Communicatieplan Duurzaam Bouwen Versie 200212 adviseur Willemijn Vonk I. Aanleiding 1. In de Verstedelijkingsvisie van de Stadregio staat een woningbouwopgave van 26.000 woningen op stapel. In die opgave wordt grote nadruk op kwaliteit gelegd, daarover moeten afspraken met marktpartijen gemaakt worden. Duurzaam en energiezuinig bouwen nemen een prominente plaats in. 2. Met het Rijk zijn afspraken gemaakt: in 2020 moeten alle nieuwbouwwoningen energieneutraal opgeleverd worden. Er is een transitiepad uitgestippeld vastgelegd in het Lenteakkoord. De energieprestatiecoëfficiënt (epc) is in 2011 gesteld op 0,6, in 2015 op 0,4 en 2020 op 0,0. Er moet ook rekening gehouden worden met de status quo: het is niet mogelijk om morgen alle nieuwbouw energieneutraal te bouwen. 3. Ook het verduurzamen van de bestaande bouw neemt een steeds belangrijkere plaats in in het duurzaamheidbeleid. Diverse partijen uit de stadsregio en de provincie Gelderland hebben de afgelopen jaren een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van GPR Gebouw voor de bestaande bouw. Hiermee kunnen partijen, zowel op gebouw als op voorraadniveau, inzicht krijgen in de kwaliteit van renovatieplannen en van de huidige voorraad als geheel. De gemeente Arnhem heeft in het Programmaplan Arnhem Energiestad 2011-2014 GPR Gebouw gebruikt als hulpmiddel voor het stellen van doelen voor verduurzaming van bestaande gebouwen. 4. De ontwikkeling van GPR Stedenbouw biedt ook kansen om ook op een hoger schaalniveau en vanuit verschillende disciplines een duurzaam plan voor nieuwbouw of herstructurering te ontwikkelen. Verschillende gemeenten en marktpartijen in Nederland doen er op dit moment ervaring mee op. I.2 Huidige situatie Het Convenant Duurzaam bouwen, dat in 2000 door gemeenten, marktpartijen en waterschappen in het toenmalige KAN is afgesloten, is toe aan modernisering. Tijdens de Themabijeenkomst wonen op 25 mei 2011 en het Portefeuilleoverleg ruimte en wonen in ... september, bleek er zowel bij gemeenten als marktpartijen groot draagvlak te zijn voor een convenant gebaseerd op prestatieafspraken met het instrument GPR Gebouw. Ook bleek de wens sterk aanwezig de aandacht te verbreden met de bestaande voorraad en het stedenbouwkundige schaalniveau. De modernisering van het convenant is ook ingegeven door diverse beleidsontwikkelingen, zoals de woningbouwopgave in de regio, het transitiepad naar 100% energieneutraal bouwen in 2020 en nieuwe inzichten en mogelijkheden op het gebied van duurzaam bouwen. Het belang van een duurzame omgeving In de Verstedelijkingsvisie, van koers naar keuze, die op 30 juni 2011 is vastgesteld door de Stadsregioraad, staat een woningbouwopgave van 26.000 woningen op stapel. In die opgave ligt grote nadruk op kwaliteit, duurzaam en energiezuinig bouwen. Door de stijging van de energieprijzen zijn de lasten voor energie en daarmee de woonlasten sterk toegenomen. Door duurzaam en met name energiezuinig te bouwen kunnen wij hier gezamenlijk iets tegen doen, zodat de burger op een aantal punten kan besparen. Datzelfde geldt nog sterker voor bestaande woningen. Tegelijkertijd bouwen we ook aan een duurzamere regio en blijft de regio aantrekkelijk om te wonen en te werken. Tot slot kan het ook geen kwaad om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen uit het buitenland. 1.3 Overkoepelend keurmerk ‘De Groene Kracht’ Met De Groene Kracht werken de gemeenten in de Stadsregio Arnhem Nijmegen samen aan een groene economie. Ze doen dat met inzet van regionale netwerkkracht. Ook bedrijven en kennisorganisaties in de regio doen mee. De Groene Kracht rust op drie pijlers, namelijk duurzame energie, duurzame mobiliteit en een duurzame gebouwde omgeving. Daarnaast blijft luchtkwaliteit een belangrijk aandachtspunt. De partijen die in De Groene Kracht met elkaar samenwerken doen dat op basis van het ‘people, planet en profit’ principe. 1.4 Wat is De Groene Kracht? De Groene Kracht (DGK) is het samenwerkingsverband in de regio Arnhem Nijmegen om de transitie naar een regionale ‘biobased economy’ mogelijk te maken. DGK richt zich op het boeken van concrete resultaten op de thema’s energie, bebouwde omgeving en schoon en
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 1
slim vervoer. DGK is een initiatief van de MARN, MRA en gemeenten in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Deze regionale samenwerkingsverbanden voeren samen een Klimaat en Energie-agenda uit, waarmee DGK een vliegende start krijgt. Deze agenda loopt tot 2015 en omvat een tiental projecten, waaronder energieneutraal bouwen en verduurzaming bestaande bouw.
II. Communicatievraag In dit communicatieplan staat hoe het bestuur van de stadsregio en de deelnemende gemeenten invulling geven aan de communicatie van het regionale project GPR gebouw.
III. Doelgroepen Extern 1. 20 regiogemeenten Met: 1. Portefeuillehouders Wonen 2. Portefeuillehouders Milieu 3. Colleges van B&W 4. Raadsleden 5. MT: Afdelingshoofden Wonen & Milieu 6. Ambtenaren: Contactambtenaren Wonen, Milieu Medewerkers RO, bouw- en woningtoezicht, bouwplantoetsers/vergunningverleners, handhavers en contactambtenaren Volkshuisvesting 2. Corporaties: Kr8 en 3. Projectontwikkelaars/Bouwbedrijven 4. Provincie 5. Waterschappen 6. Koepels: Aedes, Neprom, NvB, VEH, Woonbond, Bouwend Nederland, BNA, BNSP, St. Dubonetwerk, de Woonbond 7. Agentschap NL (ministerie BZK) 8. Vakberaden MARN/MRA 6. Burgers 7. Pers en Media Intern 1. College van Bestuur 2. Stadsregioraad 3. Commissie Wonen e 4. Portefeuillehouders Frank van Rooijen (1 verantwoordelijk) en Margreet van Gastel 5. MT 6. Medewerkers stadsregio
IV. Strategische doelen project Algemene doelstelling Het doel van het Implementatietraject GPR Gebouw in de Stadsregio Arnhem Nijmegen is het verduurzamen van de gebouwde omgeving door duurzaam en energiezuinig te bouwen en renoveren en het versterken van woon-, leef- en werkkwaliteiten. Doelstelling Convenant Doel van het Convenant is: • Hogere kwaliteit van de gebouwde omgeving is alle gemeenten omvattend; • Integraal werken: één taal voor woningbouw, gemeentelijk vastgoed (ook utiliteitsbouw?)en stedenbouw • Ambities stellen: een regionaal ambitieniveau voor nieuwbouwwoningen en gemeentelijk vastgoed; gelijk speelveld voor marktpartijen • Meer uniformiteit in kwaliteitseisen voor woningbouw; • Bijdragen aan de groene economie en ‘Bouwen aan één duurzame regio!’
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 2
Sub doelstellingen: • Gemeenten en marktpartijen hebben inzicht in het gebruik van het instrument GPR Gebouw, voor nieuwbouw en bestaande bouw, zowel projectmatig als procesmatig; •
Een deel van de gemeenten en/of marktpartijen heeft inzicht in duurzaamheid op stedenbouwkundig niveau / voorraadniveau;
•
Gemeenten en marktpartijen hebben pilotprojecten uitgevoerd;
•
Gemeenten, corporaties en marktpartijen maken snel en eenvoudig afspraken met elkaar over duurzaamheidsprestaties van woningen en gebouwen;
•
Duurzaam Bouwen levert aan het einde van de rit besparingen op voor de gebruiker, eigenaar, huurder op het gebied van: energiebesparing, beperking van onderhoud, kunnen blijven wonen (levensloopbestendig), bijdraagt aan de sociale cohesie door de levenskwaliteiten op buurtniveau te verhogen;
•
De regiogemeenten onderscheiden zich in positieve zin van de andere regio/gemeenten in NL;
•
Gewenste kwaliteit sluit aan bij de van nature aanwezige hoge kernkwaliteiten van het stadsregiogebied;
•
Bestuurlijke dimensie/politiek: implementatie GPR gebouw is onbetwist. Doel: regionaal belang van gebruik GPR gebouw en deelname aan het convenant te benadrukken en de uitstraling van regionale eenheid te bewaken.
V. Communicatiedoelen Vergroten van de bekendheid, verhogen van betrokkenheid en draagvlak voor Regionaal Convenant GPR Gebouw, en daaruit voortvloeiend: • • • • •
Per doelgroep informatieniveau en -behoeften inventariseren, o-meting; Investeren in kennismanagement en kennisuitwisseling (trainingen en workshops, virtueel platform): kennisniveau per gemeente is verschillend; Focus op de verschillende thema’s vanuit GPR methodiek moet breder worden neergezet dan alleen de focus op energie; Samenhang tussen de verschillende thema’s moet goed worden neergezet; Doelgroepen kunnen op een centrale plek terecht met hun vragen;
De Groene Kracht binnen Duurzaam Bouwen • Communicatie draagt bij aan bekendheid met en draagvlak voor samenwerking van gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen binnen De Groene Kracht. • Dat gebeurt door de meerwaarde van DGK zichtbaar te maken, ook voor kleinere gemeenten, door concrete projectresultaten te communiceren. • DGK wordt in de communicatie gebruikt als ‘stempel’ (keurmerk) voor de duurzame ambitie van de deelnemende gemeenten.
Interne communicatie Interne communicatie binnen de eigen gemeenten en organisaties is zeer belangrijk. Met als doelen: informatievoorziening, kennisoverdracht, interne borging en draagvlak binnen de verschillende interne afdelingen. De stadsregio creëert samen met de adviseurs communicatie van de verschillende gemeenten en organisaties een breed netwerk om de communicatie met elkaar af te stemmen voor de betreffende doelgroepen en eenduidige, interne communicatie te waarborgen.
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 3
Uitgewerkt in kennis, houding en gedrag Kennis (weten) • Doelgroepen kennen de basisprincipes van GPR gebouw; • Doelgroepen zijn op de hoogte van het Regionaal Convenant GPR Gebouw; • Doelgroepen weten waar De Groene Kracht voor staat; • Doelgroepen zijn op de hoogte van inhoud, proces, de projectactiviteiten en (het kenniscentrum/helpdesk, cursussen, website); • Doelgroepen kennen de regionale ambitie (op alle thema’s). Houding (kunnen) • Gemeenten kunnen kiezen – afhankelijk van hun behoefte, kennis en ervaring – op welke terreinen zij aan de slag willen gaan; • Doelgroepen kunnen werken met het GPR instrument; • ... Gedrag (doen) • Doelgroepen verbinden zich aan het traject; • Doelgroepen vervullen een actieve rol; • Koplopers vervullen een voortrekkersrol; • Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie naar marktpartijen; • Toename gebruik van het GPR instrument; • Doelgroepen nemen deel aan evaluatiemomenten. Uitgangspunten van de communicatie: • Passend bij de doelgroepen; • Het bereik moet zo groot mogelijk zijn binnen de regio; alle (mogelijk) geïnteresseerde partijen moeten worden bereikt (vanuit de circle of influence); • Actueel; • Gebruik maken van bestaande communicatiemiddelen en sociale media.
VI. Strategie Startpunt is de modernisering van het Convenant Duurzaam Bouwen uit 2000, dat als een ‘levend document’ steeds meer partijen moet verbinden aan de regionale duurzaamheidsambitie door: - ruimte te bieden aan zowel koplopers als aan minder ervaren partijen; - op regionaal niveau kennis en ervaring uit te wisselen; - een regionaal podium te creëren waarop partijen zich kunnen presenteren. Rollen stadsregio: Regisseren: organiseren proces rond implementatie GPR gebouw. Faciliteren: stellen partijen in staat om met GPR gebouw te kunnen werken en projecten te kunnen uitvoeren. Verbinden: één taal verbind gemeenten, corporaties en ontwikkelaars Kernboodschap De kracht van de communicatie zit in de herhaling. Ook voor GPR gebouw zal continue aandacht moeten blijven voor het onderwerp (agenda setting). Behalve herhaling is een eenduidige boodschap belangrijk om het effect van de communicatie te vergroten. Daarom is aan te bevelen om een centrale boodschap voor de uitvoering van het campagneplan vast te stellen. Deze boodschap komt steeds als rode draad terug in alle communicatie-uitingen en bij alle inhoudelijke boodschappen.
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 4
‘De Groene Kracht met nieuwe energie in de regio Arnhem Nijmegen’ Duurzaam Bouwen
‘Samen bouwen aan één duurzame regio!’
Vormgeving DGK in projectcommunicatie: In de projectcommunicatie wordt gebruik gemaakt van: - de kernboodschap van De Groene Kracht - het logo van DGK, als stempel voor de duurzaamheidsambitie - verwijzing naar de website www.degroenekracht.com (nu in ontwikkeling) Daarnaast gaat communicatie kort in op de duurzaamheidsaspecten in dit kader (woningbouw).
VII. Middelen De communicatiemiddelen die in het activiteitenoverzicht worden uitgewerkt, kunnen op 2 manieren worden ingezet: Als zelfstandige communicatieactiviteit met als doelstelling de centrale boodschap van het project te communiceren naar de doelgroepen; Ter ondersteuning van activiteiten die in 2012 worden ontwikkeld voor de verschillende doelgroepen. Dit kan betekenen dat sommige communicatiemiddelen niet breed worden ingezet, maar specifiek voor een bepaalde doelgroep. Of hoe en wanneer de communicatiemiddelen worden ingezet is uiteindelijk afhankelijk van: Budget Bereik Verwacht effect Samenhang met andere middelen. Overlegstructuren Voor de projectcommunicatie worden er diverse overlegstructuren opgebouwd. Tijdens deze overlegstructuren worden de diverse doelgroepen permanent geïnformeerd over de stand van zaken, voortgang en worden verwachtingen gedeeld. De verschillende overlegstructuren zijn: • Interne projectgroep: beleidsambtenaren stadsregio • Externe kerngroep: beleidsambtenaren stadsregio, contactambtenaren gemeenten en marktpartijen, • Stuurgroep: Frank van Rooijen, Gerrie Elfrink, Jan van de Meer, Jan Waegemaekers, Eugene Janssen en projectleider Ron Josten; • Ambtelijke groep alle deelnemende gemeenten? • Portefeuillehoudersoverleggen, Ruimte, Wonen en Milieu • Platforms Ruimte, Wonen en Milieu Presentatie 1 december 2011 de Commissie Wonen geïnformeerd over de aanleiding, inhoud en proces. Raadsvoorstel Het plan van aanpak, programma DuBo, moet in het voorjaar 2012 in de Stadsregioraad (1 maart) ingebracht worden. Met als doel geld beschikbaar krijgen en het programma vaststellen.
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 5
Introductiebijeenkomst Kick-off 26 januari voor direct betrokken doelgroepen, zoals gemeenten. Een tweede introductiebijeenkomst voor corporaties en ontwikkelaars. Nieuwsbrief De stadsregio verzend maandelijks een elektronische nieuwsbrief aan al haar relaties. Voor Duurzaam Bouwen wordt er een aparte nieuwsbrief toegevoegd om de deelnemende partijen van informatie te voorzien betreffende: agenda, voortgang, ervaringen van betrokken partijen, lopende projecten, et cetera. Secretariaat zorgt voor een database met de actuele emailadressen. Website stadsregio Op de website van de stadsregio is inmiddels een projectpagina gemaakt met aanvullende informatie als de folder GPR Gebouw en het oude KAN Convenant uit 2000: http://www.destadsregio.nl/projecten_detail.asp?project_id=91 De website wordt regelmatig actueel gehouden. Helpdesk/ Kenniscentrum? Is er behoefte aan een centrale plek waar gemeenten, marktpartijen terecht kunnen met hun vragen en voor begeleiding? Centrale bijeenkomst In september 2012 wordt een centrale bijeenkomst georganiseerd waarin de ervaringen worden gedeeld en de ambities worden uitgesproken. Voor deze bijeenkomst worden de betrokken gemeenten, marktpartijen, corporaties, provincie, (regio-/gemeente-)raadsleden, maatschappelijke organisaties zoals Woonbond, GMF etc. uitgenodigd. Ondertekening Convenant De ondertekening van het convenant staat ingepland op december 2012. In maanden na de zomer wordt het convenant in gemeenteraden en besluitvormingsgremia ter besluitvorming voorgelegd.
Voor overige middelen en planning zie de BIJLAGE: Middelenmatrix DuBo
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 6
IIX. Organisatie & Planning Implementatietraject GPR Gebouw Stadsregio Arnhem Nijmegen
Organisatie Bestuurlijk verantwoordelijk: Opdrachtgever: Opdrachtnemer:
Frank van Rooijen, portefeuillehouder Wonen stadsregio Ron Josten, adviseur duurzaam bouwen stadsregio Arnhem Nijmegen (16u/w) e Saskia van Hulten, W/E adviseurs 1 verantwoordelijk projectleider e Marit Beguin, W/E adviseurs, 2 verantwoordelijk John Mak, W/E adviseurs, supervisor
Communicatie: Ondersteuning:
Willemijn Vonk, adviseur communicatie stadsregio Arnhem Nijmegen (4u/w) { nog te bepalen/actie MM }, assistent stadsregio Arnhem Nijmegen Sherelle Schoenmakers , secretaresse stadsregio Arnhem Nijmegen (4u/w)
Projectgroep: 3x
1 Ron Josten, voorzitter 2 Saskia van Hulten en 3 Marit Beguin, W/E adviseurs 4 Edward IJland, Giesbers Arnhem Ontwikkeling en Bouw 5 Stephan Huisman, Portaal namens KR8 corporaties 6 {nog te bepalen/actie RJ), {corporatie} namens G5 corporaties 7 Joost Ossevoort, Aedes 8 Clarence Rose, stichting Dubonetwerk 9 Wim Mulders, gemeente Arnhem (achtervang Alfred Schoenmakers) 10 Astrid Berns, gemeente Overbetuwe (achtervang Theo Willems) 11 Frans van der Kemp, gemeente Renkum 12 Moniek van den Elzen, gemeente Nijmegen 13 Harm Bekker, gemeente Beuningen 14 Petra Dhont, provincie Gelderland
Stuurgroep: 2x
1 Frank van Rooijen, voorzitter 2 Jan Waegemaekers, Giesbers Arnhem Ontwikkeling en Bouw, voorzitter Bouwend Nederland KAN regio 3 Eugene Janssen, Oosterpoort Groesbeek, namens KR8 corporaties 4 Jan van der Meer, gemeente Nijmegen 5 Gerrie Elfrink, gemeente Arnhem
Betrokkenen/ ondertekenen:
Betrokken/ Informeren en tekenen: ter ondersteuning
Stadsregioraad Gemeenteraden (namens hen de wethouders wonen) Waterschappen Rivierengebied en Rijn IJssel Woningcorporaties of KR8/G5 corporaties [let op Baston] NEPROM/NVB/Bouwend Nederland regio oost BNA en BNSP
Provincie Gelderland Vereniging Eigen Huis Woonbond Gelderse Milieufederatie NVM-regio oost/Arnhem en Nijmegen AgentschapNL en ministerie BZK MARN en MRA Burgers Aedes
Planning November 2011:
December 2011:
week 47: verzending uitnodiging 3 introductiebijeenkomsten januari 2012 Uitnodiging voor zitting en startoverleg projectgroep (dec 2011) en stuurgroep (jan 2012) Regelen introductiebijeenkomsten januari in DROOM! of De Hucht in Elst week 48: overleg W/E week 51: projectgroep (1)/implementatieplan-communicatieplan-concept convenant koplopers
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 7
Januari 2012: Febr 2012
Maart 2012: 20 maart: 23 maart: 27 maart:
29 maart:
juni september september september december Maart-aug 2012:
Juli/aug 2012: Aug 2012:
Sept 2012: Okt-nov 2012: Dec 2012:
week 1: overleg W/E week 4: 26 januari introductiebijeenkomst gemeenten in DROOM te Elst week 6: stuurgroep (1) week 11: introductiebijeenkomst marktpartijen en corporaties. trainingen introductiecursus GPR Onderhoud voor: gemeente (gemeentelijk vastgoed), corporaties introductiebijeenkomst GPR Stedenbouw voor: gemeente (beleid, stedenbouw) introductiecursus GPR Gebouw Gemeenten regio MRA voor: gemeente (beleid, projectleiders, gemeentelijk vastgoed), corporaties, marktpartijen introductiecursus GPR Gebouw Gemeenten regio MARN voor: gemeente (beleid, projectleiders, gemeentelijk vastgoed), corporaties, marktpartijen tussentijdse bijeenkomst alle deelnemers (ambtelijk) bijeenkomst uniforme werkwijze – factsheets voor: gemeente (beleid, projectleiders, gemeentelijk vastgoed) bijeenkomst uniforme werkwijze – toetsing en handhaving gemeente (bouwen woningtoezicht) bestuurlijke bijeenkomst feestelijke ondertekening convenant 2x overleg W/E pilotprojecten projectaanpak/verdieping en verbreding evaluatie projectgroep (2) vakantie (doorwerken aan convenant) overleg W/E ontwerp-convenant projectgroep (3) stuurgroep (2) centrale bijeenkomst besluitvorming gemeenteraden/overige stakeholders besluit stadsregioraad/feestelijke ondertekening convenant
Communicatieplan Duurzaam Bouwen/Convenant GPR Gebouw
Stadsregio Arnhem Nijmegen WVO pag. 8