel overbodig zijn, en wordt uitvoerig ingegaan op de praktijk van de journalistieke ethiek en deontologie (hfdst.2). Vanuit de casus ‘Tv-verslaggeving over internationale crisissen’ wordt vervolgens een onderscheid gemaakt tussen een ‘objectieve’ en een ‘neutrale’ verslaggeving (hfdst.3). Na een algemene situering van de ethiek in en van de reclame, volgt een bespreking van de alcoholreclame (hfdst.4). In hfdst. 5 wordt de vraag gesteld in welke mate het onderscheid tussen ‘moderne’ en ‘postmoderne’ ethiek ook voor de media-ethiek relevant is (hfdst.5). De cursus eindigt met een bespreking van ‘de kracht van het komische: cynisme en humor in de media’ (hfdst.6). Media, rhetoric and democracy Als denken invloed kan uitoefenen op de taal, dan kan taal ook het denken mee helpen bepalen, in goede en in kwade zin. Onder taal kan verstaan worden retoriek, en bijvoorbeeld metaforen, maar ook media (nieuwe en traditionele). In de Oudheid werden retoriek en metaforen al onderkend als een belangrijke machtsfactor door Aristoteles. Studies in propaganda hebben het belang hiervan nog onderstreept, naast uiteraard de historische ontwikkelingen in de samenleving, die aantonen hoezeer het van belang is


om de openbare meningsvorming op de voet te volgen. Nieuwe en traditionele media spelen in dit proces een steeds prominentere rol. De impact van retoriek, van metaforen, van impressiemanagement en perceptiepolitiek wordt aangetoond met behulp van actuele case-studies. Het perspectief dat gehuldigd wordt in de cursus is internationaal comparatief en democratisch.

VERBREDEND studiedomein Levensbeschouwing Levensbeschouwelijke diversiteit is in de hedendaagse samenleving een feit en dit weerspiegelt zich ook aan de universiteit. Om met deze diversiteit om te gaan kiest de Universiteit Antwerpen voor actief pluralisme. Actief pluralisme wil recht doen aan het belang van levensbeschouwelijke ideeën en aan de plaats die ze in de openbare ruimte kunnen innemen. Levensbeschouwelijke ideeën blijven immers een belangrijke rol spelen in het morele bewustzijn en in het dagelijks oordelen en handelen van mensen, organisaties en samenlevingen. Actief pluralisme is zelf geen levensbeschouwing, maar een houding ten aanzien van (de eigen en andere) levensbeschouwingen. Het insisteert op een inhoudelijke dialoog binnen en tussen levensbeschouwingen en op een concreet engagement dat levensbeschouwingen als fenomeen, als overtuiging én als praktijk, ernstig wil nemen. Meer gedetailleerde informatie is beschikbaar via de website: www.ua.ac.be/pietergillis of via www.ua.ac.be/levensbeschouwing-vakbeschrijving.

Keuzevakken Studenten kiezen in de tweede en derde bachelor telkens voor 12 studiepunten keuzevakken uit (in totaal) maximum twee van de volgende keuzeclusters: Bedrijfswetenschappen, Sociologie, Politieke Wetenschappen, Taal- en Letterkunde, Geschiedenis en Wijsbegeerte. De lijst met specifieke vakken binnen elke cluster wordt bij het begin van het academiejaar bekend gemaakt.


34 | De master Communicatiewetenschappen

Master Communicatiewetenschappen De afstudeerrichting Strategische Communicatie focust op communicatiestrategieën op micro- en macroniveau. Je bestudeert informatieve en overtuigende communicatie in overheid en bedrijf: voorlichting, reclame en public relations. De afstudeerrichting Mediacultuur gaat dieper in op de toenemende impact van de media op de mondiale samenleving. Je analyseert de maatschappelijke productie, verspreiding en ontvangst van communicatieboodschappen en de mediatisering van de hedendaagse cultuur. De opleiding bevat ook een praktijkgerichte component in de vorm van seminaries en een stage. Master Filmstudies en Visuele Cultuur In deze Master staan de theorie, de geschiedenis en de analyse van het medium film als multicultureel fenomeen centraal. Dit is het enige programma in Vlaanderen waarin je je volledig toespitst op de grondige wetenschappelijke studie van film- en visuele cultuur. De opleidingsonderdelen behandelen op een sterk visueel ondersteunde manier de specifieke aard van film en andere beeldvormen als kunst- en communicatievorm en als sociale institutie. De opleiding bevat ook een praktijkgerichte component in de vorm van seminaries (scenarioschrijven, filmproductie, ondertiteling, archiefonderzoek) en een stage. Master Politieke Communicatie In deze Master bestudeer je de wisselwerking tussen publiek, media en politiek. Dit wordt benaderd vanuit de groeiende rol van communicatie in de politiek en het grote belang van de massamedia en van “impressiemanagement”. Je analyseert politieke communicatieboodschappen, hun betekenis, maatschappelijke effecten en psychologie, en besteedt aandacht aan nieuwe media in het proces van politieke communicatie. De Master Politieke Communicatie is een in Vlaanderen unieke opleiding die wordt aangeboden vanuit Communicatiewetenschappen en Politieke Wetenschappen. De masteropleidingen omvatten 1 jaar studie.

Onderwijs en examens | 35

Onderwijs Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audio-visueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is niet altijd even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs, maar je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen zeker bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Het uitgebreide gamma aan begeleidingsmogelijkheden wordt verderop in deze brochure besproken. Studiepunten De studieomvang van elke opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten. Een voltijds academiejaar telt 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Community Course Credit Transfer System). Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het jaarprogramma. De volledige bacheloropleiding Communicatiewetenschappen omvat 180 studiepunten, de masteropleiding 60 studiepunten. Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn zowel het bijwonen van de colleges of practica, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De studietijd van een voltijds academiejaar varieert van 1500 tot 1800 uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus veel meer over hoeveel tijd je er uiteindelijk aan zal besteden, dan enkel het aantal uren dat je les hebt. De normen zijn overal in Vlaanderen en in Europa gelijkaardig, dus gemakkelijk vergelijkbaar.

36 | Onderwijs en examens

Semestersysteem - Examens Het academiejaar wordt verdeeld in twee semesters, met een examenperiode na elk semester. In januari leg je examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige vakken van de eerste zittijd. Voor wie niet geslaagd is na de eerste zittijd, wordt in september de tweede zittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen “studiejaren” meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld. Als je voor een voltijds modeltraject kiest, rond je een bacheloropleiding (180 sp) af in drie jaar tijd: 60 studiepunten per jaar. Wanneer je geslaagd bent voor een opleidingsonderdeel en dus minstens 10 op 20 behaalt, verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel. Zelfs indien je niet alle creditbewijzen voor je studieprogramma behaalt, mag je verder met je studie. De faculteit moet dan je programma - een geïndividualiseerd traject of GT - goedkeuren. Omdat de studieprogramma’s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde vakken al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma

Onderwijs en examens | 37

in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en –begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! Het onderwijs- en examenreglement kan je terugvinden op www.ua.ac.be/OER. Tijdens de examens kan je met problemen (examenregeling, uitstel van examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens, conflict met de docent) terecht bij de ombudspersoon. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het examenreglement correct wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. De ombuds is ook aanwezig bij de deliberatie en kan - op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval - je ‘zaak’ bepleiten. Je kan steeds de gegevens van jouw ombudspersoon terugvinden op www.ua.ac.be, onder de rubriek ‘huidig student’, ombudspersoon. Internationaal De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen.

In 2006 verhuisde de volledige faculteit PSW naar een nagelnieuw gebouw aan de Sint-Jacobstraat in het centrum van Antwerpen.

38 | Studiebegeleiding

Overgang naar universitair onderwijs Aan de universiteit studeren is een verrijkende ervaring: je komt terecht in een nieuwe leef- en leeromgeving, met nieuwe mensen, nieuwe cursussen, nieuwe collegeroosters. Toch is deze overgang niet voor iedereen alleen maar fijn en boeiend. Je wordt geconfronteerd met stapels leerstof, en met een examensysteem waar je nog geen ervaring mee hebt. Plots wordt van je verwacht dat je zelf de verantwoordelijkheid opneemt voor je studie, dat je je studie kan plannen, dat je weet hoe je elk afzonderlijk vak aanpakt, enz. Omdat dit alles niet zo evident is, wil de Universiteit Antwerpen je graag helpen om je eerste jaar zo vlot mogelijk te laten verlopen. We geven een overzicht van de begeleidingsvormen waar je gebruik van kan maken. Algemene studie- en studentenbegeleiding Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. Algemene studiebegeleiding: studievaardigheden en studieplanning Studentenbegeleiders organiseren trainingen en begeleidingen over studievaardigheden: studiemethode, studieplanning voor eerstejaarsstudenten. Na de examens van het eerste semester worden remediërende trainingen aangeboden (bv. uitstelgedrag aanpakken en examenstress onder controle krijgen). Je kan er ook terecht voor individuele begeleiding. Psychosociale begeleiding Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving ... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider.

Studiebegeleiding | 39

Indien nodig wordt een individuele begeleiding opgestart, of word je doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op www.ua.ac.be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen ...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vervolgens kunnen bepaalde faciliteiten toegekend worden. Vakspecifieke begeleiding Met vragen over of problemen met één van je cursussen kan je steeds terecht bij de prof die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent. Gewoon even langslopen of een e-mail schrijven: je zal merken dat je snel geholpen wordt. Voor bepaalde vakken worden extra groepssessies georganiseerd, om de besproken theorie uit hoorcolleges toe te lichten en in oefeningen toe te passen. Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen studenten en begeleider belangrijk: je kan hulp vragen waar je vastloopt, je begeleider houdt rekening met de gekende knelpunten van de cursus, en je krijgt nuttige tips voor de studie van de leerstof. De masteropleiding biedt je de mogelijkheid je in de praktijk voor te bereiden op een werksector naar keuze.

40 | Je kansen op de arbeidsmarkt na Communicatiewetenschappen

Aan de slag in de diverse media Afgestudeerden van de richting Communicatiewetenschappen gaan aan de slag in de diverse media (pers, radio, televisie, film) als redacteur, productieleider of beleidsmedewerker. Ze worden adviseur, opinieonderzoeker of spindoctor en werken in reclameadvies- of onderzoeksbureaus of in bedrijven waar ze de interne en externe communicatie verzorgen. Ook in het onderwijs vinden ze een baan. In de publieke sector houden communicatiewetenschappers zich onder andere bezig met overheidscommunicatie en wetenschappelijk onderzoek. Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde Communicatiewetenschappen is echter zeer breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden. Tegenwoordig is de tewerkstelling evenredig verdeeld over de privé- en de openbare sector. Uit een recente enquête bij afgestudeerden CW en PSW blijkt dat ongeveer 1/4de van de afgestudeerden tewerkgesteld is in de openbare of de door de overheid gefinancierde sector. Meer dan de helft werkt in de privé-sector. Hierin is zowel de industriële sector als de dienstensector (handel, bank- en verzekeringswezen) begrepen. Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (rechten, economie, psychologie en politieke en sociale wetenschappen). Afgestudeerden in de Communicatiewetenschappen komen in aanmerking voor alle functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en beheersfuncties binnen personeelsdiensten, communicatieafdelingen, mediaredacties, enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke rol. Andere afgestudeerde Communicatiewetenschappers werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het middenkader. Uit dezelfde enquête blijkt eveneens dat de overige afgestudeerden tewerkgesteld zijn in het onderwijs in de ruime zin. 15% is tewerkgesteld in het secundair onderwijs, het hoger onderwijs, aan de universiteit of in het wetenschappelijk onderzoek.

Voortstuderen na Communicatiewetenschappen | 41

Specifieke lerarenopleiding: www.ua.ac.be/IOIW Je kan de lerarenopleiding volgen na je masteropleiding. De opleiding beperkt zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de buitenschoolse vorming en opleiding – onder meer in de bedrijven zelf – in belang doen toenemen. Daarom wil de specifieke lerarenopleiding niet alleen in een vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene ‘vorming voor vormers’ aanbieden. Master na Masteropleidingen Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht vinden op www.ua.ac.be/studiekiezer.

42 | Hoe bereik je makkelijk de campussen?

Wegbeschrijving Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. Met de fiets De campussen zijn gemakkelijk te bereiken met de fiets! Meer en meer studenten kiezen voor dit transportmiddel. Je kan je op deze manier immers snel verplaatsen. Op elke campus staan verschillende fietsparkings ter beschikking van de studenten. Met de bus of de tram De Lijn info: 070 220 200 Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, verloren voorwerpen en algemene inlichtingen: op weekdagen van 7u tot 19u, za-, zo- en feestdagen van 10u tot 18u. Je kan ook terecht in één van de Lijnwinkels om dienstregelingsboekje te kopen. Die bieden een overzicht van alle bus- en/of tramlijnen in een streek. Op veel bussen en trams vind je een folder met de dienstregeling van de lijn waarop je rijdt. Natuurlijk kan je ook steeds één van de chauffeurs aanspreken of surfen naar de website: www.delijn.be. De website van De Lijn beschikt ook over een routeplanner die voor jou de reis van deur tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt. Dienst Abonnementen van De Lijn Antwerpen Grotehondstraat 58, 2018 Antwerpen, tel. +32 (0)3 218 14 11 op weekdagen van 8u30 tot 16u e-mail: [email protected] Met de trein Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, vertrek- en aankomst‑ tijden kan je terecht op de website van de NMBS, www.b-rail.be. Met de auto Alle campussen beschikken over ruime parkings, behalve de Stadscampus. Wens je toch in de buurt van de Stadscampus te parkeren, volg dan best de blauwe parkeerroute “Meir Universiteit”. Parkeren in Antwerpen is echter niet gratis! Meer info kan je terugvinden op www.parkereninantwerpen.be

Plattegrond van de campussen | 43

Hoofdadres Stadscampus Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen

44 | Plattegrond van de campussen

Hoofdadres campus Groenenborger Groenenborgerlaan 171 - 2020 Antwerpen

Plattegrond van de campussen | 45

Hoofdadres campus Middelheim Middelheimlaan 1 - 2020 Antwerpen

46 | Plattegrond van de campussen

Hoofdadres campus Drie Eiken Universiteitsplein 1 - 2610 Antwerpen (Wilrijk)

Bijkomende informatie | 47

Provinciale informatiedagen De studiebegeleiders en medewerkers van de Universiteit Antwerpen nemen jaarlijks deel aan de netoverschrijdende studie-infobeurzen (Sidin’s). Deze worden per provincie georganiseerd op initiatief van het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en de Centra voor Leerlingenbegeleiding. Informatiedagen aan onze instelling Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben meestal plaats in de lente. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostands de cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data vind je op onze website onder: www.ua.ac.be/infodagen, in onze brochures en in de kranten. Brochures over andere opleidingen Andere publicaties in deze reeks (alfabetisch gerangschikt): Biochemie en biotechnologie, Bio-ingenieurswetenschappen, Biologie, Biomedische wetenschappen, Chemie, Diergeneeskunde, Farmaceutische wetenschappen, Fysica, Geneeskunde, Geschiedenis, Handelsingenieur, Handelsingenieur in de beleidsinformatica, Informatica, Politieke wetenschappen, Rechten, Sociaal economische wetenschappen, Sociologie, Taal- en letterkunde, TEW: bedrijfskunde, TEW: economisch beleid, Wijsbegeerte, Wiskunde. Wil je meer informatie dan kan je een brochure van één van deze opleidingen aanvragen bij het Studenten Informatie Punt (STIP) of via www.ua.ac.be/ brochures. Internet Surf gerust eens naar de volgende website van de Universiteit Antwerpen: www.ua.ac.be. Je vindt er uitgebreide informatie over alles wat je als student moet weten: studieaanbod, internationale programma’s, studiebegeleiding, voorbereidende cursussen, sociale voorzieningen, studentenleven, bibliotheken, examenreglement, enz.

48 | Bijkomende informatie

Departement Studentgerichte Diensten Studenten Informatie Punt (STIP) Agoragebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 220 48 72 [email protected] Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Onderwijsadministratie Sint-Jacobstraat 2 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 275 52 71 [email protected]

www.ua.ac.be/studiekiezer www.ua.ac.be/psw

Communicatiewetenschappen

Recommend Documents