Communicatiewetenschappen. bacheloropleiding

Communicatiewetenschappen bacheloropleiding

2011

Inhoud | 1

Voorwoord 3 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 4 Studentgerichtheid 4 Innoverende academische opleidingen 4 Infrastructuur 4 Vorming 5 Antwerpen 5 Over Communicatiewetenschappen De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers

6 6 6

Studieopbouw 8 BaMa-structuur 8 Studieopbouw bacheloropleiding 8 Studieopbouw masteropleiding 8 Verder studeren na je universitair diploma 9 Communicatiewetenschappen, iets voor jou? Weinig specifieke voorkennis vereist Zelfstandig kunnen werken

10 10 10

Hoe begin je eraan? 11 Welk diploma heb je nodig? 11 Introductieweek 11 Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma Bachelor eerste jaar Bachelor tweede jaar Bachelor derde jaar

12 13 14 15

Opleidingsonderdelen Bachelor eerste jaar Bachelor tweede jaar Bachelor derde jaar

16 16 22 27

De master Communicatiewetenschappen Master Communicatiewetenschappen Master Filmstudies en Visuele Cultuur Master Politieke Communicatie

32 32 32 32

2 | Inhoud

Onderwijs en examens 33 Onderwijs en examens 33 Leerkrediet 34 Ombudspersoon 36 Internationaal 36 Studiebegeleiding 37 Studieadvies en studentenbegeleiding 37 Studietrajectbegeleider 38 Vakspecifieke begeleiding 38 Taalbegeleiding: Monitoraat op maat - Academisch Nederlands 38 Je kansen op de arbeidsmarkt na Communicatiewetenschappen Aan de slag in de diverse media

40 40

Twee alumni aan het woord Acteurs Peter Rouffaer en Kim Hertogs over hun werk

41 41

Voortstuderen na Communicatiewetenschappen 42 Specifieke lerarenopleiding 42 Master-na-masteropleidingen 42 Hoe bereik je makkelijk de campussen? Wegbeschrijving naar de vier campussen Met de fiets Met de bus of de tram Met de trein Met de auto

43 43 43 43 43 43

Plattegrond van de Stadscampus 44 Stadscampus 44 Bijkomende informatie Provinciale informatiedagen Infomomenten voor toekomstige studenten Brochures over andere opleidingen Departement Sociale, Culturele en Studentgerichte Diensten Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen

45 45 45 45 46 46

Voorwoord | 3

Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt de weg naar onze universiteit gevonden en je wilt meer informatie over onze instelling en onze studierichtingen. Dit boekje helpt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met meer dan 14 000 studenten. Binnen de Associatie Hogescholen & Universiteit Antwerpen werken we nauw samen met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote-Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je binnen enkele jaren goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. ‘Leren is leven’ is de slogan van de Universiteit Antwerpen. Niet zomaar een leuze, want wij maken werk van een goed evenwicht tussen leren en leven. Met ‘kennen’ ben je niets zonder het ‘kunnen’. De link tussen leren en leven is hier voelbaar aanwezig. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. Zowel onze medewerkers als onze studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Alain Verschoren Rector

4 | Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren?

Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, wat een vlotte interactie mogelijk maakt. Dankzij de kleine afstand tussen studenten en docenten kan je bij je profs terecht met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. Dat biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De ‘ivoren’ academische toren werd reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kunt surfen. De laatste jaren werd ook op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden.

Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? | 5

De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met meer dan 14 000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum Middelheim en aan het Nachtegalenpark. Studeer je op campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, en bij personeel en studenten. Antwerpen Je kiest natuurlijk ook voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is niet alleen een universiteitsstad: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken.

Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen schreef oud-student Pieter Embrechts het lied “U Aan het woord”. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan “A”!

6 | Over Communicatiewetenschappen

De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie Onze maatschappij evolueert razendsnel en ontwikkelingen op vlak van communicatie spelen hierin een hoofdrol. Anders gezegd: internet, GSM, betaal-tv, satelliet- en kabelcommunicatie, enz. hebben de wereld veranderd. De opleiding Communicatiewetenschappen concentreert zich op de studie van media en communicatie. Je leert hoe verschillende communicatievormen en -technieken doorheen de geschiedenis gestalte kregen, je krijgt inzicht in het fenomeen communicatie in het algemeen en in de werking van de pers en de audiovisuele media in het bijzonder. Communicatie is uitwisseling van informatie: het is een breed en complex begrip. Je kan communicatie vanuit heel uiteenlopende invalshoeken en op verschillende niveaus bestuderen. Wanneer je focust op de communicatie tussen twee mensen, beweeg je je op het grensgebied met de psychologie. Maar je kan ook nadenken over communicatieprocessen in een bedrijf of tussen verschillende bedrijven (het raakvlak met de economie), of over de betekenis van media en communicatie in de hedendaagse samenleving. Omdat communicatie een belangrijke plaats inneemt bij verschillende disciplines, wordt in het bachelorprogramma een breed vakkenpakket aangeboden, met psychologie, sociologie, politicologie, filosofie, recht en economie. Communicatiewetenschappers zijn wetenschappers Dit betekent enerzijds dat de hele opleiding gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek. Wat je leert over media en communicatie, is niet zomaar ‘bedacht’ door de docenten: het is het resultaat van een jarenlange onderzoekspraktijk aan Belgische en buitenlandse universiteiten. Anderzijds verwijst de term wetenschap naar het programma van de opleiding. Doorheen deze opleiding verwerf je alle vaardigheden die je nodig hebt om zelf onderzoek te doen. Je leert onderzoeksvragen bedenken en formuleren, je leert hoe je een goed onderzoek opzet en hoe je resultaten kan interpreteren. Met een bachelor Communicatiewetenschappen heb je verschillende mogelijkheden. Deze bachelor is een volwaardig diploma waarmee je op de arbeidsmarkt terecht kunt. Als je verder wil studeren, kan je je inschrijven voor verschillende masteropleidingen. In de master Communicatiewetenschappen kan je je verder specialiseren in strategische communicatie of in mediastudies. In de master Politieke Communicatie bestudeer je de wisselwerking tussen

Over Communicatiewetenschappen | 7

publiek, media en politiek. Naast deze masters die expliciet verderbouwen op de bachelor Communicatiewetenschappen, biedt het departement een master Filmstudies en Visuele Cultuur aan, die toegankelijk is voor alle academische bachelors en masters. Hier ligt de focus op een grondige studie van film en hedendaagse visuele cultuur.

8 | Studieopbouw

BaMa-structuur De masteropleiding Communicatiewetenschappen omvat een drie jaar durende academische bacheloropleiding (180 sp.) en een éénjarige masteropleiding (60 sp.). Mogelijk wordt er in de nabije toekomst voor de masteropleiding een studieduurverlenging naar een tweejarige masteropleiding (120 sp.) voorzien. Met een academisch bachelordiploma in handen heb je optimale kansen om een master te starten. Studieopbouw bacheloropleiding In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, en krijg je een stevige theoretische basis in verschillende sociaalwetenschappelijke vakgebieden, in kwantitatieve onderzoeksmethoden, en in verschillende theorieën in verband met media en communicatie. Je leert sociaal-wetenschappelijke vraagstukken duiden en analyseren, en je oefent je in het op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende vakgebieden worden behandeld. In het eerste jaar staat een eerste kennismaking met het domein van de sociale wetenschappen (Sociologie, Politicologie en Communicatiewetenschap) op het programma; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van richtingspecifieke opleidingsonderdelen uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Studieopbouw masteropleiding Het diploma ‘Bachelor in de Communicatiewetenschappen’ geeft toegang tot verschillende masteropleidingen, waarin je je kennis verder kan uitdiepen. De programma’s leiden tot de diploma’s ‘Master in de Communicatiewetenschappen’, ‘Master in de Politieke Communicatie’ of ‘Master in de Filmstudies en Visuele Cultuur’. Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website www.ua.ac.be/studiekiezer.

Studieopbouw | 9

Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: • Specifieke lerarenopleiding; • Een andere masteropleiding; • Master-na-masteropleiding; • Doctoraatsopleiding; • Postacademische vorming (postgraduaten en permanente vorming). Afzonderlijke brochures i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde diensten.

De Universiteit Antwerpen beschikt over moderne en goed uitgeruste les- en computerlokalen

10 | Communicatiewetenschappen, iets voor jou?

Weinig specifieke voorkennis vereist Voor Communicatiewetenschappen is weinig specifieke voorkennis vereist: een goede algemene begaafdheid en een grote belangstelling voor media, mens en samenleving zijn essentieel. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van vakken als Statistiek en Onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. In de wereld van de media is het belangrijk dat je je vlot kan uitdrukken, zowel via geschreven als gesproken taal. Een goede kennis van Frans en Engels is aangewezen. Zelfstandig kunnen werken Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, colleges voorbereiden, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken.

Hoe begin je eraan? | 11

Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar 20042005 kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van ‘elders verworven competenties’ (vb. werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een niet-Nederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de interuniversitaire taaltest voor Anderstaligen: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de International Student Officer ([email protected]). Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de opleidingsonderdelen van het eerste jaar uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk opleidingsonderdeel, de verwachtingen van de docent, de examenvorm, en de begeleidingsmogelijkheden.

12 | Bachelor Communicatiewetenschappen: studieprogramma

Opleidingsonderdelen De kolom met de studiepunten geeft een idee van de belasting die het opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden. Een opleidingsonderdeel met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie. www.ua.ac.be/collegeroosters Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar www.ua.ac.be/collegeroosters. Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters.

Bachelor eerste jaar: studieprogramma | 13

Bachelor eerste jaar

sp

Vormend en verbredend Inleiding tot de communicatiewetenschappen

6

Inleiding tot de politieke wetenschappen

6

Inleiding tot de sociologie

6

Inleiding tot de filosofie

6

Inleiding tot de algemene economie

6

Sociale en politieke geschiedenis van België

6

Inleiding tot het recht

3

Methoden Kwantitieve onderzoeksmethoden

6

Statistiek I

6

Inleiding wetenschappelijk werk

3

Richting-specifieke opleidingsonderdelen Media: structuur en werking

6

Totaal

60

14 | Bachelor tweede jaar: studieprogramma

Bachelor tweede jaar

sp

Vormend en verbredend Algemene en sociale psychologie

6

Publiek recht

3

Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden

6

Statistiek II

6

Logica en wetenschapskritiek

3

Richting-specifieke opleidingsonderdelen Intercultural communication *

3

Mediarecht

3

Mediasociologie

6

Theorie van de visuele communicatie

6

Verbal and non-verbal communication *

6

Frans

3

Engels

3

Keuzevak(ken)

6

Totaal

60

* Deze opleidingsonderdelen zullen in het Engels aangeboden worden.

Bachelor derde jaar: studieprogramma | 15

Bachelor derde jaar

sp

Vormend en verbredend Levensbeschouwing

3

Methoden Leeronderzoek I

6

Leeronderzoek II

6

Richting-specifieke opleidingsonderdelen Communication management *

6

Cultuur- en mediatheorie

6

Geschiedenis van de esthetiek van de film

6

Journalistieke niewsgaring en productie

6

Media-ethiek

3

Media, rhetoric and democracy *

6

Keuzevak(ken)

12

Totaal

60

* Deze opleidingsonderdelen zullen in het Engels aangeboden worden.

16 | Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar

www.ua.ac.be/psw In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de bachelor Communicatiewetenschappen. Op de website www.ua.ac.be/psw vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal.

BACHELOR EERSTE JAAR Vormend en verbredend Inleiding tot de communicatiewetenschap Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert je vertrouwd te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definities van ‘communicatie’ en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk verbale en non-verbale communicatie. Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde cursusonderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën beschrijft (bv. Agenda setting, zwijgspiraal, two-step-flow, cultivatie, uses and gratifications...). Ten slotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van ict. Inleiding tot de politieke wetenschappen De cursus Inleiding in de politicologie is een systematische inleiding in de politieke wetenschap. Dit opleidingsonderdeel wil je een brede visie geven in de verschillende aspecten van politiek en politieke besluitvorming en de visie van de politieke wetenschap daarop. De cursus bevat de basisbeginselen van de verschillende subdisciplines in de politieke wetenschappen, zijnde de internationale politiek, de politieke filosofie, de bestuurswetenschappen en de vergelijkende politieke wetenschappen. Toch ligt het zwaartepunt van de cursus duidelijk bij de vergelijkende politieke wetenschappen: het systematisch vergelijken van politieke stelsels, fenomenen en gedrag over de landsgrenzen heen. De cursus behandelt een veelheid van onderwerpen zoals representatie,

Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar | 17

politieke participatie, ideologie, breuklijnen, politieke partijen, kiesstelsels en stemgedrag, internationale betrekkingen, Europese integratie,... . Inleiding tot de sociologie De cursus wil je een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd. Inleiding tot de filosofie De cursus behandelt de volgende grondthema’s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geest probleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema’s worden uitgewerkt binnen een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. Inleiding tot de algemene economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema’s: • het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten; • het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod; • prijsvorming in de markt (competitie en monopolie); • rol van de overheid. Het tweede deel behandelt macro-economische thema’s: • nationale rekeningen en de economische kringloop; • goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt; • rol van de overheid in het sturen van de economie; • internationale handel.


De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. Sociale en politieke geschiedenis van België De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Belgische samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de korte twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het Ancien Regime om je een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veranderingsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus. Inleiding tot het recht De cursus biedt een kennismaking met het objectieve recht. Ze geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van twee topics uit het privaatrecht: het huwelijk en de onrechtmatige daad.


METHODEN Kwantitatieve onderzoeksmethoden De cursus nodigt je voortdurend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te observeren en er de wetmatigheden van leren te begrijpen. Dit veronderstelt een dagelijks onderhouden, actieve en systematische belangstelling voor alle facetten van het dagelijkse leven. Verwondering en wetenschappelijke nieuwsgierigheid staan centraal in de cursus. De cursus strekt zich uit over de twee semesters. Naarmate de tijd vordert, verandert ook de balans in de cursus: bij de aanvang van de cursus ligt de klemtoon op de zoektocht naar sociaal-wetenschappelijke bronnen en methodologische inzichten; gaandeweg komt het uitwerken van een onderzoeksplan, tot in de verste consequenties, in het vizier. Theorie gaat over in praktijk. Om een mooi afgebakend, relevant en haalbaar onderzoeksplan te formuleren, moet je blijk geven van zeer uiteenlopende methodologische inzichten, praktische vaardigheden, afwegingen van de maatschappelijke relevantie, zin voor precisie en het vermogen om helder te rapporteren en communiceren. Het op elkaar afstemmen van deze kennis en vaardigheden met het oog op ‘het doen van wetenschappelijk onderzoek’ in het ruime veld van de sociale wetenschappen is het ultieme doel van de cursus. Aan de cursus nemen studenten van alle richtingen van de faculteit (Communicatiewetenschappen, Politieke Wetenschappen, Sociologie, Sociaaleconomische Wetenschappen, …) deel, zodat een breed spectrum van voorbeelden, toepassingen en onderzoeksthema’s de revue passeert en inspirerend werkt voor iedereen. Wat de werkvormen betreft, wisselen hoorcolleges en gastcolleges in de grote groep en studentgecentreerde practica in kleine groepjes elkaar af. In het tweede semester wordt alleen nog in kleine groepjes gewerkt, zodat de individuele taak, d.i. het uitwerken van een onderzoeksplan, van nabij kan worden begeleid en besproken met medestudenten. Het studiemateriaal vormt een handig pakket: essentiële informatie over informatieverwerving en -verwerking wordt op BlackBoard aangeboden en Brymans Social Research Methods (Oxford University Press, 2008) wordt als handboek gebruikt.


Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaalwetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens. Inleiding wetenschappelijk werk Dit opleidingsonderdeel heeft als doel je in te leiden in de elementaire kennis en vaardigheden die een wetenschapper dient te bezitten. Het opleidingsonderdeel legt daarbij de nadruk op het zoeken, beoordelen en verwerken van informatie. Zoeken van informatie omvat het uitvoeren van een literatuurstudie, het omgaan met online zoekmachines en het vinden van correcte statistische gegevens en surveygegevens op het internet. Het beoordelen van informatie gaat over de evaluatie van het wetenschappelijke gehalte van informatie waarbij de wetenschappelijke probleemstelling en het systeem van peer review een bijzondere plaats inneemt. Het verwerken van informatie tot slot gaat over het schrijfproces waarbij de wetenschapper teksten structureert, referenties gebruikt en bibliografieën aanmaakt. Hierbij gaat zowel aandacht naar de taalkundige kant van het schrijven (structuur en stijl) als naar de verwerking van literatuur met bibliografische software. Het aangeleerde bibliografische systeem is de internationale erkende APA-stijl.

richting-specifieke opleidingsonderdelen Media: structuur en werking Dit college geeft een overzicht van de structuur, organisatie en werking van de media in België. In een eerste beweging worden de historische achtergronden belicht: Hoe zijn de media zoals wij ze nu kennen ontstaan, welke evoluties hebben ze doorgemaakt, enz. In een tweede beweging wordt de actuele positie van de media in kaart gebracht en wordt ingegaan op de structuur, organisatie en werking. Hierbij komen een aantal problemen en dilemma’s aan bod waar hedendaagse journalistiek regelmatig mee geconfronteerd wordt.


22 | Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar

BACHELOR TWEEDE JAAR Vormend en verbredend Algemene en sociale psychologie Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: de methoden en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, perceptieprocessen, leer-processen en motivatie. Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: sociale kennis, sociale waarneming, zelfkennis, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, psychologische groepsprocessen. Doorheen de cursus is er ook aandacht voor de rol van cultuur, geslacht en evolutie in het menselijk gedrag. Publiek Recht Er wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht.

Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden Het doel van de cursus ‘Kwalitatieve onderzoeksmethoden’ is de studenten inzicht te geven in kwalitatieve onderzoeksmethoden. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het niet-kwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van de voorbereiding, de dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering. Hoewel de klemtoon in het opleidingsonderdeel ligt op kwalitatief onderzoek in het algemeen wordt tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse.

Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar | 23

Statistiek II Het opleidingsonderdeel ‘Statistiek II’ heeft tot doel het verwerven van inzicht in multivariate onderzoeksmethoden en technieken in sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Studenten die het opleidingsonderdeel hebben gevolgd moeten zelfstandig: • de gepaste methode of techniek kunnen kiezen bij een bepaalde probleemstelling en gegevens; • de voorwaarden en beperkingen van de methode of techniek kunnen aangeven; • de methode of techniek met SPSS kunnen uitvoeren; • de resultaten kunnen interpreteren. Na een inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: • tabelanalyse en Elaboratie; • regressieanalyse (Ordinary Least Squares); • factoranalyse; • clusteranalyse; • logistische regressie. Logica en wetenschapskritiek Dit opleidingsonderdeel gaat dieper in op de werkwijze van de wetenschappen en de sociale wetenschappen in het bijzonder. Het reflecteert over de wijze waarop wij de (sociale) werkelijkheid kunnen kennen, pogen te begrijpen en verklaren, of er over na te denken. Dit opleidingsonderdeel wil derhalve een beeld van wetenschappelijke kennis schetsen dat de bijzondere aard van de wetenschap en de wetenschappelijke wijze van argumenteren duidelijk maakt. In het onderdeel ‘logica’, wordt ingegaan op de criteria die het mogelijk maken goede (geldige) redeneringen te onderscheiden van slechte (ongeldige) redeneringen. In het onderdeel ‘wetenschapskritiek’ wordt gefocust op de specifieke aard, structuur, draagwijdte en geldigheid van wetenschappelijke kennis. Hoe weten we bv. dat wetenschappelijke kennis de waarheid dichter benaderd – of objectiever is, of zekerder, of betrouwbaarder – dan alledaagse en andere vormen van kennis? Onder welke voorwaarden kunnen we spreken van wetenschappelijke kennis? En wat is de eigenheid van de sociale wetenschappen, waarin verschillen zij van andere wetenschappen?


Richting-specifieke opleidingsonderdelen Intercultural communication In dit opleidingsonderdeel staat de communicatie tussen personen en groepen met een verschillende culturele achtergrond centraal. De cursus behandelt theorievorming rond interculturele communicatie, maar heeft ook aandacht voor onderzoek naar interculturele communicatie en voor de praktijk van succesvolle interculturele communicatie. De focus ligt op zowel verbale als non-verbale aspecten van interculturele communicatie, en dit zowel in interpersoonlijke en groepscommunicatie, als in de media. Centraal staan onder meer de rol van identiteit, taal, perceptie, stereotypes en etnocentrisme. Interculturele communicatie wordt daarbij vanuit een globaal, niet-eurocentrisch standpunt benaderd. Mediarecht Er wordt gestart met een beknopte historische terugblik, die ook toelaat de aandacht te richten op de grondslagen van media- en communicatierecht; deze worden geïllustreerd aan de hand van de grondwettelijke en de verdragsrechtelijke basisbeginselen. Deze worden tot leven gebracht aan de hand van de rechtspraak, voornamelijk deze van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Vervolgens wordt het statuut van diverse media onderzocht, met de nadruk op dit van de audiovisuele media. De aandacht wordt gevestigd op de mediarechtelijk meest relevante beginselen van het auteursrecht, en op bijzondere rechts- en deontologische regels voor de journalistiek. De wetgeving die inhoudelijke beperkingen aangeeft wordt in kaart gebracht, met nadruk op de leerstukken in verband met de bescherming van het privéleven en het racisme. Tenslotte worden de rechtsmiddelen bestudeerd, met name het recht van antwoord, de burgerlijke rechtsvordering en strafprocedures als middel van rechtshandhaving. Mediasociologie Dit opleidingsonderdeel schetst een gedetailleerd beeld van twee basiselementen uit het (massa-) communicatiemodel: het publiek en de effecten. Telkens worden de voornaamste onderzoekstradities en -resultaten besproken. Bij de analyse van het publiek gaat de aandacht uit naar de (sociale) factoren die het mediagebruik structureren, zoals: het geslacht, de leeftijd, de sociale

Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar | 25

klasse, de opleiding, de gezinscontext, en de etniciteit. In het tweede gedeelte worden de effecten van media op criminaliteit, seksualiteit, stereotypering, gezondheid en schoolprestaties onder de loep genomen. Theorie van de visuele communicatie In deze cursus staat de studie van de specifieke aard, de structuur en de werking van visuele beelden centraal. Na een cultuurhistorische inleiding over het ontstaan van het fotografische beeld volgt een systematisch onderzoek naar beeld en betekenis. Achtereenvolgens komen volgende aspecten aan bod: de unieke maar problematische relatie van beelden tot de werkelijkheid, verschillende beeldsoorten en hun specifieke voordelen en beperkingen, de ‘talige’ mogelijkheden van het statische en het bewegende beeld, de paradigmatische en syntagmatisch structuur van beelden, de mogelijke codes en betekenissen van beelden op het niveau van de beelddrager, het kader, het shot en de beelden geluidsmontage. Tot slot wordt de vraag gesteld naar de maatschappelijke (o.a. ethische, juridische, sociale) en expressieve impact van de zich snel voltrekkende overgang van analoge naar digitale beeldoptekening en -bewerking. Ook wordt stilgestaan bij de toenemende hybridisering van beeldtechnieken en -genres aan de hand van een vergelijking tussen het stripverhaal en de speelfilm. Bij de ontleding van de structuur en de betekenmogelijkheden van het beeld wordt telkens aandacht besteed aan de productie- en receptiecontext en de ruimere culturele inbedding van beelden en beeldpraktijken. Verbal and non-verbal communication In deze cursus staan interpersoonlijke communicatie en communicatie in kleine groepen centraal, met een focus op zowel verbale als non-verbale aspecten. De cursus tracht je vertrouwd te maken met de belangrijkste theorieën rond interpersoonlijke communicatie, en heeft daarbij ook aandacht voor wetenschappelijk onderzoek en de praktijk van goed communiceren. Onderwerpen die aan bod komen zijn ondermeer de rol van cultuur en identiteit, perceptie en luisteren, en macht en emoties. Deze onderwerpen worden bekeken in een diversiteit aan settings (communicatie onder vrienden, binnen het gezin, op de werkplek, etcetera).


VERBREDENDE OPLEIDINGSONDERDELEN Frans (1) Taalvaardigheidstraining (mondeling en schriftelijk). (2) Mondelingen presentaties in groep, over een actueel thema i.v.m. het vakgebied. Engels (1) Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en schriftelijk taalgebruik in een academische context. (2) Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m. het vakgebied (Politieke en Sociale Wetenschappen, media). (3) Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp en organiseren van een discussie.

Keuzevakken Je kiest in de tweede en derde bachelor telkens voor 12 studiepunten keuzevakken uit (in totaal) maximum twee van de volgende keuzeclusters: Bedrijfswetenschappen, Sociologie, Politieke Wetenschappen, Taal- en Letterkunde, Geschiedenis en Wijsbegeerte. De lijst met specifieke opleidingsonderdelen binnen elke cluster wordt bij het begin van het academiejaar bekend gemaakt.

Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar | 27

BACHELOR DERDE JAAR vormend en verbredend Levensbeschouwing Levensbeschouwelijke diversiteit is in de hedendaagse samenleving een feit en dit weerspiegelt zich ook aan de universiteit. Om met deze diversiteit om te gaan kiest de Universiteit Antwerpen voor actief pluralisme. Actief pluralisme wil recht doen aan het belang van levensbeschouwelijke ideeën en aan de plaats die ze in de openbare ruimte kunnen innemen. Levensbeschouwelijke ideeën blijven immers een belangrijke rol spelen in het morele bewustzijn en in het dagelijks oordelen en handelen van mensen, organisaties en samenlevingen. Actief pluralisme is zelf geen levensbeschouwing, maar een houding ten aanzien van (de eigen en andere) levensbeschouwingen. Het insisteert op een inhoudelijke dialoog binnen en tussen levensbeschouwingen en op een concreet engagement dat levensbeschouwingen als fenomeen, als overtuiging én als praktijk, ernstig wil nemen. Meer gedetailleerde informatie is beschikbaar via de website: www.ua.ac.be/pietergillis of via www.ua.ac.be/levensbeschouwingvakbeschrijving.

methoden Leeronderzoek CW I (eerste semester) Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten een communicatiewetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het eerste deel moeten je in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: • Theoretisch inwerken in het inhoudsdomein en de probleemstelling van het onderzoek. De studenten leren daarbij de door hun begeleider opgegeven literatuur. Soms geeft de begeleider ook zelf een toelichting bij het onderwerp of de probleemstelling. • Instrumentconstructie. In overleg met de begeleider ontwerpen de studenten de nodige instrumenten voor het onderzoek. Dit kan gaan van

28 | Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar

•

het opstellen van vragenlijsten tot het uitwerken van vragen voor een gestructureerd interview. Dataverzameling. De studenten verzamelen de data voor het onderzoek. Daarbij doen zij in feite al het werk, zoals bijvoorbeeld het verzenden van vragenlijsten, het uitvoeren van enquêtes via de telefoon of het afnemen van interviews.

Leeronderzoek CW II (tweede semester) Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten een communicatiewetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorie-constructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het tweede deel moeten je in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: • Data-analyse: Dit kan zowel de kwantitatieve verwerking van surveygegevens zijn als de verwerking van kwalitatief onderzoeksmateriaal (interviewtranscripts, observatieverslagen, beeldanalyse). • Rapport: De studenten schrijven in groep een rapport over de probleemstelling, het opzet, de uitvoering en de analyse van hun leeronderzoek. Tevens trekken ze uit hun onderzoek de nodige conclusies. Indien het onderzoek extern is aangebracht, staan de studenten soms ook in voor de bekendmaking van de resultaten van het onderzoek (vb. op een persconferentie).

richting-specifieke opleidingsonderdelen Communication management Communicatiemanagement omvat het uitstippelen van het communicatiebeleid van een organisatie, het coördineren, controleren en evalueren van alle communicatieactiviteiten met als doel de positie van de organisatie duurzaam te verstevigen, ondermeer dankzij een positief en geloofwaardig imago. In dit opleidingsonderdeel wordt gestart met een situering van het belang van communicatiemanagement voor zowel profit als non-profit organisaties. Daarna worden de belangrijkste activiteiten van de communicatiemanager en zijn/haar team omschreven. Concepten en modellen worden bestudeerd die cruciaal zijn in dit domein, namelijk identiteit (corporate identity), imago (corporate image) en reputatie (corporate reputation). Bijzondere aandacht wordt besteed aan onderzoeksmethoden om zowel identiteit als imago te analyseren en te evalueren. Een volgend deel van dit opleidingsonderdeel gaat dieper in op het communicatiebeleid en de planning van verschillende


communicatie-acties en de uitbouw van een communicatieplan. Hierbij komen zowel interne als externe communicatie-instrumenten aan bod. Tot slot wordt stilgestaan bij risico- en crisiscommunicatie als specifieke vormen van communicatiemanagement. Cultuur- en mediatheorie Dit opleidingsonderdeel is opgevat als een ruime basiscursus cultuursociologie en biedt een grondige kennismaking met de belangrijkste cultuur- en mediatheorieën. De cursus bestaat uit vijf delen. In een eerste deel worden verschillende cultuursociologische benaderingen geschetst (hermeneutische benadering, cultural studies benadering, kritische theorie, veldanayse, historisch-sociologische benadering). In het tweede deel worden de belangrijkste theorieën en klassieke onderzoeken betreffende de verschillende cultuurdimensies behandeld (m.n. de constitutieve dimensie: taal; de cognitieve dimensie: kennis, mythologie, wereldbeelden; de evaluatieve dimensie: waarden; de esthetische dimensie: kunst en erotiek; de praxeologische dimensie; rituelen, instituties, tradities, gewoonten). In het derde deel wordt dieper ingegaan op cultuursociologische analyses van de media (met o.m. aandacht voor spektakelmaatschappij, second media age, tv-cultuur, cybercultuur). In het vierde deel wordt aandacht besteed aan thema’s als hogere versus lagere cultuur; cultuur- en kunstproductie, de vorming van culturele identiteiten. Tenslotte komen culturele veranderingsprocessen op langere termijn aan de orde (modernisering, postmodernisering, de vorming van de netwerkmaatschappij). Geschiedenis van de esthetiek van de film Deze cursus biedt een beknopt overzicht van de filmgeschiedenis tussen 1895 en 1960, met nadruk op de ontwikkelingen in Europa en de Verenigde Staten. Esthetische evoluties in het medium worden geduid vanuit de interactie met culturele, sociale, technologische en politiek-economische factoren.

30 | Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar

Na inleidende beschouwingen over het ontstaan van de cinema komen in een capita selecta-benadering een aantal markante periodes en stromingen in Europa aan bod: de vroege stille film, de Franse avant-gardes uit de jaren 1920, de Sovjet-cinema, film in het Weimar-regime, het Franse poëtisch realisme, de Nouvelle Vague, het Italiaanse neorealisme en de ontwikkelingen in de jaren zestig. In de VS benaderen we de pre-klassieke periode (cinema of attractions), klassiek Hollywood en het studiosysteem, Hollywood na WOII en de nieuwe Amerikaanse cinema. Elke stroming wordt uitgebreid geïllustreerd met fragmenten en je volgt ook screenings in Cinema Zuid. Journalistieke nieuwsgaring en productie In de cursus ‘Journalistieke nieuwsgaring en productie’ wordt stilgestaan bij het productieproces van de massacommunicatie en bij de wijze waarop feiten worden geselecteerd vooraleer ze in de media worden opgenomen. Hierbij is er speciale aandacht voor de nieuwsselectie ten overstaan van de Derde Wereld, zoals de problemen rond de internationale berichtgeving en de selectie door persagentschappen. Vanuit een aantal communicatiewetenschappelijke theorieën zal bovendien nagegaan worden welke processsen er spelen bij het beoordelen van de nieuwswaarde van nieuwsfeiten. Tenslotte zal aangetoond worden hoe journalistieke teksten worden gestoffeerd en geredigeerd. Media-ethiek De cursus opent met de bespreking van een ethische casusanalyse en een bondige schets van de drie belangrijkste hedendaagse ‘megatheorieën’ over ethiek en deontologie (hfdst.1). Nadien wordt de vraag gesteld in welke mate deontologische codes wenselijk dan wel overbodig zijn, en wordt uitvoerig ingegaan op de praktijk van de journalistieke ethiek en deontologie (hfdst.2). Vanuit de casus ‘Tv-verslaggeving over internationale crisissen’ wordt vervolgens een onderscheid gemaakt tussen een ‘objectieve’ en een ‘neutrale’ verslaggeving (hfdst.3). Na een algemene situering van de ethiek in en van de reclame, volgt een bespreking van de alcoholreclame (hfdst.4). In hfdst. 5


wordt de vraag gesteld in welke mate het onderscheid tussen ‘moderne’ en ‘postmoderne’ ethiek ook voor de media-ethiek relevant is. De cursus eindigt met een bespreking van ‘de kracht van het komische: cynisme en humor in de media’ (hfdst.6). Media, rhetoric and democracy Als denken invloed kan uitoefenen op de taal, dan kan taal ook het denken mee helpen bepalen, in goede en in kwade zin. Onder taal kan verstaan worden retoriek, en bijvoorbeeld metaforen, maar ook media (nieuwe en traditionele). In de Oudheid werden retoriek en metaforen al onderkend als een belangrijke machtsfactor door Aristoteles. Studies in propaganda hebben het belang hiervan nog onderstreept, naast uiteraard de historische ontwikkelingen in de samenleving, die aantonen hoezeer het van belang is om de openbare meningsvorming op de voet te volgen. Nieuwe en traditionele media spelen in dit proces een steeds prominentere rol. De impact van retoriek, van metaforen, van impressiemanagement en perceptiepolitiek wordt aangetoond met behulp van actuele case-studies. Het perspectief dat gehuldigd wordt in de cursus is internationaal comparatief en democratisch.

Keuzevakken Je kiest in de tweede en derde bachelor telkens voor 12 studiepunten keuzevakken uit (in totaal) maximum twee van de volgende keuzeclusters: Bedrijfswetenschappen, Sociologie, Politieke Wetenschappen, Taal- en Letterkunde, Geschiedenis en Wijsbegeerte. De lijst met specifieke opleidingsonderdelen binnen elke cluster wordt bij het begin van het academiejaar bekend gemaakt.

32 | De master Communicatiewetenschappen

Master Communicatiewetenschappen De afstudeerrichting Strategische Communicatie focust op communicatiestrategieën op micro- en macroniveau. Je bestudeert informatieve en overtuigende communicatie in overheid en bedrijf: voorlichting, reclame en public relations. De afstudeerrichting Mediastudies gaat dieper in op de toenemende impact van de media op de mondiale samenleving. Je analyseert de maatschappelijke productie, verspreiding en ontvangst van communicatieboodschappen en de mediatisering van de hedendaagse cultuur. De opleiding bevat ook een praktijkgerichte component in de vorm van seminaries en een stage. Master Filmstudies en Visuele Cultuur In deze master staan de theorie, de geschiedenis en de analyse van het medium film als multicultureel fenomeen centraal. Dit is het enige programma in Vlaanderen waarin je je volledig toespitst op de grondige wetenschappelijke studie van film- en visuele cultuur. De opleidingsonderdelen behandelen op een sterk visueel ondersteunde manier de specifieke aard van film en andere beeldvormen als kunst- en communicatievorm en als sociale institutie. De opleiding bevat ook een praktijkgerichte component in de vorm van seminaries (scenarioschrijven, filmproductie, ondertiteling, archiefonderzoek) en een stage. Master Politieke Communicatie In deze master bestudeer je de wisselwerking tussen publiek, media en politiek. Dit wordt benaderd vanuit de groeiende rol van communicatie in de politiek en het grote belang van de massamedia en van ‘impressiemanagement’. Je analyseert politieke communicatieboodschappen, hun betekenis, maatschappelijke effecten en psychologie, en besteedt aandacht aan nieuwe media in het proces van politieke communicatie. De master Politieke Communicatie is een in Vlaanderen unieke opleiding die wordt aangeboden vanuit Communicatiewetenschappen en Politieke Wetenschappen.

Onderwijs en examens | 33

Onderwijs en examens Het academiejaar is opgedeeld in zes opeenvolgende periodes: het eerste semester, de semestervakantie, het tweede semester, de zomervakantie, de tweede examenzittijd en een les- en examenvrije periode. Wat het eerste semester betreft, leg je in januari examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige opleidingsonderdelen van de eerste examenzittijd. Voor wie niet al zijn credits heeft verworven na de eerste examenzittijd, wordt in september de tweede examenzittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen “studiejaren” meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld. Als je voor een voltijds modeltraject kiest, bestaat de mogelijkheid om een bacheloropleiding (180 sp.) in drie jaar tijd af te ronden: 60 studiepunten per jaar. De voorwaarde is wel dat je slaagt voor alle opleidingsonderdelen van je studieprogramma en dus minstens 10 op 20 behaalt. Op die manier verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van het desbetreffende opleidingsonderdeel. Indien je niet alle creditbewijzen van je studieprogramma verwerft, kan je toch verder met je studie. De faculteit moet dan je programma - een geïndividualiseerd traject of GT - goedkeuren. Omdat de studieprogramma’s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde opleidingsonderdelen al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op www.ua.ac.be/OER.

34 | Onderwijs en examens

Leerkrediet Vanaf het academiejaar 2008-2009 is het “leerkrediet” in voege getreden. De overheid wil je zo stimuleren in het maken van een doordachte studiekeuze. Hoe werkt het leerkrediet? Het leerkrediet werkt eveneens met studiepunten. Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving in het Vlaams hoger onderwijs. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je inschrijft wordt het leerkrediet verminderd met de overeenkomstige studiepunten. Enkel wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. Voor wie? Het leerkrediet is van toepassing op alle studenten die zich inschrijvingen met een diplomacontract voor een initiële opleiding (de bachelors en de masters) en voor alle inschrijvingen met een creditcontract. Verkeerde keuze gemaakt? Indien je voor de eerste keer in het hoger onderwijs in Vlaanderen voor een bacheloropleiding bent ingeschreven en je van opleiding wenst te veranderen, voorzien de overheid en de instelling maatregelen om het verlies van leerkrediet te beperken. Deze zijn afhankelijk van bepaalde data betreffende de uit- en inschrijving. Informeer je tijdig bij je instelling. Bonus van 60 studiepunten De overgang van secundair naar hoger onderwijs loopt niet altijd even vlot. Daarom heeft de overheid een maatregel ingebouwd om hieraan tegemoet komen. Zo krijg je de eerste 60 studiepunten die je verwerft dubbel terug. Opleiding afgewerkt? Na het behalen van je bachelordiploma, behoud je je leerkrediet. Als je een masterdiploma behaalt, wordt het startkapitaal van 140 studiepunten van je saldo afgetrokken. Als je studietraject perfect is verlopen, heb je dan nog 60 studiepunten over. Onvoldoende leerkrediet Als je geen of een negatief leerkrediet hebt, mag de instelling voor hoger onderwijs je inschrijving weigeren.

Onderwijs en examens | 35

Als je onvoldoende studiepunten hebt voor de opleiding of het programma waarvoor je wilt inschrijven, kan de instelling extra studiegeld vragen voor de studiepunten die je tekort komt of je inschrijving beperken tot het aantal studiepunten waarover je nog beschikt. Aan de Universiteit Antwerpen wordt géén verhoogd inschrijvingsgeld gevraagd. Je hebt wel van de betrokken faculteit de toelating tot inschrijven nodig en deze zal in de meeste gevallen je studieprogramma beperken. Het aantal studiepunten dat je opneemt door je inschrijving in opleidingsonderdelen en het aantal studiepunten waarvoor je credits behaalt via de examens is dus belangrijk! Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw sociaal statuut als student! Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn! Meer info: www.ua.ac.be/studiepunten

36 | Studiebegeleiding

Ombudspersoon Wanneer je bv. een conflict hebt met je docent kan je een beroep doen op een ombudspersoon die bemiddelt inzake onderwijs- en examenproblemen. Zo kan je tijdens de examens met problemen (examenregeling, uitstel van examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens, …) terecht bij de ombudspersoon van je opleiding. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het examenreglement correct wordt opgevolgd. De ombudspersoon is ook aanwezig bij de deliberatie en kan, op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval, je “zaak” bepleiten. Je kan steeds de gegevens van jouw ombudspersoon terugvinden op Blackboard van de Universiteit Antwerpen. De volledige takenlijst van de ombudspersoon kan je nakijken in het onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Internationaal De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer info: www.ua.ac.be/dis (Dienst Internationale Samenwerking).

Studiebegeleiding | 37

Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je vanaf het moment dat je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma ontvangt. Voor volgende zaken kan je bij ons terecht: Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Dit kan handelen over studierichtingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook over het leerkrediet, het onderwijs- en examenreglement, enz. Begeleiding bij het maken van je studiekeuze en bij twijfels over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken en oefeningen meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je studievaardigheden helpen aanscherpen (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede nota’s) en je helpen bij het maken van realistische planningen en oefeningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Psychologische begeleiding en psychotherapie Wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …), kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Dit kan gaan over een kortere begeleiding, het volgen van een training, het volgen van een langdurige psychotherapie of een gepaste doorverwijzing. Alles gebeurt steeds op vrijwillige basis. Begeleiding van studenten met een functiebeperking, topsport of kunstbeoefening Als student met een functiebeperking (fysische handicap of chronische ziekte, leerprobleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem ...), sport- of kunstbeoefening kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Hiervoor is een attest vereist. Meer info op: www.ua.ac.be/bijzonderefaciliteiten of in de folder ‘Studeren met een functiebeperking, topsport- of kunstbeoefening’.

38 | Studiebegeleiding

Afstudeerbegeleiding en beroepskeuze Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp bij je zoektocht naar jobs passend bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, voor informatie over verdere studies na het behalen van een diploma, sollicitatietips, enz. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt aan het begin van elk semester bekend gemaakt in alle publicaties voor studenten. Kijk ook zeker op ww.ua.ac.be/studentenbegeleiding. Studietrajectbegeleider Voor specifieke vragen over je individuele programma, vrijstellingen e.d. kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit: www.ua.ac.be/contactpersonen_slb of bij de facultaire website. Vakspecifieke begeleiding Met vragen of problemen over één van je cursussen kan je terecht bij de prof die deze cursus doceert of bij zijn/haar assistent(e). Gewoon langslopen of een e-mail sturen: je wordt zeker snel geholpen. Voor bepaalde opleidingsonderdelen worden extra groepssessies georganiseerd om de theorie uit de hoorcolleges cerder toe te lichten en in oefeningen toe te passen. Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen studenten en begeleider belangrijk. Je kan hulp vragen waar je vastloopt, knelpunten van de cursus bespreken en nuttige tips over het verwerken van de leerstof vragen. De masteropleiding biedt de mogelijkheid je voor te bereiden op een werksector naar keuze. Taalbegeleiding: monitoraat op maat - Academisch Nederlands Bij het ‘Monitoraat op maat’ kan je terecht voor gratis taalondersteuning Academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpt één van de taaldocenten je met je taalvragen. Voor studenten met dezelfde taalbehoeften rond een specifiek thema van Academisch Nederlands er contactmomenten in kleine groep georganiseerd. Eigen werkstukken en studiemateriaal kunnen dan besproken worden. Meer info: www.ua.ac.be/monitoraatopmaat

Studiebegeleiding | 39

40 | Je kansen op de arbeidsmarkt na Communicatiewetenschappen

Aan de slag in de diverse media Afgestudeerden van de richting Communicatiewetenschappen gaan aan de slag in de diverse media (pers, radio, televisie, film) als redacteur, productieleider of beleidsmedewerker. Ze worden adviseur, opinieonderzoeker of spindoctor en werken in reclameadvies- of onderzoeksbureaus of in bedrijven waar ze de interne en externe communicatie verzorgen. Ook in het onderwijs vinden ze een baan. In de publieke sector houden communicatiewetenschappers zich onder andere bezig met overheidscommunicatie en wetenschappelijk onderzoek. Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde Communicatiewetenschappen is echter zeer breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden. Tegenwoordig is de tewerkstelling evenredig verdeeld over de privé- en de openbare sector. Uit een recente enquête bij afgestudeerden CW en PSW blijkt dat ongeveer 1/4de van de afgestudeerden tewerkgesteld is in de openbare of de door de overheid gefinancierde sector. Meer dan de helft werkt in de privé-sector. Hierin is zowel de industriële sector als de dienstensector (handel, bank- en verzekeringswezen) begrepen. Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (Rechten, Economie, Psychologie en Politieke en Sociale Wetenschappen). Afgestudeerden in de Communicatiewetenschappen komen in aanmerking voor alle functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en beheersfuncties binnen personeelsdiensten, communicatieafdelingen, mediaredacties, enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke rol. Andere afgestudeerde Communicatiewetenschappers werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het middenkader. Uit dezelfde enquête blijkt eveneens dat de overige afgestudeerden tewerkgesteld zijn in het onderwijs in de ruime zin. 15% is tewerkgesteld in het secundair onderwijs, het hoger onderwijs, aan de universiteit of in het wetenschappelijk onderzoek.

Twee alumni aan het woord | 41

Acteurs Peter Rouffaer en Kim Hertogs over hun werk Peter Rouffaer en Kim Hertogs zijn allebei acteur. En ze studeerden beiden aan de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van onze universiteit. ‘Ik zou het meteen opnieuw doen’, zeggen ze stellig. ‘Zo’n opleiding is een grote troef.’ Allebei zouden ze meteen weer aan dezelfde studie beginnen aan de Universiteit Antwerpen, zeggen ze. ‘Het gaat niet zozeer om het diploma, maar om wat je tijdens je opleiding kan opzuigen om later mee de wereld in te trekken. Het is belangrijk dat je als acteur een solide basis hebt’, meent Rouffaer. Hertogs wijst op iets anders: ‘Ik heb aan de universiteit geleerd om me ergens diep in vast te bijten. Dat is ook meegenomen in het theater.’

Foto: Stefaan Van Hul

Afgestudeerd: Peter Rouffaer: Politieke en Sociale Wetenschappen (kandidaturen), 1970 – Kim Hertogs: Communicatiewetenschappen, 2005

42 | Voortstuderen na Communicatiewetenschappen

Specifieke lerarenopleiding: www.ua.ac.be/IOIW Je kan de lerarenopleiding volgen na je masteropleiding. De opleiding beperkt zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de buitenschoolse vorming en opleiding – onder meer in de bedrijven zelf – in belang doen toenemen. Daarom wil de specifieke lerarenopleiding niet alleen in een vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene ‘vorming voor vormers’ aanbieden. Master-na-masteropleidingen Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht vinden op www.ua.ac.be/studiekiezer.

Hoe bereik je makkelijk de campussen? | 43

Wegbeschrijving naar de vier campussen Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. De vier campussen zijn campus Drie Eiken, Stadscampus, campus Groenenborger en campus Middelheim. Met de fiets De campussen zijn gemakkelijk te bereiken met de fiets! Meer en meer studenten kiezen voor dit transportmiddel. Je kan je op deze manier immers snel verplaatsen. Op elke campus staan verschillende fietsparkings ter beschikking van de studenten. Met de bus of de tram De Lijn info: 070 220 200 Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, verloren voorwerpen en algemene inlichtingen: op weekdagen van 7 tot 19 uur, za-, zo- en feestdagen van 10 tot 18 uur. Je kan ook terecht in één van de Lijnwinkels om een dienstregelingsboekje te kopen. Die bieden een overzicht van alle bus- en/of tramlijnen in een streek. Op veel bussen en trams vind je een folder met de dienstregeling van de lijn waarop je rijdt. Natuurlijk kan je ook steeds één van de chauffeurs aanspreken of surfen naar www.delijn.be. De website van De Lijn beschikt ook over een routeplanner die voor jou de reis van deur tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt. Dienst Abonnementen van De Lijn Antwerpen Grotehondstraat 58, 2018 Antwerpen, T +32 3 218 14 11 (op weekdagen van 8.30 tot 16 uur), [email protected] Met de trein Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, vertrek- en aankomst‑ tijden kan je terecht op de website van de NMBS, www.b-rail.be. Met de auto Alle campussen beschikken over ruime parkings, behalve de Stadscampus. Wens je toch in de buurt van de Stadscampus te parkeren, volg dan best de blauwe parkeerroute “Meir Universiteit”. Parkeren in Antwerpen is echter niet gratis! Meer info kan je terugvinden op www.parkereninantwerpen.be

44 | Plattegrond van de Stadscampus

Hoofdadres Stadscampus Prinsstraat 13 - 2000 Antwerpen

Bijkomende informatie | 45

Provinciale informatiedagen Medewerkers van de Universiteit Antwerpen nemen jaarlijks deel aan de netoverschrijdende studie-infobeurzen (Sidin’s). Deze worden per provincie georganiseerd op initiatief van het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en de Centra voor Leerlingenbegeleiding. Infomomenten voor toekomstige studenten Open lesdagen Tijdens de Krokusvakantie organiseert de Universiteit Antwerpen open lesdagen. Bij de open lesdagen kan je twee soorten van lessen volgen, namelijk meelooplessen en proeflessen. Meer info en inschrijven via www.ua.ac.be/openlesdagen. Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen infodagen. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden verschillende cursussen inkijken en brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. Vooraf inschrijven is niet nodig. De datum en meer info vind je op www.ua.ac.be/infodagen. Brochures over andere opleidingen Andere publicaties in deze reeks (alfabetisch gerangschikt): Biochemie en Biotechnologie, Bio-ingenieurswetenschappen, Biologie, Biomedische Wetenschappen, Chemie, Diergeneeskunde, Farmaceutische Wetenschappen, Fysica, Geneeskunde, Geschiedenis, Handelsingenieur, Handelsingenieur in de Beleidsinformatica, Informatica, Politieke Wetenschappen, Rechten, Sociaaleconomische Wetenschappen, Sociologie, Taal- en Letterkunde, TEW: Bedrijfskunde, TEW: Economisch Beleid, Wijsbegeerte, Wiskunde. Wil je meer informatie dan kan je een brochure van één van deze opleidingen aanvragen via www.ua.ac.be/brochures of bij het Studenten Informatie Punt (STIP).

46 | Bijkomende informatie

Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Grote Kauwenberg 2 Gebouw E (Agora) 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected] Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Stadscampus Onderwijsadministratie Sint-Jacobstraat 2 Gebouw M (Meerminne) 2000 Antwerpen T +32 3 265 52 71 [email protected]

www.ua.ac.be/studiekiezer www.ua.ac.be/psw

Notities | 47

48 | Notities

Communicatiewetenschappen. bacheloropleiding

Recommend Documents